Skip to main content

Full text of "Gerardi Blasii Amstelraedamensis, ... Anatome animalium, terrestrium variorum, volatilium, aquatilium, serpentum, insectorum, ovorumque, structuram naturalem ex veterum, recentiorum, propriisque observationibus proponens, figuris variis illustrata"

See other formats


I — , 

BlIOTECA  NAZ.  ]j 

VtttorioEmanuele  III 

XVI 11 

E f 


i 

i 


i 


\ 

Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


/y<S  E R A R D I B L A SII 

A.  MSTELRiEDAMENSIS, 

Medie.  Do&  & Prof.  Ordin. 

A N A T O M E 

. ANIMALIUM, 

Terreftrium  variorum.  Volatilium,  Aquatilium, 
Serpentum,  Inledorum,  Ovorumque, 
ftru&uram  naturalem 

Veterum,  Recentiorum,  propriifque  Obfervationibus 

proponens , 

FIGURIS  VARIIS  ILLUSTRATA. 


Digitized  by  Google 


NOBILISSIMIS  AMPLISSIMIS 
PRUDENTISSIM  I S 

VIRIS 
D*>.  CONRADO  BEUNINGIO, 
Dno.  J O A N N I H U D D E, 
Dno.  J O A N N I CORVER, 
Dno.  NICOLAO  OPMEER, 

INCLYTA 

R E I P'  U B L I C „ jE 

AMSTELiEDAMEN  SIS 

CONSULIBUS, 

E T 

SENATORIBUS. 

LITERARUM  LITERAT  ORUM  QJJ  E 
FAUTORIBUS  SUMMIS,. 

* },  OPUS’ 


Digitized  by  Google 


opus 


HOC 

anatomicum 

V E R X. 

GRATITUDINIS  - 

* V ■ 

debit^clue 

observantiae 

' ' **'  . I * 

SIGNUM 

► 

CUM 

OMNIS  PROSPERITATIS. 

VOTO’ 

SUBMISSE. 

O F P E R T 

GERARDUS  BLASIUS 

Mcdicinx  in  Athcnxo  Patrio  Profcflor. 

N O- 


Digitized  by  Google 


M 


N O U I N A 
E ORUM 
' qui 

materia 

huic  Operi  tribuerunt. 


A. 

Baldus  A Bbatius.  125. 

7T uod.  ^ Aldcs,  vide  Math.  SIaduj. 

Vlyffts  Aldrovandus  72. 165. 195.202.  307. 
jirifloteles.  6-j.i66.Sic.  202.  507. 
Amftclodaraenfcs  ->-7.8.20.58.  59.  d7.d8.74. 
94.  99.  105.  131.  132.  147.  148.  149.  151. 
1113.259.  2 do.  2d1.2d2.274.278.281.  284. 
302.305. 

Hier.  Fabr.  Ab  Aquapend.  2.  IO.  id.  27.  39.40. 

B. 


P Attius  Barbette  3 8. 

Themas Bartholinus.  27.  34.  39.  jd.  72.74.79. 
8d_9i.  93. 104. 107.  i j 5. 1 50. 1 do.  283.289. 
3od.  307. 

Cafp.  Barthol.  5.  9.  20.  33.  34.  35.  77.88. 128. 

1 3 5- 1 5 *•  1<s3-  293.  &c.  295. 

Laar  Bcllinus.  28. 

P.  Bclloniut.  72.  307. 

Ludovicu s Biliius.  35. 

Crr.  Blafius--  9.  20.  21.  6^.  74.77.88.89.94. 

118.  121.128.  131. 14®.  148.287. 

OUus  Borrichius.  32. d4- 58. 1 17.  i3d.  148.151. 

259.  274.  297. 

Robert.  Boylc.  284. 

Jean.Hier.  Bnmfcrus  — 278. 


E. 

Maximilianus  Egenneyerus.  49. 

Barthdem.  Euftachius  8.  37.41. 66.  d8.  114, . 

F. 

Gabriel  Faloppius.  2. 1 1 3 . 1 14.  294. 
foaeb.  Frcncelius.  39. 

G 

Claudius  Galenus,  variis  locis. 

Cenradus  Gcfneru*.  71.  117.287.307. 
Reencrus  de  Graef.  8.20.  2d.  58.  59.  d8. 71. 77. 
88.  89.  lo2.  105.  lod.  115.  127.  105.  I49. 
152.  ido. 

Guilj.  Harveus  — 1.31 .69.  71.  118.  128.152. 
158.  id5-  202.  &c.  274.  297.  302. 

H. 

Nathan.  Hithmoroi.  8.9. 2d.  39.51.d3.d8.99» 
I05- 

Hippocrates  — idd. 

Fabr.  Hildanus.  41.92. 

Nicd.  Hobokcnus  — II. 

Jtan.  Home.  8.  id.  34. 3 5. 


C 


L 


Petrus  Caftellus.  72. 

Vtlker. Coiterus  — 42.  66.  78.  79.  90.  91.  lod. 
107.  lld.  118.  ld2.  ld4_  id5_  194.  0ic.2j6. 

298.304. 

Cophon.  104. 

D. 

Cardus  Datus.  169. 

Tsbrandus  Dicmerbrock  — 3d. 

Card.  Drclincurtius.  7d. 78. 109. 


OUus Jacobztu.  108.  119.  147.  id4.  idd.  ad2. 

290. &c.  295.304.331. 

Joannts  Jonftonus.  1 5 2.  ld2.  ld5.  303. 

L. 

Frid.  Larhmund.  id5- 

tViibelmus  Langlius.  — 39.  lOO.  239.  &c. 

Ricbard.  Louwerus.  5. 19.41.68.  153. 

Damel  Ludovicus.  56. 

jUb. 


Digitized  by  Google 


INPEX  AUTHORUM. 


M. 


j4lb.  Magnus,  p.  74.  l»7- 
fean.  Dan.  Major  --  186. 
foan.  Majonto  — 1^8. 

Marcellus Malpighius.  2. L 39-  79-10f- 

149.  253.  &c.  261.  276!  ap4-  191.  jo8. 

2Q9-  &c.  3*2:  H2:  33°- 
Huolaui  Mafla.  99. 

Matbias  Matii  iadcs.  681  77. 

Cuji.  vanderMuhlcn.  88± 

N. 

Gualther.  Necrham.  10.  40.  59.63.  69.  71-  89' 
103.  106.153.  298.  }02.  303. 

jindr.  Nozius.  44. 

P. 

Demi».  Panereolus.  56. 

*A. mitius  Panfanus.  202. 

Parificnfes.  21. 42.49.  ^7.  8a.  127. 

Sime n Pauli  — 162. 

fac.  Henricus  Pauli.  25.3  J.  17. 

foan.  Pcquetus.  44. 

Petronius.  74. 

fui. Caje».  Placentinus.  2.  33.68  98.135. 

Plinius.  24.  88,  lSS. 

Car  olus  Qnina.  23. 

R. 

Francifc.  Rhcdius.  126.  137- 

Peycrus.  SL  44.  72.  2Z:  ^ 22:  1 1 7-  128- 
M3; 

yWt.  Kiolanus.  114. 

Olaus  Rudbckius.  20.  32. 38. 71. 99. 

259.274.  297. 

s. 

Plsil.  fac.  Sachfius  — — 276. 


Ludelphus  Salzmannus  — tfll 
Henrlc.  Sampfonius.  44. 

Demi».  Savius.  198. 

Cottrad  Fi3. Sneiderus. i.  16. 1$.  33.88.98, 1 17. 

132. 134.135.263.  274. 2R2. 
fuflirscndcrus.  10.  51.63.  78. 100.  1x6.  150. 
158.  243.  &c. 

Geerg.  Scyrus.  6 3 .86.  9 1 16.  163. 

Marcus  Kr.  Scycrin.  ll  8. 9.  68170. 79. 90. 91. 
104. 116.131. 149.  I JO.  152.  1621  165.261. 
28^x84-  304. 303.309. 3 27.330. 

Malh.  Sladus.  23.  111.  I29.24<.&c. 

Ntc.  Steno.  u.  5^ 10.13- 16.  ii  19;  11: 33- 
24.  27-  33.  58.  63.  66 1 67.  70. 87.  88. 89^ 90. 
98.  99.  104.  107.  108.  119-  127.  128.  132. 
138.  149.  151.  132.  153.  ijgTz^i.&c.  261 
263.&C.276.298.&C.3Q5. 
foan.  Swammerdam  — 8.  25.  72.  79.  262.  ili. 

284. 297. 298. 312;  3 Jo-  . _ 

facetus  Sylyius  — 27.  5 '■  83.1o6.  10°- 

V. 

> • 

Geergius  Valla.  3 i. 

Egbcrtus  Veen.  25. 

Geerg.  Hiera».  VcHchius.  £j.  277.  304. 129. 

41.  59.  63. 70,  72.  lol.  102-  IOJ.lfi6.l6Qi 
1 66.  Ure. 

Vcfalius  — 1 L.  1 1 J. 

foan. V cdingius.  jl6.  38.781J.23.  Igy. &C. 
fefeph.  dc  V erncy  — 293. 

w. 

(?rerf. 'Wcdel.  15 1. 

f.  facetus  \Crcp]erus  — 44.  &81 147. 154. 
Themas  Whatton.  1,2.3.  10.  17.  20.  JJ.  40. 

41.  49.98. 103. 105. 106. 
foan.  Val.  Willius.  15.20.  87.  290. 3 07. 

Themas  "Willius.  2.  33. 32.  33.67. 68.72,  93.96, 
105.  113.  128,  1327133.134. 152.  259.  fc&Q. 
262.  282.  281.  202. 

Laurens.  Wolfftrigel  --  85.  120. 

Olaus  \F6rmius. 93. 107. 


FINIS. 


A N A- 


Digitized  by  Google 


1 


ANATOMII 

BELLUINiE 

Pars  I. 

TERRESTRIA 

PROPONENS. 


C A P.  L 
De  Afino  & Afina. 
NOTATA 
Circa 

SPINALEM  MEDULLAM. 

Qualiter  hic  diftribuantur  Sinus  Spinalis 
Medulu,  cum  Vinis  Sc  Arteriis, 
vide  Capite  de  Ove. 

MAMMAS. 

DE  Mammahi*  in  A lini  , Papilia- 
hvmuvi  /itu  & ««orna  videri  merentur,  qua; 
hic  Capite  de  Cane  ex  Adenographia  Wharto- 
tu  proponuntur. 

TESTICULOS. 

TEstiCuli  Afin*  ovo  Gallinaceo  magnitudine 
pares.  Figura  renem  referentes,  ultra XX ova  in 
parte  cava  unius  numeravi , lupino  xqualia  pleraque  fed 
Sphceriea , quat  & i tefticulis&a  feinviam  interna  fepa- 
ravi , corio  altero  tefticulorum  qu*  profundius  deliteice- 
bant  ova  albuminis  corii  colorem  confrftentia&fapore 
acquirebant,nifi  quod  levis  acrimonia  fimul  perciperetur. 
Reliqua  Tubi  proxima  ova  quxveluti  nuda  in  fuperfi- 
cie  exllabant  fluida  manebant.  Reliqua  TefUculi/vS- 
fijHtu  fibrofa  vifa  ut  papilla-  renum , fi  corpus  triangula- 
re exceperis  colore  fanguineo  quod  plurima  exigua  ova 
continebat.  In  vicinia  ovorum  fuperfieialium  (ii  ita  ap- 
pellare liceat  qua  in  fnperficie  q.  extabant)  erant  ctrtx 
appendicula:  non  abfnmlei  calicibus  ovorum  in  gallini* 
poli  delapfa  ova  in  fe  contrariis.  Tuba:  orificium  ex- 
panfumeratfupertefticuli  partem,  quam  nuda  Ovaex- 
ftabant & capax  erat  lupim minoris.  ST  EN  0«*/l  89. 
M.  X.  ^S8or.  Dtniccr. 

UTERUM. 

UT r. x u m Afina: cornu  potius  conflitutionem quam 
uteri  referre , magifque  uteto  fuperioris  procefTui 
uteri  Gaflaax  , ubi  ovum  crcTcit  Sc  albumine  cingitur 


comparandum  ede,  quam  utero  muliebri,  HAR  VE- 
JUS  docet Exerc. 5j. 

PENEM. 

LOngitndo  Penis  in  Afino  ea  cfl  quanta  eftinterctN 
birum  Sc  extiemos  digitos,  a medio  paulatim  mino- 
relcit  dum  perveniat  ad  glandem , anti  cujus  limites  eft 
cralliufculus.  Prcflus  eft  Sc  complanatus  veluti  capito 
quidam ; conflat  duobus  nervisparte  dextra  & finiit ra 
utrinque  uno.  hi  cavi  quidem  funt,  fed  non  expedito 
duftu , villi  nervorum  transverfi  per  has  cavitates  gra- 
datim  difpofiti.  Definunt  ha:  ttviutet  in  communem 
mutum  qui  urina:  Sc  femini  foras  emittendo  dicatus  eft. 
Situs  urina:  canalis  parte  inferna  inter  diriorum  nervo- 
rum interftitiutn.  Incubant  dirio  canali  i radice  geni- 
talis defeendentes  duo  'Mufcuh  longi! limi , diftinrii  linei 
quadamalba,  Sripfi  principio. quidem  crafliores,  mox 
eadem  qua  totum  veretrum , proportione  minores,  at- 
que exiliores.  Didi  Mufculi  fibris  obliquis  ad  cavo* 
nervos  alligantur , fic  utditficultir  feparentur-  Dirix  a. 
nervorum  fibrx  miro  arteficio  conftnirix  funt,  ut  nafcen- 
tes  i lateribus  diriorum  cavorum  dextrorfum  Sc  fini- 
flrorfum  Sc  inferni  multiplici  quodam  plexu  occur- 
rant fibimet  ipfu.  Nervorum  diriorum  fubftantia  in- 
terne alba  Sc  non  ut  in  homine  8c  equo  cruenta.  S £- 
V E R I N.  farte  IV.  Zetem, u. 

C A P.  II. 

De  Bove,  & Tauro. 

OBSERVATA 

Io 

OCULO. 

CAxumcula  Lachxvmalis  non  ita  exterius 
hic  confpicitur,  ut  in  homine,  verum  ejus  locopro- 
minettuberculum  exterius, membraneum,  interius  car- 
tilagineum , huic  appenfa  glandula  oblonga , in  media  fui 
longitudine  cartilaginem  latam  Sc  longam  contineas. 
CartiUfe  hxc  aliquomodo  conducit  ad  membranx  de- 
terforix  expanfionem , qux  animalium  variorum  Ovis 
fcil. , bovis,  equi,  oculis concefla  eft , uti  avibus  plu- 
A rimis 


Digitized  by  Google 


De  Bove,  & Tauro. 


rimis  & pifcibus  nonnullis  membrana  folum  obtigit.  ' 
WH  ARTON  ^Jciugr.  e.  x6. 

Pupillam  in  bobus  ab  uno  ad  alterum  angulum  la- 
tiorem cflc  , nequi  ullo  modo  (ut  in  homine)  exidi 
orbicularem  A QU  A P E N D.  Je  Oculo  eap.  i.  tradit. 

In  bove , aliifque  brutis  qua:  niditant,  M t m b a a n a 
quaedam  interno  in  angulo  latitat  Usoui  Similis, 
nuar  movetur  motu  voluntario  ad  angulum  externum,  & 
oculum  apertis  etiam  palpebris  operit.  Ducitur  ha*  ad 
oppofitum  angulum  duplici  chorJi , altera  quidem  fu- 
perius,  altera  vero  inferius  fub  adnata  membrana  la- 
tente , quae  a Mufculo  quodam  oritur  in  exteriori 
angulo  collocato , qui  a me  pro  parte  illius,  qui  totum 
oculum  ad  exteriora  trahit  reccnlcrur.  F A L L O P.  m 
oljerv.  ^natent. 

Examine  N i a v i O p t i c i in  Xiphia  inftituto  in  (an- 
guineis animalibus confirmle  mereperturum  fnerabam, 
at  in  Porci,  Capra: , Bovis  &c.  optico  leviter  clixato 
ut  facilius  & melius  microfcopio  perferutarer  > nonin- 
fignc  foramen  fcu  circumvolutiones  adinveni,  led  pro- 
tuberantes veluti  diftindas  ac  fejundas  papillas  , ha: 
autem  repra:fentabant  virgularum  acervum  , vel  exti- 
mum digitorum  pugillum , & comprcflic  rotundo  ore 
erudabant  mollem  cerebri  fubftantiam , propria  mem- 
brana 'd  pia  matre  communicata  inveftiuntur,  & le- 
tum ferunt  vafa  fanguinea  , undi  fi  in  recens  madato 
animali  opticus  comprimatur , fanguinis  guttir  ab  inter- 
Ritiis  horum  corporum  manifefti  erumpunt.  Ncduntur 
ad  invicim  tum  rafis  , tum  etiam  forte  membrandis 
filamentis  obeontiguitatem  invicem  fibi  communicatis, 
colligantur  veluti  falciculum  continente  dura  matre,  ut 
in  pifcibus  obfervatur , & tandem  extenduntur  cum  va- 
fis  in  retiti.t  propaginem. 

Non  parum  miratus  fum  hanc  natura:  divertam  ope- 
randi rationem , cum  foleat  ftmplicioii  & unica  utplu- 
rimum  methodo  procedere,  &mu  pro  hoc  folvemlo  in 
calfum  laboravi.  F.x  eleganti  tamen  pifeis  lati  ftrudura 
occurrit  forte probabilisiblutio.  Conftat  enim  in  Pifci- 
fau  opticorum  molem  fieri  ex  extenfa  quafi  area , qu.r 
a radice  fpinalis  medulla-  fub  ventriculis  in  gyrum  flexa 
verfns  interiorem  partem  progredi  aefi  manibus  com- 
primeretur , tandem  in  fafctculum  recolligitur , & itacir- 
cumduda  meningibus  in  oculos  definit,  unde  nil  mirum , 
fiplicmcopiolicneceflario  contingant)  nam  cum  in  Xi- 
phia &fimihbus  oculus  ingentem  fit  foititus  magnitu- 
dinem, pro  complendo  retina:  hemifpha-rio  multa  eguit 
materia , quare  cantus  fibrarum  contextus  in  ambitum 
quafi  ventriculi  extenfusin  folius  optici  ftruduram  ne- 
ceflaribceflit,  &comprcflus  meningum  circumvolutio- 
ne veluti  linteolum  manibus  coardatum  ncceflario  pli- 
cis locum  dedit.  In  San^umeu  autem  perfedioribus 
ubi  opticorum  exortus  interior  eft,  foliim  fpinalis  me- 
dulla principio  continuatus  , St  rctinz  pauca  eft  ex- 
panfio,  exiguus  natura:  fibrarum  fuflicit  fafciculus  > quia 
& membranula,  quar  in  pifcibus  extenfas  fibras  hinc  in- 
di inplacentular  modum  continebat  , eadem  forti  in 
perfidioribus  divifas  fibras  aliquot  tubi  inftarinveftit, 
ut  majus  contingat  robur , & intima  arteriarum  & vena- 
rum fiat  per  nervos  propagatio , & indi  in  continuatam 
retinam  aqualis  expanho  > MALPIGIUSDe  Ce- 
rebro. 

Nitvvs  0cuL9t.ua  Motorius  ia  bove  ra- 


mum cuilibet  i fex mufculis  communibus  impertit,  at- 
que prreterra  i nervis  quarti,  qumti,  & fexti  paris  rami 
quidam  nonnullis  eorundem  mufculorum  diftribuuntur. 
W I L L I S de  ‘Nervio. 


NARIBUS. 


N Arium  Ossa  Turbinata  qualiter  conftjtut» 
vide  Capite  deOve. 

De  Tubulis  Narium  in  bove  aliifque  anima- 
libus ita  diflerit  SchnnJeru t traB.  Jc  ojje  cnbrijbrmt. 

In  humanio  naribus  ineft  corpus  fpongiofutn  cavernu- 
lis plenum  quod  certi  ingens  eft , & latis  foedata:  lunt 
Cietera:  quoque  cavitates.  In  brutorum  notu,  Ovit, 
Capreoli,  Porci  raribusctiam  aliquot  tubuli confpiciun- 
tur , qui  affabre  fidi  funt , St  perquam  callido  arteficio 
cavati.  Hi  ver6  in  bcfliio  varii  differunt-  C uterum  ca- 
vitates illorum  munda:  funt  inanes , & aire  admodum 
plena:.  Cave  etiam  tubulos  tales  a natura  in  eam  rem  fa- 
bricari putes  , ut  hi  dcftillantem  de  cerebro  pituitam 
concipiant , retardent  , & tandem  de  fe  eger  i patian- 
tur. Quidam  etiiltn  credit  in  Cane  pituitofos  humores 
de  hifce  tubulis  qui  dillimiles  funt  itidem  per  nares  de- 
fluere, cum  hoc  animal  ficco  fit  corporis  habitu.  Quid? 
Canis  nunquam  aut  raro  pituitam  naribus  rejicit.  At- 
que ii  is  in  pulvereo  foio  diu  cucurrit,  iitasper  nares  tra- 
das fordes  non  naribus  fcd  ore  rejicit , ut  tefte  Galeno 
gladiatores  in  paladlra  ludati , aut  qui  ex  itinere  funt 
pulverulenti  Lcporio  cerebrum  itidilm  admodum  ficcum 
eft , ut  illud  pituita  haud  redundet.  At  ejus  in  naribus 

?uot , quanti , & ii  quam  elegantir  fidi  infunt  tubuli  ? 

Ii  enim  in  aliam  figuram , ut  etiam  in  Cane,  formati 
funt.  Nunc  lepus  quam  acris  eft  naribus  f iifquc  quam 
fagaciter  inveftigat  i quam  indcfmentcr  motat  nares » 
nam  ha-  perquam  fortes  nadz  funt  mufculos.  Dein 
hos  tubulos,  qui  in  Bovis,  Ovis  , Porci  naribus  inve- 
niuntur non  ad  excrementa  recipienda  datos  efle , illud 
iatis  argumenti  eft,  quod  non  aperti  fint,  fed  utraque 
ex  parre  fuperne  & inferni  cicci.  Qui  ergo  tam  cral- 
fus  humor  hifce  vel  colligi  poterit  , vel  ufdem  reddi. 
SCHNEIDERUS. 

SPINALI  MEDULLA. 

QUaliter  hic  diftribuantur  fmm  fpinalio  meJuUot  cum 
arteriis  & venis  vide  capite  Je  Ove. 

PARTIBUS  VARIIS  ORIS.&c. 

DE  Glandulis  Oris  variis  vide  quic de  Vitulo 
habemus , ubi  etiam  varia  alia  huc  facientia  exhi- 
bentur. 

ScuriroRMi  carti  laoini  inboveduoinfi- 
gnia  foramina  fuperius  incffead  tranfitum  nervorum  re- 
currentium PLACENTINUS  docet  tr.  Je  larynge. 

Crico-thyroid*os  Musculos  in  bove  t 
equo  , porco  diftindius  quam  in  homine  apparere, 
IDEM,  vult. 

De  L i N o u ® bovinse  aliorumque  animalium  confti- 
tutioneita  Stcnomut in  Lingua  mufculorum  extrema 
in  peculiarem  abire  fubftantiam  voluerunt.  Sol  fido  exa- 
mine vidi  peculiarem  hanc  fubftanri.ini  mulculdam  efle, 
quod  ut  alii , fic  & Nicolaus  Mafla  in  fuo  iibro  Arato- 
tnia:  introdudorio  a variis  lingua:  motibus  demonft  ra- 
vit. 


De  Bove, 

vit,  licet  fateri  coadhis carnem  hane  'NmeJJh  diftingui- 
Ulem  , fed  unium  per  operationer  eognofeenJam.  Sed 
illico  non  pronuntiandum , quod  nobis 
forti  vifum.  Ab  apice  namque  ad  ipfam  usque  bafin  di- 
ftinfti  omnes  fibrarum  feries  deroortftrare  licet  atten- 
denti, qux  in  toto  lingui  corpore  tantum  triplices.  Ex- 
teriores funeriorique  fuperficiei  proximi  fibri  reftum 
fecundum  lingui  longitudinem  fervant  du&um , reliqua- 
rum totum  medium  corpus  occupantium  duo  tantum 
genera,  unum  quod  ifuperiori  lingui  plano  defcendit, 
alterum  quod  a medio  verfus  latera  in  homine  recedit. 
In  certas  hic  duo  genera  feries  difpofita  funt , fc  alter- 
narim excipientes , quarum  finguli  vix  nifi  unam  in  cras- 
fitie  continent  fibram , itant  ftrattim  fupcr  (Iratum  hic 
non  inepti  applicarent  Chymici.  Ipfiim  (iiperius  lingui 
planum  tunicam  exteriorem  inter  & cari  es  carnium  ten- 
dines lervat  claufos-  S T E N O traB.  de  niufc.  tSgland. 

Alterutram  Thyroidearum  Glandula- 
mis  in  bove  non  excedere  §fi  , Maxiliaxiuji 
5 ix , Thymum  § viij pendere  W HART-  tradit. 

CORDE. 

COrdis  conftru&ioncm  veram  expofiturus  STE- 
NONIUS,  primo  de Mufeulis in univerfum varia 
proponit,  hinc  cor  ipfum  accedit,  utraque  hoc  loco  exhi- 
bere, & utile  & neceflarium  ducimus,  cum  pofteriora  ne- 
gle&is  prioribus  nec  declarari  nec  cognofci  queant. 

Longum  foret  inquit  Tinnulos  recitare  mufculos , 
omnesque  ibi  occurrentes  evolvere  differentias  ; certas 
tantum  proponam  conclufioncs  ex  obfervatis  dedu&as. 

I.  In  omni  mufculo  reperiuntur  arterii , veni , nervi, 
fibri,  membrani:  adduntquidam  lymphatica,  qui  li- 
cet circa  mufculos  viderim  ft-pius , in  mufeulis  necdum 
mihi  vifa  ingenui  profiteor. 

II.  Nullus  occurrit  mufculus,  cujus  finguli  fibri 
non  abeunt  utrinque  in  tendinem ; five  tendines  hi  omnes 
vel  utrinque  vel  ab  altera  tantum  parte  in  firmos  colli- 
gantur tendines,  five  in  membranam  diffundantur , five 
inoficam  degenerent  rigiditatem,  quod  non  fini  magis 
competit , quam  principio. 

III.  Caro  non  eft  parenchyma  vel  tomentum , fed 
eredem  fibrilla-,  qua- ardi  libi  connexi  tendinem  com- 
ponunt , laxius  jundx  carnem  conft ituunt.  Et  hoc  fcn- 
fu  veri  diSum , tendinem  efle  corpus  continuum  a prin- 
cipio mufeulorum  ad  finem. 

I V.  Nulla  in  ullo  mufculo  facile  reperiunda  fibra  , 
unamreftara  qui  conflituat  lineam , fed  finguli  in  tres 
ad  minimbm  lineas,  qui  duos  angulos  alternos  compre- 
hendunt , divifi.  Nec  ipix  hi  tres  linei  femper  refta- , 
fed  fipi  caro  ( ut  faltem  in  fphinderibus , quos  mufculo- 
rum  nemo  facili  exemerit  numero)  interdum  & tendo 
(utcumincurvatamanuadducuntur  digiti)  curvametfi- 
ciunt  lineam- 

V.  Nominati  tres  fingularum  in  eodem  mufculo  fi- 
brarum linei  non  eandem  fervant  longitudinem , licet 
totxfibri  inter  fe  collari  vix  ullum  extenfionisagno- 
fcanr  in  plerifque  mufculisdifcrimen. 

Sed  ut  hic  fiant  intellefhi  clariora , primittenda  par- 
tium fpecialior  denominatio.  Binas  mufculus  quilibet 
re£his  & fimplex,  qui  aliorum  norma , feftiones  juxta 
fibrarum  duftum  admittit,  redam  alteram  alteram  trans- 
vertam,non  quidem  plano  per  medium  transverfim  omnia 


& T A U R O.  3 

fecante,  fed  ita  4 latere  ad  latus  a&o , ut  tendinescum 
carne  maneant  integri,  ut  itaque  diftinffa  diftin&is  fint 
nomina,  liceat  feries  fibrarum  redas  ordiner,  transver- 
tas autem  verfiu  vocare. 

Ejufdem  ordinis  fibri , in  eodem  plano  funt,  & paral- 
lelogrammum  obliquangulum,  fcu  romboideam  exlii- 
bent  figuram,  cujus  duo  oppofita  parallela,  quo  loco 
cum  reliquis  parallelis  acutos  comprehendunt  angulos, 
angulos  extra  oppolitas  in  partes  porriguntur.  Et  hic 
extra  figuram  pergentia  parallela  oppohtos  tendines  re- 
ferunt in  diverfa  abeuntes , reliqua  his  intercepta , 'fo- 
tamque  figuri  aream  replentia  parallela  carnium  fitum 
reprifentant.  Hic  notandum  primo  in  utroque  ten- 
dine , ut  tenui , totidem  efle  filamenta  fibi  mutuo  in- 
cumbentia, quot  in  ventre  numerantur  carnes,  unde 
patet  quanto  compadiores  carnibus  tendinea-  i.  Inte- 
riora filamenta  tendinum  exterioribus  femper  brevio- 
ra : hinc  in  eodem  ordine  fibri  licet  & toti , & qua  car- 
nea-funt,  inter  fe  fint  iquales , tendinofarum  utrinque 
partium  certam  fervant  iniqualitatem , quam  Syringi 
veterum  allimilaveris  non  inepti:  & fic  quemlibet  ordi- 
nem accuratius  li  infpexeris , tres  invenies  figuras , duas 
(ibi  inverfo  modo  oppolitas  fyringas,  & medium  paral- 
lelogrammum. 

Fibrarum  verfus  ut  plurimum  in  tres  figuras  refolvitur 
non  eidem  plano  incumbentes , unam  carnium , qui  re- 
datigula , tendinum  duas  , qui  vel  redanguli , vel  trian- 
guli , vel  trapezii  pro  varia  tendinis  integri  figura,  hine 
facili  fingularum  in  veriibus  fibrarum  determinanda 

3uantitas.  Ex  veriibus  fibi  mutui  ita  impofitis,  utme- 
ia  illorum  plana  quoddam  quali  paralielepipedum  com- 
itant, mufenlus  exfurgit,  ubi  verfuum  compages  ex 
rarum  in  ordinibus  ferie  innolefcit  i cum  tot  in  mufcu- 
lo lint  verfus , quot  in  quolibet  ordine  fibri , & in  verfi- 
bus  extimis  tendinum  oppoiitorum  ejufdem  verfus  maxi- 
ma notetur  in  extentione  diverfitas,  in  reliquis,  quo  ab 
extremo  verfus  medium  receflerint  propius,  e6  magis 
magifque  fenfim  decrefcat  oppoiitorum  tendinum  inae- 
qualitas. 

VI.  Veri  & commodi  quilibet  mufculus  dividitur  in 
ventrem  & tendines , f.  medium  & extrema ; in  omni- 
bus mufeulis  pro  principio  habendus  venter , quando- 
quidem pro  litu  vatio , utriufque  extremi  ventrem  verfus 
hat  motus , & in  ventrem  vaforum  fiat  infertio : Nec 
exiflimandum  carere  extremorum  altero  mufculum , cu- 
jus camis  oflibus,  line  interveniente  tendine , inhirent. 
Ventris  longitudo  camofamm  fibrarum  non  femper 
menfuia , cum  longiflimus  fxpi  ver. ter  breviflimas  obti- 
neat carnes. 

VII.  Membrana  non  modo  tranfverlb  fibrarum  du- 
ctu mufculum  ambit , fed  & eodem  le  modo  inter  lingu- 
las ejus  iniinuat  fibras. 

VIII.  Mufculi  quidem  aftto  eft  contrafkio , fed  eam 
quadam  velut  ncccfiitatc  minime  fcquitur,  ut  inter  duo 
extrema  mufculi ipunffa  intercepta  refla  evadat  brevior, 
fed  ut  breviores  femper  fiant  inter  eadem  duo  punda  in- 
tercepti finguli  ejuidem  mufculi  fibri. 

Qui  contrahitur  non  tendo  eft,  fed  tendinofasintex 
expanftones  comprchenfa  caro , qui  in  fc  contrafla  id 
cfbcit , ut  oppofita  duo  vel  plura  ventris  plana  ad  fe  mu-  < 
tuo  propius  accedant. 

Contraflionis  modus  determinatu  difficilis,  cum  per 
A i finulia 


4 D e B o v e , 

fimilia  explicatio  multis  magnoperi  arrideat,  dabo, 

?|Uod  hic  non  erit  omnino  ««erAiivv».  ‘Qua  palos 
ublicafque  in  terram  in  fubftruriionibus  pangunt , ma- 
china , ubi  plurimi hominesfuamfingulitrahenteschor- 
dam  funis  auriarii  interventu  fillucam  elevant , mu- 
fculum  per  mediam  carnem  tranfveriim  diflerium  non 
inconvenienter  refert : chordie  namque  tendines  imitan- 
tur pro  hominum  diftantia  lenlirn  longiores  , affixum 
chordis  pondus  partem  mobilem , ipii  nomines  carno- 
fas  fibras  : ut  enim  homines  breviores  redditi , Tuas  dum 
fi%ul  trahunt  chordas,  pondus  movent;  (1  carne*  con- 
traria; fibra,  dum  tendinis  trahunt  fibras,  mobilem  mo- 
vent partem.  Quo  bretior  in  longiore  ventre  caro , eo 
vis  contrahendi  tortior , cum  fibrarum  major  fit  numerus. 

I X.  Quacunque  pars  nec  mufculo  necefiariam  ullam 
dcfider.it  partem,  nec  aliam  mufculo  denegatam  poili 
det,  & fabricam  fimul  mufculo  convenientem  obtinuit, 
non  poterit  non  mufculi  mereri  nomen.  Nec  requiritur 
ut  actu  voluntatis  fubje&a  iit  imperio  ; multi  enim  in 
multis  mufculi  nunquam  ad  anima  moventur  arbitrium , 
quod  in  variis  laryngis,  linguaque  mufculis , ut&dorfi, 
fingulorumque  probatur. 

Qua  hic  de  mufculis  propofita  fi  cordi  applicentur, 
filfficiunt  demonilranda  propofitioni , Cor  vere  mufeu- 
iumeffe.  Deducam  hoc  alias  fufius , hic  tantum  pracipua 
paucis  recitabo. 

I.  In  cordis  fubftantia  nihil  occurrit  prater  arteriae, 
venar , nervo i , fibrae  , membranae.  Sed  nec  in  mufculo , 
prater  diria , occurrant  alia.  Taceo  pinguedinem,  ofli ; 
quia  nec  omnia  his  inftruria  corda , nec  nullus  iifdem 
praditus  mulculus.  Quicquid  vero  de  parenchymate 
profertur  a fibris  diftinrio , Anatomicorum  non  fenlibus 
debeturfed  ingenio.  Vidiquibufdam  in  fubjeriis  fpleo- 
dentes  per  fuperfidem  cordis  decurrere  durius , quos 
tamen  non  lymphaticos,  fed  veros  efle  nervos  difleftio 
docuit  : Plexus  nervorum  d Fallopio  deferiptus-  auto- 
pfiam  fibi  habet  faventem : non  minus  aceorundem,  ut 
per  fuperficiem  difperfio,  ita  ad  interiora  penetratio. 

1 1.  Inter  cordis  fibras  nulla  ferutanti  mihi  obvenit , 
qua  non  medio  caruofa , extremis  utrinque  tendinofa , id 
quod  & omnibus  mufculorum  fibris  commune. 

In  corde  non  minus , ac  in  alio  mufculo , villorum  uni- 
formis eft  durius ; omnes  enim  circa  mediam  fere  car- 
nem arcus  inftar  inflexi  nullos , nifi  cum  tendine  utrin- 
que, conficiunt  angulos.  Rerios,  tranfverlos,  circula- 
res villos  finxere , qui  natura  fines  aque  fibi  credidere 
notos,  ac  fi  illifuiflentdfecretis.  Videntur  quidem  in- 
tricati , fed  nec  confufi  funt , nec  inextricabiles ; quan- 
doquidem una  eademque  intorfionis  fit  rario  omnium  in 
finiflro  ventriculo  occurrentium , id  quod  coni  in  flella- 
rem  figuram  refolutio  clari  demonftrat.  Nec  in  dextro 
ventriculo  cauti  progredientem  Labyrinthei  morabun- 
tur flexus , Figuris  ea,  quam  verbis,  intelligerentur  com- 
modius ; paucis  tamen  eorum  quaudam  veluc  ideam 
dabo. 

Exteriorcordis  a membrana  fibrifque  libertati  facies 
primo  adfperiu  fiiadere  videretur , eundem  omnium  un- 
dique fibratum , obliquum  puta , a bafi  ad  conum  efle 
durium ; fed  ipfas  indi  carnes  i fe  mutuo  feparantibus 
patet,  diriarum  naucilfiims  ad  conum  pertingere ; cum 
a bafi  tantillum  lub  fequencibus  ubi*lefceixlerint  prim* , 
(liceat  primas  hoc  loco  vocare,  qua:  anterius  in  litui Ln 


& Tauro. 

ventriculi  orificio  confpiciuntur  in  ipfo  cum  dextro  coo- 
curfu)  illici  intorta;  lub  reliquis  finiftrofum  ferantur : 
fic  fequens  fem|>er  fibra  procedente  tantillo  longius  de- 
fcendit , antequam  Incurvetur ; incurvata  vero  Tequcn- 
tem  filbit  itidem , non  nifi  infra  prioris  intorfionem  in- 
fleriendam.  Et  hat  feri  omnibus  fibris  competens  ince- 
dendi ratio,  quo  vix  explicabitur  commodius,  quam  ii 
mente  concepto , aut  manibus  formato  ex  fibris  paralle- 
lum inter  fe  iitum  fervantibus  parallelogrammo , fic  fatis 
oblongo,  ex breviflimis lateribus , qua:  filorum  extrema 
haber.r  fibi  annexa,  alterum femcl  inverteris  integrum 
abfolvcndo  circulum ; fimilem  hic  namque  filorum  & in- 
torquentium fe , & fe  mutuo  (candentium  videbis  ima- 
ginem. Quod  fi  vero  etiam  plura  id  generis  parallelo- 
gramma  finxeris,  fecerifque  ad  parallelcpipedum  aliquod 
componendum  concurrentia , hedraramque  cui  innexa 
fila,  alteri  quem  dixi , fitum  dederis,  & infupcreafdem 
breviores  hedras , fibi  ante  oppofitas  reddideris  in  eodem 
plano  ita  fitas,  ut  medius  filorum  laxior  durins  arcum 
rcprofentet , non  amplius  confufam  fibrarum  in  corde 
accufabis  feriem.  Sed  figuris  hic  opus  ad  fingula  clarius 
demonilranda , quas  in  alia  tempora  differre  coario  non 
conveniet  hic  multis  exponere , quomodo  in  parietibus 
ventriculorum  fibrarum  variet  durius ; qua  ratione  ex  fi- 
brarum exteriorum  diverfis  i locis  prodeuntium  concur- 
fu  interiores  exfurgant  monticuli;  quam  elegantem  ex- 
hibeat figuram  coni  varia  refolutio;  qui  oculi  exhiben- 
dus , ubi  carnibus  continuantur  tendines , carnium  in  op- 
pofitas partes  a fe  mutuo digrefliis,  &pluraalia,  qua: 
manum  attenti  & patienter  admoventi  fponte  fe  fiftent , 
alioquin  In  ipfa cordis  hifforia  integri  proferenda. 

Ventrem  lucc  mufculi  noflri  & cordis  fimul  ventres 
conflituit  fibrarum  media , feu  carnofa , portio , cujus 
fubflantia  licet  omnium  & oculis  & manibus  obvia,  tot 
peperit  rixas , quot  vix  ulla  pars  alia.  Dividunt  hanc  in 
balm  & conum , quem  harienus  credidere  denfiflimum , 
licit  medium  ejus  punrium,  feu  relirium  in  medio  in- 
tortarum fibrarum  centrum,  adeo  tenue  fit , utaciculi 
vix  .-rquet  caput , cum  non  nifi  exterioris  ibi  membrana: 
cum  interiore  fiat  concurfus. 

Extrema  carnium  excipientes  tendines  in  off  iis  partim, 
partim  in  montieulis confpiciuntur , ubi  & valvulas  com- 
ponunt, & in  arteria:  fubftartiam  abeunt.  (Veniscnim, 
utpote  qua:  auricularum  alteri  tendini  continui , nullum 
nili  mediantibus  auriculis  cum  corde  commercium.)  Hic 
mufculi  fic  principium  quasrendum  & finis ; hunc  arteria: 
pulmonalis  orificium  & utriufque  ventriculi  valvul*  tri- 
cufpides,  cum  aom  ouadam  parte,  ea  nempe,  qui 
valvulam  mitralem  conflituit,  repradentant , illud,  qui. 
arteria-  magna:  reliquam  bafeos  portionem  largiuntur, 
tendines. 

Non  hic  exponam  , quo  loco  vel  fuper,  vel  inter  car- 
nes fe  expandar  tendo,  nec  carneam  in  dextro  avium 
ventriculo  delineabo  valvulam , nec  quam  in  variis  ani- 
malibus obfervavi,  variarum  partium  diveriitatem  rccen- 
febo , cum  nullius  milii  adiit  figura , non  omnium  inci- 
dat memoria. 

Olliculum  in  corde  repertum  non  in  grandibus  modo 
animalibus,  fed  in  ovibus  etiam fiepiihmc  mih;  lifum, 
nec  omnibus  irteft  animalibus , nec  quibus  eft , quicq”ita 
eft , nifi  tendinis  pars  in  ofteam  duritiem  degenerans, 
i bienon  in  pennatorum  modo  pedibus  medio  in  tendine 

odea 


De  Bove, 

odea  notatur  (obditas,  fcd&  in  «piolibet  animali , mul- 
torum mufculorum  alter  tendo , vel  totus,  velfuiparte 
in  os  abit , quod  ut  in  cranio , fic  & in  manibus  ped  ibuf- 
que  dcmonOratu  facili.  Qui  itaque  ratio  cxtraito  i cer- 
vi corde  ofliculo  alias  attrCuendi  vires , quam  alteri ejuf- 
demanimalis  (noti  enim  dubito  quin  in  diverfis  animali- 
bus etiam oflium  diverla  nonnihil  fit  natura)  odi,  cujus 
partem  mufculi  faciunt  tendines ! 

III.  Membrana  cordi  propria  tranfverfo  fibrarum 
fludhi  cordis  fecat  fibras , eodemque  inter  illas  fe  infinuat 
ritu,  nec  aliud  in  mufculi  occurrit  membrana. 

Cum  itaque  vera  mufculi  attributa  cordi  competant 
omnia  j nec  illa  poeter  aliud  inveniatur,  veri  cor  mu- 
fcuh  nomine  fslutandum , quod  meretur  £?  tendine , ( 'j 
carne  , U nerve.  S T E N O TraS.  de  mnfe.  tSgland. 

Generali  huic  fabrica:  cordis,  particularia  vqjia,  una 
tum  figuris ,CASP.  BARTHOL.  Difp.de Cerde 
addere  fe  velle  promittit , confultum  adeoque  videtur, 
ea , qua:  Louwxxus  fufc  exhibet  T ract.  de  Corde 
pro  non  editis  habere , maximi  cum  vel  eadem  qua:  Ste- 
nenim  tradiderat  contineant,  vel,  Authore  dicto  Bar- 
tholino, erronea  plurima. 

De  Vasoium  S anou if m ot um  circa 
Coa.  Constitutioni  Louwttus  fequentia 
exhibet  : ^Ante  limen  auricula:  dextra , nempe  co 
loci  ubi  vena  cava  afeendens  cum  defeendente  con- 
grefla  alveum  fuum  in  auriculam  cordis  exonerare  pa- 
rata eft , tuberculum  quoddam  i fubje&a  pinguedine 
elatum  & notatu  valde  dignum  occurrit , cujus  ob- 
tentu fanguis  per  venam  defendentem  delapfus  in 
aunculam  divertitur,  qui  alioquin  in  venam afenden- 
temdecurobers  fanguinem  per  illam  cor  verfus  affurgen- 
tem  reprimeret  valde  & retardaret:  Et  Gquidem  in  cro- 
£ko  corporis  fitu  atque  figura  majus  inde  periculum  im- 
mineret , ideo  vena  cava  in  humano  genere  hoc  majus  & 
longe  eminentius  obtinuit,  adeo  ut  fi  digitum  alterutri 
trunco  inunderis , in  alteram  vix  perrirgas. 

In  quadrupedibus  autem  veluti  Ove , Cane , Equo,  Bo- 
ve, ubi  curfus  fanguinis  ab  alterutro  corporis  extremo 
iquabilior  & quali  in  plano  eft,  & propter  cordisde- 
pendentis  molem  atque  pondus  uterque  vena:  cavi  trun- 
ous  aliquantulum  iniiiper  verfus  cordedivesfunt,  licet 
tanto  diverticulo  opus  non  lit,  omni  tamen  prorfusde- 
ftituitur-  Prout  in  Tai.  i . Hg.  ».  apparet. 

Porro  ne  (anguis  hic  in  confluvio  iftum  aut  gurgitem 
faciat  dum  auricula  contracta  liberum  ei  ingreflum  non 
concedit,  ideo  vena  cava  hic  loci  in  majoribus  animali- 
bus tam  homine  quam  brutis  tora  circumcirca  mufcnlo- 
fa  eft , tum  ut  veni  truncum  intr3  juftos  extenfionis  li- 
mites coirceat,  tumetiam  ut  fanguinem  quem  finu  fuo 
comple&itur,  in  auricula:  amplexum  continuo  & vali- 
diusurgeat.  Quem  ut  auricula arftius comprehendat,  & 
In  cordis  ventriculum  ulterius  propel  lat , ideo  fibri  ipfius 
Interni  a radice  auriculi,  ubi  bafi  cordis  conjungitur, 
rcftm  extrorfum  verfus  venam  cavam  porriguntur,  fan- 
guinemqtie  ab  illa  fuggeflum  in  (e  rapientes , quafi  digi- 
tis comple&untur , <\  continua  vicc  mox  cordi  tradunt: 
Et  pi  ufedo  fibn  illi  in  auriculis  majoris  a nimahs  veluti 
Equi  dc  Bovis  i nuarum  digno,  mole  fua  axjuant , atque 
otiicinm  procul  dubio  idem  exequuntur- 

Et  uti  ante  dextn  ventriculi  limen  protuberantia  illa 
In  venae  cavi  afendetitis  cum  defendentis  congrefiu 


& T A U R O.  ^ 

memorata  impedit  quo  minus  fanguis,  ab  illa  defluens,  al- 
terum ab  illa  afccndentem  decubitu  fuo  deprimat ; ita 
extra  finiftri  ventriculi  oflium  non  minore  artificio  cau- 
tum eft,  ne  fanguis,  qui  cum  impetu  projicitur , in  has 
aut  illas  partes  inique  diftribuatur : cum  enim  oflium  il- 
lud cordis  furfum  redle  aperiatur,  fi  canalis  qui  primum 
fanguinis  impullum  excidit  reda,  pariter  ad  capitis  re- 
gionem duceret , fieri  non  pollet , quin  rapide  nimis  fan- 
guinem  in  cerebrum  fuffunderet : Et  propter  vibrationis 
impetum  ampliari  fenfiro , adeoque  iiartcs  inferioris  cor- 

Evitah  fuo  genio  & pabulo  fraudare  neceffe  haberet, 
i incommodum  ut  divinus  Artifex  prorfus  evitaret , 
in  animalibus  quorum  corda  fortius  moventur,  aorti 
truncum  (qui  cordi  proximus  eft)  adeo  affabre  conte- 
xuit , ut  fanguis  in  arterias  axillares  & cervicales  non 
refte,  fed  ambitu  velut  fafto , incurrat ; nam,  in  medio 
inter  ventriculum  & arterias  iftas fpatio , aorti  (vario 
tamen  in  divertis  diferimine)  plurimum,  mfletftitur : quo 
|toit  incurvatus  ille  angulus  fanguinis  ejeih  impetum  & 
r™uin  idui»  fuflincat,  & maximum  ejus  torrentem, 
verfus  aorti  truncum  defendentem  dirigat , qui  aliter 
fuperioribus  arterii  aorti  ramis  nimius  impenderetur, 
calque  plus  fatis  diftenderct,  & impetu  fuo  caput  cito 
pefiuodaret.I.OU  WERUS  traS.de Corde. 

DIAPHRAGMATE. 

STrufhiram  uovam  Diaphragmatis , in  homine,  bo- 
ve, Cane,  Anfere,  aliifque animalibus  variis  nota- 
tum lingulari  Traftatu  delcribet  CASP.  BAR- 
THOLINUS filius.  Ex  eo  capite  fecundi  fe&ionem. 
primam  huc  transferre  utile. 

Quam  periculofuin  fit  in  re  Anatomica  anteceden- 
tium  gregem  fequi,  qui  confcribendoqu*  prodiderunt 
Autores  non  nifi  aftum  agere  confueverunt , cx  fufepto 
argumento  patet  De  diaphragmate  loquor , cujus  nec 
l ilru&ura  nec  cum  reliquis  partibus  vera  connexio  ub  ullo 
naffenus  prodita  eft  ; cum  tamen  fupra^nonucrimus 
t|u.im  neceflaria  fit  omniuin  partium  notida  , inearuin 
ttrudlura  vera , & cum  reliquis  partibus  connexione  fua. 

Meo  quidem  judicio  parum  recte  nomen  a loco luo 
nonautem a munere  velotficiopricipuoaccepit.  Dici- 
tur enim  aliis  Diaphragma,  adiftinguendo,  cui  deno- 
minationi iquipollct  Septum  tranfvcrfum , Dilleptum , 
Difcretorium.  Aliis  pricordia  vel  <?(>>■<  apud  Gricos 
ufitatius  {«,  dicitur,  Cujus  tamen 

pneipuum  munus  in  refpirationis  actu  elucelcit. 

Numere  unicus  ab  Autoribus  ha&enus  deferiptus  eft 
mufculus , quem  A lumborum  vertebris  per  duas  partes 
carnolas  oriri  volunt  & thoraci  circumtentum  extre- 
mis codis  anne&i  parte  carnofa.  Cum  tamen  quid  ab 
his  diverfum  nos  obferva  verimus  mox  videbitur.  De 
Anatomicorum  tcftimoniis  , qui  mufculumunicum  ita 
deicripferunt  non  follicitus  ero,  nec  ulla  afferam , qma 
in  unum  feri  omnes  coiifenriunt,  & in  illo  unanimi  con- 
fcnfu  pari  errore  omnes  confpirant  Primus  State- 
mus  advertit,  quod  fibraium  extremitas  altera  lit  in 
vertebris,  altera  in  ambitu  , qua  coftis  flermque  ap- 
pendici jungitur,  mediam  verb  membranam  tendinum 
fibri  conftituunt , inter  medias  carnes  velut  in  digalfrico  i 
mufculo  intercepti , du&uque  non  redo  fed  vario  ele— 
gantiflime  circumdufhe. 

leraauna  illi  majora  attribuunt  duo,  unum  dextrum: 
A 3 in: 


i. 


De  Bove,  & Tauro. 


in  parte  rervofa  protranfitu  ver®  cavx , aliud  finiftnim 
maius  & nonnihil  polierim  pro  traniitu uefophagi cum 
duobus  nervis  ventriculum  petentibus. 

Poflem  plnrimos  Autores  qui  ita  ftatuunt  adducere , 
fed  malo  tacite  errores  Anatomicos  ex  ipfius  naturx  in- 
quilitione  corrigere , quam  innumeras  Autorum  fenten- 
tias  congerere,  qui  omnes  hic  hxiitarunt.  Falluntur 
enim  quotquot  foramen  Diaphragmatis  pro  traniitu 
rrfophagi  in  parte  ejus  nervea  vel  tendmofa  ponunt. 
Verum  quidem  eft , quod  in  aperto  animali , ubi  incon- 
iideratms  & obiter  tantum  hx  partes  conliderantiir , ita 
appareat,  quali  per  partem  tenoinolam  rranleat  relbpha- 
gus , fed  varix  qux  ibi  circum jcdx  liint  membranx  & 
eminentia  ventriculi,  aflitmptis  dillenti , eludunt  Ana- 
tomicum non  fatis  in  verum  refophagi  locum  inquiren- 
tem. Quippe  reapfe , fi  membranis  omnibus  verus  infer- 
tionis  locus  denudetur,  in  parte  carnea  deprehenditur, 
i<c  quidpm  in  parte  fuperiorc  inferioris  Diaphragmatis 
mufculi , quod  non  alium  ante  nos  obfervaile 
mus,  veri  enim 

Diaphragma  duplex  eft  mufailus.  Superior  cirailari- 
ter  una  extremitate  collis  adhxret,  altera  in  aponeuro 
lin  abit,  qux  centrum  diaphragmatis,  quod  vocant, 
neiveum  (membranis  pleurx  & peritonxi  ab  utraque 
parte  in  veli  itum)  cotiftituit,  & in  carnes  inferioris  mu- 
fculi abfumitur , ut  redi  a Staumio  fibra;  h:e  tendino- 
fx , quafi  in  digalli  ico  mufculo  intercepta;  dicantur. 

Inferior  oritur  i vertebris  lumbaribus  & ab  altero  nec 
provenit,  net  31  uni  attingit,  nili  mediante  aponeurofi, 

( nam  quod  in  inferiori  parte  utriufque  mufculi  fibrx  non- 
nihil commifceri  interdum  obfervantur,  hoc  tamen  non 
fit  rrifi  mediantibus  utriufque  tendinibus)  quamvis  tamen 
diaphragma  peiperam  ab  omnibus  Autoribus  ita  depin- 
gatur , quali  unicus  mufculusfit,  qui  fibras  habeat  in  am- 
bitu ubique  carnofai , ti  non  nifi  in  medio  feu  centro  fuo 
tendinolum  Iit.  Appendices  autem , quas  vocant , amba^J 
ejufdem  facixit  longitudinis,  quamvis  non  revera  ita” 
iint,  cum  dfletra  non  folum  in  longitudine,  fed  Seli- 
brarum carnearum  & tendinofarum  numero  finillram 
longe  fuperet  in  homine,  uti  8c  Bove  atque  nonnnllis 
aliis  brutis,  fecusautemincatiibus,  quemadmodum  in- 
ferius videbitur.  Denique  hallucinantur,  quando  dicunt ; 
nttrr  JucjiejiJinei  Duyhra^mitu  , cum  appendices  silae 
binx  in  plures  utrinque  abeant  tendines , qui  in  fuas  qui- 
<)Ue  lumnonim  vertebras  terminantur. 

Ccrterum  ignofeent  mihi  priora  fecula , fi , quod  au- 
tecedentium  hadenus effugit  induftriam  hieproponam. 
Habet  inferior  hic  didus  mufculis  peculiaria  libi  vaia, pe- 
culiares nervos.  Prxter  enim  venas  diaphragmatis  il  ca- 
va notas , qux  fuperiori  mufculo  & medix  parti  inferio- 
ris profpiciunt,  alias  habet  inferior  utrinque  a parte  fua 
laterali  peculiares  8c  notabiles , qux  in  adipofam  exone- 
rantur , quibus  totidem  rcfpondent  arter ix  itidem  i lum- 
baribus ortx,  diverfo  tamen  ab  illis  aliis  principio  qux 
venas  diaphragmatis  majores , modo  didas , comitan- 
tes, fuperiorem  mufculum  & mediam  inferioris  parrem 
irrigant.  Adhxcin  fuperiori  fui  parte  inferior  mufculus 
circularibus  nonnihil  fibris  carneis  id  efficit , ut  foramen 
pro  traniitu  ccfophagi  relinquatur,  & iimul  fibris  illis 
motricibus  carneis  conftringatur  fuperius  ventriculi  orifi- 
cium, ubi  nervi  funtftomachici.  Ideo  forfan  in  lingultu 
diaphragma  afficitur  &infpiratiolxditur,  quiaibi  velli- 
catio fuperioris  ventriculi  orificii  lentitur. 


Quod  ad  dudutn  fibrarum  carnearum  in  utroque  mo- 
fculo  attinet , de  fuperiori  hoc  in  nonnullis  animalibus  & 
prxfertim  majoribus  obfervatur , quod  in  toto  ambitu  fi 
qualibet  coffa , veluti  totidem  capitibus  diftindis  oria- 
tur, qux  varios  quafi  mentiuntur  mufculos. 

Ordines  fibrarum  mocricium  in  fuperiori  ita  reprxfen- 
tavi,  ut  in  Tabula  I.  Figura  II.  oculis  fubji- 
ciuntur : 

A,  D,  Planum  ordinum  fibrarum  inxqualiter  xqua- 
lium  in  parte  ejus  interiore,  ubi  AB,  tendo  cftfupe- 
rior , qui  fterno  vel  coitis  implantatur , C D . tendo  in- 
ferior qui  in  Inferioris  mufculi  fibras  carneas  abit,  & quafi 
in  digafinco  mufculo  interceptus  centrum  diaphragma- 
tis nerveumconftituit.  F-F  , Paralelogrammum  carnium 
in  quo  latera  AB,  C D , latera  tenoinofa  funt , Utera 
vero  £^&  F',  Utera  cariiola.  Simplex  eft  hic  mufcu- 
lustk.  ex  eorum  genere  in  quibus  Diagonalis  bieviorob- 
tuios  angulos  cum  lateribus  tendinofis  comprehendit. 
Nam  diagonalis  longior  in  quolibet  mufculo  cujufcun- 
que  generis  femper  angulosacutos  cum  lateribus tendi- 
noiis  facit.  Notandum  nutem  quod  in  hoc  fuperiori  dia- 
phragmatis mufculo  verfura  carnium  conlfituat  tota  illa 
ejus  lupcrficies  qux  (fatim  aperto  animali  patet  & in  tota 
ejus  circumferentia  confpicicur-  Verilmut  ordomodb 
defcnptus,  qui  paucis  admodum  A.  fccundlijp  magnitu- 
dinem animalis  variantibus  fibris  confiat,  pateat,  opor- 
tet eundem , fecundum  fibrarum  dudum  cultrum  adigen- 
do , reda  in  longum  fecane. 

Eadem  in  interiori  Diaphragmatis  mltfculo  ftrudura 
eft , nili  quod  Ordinum  crallittcs , ideft  diftantia  inter  la- 
tera camola  (utor  enim  terminis  Stenonianis)  nonnun- 
quam  major  iit,  prxfertim , in  brutis.  Ordinum  autem 
altitudo,  id  eft  diftantia  inter  latera  tendinoia,  in  utro- 
que fere  xqualis.  Conftat  autem  inferior  mufculus  fibris 
carneis  redilincis,  quxutrinque  i dextra  & finiftra  par- 
te defeendentes  in  intermedias  fibras  tendinofas  abeunt , 
qux  cum  illis  ab  utraque  parte  angulos  conft  ituunt  obru- 
tos. Fibrx  autem  illx  tendinofx  compadx  circa  finem 
in  partem  dextram  & finillram  divaricantur,  & Appen- 
dices conftituunt , quas  Autores  Diaphragmati  attri- 
buunt, inter  quas  media  decnait  aorta.  Inter  fibras  has 
carneas  utrinque  medii  tendines , dexter  a prima,  fecun- 
da a tcitia  lumborum  vertebris,  quafi  totidem  capitibus 
oritur,  vel  potius  ibi  terminatur,  linifter  in  ultimam  & 
penulrimam  durii , qui  prxccdenti  tanto  minor  quantb 
brevior  exili  it.  Fibras  omnes  carneas  rcdilincas  dico  > 
fed  illas  qux  proxinni  o-Tophagum  in  traniitu  amplectun- 
tur in  fuperiori  fui  parte  nonni  lui  curvilincas  deprehen- 
do , ut  a dextri  lateris  tendine  fibrx  utrinque  oriantur , 
qux  non  folum  in  eodem  latere  redi  afcervdcntes  & non- 
nihil incurvatx  cefophagum  vel  fuperius  potilis  ventriculi 
orificium  ampledantur , & tendinofas  libras  itidem  cnr- 
vilineas  emittant , qux  vario curfu  circumdudx  centrum 
diaphragmatis  nerveum  contexunt ; fed  etiam  in  oppo- 
fito  latere  idem  faciunt  ab  eodem  tendine  intermedio  or- 
tx , eundemque  dudum  nonnullx  alterius  lateris  fibrx 
etiam  fequuntur.de  tendtbus  qux  centrum  Diaphragmatis 
conftituere  dicuntur  notandum , me  in  nonnullisanima- 
libus  fuperiorem  utriufque  lateris  i procellit  tranfverlo 
vertebrarum  vel  ultimx  dorfi  velprimx  lumborum  oriri 
vidille.  Exemplum  efto  in  canibus , quorum , integrum 
diaphragma reprxfentat  Tabula  II.  Figura  I. 

In 


De  B o 


V E 


In  Bove  & majoribus  animalibus , ubi  hic  omnia  pro- 
pter eximiam  magnitudinem  valde  confpicua  funt,  ob- 
iervavi  ab  illa  laterali  luperioiis  diaphragmatis  mufculi 
parte,  qui  non  demo  (ed  codis  adhirct , utrinquead 
quamlibet  collam  elongari  tendinem,  qui  cum  tranverfi 
abdominis  mufculi  fuperiorc  parte  continuatur»  quifu- 
fpicionem  mihi  dedit  magna:  affinitatis , quam  inter  dia- 
phragma atque  tranfverliim  hunc  mufculum  & prrvci- 
pui  luperioremejus  partem  comperio.  Nullus  enim  du- 
bito quin  hic  tranfverfus  abdominis  mufculus  ad  diphra- 
ma  nonnihil  pertineat,  quippe  cujus  fuperior  pars  dia- 
phragmatis parti  laterali  ad  quamlibet  vertebram  tam 
notabili  tendine  anneftitur.  Imo  ficut  diaphragma  peri- 
tonaxa  in  concava  parte  vellitur,  ita  & tranfverlus  mufcu- 
lus. Quare  ex  lateralibus  inferioris  & fuperioris  mufeu1- 
lorum diaphragmatis  partibus  cum  parte  illa  tranfverfi 
mufculi , ad  quam  tendo  priferiptus  protenditur , T ri- 
gaflricus  fingi  pollet  mufculus  in  utroque  latere,  qui  ut 
per  tendines  tranfverfi  in  linea  alba  ita  & in  vertebris 
lumborum  tendine  robullo  inferioris  diaphragmatis 
mufculi  uniuntur-  De  media  diaphragmatis  parte  nihil 
loquor , qua;  cum  tranfvci  Io  nullum  mediante  tendine 
commercium  habet,  quippe  ibi  fibra:  mufculi  F,  in 
llemum inferuntur.  Ia  T ab.  III.  Fio.  III,  me- 
lius omnia  intclligentur : 

Sit  igitur  T rigallricus  mufculus  B A C D E C H,  com- 
pofitus  ex  tribus  carnoiis  ventribus,  A,  inferioris,  dia- 
phragmatis mufculi , D,  fuperioris,  &G,  tranfverfi; 
inter  quos  mediant  tendines  C , qui  centrum  diaphra- 
matis  nerveum  condituunt , & E , qui  ad  quamlibet  ver- 
tebram a fuperiori  mufculo  in  tranfverfum  ferantur  in 
bove,  (nam  in  homine  nondum  hic perferutari licuit) 
per  tendinem  autem  H,  utriufque  lateris Trigadricus 
in  linea  alba  unitur,  uti  per  tendinis  B,  infimam  partem 
recolliguntur  & Vertebris  lumborum  & dorfi  inferuntur , 
ut  habeant  partem  firmam  verfiis  quam  moveri  pofiint. 
Elegans  hoc  natura:  artificium  refpirationis  a&um  haite- 
nus  obfcurum  nonnihil  illudrat.  H i enim  mufculi  annexi 
vertebris  lumbaribus  per  tendinem  B>  codis  fpuri is  per 
tendinem  E,  in  linea  alba  ab  utroque  latere  in  unum 
cencurrentes  per  tendinem  H , certum  ed  quod  omnia 
in  abdominis  fuperiori  parte  fub  hoc  circulo  comprehen- 
dant, qui  cum  contradis  carnibus  comprimuntur  & 
cum  relaxatis  relaxantur-  In  hac  autem  cum  codis  an- 
nexione magnum  naturi  latet  myllcrium : Quia  colla*  in 
infpirationc  ubi  pe&us  dilatabitur  furfum  trahi  debent, 
quo  tempore  edam  relaxantur  carnes  trigadrici  & dia- 
phragma , ex  incurvaro  magis  planum  & relaxatum  at- 
que in  abdomen  protrufum,  coitas,  pro  dilatatione  pe- 
ctoris, nonnihil  attolli  Sc  elongari  finit , quod  ubi  tar- 
dem per  fibras  trigadrici  carneas  contrahitur,  coda:  ad 
priores  cum  vertebris  angulos  redeunt , & diaphragma- 
tis fibra*  contradi  explano  incurvata*  in  pedoris  cavita- 
tem magis  afeendunt , & una  cum  demo  dcprellb  pedus 
angudai.t,  ut  adr  ex  pulmonibus  expellatur. 

Opinionem  meam  de  boc  T i igaltrico , quem  duo  dia- 
phragmatis cum  tranfvcrfb  abdominis  mufculo  condi- 
tuum, iufpcdio  Avium  confirmat,  in  quibus  tranfver- 
lur.i  mufcnlnm  refpirationi  omnino  dicatum  patet , quip- 
pe qui  in  illis  airem  ex  facculo  illo  magno  exprimit. 
Quod  clare  patet  fi  ablatis  reliquis  abdominis  mufculis, 
hunc  cum  pontonio  & faeculis  integrum  relinquas.  In- 


& T A V R O»  j 

feritur  autem  una  extremitate  in  inedias  codas  interius, 
& fuper  peritonitim  & facculos  quibus  firmiter  adimet 
expandis,  altera  extremitate  in  loco,  quii  mei  albi  re- 
fpondet , cum  lendmcoppofiti  tranfvet fi  unitur. 

Quia  de  Avibus  loquor , non  abs  re  erit  in  iis  modum 
refpirationis  proponere,  quippe  qui  aliquod  diaphra- 
gmati analogum  nadi  funt , cujus  cum  quadrupcdnm 
diaphragmate  affinitatem  demondraturum  me  pollici- 
tus funi. 

De  pulmonibus  Avium  notandum , quod  non  liberi  ut 
in  quadrupedibus  & aliis  animalibus  moveantur , fed  dor- 
(o  alligati  cum  variis  faeculis  mediante  foramine  rotun- 
do, quod  in  quemlibet  facculum  aperitur,  ut  air  a tra- 
chea in  pulmones  & inde  per  foramen  di&um  in  facculos 
meet  remeetque.  Id  quod  pridem  UarvMt  monuit. 
Avium  pulmones  perforatos  ede.  Et  Thrujlon  de  Re- 
fpirat.  dicit  Aves  quidpiam  na&as  hujus  fepti  & diaplira- 
gmatis  fucccdaneum , membranas  nempe  qui  mulculo- 
rum  ventris  adminiculo  relpirationi  inferviunt , atque 
ita  officium  mufculofi  diaphragmatisobeunt.  Scdprte- 
ter  mufculorum  ventris  adminiculum  vellem  addklidct 
fibras  carneas  a quibus  membrani  illi  moventur.  Nimi- 
rum, prater  fibras  carneas,  quas  Stenoimu , inrefpi- 
rationenon,  ut  credit,  ociofas,  inCygno  obfervaviti 
codis  in  pulmonum  membranam  ferri  (neutiquam  au- 
tem illa  pulmonum  propria  ed  membrana  fed  iis  tantum 
fuperdrata)  a nobis  potlmodum  in  Avibus  pallimobfer- 
vatas,  plures  tam  in  Cygno  Hafnii,  quam  anferibus 
aliifque  avibus  vidimus  elegantidimas  , qui  eandem 
membranam  ab  altera  extremitate  vertebris  dorfi  jun- 
gunt, item  alias  qui  circa  vertebras  prioribus  confor- 
mes fiti  ad  dernum  protenduntur , & m membranam  il- 
lam fficcfiunt,  qui  rodi  afeendens  lato  illi  pedoris  odi 
ncchtur  & in  fuperiorem  illum  & omnium  maximum 
facculum  expanditur.  Atque  idem  in  utroque  latere  arti- 
ficium eft.  Hic  omnia  cx  Figuris  binis  melius  intelli- 
guntur  quas  prout  ex  frequenti  inlpc&ionc  habeo , 
Tabula  ihtia  propono.  C AS  P.  B A RT  Ii  O» 
L I N Je  diaphragmate. 

PULMONE. 

Invedigantes  magnitudinem  Vasorum  sangui- 
neorum in  pulmons  frenam  & arteriam  puU 
morale/  patentes  valde  ede,  adeo  ut  vix  angndiores 
reddantur  nifi  ubi  ad  finem  lobi  accedur.t,  ita  utfi  duo- 
rum digitorum  latitudinem  excipias  ubique  feri  a*que 
fint patuli;  imdCSc  Asm  a»  arteriam  fcadfi- 
nem  ufque  pulmonum  extendere,  dylumqtiecraditie  mi- 
nimi digiti  facili  admittere, obfervarunt  AMiTELO* 
DAMENSES. 

GULA. 

/■AT?  Sopii  agus  fihraa  multas  licet  poffideaf ff'ra- 
IvIZj/f/  omnes,  ad  duo  tamen  genera  commodi  re- 
dncipolfe,  duas  aempe  cochleas  qui  ubicontrariodu&u 
tibi  occurrunt  ita  fe  interfecant , ut  qui  fub  altera  eo  uf* 
que  inceflerat  mox  alteram  (candens  liipra  illam  . donec 
(ibi  iternmoccnrrantfibn,  progrediatur,  ST  E NO- 
NI U S habet  de  mu/i.  diglanj. 


VENA 


Digitized  by  Google 


s 


D e V 

VENA  AZYGO. 

DE  Vik*  Azyoos  duplicitate  vide  quae  hic  ha- 
bemusex  HujUcho  capite  de  Cane. 

HEPATE. 

IN  Hspats  bubulo  notatus  1664.  in.  Decemb. 

duBut  ftntulorie  hUrmi  calami  anferini  magnitudine 
Veficam  feflis  ea  parte  ubi  Irepati  jungitur  intrans.  In 
ejuidem  duftiis  orificio  ubi  velic.T  unitur  Valvula  (itis 
iniignis  , qualis  ad  coli  principium.  Intrabat  vclicam 
fimiliter  ac  ureter  vcficam  urinariam  circa  cervicem. 
AMSTELODAMENSES. 

LIENE. 

Lixnrm  in  bove,  ove,  damis  1'ettae  nullas  habere, 
led  ramum  fplenicum  ubi  ad  Lienis  fedem  inferio- 
rem pervenit,  quamprimum  peni  tunicam  ejus  penetra- 
verit , in  porofam  1 renis fubdantiam  datim  delinere , in 
eamque  foraminalis  pertufam  fanguinem  effundi , quo  in 
portam  reducatur.  -Burrum  Jplemcam  non  ede  divi- 
fam , fed  totam  in  partem  ejus  inferiorem  mmlamari , 
quia  partibus  liiperioribus  fortiter  Ventriculo  alligatur  j 
cum  ver6  fubdantiam  intravit  per  eam  in  plurimas  Ra- 
mulorum loboles  diffundi , HICHMORUS  cap. j. 
/urf. 3. tradit. 

In  (W  his  fplemei, , qu.T  fimplcx  liic.  unicam  tan- 
tum dari  volxulom  aderit  & delineat  IDEM 

L 1 t-N  1 m ubique  duplici  membrani  tegi , prope  exor- 
tum vaforum  fplcnicorum  glandulam  iatis  notabdem 
«defle , nervum  hic  duos  in  ramos  dividi , quorum  unus 
unum  alter  alterum  arteria:  latus  comitatur , licet  fiepius 
indar  crucis  fe  inter  fecent  ab  uno  ad  aliud  latus  tranleun- 
tes,  AMSTELODAMENSES  notarunt. 

INTESTINIS. 

Glandulosorum  plixuum  iifque  contenta- 
rum glandularum  infignem  magnitudinem  & nume- 
rum in  Intedinisbovinis  paflim  exdare ; hafque  glandu- 
las , minorum  brutorum  glandulis  grandiores  ,foraminu- 
lis  excretoriisiteramitemmqucpcrtuiasefle,  undifub- 
vjfcidus  & turbulentus  liquor  exprimi  poted  , animad 
vertifle  fe  refert  P EY  ERUS  exerc.med.  de  mtejl.glond. 

RENE. 

IN  R ivr  1 pinguedinem  copiofam fubdantiam  ipfam 
ingredi.  Exiguas  hic  adefle  papulas  parum  eminentes, 
& prout  apparebat  finguiis  divifuris  externis  refpoodere 
papulas  internas,  AMSTEL  tradunt. 

URETERE. 

DE  Uiitisi  ejuique  pelvi  vide  qux  ex  Mol- 
ptgbio  habemus  capite  de  Cone. 

PENE. 

V«  x x t r n m bovinum  condat  duobus  nervii  eoxafed 
fpongiolis  interne , & glandula:  modo  cruentatis,  in 
medio  conolu  urma  inferne  difeurrens  per  illud  ipa- 
tium  quod  ed  inter  eofdem  nervos , longum  ed  ulnis  dua- 
bus,in  exortu  peramplum,  moxcraditudinedigitallj  feri 
ad  extremum  ufque  producitur  , ubi  longitudine  pol- 


A C C A. 

licis  aut  minimi  digiti  paulatim  gradlefcit,  donec  omni- 
no finiat  in  acutum  extremum , veluti  lumbrici  grandiaf- 
culi  quemhumana  alvus  excernere  folet , quamvis  crafli- 
ties  extremi  penis  ed  tere  tanta , ut  caudam  anguis  aemu- 
letur, fed  tamen  obtorto  parum  cauda:  fine,  colore  ve- 
luti vena:  plena-  fanguitie.  Inferuntur  feri  ad  ejus  me- 
dium fuperni  defeendentes  tendinei  duo  rotundi  ad 
ufum  Ereihonis  fudentandar  enati  I muiculo  quodam  qui 
lupcrins vifitur.  SEVERINUS  n Zeetonuo. 

ARTERIA  SPERMATICA. 

Artiri  a SpirmatiCa  in  exorto  fuo  fimple* 
ed  & reda,  mox  vero  atque  vena:  conjungitur  in  va" 
nos  cincinnos,  capreolos  S.  pampinos  vitium  imitante» 
contorquetur , qua-  contomiplicationeseb  funt  frequen- 
tioreslatiufquefe  expandentes,  quo  propius  tedem  ac- 
dunt,  ut  vel  ninc  appareat  optimo  jure  corporis  pyrami- 
dalis nomen  ei  impolitum  fiiifle-  Ubi  jam  Tedis  corpus 
attigit  fubiti  iterum  limplex  fit , & . anguis  in  modum 
flexuofa  , decurrit  per  totam  tedis  longitudinem,  uf- 
qne  ad  oppoiitam  extremitatem , cui  annexus  globus 
minor  Epididymidis  , quo  cum  pervenit , dividitur  ite- 
ritm  in  duos  ramos  inllgnes , hique  rurfus  in  alios  minores 
ramufculosfubdividuntur,  qui  tandem  eleganti  flexu  & 
crilpatione  regrediuntur  ver  fus  oppofitam  tedis  extre- 
mitatem, & dcfccndcntibus  Venis  occurrunt  .partim  ve- 
ro intra  tedium  fubdantiam  fefeabfcondunt.  HORNE 
in  prodromo. 

VESICULIS  SEMINALIBUS. 

HAs  per  duas  didinfias  aperturas  in  urethram  exire , 
plani  ab  Epididymidibus  differre , nec  ullam  cum 
vafis  rleferentibus  communicationem  habere  , contra 
D.  t{Jork  & D.  de  Groef  pro  D.  Horne  plunbns  defen- 
dit , aujdi  upheem  edam  Hic  uti  in  homine  variisque  ani- 
malibus aliis  materiam  feminolem  reperiri  , quarum 
primo  in  tedibus , Jceundo  in  fine  deterentium , tertio 
in  Veftculis  feminalibus  . quorto  in  prodatis,  tradit 
SWAMMERDA M.  m mirae,  netur, e. 

PARTIBUS  VARIIS  ALIIS. 

Ari  a hac  facientia  vide  ubi  de  Pttale  & facca. 

C A P.  III. 

De  Vacca. 

NOTATA 

In 

SPINALI  MEDULLA. 

QUalitcr  hic  didribuantur  Sinus  Spinali,  me- 
dulla cum  l'eni,iS  x/irteriit , vide  capite  de 
Ove. 

M A M M I S. 

DE  Mammarum  papillarum  qji  1 fitu  & nu- 
mero vide  capite  de  Cane. 

Pa- 


Digitized  by  Google 


r*  — 


D e V 


PANCREATE. 

Ductum  Pancxiaticum  magnum  adedefle, ut 
digitum  minorem  facile  admittat,  fi  infletur  polli- 
cem asjuare,  eundem  A meatus  bilarii  ingreflu  pene  fpi- 
thamos  duos  diftare.  In  Intefbnum  jejunum  implantari, 
HICH MORUS  tradit. 

V A £ I S SPLENICIS. 

QUaliter  hac  fe  habeant  vide  capite  de  Bne  ex 
HICHMORO. 

GLANDULIS  MESARAICIS. 

IN  Vacca  tmtavi Glandulas Mefenterii#xcretoria ha- 
bere lymphatica  valdi  infigma , qua:  (tofi  & ante  di- 
ftributionis  alimentorum  tempus  ly  mphf  replentur  & in 
r&eptaculum  eodem  modo  inferuntur , quo  trunco  la- 
neorum cosfuevit.  Hac  non  foli  lympha  glandularum  in 
receptaculum  convehenda  infervire , fed  fucceflivi  lym- 
pha & chylo  repleri , quemadmodum  receptaculum  & 
au&um  thoracicum  extra  dubium  credo , cum  exa££  hic 
truncus  lympha  replrtus  lafbeonrm  trunco  qui  in  recepta- 
culum inferitor  refpondeat,  & nullum  aliud  pro  Ude  is 
patena  oflium  invenerim.  CASP.  BARTHOL. 
DJp.  de  OEcon.  eorp.  hum. 


UTERO. 

T"T  T laus  in  Vaccis  varia  ex  fubftantia componitur, 
x— ' Tunica  liic  interius  fubtilis  valdi , Vaforum  (angui- 
neorum nervorumque  reticularia  quapiam  complicatio, 
unde  fenfilitatem  etiam  lingularem  pollidet.  Continua 
huic  fuhfianua  quadam  rubicunda  , glandulofa  per 
quam  vafa  uterina , fanguiftra  imprimis,  tmroduau, 
varii  contorta,  difleminantur , hinc  indi  ramulos  notabi- 
liores introrfum  ad  tunicam  intimam  ablegantia.  Hanc 
V tforum  circumgyratnmem  ad  id  i natura  ra&am  fufpica- 
mur,  quo  extenfioni  fubftantia  uterina  in  gravidis  vafa 
hac  fefe  accommodare  queant,  plicis  hinc  indi  abolitis. 
Tegit  hanc  tunicam  mediam  erajfa  aha , fibris  carneis 
variis  largiter  fatis  inftru&a.  Orificium  internum  rugo- 
fum  valdi,  plicis  varia:  longitudinis,  figura  craflitiei- 
que.  harum  beneficio  quam  ar&ifiimi  id  clauditur.  im6 
etiam  plica  quadam  vaginam  exafperant , aft  leviores. 

Va»  uteri  fpermauca  atqut  hypochondriaca  variis 
locis  inter  fe  coeunt , ita  ut  arteria  cum  arteria,  veni 
cum  veni  jungatur. 

Tuba  uriiisA,  que  nil  nifi  vas  deferens  femina- 
le,  miris  modis  hic  contorta.  Extremum  ejus  valdi 
quoque  laciniatum , adi  fimbriam  variam , breviores , 
loogiorefvA,  acutas,  obtufasvi  produfibones  habentem 
videres.  Amplus  fani  valdi  hic  du&us , imprimis  circa 
principium,  quod  tefti  proximum,  fenfitn  enim  alias 
attenuatur,  uique  dum  cornu  uterini  extremo  acuminato 
«mtinuum,  ut  fic  tubam  mufieam  etiam  in  vacas  haud 
inconcinni  referat,  facile  admodum  flatus,  fiquidem 
ir.fletur,  per  tubam  hanc  defeendit  in  uteri  cornu  eidem 
continuum , at  nulla  feri  operi  aut  faltem  perquem  diffi- 
culter idem  ex  uteri  cavo  iq  tubam  deferri  poreft,  faltem 
^in  vaccis  iis qua  nunquam  pepererunt,  quales folas dum 
hac  fmbo  me  diflecafle  confiteor , non  tamen  ide6  femi- 
nali fpintui  tranfitum  per  eam  ad  teftcm  denegari  dici- 


A C C A.  p 

mus.  Fimhria  ipli  hujus  duftus  innumeris  iilqueminu- 
tiilimis  glandulis  valdi  afperata,  foriam  ad  emollitionem 
atque  difteniionem  neceflariam.  Inharet  T uba  Irae  mem- 
hraua  cuidam , laxiori , atque  i vicinis  partibus , liga- 
mento imprimis  ahformi,' fimilitir  membraneo,  nore 
nihil  verius  Ventris  interiora  recedenti,  undefit,  quod, 
quoties  tuba  i ipiritu  feminali  inflatur , erigiturqne,  vici- 
nior ea  Tefti  accumbenti  fiat , extremo  maximi  eo  quod 
eidem  proximius,  adeoqur  tunc  Tdtisquafi  membraneo 
lacculo  exripiatur , fadteuue,  fi  quid  habeat  fimbriata 
huic  tuba:  extremitati  exhibere  queat.  BL  ASIUS. 

O*  i f ,i  c i v m ejus  contraftum  femperadeodleut  ne 
flatui  quidem  liber  fit  Acolloingrefliis,  aut  ab  utero  jam 
inflato, egreflus  Sedum  autem  id  os  valdi  efle  anfraduo- 
fum , & velut  grumis  quibufdam  cartilagiuofis  inaquate 
ac  impeditum , a quibus  via  diflidlior  intranti  aut  exeunti 
materia:  Intra  uterum  praterea  parturientibus  velut  adi- 
pem largum  os  ipfuni  integerq  ac  munire;  catcra  os 
uteri  qua  falicet  uteri  collo  imminet  ad  glandis  virilis 
formam  accedere,  SEVERINUS  notat. 

TESTICULIS. 

Vix  crediderim  fubje&um  aliquod  occurrere,  cuju» 
Ttsncui.i  in  femellis vdicularem magis confti- 
tutionem  exhibeant,  quam  qnidem  in  racrisfacere re- 
pe iimus.  Diverix  valde  magnitudinis  Veficul*  lix,  qua- 
aam  enim  globulum  luforium  ordinarium  pueris  noflria 
ufualem  fuperant,  quadam  granum  hordei  excortica- 
ri referunt,  alia  medi*  conditionis funt.  Imo  nonnul- 
la earum  tenuillima  tunica  conflant,  undi  facile  lace- 
rantur , alia  veriS  eradam  valdi  eam  habent,  non  nifi 
violentia  divifibilem.  In  quibufdam  limpidusadmodum 
liquor  detinetur,  in  aliquibus  lentus  magis , modh  albi- 
dior h modo  obfeunoris  coloris.  Detinentur  omnes  inter 
fe  ope  fubftantia  fibrofie,  BLASIUS. 


D 


VULVAM. 

E Glandulis  ad  vulvam  fe  exhibentibus  ita  diflerit 
CASP.  BARTHOLINUS,  tra8.de/fru8. 
diapbrar.pag.  106.  Ad  motum  & expuitionem  faciliorem 
relpcxifle  naturam  aedo  in  glandula  qua  in  vaccis  ad  la- 
tera vulva,  nonnihil  A parte  pofteribre,  utrinque  canalem 
emittit,  qua  in  papilla,  quando  premitur  glandula  pro  tu- 
berante oftio  intra  vulvam  aperitur , quem  cum  glandula 
fua  a nemine,  ut  credo,  na&enus  notatum  mihi  pri- 
mus monftravit  Cl.Jofiphus  de  Tcrney  Regius  pariften- 
fium  Anatomicus  vere  tnduftrius.  Glandula  ex  plurimis 
aliis  conglomerata  eft , ex  qui  excretoria  exeunt  am  pia, 
& in  ^pillam  feu  carunculam  terminantur , qua  protu- 
berat ubi  glandula  premitur,  alias  in  fererrafb  vix  fui 
veftigium  relinquit , du&us  illos  excretorios  , fi  per 
oftium,  ubi  exonerantur,  intiomiflo tubulo  inflentur, 
amplos  reperies , & in  varios  inilgnesramosdivaricatos, 
qui  cjufdem  ubique  funt  crailitiei  ufque  ad  extremum 
glandula , contra  quam  in  aliarum  glandularum  d initibus 
excretoriis  obfervatur,  qui  in  varias  ramificationes  fen- 
fim  decrefcentes  ( frilicct  A fubftantia  glandula  emergen- 
tes) terminari  folent.  Hos  autem  potius  veli  culas , vel 
facculos  oblongos  dixeris  glaiidulis  inter  jeftos , a quibus 
huinpr  in  glandulis  fecretus  excipitur  & excernitur. 


B 


PLA. 


10 


PLACENTA  UTERINA. 


Vacca. 

I Allantoidesipfafuniculi  fini  «dnafci  cur  &urach>  pro- 
longatio  quxdarg^:  dilatatio  videtur.farciminalis  figura. 
>r_„,  I Msmblanas  has  cura  Glandulis  utennis 


A...  ..  i.  . . . , . . mi.MflRANAS  nas  cura  olandwlis  mcrims 

Njmaha  altera  parte  dentata,  quorum  * ld  gMefJlttolleln  faciem.bu.  plemus  defcribit 

habent,  beet  «plurimum  umcum  fatum  ,D^M  ■ his  vcrblJ.  Vacca  milium  qu.d  mter 
itent,  quomam  tamen  grandior  eft  . placentif.& alUanimalUoccurr.t,  GWW*  nempe  m 

cornu  alimentum  petere , & propterea  carne  s m jnterjore  uterl  parte  extuberant , & liquorem  deponunt 
les  divifas  ac  multiplices  habent , utv.dcreefi  inVacc^  ruturi  fwtfe  Fecis  tandem  faAus\  fU- 

Ovibus,  Capris,  Capreoli, ,m  quibus  *d£nn«ofc  ^ ^ tuhercmU,  J,*. 


funt , ut  60  imo  80  plurefque  aliquando  numeraverim, 
WHARTON. 

Vide  qua:  de  placenti  hac  hic  habentOr  ex  traft . Aq ue- 
fend.  de fbrm.fklir  capite  de  Ove. 

MEMBRANIS  FOETUM  IN- 
VOLVENTIBUS. 

MEmmianas  voitum  isvoivistis  hoc 
modo  defcribit  NEEDHAM.  Cimine  liic  pri- 
mi occurrit : quod  cum  carunculas  carneas  rubras  A 


centuh,  luis  chono  adnatis  prxdictis  tueercuiu  adha*- 
ret.  Cxtera  uterum , fine  alia  copula , contingit.  Illic 
ver6  furculos  oblongas  complures , quafi  tot  dentiun» 
radices  glandularum  alveolis  inferit,  ibidemque  fuccunv 
nutrititium  ad  foetum  tranfmitteudum  i matre  fugit.  Has 
caruncula:  a protuberantiis  praslliAis  initio  gcftationis 
difficulter  fepirantur.grandefcente  autem  embryone  qua- 
fi matura:  ab  iifijcm  decklunt,&  fponte  cum  fretu  abeunt, 
glandute  v.  ipfe  in  utero  rcliAie  paulatim  decrefcust. 
Numerii / in  Bove  incertus  fed  magnus  , « 60.  70.80. 
vel plurescenfere liceat.  Uteri  Ir*f*  glandulis,  fretus 


landulis uterinis  feperaveris ubique  iifdem  quafi  tor  ro-  autem,  in  chorio fparfa,  placentulis prxdiAis  inferuntur 


faubique  in  ipfo  chorio  fpargtmt , quibus  verofimileeft  (qui  in  altero  tantum  uteri  cornu  jacet,  utfitinglandu- 
humorem  GdtAmfecundarib  imbibi ) in  ufumnempdpri-  liferis  omnibus , nffi  gemellos  pariant)  jara  ab  utero  li- 
vatum ut  mollitiem  & humiditatem  fuam  tueatur  ,quip-  becum  fi  aggrediare,  facile  erit  arterias  venafque  per 
pi  quod  alirfr  utero  adhxreret.  UfusdiAx  tunicc  Va-  chorion  fpartas  & fingulis  placentulis  infertas  intueri. 
Fa  umbilicalia  & carunculas  praxliAas  fuftinere,  inglau-  Tum  demum  chorio  caute  vulnerato  catterafolis  digitis 
duliferis,  bine  &>  fimiliter  ac  in  iis  quibus  glandu-  perficienda,eanue  membrana  paulatim  laceranda,attente  * 
te  non  funt,  fuccum nutriricium , illic fecundarib,  hic  interim quarre fubalbicans quiddam,  quod fuper amnion 

Srimario  itnbibere.  Imo  ubique  membranas  alias  ut  & propA  funiculi  finem  repens  faturo  obuquetranfit,  viam- 
umores  frerumque  ipfum  compleAitur  ac  tuetur,  liquo-  laAcam  in  coelis  non  inepti  reprsefentans , de  hoc  cave , 
rem  tamen  fibi  proprium  nullum  in  cavitate  fua  con-  nam  ^AUenteidte  eft,  & in  utrumque  «eri  cornu  ex- 
unet.  tenditur.  Ubi  longius  m chorio  lacerando  progrtffus 

Hanc  detraAurus  cautus  fis  oportet,  ne  & membra-  fueris,  adhuc  darius  apparebit  humore  urinofo  tui  gens, 
nas  fubjcAas  vulneres,  tutius  id  fiet  fi  carunculam  ma-  Separato  tandem  chono , quicqmdallantoidisair.moad- 
nu  prehendens  & attolletis  fiffuram  levem  in  propinquo  hxret  itidem  feparandom,  ufquedumadfiiniculumve- 
imprelfcris  clwrio , quanta  digitum  unum  & alterum  re-  neris.  Illic  fidendam  eft,  & aperienda  amnios  memhra- 
ciperepoteft,&  indi  cultro  abjeAo  digitis  paulatim  lace-  na,  cujus  liquore  emiflo , & fretu  ( falvo  funiculo  ) aper- 
res.fedulb  interim  advertens  quoties  aliquid  duplicatura:  to  vulneranda  vefica  urinaria.  Tum  humorem  exallan- 
a«  membrana  tenmffimar  fubalbicantis  fe  oculis  q.  per  toide  fi  libet  facite  tranfin urere  poteris , autallantoidem. 
nebulam  obtulerit, .ea  enim  ^illnuteidei  eft,  A cujus  ex  vefica  inflare.  Im<'>  fcetu  nondum  aperto  liquoremin- 
rupturs  difigentir  abftinere  multum  refert.  Quum  tamen  t di  mali  tunica  exprdlum  per  urachum  tum  hic  tum  in  • 
paulo  uberius  procederis  humore  fuO  turgida  apparebit , aliis  gianduliferis  eminete  facile  eft.  Amnii  fuccum  fi 
& operationem  faciliorem  reddet,  interim  ii  quid  Ii-  cum  humore  in  ventriculo  compares,  fimiliwr  eundem 
quons  effluere  contingat  , vel  eandem  vel  Amnion  fateberc.  Cxtera  more  circa  Porcum  & Equum  deferipto 


vatumut  mollitiem  & humiditatem  fuam  tueatur  , quip 
nt  nnoH  alirfr  «ero  adhxreret.  Ufus  diftx  tunicx  Va 


ruptura  diligent  Ar  abftinere  multum  refert.  Quum  tamen  teftinali  tunica  exprdlum  per  urachum  tum  hic  tum  in  • 
paulo  uberius  procederis  humore  fuO  turgida  apparebit , aliis  gianduliferis  emitteie  facile  eft.  Amnii  fuccum  fi 
& operationem  faciliorem  reddet,  interim  ii  quid  li-  cum  humore  in  ventriculo  compares,  fimilitKr  eundem 
quons  effluere  contingat , vel  eandem  vel  Amnion  fateberc.  Cxtera  more  circa  Porcum  & Equum  deferipto 
rumpi  certus  fis.  Hifcc  artibus  ablato  chorioallantoidcs  inveftigare  licet. 

fere  eadem  opera  ab  amnio  feparatur , quod  perfici  fa-  Dc  Chorii  confl  itutiane,  quxque  eo  faciunt,  vide  quat- 


cile  poteft,  fi  ad  hn.iculum  ufque  diduxeris.  Illic jermit- 
tenda  eft  cum  urina  fua , donec  apertis  amnice  fretu 
veficam  attingere  poflis,  ^Ammec  interim  (de  qua  co- 
git ratio  feAionis  paucula  hxc  hiftorix  allantoidis  infcre- 
re)  vafis  eodem  fere  ritu  quo  chorion  fpargitur , 8c  quic- 
quid  umbilicalium  Ramorum  in  exteriorem  illam  tuni- 
cam non  tranlit  in  fe  recipit.  Hxc  aperta  liquorem  exhi- 
bet  cui  fretus  innatat, quem  nutritium  prorfus  eflc  abunde 
probavit  Harr.jiu  tum  ex  fapore  & confidentia , tum 
quod  idem  prorfus  fit  cum  eo  qui  in  embryonis  ventricu- 
culo  continetur.  Membrana  ipfa  fxpe  tiipofti  cencrt- 
titmihur  fcatet.  qux  videntur  ex  liquore  innatante  col- 
ligi. Et  funiculus  afperitatibus  q.  glandulofis  in&ibuk» 
cinbry one  prope  ipfius  radicem  turget. 

d - 


- habemus  ex  Grefie  capite  de  Ove. 


PARTIBUS  GENITALIBUS 
VARIIS.. 

Circa  partes  genitales  Vaccinas  varia  notavit  STE- 
NONIUS  quxhabentur  m a8ir  Demcie  anni. fe- 
cundi etferv.  88.  his  verbis : In  utero  Vacc*  ColylcJenum 
binx  funt  partes , glandulotecarni,  fpeciem  prxfc  feren- 
tes: altera adhxret chorio,  & innumeris apicibusobtu- 
fis,  quafi  totidem  radicibus,  inferitur  alteri  Cotyledo- 
num parti,  qux  membrana;  uteri  adluerens  albicanti 
fuccum  emittit  , fi  comprimatur  : A membranis  uteri’ 
poterit  commodillimc  feparari  fiMantia  gkndulofa,. 

nili 


Digitized  by  Google 


D E V A C C A.  II 

nifi  qua  vafa  recipit , quorum  difleriorum  rubentia  pun-  Corio  utero  non  Cotyledones  tantum , fed  ecidm  tora 
&a  tefUntur  ea  dTe  (anguinea.  interior  uteri  fupcrficiesporulaerat.forfitan  Cotyledone» 

Intra  cborion  xAllamaiJet  utrinque  in  cornua  pro-  inter  & reliquam  uten  liiperficiem  hac  differentia  eft, 
tenditur,  quorum  alterum  allero  duplo  longius,  extrada  quodcopkiliorin  illis  exudans  materia  fenfun  majorem 
inde  aqua  iniipida&alba  brevi  fedimentum  album  de-  parenchymatis  molem  colligendo  tubercula  producat, 
pofuit.  extra  illas  paicior  reliquam  fupetficiem  tantum  crufta 

Multae  rotunda;  quali  veficulse  in  vAmme  confpicie-  obducat.  " * 

bantur , aqua  illius  copiofifGma , fubfalfa , & aliquantu-  Fthrarum  metrifium  carnes  in  fbbftantil  uteri  fiepius 
Ium  viridis,  fe  interierant » in  quibus  poeter  triplicem  durium  nihil 

In  SzcunJe  vaccre  utero  TcflicuU  veficubs  variis  erant  ordinatumpotuidetermir.are,  feruntur  verius  cefticulos, 
pleni,  qua:  flavam  continebant  aquam.  Extrario  cum  alas,  comua,  tubam,  multre  etiam  videntur  in  mem- 
omnibus  involucris  fretu , amtien  ia  feparavi , ut  & bratram  ejus  exteriorem  terminare, 
omnem  fuum  in  fe  contineret  humorem , &allantoidis  Tuh*  orificium  tefticuloobvcrfiim,Gmileeftoftioovi- 
humor  non  difflueret.  Amnion  in  (uperbde  plurimas  ve-  durius  in  avibus , quod  ovarium  refpicit , fihm  carne* 
luti  albas  glandulas  aut  cavernulas  hinc  indi  difperfas  extra  tubarum  anguftiascxponcriae  undiquefefediffun- 
habebat,  intra  feverb  continebat  humorem  fubfiillum.  dunt,  nec  tamen  oraues  ad  orificii  expaufi  extimam  oram 
Amnii  interior  fuperficies  plena  albis  folidufculis  api-  pertingunt, 
dbus  fatis  exftantibns , quorum  Gnguli  manifefla  (angui-  Codis  Tcfiiculii  examinavi  Uva,  qua:  plura  uni,  pau- 
nea  vafa  exripium , frequentiores  circa  umbilicum  vi-  riora  alteri  eiant,  omnia  albuminis  more  concrea.  Ubi 
dentur,  incon6nioamiuicumcutequafiannuIusquidain  Ovapauciora  reperiebantur  mulca:  particulx  aderant  vi- 
confpicitur.  vido  rubore  lucentes , & fubftantia  quxdam  • fic  fatis 

In  Ckeroiie , praeter  majores  glandula* Cotyledonum  magna,  Havefcens,  per  cujus  medium  uique  ad  fuper- 
al teram  partem  conftituentes , per  tolam  tunicam  exte-  fidem  ttfticuli  filamentum  mftar  vafis  excretorii  fereba-  , 
riorem  difperguntur  glandula:  parva: , qua;  refolvuntur  in  tur,  in  cujus  extremo  apice  punrium , foraminis  inftar , 
partes  minimas  arena:  fubtiUUiro*  fimiles , fed  admodum  confindebatur. 

copiofas;  videbantur  filamenu  quaxlam  ad  lingula  per-  Vitulini  Jurar  partiumque  fecundiruu  canflttuentium 

tingere,  fine  dubio  vaforum  fangu  meorum  capillares  an-  prater  alia , hiftoi  rani  anatomicam  Gngulari  libro,  cui  tit. 
gutti*;  credamne  in  uteri  tunica  interiore  reperiri  his  ^inatemu  fuundma  vhulm*  proponit  NIC.  HO- 
refpondentes  alias  glandulas  ut  in  cotyledonibus  obfer-  BOOKENUS,  ex  hoc,  iplis  teri  authoris  verbis , 
vaturf  Sane  in  uteri  interiore  fupcrficie  plurima  granula  pauca  ha-c  hric  transferre  neceflarium. 
flava  aderant , mula  etiam  rubentia  vafa , fed  & ibidem  Unxi  Magnitudo  pro  foetus  incremento  va- 
i'ub'tunica  conglomeratis  glandulis  fimilia  corpufiiU  ob-  riat. 

fervata  non  pauca.  Figura  quoque  valdi  varia,  gravidus  prout  fuerit, 

Circa  extrema  allantoidis  eft  quafi  mf«  quidam  ex-  vel  non,  feri  faecum  oblongum  in  duo  cornua  definen- 
tra  chorion  propendens.  tem , uno  latere  adeo  contrarium  ut  ad  femilunarem  ao- 

Io  Tertia  Vacc*  utero  in  vagina  materia  admodum  cedatfiguram,  refert, -quoties  feetum  gerit,  hanc  quoque 
lenta  , ut  & in  collo  obfervabatur,  fimilis  albumini  ovo-  cornuum  fitus  min  s , variaque  compontura,  mire  variare 
rum  quando  aliquot  i coepto  incubitu  diebus  tenacius  faciunt. 

evaiit.  Inter  utrumque  cornu  eorriu  adeft , fere  erhculart , 

Fatur  alterum  cornu  occupaverat , in  altero  nihil  erat  exterius  rugul»  variis  iraxjuale , hoc  SuhfianDa  conftat 
pratfer  Allantoidis  cum  Chorio  continuationem  feri  ad  carnofa  firmiterque  adeo  comparia  , ut  dubiarem 
extrema  continuaram , in  qua  humor  albus , & turbidus-  glandulofone  potius  quam  mufculofb  corpori  fimilhis  di- 
Veficul*  aquofic  in  Tejbhtu  confpiciebantur , bina:  cer.dum  foret,  potis  tamen  luis  humorem  continet , qui 
aliaradhatrebant  patulo  Tubarum  in  uterum  duriui.  promanans  feniim  coloris  quafi  aurei  fere  obfervarur. 

Inflata  vefica  urinaria  intumuit  uAHantoidei.  quandoque  tamen  ex  veficis  & vafis  feminal  ibus  mirabili 

In  Quarte  utero  Fer*/  canem  mediocrem  xquabat ; contextura  conjunriis  efforroari  notatur.  Omnia  hare 
Majorum  Cetytedanum  diameter  quatuqr  digitos  lon-  Tunica  inveftit  communis.  Tejlieulm  eft  , qui  dexter 
gserat,  inquarum  portionibus  adhaerentibus  utero  hia-  eft  finifterque  , plurimum  larpc  figura,  magnitudine, 
tus  infignes  manebant  extrariis  radicibus  portionum  ftruriura  diverfi.  . 

chorio  adhrerentium ; licet  radicum  color  ad  rubedinem  I-avu  uceri  prxgnamis  fupcrficiet , licet  pro  contenti 

vergeret  obfanguinea  vafa  in  iis  contenta,  fine  fanguinis  ftetnsfituirraqual  itarem  vanam  adfimiat. 
tamen  eflufione  extrahebantur:  unde  patet  vafa  Qmgu  i-  Vagina  utirina  circa  exordium  uteri  adeo 

nea  matris  non  continuari  cum  vafis  fanjjumeis  fatus.  crafia,  ut  turges  cente  fua  rugoficate,  fenfun  preflius  verfus 

In  Quinte  utero  Cbcnum  non  modo  comua  filis  ex-  uterum  faria,  claudat  orificium  arriiflimi,  imo  ubi  utero 
tremitatibus  implebat,  fed  etiam  filum  longiusculum  proxima  ad  digiti  fere  longitudinem  craffitiei  duritiei 
utrinque  quafi  per  totam  tubam  extenfum  habebateum  netahlu  accedit.  Notabiles  valde  in  colli  diri  i interioribus 
materia  albicante  in  globulum  concreta.  mihiobfervati  Ruge/itatum  gpn  , fpiralis  linea:  figuram. 

Videbatur  prater  humorem  Amnii  & Allantoidis  Ter-  referentes.  Oblita  vagina  tora  liquore  gclatmeje , quo 
tim  adeffe  peculiari  membrani  inclufus.  orificio  proximior  eo  tenaciore,  qualis  etiam , tenuior 

In  fuperficie  chorii  exteriore  confpiciebantur  maeu-  licet,  ubique  mera  URerum  & Chorion  membranam  coo- 
U alba:,  adi  cruftx  quaxiara  cflent,  qua:  utero adbx-  tinrtur. 

fiflent.  Uterus  dextre  ferius  dum  i Chorio  cum  contentis 

B x aVrts 


13  D E V 

aliis  feparstnr,  Glanduli occurrunt  uterinas,  & protu- 
berantia carnofoe  chorii. 

Glandois  ha exterius  albicantes , molles, poro- 
fiquevaldi,  inrerius  tamen  magis  magifqirerabefcunt, 
ac  propter  flacckiitarein  minus  poris  gaudent.  Tunica 
uteri  adeo  ha  jundayitcumea  (pro  motus  chorii  cum 
contentis  exigentia)  loco  moveri  queat,  conjundione 
cum protuberanti!  s didis  falvi. 

Majores  omnes  funt,  minorefque , rotundiores,  oblon- 
giorcfvi,  earum  maxima  longUnmaque , propter  aliqua- 
lon  cum  digitis  fimilitudinem  digitales  dici  folenr. 

Circa  uteri  orificium  & in  cornuum  penetralibus  mi- 
nor et  funt, ac  multa  minima, fimplices  ubique  occurrunt, 
vet  gemina  qua  (i  continue  copulata 

Neemtro  incerto  adfurt , eoque magno,  modo plures 
modi  pauciores , fexagmta  fex  adfuiile  notavi , imo  plus 
minus  centum. 

Vafafangumea  multa  ab  utero  accipiunt  , qua  earum 
intima  petunt. 

Choxii  ttorvitiAHTia  carni*  glandu- 
larum uteri  didarum  magnitudini  varia  fe  accommo 
dant , figura  ejus  ut  in  lingularem  convexitatem  i fu- 
, periicie  chorii  protuberent,  poft  i didis  glandulis  repara- 
tionem fadani , ciim  ante  eam , concava  glandulam  fuam 
quamque  compledantur , nec  omnino  rotunda  funt,  fed 
magis  minufque-  circulares  pro  diveria  glandularum  fi- 
gura. 

lnaquaht  admodum  exterius , quafi  ex  tuberculis 
juxta  fe  mutuo  pofitis  ac  circula  quali  quali  circumfcri- 
ptis  conflarent. 

Sutfianfia  camoia  contextura  in  foetus  humani  pla- 
centa obfervabili  fi  miles,  inde  Sc  placentularum  cogno- 
mentum mereri  videntur , maximi  cum  omni  inveftituri, 
vel  fimplicifltma  membrarofa,  etiam  rtefliniatur.  Et  hac 
cum  carne  ejufque  contextura  obtingens  ipfis  evidens  fi- 
militudo effecit,  quod  Caruncula feriab omnibus , etiam 
£ nobis  appellentur. 

Calare  proximi  poft  i glandulis  fadam  fejundionem 
rubedinem  referunt,  cum  aliquantilla  flavedine  quafi  ad 
mixta,  qua  vero  rubedo  paulatim  ad  purpureum  aurRo- 
farum  potius  colorem  magis  magifque,  intenfum  commu- 
taretur. 

Numera  glandulis  uteri  refpondent. 

Can/unBiancm  earum  cum  glandulis  didis  externi 
phar.omenibf  fpeciei  habiti  ratione  obvenire  deprehen- 
di ad  fimilitudinem  capitis  cum  fuocaputio  aut  nodi  cum 
Ubi  refpondenre  capfulfi , imo  aliquam  pati  compara- 
tionem cum  fungis  vulgo  fponfuali  Italis  & Charapignons 
Gallis  appellatis,  attentius  vero  omnia  obfervaris  com- 
peri  reciproce  conjundionem  eandem  fieri  fecundum 
mulus  minimas,  intime  penetrantes , fubftantii  utriuf- 
que  partes : acq.per  pur.da.  Ut  minimae  caruncularum 
partes  inflar  aculeorum  poris  glandularum  infigantur 
quafi , ac  intime  apteque  uniar.tur. 

Conjundio  hac  ex  contraria  feparatione  evidenter 
in  x.refcit , fimufocenim  glandula  ab  ubeingente  carun- 
■ cula  fe  jungitur,  iir.guirem  ex  caruncula  ita  promana- 
re  adve.rimus  ut  unionis  quoad  minima  contingentis 
folutuncm  edoceat.  Imo  fubftantia  ipla  tam  glandula- 
rrm  quam  caruncularum  dlfleda  multa  rubicunda  pun- 
dula,  vaforumfcil.  sb'cif!bnimofcula,  cxliiber  , qualia 
etiam  repei  ire  datur  in  Cerebri  di&di  fubfiantia.  Ab- 


A C C X, 

fit  tamen  ut  hac  ferviant  Anaftomofi  afferendas  de  qua 
infra. 

Glanduli  didi  laBeum  exhibent  fumem  quoties 
validi  comprimuntur , promanat  is  non  ex  poris  et  inte- 
gris earum  transmeaculis . fed  ipfamet  fubflantia  propria 
vi  tanta  profla  ut  lidatur  ejus  contexturi . 

Separatio  haec  Canmcutarum  £ Glandulis  in  uno  ma- 
gis in  altero  mmus  prompti  perficitur.  Quo  foetus  matu- 
rior, eo  facilior- 

Ex  didis  conflare  cenfeo,  Carunculas  didas  CatylaJa- 
neem  nomine  indignas  omninii  efle , ciim  nulla  fimilim- 
do.  Imo  necefferib  hic  ad  veram  feparatkmem  neuri  - 
quam  in  ufum  duci  debere  cultrum , forficem , fimiliavi 
inftrumcnta , fed  manus  utnufque , & nominarim  polli- 
cum ope  eam  totam  peragendam. 

Mimbxanas  quod  fpedat  foetus  involvente* , 
Trei  h*  funt , extima  una  quae  Clarion  dicitur . utero 
proximi  jungi  folita,  altera  ^iUantaiJee  & parte  tenua 
& oblique  amnion  cingens,  fitu  media,  tertia,  intima, 
foetum  proximi  concludens  J^mniot. 

Allantoidis  extrama  inveftientis  Chorii  extre- 
mis firmiter  neduntur , uti  Chorii  extrema  cornuum  in- 
timis inneduntur.  Alias  quoad  esetera  iis  invicem,  & cum 
amnio  levis  & debilisdntercedit  connexio  per  filamento- 
fum  feri  contextum  unum  contextui  alteri'  blandi 
jundum. 

Connexionis  hujurfolutio facilis,  modi  cauti infli- 
tuatur , haud  melius  ea  firquamfi  i chorii  extremo  fo- 
do exordio  Carunculam  extimam  manu  prehenfam  & 
elevatam  (quo  cafu  Allantoidis  per  contenti  liquoris 
pondus  al  iqualis  i chorio  fponte  fit  feceflus)  a laterqin- 
cidas  eo  hiatu,  qui  digitum  unum  altenimqoe  capiat.  Et 
deinceps  per  digitorum  prifertim  pollicum  agitationem 
tendas,  faceres  ac  fe  jungas,  & qui  occurrunt  fobindi 
membranacea  filamenta , forfice  refeces , ferio  autem 
providendum  ut  membranaceas  illas  ligaturas  a parte  Al- 
fantoidir  potius  prolixe  linquas,  quam  nimis  folliciti  & 
nitidi  fe  parare  conando  ejufdem  membranam  rumpas. 

Sic  tandem  amoto  cum  fuis  carunculis  Chorio  in  con- 
fpedum  tibi  occurret  tum  foetus  per  concludentem 
amnion  transparens , tum  AUantois  in  longum  fatis  ob- 
ferv  abii  iter  exporreda , cumque  Allantoidis  cum  amnia 
compofitura  jam  explicata. 

Speciatim  in  Chorii  petremo  utroque  glandula  no- 
tanda , una  altera  major,  utraque  fUvefcens,  utpoteci-- 
trino  feri  fucco  cinda. 

Sipi  etiam  Chorii  ejufdem  acuminato  magis  cornu 
conclufam  partem  teperi  ad  manus  fieri  longitudinem  re- 
liqua tunica,  triplo  cralfiorem,  & tam  lubricam  ac  infir- 
mam , ut  vixleparariaballantoide  potuerit , quare  ta- 
buli  impofitam  albumini  ovi  fimillimam  dixifles  fi  vi- 
di fles. 

Citera  Chorii  conftitutioncm  fpedantia  talia  animad- 
verti, qualia  refert  CI.Needlam  capite). 

Allantoidis  corpus  reperi  quoque  tale  quale  nobis  in 
feparatione  difeernendum  cavet  adeo  rede  laudatus 
NecJUm,  puta  membranaceum,  homogeneum.tenuifii- 
mom , molle  pellucidum,  candidum  & cavum  adeo  ut  in- 
flar faciminis  & inteftini  humore  repleatur,  & in  latum 
ac  maximi  longum  extendatur.  Unde  quatenusfarcimi 
ni  fimilu  exiftimatur  ab  arti,  appellata  fuit  pelicula  far- 
cimina! es  & pellicula  quidem  propter  tenuitatem. 

Pecu- 


D E V 


Peculiare  huic  quod  multis  membran*  tenuiflimz  do- 
ni ica turis  obdudum  adeo  difcriminetur,  ut  marmor  i albo 
fimile  valde  videatur. 

Hancque  peJIuaditatem  allantoidis  imminutam , at- 
que coloris  fuperficiei  inzqualitatcm  ac  varietatem  refer- 
re animadverti  reparata;  membrana;  didis  congruenter 
jungi  fidit*  fuperficiei  exterioris  amnii,  Si potiflimum 
interioris  fuperficiei  chorii  reliquias,  quippi  quz  hic  at- 
que illic  duplicaturam  relatam  ve! craflitiem inaequalem 
quafi  ftriatam  fuperinducere  obfervantur , dido  marmori 
fimilem ; duftusautem  juftoab  j4quapendente,8i  Neod- 
kammo , alufque  efle  delinearam  non  poflum  non  anno- 


tare. 

Vaforum  nunificationes  in  allantoide  nullas  hadenus 
videre  licuit,  quod  in  humore  vacua  & inflata  egregie 
videri  poteft.  g 

sApptudicei  ejus  vari*  , nonnunquam  exiles  adeo  ut 
nullz  viderentur , quandoque  parte  una  infignis,  altera 
nulla. 

Edam  in  extremitatibus  ejus  glandulae  duas  exiguas 
obfervare  contigit.  * 

Amni  os,  mdafium  aliis  appellatum,  foetus  amicu- 
lum , umbilicalibus  etiam  vafis  per  utrumque  in  lqfus  fa- 
&>m  ramulorum  diremptionem  donatur. 

In  hujus  parte  qua  fertum  refpicit  fuperficiei  inaqua- 
I ititem  talem  deprehendi,  qua  peream  glandii*  du- 
riores albicantefque,  orbiculares,  rotundiores , planio- 
refejue,  majores  quoque  & minoresquafi  difleminantur, 
non  fine  notabili  intercedente  cum  vaforum  ramifica- 
riombus  communione. 

Inter  quas  glandulas  quatuar  animadverti  eminere, 
duas  minarer , totidemque  majerer  perlis  figura  & co- 
lore eonfimiilimas , nifi  rjuod  in  medio  autfummitate  fla- 
vam excrefeentiam  feri  inflar  excreferre  incipientium 
czparam,  referient.  Hz  autem  glandula;  (ad  aliarum 
corporis  viventis  partium  morem ) non  potuere  fcrvari , 
quia  per  a£re  calidiore  accidentem  arefadionem  fubiide- 
rent  adeo,  ut  planitiem , indar  czterarum  fcrme  glandu- 
larum didarum,  conttaxiffe  deprehenderentur. 

Quoad  czteraamnios  fuit  obfervata  mallie , aJHeanr, 
pellucida  valde , tenui * & ( prxfertim  qua  Allantoidem 
& Chorionrefpiciebat,  parte)  lavie.  Eaipfi  figura  qua 
reni  humano  aut  potius  fabzturciczaflimiiari  potefl. 

Qua  quoque  figura  notandum  oftendimedioejufdem 
lateris  cojicaviegredicntia  umhhcalia  vmfa,  quzpartim 
& minus  Amnii  luperficiem,  partim&  maximi  Chorii 
membranam  cum  carunculis  fuis  eleganti  phati  atque  fpe- 
cieperreptant. 

Omnia  hxc  in  humore  vacua  & inflati  membrani  no- 


tantur. 

Magnitudo  ejusdiverfa;  obfervavi  circumferentiam 
valdi  magnam  nuperrime,  im&  prioribus  eundis  a me 
obfervatis  longi  majorem , urcommenfurata  deprehen- 
deretur Diameter  maxima  feptrm  odavarum  uln*  ma- 
ximz  partium  longitudini  zqualts , minima  vero  ulnz 
dimidiz. 

Funiculi  u m b i i i c a i i s longitudinem  pro  fce- 
tus  maturitate,  diffcrenteqne  hujus  gradu  variare  ani- 
madverti , utcunque  proportionem  intercedere  Funi 
Iraiccum  amnii  amplitudine  clarum  ei  at. 

Et  elegantem  agnovifle  oportuit  obvenientem  Theo- 
riam, quatenus  foetum  viderem  ex  funiculo  unquam 


A C C A. 

perpendiculo  quafi  pendentem,  tanquam  balneando , ul- 
tro citroque  libere  moveri. 

A deoque  cum  amnii  tavo  latere  obtinens  foetus , ejuf- 
dem  connexio  fuppeditabat  notam  comparationis  cum 
corpore  alio  ex  centro  pendente , & liberi  mobili  juxta 
ejusce  circumferentiam  , eamque  tantam , quantam 
amnion,  didas  congruentir  referret,  facili  autem  fatis 
inclarefcit  amnion  femicirculum  referre. 

Atque  adei)  liberi  in  amnio  ipfo  moveri  fletum  vidi- 
mus, ut  dextrorfum  & fimfirorfum  inverti  potuerit. 

Dumque  funiculi  mverfionem  toriionemque  conten- 
torum vaforum  obfervarem,  levi  opera  innotefeebat,  pro 
illa  fcetfis  mveriione  converti  torqu erique  funiculum 
didum,  & vafa  contenta  umbilicalia. 

Eratque  longitudo  modo  longitudini  digiti  squatis, 
modii  maior,  modii  minor,  pro  dida  maturitatis  foetus 
differentia. 


Craffltier  quoque  variat  juxta  rauturitatis  fretus  pro- 
portiooem.  & immea  accidentem  analogiam,  ut  modo 
ianum  olorinum  ex  zquet,  modo  cocrallior,  modii  te- 
nuior magis  minufque. 

Superficiei  ejus  inaqualm  eatenus  , quatenus  i mul- 
tis glardufofe,  atbiffimi  s,  duri  fque  orbicu  madeo  oblide- 
tur,  ut  afperitatem  ad  tadum  fentias. 

Fada  externi  inveft  ientis  amnii  i fune  feparatione  ad 
umbilicum  foetus  ufque,  integro  manente  amnio  cum 
contentis,  duplicatura  ejus  clare  innotefeit. 

Membrana  hare  funiculum  invefliensab  uni  parte  cum 
amnio,  ab  altera  verti  cum  foetus  umbilicum  & abdomen 
tegente  ringenteque  cute,  continui  conjungitur. 

Vasa  ipfa  Umbilicalia  quodlpedat.  Nu- 
merus eorum  variat  quatenus  vel  intra  abdomen  contenta, 
vel  idetnegrefTa,  fu  neque  comprebenli,  confpiriantur. 

Quatenus  abdominis  cavo  continentur , obtulerant  fe 
quatuor  tantum  vafa,  dudufque,  Venafcilicet  una  ex 
hepatis  fiffura  procedens , Arteriae  duz , & harum  medio  - 
interceptus  Urachus. 

Quatenus  autim  abdomen  egrefTa,  ac  fune  compre- 
henla,  eadem  intuebar,  quinque  dari  animadverti,  nempe 
Venas  duas  (ex  unius  illiusdidz  Venz.fimulac  abdomi- 
nis limites  egreditur  in  duos  truncos  fada  quafi  divifio- 
ne)  bt  Arterias  duas , cum  medio  tramite  foras  verfus  al- 
lantoidem procedente  Uracho,  ca  ratione  ut  illic  lo- 
ci ubi  Venz  fanis  coirent  verfus  hepar  , vel  contrads- 
verrerentur  verfus  Chorioo,  Umbilici  fedes  aifigna- 
reair. 


Crajfitii  quandoqueVafa  dida  zqua!» , quandoque 
Venz  arteriis  minores , variant  aliis  pro  maturationis 
graduali  diverfitate.  Colore  in  maturis  fretibus  fetnpcr- 
nmilia,  in  alus  Venz  rubicundiores  fere  arteris. 

longitudo  ea  quz  congruat  longitudini  continentis 
funiculi,  ex  alitur*  formatori*  fretus  atque  eorum  quz 
ad  iUum  pertinent  lege&  more. 

Quod  etiam  a parte  Urachi  obtinet  eatenus quato- 
nuscum  vafis  didis  verfus  allantoidiscorpus protenfus , 
longitudinem  exzquat,  oon  raro  ante  allantoidem  con- 
ticens , quam  vafa  eadem  per  Chorii  (ficut  & per 
amnii)  latera  utrirque  divertant. 

Vafa  ipfa  fanguinea  ubique  exterius  aqualia  Si  In- 
via , interiusVen*  plieis  non  tam  quam  flriis  longis 
przditz , fbraminulis.  itkleti*  feu  pundis  variis  majus- 
culis & micufeulis  ianguinolentis  , qui  ramiticatioi  is 
B } veno- 


*4 


D 


Vacca. 


venofat  verius  latera  firife  indicium  pnebem.  Ejufdem 
feri . ubi  grandior  ferus , deniitatis  atque  duritei. 

Vraehui  exterius  membrani  gaudet  lingulari,  fed  qua: 
duplicatur  q.  per  invefcturam  a membrana  amnio  acce- 
dentem, dum  ex  hac  egreditur  ad  allantoidem,  cui  ori- 
ficium largitur  & introitum,  quemadmodum  quo  ufquc 
intra  amnion  clauditur  funis  munitur  & firmatur  fub- 
(lantia  pari  cum  reliquis  umbilicalibus  vatis  forte,  & 
intra  abdouem  fuilinetur  communi  cum  arteriarum  foras 
ad  umbilicum  funemque  progredientium  utraque  mem- 
brana tenella. 

tentui  ubique  U rachua  evidenter  ad  aliorum  duftnum 
membranolorum  morem,  per  quem  ultrocitroque hu- 
mor movetur , ad  allantoiuis  corpus  procedens  lenfim 
indar  tuba:  dilatatur , ad  initium  umbilici  maximi  an- 
guibus Valvula  in  eo  nulla  , fiepeejus  latitudinis  ut  cala- 
mum admittat  anferinum. 

Procedit  hic  medio  tramite,  utrinque  ejus  latus  clau- 
dente, fuflinente , accullodiente  arteria  cum  venis.  Ar- 
teria tamen  veni  propinquior  Uracho  jungitur- 

Tranfeunt  autem  funiculum  refto  ductu  nifi  quando 
fetus  inverlus obvenit , toties  enim  tunc  intortu»  occur- 
rit funis  cum  vafis , quoties  iplc  converfus  conjunfhis 
fetus. 

Vafa  in  Chorio  copiofas  ramifirationei  ad  carunculas 
diltribuunt,fic  ut  eafdem  penetrent , quo  fetus  commer- 
cium cum  utero  fuftineant  ac  prafervent  mediantibus 
jam  explicatis  uterinis  glandulis. 

Vaforum  tamen  hrec  per  intima  fubftantw  utriufque 
difperiio  ac  connexio  eorundem  ^rlnaitomafm  neuti- 
quam  infert,  quod  jam  ante  */i Irantiui  dc  hum.fkt.  eap.  7. 
A: 8. docuit,  licet  fine  ratione  & contra  experientiam 
contrarium  velit  A/juapendeui, fu rcuti  hic  quivis  fubtilifii- 
mi  fubftantiam  fua  quique  parte  fubeunt,  haud  fecus  ac  in 
plantis  pluribus  juxta  fe  crefcentibus  radices  terra  fubje- 
fbe  vilcera  penetrare  folent.  Ahtir  adeoque  non  potui 
videre  aut  indicare,  quam  quod  vafa  uteri  in  glandulis,uti 
qua  funt  Chorii  in  refpondcntibus  carunculis , per  tener- 
rinas  ramificationes  tandem  terminarentur. 

Quod  verb  ad  vaforum  diBorum  cum  futtu  umhilico  SJ 
akdomtnii  tnterioribua  connexionem  facit , eam  talem  cfle 
deprehendi  in  cun&is,  ut  Venu  fimul  ac  abdomen  ingre- 
diuntur per  unum  truncum  unita:  fafio  ab  arteriis  & 
Uracho  divortio  inferantur  fiflura:  hepatis. 

.Ariena  autem  ex  Aorta:  defendente  trunco  circa  os- 
8s  facri  regionem  progredientes , utrinque  vefica  urina- 
ria bafin  petunt , & fic  Urachum  aflequuntur,  & cum  eo 
medio  tramite  intercepto  communi  membranofa  vefte 
cinfta  procedunt  vernis  umbilicum,  ubi  cum  venibi- 
pertita  funem  pertranfeunt  verius  Chorion. 

Neutiquam  tamen  utrinque  veficam  perreptant  ac 
pertranfeunt,  uti  Needham  velle  videtur , fed  tantum 
per  flexuram  fundi  vefica  latera  lambere  videntur,  com- 
munem induentes  membranaceam  vcflem. 

Vrachta  femper  mihi  vifus  uni  parte  allantoidi,  altera 
vero  vefica  fundo  continue  jundhis  & unitus,  ficutex 
doCtrma  ^Arautii  Allantois  nil  fit  nifi  Urachus  dilatatus. 

Partium  narratarum  XJfum  quod  fpe&at,  eum  pau- 
cis hunc  habe. 

Glandula  medio  inter  utrumque  cornu  loco  fitacum 
Teftii  fit,  nil  obibat  quo  minus  ex  tertium  more  generatio- 
ni & feminis  perlevtioni  infcrvire  judicem. 


Plicttura  eoBi  uterini  rugifa  & deliciis  conciliandis 
venercis  in  coitu  fervit,  Se  coarftationi  ac  dilatationi  ort- 
firii  iuterini , imb  etiam  fetus  in  partu  exdufioni. 

Gelatmafm  humor  vaginam  mvept  ad  mollitiei  ac  laxi- 
tatis tunica  prafervationem , quo  in  partu  via  egrefTus 
magis  pateret , alioqtnn  afoeritatis  nonnihil  ante  impra- 
gnationem  fupponitur,  ne  feminis  in  coitu  mje&i  relapfus 
obtineat  praproperus.  Succus  qui  femoris  uteri  ex- 
tra glandulas  occurrentia  inceribtia  occupat  meo  judicio 
fucci  peculiari  fermentator»  fecretione  per  membrana 
intima  poros  adve&i  illuc  & apparati  rediiftdanria  eft  eo 
(copo  illic  obtinens,  ut  uteri  ea  interior  membrana  humi- 
ditate  gaudeat,  ficque  mollitie  & mobilitate  formationi 
fetus  requifita. 

Glandula  uterina  fetiScatiotti  inferviunt , & quidem 
fola,  liaud  concurrente  £eri  porofa  tunica  ; arteriofum 
enim  gravida  ianguinem  ita  recipiunt , ut  connexarum 
caruncularum  fubttsmtia  interiori  eum  communicet , fu- 

Erfluo  eo  per  proximas  venofas  ramificationes  glandu- 
intimi  penetrantes  forptD  quafi  ac  reve&o  verius  cor 
matris.  • 

Caruncularum  adeoque  ufus  advedum  fangumem  ita 
forbere  q.  & imbibere  ut  illius  recipiendi  & ad  fetus 
cor  alitura  ergo  diveheudi  proxime  infertisvenolista- 
mificationibusanla  atque  copia  fuupeditetur.  Concur- 
rente puta,  cum  eodem  per  glandulas  fuppeditato  fan- 
gume  autfucco  alimentario, 'iltofanguine  quiperarte- 
rias  fcetus  umbilicales  in  carunculas  eafdem  vivificationis 
ergb  impelli  folet,ut  utrobique  circulationis  probe  vigeat 
ufus  atque  exercitium.  Adeoque  uti  i parte  glandula- 
rum uteri  fanguis  maternus  per  arteriolas  A corde  pelli- 
tur, & revehitur  ad  idem  cor  per  proximas  venulas,  iici 
parte  caruncularum  Chorii  fanguis  i corde  fetus  appel- 
litur per  arteriolas .redunturque  per  proximi  concurren- 
tes venulas  verius  idem  diftributionis  principium,  fetus 
cor.  De  modo  receptionis  Se  revedioms  fanguinis  plura 
vide  in  medicii  cognitione  Phyfiologica. 

Infemuut  etiam  carunculae  dtttz  pari  cum  glandulis 
jurefetificationi , quatenus  Icil.  fanguis  maternus  arte- 
rialis per  caruncularum  intime  glandulis  unitarum  fub- 
flantiam  infertas  venofarum  ramificationum  tenellas  pro- 
pagines fubit , indeque  in  majorem  ac  majorem  ramum 
progreditur,  uique  dum  hic  maximos  illos  verne  umbi- 
licalis truneos  afieqoatur  , undem  IU  languificationis 
principium  cor  pertingens , Se  fic  porro.  F.t  hoc  non  fit 
line  ulteriore  fermentator»  particularum  minimarum 
agitatione  , vel  in  ipfis  carunculis  locum  capiente  fere 
juxta  glanduioforum  corporum  coixlitionem  fit  ufum. 

Ad  vivificationem  et  iam  faciunt  fetus  a oorde  fuppe- 
ditato fanguine  arteriali,  cujus  fuperfiuum  modo difto 
pervenas  redit. 

Accedit  feeundarii  ufui  nomine  indar  pulvillorum  ra- 
mificationes vaforum  defeixlcreac  confervare. 

Chorii  ufus  prieter  fetum  omnia  formationis  admini- 
cula & apparatum  fecundinae  univerium  fuo  amplexu 
comprehendere . adeoque  utcunque  cuftodire , ficque  fu- 
fcipere  ac  fuflinete  umbilicalium  vaforum  ramificationes, 
cum  carunculis. 

Humorem  in  eo  colligi  fretus  nutritioni  infervientem , 
quod  volunt  E ver ardui  atque  Hane/ui  falfum  omnino 
Anatome  docet. 

lAllantoides  enim  proprio  alicui  humori  colligendo 


De  Vitulo. 


ac  continendo  facraeft,  fuadent  perfpeda  forma,  fitus , 
compofino  & cum  partibus  fatus  connexio, qualis  autem 
hic  fit  fuo  loco  traditur, anne  autem  fatui  involvendo  fer- 
viat,  ficqtft  involucrum  fit  proprii  pari  cum  cseteris  jure 
appellanda, dubitare  adeo  licrt.ut  negandum  aderam, an-  ( 
guftior  enim  quam  quae  totum  conceptum  involvat , in- 
dar cinguli  amnii  folum  partem  aliquam  contegens.  Ejus1 
tpfctuUcn  mfpecie  hocfacwnt,  quod  per  eas  chorion  u- 
teri  apicibus  hic  annedatur , quo  lic  cum  copiofo  liquore 
colligendo  firmetur,  probantibus  id  quar  earundem  effbr- 
mationem , ac  litum , nexumque , referunt.  Nifi  quis 
glandularum  in  extremitatibus  earum  annotatarum  ra- 
tionem infuper  habendam  ede  exiftiroet , cui  quoque  du- 
bio fotvendo  eatenus  potefl  fieri  fatis,  quatenus  alicui 
farer ioni  & humorum  apparationi  atque  verfus  exterio- 
ra amandationi  idoneae  mihi  videntur. 

./ Immot  primarii  infervit  humori  alicui  cui  fretus  in- 
natat continendo , quin. & umbilicalium  vaforum  ramifi- 
cationes , glandulasque  minimas  fuftinet.  Indufiumhinc 
atque  amiculus  cogncyninatur.  Alimentarius  autim  hic 
humor  an  iit  fuo  loco  traditur. 

GUninU  mwiwoini  lingulari  afperrtate  amnion  ob- 
lidentes , eo  conferre  judico , ut  fecretio  & depuratio  fiat 
humoris  amnii  membrana:  pradegranda: , ac  liquori  illa 
contenti  confervandi  gratia  illae  advedi.  Utilis  hic  vide- 
tur lympha-  fimilis. 

fnmcniw  umbilicalia  primario  infervit  confervatiom 
vaforum  umbilicalium,  hinc  & membranarum  fatu»,  im- 
primis allantoklis  conjutidioni , imo  etiam  fretui  fufti- 
nendo,  aequali  i centro  & perpendiculo  fada  fufpenfio- 
ne  motui  noxio  pnecavendo- 

Arter m umbilicaler  hic  ferviunt  fanguini  a corde  firtfis 
verfus- carunculas  chorii  & amnii  confinia  diftribuendo. 
Uti  venar  eidem  refluo,  cum  acceflorioper  matris  arterias 
fpiritui  vitali  verfus  idem  cor  fertus  revehendo,  fed  eo  cer- 
ti, proprio  cuique,  feopo,  ut  arteria  carunculis  cho- 
rioque vivificationis  ergo  fuppedicent  Ipirirum  vitalem 
fomentum  a me  nominari  folitum.  Vernae  vero  fatus  cor- 
di maflam  apportare  folent  alimentariam , quar  ex  alitura 
& circulationis  fanguinis  lege  in  fertus  emolumentum 
proximi  tendit. 

Vrtdnu  fervit  excretioni  urina-, unde  Attio  lotii  dudor 
dicitur , hoc  autopfia  docet , ejulque  cum  allantoidecon- 
jundho,  fecurdario  fufpenforii  loco  veficareft. 

De  genitalibus  teporis,  utero  imprimis  atque  ovario, 
ageas  JOAN.  VAL  WILL1US,  F o i i*i  c u- 
lorum  mentionem  facit,  quz  ova  feecundataconfer- 
vaflecenfet,  uti  plenius  hic  legere  efl  capite  de  Lepore 
In  uteris  infuit  vaccinis  utut  complures  dedecuerim , 
nunquam  licuirfimile  quid  vidifle,  quanquam  non  diffi- 
tear nullum  meo  cultro  foifle  fubjefhim , nifi  quifeetu 
grandiori  fardus cflet.  tsl 'B.Dm.I . j.obf.  Sx. 

Circa  Vasa  vmi wcati a ex  eadem  WIL- 
LII  obfervatione liccarhoc curiofum addere , quod  in 
biuis fubjedis  obfervavie,  arteriae  fcill.  umbilicales  bi- 
nas ubi  extra  funiculi  vinculum  airera  dextror  fum , altera 
finiflrorfum  per  chorion  ad  placentas  feruntur,  antequam 
in  Ramos  difptrcuntur  v communi  arteriofo  canali  nulla 
utrinque  Valvula  munito  ftbi  uniri,  adeo  ut  una arteria 
inflata  etiam  alteraflatuintumefcat,  hac  figura.  A-  II. 
arteris  funt  umbilicales  , quas  poli  divifionemcanalis  C 
conjungit,  antequamin  ramos IXD.  abeant,  f iguram  vide* 
, filo  loco. 


'5 


C A 
Dc 


p.  r v. 

Vitulo. 


N o 


C K R 


In 

E 


B R O. 


Romimsntias  s a riro»  m is  principales 
cfTe , & T s s r s s illarum  Epiphyfes , fivi  pro- 
celluum  medullarium  qui  exinde  in  cerebellum 
feruntur  capita , quibus  iftWiverriculis  primariis  adjun- 
guntur, manifeflu  apparere  In  Ove,  Equo,  Vitulo&  qui- 
Bufilam aliis,  ubi  cum natesfent magnitudinis infignis iis 
Teftis  molis  perexigua:  adnafeomur,  atque  his  plane  in- 
termediis proceflus  medullares  prominentiarum  priorum 
appendices  exilhmr. 

Prominxntias  didas  natifirmet  hic fimiliter ac 
in  Ove , Equo,  8c  plurifque  aliis  quadrupedibus  infigniter 
magnas  exterius  carnei  coloris  apparere,  quia  tenui  ‘ 
meninge  vafis  plurimis  praedita  inveiliuntur  > ciim  inte- 
rius fublutei  fit  coloris,  tunic4  fublata. 

Ih  Vitulo,  Cane,  Vulpe,  Ove,  Cervo, & plerifque 
aliis  quadrupedibus  utraque  Artrria  Carotis 
dum  inter  cranium  fub  dura  matre  reconditur  in  pro- 
pagines exiles  divifa , cumque  aliis  vafis , venis  fcilicet 
arque  fibris  nervofis , complica»  plexus  retiformes  con- 
flituunt , qui  utrinque  ad  latera  fella:  turcicat  protenfi 
cavitatem  ibi  exiftentem  replent,  dein poft multiplices 
vaforum  divaricationes  j>ropagines  quaedam  arteriofa.  ab 
aliis  extrica» , ac  deou6  uni»,  in  eundem  truncum  coa~ 
lefcunt,  qui  duram  matrem  perforans  reda  cerebrum 
conice  ndit. 

Glandula  pituitaria  hic  fimilfar  ac  in 
Porco,  Ove,  aliilquc  animalibus  variis,  ex  omni  parte, 
nifi  qua  infonbibulum  admittit , dura  meninge  invellitiir,  - 
ejufqueobdudione  intra  otiis  cavitatem  ardi  concludi- 
tur. Imo  in  his  compages  ejus  unica  videtur , licet  revera 
exfubftantia  qua-  duplicis  generis  efl  confletur.  W1L- 
SIUS  cap.  a.  3.V4. 

S.PINALI  MEDULLA. 

DE  S i n u a v s Spina! u MeinUtt  , aliifque  eo  fa- 
cientibus, videqua:  ex  W I L S I O hic  habemus  Ca- 
pite de  Ove. 

OCULO.  * 

Glandulis  Oculari  dus,  i ARUMqur 
vasis  Laciirim ALiBUS,  finguUria  STE- 
NONIUS  propeoit  in  obferv.  ^/inatotn.  & okj er- 
va t fpecimwe.  Glandula:  mfmt  interiorem  palpehra- 
rum  fupetficiem  humedames  binae  fuut  , LaAryma— 
lia  altera,  altera  Innominati  dida,  ex  conglomera- 
tarum genere  utraque.  Innominata  in  fuperiori  exte- 
rioris anguli  regione  iita , magna  & fere  rotunda  eo  in  • 
lococonipicitur,  unde  ad  inferiorem  orbi»  partem  in- 
flexa in  ar.guftam  veluti laciniam feniim  attenuatur.  Pars 
'ejus  nnterior  per  loborum , iu  quos  elegar.terdivifaeft ,. 
intervalla  prodeuntibus  ex  ipla glandula,  quariuimorcrm 

ibll 


D! 


1 6 D e V i 

ibi  fecretum  excernunt , vafis  liberum  exitum  concedit ; 
qus  inde  interiorem  intra  palpebrarum  tunicam  intror 
fum  pergentia  eandem  foraminibus  ad  brevem  A ciliis  di- 
ftantiam  pertundunt.  In  confpe&um  facili  protrahuntur 
prsdiAorum  fluminum  oftia , modo  inveifam  in  exte- 
riori angulo  palpebram  tantillum  extenderis  ; mox  enim 
ad  medii  pollicis  ab  exteriori  limbe  receflum , in  ipfo  an- 
gulo tria,  infra  quatuor , fuprafex  interdum  & Teptem 
patebunt , per  quae  immtfla  line  fe&iotie  feta  facilem  in 
ipfam  ufque  glandulam  tranfitum  offendit. 

LachrymaUs  oblonga,  in  vitulo,  & in  canti» inte- 
riore feu  majore  recondita , prreter  vafa  fanguinea  & 
nervos,  qtueilli  cum  reliquis  glandulis  omnibus  commu- 
nia, etiam  Cartilagine  pradtta  eft  peculiari , & duobus 
pmerea  lympham  evehentibus  Vafis  donata.  Cartilago 
duabus  conflat  partibus,  altera  tamiore , quae  cuilibet  vi- 
tuli oculum infpiciend  (eoffert,  lata,  femirotunda,  & 
ad  membrana'  naturam  accedens,  imo  in  membranam 
degenerans,  cui  limbus  prEt exi turcrailior,  & qua  ocu- 
lum tangit , planus , aversa  autem  parte  crenis  paulo  ob- 
tufioribus  afper : altera  crajjiere,  quae  veri  cartilaginea 
eft,  & alba,  qua  medio  limbo  continuatur,  arctior, 
bine  in  majorem  amplitudinem  fenfim  expanfa  ipfam 
glandulam  inter  & oculum  fertur,  ubi  iterum  anguftior' 
reddita  circa  medium  glaodul*  definit.  Excretoria  vafa 
bina  funt , qua:  intra  glandulam  orta , & ad  cartilaginis 
latera  adurgentia , ubi  ha*  fuperiora  verfus  anflatur,  car- 
tilaginem inter  & oculum  fe  aperiunt,  oftiis,  non  papil- 
la quadam , fed  folo  hiatu  dignofeendis. 

lachrymalibusin  valis  non  exigua  in  diverfis animali- 
bus diflerentia.  In  homine  iplis  ciliorum  apicibus  infcul- 

Sta  foramina  breves  demittunt  canaliculos,  necdemon- 
ratu  focila,  nifi  cauti  diffratbs  narium oilibustunicx 
relinquantur  integri,  mox  enim  ubi  offa  penetraverint 
(«ruo ufque  tenui  feparantur  membrana.)  in  Cnum am- 
pliati narium  continuantur  tuniae.  In  Ove,  Lepore.  Vi- 
tulo, Cuniculo  non  in  iplis  ciliis,  fed  internis  pauli  ea- 
dem reperiuntur  oftia,  qu*  profundius  inavibusquac- 
renda , ubi  quam  in  ullo  alio  genere  longi  majora , re- 
ceptam majorem  flylum  per  palati  rimam  emittunt ; 
brevis  hic  admodum,  quae  foramina  diftinguit,  mem- 
brana. 

Ex  hifce  glandulis , earumque  vafis,  qua  palbebras  in- 
ter ocu lique  giobum  obfervantur , humor  procedens,  per 
tacrymdia  pun&a  in  nara  defluit . qui  modo  parcihs  ac- 
cedens A pausis  obfervatur , modo  impetuofms  profluens 
lacry  marum  nomine  venit. 

NARIBUS- 

N Axium  Guhdcus  indeque  provenientes 
ductus  axcaiTOKios  off  amat.  IDEM 
Ilis  verbis  deferibit. 

Nara  fuccingens  tunica  cum  non  modo  in  demortuis , 
tum  hominibus , tum  brutis , humida  reperiatur , fed 
& in  vivis  perpetuo  quodam  madore  percipiatur  irrigata, 
nec  tamen  perpetuus  i naribus  aquofi  humoris  profluat 
rivus,  neeefleeft,  vias  dari  tum  in  nara  humorem  illum 
deponenta , • tum  eo  in  loco  depoficum  alia  inde  via  ab- 
ducentes. In  hanc  me  non  de  naribus  modo , fed& pe- 
ricardio, aliifque  partibus , opinionem  jam  tum  pertra- 
xerat oculorum,  & oris  fobrica:  fed  cum  argumenta 
Anatomica  , praeter  Analogiam,  etiam  mirtifiuo  re-* 


T U L O. 

quirant,  fufpiriombas  tantum  intmmeraftdum  duxi , ei 
quod  utrumque  hujus  propofitionis  membrum  fuos  vide- 
batur exfpecfare  adverfarios.  Priora  enim  vias  indu- 
bium vocarent , qui  ad  odora  benA  percipiendos  liceas  > 
non  undas,  requirunt  nares  ,&  magis  Hippocrati»  ver- 
ba vel  dubitantibus  opponunt,  qua: libr. de carn. luun- 
tur: imt  i m r ini»  , tf  (v- 

eaiifvt  euirii  (•  imTZ  ixeaSififfi  <«,.  & 

mox  : irjra»  j ipfao^nmt  nf  fit f,  , * A-'« t ivp&itiag. 
Quod  fi  itaque  odoratus  organi  ficcitatem  reauireret ; 
nulla  liic  admittenda  vafa , cum  non  modo  nulli  edent 
ufui,  fedipfum impedirent fenfum.  Pofterioraveroab 
imminente  faucibus  hiatu  diverfbs  non  facili  admitte- 
rent, qui  narium  humorem , fiquisefiet,  aut  a prater- 
vedoaAre  exficcari  poffe contendunt,  aut  per  patentes 
vias  in  fouca  rejici.'  atque  ita,  licet  illis  humidas  canum, 
quorum  odora  vis  nulli  non  cantata,  nara,  8c  ipfora 
humoris  neaeflitatem  ad  lialituoforuxi  corporum  facilio- 
rem in  poros  ad  nervorum  extrema  tranfitum  objicere 
potuiflem,  licet  his  tum  illum  & in  homine,  & in  brutis, 
narium  fitum , qui  non  patitur  humorem  in  fouca  relabi, 
tum  illam  humoris  naturam  opponerem , ut  non  poflit  ab 
aere  folo  intra  pedus  pulio , vel  ab  eodan  una  cum  cali- 
de fuliginibus  A pulmqpibus  rejedo , in  tenua  auras  difli- 
pari,  id  quod  ipfe  Vulcanus,  fiad  parta  vocetur,  de 
monftrat:  dubius  nihilominus  haerebam, ufque  dum  prre- 
ter  aqua  JuBum  jam  ante  cognitum , & pneter  glandu- 
lofos  cama  tsriw  Schneidero  pituitaria  appellata:, 
etiam  punBorum  lacrymahum  in  naret  ufque  cont  nutat  io- 
uem , allumque  naribus  peculiarem  JuBum , omnia  na- 
rci humcBantia  vafe,  & funul  augufium  quafi  fretum, 
per  quod  contentos  in  naribus  humor  in  palatum  trans- 
mittatur, ob&rvarem : tum  enim  patebat,  nifiHippoL 
cratis  verba  de  immodetaro  humore  eflent  intelligenda, 
ipfi  experientia:  bellum  die  indicendum. 

De  primo  n^res  irrigante  canali , 8-  aqure  JuBu , hu- 
morem, quo  aurium  cavernE  maduerunt,  eo  deferente, 
cum  a variis  Celeberrimis  Viris  fitdeferiptus,  nihilhoc 
loco  addam,  fed  reliquis  annumerafle  contentus  adfe- 
quentes  pergam. 

Secundum , per  quem  ab  oculis  in  nara  derivatur  hu- 
mor, quod  attineri,  cum  alibi  fuerit  deferiptus,  nec  ille 
diu  nos  morabitur.  ClarifT.  Vcjhngnu  exiftimat  definere 
ilium  intra  palpebrarum  tunicas,  cu i fuum etiam calcu- 
lumCeleb.  ScbuciJmu  addit.  Sed  in  nara  ufque  per- 
tingere, non  in  brutis  modo,  fed  in  homine  unacum 
Clarifl.  D-  w»  Horne . jam  fecundo  obfervavi.  Mirum 
fani  exercitatliTimum  V irum  fabacium  ab  ^fquapcnJeu- 
te,  qui  nervofuminipfooflis  lacrymalis  meatu  obferva- 
vit  dudum , eundem  pundis  lacrymalibus  continuum 
non  pcrfpexifle.  Mirum  eum  cum  aliis  cadividerequz 
natura  voluit  die  conjunda. 

T ertio  loco , qua:  in  ipfo  narium  tunica  oriuntur  > vafa 
examinanda,  quE  duum  generum  funt : breviora  alia  & 
vix  nifi  per  expreffum  humorem,  cujus  guttE  fenfim  pro- 
deuntes vaforum  oftia  produnt,  confpkua,  alia  longio- 
ra, quE  veri  canalis  nomen  merentur. 

• Breviora  vafcula  illum  effundunt  humorem , quem  in 
membrana  pituitaria  anteriore  obfervavit  ScbnciJerut, 
ami  Celeberrimo  Viro  adftipulari  nequeo , dum  membra- 
na: munus  illud  totum  adferibit,  nulla  glandularum  faAbt 
mentione:  cum  tamen  fub  ipfo  membrana  vaforum,  qua: 

copiofil 


D E V 

• 

eopiofa  ibi  reperiuntur , extremis  affufl*  fint  glandofe 
portiones , in  parte  narium  anteriore  minores , quo  vero 
poftc  riora  verius  magfc  rcceiTeris , majores,  undeexigua 
quaxlam  excretoria  oriunda  fecrctum  ex  arteriofo  un- 
guine humorem  emittunt. 

Longiora  vero  in  homine  quidem  nondum  vidi  , in 
ovibus  tamen  canibufque  non  raro.  Sunt  autem  bina , in 
utravis  narium  cavitate  unum , ubi  & originem  agnofcit 
& finem.  Inillisenim,  quifiib  narium  tunica  in  ovihus 
difperf*  latent,  glandulis  radices  plurimi fupra mola- 
rium regionem  oblervantur , eleganti  ordine  difpofiti , 
i quibus  unum  in  truncum  coeuntibus  dudus  exurgit , 
qui , ubi  fub  nervofo  canali  dorfum  verius  afccnderit , in 
anteriora  inde  reflexus  dorfum  inter  & continuum  pun- 
Ais  lacrymalibus  vafculum  progreditur  ,*  donec  circa 
extrema  fere  narium , quo  loco  fupra  reliquam  planitiem 
cartilago  exfurgit,  in  fmum  intra  cattilagir.ofam  alarum 
protuberantiameonfbicuum  fc  exonerat.  Non  difficul- 
ter in  atlfpedum  producitur,  ffte  oftia  quaras  .five fon- 
tes: hoscnimcumipfoprogrcfluut  ocqjjsfubjicias,  ef- 
fringenda tibi  narium  offa , integra  manente,  qualuc- 
cinguntur,  tunica,  flUimulfuo  fc  fplendore  per  tunica» 
exteriora  decurrens  lymphaticum  prodet,  quod  fifur- 
fum  continuaveris , /legantem  ramulorum  lonolcm  radi- 
cum munere  fungentem  deprehendes.  Sin  oftiumtlefi- 
deras , primo  circa  globum  nali  refecanda  eft  alarum  al- 
terutra) hinc  fupra  carolaginofam  cxcrefcectiam  (in 
cujus  inferiori  loco  oftium , per  quod  oculi  fe  exonerant, 
hiat)  eadem  ala  dividenda , illico  enim  quendam  quaft 
fulcum  videbis,  brevem  illum  , fed  immitium  ftylum  in 
ipfum  ufque  vafculum  deducentem.  Saqsius  in  Ovibus  to- 
tam extra  dudum  procurrentem  foflam  nigredo,  qua  ut 
lueefie  & omnia  lymphaticorum  excretoriorum  tum  in 
buccis,  tum  fub  lingua,  oftia  in  lifdem  non  raro  tinda 
obfervantur , vel  obiter  infpicientibus  vehit  intento  di- 
gito demonflrat.  In  Canibus  oflium  ejus  non  in  ipfo  car- 
tilaginis dorib  , fcd  inferiori  loco  fe  exonerat,  nec 
ipfe  canalis  eandem  a narium  culmine  inprogreflufuo 
diftantiam  fervat. 

VHis  , quibus  nares  irrigantur . vafis , infpidend* 
funt  vii , quibus  idem  ubi  munere  fuo  fundus  elt  humor, 
alio  ablegetur.  Sunt  autem  ex  illo  gflnere,  qua:  hic  exa- 
minati merentur , bina; , in  utravis  parte  una.  Nec  enim 
hiantia  nafi  oftia , qui  reciproco  adris  motui  patent,  huc 
referenda , cum  foras  fpe&antia  huic  muneri  deftinara 
non  efle  integer  vitse  ftatus , quo  nunqu  am  quicquam  hac 
excernitur,  demonftret:  quivero  i ntrorium  vergentia 
faucibusimminent,  prwerquam  quod  magnitudb  « ufus 
omnibus  nota  reddiderit,  ut  adeoque  iupervacuum  fit 
ea  hic  deferibere,  etiam  ipfe  fitus  nuic  muneri  non  fuf- 
ficientes  mamfefti  convincat.  A naribus  itaque  in  pala- 
tum qui  patet  tranfitus  brevis  admodum  eft , nec  cana- 
lis feti  foraminis  nomfnc  dlgpandus.  Locum  fi  quavis , in 
extremo  nafo offendes , ubi  fupra  tertii  maxillioflisfu- 
perciliumexfurgenscartilago  allabcntem humorem , ne 
extroffum  profluat , remoratur.  Hoc  intra  repagulum 
in  honune  ad  vomeris  latera  proxime  invenies  foramen 
rotundum,  quod  licet  fuperiori  ambitu  fatisfitamplum, 
mox  tamen  ardatur  adeo , ut  ne  feta  quidem  in  palatura 
traniitum  concedat.  Quod  fi  palati  coelum  infpexeris  in 
homine  quidem,  ut  & in  canibus,  ad  anteriorut»den- 
tium  radicem  tuberculum  exfurgere  videbis,  ad  cujus 


T U L O.  17 

latera,  modo  tantillum  prtfleris  tunicam , gutta utrin- 
que  unaprofiliens  oris  cum  naribus  commercium  mani- 
feftabit.  In  bubulo  autem  ut  & ovillo,  quibas  in  fupe- 
riori oris  parte  primores  denegati , eundem  meatum  cor- 
dis figura  quarrentibus  indicabit,  latera  enim  cordis  il- 
lius immflTo  ftvlo  in  nares  viam  aperient.  Obfcrvandura . 
autem  in  duobus  hifce  fiibjedis  (itu  variate  illam  cordis 
figuram  & mucronem  ejus  in  ovibus  fauces  refpicere, 
cum  in  bobus  cb  bafisdirigatur.  Sed  nec  in  diverlis  craniis 
eadem  eft  meatus  hujus  conformatio ; in  homine  enim, 
qua:  ab  intermedio  vomere  in  narium  cavo  dirifaconfpi- 
cTOitur  foramina  & parva,  fi  maxillam  invertas  infra 
dentes  in  unum  conrtuxiflc  deprehendes.  In  brutis  autem 
manent  divita,  ncc  rotundatum,  fcd  in  oblongas  runas 
extenfa. 

Ena  r ibus  in  piatum  anteriori  loco  Jenter  intra  , qni- 
but  Jenter  funi , proxime  JefcenJrnr  meatur  ; quem  fre- 
tum fi  dicere  placuerit , r.on  erit  e longirquo  petitam  fi- 
milc;  I11  brutis  | jc  quam  homine  ut  amplior  ita  &mar.i* 
feftior.  In  diveriis  varius  apparet,  quod  Vituli,  Ovis, 
Canis,  Cuniculi  didu&a  inter  fe  conferentibus  ora,  di- 
gnolceie  integrum.  F.jufdem  in  avibus  vice  fungitur  po* 
Iterius  palatum  dividens  rima. 

ORIS  PARTIBUS  VARIIS. 

G l ak  D viarum  Maxillarium  ex  Anatome 
Capitis  vitulini  hanc  nobir  tri/todefcriprionem  WHAR- 
T O N U S , qua:  habetur  tap.  2 1 . 

Maxillaris  inquit  glandul*  vel  in  externas  vel 
internas  dividuntur.  Extern*  exigu*adin»dumfur.t& 
minoris  momenti,  fta  funt  exterius  in  medd  fertllon- 
gitudire  maxill*  inferioris,  ubi  exterior  ramus  arteria: 
carotidis,  venaque  jugularis  externa , fle  ramus coufpfe 
cuus  nervi  tertii  paris  in  mufculos  faciei  adfcendunt. 

•Credibile  eft  & admodum  verifimile,  eas  didi  nervi 
fuperfluirates  aliquas  excipere , & in  venam  proximam 
transmittere,  qui  plurimarum  glandularum  mos  eft. 

Forfitan  majore  concitato  fluxu  per  nervos  ad  faciem , 
quam  per  habitam  partis  percolari , pei  que  lymphaxlu- 
itus  nd  glandulam  lianc  remitti  poflit , facies  plane  fub- 
tumida  & inflata  apparet  ; nempe  oedematofo  tursore_ 
inflari , quemadmodum  frequenter  cernimus  in  odontal-' 
gi;e  declinatione. 

G]andu\.v- maxiUarer inienut  immediate  intramaxil- 
lam  inferiorem  Jitrefunt-,  earum  pars  pofterior , ubi  pa- 
rotidi & glandulis  jugularibus  appropinquat  , multo 
crallior  8c  rotundior  eft,  ut  & rubicundior ; anteriusnro- 
grefla , paulatim  attenuatur ; media  autem  via , videtur 
primo  afpcftu  ab  anteriore  parte  quali  difeontinnari  & 
recedere , reipla  tamen  exiguo  ramento  continuatur ; 
dein  vero  nonnihil  iteiuni  craflefcit  & cunei  inftar  inter 
maxillam  & lingua:  mufculos  ad  mentum  ufque  omnino 
protenditur. 

Habet  Arterias,  Venas,  fle  Nervos,  item  rar  que  ! Jam 
diverfi  generis  tibi  proprium  : Arterias,  a carotidibus ; 
Venas  a jugilaribus , Nervo*  iufignes  A tertio  prafertim , 
quart»  & feptimo  paribus,  anallomolcs  inter  fe  evidentes 
habentibus.  Vaa  huic  patri  proprium , Anatomicis  ba- 
denus  incognitum  fuit.  Verum  haud  difficulter  incon- 
fpedum  proferas,  fi  pr.fmonitus  advertas  illud,  otmn 
ducere  4 crafliore  & pofleriorc  hujus  glandul*  parte, 
redaque  tendere  meatum  verfus.  Antequam  vero  ad  an- 
C tat  io- 


i8 


Vitulo. 


tertorem  ejusdem partem pervenit,  ramulos fubinde no- 
vos ab  eadem  excipit ; adcuque  protenditur  od  medium 
menti  fpacium , ubi  immediati  intra  gingivas  in  papil- 
lam quandam  utrinque  terminatur,  qua  fc  facili  exone- 
ret, nihil  vero  ab  ore  refluum  admittat. 

Pinguedine  & mufculis  quibufdam  hz iglandulse  ma- 
gna ex  parte  teguntur , adeo  ut  primo  alpe&u  minores 
multo  appareant  quam  reipia  funt,  quemadmodum  amo- 
tis illis  mufculis  videre  efl. 

Sabjftnu*  earum  (imillima  eft  thymo  vitulino , vel 
hominispancreatt ; videtur,  nimirum,  quafi  ex  fruftulis 
plurimis  apti  inter  fe  commillis,  & membranarum  ac  vi- 
torum ope  jundis  coagmentari , fapore  quoque  & colo- 
re thymum  vituli  & hominis  pancreata  renudatur,  & 
apud  nos  in  porcis  & vitul is  lapidior  eft  , cupideque  ex- 
petitur. 

Sjo  certius  hujus  glandula?  genium  Jc  ufum  depre- 
erem,  ipfemet,pra:fente  Collega  noftro  celeberrimo 
D.  Gtiffomo , aperui  caput  bovis , in  quo  fperahamus , ob 
animalis  magnitudinem,  omnia  ut  ampliora,  ita  con- 
fpicua  magis  futura  efle ; fumma  autem  diligentia  qurere 
bamus  vas  excretorium  huic  parti  proprium,  idquede. 
mum  invenimus. 

Vae  hoc  radices  fuas  capillares  in  omnes  hujus  glarv- 
dul.T  partes  axjualiter  fpargit ; & in  aliquibus  geminum 
ramum,  in  aliis  plures  ramulos  emittit.  Cum  geminum 
4 glandula'  capite  alter,  alter  i cauda  prodit.  Anterior  ra- 
mus mox  ab  egreflu  extrorfum  fertur  verius  glandulam 
quandam  minorem  , fitam  inter  intimam  maxillre  par- 
tem, &h^c glandulam  majorem;  eftque diverfi gene- 
ris, ciperitu  coloris,  fubftar.tia?  compa&ioris , minuf- 
quegranulatre,  & figurat  ovalis , qua-  interno  latere  im- 
preflura  levi  & rotunda  excavatur,  d qua  prodit  vas  pe- 
culiare, quod  re&a  fertur , & in  glandulam  hanc  maxil- 
larem deftribuitnr  circajocumdidiim.  Pofterior  ramus, 
fpacio  trium  vel  quatuor  digitorum  i glandula  egredi- 
tur; priufquam  cum  anteriore  caudiceconjungitur.  Si- 
mulae vero  4 glandula:  fubftantia  prodiit , fertur  fub  rauf- 
culo  maxillari  tereti  biventri,  vel  digaftrito , qui  eidem 
ramo  quafi  troeUea  vicem  prreftat Exinde  refle&itut 
fcnc  ad  glandula?  medium , ubi  cum  anteriore  ramo  de- 
frripto,  & pluribus  ramulis  eidem  quafi  fociis,  unitur; 
Se  inde  ctnalit  communu  ex  horum  concurfu aliquanto 
audior  redditur.  Hinc  canalisdi&us  reda  anteriis  ten- 
dit , & a lingure  lateribus , nimirum  m inferiore  ejus  par- 
te, cute  & pinguedine  glandulofa  tedus,  dudu  mit- 
em pollices  longtvprovebitur,  & inter  gingivas  in  ma- 
Silte  extremitate , inter  ipfam  & papillas  quafdam  com- 
pieiTas  & rigidas  ei  pertinaciter  adlirerentesinosaperi- 
rur , eidemque  quoties  ufuspoftulat  humorem  falivalem 
impertit.  In  Equo,  circa  mediam  linguae  longitudinem 
utrinque  albe  glandulae  conipicure  in  duaum  falivalem  fe- 
le exonerantes  occurrunt  , dequibusfurfanuberiusdice- 
tur  pofthac , carnearum  varietates  in  cateris  animalibus 
examinata:  fuerint 

Notatu  dignum  eft,  hanc  glandulam,  prout  variatur 
in  junioribus  Se  fetioribus  arumihbus , divexam  fervare 
fibiract  ipfi  proportionem ; diverfam  inquam  , & quo- 
dammodo Contrariam  illi,  quam  tliymus  in iifdem ani- 
, roalium  amitibus  obtinet.  Nam  quo  junius  eft  animal , 
eo  mu.orh.-ec  glandula , major  thymus:  & contra  ,qub 
retate  grandius , nib  ui  extrema  lcncdute , eo  major  haec 


glandula  & minor  thymus.  Maxillaris  foetiis  vaccini 
o ij  pendebat , thymus  ejufdem  § ix.  Maxillaris  vituli 
bimeftris  § j.  thymusejitldem  ix.  Maxillaris  bovis  J ix  fl. 
thymus  ejufdem  ^ iv.  Maxillaris  fertus  ovini 3 ).  thy- 
mus ejufdem  § j.  is.  Maxillaris  agni  fetneftrisSij.  thy- 
musejufdem  § j.  fi  Maxillaris  ovis  5v.  thymus  ejufdem 
fere  5 vi.  ponderabat. 

De  Glandulis,  DucTiXusqer  vasus,  os 

SPECTANTIBUS,  SALIVA,  VII  MUCO  DICATI» 
curiofa trtS.fingaUri proponit  STENONIUS  quae 
cdm  in  Capite  bovino  & vitulino  imprimis  occurrere  no- 
tentur,huc  ea  referre  haud  inconveniens  xftimo. 

Inter  glandulas  mquit  qua?  pluribus  excretoriis  vafis 
donata?  funt , primo  loco  veniunt  gu«  in  svciii 
reperiuntur,  k inter  exteras  tum  glandula: , tum  vaforum, 
magnitudine  maximi  conipicua:.  Ha?  autem  buccarum 
regionem  occupantes  exteriorem  oris  cavitatem  undique 
ambiunt,&  futium  deorfumque  ad  gingivas  pertingentes, 
mufcnlos  inter  8c  tunicaih  oris  feruntur.  Inferiore  ud  parte 
cralTiores  funt ,»  hinc  tenuiores  reddita:  venis , arteriifque 
8e  nervis  tuft  in  hanc,  tum  in  anteriora  Cranfmillis  liberaro 
|»pcr  exteriorem  fuperficiem  viaroconcedunt.  Poterat  va- 
| Forum  mox  defcnbcndornm  ratione  dividi  iirpartem  in- 
feriorem, qu.-e  crailioe  & foliditatt  reliquis  prior , me- 
dia*, qua  tcmnfllma , &fuperiorem,  quz  medio  mo- 
do fe  habet,  colore  cum  parotide  in  bubulo  conveniebat. 

Prxter  dtfiavafa  peculiares  in  illisiafihi/  n. Maii  1661. 
obfervavi , cum  crafiioiem  ejus  partem  tranfverfam  pauli) 
obliquius  diflecarem-  Hanc  enim  conglomeratam  videns, 
etiam,  conglomeratarum  exemplo,  fui  generis  vafedo- 
natam  putabam,  quod  non  fefellit.  Vix  enim  divifa  erat, 
cum  per  refefeum  eodem  idu  vafculum  immitius  fty  tus  in 
cavitatem  oris  liberi  penetraret,  hinc  totum  buccarum- 
corpus  ab  inferiori  maxilla  prope  gingivas  refecando , & 
extendendo  aliquantulum  membranam , video  plures  m * 
eadem  rtfea  linea  exiguo»  hiatus,  per  qnos  immiflus  fty- 
lus  in  ipfam  glandulam  facili  negotio  viam  invenit  O- 
riuntur  autem  dudus , proceduntque  non  uno  modo.  In- 
tra crafliorem,  qu*  inferior  eft , glandula?  partem  ex 
plufculis  radicibus  in  Angulares  truncos  concurrentibus- 
orti , cum  in  via  funt  capaciores , ubi  ad  membranam  in- 
teriorem afeenderint , fer4  ad  gingivarum  inferiorum  al- 
titudinem foraminibus  illam  pertundunt  quadruplo, 
quam  ipfedu&us  eft,  anguftioribus , in  eadem  linea  fe- 
cundum totam  maxilla:  inferioris  longitudinem  difpofi- 
tis;  Infra  au*  ad  aliquod  intervallum  exigua*  femiglo- 
bofre  protuberantia?  apparent,  nuite  acuta*:  qu*2i*g 
ad  digiti  fupra  prsdifra  foramina  altitudinem  copiola? 
confpiciuntar , in  media  quoque  parte  excretoria  vafa 
copiola  adfunt , fed  admodum  brevia,  vixque,  nifiper 

SirriTum  humorem,  confpicienda,  dum  qua*  a fuperiore. 
cendunt,  paulo  fint  manifefliora. 

Buccarum  VafculanunjprO  parvitatem  compenfantiS 
quorum  glandula:  ut  in  homine  egregii  labiorum  ftipan- 
tes  ambitum  totidem  uvas  referunt,  vaforum  ad  illas, 
nervorumque  diftribucione  figura:  gratiam  augAte ; fic 
in  brutis  totum  buccarum  replent  planum.  In  §fcc , bru- 
tisfcilicet,  quxdam  in unnmcongeft* corpus,  &infe- 
riori  maxilte  fecundum  longitudinem  incumbentes,  me- 
dia? raagnitudinisvala  emittunt,  quorum  oftteineadenv 
refea  lita , vix nifiexpreflb humore  feprodunt,  etiamfi 
dete&a  fetarum  noo  ufque  adeo  fubtiliumfint capacia; 


De  V i t u 


L O. 


ea  illis  in  locis  fuparficiei  eft  aequalitas  & planities : in  1 
ovibus  tamen  quibufdam  fufcus  interdum  o(m  prodit  co- 
lor : alia*  magis  a fe  mutuo  difperfa  partim  baccarum  tu- 
nica accumbunt  plana; , partim  in  afperas , & acumina- 
tas illam  elevant  papillas. 

Sublingualis  quod  attinet,  otrinque  3d  lingua 
latera  (ite , ejufdem  genens  cum  proximi  przcedcntibus 
funt,  nifi  quod  vafa  excretoria  obtinuerint,  non  quidem 
breviora,  (ed  anguftiora.  Oriuntur  intra  ipfam  exilibus  ri- 
vuis,  Schincfibi  invicem  parallela , ilineu3verfusgin- 
givas  recedunt,  ubi  ad  digiti  feri  .i  dentibujdiftsnriam 
vixconfpicuis,  nifi  premantur,  oftiis  per  tunicam  hiant. 
Nullxoiliis , nifi  adabquod  intervallum , protuberanti.? 
adfimt , fed  , ut  in  bucca  vafis  diifium , ubicunque  va- 
fcula  pradi&a  tunicam  penetrant,  ibi  squalis  eft,  & 
plana.  Aii  in  papillis  etiam  finuliadfint,  nonlicuitob- 
lervare,  comprdli  aliquot , fed  nihil  exprefii ; liincre- 
fe&as  examinando , vidi  glandulofa  firultula  effe , qux 
reliquas  fuperemi nentia  tunicam  ibi  loci  in  acumen 
elevant 

Ad  Palatum  qua  funt  Glandulx,eas  P a l a t i n a i ap. 
pellare  vifum  mihi , cum  revera  toca  palati  caro  in  brutis , 
lic  & in  homine,  nii  nifi  conglomerata  glandula  fit  tonfil- 
lis  continuata;  unde  innumeri  exiles dudus  prodeunt, 
qui  ipfam  menAranam  perforantes , quali  cribrum  indi 
formant.  Notavi  illos  primum  17.  Maii,  cfirn  bubulum 
caput  jam  totum  feri  dinecuiflem , tunc  enim , cum  ton- 
iiltas  exfdnderem , vicina  premendo  tenacem  indi  hu- 
morem excerni  videbam.  Hinc  totum,  quod  coelum  oris 
conftituit , exfedhim , digicifque  comprefTum  inaume- 
ras  glutinofi  humoris  guttulas  per  tenella  foramina  erum- 
pentes exhibuit.  Qui  i pituita  palati,  quam  tertiam 
iptm  fpeciem  Clar.  iYartkontu  ddenegr.  eap.  11.  condi- 
tui* plani  diverfus  eft  ; quod  ex  iofius  explicatione 
manifolium : dum  i naribus  fupra  palatum  illam  exfugi 
ftatuat , & cerebri  pituitam  appellet : quid  huic  minime 
competit 

Qua  palati  fuperiori t tota  tunica  innumerie  penufa  fb- 
ramimbu/a  glandularum  glomeraminibus  orta  recipit  va- 
fa : qua  quo  retrorfum  magis  perrexeris , eo  magis  con- 
fpicua. 

EnoloTTtDis  cartilaginem  permeante / canaliculi ; 
qui  a carunculis  epiglottidi  incumbentibus  orti , per  car- 
tilaginem tranfmiflum humorem averfa ejus  parte,  qua 
laryngi  imminet,  evacuant. 

Pituitarias  Mi  m u an  as  r alati  huma- 
ni poflquam  defcripfcrat  Schneidcnu  hb.  3.  de  Cat barrit 
de  quibus  nos  in  Anatome  hominis  fuo  loco  agimus. 

Non  omittendum  eft,  infuit,  ci Imde  humana  pituita 
egeftione  hic  differimus,  hanc  membranam  neg  reliquo 
animalium  generi  effe  negatam:  Cujus  monftratus  per- 
. quamfaciliseft.  Adminiiter  Anatoni  ia  ri&u  vituli  di- 
ftento,  linguam  amolitur,  inferiorem  maxillam  peni- 
tus auferendo.  Si  quis  igitur,  ita  patentibus  faucibus, 
priorem  partem  palati  intuetur , quadam  eius  afperitas, 
& ea  gradatim  dilcreta , fe  inserit  in  oculos.  In  ulterio- 
re auteip  palato  occurrit  illaipfa  membrana , cui  idem  ex 
fede , ex  forma , & denique  ex  numero  nomen  effe  po- 
terit. Hac  ab  anima  canali  eft  candore  camofo,  circii 
mollior  pmguiorqnc  8t  magis  fiiflarciriata , circunifeciis 
verb  perplui  ibus  fmguinis  vafculis  fuffufaSc  milio  am- 
bitu fubhvida & gracilior , catera  albidior,  pleniorquc. 


J9 


Hac  nunquam  glutinofo  humore  non  utufta , fi  fpon- 
gia  admota  ficcatur , Cmili  humote  confeftim  & fpotite 
exuberat.  Ifque  caca  femper  & occulca  provenit  origi- 
ne in  modum  fudoris.  laedet. 

Ne  qua  forti  tamen  capter  diffidere  diBit , 

Hac  membrana  fex  Lit ; j notatur.-  In  hac  medii^j  di- 
gitus figitur  pieflius,  illius  muci  guttula  perfecretum 
pervadunt,  jam  oculis  orientes.  Sunt  perparvula , can- 
diJulx  in  perlarum  fpeciem , & circumdant  in  orbem. 
Hac  corona , afpe&u  tam  manifefta , plus  hic  miniftrat 
lucis,  quam  *Anadnaa , per  quam  cx  perlis  & gemmis 
fe&am  Thcfeui  exiftimatur  de  tenebris  labyrinthi  ad 
lucem  veniife.  Hae  membrana  hic  occultuslatex  conti- 
netur, ut  etiam  dementior!  vi  eliciatur,  Siqoeiljje gut- 
tula ex  illis  locis  in  unum  confluunt  fpotite  aut  cogun- 
tur, fyncerus  mucus  illa  conglobatione  lingitur,  qui 
etiam  cadhi  pratenuiafilamiltit.  Incifa  fimile quid  pin- 
gui oflendit,  unde  etiam  ejufmodi  mucus  filarim  di- 
ftrahitur.  _ • 

Fauces  animalium  maximi  ruminantium  funt  indice 
humoris,  quo  pabula  in  ore  extenuantur , extenuata  glo- 
bantur * globata  devorantur*  Apud  Senecam  etiam  Pot- 
f domm  iat  intelligit .^imidum  oris  maximi  requiri. 
Receptae , inquietis , in  or  frugat , concurrent  aut  er Je  du- 
ritia dentium  frangit , ti  quicquid  excidit  , ad  eofdem 
dentei  lingua  refertur,  fune  vero  faliva  mifcetnr , sit 
faciliur  per  fancer  lubricat  tranfeat.  Verum  Natu- 
ra maximi  & hujus  utilitatis  provida , portionem  illius 
humoris  circumcirca  & hinc  lupeme  etiam  iu  lumina 
faucium  inferri  voluit. 

Nec  hic  requiritur  anterior  pituitaria  r\embrana : 
Nam  illa  03  Vomer  didhim,  conveftiens,  etiam  confu- 
dafeit,  & lentefcente  illo  humore  ftillat,  utisinterdum 
ore  naribufque  boum  propendeat.  Haec  tandem , qui 
eius  continuitas  eft  ufquead  gulam , inarfhim  coit , fun- 
pliciter cancellata,  ejus  incifuris  crebrioribus  in  retiam 
longitudinem  jacentibus  nec  aliis‘tranfvcrfisintercurren- 
tibus.  Hac  inibi  hunc  laticem  largiris  fundit , nam  ca fi 
explicatur,  ille  mucus  hic  infidet.  Hanc  membranam 
L,  Z.  demonftrat. 

CORDE. 

IN  Vitulis  & F.quis,  imo  pier  ifque  aliis  animalibus  ma- 
joribus non  folas  propagines  a Nervo  fexci  patitur  in 
homine,  fed  etiam  plurimas  a Nervo  intercoftali  ubi  te- 
itacor  tranfit,  cor  accedere,  im6  in  parenchymacjus 
dimitti , & hoc  ideo  i natura  quali  fubfidium  brutis  com- 
paratum, ne  capita  qu?  terram  prona  fpedfant , pon  fa- 
tis facili  aut  copioli  fpiritus  Animales  impertirent 
LOU  W.  cap-  t.tr.deCorde  docet. 

Coi  dis  de  fabrica  vera  vide  qux  babemusexS  T E- 
NONIO  capite  de  Bove. 

TRACHEA. 

EX  obfervatione  noftra  m.  Januar.  1 671.  habita  ad 
latera  Afpera  Arteria  antequam  pulmone^ intrabat 
pinguedo  aderat  , in  qua  glandula  aliquot  conglobata 
continebantur. 

Membrana  interior  vfffper a Arteria  fibris  carneis  prae- 
dita eft  oblongis  , quas  manifcftiores  oblcrvabis , fi  eam 
profeqxaris  ufque  dum  pulmones  ingreditur.  In  eadem 
intenori  membrani  qu*  infiipcificie  fibras  rectas  habet 
C a appa- 


20  D K V 

apparent  alia*  fibrx  fub  illis  redis , quxferi  omnes  funt  | 
transverfx. 

^AnauUTrscka*  non  funt  pJeni  annulli,  fed  ab  ante- 
riori parte  funt  cralTiflimi , & paularim  attenuantur  ufque 
■dum  non  apparent.  AMSTELODAM. 

• THYMO. 

IN  fetu  vitulino  jam  pilis  induto  intraque  menfem 
nalcituro  amplo  principio  incipit  paulo  Cupra  cordis 
linidram  auriculam , pericardio  adhxrens , ubi  pars  ejus  , 
i «ferior  i Corde  ad  (upremam  collam  protenfa  in  angu- 
Itum  quali  collam  pollicari  latitudine  contrahitur  > quod 
inter  Ipinam  dorfi  & vafa  majora  thoracem  egreditur  , 
nam  Jucdefuntclaviculx.  Thymus  ficegrelfusmox  ite- 
rum grandefcit,  & trium  circiter  pollicum  fpatio  fopra 
collam  di&am  bifariam  dirimitur  , partefquc  ejus  fic  di- 
vifx utrinuue ad afperx  Aiterix latera  perreptantes.  & 
glandulas  Thy  roitlaas  prxtercuntes  mi  maxillares  ulque 
pertingunt,  qmbus  ita  conitgux  funt,  ut  iifilem  continuas 
efle  diceres.  Ex  anteriore  parte  «mu/  varios  excipit  > 
& ex  inferiore  duos  nervos  iniigne*  emittit,  minorem  in 
Diaphragma  rami&atuni  , maiorem  In  Ventriculum 
magnum.  Reticulum,  &Om^jjni,  in  plexum ipfiim  fa- 
ner iorem*qucm  ex  parte  conllituit , indi  in  ejusglandu- 
las,  Mdcnterium,  Omentum , Lienem,  Renes , Uterum, 
Teftes,  &c. 

- In  fetu  tali  alterutra  GUnduUrum  Thyreidiarntn 
pendet  3 j.  Jugulnet  adDiaphragma  ufi|ue  juxta  verte- 
bras colli  & Thoracis  defendentes  vix  numerabiles, 
quarum  fuprema  3 )■  Ptretu  3 ij.  A liXiStrit  mtemt 
tantum  3iij.  Thjmw  § xiv.  pondo.  W H A R TO  N. 

OE  S O P H A G O. 

Gulam  vitulinam,  hinc  bovinam  Tmiw  confti- 
tuunt  varix , ab  externis  ad  interna  procedenti  Ana- 
tomico fex  imprimis  fit  offerunt.  Prinu  earum  pleura* 
Thoracis  vifcera  circumlcribentis  invdliertifque  conti- 
nuatio e(l  j Secundi  fle  Tertii  carnof*  conditionis 
fimt,  fibris  obliquis,  fingulari  ratione  extenfis,  feque  invi- 
cem quali  interfecantmus , gaudentes , gjaru  Mera- 
branota  ell , varias  in  lamellas  divifibil* , mobilis  bine  ea 
qux  fuccumbit ordine  Qujntj  , nervofa  magis,  ctiamli 
fibi is  redis  carneis  etiam  pnedita  Ultima  omnium, qux 
Sexn,  tenuis  admodumed,  nerve.im totam  integens. 
BLASIUS. 

VENTRICULO. 

PYl  o X u s obice  quodam  claudebatur , fimi  litf  r ac 
in  Porco,  at  brevis  is  valde  plicis  plurimis  cinfhis. 
GuU  in  tres  primos  Ventricnlos  limul  aperiebatur, 
ita  tamen  ut  ex  primo  in  duos  alios  daretur  tr.mfitus. 

Prirnui,  qui  nue  tui  Venter , faccos  habebat  duos  aut 
tres,  eofque  wfignes. 

Secundat , qui  Kmculum , omnium  erat  minimus, 
plici.  p'unbus , licet  planis,  donatus. 

Tertiur,  qui  Omafui , foltis  membranofis  fibi  invicem 
impofitis  conflabat. 

j^ujrtur,  qui  lAixmfut,  omnium  maximus  erat, 
huic  junfhis  pylorus  plicis  rubicundis  pra-ditus. 

Quartum  Ventriculum  ron  ingreditur  Gula , /ed  ter- 
tius in  Quartum  aperitur,  Gcque  non  nili  meiku.Cc  Vcn- 


I T U L O. 

triculo  Tertio  cibus  ex  Cula  in  Ventriculum  Quartum 
deducitur.  * 

Secundi  in  Primo  ingrefliis  oblongus  ell , & quafi  ri- 
ma magna , os  quoddam  inverfum  aut  glottida  avium  rc- 
prxfentans.  AMSTELODAM. 

CHYLI  ET  LYMPHf 

DUCTIBUS. 

IN  Vituloexcnteratoqua  ratione  Anno  1650.  primus, 
invenerit  Thoracicum  DUCTUM  OLAUS 
RUDBEEKIUS  trtd.  de  DuB.  u^quefu  cap.  j.  de- 
clarat. 

In  hoc  qualiter  Ic  habeant  Vasa  a qubs  a G l a h- 
o u 1 a a u m ab  eodem  RUDBEEK10  inventa  vi- 
de ubi  de  Cute. 

Vtt  iquofum  quod  in  Vitulis  & ovibus  fui  nfephigt 
confpidtur , multis  radicibus  oriri  i glandula  quadam 
magni  & oblonga,  quam  natura  celopbagi  lateribus  pro- 
pf  Diaphragma  appofuit , inde  furfum  redi  deferri,  & 
fele  ofcuiisdu&ui  Chyli  feroconjungere,  IDEM  ctf. 7. 
tradit. 

CY6TI  FELLEA. 

VasiCA  Vasis  Bilaxiis  infigniter  fcatet  ei 
parte  qua  hepatis  parenchymati  Tohxret , quod 
non  folum  laceratio  eorum  ubi  ab  hepate  feparatur  Ve- 
fica,  manifedillimd  declarat,  fed  & natis  per  cervicem 
Veficar  immisfi  peripla  hxc  vafa  facilis  eruptio.  Conli- 
derabile  unum,  notabilis  latis  magnitudinis,  circa  cervi- 
cem obliqui,  ureteris  indar,  Vefiiam intrans,  Vthuli 
lingulari  praeditum.  BLASIUS. 

PANCREATE.  # 

Qlmplicem  hic  tantum  ductum  pasciiati. 
ucun  inveniri,  eundemque bilario non jungi , fed fe- 
paratum intrare inteilinum , GRAAF1US  docet. 

RENIBUS. 

REnis  Lymphatica  eleganter  obTervari,  fi  aqua 
tepida  injeHi  prius  mundetur,  hinc  Veni  ligata 
aqua  copioft  injiciatur , BARTHOLIN.  de Dit- 
fbrtg.  ctp.  4.  docet. 

Rinalium  Glandularum  interilitia  infec- 
tibus omnibus  eopiobm  intercurrere  pinguedinem,  «tfi 
ipfx  Glandula-  effatu  ubique  dignae , adeoque  ridiculum 
vitlerj  Rieltnum , dugi  in  fetis  , cojus  Renes  adipe 
dedituuntur , Renibus  fuccenturiatisfuccum  adipi  gene- 
rando idoneum  recipi  aflent,  J t)  A N.  VAL.  WlL- 
L1US  ebf.ii.ht.  ).i8.  Din,  fcnbic. 

U M B I L I C A L I.B  U S. 

In  Vitule  reernj  nue  10.  Martii  1665.  Vxna  umm-* 
licalis  patula  latis  arteriam  ormulabatur. 

• Altili*  umbilicalis  feti  tertia  patte  longi- 
tudinis ita  erant  attenua» , ut  membranam  aut  ad  fum- 
mum  Venam  reprxfentarcnt , duabus  vero  tergis  parti- 
bus, qux  ilia  (peflabant , latis  erant  cradae,  fanguhus  gru- 
mo reple» 

U a a c u u s.  in  hilum  medio , ad  aded  membrana 
involutus,  ut  primo  non  ita  appareat : patulus  autem  erat 
m «dicam.  AMSTELODAM. 

CAP. 


ogk 


D t ( 

5^  C A P.  V. 

De  Camelo,  qui  Dromedarius 
Vulgo  dicitur. 

I^EmtiS  htc  Canini,  Ineiforitque  non  aderant 
* 1 in  maxilla  fuperibre  uti  in  ruminantibus,  etiam 
(i  cornua  deliderencur , qua  ruminantibus  aliis 
natura  conceflit. 

Duas  faltiim  exiguas  Usoiuss  habebat  ad  extre- 
mitatem uniuscujulque  pedis , plantat  planas  & latas , 
valde1  cijrnofas  & tantum  obdu&as  molli , crafla , & 
nonnihil  callofa,  cute,  latis  aptas  ad  ambulandum  per  are- 
nda Afia  & Africa:  loca. 

G i n u a callofa, duriora  funt,  & qn*  magis  comparari 
pollent  foliditati  cornuum  pedum  cateroram  animalium 
que  caliofttatcr  genuum  lex  erant , cuique  pinfturarum 
pedum  anteriorum  ura, prima  & fuperior  in  parte  pofiica 
que  proprid  Cubitus, fecunda  antica  & inferior  in  )un&u- 
ra,  que  repraHentat  Carpum , cuique  pedis  pofteriori  in 
prima  &fuperiorijun&ura  ctiim  una  erat,  que  eft  arti- 
culatio antica  & verum  genu. 

Sublati  callofitate  exhibebat  fe  fuigantia  media  in- 
ter catnem,  adipem,  & ligamentum.  Prarter  fex  cai/efi- 
tatet  didas  feptima  erat  in  parte  infima  pedoris , ma- 
jor, firmitfr  annexa  fterno , cui  eminentia  hoc  in  loco  eft, 
longa  erat  odo  pollic.  lata  fex,  craffa  ii. 

r a «futium  ingens  & laxum  non  tantum  extremnm 
virge  tegebat,  fed  etiam  recurvabatur  in  partem  pofti- 
cam , urxfe  forfan  nata  opinio  Dromedariun  urinam  ad 
poftica  emittere , ut  Leo,  Caftor , Lepus,  quorum  virga 
non  recurvatur  in  partem  anteriorem. 

Partes  interiores  fimiles  fatis  partibus  interioribus 
Equi,  paucis  exceptis. 

. H i v a r i s hbt  erant  iret , horam  duo  majores  in 
dio,  unus  inferius  minor  & acutus  L.  > (amentum  fufpcn- 
Jouum  non  coh  arebat  Cartilagini  Xiphoidi,  fed  Dia- 
phragmatis medio , quod  integebat  peritonaum , aurei 
ubxpic  coloris. 

Vijica  non  continebatur  bilis , fed  hepatis  dudibus 
bilariis. 

VvKTAtcULUS,  quotum-  in  Partu  divifus  uti  in 
abis  ruminantibus,  valde  magnus,  haud  tamen  divila 
ha  partes  diverfa  adeo  ftrndurr, quales  abAriftotele  de- 
feribuntnr , tantum  erant  diftin&a  anguftiianuibufdam  • 
unde  prior,  qui  amplus  & magnus,  altum  producebat  mi- 
nutulum, cui  fubfequebatur  tirtitu  ftridior  quidem  pri- 
mo , fed  longior  multo , tandem  lequebatur  quartut  fe- 
cundo fimilis- 

In  Secundi  parte  fuperiore  aperturae  notabantur  va- 
ria; quadrata- , qua;  orificia  erant  XX.  circitir  cavitatum, 
qua:  facculoram  indar  fira  inter  duas  membranas  compo- 
nentes fubftatitiam  totius  Ventriculi , in  quibus  faecis 
cum  convenientibus  receptaculis  probabile  Camelos  diu 
aflervare  aquam , quam  ubi  offendunt  plurimam  bibunt, 
ne  e:i  aridis  in  locis  defeituautur. 

IW  i istin  a quadrupheu  conditionis  erant.  Primum 
ventriculi  parti  quarta  continuum  longit.  cr.ic.vj  pedum 
mediocris  amplitudinis,  Secundum  cellulis  plicifque 
plurimis  gaudebat , pedum  xx.  kingit.  liaberis , mo- 


A N E,  , 21 

derata;  craditiei , Tertium  cralTum  erat,  pedum  x.  longit. 
ampliffunum.  Ultimum  quod  omnium  tenuifiimum  pe- 
dum Lvi.  longitudini  accedebat.  r 

Liin  incumbebat  renifiniftro,  pollic. ix.  long.  ha- 
bens, latitud.  pollic.  iv.  crallitiem  pollic.  fi. 

Pinis  acuminatus  valde  , qui  fagittaram  chordi» 
inlervire  dicitur,  longit. erat  pollicum  xix.  in  extremo 
incurvatus  parum . 

Pulmo  uno  tantum  quovis  in  latere  conflabat  lobo. 

Coa  miram  in  modum  magnum , fcilicet  ix.  digitos 
longum  &vij.  latum,  valde  acuminatum. 

L i n o u * ftrudura  notabilis,  pars  etenim  anterior , 
qu«  acuminata  v.1hfe,  prominentias  exhibebat  more  vul- 
gato ab  intra  cxtrorfiirn  extenfas , pofterior  vero , qu* 
radici  vicina,  craffa  admodum , in  fui  medio  protuberan- 
tias  inter  plurimas  circulogaudebat  exiguo , mediam  ha: 
lingua'  partem  totam  tegebant , inter  has  eminentias  alia 
erant  ordine  duplici  difpofita  linea  reda, in  quovis  ordine 
quinque,  qua  erant  formata  ex  plicis  in  circulum  con- 
volutis, ftrudura  tenella. 

Ccaksaum  totum  cum  cerebello  longitudinem  ha- 
bebant fex  pollicum  cum  dimidio , latitudinem  iv. 

N sa  vi  oft  ici  fecundum  longitudinem  foramini- 
bus  plurimis  perforati. 

Protuberantia  pajnllartr  infignes  fanguine  plena. 

Glandula  pmeatia  avellana  magnitudine  refpondebat 
minori,  ex  glandulis  tribus  foveam  in  medio  relinquen- 
tibus compotita.  PARI5IENSES. 

C A P.  VI 
De  Cane. 

A N A X O M E ejus 

, Propqfita 

ab  A.  VESALIO. 

OSsa  Canis,  Musculi  varii,  imfi  & partes 
externa  internaque  plurima  , qua  ratione  ab  iis 
qua  hominis  fupt  differant,  prolixi  exponit  £cj- 
jlold  de  rad.Chmiu  V F.  S A 1 1 U S.  f 

Alia 

Injhtuta  Anno  |5;).  • , 

a G.BLASIO: 

CUticula  in  Cane  confidcrahilis  haud,  eft  cum  pi- 
lorum abundantia  eam  adei  occultet,  ut  videri,  mul- 
to magis  demonflrari  notabilitir  nequeat. 

Pili  Longitudinis  ejufiiem  feri  ubique  funt , nifi 
in  dorfo  eos  longiores  dicere  velimus. 

Numero  frequer.tiflimi  hic  funt,  & fpifliilimi,  to- 
to corpore  fefc  quafi  contingentes,  interdum  invicem 
conglobati  , cum  integumentis  fe  munire  Canes  ne- 
queant, quod  poffunt  homines. 

MoMorcr  feiiquifuntabdominis,  duriores  qui  dorfi, 
in  genere  omnes  humanis  duriores,  feti  etiam  rigi- 
diores. 

Ufut  omnes  , in  homine  rotnbfes,  in  Caribus  non  ita  , 
obtinent,  cuma  parte  lubvda  defatnptxdifti  dio  in  ca- 
pillos, pubem,  &c.  proprie  hic  r.on  habeat  locum. 

C j M aii» 


De  Cane, 


11 

Mx  mu  ah  A'  Caicnosa,  & Adiposa  cum 
iis,  quxin  homine  funt  ejufdem nominis , conveniunt, 
nifi  quod  & litus  & extenfionis  quantitas  diverfitatis  ali- 
quid inferant.  Illa  ncmpi  camofior  hic  multo  cft  pluri- 
bus in  locis  ea , qu*  iu  homine  datur,  immediati  omni 
in  parte  Cuti  non  tantam  fub  jeda  , fed  arfii  adeo  fibril- 
larum ope  conjun&a,  ut  «hffialitnum fit , fi  non  omni- 
bus falcem  plurimis  in  locis  eam  a cute  integram  fepara- 
re ; & ad  hanc  generaliorem  ejus  camofitatem  refpexifle 
videntur  illi . qui  pro  umverfati  tegumento  camolara 
membranam  propofuerunt , diftin&am  omnino  ab  inte- 
umento  alio  generali , quod  vel  pinguedinem  vel  roem- 
ranam  adi  potam  habuerunt,  in  Cane  enim  pinguede, 
qua:  in  homine  membran*  carnofie  variis  locis , quibus 
-fibris  carneis  caret,  addirur,  prarterquam  quod  mem- 
brana: multis  locis  inlucreat , fingulari  membrani , fi  non 
per  totum  corpus , quod  nec  aflerere,  nec  negare,  audeo, 
(altem per abdomem , partefquediveria*  alias,  extensi, 
g sudet.  . 

In  Paaputio  frunum  nullum , falcem  non  con- 
iiderabile.  Interior  tunica  glandulit  plurimis  minutifli- 
misprxditaeft,  ita  ut  valde  hk  exafperetur.  LaxJ  val- 
de prxputium  hoc  glandem  tegit , pilofum  omninf»,  ali- 
quot digitorum  transverforum  longitudinem  habens. 

In  Mammis  Venu  & ^Arteria  ab  Axillaribus  de- 
fcendunt , ab  Epigaftricis  adfcendunt , in  Laftante  nota- 
biles vikl<v  * 

Nervi  etiam hicexMedullilumbalideveniuntMatn- 
nus  in  Ventre  imo  collocatis  deftinali. 

Numere  plurinuc  hic  occurrunt  ob  fretis  multitudi- 
nem, feri  quatuor,  aut  quinque  quovis  latere. 

Mejerer  illxinla&anteCanequxpofteriores, pedibus 
podicis  viciniores. 

^Areolam  ob  pilorum  copiam  notare  hic  minime  licet. 

Situm  & in  Pedore  & in  Abdomine  obtinent,  quo 
pluribus  Fretibus  eodem  tempore  lac  pneberi  queat. 

In  Musculis  miram  dari  varietatem,  nulli  non 
notum,  fivi  Numerum  fpedemus,  livi  Magnitudi- 
nem, Figuram,  Situm,  aliavi  huc  facientia,  pauciffi- 
mos,  fi  ullum,  reperire  licet,  iis,  quos  in  corpore  hu- 
mano curiofa  Anatome  exhibet,  in  omnibus  refpon- 
dentes , externa  imprimis  occupante/fiquidem  fpede- 
raus.  Ut  adeb  fruftranei  meriti»  & haberi  Sc  d ici  me- 
reantur labores  illi,  quos  multos,  ad  id,  utmufculos, 
adionum  pWrimarum  rariarumque  gratia  homini  ab 
Omnipotente  datos,  didinguere,  atque  ex  debito  co- 
* gnofeere  , queant  , impendere  reprehendimus  cada- 
verum caninorum  diverfonim  Anatomic  , dividendo 
etenim  eos , qui  debebant  effe  conjundi , & conjundos 
4 contra  relinquendo . qui  feparari  exigebant , quofic, 
quos  in  humanis  corporibus  reperiri  Anatomicorum  feri- 
pta  & tabui*  docent,  etiam  in  bctluinis  ejufmodi  inve- 
nire , demondrarevi  valeant , quid  aliud  efficiunt , quam 
quod  (prarterquam  quod  tempus  neccflanis  tradandis 
haud fumciens  inutiliter fic  corfumatur)  mire&feipfos 
fi  alios  confundant,  raroquefic,  nili  a tali  opere  defi- 
ftant  maturi , veram  , qualem  in  Medico  ddideramus 
Anatomico , Mufculoruni  cognitionem  acquirant. 

Diapuracma  Venar  jAitenafjue  omnium  ana- 
tomicorum eonfenfu  in  Homine  confcquitur  a Vena:  Ca- 
va: & Arteria:  Magrse  Truncis,  ipfum  in  totum  vel  ex 
pu  te  tranleuntibus ; Bjnbthnur  aliquando  & ab  abdi- 
posa  ramos  adfumir. 


In  Canitur  feraper  duplicis  ordinis  Venar  invenio , 

fu  per  i orti  & inferiore  i. 

f nerer  ex  Trunco  Ver*  cav*  deveniunt , numeri»  & 
magnitudine  infignes,  eo  loci  ubi  Vena  ea,  ex  Corde  ad 
Hepar  defeendens , Diaphragma  penetrat.  tejhriiru , 
prioribus  fep4  a*ju4  magnae,  ex  Vena  Mufculi  fu  pe- 
nori, circi  glandulas  Renales,  utroque  in  latere,  ori- 
ginem fumunt.  ISu  per  anteriora  Diaphragmatis,  ftert» 
vicina , caque  qu*  fime  lateralia  magis  ad  hypochondria 
fita,  imprimis  didribauntur,  ab  Anatomicis  variis  deli- 
neat*, ab  amnibus  defcript*.  Hu  furfumadeamofara 
ejus  circumferentiam,  maxime  eam , qu*  podica  eft. 
Vertebrarum  corporibus  accumbens,  adkxndunt.  Utrae- 
que, inferiores  oc  fuperiorcs , plurimos  in  Rajjiu los  di- 
vide, miris  modis  Diaphragma  hoc  perarant.  Arteriae 
autem  ipfi  fuppeditare  videtur  anterius  Mammaria  inter- 
na, antequam,  pedoris  interiora  relinquens,  Mufcu- 
lum  abdominis  redum  accedit , poda  ius  Mufcula  fu- 
perior  Ven*  comiti  adfidens . fidtem  prxopuas , irod 
etiam  alias  ex  arunco  ipfo  Arteri*  aortie  obfervare  li- 
cuit. 

Inter  Musculos  Abdominis  eHiftmr  exter- 
rent nexum  hic  nullum  habet  cum  ptoceflibus  Vertebra- 
rum lumbalium  transveriis , quale  quid  in  corpore  huma- 
no fieri  alTcrunt  Anatomici , ego  necdum  fata  cognitum 
judico , fed  verd  cum  fpmofis-  Carnofitatc  etenim  depo- 
fita,  qua  non  tantum  extremo  eo  quo  coftis  ad  duorum, 
trium,  quandoque  plurium  digitorum  traroveribrum  la- 
titudinem, exterius  incumbit , Serratique  pedoris  Mu- 
fculi majoris  interftitia  dematis  produ&iombut  occupat , 
fed& , inferiora  verius,  obliqui  tamen , procedens,  ali- 
qua fui  portione  manifede  gaudet , eendinofam , eamque 
validam  fatis , exhibet  fubdanoam.  Hujus  pars,  fupe- 
rior  primb  , codis  vicina , extremoque  jam  dido  camo- 
h continua , hinc  lateralis  magis , imo,  fi  corporis  fitum 
fpedes,  poderior,  Mufculos  fpinatos  vertebris  lumba- 
libus exterius  incumbentes,  ficque  fpinofls  proceflibusea- 
rundem  accumbentes , tegit,  firmum,  ardumqueinpro- 
cdDMHfci  maximi  extremitate  eorum,  fundamen- 
tum adfecuta»  Reliqua,  inferiore  magis,  offis  Ilcipu- 
bifque  marginem  fui  dabilimentum  agnofeente.  Sicque 
conjundis  undique  fibris  tendinofis,  conditutoqaeam- 
plo  tendine,  ad  lineam  didam  albam,  a cartilagine  offis 
demi  mucronata  ad  odium  pubis  commifluram  per  me- 
dium abdominis  fe  extendentem,  anteriora  verius  ex- 
currit. 

Dida,  fuomodo,  etiam  obtinent  in  OUiijne  interne, 
hujus  etenim  principium  (fi  ita  nominare  liceat)  tendi- 
nofum,  quod  podicum  eft,  atque  loco  medium,  haud 
exoritur  a proceffibus  vertebrarum  lumbalium  transver- 
fis,  uti  in  homine  Seri  dicitur,  fed  vero  i (pinis. tam 
vertebrarum  didaram , - quam  offis  facri,  quemadmodum 
id , quod  inferios  eft,  atque  camofum  omnino,  ab  offis  in- 
ntaninati  parte  anteriore , & quod  fuperius , carnofura 
itidem , a Cartilaginibus  aliquot  Coftanim  fpunamm. 
Mox  tendinofus  totus,  furium  ^erfiis  fternujn , deor- 
fum  verius  pubem,  antrorfum  verius  lineam  albam, 
excurrit,  Mufculum  Redumin  itinere fuoexcipiensi- 

Excipit  autem,  fed  non  eo  modo,  quo  in  homine  td 
fieri  tradunt  Anatomici , an  fins  de  re  illa  certi  videant 
ipfi.  Tendinem  Mufculi  hujus  obliqui  gemimun  efle  vo- 
lunt, coque  loco,  quem  occupat  Mufculus'  Reduv, 

omnino 


De  Cane, 


omninS  divifum  » adeo  quidem  ut  untrseorm»  per  Re&i  rereomrinohic  notatur  per  pinguedinem  > quae,  fpatio 
mufculi  fuperficiem  fuperiorem , alter  per  interiorem  inrer  hunc  transverfalem  mufculum  & obliquum  inter- 
procedat,  ad  lineam  albam,  ficque  hic  mufculus  intra  num  medio,  imprimis  circa  veitebras  didas , ccpiofa 
divifuram  hanc  tendinis  hujus  tanquam  in  vagina  quadam  valdi  fe  exhibet,  attenuata  maximi,  variaque  in  fila- 
«ontineatur.  Quicquid  fcaerim , nunquam  in  homine  fe-  menta  divifa,  lati  admodum  difiributa.  Tendo  hic,  an- 
pdtationem  hanc  tendinis  didi  notare  potui , folam  fu-  teriora  petcri» , mox  carneas  fibras  adfumit,  qu*  iterum, 
perficiem  Mufculi  refti  exteriorem  tendine  hoc  tegi,  ni-  ubi  line, e alba-  vidmor  redditur , in  totum  dilparent,  non 
hil  ejus  in  inferiore  fefc  exhibere,  repcri  femper.  in  Ca-  nili  priori  fimili , validiore  tamen , tendinosa  expanfione 
rnbui  variis  varia  hic  obfervtvi , jftri  interiorem  fuper-  fe  exhibente.  Loco  fuperiori,  qui  Coftarum  fpurianim 
ficiem  Mufculi  refij , fpue  peritonaeum  refpicit  iptique  Cartilagines,  & quidem , (pedalius  magis,  interna  ea- 
connatum  rransver&lis  mufculi  Tendinem,  tendo  hujus  rundem  fuperficies,  qu*  Ventrem  ipfumrefpidt,  car- 
Mufculi obliqui neutiquam totam inveftit,  fedfimplex is,  nofiis  totus  eft  mufculus  hic,  cujus fubftantire  etiam  eft 
fidtem  indivifus,  exteriorem  Mufculi  refti  fuperficiem  loco  inferiori , qui  margo  inferior  offis  Ilium.  Camofum 
fupergreditur , ufque  dum  in  linei  alba  terminum  fortia-  hoc  utrumque,  fimiliter  ac  intermedium,  Tendinem 
tur,  excepta  exigui  ejufdem  Mufculi  redi  portione,  unum,  validum  fatis,  ubi  conft  ituere , in  linea  alba  cum 
digiti  transverii  latitudinem  habente,  cartilagini  mucro-  pr.-ec  edentibus  finem  nandfcuntur. 
natae  odis  Sterni  proxima , quae  interiore  fui  fuperficie  Pyramidali  r in  Canibus  non  reperitur,  forfan  quod  re- 

tendini  mufculi  oi&i  viam  concedit,  exterius  eodem  dus hic robuftior. 

omnino  deftituta,  adeo  ut  in  baedefignata  Mufculi  redi  Mufculos  Abdominis  antequam  deferamus,  duas 
‘ portiuncull  contrariaomninofit  diflrtbutio  tendinis  Mu-  alios,  pexi  dicatos,  addere  cogimur.  Tenuiflimihifunt, 
fculi  hujus  obliqui , quam  quae  in  toto  mufculo  alias  ob-  utroque  latere  unus,  originem  fumerc  obfervantur  A ex- 
fervatur.  Divilio  hic  tendinis  nulla,  quia  integer  exte-  ternis  penis  integumentis,  lato  admodum  principio,  qui- 
riora  aut  interiora  Mufculi  re&i  inveftit,  eoquodiximus  bus  etiam,  imprimis  circa  anteriora  penis,  utrinquefirmi- 
modo  & fipurS  additi  fuo  loco  adumbratur,  ^Aliquan-  ter  uniuntur , hinc  furfum  adfcendentes , lati  diffufi , ad 
da  tendo  drdus,  minimi  divifus,  duobus  locis,  interius  latus  utrunque  lineae  albar,  Epigaftrium  ipfum  petunt, 
nempi  circa  pudenda,  &fuperios  circa  cordis  foveam,  ubi,  ex  crailiore  medio  fenfim  attenuati  maximi,  in  mem- 
fuperficiem  interiorem  Mufculi  redi  occupat , latitudine  brani  carnola  didi,  fub  mucronata  fterai  cartilagine, 
duorum  digitorum  transverforum , reliquo  medio  Mu-  difparent.  Cui  ufui  mufculofa  harc  expanfio  inferviat 
fculi  hujus  tendine  eodem  integri  exterius  inveftito.  haud  certo  conflare  cenfeo , penis  ad  corporis  anteriora 
Quandoque  didus  tendo  redi  Mufculi  exteriora  folaoc-  addudionieam  dicatam  efle  li  dicamus , non  video  quid 
cupat,  excepta  parte  aliqua  pollicis  transverii  longrrudi-  difficultatis  adfit,  coitus  etenim  ratio  in  Canibus  eam  exi- 
nem  habente , qua: , cartilagini  enftformi  proxima , eo  gere  videtur. 

divflo  gaudet,  exterius  mteriufque  eo  tefta.  Komtun-  Musculi  lamcosmn  duplicer  fcmpdr 
quam  & circa  cartilaginem  enfiformen,  &drcapubem  habentur  , externi  atque  interni , at  vero  ubique  dupli- 
parte  fui  aliqua  intus , extusvd  tendine  hoc  inveOittir,  co  citas  haec  non  obfervatur , toto  enim  eo  fpatio  quod  eft 
quod  inter  ikec  loca  interjacet  exterius  foldra  tendine  inter  fternum&  locum  eum,  ubi coifte  pars  oflea  carti- 
boc  gaudente.  . laginote  parti  unitur , non  nifi  unicus  M ufculos  occurrit, 

Mufcuh  re&i  circa  Mucronatam  pedoris  carttlagi-  internus  icilicet,  Jtic  adeoque  inteteoftalem  locum,  a 
nem,  Coftarumqoc  cartilagines  cotmexronem  ultimam  vertebrarum  corpore  ad  ftermrm  ulque  qui  datur , folus 
non  habent , quale  quid  in  homine  contingere  notamus,  occupat.  At  vero  reliquum  omne  quod  coftarum  fiib- 
in  quo  carnofum  principium  didis  in  partibus  ducere  di-  ftanna  oflea  determinatur,  duplici  Mufculo  gaudet,  qur. 
euntur , fed  vero  ulterius  per  pedoris  totius  anteriora  cruciali  modo  fibi  invicem  incumbunt,  fuccuqibuntque. 
adfcenduntad  jugulum  ufque,  non  carnofi , fed  tendine  Sciliti  Caiuniexarncncumlaboiismultuni.fru- 
validiflimo,  infignitirfpleixlente,  pisediti.  do»  nihil,  Medico  futuro  adferat , non  neceflarium  no- 

Iidemetiam  Infcripucnr/  tenrunofasferd admittunt,  bis vifum , tempus , utilibus tradandis haud fufficrens, illi 
loco  maximd  eo  qui  eft  fupra  umbilicum,  licet  minus  impendere,  deledeniuropereeo,  quibus,  lucri  causa, 
quam  in  homine  notabiles.  Utadeo  errare  dicendus  me-  Sceleta  parare , exomareque  placet,  6 urinam  bonas- 
rito  Jacet.  Sylvinr , quod  Muftulum  hunc  in  Cane  vil-  horas,  haud  ita  privato , quam  publico  commodo  defti- 
los  habere  dicat  a capite  ad  finem  continuos,  in  partes  natas , feverioribus  darent ! Unicumtameneft.quod,  in 
nullas,  ut  in  homine,  quafi  per  aponeurofin  geminam,  gratiam  Anatomix  tyronum,  hoc  loco  notare  expedit : 
divifos.  Cerebrum  a Cerebello  non  fobm  Meningem  craflam  fe- 

Tranfverfali/  Mufculus  omnibus  locis  peritonatoxr-  parare  in  Canibus , uti  quidem  in  homine  fieri  notamus , 
ftifiimtcohxrer,  itatamen  ut  4b  Anatomico  curiofbfa-  fed  Sephuentum  hiedari  ofeum , tenue  quidem , aft  lo- 
eifi negotio k fc invicem feparari  poilint,  & quidem  non  lidum,  & revera  duplum,  ex  laminis  duabus  canalem, 
illofolum  loco  quocunoiuseftmufciilushic,  fedetiam  aliquem,  finibus  lateralibus  dura;  meningis  continendis 
eo  quo  tendinoius.  Principium  in  Canibus  triplex  ipfi  & confprvandis  aptum,  intra  fe  relinquentibus , com- 
tribtii debere , &lociaquoprocedit,  d fubftantiacqua:  politum,  fic ut  Cerebellum  capfuUe  quafi  cuidam ofleac 
ex  tali  loco  originem , fumit,  conditio  diverfa , exigere  lingulari  inclufum  reperiatur , aut  potius  parte  fuperiore 
videtur.  Medius  qtiippclocus' VcrtebrxfuntlurubaTes,  anterioreque  abodetedum.  Noti  enim  hujus  tnterflinii 
harumcorpori  interius  jungiturtcodinofaMafculiliujus  ofici  ope  Cerebellum  totum  A Cerebro  feparatum  eft,  ia 
fubftantia , itatamen  ut  nullo  curo  ofie,  aut  alia  quadam  bafi  continuatio  Cerebri  & Cerebefi , qxaeque  ab  iis  pro- 
parte flabili,  manifeftd  connexa  fit,  quin  potius difpa-  cedit  fpinalis  medullat,  datur,  adeoque  hic. loci  offeus 

Um 


24  D e C 

hic  paries  non  rcptritur.  Superius  i cranio  defcendens 
feptum  hoc  ofleumlefeadlatitudinempollicistransvcrfi 
magis  magifque  attenuatum  dimittit  in  interftitium  illud 
ijuod  inter  Cerebrum  fic  Cerebellum  fuperius quodam- 
modo lateraliter  datur.  Huic  ex  inferiore  cranii  parte , 
proceflii  ncjnpi  petrofo , occurrit  feptum  fnnile,  at  vix 
minimi  digiti  latitudinem  habens,  inferiora  & lateralia 
intcrftitiidi&i  occupans.  Nec  tamen, licet  libi  occurrant, 
luccduofeptafe  invicem  contingunt,  quin  aliquid  (patii 
inter  ea  intercedat. 

Pe  r 1 1 o n a u m omnibus  imo  Ventrecontentis  par- 
tibus tunicam  prabere  communem,  vulgo  docetur , fic 
utquainHepate,  Liene,  Pancreate,  &c.  notatur,  nil 
fit  quam  prodndhim  peritonamm , fi  du*  adfuit , quales 
in  Renibus , Ureteribus,  Vefica  hilaria;  parte  libera,  &c. 
obfervantur , earum  interior  fit  propria , exterior  fimili- 
ter  a peritonao , adeonue  omnibus  Ventre  hoc  contentis 
partitius  communis,  fi  vero  tres,  quales  in  Ventriculo , 
Utero,  Vefira urinaria , &c.  feparantur,  extima  habea- 
tur pro  peritonai  continuatione,  intima  verb , & media, 
fint  propria,  at  verb  facilius  hoc  dici  puto,  quamau- 
topfia,  iu  Canibus  sque  ac  Homine,  confirmari;  qua: 
quafh  neceflitas  continuationem  eiufmoili  Tunicarum 
introducendi  i Non  putem  ab  ullo  Anatomicorum  fepa- 
rationem inftitui  polle,  ut  continuatioeaadoculumdc- 
monllniri  pollit. 

jju.ihi.inhu  crafla  membrana  & denfi, etiam  eo  loco, 
ubi  a Mufculo  abdominis  transverfb. Diaphragmate,  aliil- 
vepaitibus,  quibus  jungitur , feparatur,  quod  notari  ab 
illis  volo,  qui  peritonai  crafliticm  nimium  extollunt,  in 
difle&o  corpore  non  peritonamm  loluin , fed  tendini 
murcidorum  transverfaliuin  unitum,  peritonai  nomine 
exhibentes. 

Procedere  hoc  peritonamm  Authores  volunt  non  fe- 
cundum totam  fubftantiam , ficutejufdem  crallitiei  ex- 
tra ventrem  fit , cujus  eft  in  ventre  ipfo , fed,  cum  duplici 
ex  membrana  compofitum  dicatur,  non  nifi  unam  earum, 
exteriorem  nempi,  extrorfum  ferri , alteri , interni  ma- 
gis, in  Ventris  cavitate  remanente , foramen,  quodtu- 
nicaextcrior  in  Mufculorum  obliquorum  tendinibus  fe- 
cerat , arfte  claudente.  Hoc  fani  in  Canibus  minimi 
locum  habet , utpotc  in  quibus  peritonamm  ejufdem  con- 
ditionis atque  crailitiei , cujus  eft  in  Ventre  ipfo,  extra 
eum  ad  Teues  dimittitur,  nulli  accedente  foraminis  ill ius 

?|uodtrarJitocclufione,  unde  facillimum  Anatomico  fty- 
um  convenientem  , aut  flatum,  liauoremvi  per aper- 
tam circa  inguina  viam  adTcftesdeducere,  imo  etiam 
in  viventibus  ipfis  inteftino,  omento,  humoribusvi  in 
ventre  prater  naturam'  collcitis,  ad  eofdem  proclivis  pro- 
lapfus,  nifi  Corporis  pofitura  malum  ejufmodi  aveitat. 
Pedibus  etenim  podicis  1'iqunlem  continuo  inliftcrc , aut 
incedere,  deberent  Canes , Imprimis  fi  vel  motus  corpo- 
ri, rchementior  accedat,  vel  humor  praxer  nataram  in 
ventre  congregatus , obnoxii  magis  lorent  hernia:  ejuf- 
Ruidif  in  quam  facillimi  inciderent  homines,  maxi- 
mi violentius  ic  commoventes,  fi  axjue  ac  in  Cani- 
bus aperta  hac  via  foret.  Nec  tamen , licet  v el  maximi 
in  homine  iere  via  elautu , vulgat*  illi  fententia,  quam 
fupra  adduxi,  tunicam  nempi  peritonai  externam  fo- 
laiuextiorfura  ferri,  interna  in  Ventre  manente,  acce- 
dere pofium , Vaginalis  hujus  tunica:  craflitics  inlignis 
ditiiculuucm  movet,  conferenti  eam  cum  peritonai  utra- 


A N E. 

que  tunica^ne  dicam,  cum  una,  reseonfiabit.  Crediderim 
ego  potius, totum  peritonamm , extra  ventrem  procede- 
re in  Cane,  in  homine  qualiter  fe  res  habeat  fuo  loco 
docebimus.  Quid  certudinis  con je&ura  huic  fubfit,  aper- 
tiones cadaverum  declarabunt.  Nec  tantum  in  Cane  viro 
ex  Ventre  ipfo  in  proceflum  peritonad  manifefta  via , ve- 
rum etiam  in  femina,  utpote  in  qua  ligamentum  uteri 
teres  proceflum  hunc  apertum  intrat.  Et  hanc  quoque 
aperturam  non  folum  flylo  immiflo  oognofcere  licet, 
led  & flatu , valdi  proceflum  hunc , pinguedine  copiosi, 
imprimis  circa  exortum,  ftipatum , cftftendente. 

Continuationem  efle  pentotuei  veram  quam  certum, 
tam  incertum  nil  r.ifi  peritonaum  ad  ejus  conftitutionem 
concurrere , putarem  ego  M ufculorum  Obliquorum  ten- 
dines etiam  lue , in  Canibus  nempe , locum  habere,  fic  ut 
Tunica  Tefiium  ligamentivi  Uterim  vaginalis  , qua: 
proccflus  peritonai  habetur,  coagmentatum  quid  fit  ex 
perbona»  fic  tendine  difto,  deorfem  fe  extendentibus , 
compofitum.  Hac  quod  credam  non  folum  robur  iofigne 
quo  vagina  hac  pradita  eft  declaraye  videtur , fed  & ma- 
nitcfta  partium  didarum , peritonxi  nempi  fic  tendinis 
dxfti,  feparatio. 

Vena  Cava  vix  eft  in  quo  ab  ea  qua  hominis  eft 
differat,  quamdiu  triplici  Corporis  Ventre  detinetur, 
pracipua  acfduxtfle  fulficiet.  Vena  ^Azjtor  dimittit 
Ramos  fuos  ordine  jufto  ad  fpatia  intercoftalia , partefi- 
que  vicinas,  non  folum  in  latere  dextro  in  quo  refidft, 
fed  & in  finiftro,  ad  eundem  omnino  rnofium,  quo  ex 
Arteria  Aorta  trunco  fic  dextrorfum , fic  finiftrorfimi 
aqualiterlntercoftales  vocata  Arteria  ad  loca  difta  de- 
feruntur. Accumbens  adeoque  Vena  Azygos  corpori 
Vertebrarum  dextro  in  latere , ad  latus  idem  facile  able- 
gat Ramos,  ali  qui  in  liniftrum  deferri  debent , corpora 
Vertebrarum  transgredi  necefle  habent,  fub  Arteria 
Aorta  defeendente  T runco.  Correfpondet  in  totum,  fa- 
fta  comparatione  fubjecH , Vena  hujus  ad  intercoftalia 
feu  potius  lateralia,  diftribucio  in  Canibus  delineationi 
illi  quam  Vcfahur , Phterur , Spigcliui  , aliique  varii 
exhibent , utpote  qua  Venam  Azygon  in  Cane , cjufque 
vqram  divifionem  re&ius  proponit,  quam  qua  eft  ho- 
minis. Diftribuitur  autem  Ramulis  fuis  intercoftalibus 
Vena  hac  non  nifi  ad  fpatia  intercoftalia  decem , tria 
enim  fuperiora  ( tredccim  en  im  in  Cane  Cofta  occurrunt) 
ex  fpecu  ofleo  Vertebrarum  a.  Cava  Ramis  videntur 
fibi  venulas  adfumere. 

Subclaviam  non  eft  quod  hic  quaramus , cum  Clavi- 
culainCanibusnonadfint,  fed  omne  quicquid hoc  loco 
fc  offert  Axillaris  nomen  adfumat. 

Ad  Hraettij  qua  eft  diftributio , qualis  fit,  examina- 
re inutile  cenfeo,  laborem  hunc  cui  plus  odi  committi- 
mus: poterit  idem,  quam  varii  ea  Pedem  pererret,  ubf 
conftiteritipfi , nobis  aliisque  communicare.  Curiofitatis 
equidem  argumentum  lingulare  hic  poterit  efle.  Vafo- 
rum  omnium,  qua  in  artubus  Canis  reperiuntur,  i corpo- 
re exemptorum , exficcatorum , verniceque  fingulari  in- 
cruftatorum , aut  Cera  fimilive  materia  repletorum  de- 
monftratio , at  eruditionis  idem  efle  credam , nil  ratio- 
nis rideo:  bonas  lioras  exercitio  tali  continuo  confum- 
ptas  praflafle  cenfco  Profeflorcm  Anatomicum  illis 
qua  artis  fiint  confumpfifle. 

Cjvjm  hanc  Venam  anterjuam  deferamus,  placet  dc 
Jhu/outo/i  ruforum  verbum  addere.  Vala  farguifera 

variis 


D e C 

variis  modis  inter  fe  oniri,  kautexunoinaliudhumori 
facilis  detur  motus , Anatomici  haftcnus  crediderunt  fe- 
ti omnes qualia  autem  illa  vafa  fine , diflenfum  aliquem 
inter  eos  introduxit,  quihufdatn  etenim  placuit  Anaffo- 
mofes  has  dari  in  Venis  folia,  aut  Arteriis,  aliis  in  Venis 
& Arteriis.  Hujus  loci  non  efl , nec  inflituti  mei , fen- 
rentias  varias  proponere,  Atithotumque  variorum  ver- 
ba varia  adducere , de  Anaflomofi  Venarum  cum  Arte- 
riis quam  dubius  fum,  tam  certus  de  ea  qure  eft  Venarum, 
Arteriaruraqne,  liate  quamvis  obfcura  magis , obvalo- 
rum  exilitatem.  Venam  cum  Fena  copula  n in  partibus 
variis  Difleftiones  Canum  phirimte  fatis  abunde  docue- 
runt, ne  alias  adducamus , in  Ventriculo,  Mefenterio, 
Omento,  Ir.tcftinis,  Pleura  , Jugulnribus  mamfeili ad- 
modum Anallomolcs  tales  fele  cxliibucmt.t  fvpitlimi  j 
ita  enim  Bpigallricas  venas  cum  Mammariis  fubmufeu- 
lo  Refto  frequenter uniri  rotavimus,  tt  certi  Anallo- 
mofes  tales  difficultatis  nihil  habet  admittere,  Motus 
langumis  nullum  ex  ea  impedimentum  capit , ponamus 
duas  venas  conjungi,  conjunctio  ha;c  pro  una  continua- 
ti vena  eas  duas  haberi  Vult,  (& quis  probabit  hic  dari 
con)iuv£kionem  duarum  vertarum  nec  pro  nna  Canalem 
hunc  venofum  aflumendum  effc,  in  quod valdi  inclino,) 
deducar. tur  ex  ea  propagines,  majpres,  minoresque, 
plurima',  receptos  nisfanguis,  ad  Cor  reducendus , fic- 
que  ad  Venam  diftam  dei  ncu<,  fi  vi  huc  five  illuc  feratur, 
nunquid  motus  idem  f Plateam  aliquam  magnam,  ad 
eandem  arcem  dedneentum , per  plateas  minores  intran- 
tqe  homines , dextrorfura  five  procedant,  livi  finifitor- 
iiim,  nunquid  perinde?  v/iiicriarum vAVmhmofi/  quo- 
modo explicari  jiofiit,  licet  detur,  nonvideo,  iicenim 
necelfario  fangulsfanguinioccorretet;  ab  utroque  prin- 
cipio adfluens  per  duas  arterias,  nunc  unius  fpeciem  refe- 
rentes , fi  exitum  certum  non  invenerit , annon  in  motu 
fifletur  - Ita  quidem  videtur ; attamen  cum  in  racfcnte- 
rio,  collo,  variisque  locis  aliis,  conjunCtio  liare  notetur, 
difficilis  licet  motus  fanguinis  nobis  videatur,  res  ipfa 
ideo  negari  non  debet. 

VltN*  Post*  diftr  ibutio  cum  ab  ea  qnm  in  homi- 
ne in  non  paucis  diverla.  eam  integram  hic  proponere 
utile  ccn  femus.  Ex  Hepate  prodiens  Truncus , glandulis 
variis  ftipatus,  Venain  mox  exhibet  infignem , dextra 
petentem.  Pancreas hax accedit,  variifque  modisdtvi- 
la  pererrat , in  itinere  Ramum  emittens , parrim  ad  O- 
mentum  , partim  ad  Pylorum  & Duodenum  diftribucn- 
dum  . fiajue  Gajjro-Epiploicam dextram , Pyloricam, Sc 
DueJcnam  conftituit.  Hoc  fafto  in  Ramum  MeJentc- 
rieum  & Splenicum  dividitur.  Splemcu/ , Lieni defii- 
natus,  fupenus  Ventriculo  Ramosvarioscommunicat, 
Gaftncoi  diflos , majorem  unum , per  fupeiiora  impri- 
mis fe  diffundentem , at  minores  plurimos,  inferiora  prae- 
cipui accedentes.  inferius  Omento,  qui  Gajlro-Epiplei- 
ta  ftmfira  . & Epiploici  dicuntur,  iicque,  pancreati 
ex  parte  unmerfus , cui  etiam  ramulis  pluribus  profpicit. 
Lienem  adit,  variequedivifus  intrat,  atque  perreptat , 
Valvulis,  circa  ingrefium . extra fpeftantibus proditus. 
Mefeiterieua  vix  pro  iimplici , etiam  circa  principium , 
Jubendus,  cumcxili  fpatio  indivifus occurrat , plurimis 
propaginibus,  varii,  antequam inteflina  attingant,  di- 
vilis , redo  feri  duftu  mefenterii  intra  membranas  decur- 
rit. At  veri»  inteflinis  viciniores  faft*  Verse  Mefaraica-, 
miri  inter  fe  uniuntur , ut  fanguin!  cx  ramo  uno  in  alium 


ANE.  . 25 

facilis  fit  via , procedentibus  variis  iifqoe  fubtiliffimis  ra- 
mulis ad  interfit»  ipfa.  Arcuatorum  JuBuum  nomen 
con/urCtiombus  hifce  femirireularibus  imponere  placuit 
Clar.  Hernico  Pauli  in  Anatomi.r  Rilliana»  aXnatome. 
XJiuhheali/  l\ua  etiam  in  Cane  ex  portA  prodit. 

In  Atima  Magna  confiderationis  lingularis 
fur.t:  I.  Sutcltvior  Ramos  haud  reperiri,  ob  clavicula - 
rumabfentiam,  fedAxilbreseosvocari. 

I I.  Arteriam  quoque  Bronchialem  necdum  demoa- 
flratam  ab  ullo. 

III.  P anerem  hic&  ACccliaer  ramo  hepatico,  & 
a Iplenico  ramos  adfumerc. 

IV.  Diflributionem  In  pedes,  anteriores,  poflerio- 
refvi , hic  declarare  inutile  effe. 

Niavos  quoAfpcBat  Paocrssvs  Mammil- 
caris  Cerebri organon  odoratus oftini  tempore  confli- 
tuifle  & VctcreJ  omnes , & Recentionim  plurimos . no- 
tum fafts.  At  vero  curiolirari  atque  diligentis  quorum- 
dam debemus,  quodl  in  venti  fucrin#  in  animalibus  va- 
riis Homii-e , Siini.i  Olne,  Vulpe,  &c.  Nervi,  dpro- 
ccflibus  d&isdiflir.&i , lerifuiditto  inlervientes ; ex  rue- . 
dulla  enim  Cerebri  circa  fellarti  Iphcroidaram, principium 
exile  elucentes,  ad  os  Erhmoids um,  fenfim  ampliati,  pro- 
cedunt, ubi  extremisfuis  tumiduli  proce  fluscxprimunt 
Mammillares  diftos , aliis , & quidem  convenientius.  Pa- 
pillares. Ampliores  hi  oonfpettiorefque  in  Animantibus 
olfa&ucxquihropraxlitis,  qualia,  inter  alia,  Canesob- 
fervanrur.  Diftir.&os  hos  a Nervis  olfaflttijis  minimi 
habemus,  continuata  enim  corpora  funt , fmi,  8c  craflitie 
folum  diverfa , filamenta  varia , maximi  in  Canibus , fi- 
milibtifqitc  animalibus,  qijibusodofa  vis  excellens,  ad 
narium  timicam  dinfittentia , fcd  veri  procefius  illos, 
quos  antiquitas  illis  nominibus  donavit,  tubera  nempi 
cerebri,  anterius  utrinque  ad  offis  Ethmoidei  proceffum 
criftatum  fe  exhibentia  , utpoti  nervis  veris  minimi 
unira.  Organa  vera  non  habemus. 

De  Nervie  Optici r notatu  dignum  atflimo,  in  Cani- 
bus conjungi  eos  minimi  extra  fubflantiam  Cerebri , uti 
quidem  in  Animalibus  plerilque  aliiseontingerereperi- 
imis,  fedver6j.ini  occurrere  Connexionem  eorum,  an- 
tequam Cerebri  (iibllantiam deferuere , ficutabca  in  to- 
tum tegantur  & occultentur. 

Nervus  Sexta  Conjugationi/  extra  cranium  qualiter 
diftribuaturuiCane,  quo  aliquo  modoconftcr,  placuit 
Figuram,  addere,  quam  vide  fuo  loco. 

Lymi’ na.  oi;ctuum  plui  Unos  i Glandul  is  progredi, 
dicimus  capite  de  Lymphae  dudibusin homine;  omnes 
enim  vel  i glandulis  initium  fumere , vel  glandulas  tranfi- 
re , quod  Anatomici  haitenus crediderunt  omnes,  creda- 
mus, oblervatio  noffra , prafcntibus  Viris  Celeberrimis 
D°-  Statio,  l 'ccn, Quina,  StvammerJam.BoJJen/.ahifitiiC. 
habita,  inhibet . qua  . in  rtiololfo , ti. 8tai.  Septembris 
Anni  idby.difiedo  quoitlam  ex  illis  ab  hepate  ad  Rece- 
ptaculum di&um  pergeie  invenimus,  abfque  ulli  notabili 
cum  glandulis  communicatione. 

Omintum,  operimentum  membraneum inteflino- 
1 um , . Vafis  femper  plurimis  fcatet , detinentur  h*c  intra 
daas laminas , firoiliter  ac  ea,  quarperMefentcriumdi- 
ftribimntur,  re  facile  noxam  aliquam  incurrerent,  imo 
roboravit  diflributionem  eam  natura  pinguedine  copio- 
sa, illislocisubi  vafa  detinentur  imprimis  feexhibente , 
& hoc  non  tantum  in  Homine  obtinet,  fed  & ta  Canibbs, 
U in 


Digttized  by  G 


D 


Cane. 


t 


in  his  tamen  non  fcmel  obfervarc  licuit  copiofifiima  Va- 
fa,  nulla  pinguedine  prifcnte , damni  aliquid  an  pafli 
fuerint  Canes  tales  ex  hoc  defedu,  explicare  non  licet,  af- 
firmativa quamvis  probabilis  videaturfententia.  Confiat 
autem  Omentum  didhirn  ex  */M  feu  Tibuli  duplici , 
in  Carcique  ac  Homine,  fifequi  libeat  communem  lo- 
quendi modum,  Anatomicis  omnibus  ufualem , harum 
una  habetur , vocatnrque  fupenor  aut  anterior , altera 
inferior  aut  poflcrior , livi  refpicere  placuerit  p r ecepto- 
ribus noftris litum  earum,  fivi  connexionem,  iitui  in 
homine  vivo,  adeoque  credo  corpore  incedente,  ante- 
riora &pofteriora qui  dici  debear.t,  fati»  declarat : Aft 
in  demortuo , adeoque dorfo  incumbente , fimiliter  ac  in 
Cati  ab  Anatomicodiflecando  anteriora  bene  fuperiora , 
uti  pofteriora  inferiora  appellari  polle , quis  non  intelli- 
git?  Connexio  tabula;  anterioris  cum  fit  cum  Ventricu- 
lo, pofterioris  vero  cum  Inteftino,  aut  partibus  aliis  Ven- 
triculo fubjedis , quo  fundamento  illa  fuperior . Ii.tc  in- 
ferior nominari  pullit , cui  non  patet  f Certi  fi  Omenti 
figuram , quam  ordinario  ipfi  adicriberc  Iblent  Anatomi- 
ci , fpedemus , qua  rete  pilcatotium , faeci  formam  ha- 
bens, referredocetur,  quo  minus  uniforme  hoc  Omenti 
corpus  uni  continnaque  ex  tabula  conflare  dicamus , nil 
cauti  video , obtinet  hic , pro  varietate  fitus,  anteriora 
quiumbilicium,  pofteriora  quidorfum,  lateralia  qui 
inania,  inferiora  qua;  pudenda,  fuperiora qui diaphra- 
gma fpedant.  De  prioribus  quam  certa  omnia , nrodo 
omentum  riticxtenfum  oculis  noftris  exponamus , tam 
incertum , an , & quomodo , fuperiori  parte , qua:  Dia- 
phragmati vicina , Omentum  hoc  fe  exhibeat : Sani  & 
huc  fe  extendere  Omentum  didum,  Canum  diflediones 
varii  & me  & fpedatores  alios  dooieiunt,  Vilceribns 
omnibus.  Hypochondriis Epjgaftrioquc  contentis, qua- 
lia imprimis  Hepar  varie  in  Canibus  divifnm , Vefica  fel- 
lea, Lien,  Pancreas,  ipfcque  Ventriculus,  ardi  ubi- 
que adhaxet , connedens  ea  vane,  uti  omni  parte,  ita 
& hac , multas  valde  plicas  adfumens , adeo  quidem,  ut, 
non  nifi  manus  aut  mftrumentiope apertione  alicubi  fi- 
da, in fpatium  illud , quod  Omenti didselamicidui, 
fibi  incumbentes,  relinquunt,  tunc  maxime  ubi  vel  flatu 
vel  manibus  a fe  invicem  fejunguntur , manum  infcrere 
liceat.  Rarum  exiguam  aliquam  particu!.myfuperius  dc- 
efle,  ficque  in  interftitium  illud  quod  tabulas  didas  in- 
tercedit , infirtimcnro  Anatomico  manuiv^  viam  dari. 

Connexio  cius  alia  in  Cane  quam  homine.  Interior 
enim  qui  vocatur  tabuit  Ventriculi  fundo.  Hepatis  lo- 
bo uno  pluribusvi,  Trunco  Veni  porta;  ipfique  adja- 
centibus glandulis , nec  non  Lieni,  committitur , pofierior 
vero  pancreati  foli  jungitur,  Colique  inteftiniportiom 
defeendenti . neutiquam  ilfi  , qua-  ex  latere  corporis 
dextro  in  finiArum  transverfo  litu  fe  extendit,  utpote 
qu.T  ab  omento  omni  modo  libera  efi , foli  mdenterio 
connexa. 

Omenti  ala  poftica,  pancreati  lienique  cohirers,  ap- 
pendicem qualialiquamdefcdimittitinCanibu9  inferio- 
ra verfus , hic  redo  dudu , non  transverfo , qualis  efi 
omenti;  ad  reris  finiftri  litum  fe  extendetis  mefocoloar- 
dillimt  committitur. 

V «xiTuicuL!  tunica  intima,  quam  carneam  cru- 
Jlam  quidam  dicunt.  Glandularum  plurimarum  conge- 
ries videtur,  hic  circa  inferiora  latcraluijue  rubra  efi, 
«toUiorque,  facili  reparabilis,  & a tumca lubjeda  Dcr- 


vea,  & in  fe , at  qui  orificio  vicinior,  imprimis  dextro, 
alba  omnino , & firmius  coLerct , dinfior  multo , circa 
onficmm  ipfum  leparan  minimi  poteft,  ad  pollicis  di- 
flantiam annularem  arditudinem  etticiens  inJcxtro,  in 
liniftro  ver6  dilparens  adeo  ut  ad  gulam  adfccndcre mi- 
nimi videatur. 

C rajjitui  minoris  multo  humanoeft,  moderatam  cum 
obtinet  extentiorem ; * ubicundioru  coloris,  ob  languinis 
per  copiofa  vala  copiofum  affluxum. 
fSinifirum  Orificium  conftridum  licet  femper  in  de- 
mortuo Cane  notetur , minimi  tamen  Circulum  illum 
membraneum,  qualem  flatu  diflentus  ficque  exficcatus 
Ventriculus  humanus  infigniter  exflantem  exhibet,  ob- 
fervare licet.  Dextrum  aliquot  digitorum  transverfonim 
latitudine  definiri  deberet , fiquidem  crallities  fubflantii, 
cavitatisque  anguftia,  terminos  ipfi  pOnerct,  fufticere 
putamus , & UM  incraflatus , & ubi  anguftatus  maximi  , 
fundus  Ventriculi  efi,  pylorum  conftitui . 

Intestinorum  Tunicam  Externam , quam 
periromri  continuationem  dicunt  Authores , fibrarum 
carnearum  Redarum  congeriem  effe , evidentillimi de- 
mon II  rari  |xitefl. 

Interna  quam  Cruftam  carneam  feriptores  varii  ap- 
pellant, fimiliter  ac  ea  qui  Ventriculi  elt  -nd  nifi  Glan- 
dularum minutiiiimarum  congregatio  videtur. 

Situm  alium  in  Canequam  Homine  eadem  obtine- 
re, communiter  tradunt  Anatomici,  fic  ut  Tenuia  in 
Cane  fuperiora  Ventris  imi  occupent,  Crafla  autem  infe- 
riora, in  Homine  ver6  medium  locum  obtineant  Te- 
nuia , Crafla  fuperiorem  .eque  ac  inferiorem , latcraDi- 
queipfa.  Atque  hujus  politioris  in  Canibus  intuitu  beni 
Tenuia  ab  Authoribus  appellata  efle  fuperiora,  Crafla 
inferiora,  mali  autem  eadem  applicari  tnteftinis  huma- 
nis. At  certi , licet  non  inficiar , Tenuia  inteftina  me- 
diam magis  Abdominis  federa.in  homine  occupare,  Craf- 
fa  verii  eadem  utroque  latere,  imo  fuperius,  inferius- 
que,  aliqua  parte , cingere , licque  continere , non  video 
tamen  hoc  aofoluti omnino afluinendum  effe,  cum  Scin 
'hyppgaftrio  ipfo  Tenuia  repcriamus,imii  etiain  in  Epiga- 
flno, itu  etenim  Ileon  magna  parte  fe  exhiber,liic&  Duo- 
mtm , dc  lejuni  poi  tio.  Imo  quid  mirum , libera  magis 
inteflina  tenuia  in  eredo  corpore  humano  medium  inie- 
rioraque  petere,  loca  fua  retinentibus  Craflis,  utpoti 
paitibus  aliis  firmius  connexis.  In  aperto  Cadavere,  iu 
dorfum  proclinato,  quoulque  inteftint  bujus  tenuioris 
fitus  fe  extendere  pollit,  etiam  fuperiora  verfus , aperti 
fatis  videri  licet,  fiquidem  manus  AnStomici  eadem  riti 
dil  pofuerit.  In  Canibus , cum  prono  in  terram  ventre  in- 
cedant , anteriora  omnia  Tenuia  inteftina  occupant,  non 
fola  inferiora,  nec  fola  fuperiora.  Crafla  itidem  licet  in 
hominenotabiliora,  Colon  imprimis , flcRedum,  non 
magis  tamen  hic  fupremum  Ventris  locum  occupant, 
quam  in  Cane , circa  pofteriora  enim  dclitcfccntia , late- 
ria,  fuperiora,  inferioraque,  eodem  prorfus  modo  ut  ia 
homine,  pollidenc. 

In  Duodeno,  in  Cane  (nuper  duplex  foramen , 
unde  dudiis  bilarii  & pancreatici  ingrelurs  ad  duorum 
pluriumve  digitorum  traesverforuni  latttudiecm , A fe 
invicem  diflant  figuram  vide  in  T radatu  Grafii  de  fucco 
pancreatico,  Hicbmara,  aliifquc.  %sjecuinbii , imoetn- 
ncBitur  duodeno  huic  i oblique  defcendeuts,  pancreatis 
pars. 

JaJu- 


i Google 


D E C 

J i J v n v h obliquo  ftu  Vertebrarum  corpora  ad-  1 
fandens  fupcrgreditur  ufque  ad  finiftra  Ventris,  un-  J 
di,  fa&o  flexu,  regreditur  ad  anteriora,  ubi  Ikon  con- 
ftimtt. 

Valvulu  in  Cane  omnino  deftituitur , quantum  raibi 
ha&enus  obfervare  licuit , forti  n quod  in  homine , in 
quibus  notabiles,  pluresque,  mceffus  ereiftus  celeriorem 
chyli  dcfcenlum  promovet  et. 

C ot  c e m , quod  in  homlnetenue admodum , & quafi 
vermiculare,  adeo,  ut  potius  procefius  nuam  veri  inteftmi 
nomine  dignum , amplum  lue  valdi  & criwgujn , va- 
ricque  eontofium , foecibus  liquidioribus  femner  reple- 
tum , ventrem  quafi  amplum , profundum , cAilongum , 
continuum , e*  i tu  deftitutum  conftiruere,  dicit  ^sfqujp. 
Trd8.  Jc  mtefhms : quia  proni  incedunt  Canes,  eodem 
Authorc,  haud  itadeorfum  defeendit , (ed  potius  inter- 
no abdominiincurobit. 

Ceecumhoc  membraneo  quodam  ligamento,  fufpen- 
forio,  gaudet,  ab  intcftmcr  hoc  per  latus  externum.  Ilei 
adurgens,  fenfim  magis  magisque  acuminatum , ad  pal- 
ma; duplicis  aut  tiipliosaltitudincm.  Vafis  fcatet  ut  me- 
fenterium  ipfuin 

Colon,  omnium  ( nifi  Rcfti  extremum  excipere 

velis)  Capacillimum.  Hoc  amplum  valdi  in  Homine  & 
Simia  , Ccllulie  variis , ligamentoque  duplici  cellulas 
hasconfervante,  pnedirum,  imb  Valvulu  variis  Con- 
ni  ventibus  mftrn&um  eft , quibus  omnibus  cum  deftitua- 
turinCane,  quis  non  videt,  non  fine  fundamento,  Co- 
lon in  Canibus  rleefle , diri  polle,  imo  haud  convenien- 
ter i Fabrico  ahAquapcnj.ntc  dici,  Hemtnti  IS  qua- 
drupeda m Coli  tntejtmi  confiruBieite  firc  convenire  ? At 
nomen  hoc  hic  retineamus , adeoque  Colon  etiam  in  Ca- 
mbutJari  dicamus,  ficus  ejusexigit,  fafiaque compa- 
ratione cum  inteftini  partibus  aliis  capacitas  notabilis, 
"Ileon  enim  ubi  definit , circa  Renem  dextrum,  continua- 
to duftu  hoc  quod  Colon  appellamus  principium  fumit, 
Heo,  imApra-cedentibus  amnibus,  longe  craflius,amplius- 
que , fub valvula hic  fe  exhibenti Creco  inteftino , (acculi 
longioris  intortione  indar  Colo  quafi  appendenti , fora- 
men concedens , hinc,  ferto  fub  jecore  flexu,  transve:  fim 
Ventriculo  fuMraturo , lienis  regionem  accedit,  inde- 
que,  novo  fle xu  fa&o , ad  Renem  fmiftrum  pergit , ubi 
finem  fortiri  videtur , levi  ter  que  ad  corporis  medium  in- 
clinaris Redo  inceftino  otiginem  praebere.  Hoc  ergo 
omne,  cujus  litum  pauds  iic  expofuimns , fi  Colon  no- 
minari  ron  debeat,  convenientius  nomen  fubftiruaturve- 
ceflarium , Redi  Inteftini  produ&ionem  ego  voqare  non 
auderem,  liret  eo  inclinet  Jausbuc  Sjlviua  in  Ar.ato- 
me  Canis,  Reftum  ftatim  excipere  Ccecum  docens, 
initio  prxarguftum , & nonnihil  ooliqmjm , quoad  Spina; 
lumbi  dcolliTacroattenfum  omnino  reftum  efficitur. 

ligamenta  cjus.fttniliterac  Cellula,  quarum reten- 
, tioi  iinferviunt,  inCanedefimr. 

Valvula  Conniventeshic  non  dantur,  atverb,  qua: 
ad  principium  Coli  Ileique  finem  eft , Circulus  membra- 
nolns,  -ex  tunica:  Interioris  inteftini hujus orbiailai i [di- 
catura formatus , quod  & in  inteftino  ipfo  facillimunule- 
monftrare,  & 'mhftulofo  quovis  corpore,  mobili  quo- 
dam integumento  intus  invertito;  lorqior  adeoque  hoc 
loco  tu-ien  h»c  Ilei , quo  fic  commodi  plicari  queat,  cir 
cuhitnvi  hunc  villolum , pendula  membrani  praedirum , 
conftitoere;  & liinc  in  promptu  ratio  eft,  cur  arcu!» 


A 'N  E.  27 

Iitade6rugofus& inaqualis',  integro  exi  flente  inteftino, 
at  vero , eodem  in  longum  dii&do  & explanato,  alperi- 
tasomnis  tollatur. 

figura  ipfi  alia  in  Cane  quam  homine,"  cum  Cellulis 
Valvulisque  deflmia(pr , rotur.dumColon  hic  eft , fixtuic 
alus  inteflinis,  craflioris  tamen  (ubftamim. 

R tc  1 u « Intefliiium  lagamcnto  firmo teretique, ad 
aliquot  digitorum  transverforum  longitudinem  delcen- 
deme,  alligatur  ligamentis  Cauda:, 

Cauda  lucc  verius  anum  infleditur  ope  MufcuU- 
rum  interius  ab  ofie  Sacro  Si  Innominato  prodeuntium, 
& in  C aud.-e  fujieriora  infertorum. 

•Arteria  Mrjmtn  u a mferior  ab  Aorta  fimplicidudo 
prodiens,  ubi  irtefln.um  Redum attigit,  divifaRamo 
uno  infet  iora  petit , hscmorrlioidalem  conftitucns  inter- 
nam, altero  fuperiora  adit.  Venae  haanotrhoidali  ex 
portldefar.de!  tiadlita. 

Circa  podicis  extiemitatem  , utrinque , feramen  exi- 
le occurrit,  pei  quod,  ex  Veftca , in  exteriori  [wrte  iti- 
teftini  fe  exhibente,  Sphinfferi  quafi  immeriti,  nuds 
mofchata:  magnitudinem , ubi  intlara , habente , materia 
exprimitur  alba , femini  (inulis , in  cujus  ufum  inquirant 
dodiores. 

Mrsismn  G!anJu!a  major  , quam  pancrftu 
afellianum  dicunt,  notabilior  longi  In  Cane,  proportio- 
ne habiti  corporis,  quam  in  Homine,  in  quo  quod  de- 
eft  hujus  magnitudini  1 cliquar  um  vagarum , pefme!  ente- 
ritim totum  1:  certoordn  edilltibutaram,  numero  com- 
periatur. Convenientius  adeoque  Pancreatis  nomen 
glandula:  Meleti terii  media:  in  Cane  tribuitur , quam  in 
Homine. 

Glaxdu*  Lumbalis,  quas  in  HomincClar. 
Bactholmut  ailfiuv.it,  in  Cane  notari  nequeunt,  folahic 
membrana  occurrit.  Amplitudinis  varise  receptaculum 
hoc  eft , pro  fubjedorum  diveriitate. 

Duc  rus  ipfe  Venam  Subclaviam  hic  non  inrtrat,  cum 
ea  nou  detur,  leti  vero  Axlllaiem.  Intrat  autem  terd  fici- 
Itram , in  thorace  varie  lapi  bifurcatus. 

In  Pascliau  Canino  Vena  Sc  Arteria 
duplicis  condicionis  1 utantur,  etiam  in  homine  eas  dari 
non  dubito.  Harum  i’,  .- -ree  folas  Pancreaticas  vocare 
iulent  Anatomici,  quod  eas  fpcciatim  magis  parcreati 
dicatascfic  cied.v.t,  magi  itudine  notabiles  admodum, 
ex  trunco  VeiafoiW,  Sc  Atteri*  aorta-  KaiuoCcelia- 
co  procedentes , vai  lis  propaginibus  per  pancreatis  fub- 
Hanriamfctliliurileiiles.  Voj inoret  vero,  quas pra-ter 
ftancreaticar  diftas  ! ic  ruperimus,  quantitate  & nume- 
1 ro,  fi  ramulos llicdcinus per  pancreasdiftriburos.prio-, 
bus  cedentes . ex  ut:  ojpe  Ramo  Splenico , venofo , arte- 
riofoijue,  pancreas  cx  p irte  tianfeunte,  procedunt. 

Rubicundior  e)as  c*‘»i  in  Cane  quam  Homine,  ut 
adeo  id  nominis  quod  ij-li  varii  tribuunt  dum  Cahcteas, 
hoc  eft  pulchra  caro  dicitur , potiori  jure  p ane.  eati  c.aii- 
r.o  quam  humincrcompctc.  e vkleatiir,  rubello  luo  colore 
renicet  valde  cc  difccx.ri  q.i  -ii  arridet- 

A/rat  ejus  longe  diveifus  adeoque&  figura  diverfa  in 
1 Homineahiisqux  inCanc,  cxeoqimdin  i:fo  fimplvx, 
in  fae  quali  duplex,  notetur,  Ih  ev.imabicteftirioduo- 
der.odudhi  tranfverfo  veifus  lienem  fe  extendit . minimi 
eidem  unitum, quoti  tainenu:  itum  it.ttllii.o,  latum  valdi, 
circa  [irincipimn , ubi  inteftino  colxeret . aft  a 1. minatum 
admodum  qua  parte  lienem  refpicit:  Ilie  vero,  p ater- 


De  Cane. 


28 

quam  quod  tranfverfum  {itum , fimilem  ei  qui  In  homine 
notatur,  obtineat,  ad  latus  inteftini  didi,  magna  latis 
portione , qu.rque  priorem  fere  luperat  & longitudine  & 
craflicie , doorium  fe  demittit , adeo  ut  pars  hate  veri 
pancreatis  elongatio  videri,  haberiqne,  nollit,  imo  de- 
beat , quod  fi  enim  vel  portio  tranfterla  ab  omento , cui 
unitur,  aliifque  partibus,  folvatur,  & fic  verfus Tho- 
racem extenuatur , vel  inteftinum  duodenum,  fimiliter 
a partibus  aliis  reparatum , cum  adnata  portione  defeen- 
dente,  verfus  co.pofis  dextra  dimoveatur,  matifefti 
continuum  omnino  corpus  efle,  & nor  nifi  circa  infe, li- 
num inflexum,  conflabit ; profunde  ad.-.')  portio  hax  de- 
fcendens  fe  fepius  dimittit,  utetiamextremofuo infe- 
riori Pancreas  vocatum  Afellianurtl  cor.iirpat. 

Alfa  etiam  Du9u/  ejus  difiributio  in  Cane  ac  in  Ho- 
mine. In  hoc  fimplex  ordinario  occurrit  , pancreatis 
litui  tranfvcrfo  fefe  accommodans ; amplo  orificio  vel 
meatui  bilario,  ubi  intefiinum  duodenum  ingreditur, 
vel  ipfi  inteftino,  (ed  loco  meatui  bilario  vicinilfimo, 
jumftum , ramulis  plurimis  per  glandulofum  corpus  di- 
iperfum.  In  iUo  duplex  femper  obfervatur , eo  quod  du- 
plici portione  pancreas  hoc  nicfe  exhibere  confiet,  per 
utramque  varii  divifus  excuriit,  circa  fui  principium,  an- 
tequam inteftinum  ingreditur , in  unum  coalcfcens , ade£> 
ut , fi  exortum  hunc  fpe&emus , fimplex  etiam  dufhis 
merito  alfumi  debeat,  cujus  Ramus  unus  per  partem  pan- 
creatis tianfverfam , alter  per  defeendentem  diftribuatur. 
Nunquam  hic  cum  bilario  1 nili  p.  n.  unitur , quin  fem- 
per folus  feparatufqne  i bilario , inteftinum  intrat,  ali- 
quo Ipatio  intra  inteftini  tunicis  procedens , antequam 
in  cavitatem  ip&m  aperiatur.  IngrclTus  hic  ab  eo  qui 
eft  meatus  bilarii  remotus  valdi,  fic  ut  etiam  duorum, 
fepius  plurium.digitorum  tranfvcrforum  fpatium  utrum- 
que  intercedat.  /'alvulam  ad  principium  huius  vel  ad- 
mittere, vel  negare,  difficile  omnino  milii  videtur,  in- 
clino tamen  magis  in  fententiam  priorem , propter  id , 
quod  flatu du&um  hunc  diftendere  velle  hfboiiofum  fem- 
per obfcrvaverim,  imo  ftylum  aliquem  in  eum  immittere, 

fiaimo  tentamine , quem  tamen  utrumque  poftea , vio- 
entii  quadam  via  aperti , facilius  admittit. 

In  H « p a t i Canino  Vaja  omnia  qua:  in  huma- 
no reperiri  docuimus  etiam  fe  exhibent , variat  tamen 
nonnihil  defiributio  eorum , quam  melius  ex  inlpe&ione 
quam  fcriptiscognofcere  licet. 

lacu/  ejus  non  eft  in  hypochondrio  folo  dextro,  fed 
etiam  in  finiftri  parte  maxima. 

Sinuofum  inferius  hepar  eft , magis  in  Cane  quam 
Homine.  * 

* Lobi , quos  in  humano  qmerlmus , marifefti  hic  oc- 
currunt , communiter  feptem  noWrc  licet . qui  tamen  di- 
ve r£r  magnitudinis  figurmque  fuut.  ogines  circa  fui  exor- 
tum , ubi  nempe  hepar  findi  incipit , ope  tunica:  idem  in- 
vefticntis , a; di  admodum  conneituntur , at  mox  ab 
omni  nexu  liberi  funt,  extremitatibus  valde  acuminatis 
audentes.  Lobis  hepar  tegere  Ventriculum,  ceutoti- 
cm  digitis,  A natomioorum  plurimi  dicunt. 

Libamentum  umbilicale  in  Canibus  nunquam  invenire 
licuir.  Nec  eft,  quod  Adipofam  cam  particulam,  qum 
tirca  Cartilaginem  enfiformein  intra  eam  & umbilicum, 
repetitur , mollis  admodum , pro  ligamento  hoc  adftima- 
tur,  nuftaenim  huic  cum  hepate  connexio,  quinpotius 
tam  Ventricnlo  infervire  conjicio,  ei  quod  duriora  fie- 
pius  concoquere  debeat. 


Subftantiam  Lienis  Parenekymatieam  Fibrillae  va- 
rias , reticulari  quifi  plexu,  pererrare  quam  notum,  lam, 
cujus  natura:  ilhefint,  ignotum.  Putarem,  in  Cane  & 
homine  , in  quibus  Vena  Splenica  Lienem  totumtran- 
fit,  fibrae , fi  non  omnes,  ialtem pnecipuas , Vena: di- 
fta;  propagines  efle,  ex  eo  quod,  fiquidem  i ex  car- 
nato Liene  flatus  in  eam  immittatur , plurima  earum 
a£re  didendi,  im6,  quovis  morio  devatae,  infepara- 
hihtercum  ea , ejulque  Ramulis  coharere  notentur.  In 
Vitulo  veni , & Bove,  ubi  illico,  poftquam  lienis  cor- 
pus intravit  Venadi&a,  dilparere  videtur  (quod  tamen 
difpbcct  dicere , cum  revera  parenchyma  lienis  penetret» 
liccttcnuilnmse  ubique  fubftantire)  leec  connexio  locum 
non  adeo  manifefti  nabet , fed  Arteriam  fplenicam  Lie- 
nem penetrantem , inveftienti  membrana:  filamenta  h .TC 
coha-rere  videntur.originis  valdi  duhia.hanc  enim  mem- 
branam hanc,  aut  nervos  concomitantes , vel  etiam  tu- 
nicam Lienis  parenchyma  tegentem  conftituere  non  au- 
deo pronunciare. 

Figura  longior  Canino  quam  humano,  acuminatus 
equidem  magis  qua  parte  Diaphragma  fpe&at , amplior 
qua  refpicit  Renem , aft  linguam  humanam  minime  re- 
fert , cum  parum  ab  extremo  inferiori  diilante  loco  coar- 
tatio notetur  maxima. 

Visica  fillia  utraque  tunica  tota  vellitur , 
nec  ulla  hic  in  craflitii  difparitas  antetiora  live  fpe- 
ftaveris  fivif  poftica , quod  autem  p refla  vefica  facilius 
atque  uberius  bilem  ea  parte  emittat , qua  fuerat  be- 
pati  jun&a , vix  alia  , ramulorum  hilariorum  parte  hac 
veficam  intrantiiun , jam  ruptorum,  copia:  atque  «per- 
tioni  adferibi  debere  cenfeo. 

In  Renibus  Membranam  ^Adipofam  vix  notare 
licet . cum  pinguedine  ferii  dillituantur , in  variis  tamen 
confiderabilis  utraque  eft. 

Subjlantia  qualis  iplis  competat , necdum  conflare 
.adimo , cum  Clar.  Bellino  nil  eam  conftrtuere  , pra- 
ter  canaliculorum  urinariorum  congeriem , licet  multum 
probabilitatis  habeat,  omni  tamen  difficultate  haud  ca- 
ret. Verum  omninfi,  filamenta  innumera  i pelvi  Re- 
num fefe  ad  extimam  ufquefiiperficiera  extendere,  eaque 
prelfa  liquorem  falfiuri , urina  fimitem , in  cavitatem 
pelvis  eflundere,  manifefto  argumento  fiftulofa  ea  ede, 
at  vero  Vu9ur  hofcc  urinarios,  quos  fibrofam  R, mune 
carnem  , Renalejhuo  fibrae  , appellare  placuit  Clar- 
BcUmo,  totam  fiibftanriam  eorum  abfolvere,  fic  ut  ni- 
hil omnino  parenchymatiti  iifdem  jungatur , vix  inducor 
credere. 

Vena , ^irteriaque , Renale/ , mali  Emulgente 1 vo- 
cata:, totum  Renem  pererrant , extremis  luis  iplam  tu- 
nicam tegentem  accedentes , hinc  eft  quod  per  ea  infuTus 
liquor-undique  citeriora  quarrat , omnifque , cunica  abla- 
ta, effluat,  uti  bene  & fufi  declaras  Clar.  Bell  mu/  Lxcrc- 
Anat.de  fi  rufi  fic  ufu  Renum. 

Tunica  propria  Renum , qua  proxime  fubllantiairi 
eorum  ambit,  eo  loco  ubi  Vafa  Renalia  renem  ingre- 
diuntur, una  cum  vafis  diftis  interiora  perit,  proximi 
Pelvi , qua  nil  nifi  ureter  dilatatus , fubjc&a.  Ab  hac 
qua-  per  Renis  fubftantiam  deferuntur  filamenta,  qum 
aliis  Ureterum  tubulos  appellare  libuit,  ita  a pelvi  non 
producuntur,  acli,  ulterius  angulliores  in  canales  con- 
trafla , protenderentur , ficquc  in  pelvim  ipfam  iideni  pa- 
terent, ledveroslpaitepofticiquie  Renum  fubftantiam 

relpicit. 


rcfpicit , ipfi  connata  reperittntur  v nfa  difb , a tunici  di- 
ribe lamellis  (in  plurimas  non  divifibilis)  tawiuarn  invo- 
lucro adventitio  undique  teft.e , lic  nt  inter  pelvim,  ejuf- 
que  filamenta.  & tunicam  dt&am,  vala  detineantur. 

Pelvis  hic  inferiora  verius  fc  dimittit,  Ureteremque 

Jiroducit , ad  veiicam  urinariam  fc  extendentem  cana- 
em.  Et  haec  Ureteris  cum  Veficaunio  quod  ii  fperile- 
tur , non  folum  principium  ejus  Vcficam  potius  quam 
Renem  conflituendi  anlk  datur , verum  etiam  pelvis  Re- 
nalis , ipfiufque  Renum  tunica  propriae.  Sed  hac  ics , 
uti  pleraque  a me  propofirorum , cutioliores  manus  ocu- 
lofque  flagitant. 

Iacui  eft  dextro  fuperior , finiflro  inferior , an  Lienis 
oblongior  figura  fitui  huic  occafionem  de* , quale  quid 
Authoribus  variis  placere  videmus , videant  alii.  Ethuic 
Renis  dextri  albori  fitui  deberi  volunt  plurimi,  quod  He- 
pati canirvo  Sinui  Angularis  infeluptus  fit,  Renispar- 
tem  iuperiorem  excipiens. 

I x Glandulis  Rinaiibus  confiderabilis 
Vernt  .Artcrinquc  MufcuU  fuperierit  litus , fupergre- 
diuntur etenim  Renes liofce,  vix divifae, linum  aliquem 
in  iis  ad  commori  torem  iitum  agnofcenres. 

Vtsic*  1'usnn  Tunica  Exterite  {itu  inter 
communem  & intimam  media , inCane  triplex  repen- 
tur, in  Hominefimilemdari,  credibile  valdi.  Fibris  hi 
omnes carnofis gaudent,  earumque  ex diverfoduftu fa- 
cili diftingui  poliunt.  Prior  etenim,  fub  communi  pri- 
mo loco  oiflecanti  fc  offerens , fibras  exhibet  ReriLas,  a 
cervice  ad  fundum , & ab  hoc  iterum  ad  cervicem  exten- 
tas. .Altem , priore  ablata  occurrens , adeoque  Gtu  me- 
dia, fibras  agnolcit  Circulares,  feu  Transverfas,  in  orbem 
Vcficam  cingentes  , facillimum , modo  laboris  fimus 
tientes  , in  Vcfica  flatu  diitenta  tunicas  lias  fepa- 
rare.  Tertia , qua*  fitu  ultima , mixtas  fibras  habet,  fi- 
tumrerihim,  transverfum,  obliquum  obtinentes,  mani- 
fcftimi  difeernendas.  Hac  de  Mediae  hujus  tumes  com- 
pofitione , fibrarumque  m ea  diverfitate , nunquid  anfimi 
pribent , ca  qua?  ab  antiquis  de  ea  tradita  legimus  aflu- 
mendi,  omni  nempe  fibrarum  carnofarum  genere  eam 
conflare,  adeoque  fic etiam  variam  Vefic®  hujus contra- 
rihonem  a variisejnfmodi  fibnsexfptflari  poflc  f 

Cercive  fua  Utei  i collum  intrat , & hec  res  occafio- 
nem  pribuir  magnis  Anatomicis  npn  folum  deferiptio- 
nem  hanc,  fcd  & delineationenf',’  homini  applicare , 
magno  errore. 

Collocati  equidem  iri  pelvi  oflea,  fimiliter  aeca  qui 
eft  Hominis,  at  minime  peri  Ionii  intercedentis  ope  ab 
aliis  imo  Ventre  contentis  vifceribus  feparatur , uti  qui- 
dem in  homine  contingit,  fcd  vero  liberi  omnino nic 
lueret , folo  ligamento  fufpenforio,  tenui  quidem,  at 
valido , 4 collo  Veficie , totoque  fundo , fecundum  du- 
rihim  linea:  alba-  ad  umbilici  regionem  fe  extendente, 
perito  naro  junrila. 

Uiitei  uterque  ad  eundem  locum  Veficam  intrat, 
nec  eft  quod  cum  Sevcrino  dextrum  fuperius  Vcfica: 
committi  dicamus , finiftram  vero  interius  paulo , fupra 
cervicem. 

Unii  Tunica  medio  carnofa  adeo  non  obfervatur, 
fic  ut  etiam  de  fibrarum  carnearum  prifemia,quas  tamen 
adefle  certum,  dubitare  liceat. 

lncrajfatio  quoque  Uteri  in  gravida  notabilis  adeo 
haud  eft,  imo  magis  attenuata:  eius  membrana:  viden- 
tur, fi  modo  a Placenta  uterina  desiti  feparentur. 


Tundui  dividitur  in  Cornua  duo,  dextrum  & Jini- 
flrum , in  quibus  et:am  foetus  detinetur,  numero  mul- 
tiplex. 

Vagina  ipGa  , rugit  plurimis  pudita  eft  fecundum 
longitudinem  fe  extendentibus , plica-  omnes  duritie  ali- 
qua gaudent,  imprimis  alia , qua:  pofteriora  occupat, 
cartilaginolam  quodammodo  conflitutionem  fetbibens, 
maximi  ubi  itigrcllus  in  fundum  ipfius  uteri , hic  enim  Sc 
dura  & crafla  admodum  ha-c  repetitur , imo  circulum 
quali , digiti  minimi  latitudinem  habentem , in  medio  Iri- 
nea  quadam  ab  anteriori  parte  ad  pofteriora  extensi, 
ftramen  vix  admittente,  praditam , foramen  hoc  Orifi- 
cium internum  uteri. 

Eundur  ipfe  globofus  haud  eft,  fedverb  teres  admo- 
dum, vagina  multo  anguftior , duorum  triumvri  digno- 
rum transverforum  longitudinem  habens,  antequam  in 
Coi  nu  duplex , dextrum  .fnijhurnque , dividitur.  Lon- 
gi hi,  anguftiqu*  canales  (unt.  Uteri  continuationes,  m 
quibus  foetus  concipiuntur  genetanturque,  tranfverfie  fe- 
ri manus  longitudinem  habentes , vafis  ejaculatoriis  1 
Tcft  ibusanfraribwfo  duritu  procedentibus  uniti. 

Mufcuhfui  adeo  Uteri  contextus  quoad  vaginam  , 
haud  eft  in  Cane , quin  ftmplicis  membrare , glandulis 
plurimis  fcatentis,  durioris  licet , craflieque  valdri , na- 
turam exhibet.  • 

lagamntum  Uteri  teres  nihil  aliud  hic  quam  pingue- 
do durior , membrana  fua  conneflcnte  gaudens , tereti 
forma  a Cornubus  fe  extendens,  ligamento  aliformt 
unita,  ufquead  femoris  interiora , proceflu  peritomi 
involuta. 

T * s t i u M T u N i c * hsec  habent  cotifideranda. 

I.  Tunicam  Vaginalem  nil  nsfi  peritanni  txpanfumem 
ejfe,  cum , multo  eo  erafliorfit.  1 1.  Per  i temni  duplica - 
lienem  duplicitati  tunicarum  circa  Tcft cs  anfam  praicre , 
cum  tunica  interna  peritoni  continuatio  minimi  fit, 
fola  externa : Imo,  Authoribus  prxeipuisfie  docentibus, 
peritomi  r.on  nili  tunica  exterior  procefluni  petitorii 
conftituat, interioreintra Ventrein manente.  III.  K er- 
nea m tunicam  Rufe  diBati  iinmediate  tejlcr  contingere  , 
adeoque  vaginalis  tunica.panem  interiorem  cjfc.  ntL 

Pr.-eter  Tunicas  didas  Communes  duas,  projJRnque 
fimpheem,  haud  negligenJa  tenuit  quidam  tunica, 
filamentofa  admodum  , mufculorum  tunica-,  aut  potius - 
membrani  adipofie  continuatio , T unicam  feroti  Darton 
dictam,  tunica: vaginali connefiens. 

In  EceminaCane  TcdfctUu  membrani invefttr.tr fin- 
gulari , duritum  fcminalem  excretorium  in  fe  continente. 

Difta  t lucc  n on  parum  dTefteipfo,  fic  ut  feroti  fpe-  ■ 
ciera,  for&n  & uium , hic  gerere  videatur,  liberum  ipfi. 
incrementum  & decrementum  pcrmitter.s.  Egregii  hiec 
omnia  fperitari  polfunt , fiuuidem  flatu  extenuo  quidam  " 
membranacei  hujus  capfuli  procuretur. 

IpfariubltantiaTeftis  hujus  flaccida  valdi,  atque  poro- 
la.  notabilis  taruen  minimi  in  ei  vcficulasis  cor. textus. 

Vena  & Aktiiia  spfxmatica,  ex  Abdo- 
minis cavo  ad  Teftes  defeemientes , miris  quamvis  mod  is 
libi  invicem  jungantur,  facillimum  tamen  eas  fcparare- 
ufque  ad  principium  corporis  pampimformii , ficquc  fpe- 
rifatoribus  exhibere  , modo  laboris  haud  Iit  impatiens . 
Anatomicus.  Membrani  revera  duplici  teguntur  & fer- 
vantur, harum  primam  propriam  vocare  libet,  alteram 
communem  , illa  tenuillima  admodum  eft  , & hinc: 
D j trar/pa*- 


3©  * t)  e C 

tfar.fparem  valdi  > vfla  hsc  ubique , imprimi;  ubi'1 
plexus  pampiniformis  'cor.Rituitur,  &invefticni,  &ia 
luo  fitu  conforvans , ligamenti  adeoqui  vicem  veri  hic 
obit,  ne  facili  varii  contorta  hscvafa  confunderentur , 
fine  Ixfione  quo  modo  in  Cane  i vafisipfis  feparari  poflit, 
necdum  roih  i condat , qui.  hinc- indi  particulam  q nan- 
dam ab  ii>  auferri  poflc,  probi  novi.  Altera,  quam  Com- 
munem vocamus,  priori  multo craflioreft,  non  Iulum 
hac  va(a,  fed  ficTefliculum  ipfuin , cum  Valis  defe- 
rentibus, vaei  na:  indar , detinens,  ha-cell  quam  Tuni- 
cam Elyt/oidem , feu  vaginalem , ab  ufu , vocare  iblent 
Anatomici. 

Vasa  Pampiniformia  ubi  teftem  attingunt  non 
intrant  fubftantiam ejus  ullo  vifibili  ramo,  fed  le  diffun- 
dunt per  tunicam  lolam  propriam,  albugineam.pnvcipuo 
ramo  ab  uno  extremo  ad  aliud  procede;  te , ubidifparet. 

Vasa  miuintia  in  Mare,  circa  finem  nonni- 
hil ampliata,  immediati  materiam  feminatem  ipfamin 
Urethram  deferunt.  Terminari  autem  videntur  in  ea 
forami;  efimplici. 

Ad  V sMcutAs  enim  femmales,  quas  ir. Homine 
At  fimiaalnfque  brutis  etiam  notamus , in  Canibus  haud 
invenimus,  neatiquam  ea  deferuntur. 

Tuba  quoque  Utuina,  quam  in  humano  ute- 
ro dari  fuo  loco  docuimus,  hicdefideratur:  Nilieono- 
mine  donare  placeat  Cornu  continuarum  angurtatum , & 
circa  teflem  convolutum.  Vas  hoc  deferens  fui  laterisCor- 
'nu  uterinum  intrat,  non  redo  ductu  fed  tot tuolo  magis, 
imb  non  adeo  cornu  hoc  ingreditur,  quam  quod  abeo 
procedat,  ficqueejufdem  continuatio  fit.  Procedens  enim 
ab  utero  pingui  burficteflis  fubflar.tia:  inhsiens  circula- 
ritir‘cum  ambit.  Telli  ipli  liaud  videtur  uniri , conti- 
nuatio enim  h.xc  necdum  videri  potuit.  Idem  hic  q uod  in 
Ovis , Vacca,  Feli,  aliitque,  locum  habere  cenfeo , aper- 
tam nempe  tubam  hanc  eo  extremo  efle  quod  terti  pro- 
ximum. Loco  eo  ubi  ex  cornu  uterino  in  tubam  hanc  in- 
g reflas . circularis  quardam  prominentia  occurrit  diffid- 
cilcm  materi*  ex  utero  in  tubam  motum  etliciens. 

Pxjs  t a t a s probabile valdi  fui  gener»  exhiberi. 

Vjtkis  ccrporM  Mtrvtft  uti  reticulari  vaforum  plexu 
vidnlMn  homine  fuffarda , ita  & in  Cane;  imb&U- 
rcthr»  in  utroque  inter  duplicem  tunicam  pumicofiecon- 
flitutionis  obfervatur.  In  hia  variifque  aliis  uri  per.is  ca- 
nini» cum  humano  convenit,  ita  in  multis  ab  eo  differt. 
Horam I. Anteriori  parte  Qfc  eum  conflare  triangu- 
lari, ihferius,  ubi  Urethne  continuatur,  cnjus  etiam 


tunici  intus  iuveftitnr,  excavato,  extremo  antico car- 
tilagine valde  acuminati , at  haud  perforata , gaudens. 

II.  £o  loco,  qui  intra  glandis  tubera  & prarputii 
cum  corpore  reliquo  penis  unionem  intertedus  GUh- 
JuIm  plurimas  minores  feexhiberc , valdi cam partem 
exafntraiites. 

III.  idrterint  diiplicesutroque  latere,  ad  penis  an- 
teriora, ubi  ollis  ejus  principium,  excurrere,  adfitas 
Utrviilit  variis 

I V.  Prrctcr  Mufcuhj  , ad  penis  motum  in  homine 
neceflarios,  occurrere  I.  Mulculum  penem  adducen- 
tem , de  quo  ubi  de  Mnfculis  abdominis.  1 1.  Eum,  nui 
carrulis  valdi , transverto  litu  , principiis  mufcul.i- 
nrm  iPorum”,  qui  penem  Erigentes  dici  folent.  inter- 
jedtu,  urethram  pi  emere,  ficque  cl  contenta  exprime- 
re valet.  - 


A W E.  • 

Ox  Caxumcolis  mtx  titoxmiids  & Nm- 
nus  in  homine  tradita  in  Cane  locum  haud  inveniunt, 
cum  limile  btc  reperire  hadenus  licuerit. 

C L i t ox  i D i veri  annon  & fubftantii  & ufu  ftnrile 
dici  queat  patticula quaedam  inxqualii , &/'ubrigida,  in 
parte  vagina-  uterina;  fuperiore , circa  pudendi  excerni 
extremitatem fe exhibens,  burfula  quali  quidam  mem- 
branacei  teda , nervorum  infigni  copia , exterius  ipfi 
accedente,  gaudent,  perpendant  Anatomici.  . . «s* 

Notabilis  & hic  circa  pudendi  extremum, utroque  Ino- 
re, capfula  quaxiam , nucis  avellarcc  minoris  magnitudi- 
nem habens 

F o x a M i s f infigni  fatis  ad  oram  pudendi  pnedita  , 
materiamalbani , cratiam  effundet». 

MxoiASriNUM  m Homine  aque  ac  Cane  fimplex 
membrana,  pleura:  quidem  umta,  minimi tamen exea 
duplicata  pnxJiita. 

Idem  eo  loco  ubi  Diaphragmati  jungitur  Cjtvmtem 
aliquam  cor, ftituerc,  unanimis  t-ll  Anatomicorum  fenten- 
tia,  at  ver6  completa  ea  minimi  cfl , adi  facculum  repne- 
fentaret,  fed  a parte  poilica , ili  Canibus  miellige,  patens 
in  eam  amplaque  via  datur.  Resh*canfam  mimprabuit 
dubitandi,  annon  MeJuihnum,  unum  nomine,  Tripiet, 
Acfitu,  Artubflantia,  haberi  debeat.  Horum  Prunum, 
telae  aranearum  indar  fubtile  admodum.  Thoracis  fo- 
periora , intra  pulmones  & jugulum  inter  jeda,  divi- 
dit, pleura  muitO)  tenuior,  Vafis  plurimis , inter  qtee 
Vena;,  imprimis  ab  azygo,  gaudens,  invertit  hoc  a _ 
parte  anteriore  Vena;  Cava  truncum,  tam  adfcenden-  ' 
dentetn  quam  defeendentem,  im68t  pericardium  totum 
ambit,  pinguedinem  copiofam  fibi  adnatam  habens,  sil- 
urum inferiora  Thoracis,  quae  nempi  fub  Corde  furit , 
diilinguit , hoc  i Corde  fe  extendens  ad  Diaphragma , . 
fternodorfoque  cohaerens. Pericardii  continuationem  re- 
perio , priore  medlaftino,  fimi  liter  ac  Pericardium  ipfom, 
infiiper  tertum.  Et  haram  duarum  membranarum  ope 
Thoracis  Cavitas  tota  in  dextram,  finiftraroque,  diri- 
mitur. Accedit  Tertium,  fub  Corde  , intra  idem  & 
Diaphragma  , cui  utrique  jungitur , collocaram , Car- 
tilaginibus collarum  anterius,  pofterius  Vcn*  Cava;  trun- 
co defeendenti , liberi  hic  procedenti,  connexum,  par- 
ticulare adeoque fepimencum boc videtur , rertiusforlan 
Vena:  didae  Lip  amer,  tum  fiifpenforiuai  dicendum,  cum 
bax  hic  loqi  nulli  pK  unita  fit. 

Pxmcaxdium  adeoque  & Cer  ipfum  eodem 
contentum,  non  folum  bafi , fed  & mucrone . mediam 
magis  fedem  occupat  in  Canibus , quam  quidem  in  Ho- 
mine, in  quo  bafis  quidem  fecundum  omnem  locorum 
differentiam  exarti  medium  locum  in  Thorace  obtinere 
ridetur , at  mucro  finHhorfum  nonnihil  & antrotfum 
intra  !*vam  papillam  exporrigitur.  In  Ctmbu  medium 
hunc  in  Thorace  locum  quod  Cor  obtineat , nec  adei» 
mucrone  ad  finifinim  declinet , uti  quidem  in  homine  . 
fieridiximns,  pedoris  anguftiat  videtur adferibendum, 
qua:  motui  cordis  valde  grave  impedimentum  attulifiet , 
-fiquidem  litus  Cordis  fimilis  hic  fitui  cjufdem  in  homine , 
dilatato  magis  thorace  gaudente. 

Diaphragma  centro  luo  'preximam  haud  adho  eft  Pe- 
ricardii mucroni,  quam  in  Homine,  in  quo  vicini!!  inia-  hae 
partes  du* , diffantia  hic  vel  maniis  integra;  transveriae  , 
imo  major,  cum  in  iipniinc  vix  digKus  intercedas,  jam 
veteribus  hxc  nota.  -.  ■*  « 

Unde 


Digitized  by  Google 


De  C 

Unde  deducatur  pericardium  Anatomici  difputar.t 
In  Canibus  cjufdem  fubdantii  illod  reperio  cum  tunica 
medii  Veni  Cavi , hoc , ablati  tunica  exteriore , pro- 
priam hanc  pericardii  fubftantiam  ique  ac  partes  alias 
invefliente , (quas  nil  nifi  mediailira continuatio)  hinc 
pericardio  riti  feparato,  evidentiflime  paret.  Adeo  ut 
Veni  Cavi  hoc  loco  tres  tunica;,  feci  Ii  (eparabiles, 
competant. 

Karilliinum  aliquam  copiam  hic  reperiri , li- 

cet unduofo  humore  fuperficies  interna  obdoda  feroper. 

Lobi  in  pulmone  humano  quatuor  occarunt.  His  in 
CameQu  mtus  additur,  cavitate  ea  quam  inferius,  circa 
DiaphtagmaCIsccnrrum , Mediaflinumconfl iniere  dixi- 
mus , contentiil,  ad  id  (fic  volente  Velalio,  priter 
alios.)  animalibus  ejufmodi  coiiceflus,  qui lortgo adeo 
thorace  gaudent , ur Vena: Cava*  truncum,  inter  eo» & 
Diaphragma  (urentem,  tanquammamt  quadam lufful- 
ciat , quod  in  Horrune  neoeflarium  minimi  illimatur , 
ideo,  quod  Vena  hic,  feptum  permeans,  Cmul  peri- 
cardium penetret,  & exiguum  prorfus  intervallum  fit, 
(ut  modo  docuimus)  fi  aliquod,  quod  efl  inter  feptum 
& pericardium , quale  in  Canibus  longiflimum  vifitur. 
Imo  Sextus  feri  lobus  in  omnibus  occurrit. 

Connexio  ejus  cum  pleura  ordinario  nui  Ia,  quam  ta- 
men fummam  in  Homine  nos  reperire  condat,  liber  hic 
pulmo  ab  omni  tali  nexu  femper  obfervatur , & nou  nifi 
perquam  rarbtobus  unus  aut  alter  pleuri  cohaait , uti 
bene  Vefidius , aliique , annotarunt,  & multotict  repetita 
Anatome  nos  docuit 

Caxiilaoinss  hic  eidem  Laxthoim  con- 
(l  «tuentes , quas  in  homine  adede , fuo  loco  indigitavi- 
mus,  feri  cum  humaris  convenientes,  quoad  figuram 
imprimis  ab  iis  diverfa  eft  fcutifbr mis. 

Mufcnloi  ex  debito  examinare  haud  licuit , vix  tamen 
obfirrvo , in  quo  notabiliter  differant  ab  iis  quos  in  Homi- 
ne dari  diximus. 

Encioui!  Eredore  manifefth  hiegaudet,  quo 
deftituitur , imo  haud  adei»  indiget , homo,  videfeq.de 
oflehyoide.  «V- 

0£  sophaoum  non  tres , ut  vulgo  docetur,  fed  fex, 
componunt  7 unica.  Harum  I.  (ab  exterioribus  ad  in- 
teriora procedendo)  membranacea  cd  , Tubtilis  admo- 
dum, fibris  carneis  in  totum  haud  dedituta,  fubfequenti 
carnofi  ardi  co^ircns  II.  Comta  ed,  fimiliter  ac 
III,  cuius  conditionis  utraque  fit,  mox  plerius  ejcponc- 
re  conabimur.  I V.  tiervea  ed , tenuis  valde , carnofie 
fecundi  interius  firmiter  unita.  V I.  Et  ultima,  Tcn- 
dmofa  quafi  ed,  crafla  admodum,  validaque , rugis  pluri- 
mis donata,  mucofo  humore  livigata. 

Inter  Tunicam  Quartam  & Quintam  confiderabilis 
vakie  Jubfljntu  quidam  pmguu , crafla, copiofa,  mol- 
lis admodum , hujus prifentia  hic  loci  efficit , quod  tuni- 
cam Quintam  & Sextam  integri , indar  fiduli  alicujus , 
extrahere  liceat  Anatomico. 

Fibra  illarqm  Tunicam  Secundam  & Tertiam  con- 
dituunt  quales  fint , haud  ita  facile  efle  determinare , qui- 
vis curiotiusOefopliagi  examen  inflituensreperiet.  f<- 
hrot  multat  inquit  CI  Steiionius  Ttaftacu  de  mufculis  & 
glandulis , licet  pojjideat , Jpirales  omnei , ad  duo  tamen 
genera  commode  eat  reduxerit , duar  nempe  Cochleas  yqua 
ubi  contrario  du3u  Jibi  occurrunt , na  Je  mterjecant , ut 
qua  Jub  altera  eo  ujijut  idtcjfcrat , mox  alteram  Jiandent 


A N E.  Jl 

fupra  illam , donec  fihi  iterum  occurrunt  /hra,  progredia- 
tur. Curiofa  funt  fateor  qui  his  proponit,  puti  rem  ta- 
men hanc  rem  clarius  proponi  pofle,  fi  dicamus,  non 
cochleares  hic  notari  fibras  duplices , fibi  invicem  occur- 
rentes , (eque  mutuo  concurfus  loco  interfecantes , fic  ut 
ni  condi tuenint  tunicam  internam , mox  externam  ef- 
cianc,  hinc  iterum  internam.  Sed  "vero  Jpiralcr  has 
fihrat  fimplicis  tantum  conditionis  efle,  fic  ut  interni , 
(ique ac  externi,  anteriori  gula: parte  circuli  Tegmen- 
tum exprimentes,  tieutiquam  adeoque  extremo  duplici 
priditi)  ab  OEfopliagi  anterioribus,  per  latera  ejus, 
utrinque,  obliquo  admodum  dudu , ildpofleriora  ejuf- 
dem  adfcetxlant,  hinc,  fe  invicem  quafi  interfecantes , 
(ita  ut  dextri  petant  finiflra , fmidn  dextra)  continua- 
to, jam  dido,  objiquoprogieflii,  anteriora  iterum  ac- 
oedant ; ita  tamen  ut,  quam  primum  interfeftio  dida  pe- 
rada , extrorfum  fetantur , ficquc  tunicam  didam  exter- 
nam conflituant.  * 

Redo  magis  dudu  per  Thoracem  ab  Ore  ad  Ventri- 
culum procedit. 

I « Ththo  Vente  deveniunt  & i Mammaria  inter- 
ni «.axillari  deAfum  fub  Aerno  ad  mucronatam  hujus 
Cartilaginem  , ficque  ulterius,  etiam  ad  Mufculos ab- 
dominis Redos  deicendentes , & i trunco  ipfo  Vera 
Cavi,  Thymo  vicino.  Pofteriores  hi,  numero  equi- 
dem plurimi  admodum  funt,  magnitudine  vero  exiles 
valde  , principia  varia  in  Veni  Cavi  trunco  agno- 
fcentes. 

Cerehum  C?  Cerebellum  ordinario  modo,  nobis  ufuali, 
(acifque  convenienti , fi  diffteentur , nihil  occurrit  Angu- 
larem confiderarionetn  exigens,  nifi  quod 

I.  Plexui  Rctifirmu  Galeni  in  bafi  Cerebri  manifedus 
valdi , ex  ArteriiCaroitidis  Veniqtie  Jugularis , ramu- 
lis cond  rudus. 

I I.  Glandula  pituitaria , notabilis  hic  fatis  atque  fun- 
gofa , non  fuccumbitduri  meningi  Cerebri , uti  quidem 
in  variis  animalibus  aliis  fieri  notamus,  led  in  olfis  Sphnv 
notdisfifllituric&liberirefidet,  ita  ut  etiam  illich,  Ve- 
rebro  extra  calvariam  ablato ,,  Anatomici  oculis  objicia- 
tur, meninge  dida  onfnini  dedituta.  Videtur  hax  adi 
extremam  oram  glanduli  hujus  accedere , ibique  termi- 
nari , minimi  vel  per  fuperficiem  ejusfuperibrem  vel  per 
inferiorem  fefe  extendere.  Ex  hac  per  quas  vias  receptus 
ab  infundibulo  humor  ad  palatum  deferatur , incertum 
adinc^him , ego  huic  ufui  porofitates  , quas  infellidi- 
da  notamus , ftepi  plurimas , maximi  ubi  recentis  capi- 
tis indituitur  examen , fuificere  cenfco,  confirmat  hanc 
fententiam  fpongiofitas  totius  ollis  fphatnoidei , in  co 
frado,  etiam  humano,  evidentiflima. 

At  sero  quod  fit  placuerit  more  Wilfiano  Cerebrum 
feparare,  diverfitas  major  fe  offeret,  de  quaTradatu» 
iplius  videri  poted  & nos  in  feq. 

Ojfu  Hyoidei  Cornua  varias  in  partes , cartilagine  ib- 
cercedenpe  ubique  unitas . adeoque  valdi  mohileahviia. 

Uvulam  in  Cane  fruftra  quaerimus , in  Caulatn  in- 
quirant alii.  Dicit  equidem  Valla  , Homini  (oli  eam 
concedam  efle,  ad  hoc  reiutant  Simii,  in  quibus  caju> 
etiam  obfervare  licet. 

OcuLoausn  motorii  Mufculi  in Homiri  Sex, 
in  Canibus,  aliisque  animalibus , qui  prona  tei  raro  fpe- 
dunt,  Septimus  accctht  «Oculum  fuAmens,  (ut  volunt» 
Anatomici)  & Netvuro  opticum  mollem  involvens. 


jj  D e C 

polle riora  oculi  occupat , adipi  fubjcftus , tunica:  oculi 
durx  fibrisfois  carneis  adhxrens , brevis  admodum  eft , 
& tenuis,  ab  abis  in  tres  qoatuorve,  licet  ablque  ratio- 
ne , divifus , fibris  reflis  gaudet , quae,  ab  interiori  fpecus 
ofiei  pai  te,  ad  medium  diite  tunica:  extenduntur. 

OBS.ERVATA 

In 

VASIS  SANGUNEIS,  &c. 

IN  Cane  valido  celeti  manu  enecato  obfervavimus  in- 
flata Arteria  coeliaca  (ligatura  tamin  prius  injecta 
qua  Cor  fpeflat)  primi)  in  tume  !cer  e Limem,  inqueeo 
bc  Venas  & Atterias.hinc  Hepar  una  cum  tum  Peeta  tum 
Cava  Ramis,  imi  & Trunco  Cava'  univerib,  demilin 
Lymphatica  ex  hepate  ecrcdiuntia.  tandim  reliqua  lym- 
phatica ad  Receptaculum  Clivii  tendentia,  denique 
ipfum  duBum  thoracicum  mar.ifefte  fiatu  ditlendi.  Quam 
amem  lucem  illa  Synatvtflom*  fis  Venarum  in  hepate  cum 
Lymphaticis  afferat,  malo  ab  alio  aud’re  quam  ipfepcr- 
fcqui  multis.  Inprimis  jucundum  vilu  fuit  eodem  flatu 
rtenas  Janafquc  CcrdisCorouariar  admodum  tenfas 
fuifle  , & Venas  Coronarias  multiplicibus  ofculis  A fe 
hiare , adeonue  potuifle  ex  una  Vena  in  aliam  mutuo 
prcflii  tranfire  fantruinem , 8c  rurfiis  in  fuum  canalicu- 
lum retrudi,  ut  videantur  Vena:  illx  torfan  prorfus  ca- . 
rere  valvulis.  In  Rembur  etiam  fiitus  per  Arterias  in- 
trufus  regrediebatur  manifelU  per  Venas,  fed  tamin  non 
nifipoft  moram  aliquam  in  inflatione  confumptam.  Dc- 
prehenfr  nobis  itidem  Glandula  iv.in  fubcet  ulex  (neicio 
an  deferiptx  hafhmus)  fucco  prone  nigro  referta: , qux 
Jam  in  multis  fubjeflis  confpeftx  funt  incumbere  pulmo- 
nibus: Dux  quidim  majores  adjacent  Afper*  Arterix 
qua  parte  in  pulmones  incipit  divaricari,  dux  minores  vi- 
cinis adhxrcnt  bronchiis.  Cum  inflantur  aut  premuntur 
Vena  Mcfaraic a (quod  in  alio  fubjc&o  obfervatum)  fan- 
guis  promifcuA  ab  una  labitur  in  aliam , inflatiqui  ibi 
ver.a  una  fimul  inflantur  omnes,  & inflando  quali  rofx 
figuram  jucundi  exprimunt.  BORRICH.  Cent.iv. 
Lpifi.  Barth.  Lp‘jt.  xvlf. 

Astiiia  Carotis  in  Catte , Ide,  Ove , &c. 
dum  I utra  Cranium  fub  dura  matre  reconditur  in  pro- 
paginas exilesdivifi , cumque  aliis  vafis,  fcilicet  tum  Ve- 
nis , tum  fibris  rervofis  complicata , plexu r retiformes 
couflituit,  qui  plexus  utrinque  ad  latera  felix  turcica: 
proterfi  cavitatem  inibi  exiflentem  implent , deilt  pofl 
multiplices  Vaforum  omnium  divaricationes  propagines 
quxdam  Arteriofx  ab  aliis  extricatx,  ac  denubunitx, 
in  eundem  truncum  coalefcunt , qui  duram  Matrem  per- 
forans rc&a  Cerebrum  confcendit.  W I L S I U S cap.  j . 

VASIS  GLANDULARUM 
. SEROSIS. 

vTjgu  Glandularum  Srrosa  d fe  inventa 
V "DBEK.dcfciibit  rj^.i>i».  his  verbis  iDudushi 
Vafa  dicuntur,  quod  m conformatione,  figura, & ufu  cum 
reliquis  meatuum  generibus  conveniant : Glandularum , 
quod  plerique  illorum  inde  fuam  trahant  originem:  Sc- 
rofa propter  fuccum  quo  abundant. 

Ex  Membranis  conflata  funt , intus  infinitas  habentia 
valva  lar,  exterius  noJoja,  &c.  junilitir  ac  du&us  lie- 
patici  aquofi. 


ANE. 

Divertas  in  partes  fefe  quali  infinuant  qua  enim  ai  ju- 
gulum inveniuntur  Ramulos  fub  fterao  inter  pinguedi- 
nem & Venas  mediaflino  fuffultas , fpargunt,  ubi  glan- 
dulam unam  vel  alteram  circa  fterni  principium  ingrefB 
conjunguntur,  & unum  (aliquando duos)  conftituunt  * 
tubulum,  qui  Vcox axillari  fupraveftus,  du&uschyli- 
fericoiijur.ihonecirca  finem  gaudet.  Hic  porro  tubulus 
aliquando  vifuseft  alium  fubuantia fimitem  aeojhtdex- 
tri/  Venx  axillari  dfxrrx  incumbentem  admtftife. 

Illi  autem  ferali  ductus  qui  Cordis  Latur  finijhum  occu- 
pant , rivulos  pericardio , ejufque  pinguedini,  & media- 
ftino  committunt,  inde  parvularum  glandularum  auxilio 
uniti,  Arteriam  aortam  trajicientes  ramulo  duftui  chy- 
litero  inhiant.  * 

Alii  vero  qui  multa  ramulorum  copia  inter  mufculor 
tranrverfrsIS  obliquo/  abdominis  propullulant  , plerum- 
que fine  glandula  vili  .duorum  fere  digitorum  fpatio  d Ve- 
ni Cava  uniuntur,  & lumbarium  vafigum  confortio gau- 
dentes veficulam  chylofam  ingrediuntur.  Situm  obti- 
nent inter  peritonxi  tunicas , quantum  quidem  mihi  m- 
fpicere  conceflum. 

jhti  denique  Venas,  crurakr  comitantur  Veficam 
Chylofam  fub  Vena  Cavi  cfculis  excipiunt  glandula- 
rum duarum  vel  trium  fubftantiam  inguina  occupantium 
tam  extra  quam  intra  amplexantur.  Horum  do&uum  ma- 
gnitudinem reliquorum  antecellifle  in  omnium  anima- 
Uum  Anatomecomperi. 

Denique  vafa  ferofa  Jcarfum  fub  inttfhita  Colon  pro- 
gredientia oriri  videntur  inter  os  facrum  islntdtinum 
redhim,  ramulis  aliquibus  inter  pinguedinem  fparlis , qui 
paulo  intra  divaricatioiiem  Venx  Cavx  in  Crurales, 
jun&i,  fupra illarum fuperficiem procedunt,  atque  tan- 
dem cum  reliquis  ferolis  vafis  veficulam  adoriuntur. 

Numero  nunc  plura,  nunc  pauciora,  nunc  majora  nunc 
minora  apparent. 

Colorem  fortita  funt  aqueutn , quem  A fucco  per  illo- 
rum fubftantiam  transparente,  mutuarunt. 

XJfus  f.  ^iBto  eorum  humorem  t partibus  corporis 
& glandulitin  laff  eas  cavitates  ducere ; ligata  enim  ver- 
fus  glandulas  feu  originem  fuam  intumefeunt,  verfus  au- 
tim  lacteos  duftus  inaniuntur;  confert  huc  valvularum 
in  iis  politura  refluxum  inhibentium. 

, Modus  vafa  hac  inve  jugandi  hiceft.  lnlehbusCans- 
hur , Ovihur  , dcc.  fettionem  ir.lhcuere  poteris  vivis  vel 
mortuis,  fed  Cave  ne  in  vivis  fanguine  obruaris,  in  mor- 
tuis ne  humor  vaforum  cit6  difli petar.  Dein  illa  animalia 
qux  pinguedine  mulca  abundant  fumas  cave  ne  incafliim 
labores. 

Aperto  abdomine  fi  animus  fuerit  illa  Vafa  introfpt- 
eerc  qua  glandula/  cruralibus  Venis  adnatar  pro  origine 
babent , mefenterium  d lumbis  caute  feparato , dludqoe 
una  cum  Veni  Cava  & Arteria  aorta  ad  illorum  divari- 
cationcm  circa  os  facrum  ligatura  conftringito , & ftatim 
vafa  intumefeere  cernes,  modo  opportuno  tempore  dc 
citra  aliquam  mefenterii  vel  meatuum  fracturam  fiat. 
Eidem  quoque  liguri  reliqua  qua  interi. Colon,  rcBum 
C?  os  facrum  feruntur  videri  poliunt.  Si  vero  ea  intuere 
placet  qua  venat  lumbales  comitantur , atque  finunt  ab- 
dominis mufculos  occultare  ramulos  fuos  , Mefenterii 
faltem  pai  tem , qux  proxime  Venx  Cavx  eft , exa&iff 
fimi  A lumborum  mufculis  fegreges,  & ligaturam  fn- 
pra  illud  & Vafa  lumbaria  inftituas , fic  Vafa  fucco  plena 

inter 


D E C 

inter  vincnlum  & mufculos  apparebunt.  Tloraeii  ferofa 
nt  videat,  fternum  ad  claviculas  fermi  fepares , & refle- 
xas, hinc  in  omnem  pinguedinem  una  cum  mediaftino 
thymo  fuffultam,  propi 'hiatum  du&us chyliferi  iniu- 
gularis  caritatem,  vinculum  admoveas,  fic  manifefta- 
bitur  eorum  A glandulis  origo.  Eodem  negotio  etiam  vi- 
deri poliunt  Vafa  quam  pericardii  <3  pulmonum  gian- 
Julti  fcaturiunt , dum  modo  Cor  & pulmones  ad  dex- 
trum reflexeris,  illic  ver6  nullum  certum  pro  ligatura  lo- 
cum aflignare  queo , fi  mox  non  apparuerint , 1'olcnt  ta- 
men mul  toties  fine'ea  cerni,  quod  etiAm  in  reliquorum 
inveftigatione  fieri  folet. 

CEREBRO. 

GLavouia  Pituitaria  intra  feliam  propriam 
in  medio  odis  cuneiformis  excavatam  reconditur, 
modo  laxius , modo  ftriXius. 

In  Cane,  Fele,  & quibufdam  aliis  animalibus  infun- 
dibulo cohiereiv.  cum  eo  amoto  una  divellitur,  & tunc 
moles  ejus  glandulis  duabus  inter  fc  diflinXis,  & facili 
ab  invicem Feparabilibus , confiat.  Verfimin  Ove,  &e. 
vide  Cap.  it  Ove. 

Glandula  hac  in  agne  maior  eftquam  in  Homine  & 
Cane , in  Equo  etiam  minor  quam  in  Bove , dilcrimi- 
nis  hujus  ratio  in  eo  potillimum  conliftere  videtur , quod 
ea  in  aliquibus  folummodo  fuperimpofitam  Cerebri  mo- 
lem , atque  in  aliis  & Cerebrum  & Arterias  carotides 
juxta  illam  adfcendentes  refpiciat , adeoque  prout  fimul 
aut  utrique  horum  aut  tantum  alteri  relpeXum  debet, ejus 
moles  major  aut  minor  exiflit.  WHARTONUS. 

SPINALI  MEDULLA. 

Sinus  Spinali  j Medulla  eum  Venii  & ^ drteriii 
qual itir  in  Cane  diftribuantur  ,vide  hic  capite  de  Ove. 

NERVIS. 

IN  Cane  fimul  ac  in  Homme  & quibufdam  aliis  ani- 
malibus pauli)  fecus  habent  Nervi  oculorum  motorii, 
quam  prout  in  Bove  reperiuntur:  nam  uterque  Nervus 
in  illis  urnulae  cum  reliquis  extra  cranium  detertur  in  iv. 
ramos  dividitur,  quorum  trei  exinde  in  totidem  dirtin- 
Xos  ReXos  mufculos,  attollentem  fcilicet,  deprimentem, 
& adducentem  feruntur  , Ramus  ejus  alter  fingulari 
trunco  longius  pergit , & in  medium  mufculi  oculum  ad 
angulum  internum  deorfum  verfus obliqui  circumducen- 
tis implantatur.  WT  L L I S de  Nervii. 

Nervus  Sexti,  ali.ls  iv-  Paris  antrorfum 
tendens , propi  oculi  orbitam  in  duot  dividitur  Ramei, 
quoruni  alter  in  mufculum  oculi  abducentem  inexterio- 
rc  angulo  fituinabit,  alter  in  varias  fibras  diremptus  mu- 
Iculofeptimo  brutis  proprio  impenditur,  adeo,  ut  hic 
etiam  Nervus  oculi  motibus  feri  tantum  patheticis  aut 
ab  inttinXu  naturali  excitatis  infervire  videatur.  IDEM. 

LINGUA. 

DF,  Lihcua  conftitutioneita  STENONIUS; 

Mufculorum  extrema  in  lir.gua  in  pecuharem  abire 
Jubflanuam  voluerunt,  fed  tafio  examine  vidi  hanc  pe- 
culiarem fubfiantiam  Mufculofam  efleabn  eadiplam 
ufque  bafiri,  diftindi  omnes  fibrarum  fen.i  demonitrare 
licet  attendenti , qu*  in  toto  lingua:  corpore  tantum  tn- 


A N E.  33 

licet.  Exteriora  fuperiorique  (uperficiei  proxima:  fi- 
ra  reXum  fecundum  lingua:  longitudinem  fervant  li- 
tum , reliquarum  totum  medium  corpus  occupantium 
duo  tantum  genera , unum  quod  a medio  verfus  latera 
in  Homine  recedit,  alterum  quod  a fuperiori  linguae 
plano  defeendit.  Vide  plura  cap.  di  Ove. 

NARIBUS. 

TUauios  Narium  pituitarios  delineato*  vide  in 
pent.  PLACENT,  pap.  118. 

De  T ubulis  Narium  legi  etiam  pofliint  qua:  hic  habeo- 
turex  SCHNF.1DF.RO  Cap.  de  Ove. 

Lamellas  Narium  in  animalibus  variis  exami- 
nans B A R T H O L I N.  fit.  in  Cane  venatico  exqui- 
fitiilimi  fcnfus  inextricabilem  & plani  innumerabilem  la- 
mellarum progerniinatiorem  & circumvolutionem  inve- 
nit. Primo  enim  ut  in  capite  Ovino  lamella  major  bifida 
ferae!  atque  iterum  utrirque  circumvolvebatur,  dande 
A fiiperficie  ejus  fuperiori  e:;  lingebant  alae  fex  lamella-, 
quarum  nonnulla-  etiam  bifida,  fed  omnes  itidem  in  fi- 
guram femicirculi  curvabantur , iterumqueplurcs  lamel- 
las emittebant,  quarum  qualibet  inextricabilem  nume- 
rum aliarum  lamellarum  exhibebat,  utimpollibilecflct 
earum  numerum  inire,  nedum  figura  exprimere  > in  alii* 
mmen  Canibus  itidem  venaticis  talem  circiter  lamella- 
rum progreflum  obfervavit , qualem  exhibet  figura  fuo 
loco  propolita . ubi  lamellarum  facies  reprafeitaturfe- 
flione  tranfverla  faXa , prout  illarum  progreflum  utcun- 
que imitari  potuit  calamus,  earundem  veto  lamellarum  in 
iifdem  Canibus  progrefltis  (prout  apparent  in  via  acris , 
quando  adhuc  intacte  funt , frXinnc  nali  faXa  fecundum 
fepti  longitudinem)  indicatur  figura  alia  qua, eodem  loco 
exhibetur.  Tra8.de  odoratur  organa. 

E Nanbur  in  palatum  lingularem  Ilie  deferibit  du- 
Bum  STENONIUS  Ub.de  MifcSS  GAnrd. anteriori 
loco  dentes  intra  defeendertem , fretum  appellari  polle 
judicat,  vide  hic  eap.de  Vitulo, 

M A M M I S. 

DE  Mammarum  (itu  & numero  ita  cap.  j If-  Clar- 
WHARTONUS:  Animalia  folidipeda  & ru- 
minantia vel  cornigera 'intet  femora  Mammas  habent, 
quorum  foetus  fiatim  a partu  pedibus  infiftunt,  quod  ma- 
tres inter  laXandum  non  decumbant  ut  Equa , ^-Ifina , 
Parra,  Ovi  t.  Cerva,  Dama,  Capra,  Camelut,13c.  Anima- 
lia digitata  & multipara  in  medio  ventre , feilicctfpa- 
tio  ab  inguine  ad  peXus  (in  Cuniculo  ufque  ad  jugulum) 
duplicem  mammarum  feriem  foititafunt , quae  omnia  de- 
cumbentia ubera foetibus  admovent,  ut  Oro  , 1 .ana, 
Canu  ,Fclir,Mut.  Sciurtu , Cum.  ulur.8c C.  Siveroha-C 
in  folo  inguine  Mammas  gererent,  propria  ci  ura  inter  de- 
cumbendum fretus  acccffum  ad  mammas  nonnihil pne- 
pedirent. 

Mulicnbut  Mamma:  bina  funt,  ut & papilla,  nimi- 
rum ut  latus  lateri  conformitir  refpondeit,  & utalterna- 
tim  infans  A latere  in  latus  inter  lugendum  transferatur , 
ne  corpus  ejus  uni  lateri  nimis  afiucfcens  quoquo  modo 
incurvetur.  Simia,  homo  Sylveflrit,  Capra  Ighca  , & Ver- 
pertilio  (qua  volucrum  folagemino,  formatos  pullos  pa- 
nt,  & laXc  nutrit)  binas  mammillas  pcfton  appenfas 
gerunt,  pifcci  etiam  celacci  generii,  qui  foli  tertum 
I E ' Udant, 


Digitized  by  Google 


34  D E 

lariant  binas  mammas  papillafque  obtinent  Animalis 
a :<.t  inter  femora  gerunt  utera,  vel  binas  vel  quaternas 
naria funt papillas.  Qua  autem  Mamma/ habent  inmeJio 
Ventre , plures,  impares,  & incerti  numeri  papillas  ob- 
tinent. Ovipara  omnia,  prnmta  fcilicet  aquatilia  & 
reptilia  uberibus  carent , quia  non  laciant  foetus , at  ee- 
taceum  genus  hic  excipias,  nempi.  Balanam , Piaram, 
Delphinum , Orcham  St  Phocanam,  CUJUS  ubera  bina  cum 
binis  papillis,  & tubulisquoque  lariifer  is  amplis  illis  vac- 
carum fimillima  obfervavi.  Verilm  Vacca,  Equa,  Ovet, 
Cena  , Dama  St  Capra , quae  unicum  fcrtnm  utpluri- 
snum  excludunt,  bina  tantiim  ubera  obtinent , quanquam 
nonnulla  ex  bis  ut  Vacca:  quaternas  papillas  naria  funt, 
nempi  binas  alterutri  uberi  appenfas.  WHARTO- 
NUS. 

CORDE. 

DE  Coa  d i s ftro&uri  vera  vide  qua:  habemus  tapi- 
tede  Bove  ex  STENONIO. 

DIAPHRAGMATE. 

DE  ftru&ura  ejus  nova  varia  hic  habentur  cap.  Je 
Bove  ex  CASP.  BARTHOLINO. 

DUCTU  THORACICO  ET 
LYMPHrE  ductibus. 

Ductum  Thoi  acicum  quomodo  invenerit  PE- 
QUETUS  in  Experimenti r novit  %/4natamich 
exponit. 

Ductus  Thoracici  Hiftoriam  his  verbis  pro- 
ponit JOAN.  HORNE:  Quifquis  in  viva  leriione 
eo  tempore  i nftituta  quo  ^dfelhur  Venas  Ia&eas  inda- 
gare folebat,  aliquot  nempi  a partu  horis,  duplicatu- 
ram peritonari , qua;  Renes  Cavam , aortamque  i reli- 
quis abdominis  vifceribusfecludit , cauti  fuftulerit , ver- 
ius finiftrum  renem , fupra  Diaphragmatis  appendices 
larieiim  fuccum  copiolum  repertnrus  eft , tenuillimis 
membranis  irclufum , ob  quarum  fummam  teneritudi- 
nem vix  aliud  cernere  datur , qaamexiis  difruptis  Chy- 
lum effluere  > idque  potillimum,  fi  maxima  Mcfenteni 
glandula  prematur , atque  hac  prima  fuit  novi  inventi 
occafio,  qua  permotus,  cami  accuratius  inquirere , num 
durius  aliquiadiria  glandula  huepertingerent,  veriim 
effluente  mox  fucco  larieo,  iifque  concidentibus  per 
quos  ferebatur  canalibus  , operam  non  femel  luil : Et 
manifeflo  tamen  Diaphragma  verfus  adfcendcre  videba- 
tur facculus  ille , cujus  ulterior  inveftigatio  ob  Phrenica- 
rum Adipofarumquc  Venarum  vulnera  neccflaria,  omni- 
no videbatur  impoflibilis-  T andim  audacior  firius  ipfum 
quoque  Diaphragma  difeindere  aggreffus,  fupraquod, 
intra  thoracis  cavitatem  apparuit  V.u  la8eum , quod 
trajerio  per  incurvam  acum  filo  conftrinxi , qua  ligatura 
fariumellut,  magis  magilque  inturaefeentes  inferiores 
canalcsotium  milii  concelferint,  ad  finem  ufque cos  mihi 
profequendi.  Terminantur  autem  in  inteftinis,  aut  li 
mavis,  difpenfationis  principium  habent  in  illis , funtque 
ipfiiiim.e  Vena;  larie.r  ab  Afellio  deteri® , quasomi  es 
circamaximam Meienteiiiglandulamcoirertarait.  Ve- 
rum tamin  ficuti  iple  ab  ea  glandula  porrigi  ad  hepar  ra- 
mulos quofdsm  obfervavit , quales  & nobis  vifefurt  vi 
den  aliquando , ita  lucc  nova  obfervatio  uuflra  fere  ab  c* 


Cane. 

glandula  ramulos  plurimos  (in  quibus  duo  infrgniore* 
nint,  medio  itinere  conjunrii  ultemu  tendere  non  re&o 
duriu , fed  obliquo  ad  glandulam  qua;  quibufdam  renalis 
dicitur,  quam  ubi  prarterverii  funt  fupra  Arteria;  aortae 
defeendentem  truncum  in  amplitudinem  fe diffundunt, 
fed  miris  aniraciibus  conflantem , nulli  rei  magis  compa- 
randam quam  Vafts  fpermatids  in  corpore  pampinifor- 
mi circa  teftcm  colleriis.  Has:  infra  glandulam  renalem 
(periantur , at  fupra  eandem  truncus  eft  calami  feripto- 
rii  magnitudine , qui  fupra  lumbales  vertebras  Dia- 
phragma iHiterverius  in  thoracis  concavum  penetrat, 
atque  ibi  (patio  inter  Vertebras  & Aortam  medio  adfcen- 
dit  intcrcortalibus  Arteriolis  eum  fupergredientibus, 
urico  loco  excepto , qui  eft  inter  iv.  & vi.  vertebram , ubi 
bifutcatur  du&us  hic , atque  intra  bifurcationem  tran- 
feunt  Arteria:.  Adfcendens  tenuior  fcnfim  fit,  atque  ubi 
Cor  fuperavit  (quo  loco  alius  obfervatus  fuit  ramus  ver- 
fus Cor  tendens;  non  amplius  Aorta;  accumbit , fed  OE- 
fophago  incumbens  ad  axillares  ufque  ramos  pertingit 
quantum  primo  intuitu  licet  cognolcere.  Sed  veri  dili- 
gentius inquirenti  marifeftum  evadet  ad  jugularem  inter- 
nam finiftri  lateris  deferri, prrccipuo  autem  luo  ramo  infe- 
ri fubThymoin  eam  Vena; Cavi  partem,  qua: clavicu- 
lis fub jacens  in  homir.e  ab  illis  fubclavia  nominatur,  quam 
axillaris  principium  in  Canibus  meriti  dixeris,  crenim- 
inflato  hoc  duriu  deripiatur  fanguinem  in  ea  Vena  non 
moveri  tantum,  feti  & in  bullas  converti , imi  Cor  ipfum 
elevari.  TraB.  cui  tit.  novut  JuBur  Chelijcnu. 

De  Durius  Chyliferi  inventione  ita  T H O M.  B A R- 
THOLINUS  1 rati.  Ji  LaBcii  Thorxcicir:  Nuper 
aiterna  fui  nominis  fami  Venarum  Lariearum  terminum, 
auxit  produxitque  JOAN  NES  PE  QU  E T T U S, 
Dipatus , Medicus  Parifienfis,  editis  Experimentis  novi* 
Anatomicis,  quibus  ineugnita  harienus Chyli vafa dete- 
xit , & publico  alferuit  Parifiis  i6tt.  trium  annorum  ob- 
fervatione , quod  tamen  ti  ibus  feriionibus , imb  minori- 
bus, aliis  videre  dabitur.  In  Iiis  duo  primus  adinvenit  in 
Ovibus,  Canibus,  aliifque  animalibus  vivis  poft  partum 
quarta  circiter  hora  differiis.  Primum, a Mcfenterio  feir 
veris  u/tjeiiii  la&eisjatn  notis,  prodire  fub  iifdem  Re- 
ceptaculum quoddam  Chyli , in  quod  per  vanos  larieos 
exmefentcrioderivatur  omnisChylus.  DnnJe , exeo- 
dem  Receptaculo  furfom  per  thoracem  ad  fubclavias  fer- 
pere  alios  JuBui  rbjliferot.  Utrumque,  tot  feculis  inau- 
ditum , cafus  a|ieruit  nihil  tale  cogitanti,  fed  circa  cordis 
motum  in  vivis  occupato  : Exemptis  enim  vifceribus , 
copiaque  auoris  abrfersa , inconfpeftum  felici  augurio 
prodiere  laricus  liquor  & candicantes  Thoracis  durius , 
quos  ulterius  deinde  inquirens , circa  diaphragma  ic  me- 
ferterium  originem  deprehendit.  Mirum  proferii  rem 
manifeftam  omnium  harienus  oculisfe  fubsiuxifle  etiam 
illorum  qui  varo  fupercilio  ultimum  fe  Anatonu®  com- 
plementum addidiffe  gloriantur.  Nos  vero  facilem  mere- 
mur veniam . qui  naturam  quotidie  ad  nova  folliatamus, 
nec  tamen  aflequuturos  ingenui  fatemur. 

florentia  mcnfe  Oftob.  1676.  in  Cane  per  recepta- 
culum injeSa  in  durium  Thoracium  cera  obfervavi  ra- 
mificatiorcs,  intei  alios  duos  cera  repletos  vidi  qui  a du- 
riu  Thoracico  ad  glandula*  longi  (uperius  fitas  perge- 
bant. Mirabar  boc  farium  propter  obftaculum  valvula- 
rum quia  lymphatica  ba*c  ex  glandula  ad  receptaculum 
lympham  fuaiu  vehere  creduieram  antequam  ceram  in- 

jeciC- 


Google 


D E C 

Jeriflem.  Sed  porte*  e*  receptaculo  ad  glandulas  illas 
pergere  deprehendi  tumexfitu  Valvularum  tum  ex  ra- 
dicibus lymphatici , qu<e  convexam  glandula:  partem  in- 
trabant allatura:  lympham,  quae  iterum  ex  concava  parte 
eveheretur  ad  locum  ubi  glandula:  omnes  fupeiiores 
fuam  lympham  fauguini  infundunt.  Hinc  concludo  par- 
tem durtus  Thoracici  numerandam  efle  inter  lymphati- 
ca , ab  una  glandula  conglobata  ad  aliam  glandulam  eun- 
tia , & partem  inter  illa  lymphatica  qu.ua  glandula  im- 
mediati in  receptaculum  fanguineum  feruntur.  C A S P. 
B A R T H O L.  Jijp.  de  eremt.  corp.  hum. 

Durtum  hunc  circa  collum  Labyrinthum  quendam 
conftituere  noh.  BILSIUS  voluit,  de  hoc  colla- 
tu invicem  & defcriptione  & figuris,  legi  meretur  cap.vi. 
^/jnatomer  %^/natomia  Bilfiana,  quam  edidit  H E N R. 
PAULI,  ubi hare habentur : 

Ulterius  antequam  progrediar , illud  admonere  non 
importunum  arbitror  , Bucinum  interpretem  Specimi- 
num Bilfii,  in  ufu  vocis  Labyrinthi  nimis  facilem  fmlle, 
& hanc  nomenclaturam  potius  ii  re  fubintelligenda  aber- 
rare. Si  prefli  cura  Bdfio  loqui , & vocabulo , magis 
cum  Belgico  Wrertg  conveniente,  gyrorum  & anfra- 
rtuum  inDurtu  Rorifero  circul  um  exprimere  Audeamus, 
Spira  nomen  apttflimi  pofict  furrogari , quod  proprii  , 
quicquid  in  orbem  convolvitur, & S-.rvio  telle  i .,yfneid. 
t.  117.  volubilitatem  funium  denotat,  deque  Serpenti- 
bus, dum  in  fpiras  fe  colligunt,  etiam  ufurpatur.  Sed  quia 
aliis  hanc  appellationem  retinere  placuit,  neque  nos 
ipfam  taxabimus.  In  rem  iero  pra-lentcm  ut  veniamus , 
quxdain  nobis  ex  Kohiip'.  Bilfii  EpillohcaDiflertatione 
repetenda  erunt , ubi  pig.  u.  miliis  ceteris  ramis,  quibus 
aglandulofo  Mcfenrcrii  Reccpnculo  totum  corpus  in- 
ferius fuperiufqueinflaurari  perhibet,  maximum  (alias 
Chylifcrum  nuncupatum)  profequuturus,  deferibit  il- 
lum perforato  Diaphragmate  perreptare  Vleur  im,  & cir- 
ca V.  aut  VI.  Thoracis  vertebram  ad  claviculas  infurge- 
re , i fuperiori  porro  corti , canali  quodam  trans  perto- 
ris  glandulas  (quo  in  loco  alteri , defuper  a Receptaculo, 
ut  vocat,  tortuofo,  dextram  verius  decurrenti  ramo 
conjungitur)  ad  Pericardium  plurimis  tubulis  pertinge- 
re , aliqua  appendice , inferius  [iropi  Pifmones,  Afpera: 
Artem-  duas  glandulas  invadere , fupra  Cavam  autem,  in 
quam  fe  aperit , circa  vena:  axillaris  & jugularium  origi- 
nes , inftar  Labyrinthi  contorqueri , atque  illud  tortno- 
fum  Receptaculum  efficere , ac  protrufis  ad  colli  glandu- 
las duobus  tubulis  (quorum  dexter  in  tres , finiller  in 
duos  canales  dividitur  j demum  in  glandulas  falivales.  la- 
Crymales , & pituitarias  influere  ac  terminari.  Et  h.TC 
quidem  ita  fe  habere,  geminis  Figuris,  quarum  altera 
exficcata  vafa , altera  eorum  naturalem  in  Moloflo  litum 
ob  oculos  ponit , univerfo  Orbi  voluit  effe  manifellarium. 
Sine  affertu  dicam  quod  fentio,  Cifterram  cum  tubulo 
ejufque  furculis  & accumbentibus  glandulis  liter.  C.  C.D. 
& N»  1. 1. 1,  notatis,  inguina  verius,  eleganter  ma- 
gnoque  artificio  efle  exprcflam , reliqua , circa  venam 
juguijremdc  Caput  verfus , non  tam  fpertatorem  obtutu 
in  uno  Circulo  defixum , quam  in  dubio  fufpenfum  tene- 
re, & plurima  defiderari.  De  quibus  ut  unufquifque  fa- 
cere queat  arbitria,  ipfam  Tabulam,  qui  parte  incon- 
troverfiam  Venit , fubjungimus. 

Hanc  ergo  T abul  ini  li  quis  attentius  intueatur , quo- 
modo mihi  Collum  k Thorace , & Thoracem  ab  infimo 


ANE.  35 

ventre dirtinguere , aut  durtus Roriferi  terminum,  aut 
fhltem  cum  aliis  partibus  connexionem  offendere  poffte 
non  video.  Omnia  hic  funt  pcrverfa,&  quae  ad  meliorem 
informationem  merite)  adefle  debuiflent,  v.  g.  Afper* 
Arteria,  cum  ejufdem  glandulis.  Pulmones  cum  Peri- 
cardio , ceu  quarum  partium  in  defcriptione  fua  memi- 
nit Bilfivi , plani  funt  omifla.  Pidori  equidem  imputa- 
rem, quum  nunquam  effigiesadeb  exarti!  ad  vivum  ex- 
primantur, quin  ipfi  auctores  multa  in  iis  defiderenti 
Sed  confulto  h.ec  farta  efle  apparet , tam  pulchri  Inte» 
rtinadiflorta,  iit  fnrfum attraOa,  infettior.em  Rami  (G) 
in  glandulas  Thoracias  adoperiunt , ficut  laxior  pellis 
circa  maxillam  relirta,  progreflhm  furculi  (K)  verfus 
fupei  lora  contegit.  Quod  autem  durtus  Rorirems  (A-B. 
uno  & continuo  canali  ufque  ad  gyros  ejus  procedat , ne- 
que venam  axillarem  fubire  figmficetur , inventoris  & 
conjefhira:  & ingenio  adferibo,  qui  hare  ita  adornavit, 
ut  fuum  inventum  tantb  mirabilius  redderet , quod  cum 
Arteriis  venifque  familiaritatem  colerenegat,  atque  ut 
Roris , ab  intimis  ad  exteriora  dirtributionero , in  Figurl 
commodius  demonftraret,  qute  in  vivo  animali  vix  ac  ne 
vix  quidem  deprehenditur.  Nulla  infuper  vaiorum 
Lymphaticorum  propi  axillares  ab  artubus  prodeun- 
tium fit  mentio,  & nefeio  quam  obrem  alter  pedum  i 
fcapula  aut  tergo  fit  avulfus , & dextrorfum  inclinatus,  fi 
Thorax  antica  non  poftica  parte  differtus  fuit.  Neque 
etiamvelverbuloiixlic.-itur,  aninfiniftro  tar.tiim , anin 
utroque  fimullatei  e ejufmodi  Labyrinthus  exillat.  Quin 
ipfe  invefrigandi  modus  reticetur,  utfaciliusfitcentum 
Gangis  ora,  vel ortia  fcptemplicis  Nili Iftriqiie,  quam 
tortuofos  iftos  durtus  ex  Tabula:  hujus  pratferipto  in- 
venire. 

Abfit  tamen , propter  unum  altenimve  errorem  anl- 
madverfum . quod  tantorum  V irorum  non  vana  teftimo- 
nia  verum  efle  comprobarunt , cum  C/.  D.  m«  Horne 
pro  figmento  reputaverim.  Tentare  negotium  malui , 
quam  temere  qua:  nunquam  experiri  conatus  eram,  re- 
jicere. Novitati  arieoque  inhians,  num  qui  furculi  in  fu- 
periorem  colli  glandulam  abirent , quaircrc  conftitue- 
bam,-  ex  infpcrta  fubinde  Bilfii  TabuU , eos  inter  OE- 
fophagum  & venam  jugularem , ut  videbatur,  dextram, 
ad  inlertionem  properare,  certior  fartus.  Et  eccetau- 
fculis  in  dextro  latere  non  feftinati  diligentia  aliquantu- 
lum fecundilm  fibrarum  durtum  divifis , infra  afperam 
Arteriam  non  procul  a nervis  recurrentibus,  furculas 
quidam  pinguedine  obdurtus  confpicuo  fplendore  pro- 
minebat. Qui  dum  injerto  vinculo  defuper  intumefee- 
ret , occafionem  praebuit , ut  alia  atque  alia  ligatura  il- 
lum per  lequendo,  ex  glandula  maxillari  oblonga , tur- 
gida, in  confinio  ollis  Thyroidis,  originem  capere  co- 
gnoverim. Exploraturus  portea  linirtrum  quoque  latus , 
glandulam  iftam , & Parotides , & reliquas  circumja- 
centes glandulas  confpicicbam  quidem  per  omnia  oppo- 
Gtis  fimiles , fed  prodeuntis  exinde  canalis , qui  tum  di- 
Ip.iruerat,  indaginem  alii  tempori  refervare  tenebar, 
fartu  mque  paucis  interpofitis  diebus,  ut  magis  clarum , 
& ulterius  fe  diffundentem  offenderim.  Verum  Figuris 
certat  Nchl.  Bilfiu /,  atque  ad  Tabulas fuas  provocat, 
quibus  D.vtnHerne , fed  dijpari  congreflu  laceflivit, 
fiquidem  Durtus  novus  Chyliferus,  quem  hic  inter  pri- 
mos divulgavit,  Thoracem egrefliis , ultra  jugulum  non 
afeendit,  & per  fe  confiderandus  venit  : Eilque  Bilfii 
E x Rece- 


3<$. 


De  Cane. 


Receptaculum  tortuofum  cum  fuis  gyris  - anfraftibus,  miliis,  ad  Sternon  rediens,  particulam  illius  fuperiorerrr. 
tubulis,  ramis,  furculis,  nilul  aliud,  quam  Lymphati-  adhuc  cohirentem,  porro  fecernito , & utrinque  a pri- 
coram  jugularium  ex  fuperioribus  glandulis  ad  axillares,  mi  coda  , (natu  bruta  claviculis  carent)  muiculorum 
& quidem  ntrinque,  propagines,  in  quibus  Natura  pro  principia  pricidito,  ut  jugulares  & axillares  vera:  cum 
varietate  Subjectorum . eo  modo  ut  in  manuum  pedum-  afcendente  cava  denudentur.  Sublato  hirc  Thymo , & 
que  venis,  mirifici  ludit , quique  & mihi  diverfo  tem-  poflquam  Lymphatica  ex  artubus,  vel  verius  cxglandu- 
ixjre  aliter  atque  aliter  fe  obtulere.  Utplurimiim  tamen  lis  lubaxillaribus  emergentia  vinculo  circumdedilti,  per- 
nunc  fervarunt  ordinem,  ut  ex  Glandula  illa  oblonga  ges  in  dividendis  mulculis  Sternohyoideis,  quos  ab  Ar- 
maxillari,  qua:  Parotidi  conglobati  & glandula:  Thy-  teriaafperaliberatos,adcapitislaterareclinarcconrucvi. 
roidii  U jrthoni,  circa  laryngis  ledem  interjacet,  in-  Adjacentem  hifceStemothyroidem  poteris  deinde  evel- 
(larvalbrumfpcrmat>corum  v iinAA^iAu , tcllibusin-  Iere,  vel  magis  furfum  verfus  lepararc, ut  recurrentes  ner- 
cumbcntium,  folitarius  canalis,  (ed  tribus  vel  quatuor  vi  cum  A rtena Carotide  tibi  in  coiifpedhim  veniant.  Tum 
interdum  ramulis,  qui  Cepe  cum  alio  ramo  , ex  mi-  quires fuper Oefophagum canalem  Lymphaticum  folita- 
nori  glandula,  qui  Carotidi  arteria:  & Vena:  jugulari  rii  incedentem,  « confellim,  ubi  illum  habebis,  acu 
interni,  fed  nonfemper  adjacet,  concurrunt.  Is  cana-  triangulari  incurva  fubths  intrusa,  comprehendes,  & 
lis  deinde  Oefophagum  , cui  inftemitur,  deferens,  jugu-  filo  lericcofimplici  vice  conllringes,  ut  nullo  negotio  re- 
iari  externa:  fc  alioo.it,  & fub  illa  incedens,  modo  tranlit,  lolvere,  & quoties  lubet  remittere  queas-  Atque  ita  pro- 
modbpriteritdooaliaLymphatica.quiexglardulisCer-  ceiiescum  omnibus  quotquot  occurrent  ramis,  quorum- 
vicalibus  in  mcdiocolli  proficifcentia  mutuo  fe  ample-  infertionem  tanto  citius  meliulque  deprehendes , quanti» 
duntur  atque  invicem  (lringunr,&  multas  ramificationes,  propius  Vena:  Jugulari  externi,  lea  verfus  truncum  il- 
minimi  vero , nili  mente  fingatur , perfeihim  Circulum,  torum,  fafta  ctit  ligatura.  Quum  jam  intercepta  va&, 
edbrmant.  Sit  itaque  hic  ftmofus  ille  Labyrintlius,  & poli  parvam  moram  fatis  irtumcre , manu  finiflra  Scapu- 
inextricabilis  error.  Omnes  autem  illi  valorum  propagi-  Ii  fuppoiita , collum  paulifper  attolles,  inque  eo  reliquos 
res,  ubi  furculum  Jugularis  extern  (cuiquoqueexigua  mufculos  tranfveriitn  incidens , in  poftiea  parte , circa 
fubindeapponiturglandula)  ad  mufculos  maftoideos  ab.  quartam  vel  V.  vertebram  litas  glandulas,  quasccrvica- 
euntera,  attigerunt  &fuperartint,  in  communem  pri-  les  antea  nominabam.  & inde  proficifcentia  Lvmphatica 
cipitantur  alveum,  ampulli  fimilem,  ventre  amplo  & rimaberis,  periti  ac  folerter  inter  pnparandum  mem- 
quali  inflato,  ut  a Hiljio  haut  abfui  de  Receptaculum  branas  tra&ando , qui,  refrigerato  cadavere,  plerumque 
vocari  meruerit.  Ex  hoc  tandem  gemini  rutius  appendi-  adeb  contrahuntur , ut  fiepiculi  liibjefia  vafa  line  laccra- 
ccsextenduntur , quarum  una  propifillulam  Apen  Ar-  tione  divelli  nequeant.  Unde  & idonea  eligenda  tempe- 
terii,  quo  in  Ipco  Carotides  i trunco afliirgunt , Ve-  flas,  fiquidem  nimis  fivam  & frigidam,  propter  pin- 
nam axillarem ; altera  pnilii  diftans , Jugularem  exter-  guedinis  & fibrarum  in  membranis  fubitam  congelatio- 
nam  intfat.  Quibus  etiam  aliud  vas  Lymphaticum,  quod  nem,  incptiiiimam  eflecomperiad  hujufmodidilleAio- 
ha&cnus  exartubus  derivarunt,  ex  glandulis fubaxilla-  nem, longam &opcroram,quax)ueinduftrium ac laboris 
ribusfupervcr.it,  ita  ut  plurimaium  infcrtionum : infe-  patientem  requirit  Anatomicum.  Poflea,  ut  illorum  fur- 
riiis  duaus  Thoracici ; a Latere,  vaforum  axillarium , ac  culoium  omnium  in  communem  & ampulli  fimilem  al- 
defuper , Lymphaticorum  jugularium ; quin  & ex  Thy-  veum  confpcftior  fiat  introitus  , fingularelaxabis  vincu- 
too  orientium  (quo  etiam  ramum  in  hiffidmj  Tabu/a  la,  & reflexa  nonnihil  JugularLexterna,  duoscernespro- 
lit.  H.  lignatum  , referendum  efle  arbitror)  fiat  con-  pe  Thoracem  fplendidos  tubulos,  una  ab  origine  pen- 
curfu».  Et  potui  fani  in  eundos  hofce  rivos , compti-  dentes.  Quibus  tilocoar&atis,  defuper  proruens  Lympha 
mendo  vehementias  Axillarem  & Cavam  venam , arca  flatim  ampullam  hanc  extendit , eamque  cumefcere  facit, 
illorum  orificia  fanguinem  adigere,  licet  flaiimarepu-  Hinc  porro  dupheem  explorabis  tubulorum  illonim  in- 
gnantibus  valvularum  nodis  longius  fubfcqui  prohibere-  fertior-cm , mtt  (anguine  ex  comprefla  Cava  & Axillari 
tur.  Ut  opus  hoc  infueris  facilius , & male  credulis  veri-  Vena  munifici,  rubore  notabilis  ipfo  clarillime  patefeit. 
fimilius,  Lymphatica  jugularia  adminillrandi  modum  Deiiiaue,utomoeabfolvas,folitarmscanalis,aglandula 
addere  placet,  lequend  is  ordine  infl itui  poteft.  maxillari  oblonga  propi  Laryngem  dcfccndens , quique 

Aperito  animal  vivum,  non  llrangulatum , ne  aut  fta-  nervos  recurrentes  comitatur,  tibi  erit  profequendus,  id- 
fiagula , aut  glandulis  circa  laryngem  vel  laqueo  com-  que  femper  novo  injefto&fupcraddito  vinculo,  donec 
prefiis,  vel  loco  motis,  vafa  ibidem  quaxenrfa  lidantur.  metam,  & ramulos  difli  canalis  ex  hac  glandulapro- 
Qua  vero  poli  paflum  hora  id  fiat,  parumrefert,  neque  dcuittes,  optato  curfu  contigeris.  Fieri  autem  non  potefl, 
impedit  Subjcatmi  efle  adhuc  jejunum.  Obfcrvavita-  ut  in  uno  atque  eodem  Subje&o&  dextrum  &liiiillrum 
men  iterum  acfiepms . ad  invefliganda  Lymphatica,  in-  latus  excutias,  ob  cautam  cuivis  obviam , fed  in  alterutro 
primis  conducere , quod  liberaliter  potitaverit,  unde  fubfiftas,  aut  duos  fimul  Canes  in  promptu  habeas,  nc- 
magis  turgeant,  & contri , fi  lacteas  luiltaturi fumus ;,  cede  ell.  Alias  idem  utrinque  (xeragendum  : tadetque 
lolam  efcam  pribendam  efle,  potum  omnino  nullum,  crebrior  ufus,  ut  furfan  hic  noltra  prillantiorem  mc- 
Jnrium autem  Iccandi facies , ab  infimo  ventre , unoim-  thodum aliquando  excogitent  artifices,  quum  nulla  ad- 
petu  medium  Sternon  cultello  ditfindcns ; venamque  minillratio  Anatomica  certis  legibus  fe  adilringi  pa- 
Cavam  & Arteriam  magnam  in  Thorace  morio  indicato  tiatur. 

. ligabis.  Mox  pellem  in  jugu!o& collo,  maxilla  inferiore  LegieodcmdeLabyrinthoutilevaldi,qui^«ar./»rf 
tenus  bene  feparato,  ubi  mter  pinguedinem  in  fuperficic  /iAl  proponit  DIEME  RB  ROE  K 1 U S hisverbis: 
rotabis  Lymphaticorum  tenerrimas  propagir.es  ^Paroti-  Hoc  tempore  quo  lncfcribimus  in  lucem  prodiit  belgi- 
dibus,  & reliquis  glandulis  huc  tk  illuc  fupcrflraras.  His  cushbcllus  Liimia  ic  Bib,  qui  gloriatur  feb&fcre»- 

rum 


D E C 

numvaforum  multo  ulteriorem  propagationem  invenif- 1 
fe , quippd  feribit , & appofita  tabella  depingit  dufhim 
chyliftrum  Thoracicum  ad  diviiionem  venarum  jugula- 
rium  contortum  quendam  circulum  facere  ( hunc  poilea 
alii  labyrinthum,  alii  fpiram  appellare  maluerunt ) ex  co- 
que duos  ramulos  ad  mammat  um  glandulas  dimitti , duos 
itim  furfum  ad  colli  glandulas  projici.  Hujus  contorti 
circuli  continuationem  ciim  du&uChylifero  Thoracico 
aliquoties  quarfivi  , nunquam  tamin  hunc  duftum  ul- 
terius quam  ad  Venam  fubclaviam  deducere  aut  profe- 
qui  potui.  Ex  relatu  tamen  aliorum  intelligcr.s  di- 
chtnt  circulum  i Nic.  Stencmr  aliifque  fiepe  quidem  in- 
vetiir i non  potuflfe , fed  nonnunquam  tamin  inventum 
fujfle,  feitione^in  Canibus  alicirinflitvti,  fcilicetafu- 
prema  gula  ufque  ad  os  (lenium,  & pofl  plurcs  diligentes 
hujus  circuli  inquifitiones  illum  circulum  manifeflillimi 
interdum  confpicuum  inveni,  imprimis  ii  inflaretur , ftc 
enim  commodius  fpc&atorum  oculis  objiciebatur.  Inter- 
dum vero  nihil  aliud  inveni  quam  varium  concurfum  mul- 
torum vafculorum  lymphaticorum  ex  glandulis  jugula- 
ribns,  parotidibus , aliifque  adjacentibus  prodeuntium,  & 
indi  ad  varias  Venas  excurrentium,  in  iifque  fe  exone- 
rantium. Interea  hoc  etiam  fatis  accurati  Cepi  obfervavi, 
hunc  lymphaticorum  valbrum  concurfum  non  continuari 
cum  duftu  Chylifero  Thoracico,  neque  ex  illo  Chylum 
rcciprte,  eumque  ulterius  ad  glandulas  circumjacentes  de 
ferre,  ut  mali  aderit  de  Bil/,  feri  icontraillam  Lympham 
ex  didis  glandulis  deferri  ad  illum  circulum  Lymphati- 
cum, aut  vafculorum  varium  concurfum,  (dico  varium, 
quia  in  omnibus  fubje&is  fc  eodem  modo  non  habet)  in- 
dequeper  ramulos  ulterius  excurrentes  exonerari  in  va- 
rias Venas:  ficut  axillares  & inguinales  glandula:  per 
vafeula  Lymphatica  fuam  Lympham  maxima  ex  parre 
deponunt  in  vafa  ladea-  Verum  etfi  nobis  circulus  hic 
interdum  apparuerit,  interdum  non,  v idetur  taminab 
aliis  quibuldam  nunquam  inveniri  potuflfe:  jamnupir 
enim  in  manus  noftras  incidit  Jaeebi  Henr.  Pauli  *sfna~ 
ttrnnu  Mfiana  1 na  tome  , qua  dodillimus  vir  di&um 
Bilfianuin  Labyrinthum  ut  meram  fabulam  explodit, 
propterea  quod  cum  invenire  minimi  potuerit,  fed  fotum 
antedifhim  concurfum  aliqueniLymphaticorum  vafculo- 
rum repererit.  Verum  etii  putatus  Pauli  circulum  Bitjli 
fetis  falli  irrideat , non  videtur  tamin  Billlus  fua  fedione 
tot  prodentes  doftos  viros  eo  erteitatis  autdemer.tii  de- 
ducere potuifle , ut  publico  fcriptoteftaientur,  fetalem 
circulum  abcodcmonflratumvidifle,  qui  tamin  re  vera 
non  adfuiflet : Adeo  ne  omnes  careutiiflent  > Priterea 
etiam  nos  & plurcs  alii  nobifeum  iflum  circulum  vidimus, 
etii  eum  fcmper  invenire  nor.  potuimus : atque  hinc  facili 
credendum  hic  farpi  a natura  lufuni  fieri , ac  in  nonnullis 
canibus  perfe&um  circulum  reperiri,  in  aliis  non  nifr  in- 
ordinatum vaforum  Lymphaticorum  concurfum  circa  ju- 
gulum inveniri.  Pro  conci  udone  interim  lioc  iterum  af- 
fero, hunc  circulum  non  ede  produdionem  dudusChy 
liferi  (quod  mali  tradit  & mali  fic  depingit  /-  dt  Bi/j. 
eumque  ut  modo  didum  necabeoChylum  recipere , nec 
Chylum  vehere , fed  ede  alveum  in  quem  Lympha  ex  cir- 
cumjacentibus glandulis  aliifque  partibus  delata  atque  ad 
vicinas  venas  ahafvi  partes  deferenda  colligitur. 

Huc  fpedar.t  qua: de  Lymphaticorum  dudurm  varie- 
tate mira  STENONIUS  proponit,  flgurifque addi- 
tis illuflrat  ebf.  97.  Idan.  1. 1.  In  Cauibus  mjuit 


ANE.  37 

obfervata  varietas  circa  Lymphaticommconcurfum  cum 
Vena  Cava  in  finiftro  colli  latere  conliflit  tum  in  ramis  in- 
fectionum I.  qui  modo  plurcs  funt  modo  pauciores,  tum 
in  annui  is  K,qui  vel  omnino  defunt  vel  adfuntajuibufdam 
plurcs,  aliis  pauciores , angufti  quandoque,  aliquando 
infignitir  ampli,  videri  poliunt  figura:,  quarum  una 
omnibus  communis  fufiicit  explicatio. 

INTESTINO. 

CO  e c u si  hic  adeA  magnum  quia  fortafle  ad  cortl- 
nerdas  frrees  vicem  fupplet  Coli,  quod  parvum  hic 
&pcnc  nullum,  HICHMORUS. 

Coeci  inteflir.i  maculat  nonnifi  a varia  tunicarum 
tenuitate  deducit  BARTHOL.  Ett.  5 1.  Cent.  iv. 

Valvulam  Coli  Inc  nnilam clari, quomodo feri- 
bere nufus fuerit  aMEEKREN.  e*/?yo.  non  video. 

Glandulosi  flexus  hic  inveniuntur  copiofifi- 
fimi , variis  intervallis  & quafi  mar.ipulatim  hinc  inde  per 
tenuia  inteflina  difpcrfi.  Eorum  in  Cane  mediocris  ma- 
gnitudinis nuper  triginta  numeravimus , ea  ferie  difpofi- 
torum  ut  minimi  in  duodeno,  paulo  majores  in  jejuno, 
ejufque  potdfimum  extremitate  qua  in  ccecum  & redum 
inferitur,  proflare  notarentur.  Non  folum  autem  illarum 
glandularum  bafes  in  nervea  tunica  fubfiflebant  (uti  de 
felediximus)  fed  altius  radicata:  ipfi  tunica:  fibro(* infi- 
gebantur : Quapropter  etiam  per  exteriorem  transpa- 
rentes  & levi  tumore  extuberantes  feri  melius  foris  de- 
prehendi poflunt  quam  inteftino  difle&o  interius  : ni. 
contentis  & muco  inteftinali  probe  ac  cauti  deterfis,  di- 
eitoque  extrinfccus  fuppolito  ftudiofe  inveftigentur. 

T unc  enim  glandularum  apices  numerofis  veluti  capitulis 
furgentes  in  confpefhim  prodeunt , atque  fi  extrinfccus 
premendo  infles  i poruhs  fuis  humorem  fubvifeidum 
exigui  candoris,  profundunt.  Iifdem  glandulis  Ilei  ex- 
tremitas ad  fpidiamx  unius  longitudinem  univerfa  reple- 
tur , dempta  ca  folum  parte  cui  mefenterium  anncAitur. 
Ha  autem  glandula:  magis  funt  quam  in  felibus  confpi- 
cure  magnitudine,  licet  non  ubique  pari  foliditate gau- 
deant. Infuper  & genus  lenticularium  glandularum  in 
Caco  inteflino  Canis , fiepi  etiam  in  reilo  confpicitur: 
Ifta:  quafi  papula:  quardam  aut  verruca: , non  intus  pro- 
flare folum,  led  etiam  exo  infecus  tranfparere  folent,  ea.— 
demque  glandulae  paulo  fortius  comprefla:  humorenv 
crafliuscuTum  & pultaeeum  exhibent.  P A Y E K U S dt. 
glandultt  intejlmorunt . 

VASIS  LACTEIS. 

DE  Venis  Lactiis  qui  huc  facere  poflunt  vide 
in  Anatome  hominis. 

yenamm  harum  de  radicatione  atque  in  Inteflinis 
apertura , nec  non  Venarum  mefaraicarum  rubrarum 
arcuata  difiributione , fiiie  Henrtcur  Pauli  in  Anatome 
Anatomice  Bilfianatdiflerit,  ex  ea  pauca  luec  hic  hahe  : 
In  vivo  Cane,  benepaflo,  vidi  in  infimo  ventre,  canali- 
culis Ladearum  turgefeetitibus , tamhis,  quam  reliqui» 
Mefentcrii  vafis  exterius  comprehendi  undique  &pro- 
mifcui  ambiri  Inteflina , prout  in  Tabulis  meis  -. /Ijelhi 
lYalai , Bartholini , Highmori , eodem  ier me  typo , 1 er 
prafentantur.  Ligavi  arteriam,  dcinvenam,  ecvasali- 
quod  chyliferum : Notavi,  hoc  & venam  pari  pado  cis, 
vinculum  intumefeere,  illam  ex  adverfo,  quod  in  cir- 
cuitu Sanguinis  per  totum  corpus  apodidicum  ell , circa: 
E 3 htac 


38  De 

hanc  regiorem  inaniri.  Mox  aperto  inteflino  , quod 
chylo  (ubfufco,  ncc  adhucdura  fullicienter  elaborato 
redundabar , interius  illud  fponciofum  & mollifiima: 
fubftanfia:  tdeioymftp  fe  confpedui  meo  obtulit,  co- 
lore proditum  in  fuperiori  parte  carneo  , in  fundo  & 
ad  latera  dilutiori , roagifque  ad  album  vergente.  Spar- 
Ce  hinc  inde  erant,  pireter  candicantia  quadam  fila- 
menta, minutHlimo!,  & arenis,  feu  pollini  aut  flori- 
bus farina:  fimiles  grandines,  forfan  pro  valvulis  a ple- 
rifque  habitre.  Quum  jam  cultello  rugofam  in  cavita- 
te tunicam , feu  potius , ex  mente  Cl.  Aa <ffii , villofum 
mucum , ubi  rubicundior  anparet , leniter  abraderem , 
fanguis  per  exigua  foraminula  confertim  prorumpere , & 
fupeificiem  imbuere  occepit,  qua-  omnia  in  fuiido  acci- 
debant pardus.  Mortuo  autem  fubjedo,  inde  vel  gut- 
tulam Sanguinis  elicere,  etiam  tranfverfa  & proiunda 
incifura  incafliuu  enitebar , nec  ufquam  foraminula  ade- 
rant , quum  tamen  radendo  tam  tenuia  reddidiflem  inte- 
Ilina , qiulm  funt  vef|>ertilionum  ala- , atque  ut  ad  fuppo- 
fitam  manum  ceu  cornea  tunica  pellucerent. 

Idem  pofl  illa  expertus  fuin  in  alio  vivo  itidem  Cane , 
fed  ad  differentiam  per  biduum  noncibato,  ac  nihil  feri 
a priori  alienum  reperi.  Poruli  non  minus  referatu  faci- 
les erant,  quamvis  colorum dilcrimen,  utinoncompa- 
tentibus  Ladcis , in  reliquis  inteflinis  paulo  oblcurius, 
ita  ili  Duodeno , magis  notabile  edet.  Quod  tam  ad  fub- 
ftratum  Pancreas,  cujus  perpetuo  madore  urdiquaque 
irrigatur  hoc  inteftinum , quam  ad  defedum  Mcfcraica- 
rum,  quarum  nulla  huc  perungit , referendum  puto. 

Tertium  repetita  fedione , fed  paffi  iterum . & cruda 
bubula  probi  faturati  Canis , non  folum  deprehendi,  La- 
deas  propatulo  inprimit  fitu  fuper  vulgares  Mcferaicas 
incedere , nec  adeo  tortuofum  Habere  exitum , quam  ru- 
bra vafa , veriim  etiam , aperto  primum  Jejuno , dcin 
Duodeno  inteflino  , quoties  a me  comprimerentur,  to- 
ties chyli  humorem , candidillimo  Udi  fimiltimum , in 
cavitatem,  magis  magiique  laxatis  ofculis,  xarouam 
ex  fpongia  pofle  exprimi.  Imo  eadem  ratione  ex  hoc , 
qua  ex  aliis  Inteflinis,  Ladeas  procedere , necCcecum 
quidem  iis  carere.  Sanguinis  vero  ante  abrafam  interio- 
rem cunicam,  qua-  & ea  vice  ut  antea  variegata  erat, 
exibat  nihil.  Quumque  eadem  opera  Cl.  D.  Pauli  Bar- 
iette  experimentum  tentare  vellem , intrufa  in  aliquam 
ex  Meferaicis  venam  fiftula , adverti  inflatum  fpiritum , 
fub  Inteflinis , quorum  tunicas  penetrare  nequaquam  po- 
terat, fecundum  longitudinem  dillipari,  in  gyrum  mi- 
rifici volvi,  ut&aliorfum,  unde  digreflus  reverteretur. 
Cognovi  quod  reserat:  nimirum,  rubras  iflas  venas,  in 
ambitu,  ubi  Inteflinis  fubtenduntur  , multos  arcuator 
duBw,  d Jejuni  principio  ad  Redumufqucefformare, 
qui  fparsade  fe  plurima  fobole,  & rurfus  inter  fe  qilafi 
periityliorum  compagibus  jundi,  minimi  divaricatis, 
temperque  verfus  centrum  Mefentetii  ampliores  evaden- 
tibus ramis,  fub  glandulofo  corpore  in  unum  fanguinis 
rivmn  live  truncum  colligebantur.  Supra  hos  arctis  autem 
obiervavi  ad  Inteflina  emiflos  furculos , vel  fi  quis  malit, 
exii.teflinis  prodeuntes fcaruriglnes , pra-terquamquod 
densa  pinguedine,  quoinlocodidisarcubusii.feieoan- 
tur,  iufai&c  Sc  nblconditi  edent,  Ladcis  muli') mi- 
noret exiftere,  &longiprofimdiorahaberediverticula. 

Quar.quam  ergo  A ‘ab.  D AT.  btlfio  lubens  concedo , 
& mingit  monti  rat,  Ladearum  tubulos  in  progteflu , 


Cane. 

quando  Mefenterium  attigeruftt , angufliores  ede  c*te- 
ris  , nunquam  tamen  planum  faciet , orificia  illarum , 
quam  parva  etiam  fmt,  aequi  coardari , quum  inteflino- 
norum  capacitatem  d ireda  via  egredi , perque  exterio- 
rem tunicam  expande  1 manifeflo  dignofcanttir  ab  aliis, 
Meferaic*  contra , duas  inter  tunicas,  tranfverfisfemi- 
tis , & capillarium  forma  altius  infinuata: , vix  confpici 
poliint,  quam  paulo  ante,  ubi  cum  arcuatis  iflisdudi- 
bus  comittuntur.  Nufquam  antea  dcfcriptos  legi,  nili 
quod  Dominion  de  Marckettn  in  iduat,  cop.  4.  fimile 
uid  de  Arteriis  Mefenterii  tefletur,  eat  m varios  ramoa 
ifiufar , faBi  viluti  corona  , per  membrana t inlefimo- 
rum  terminari : Et  in  Syntagmate  tdnatomieo  Jok  Te- 
Jhngn , Tat.  II.  cap.  TUI.  figuia  prima  inferta,  qudrn 
proximi  huic  noftra:  accedat.  At  eoitJem  in  om rubui 
brutis  exflare,  quamdiu  plura  experimenta  non  confpi- 
rant,  hauttemeri  affirmavero : Contentus  expofuilfe, 
Meferaicas  rubras  circa  Inteftir.a  capacitate  fua  Ladeas 
minimi  fuperare.  Se  in  mortuus  illarum  irradicationem 
fruftraquxri.  Hic  tamen,  inlcrtionis  dicam ) anorigi- 
nis  vaforum  Mefentcni , & colorum  in  periflromate  dif- 
ferentia, tantum  apud  me  valuit,  ut  mihi  prorfusper- 
fualerira,  Ladeas  extra  inteflina,  feu  in  iplis  ramulis 
■primbm  fuas  accipere  valvula».  Neque  fuit  ulla  necclli- 
tas,  ut  Ladearintusin  cavitate  inteftinorum  valvulis iu- 
fignirentur,  dummodb  Chylus  non  debeat  hic  interclu- 
di , fed  jugi  tranfitu  quafi  per  infundibulum  egredi,  cujus 
refluxum  rugoia  illa  tunica  per  fe  prohibet , quinecali- 
cujus  momenti  foret,  quum  flarim  extra  iiiteftmoruin 
crallitiem  plures  ordine  fuccedentes  valvula:  obliflant. 
Has  autem  in  evanidis  Ladearum  vafculis  mortuo  cada- 
vere, ne  ipfc  Argus  vifu  aflequi  poterit,  multo  minus 
alius  quifpiam , qui  non  tam  cernit  acutum , demonftrare. 

hepate. 

DE  ductibus  a q_v o s i s hepaticis,  quorum 
fe  inventorem  vocat,  ita  diderit  RUDBEE- 
K I US : Vafa  hicduduumhepaticorum  nomineintii- 
gitanda  duxi , quod  & humorem  ducant , & eum  ab  he- 
pate accipiant  , indeque  fuam  originem  depromant  j 
aquoforum  vero  quod  tali  humore  eorum  cavitas  repleta. 

Sutjlaitna  eorum  membranofa  eft,  & quidem  fim- 
plicillima  tunica,  adeoque  ii  Venis  Ladcis  quoad  fub- 
ilaritiam  non  diderent. 

Oogmem  ducunt  ab  hepate ; num  autim  intra  ejus  pa- 
renchyma , difperfis  ramulis , ad  porta:  truncum  extra 
hepar  uniantur,  mihi  fuflicientir  perfpedum  ede  diffi- 
teor, nam  aciem  cultelli  quafi  fubcerfugiunt,  &minu- 
t idimo  ftylo  Hatuvi  fyphonis , furfum  ad  jecur  propter 
infinitas  valvulas  deorfum  fpedantes  indagari  nequeunt. 
Hepar  egredientes  tam  fuperius-  quam  inferius  Tena  por- 
ta & duBus  Cholydoehi  latera  prorepunt , deorfumque 
tendunt  fub  Vena  Cava  propi  pancreas  carnofumtDuo - 
deno  & Tentneulo  annexum , perplurimi  horum  du- 
duum , interdum  omnes , glandulam  quandam  ingre- 
diuntur, ramulis  difperfis,  atque  deindi  cum  reliquis  cau- 
dein  pia-tervedis,  in  Teftculam  Chyli  fele  infirmant* 
unus  horum  duduum,  imo  aliquoties  plures,  divifis  ramu- 
lis Itjicnm  fcgti  ab  extra  integunt,  atque  jun&hn  cum 
reliquis  hepaticis  eodem  itinere  deorfum  procedunt. 
Maximi  quoque  notabile,  quod  mihi  ter  ridere  conti- 
git , paulo  lupraChyh  vcliculira  fub  glandula  hac  aquofa 

na  a 


De  C 

mani  fellaro  -yf 'tu&aitnjm  Imjce  inter  dv3ut  htpaueor  fS 
duxf  trcfvi  Tenna  La3caa  dari.  F.i&a  enim  ad  Cbyii  ve- 
ficam  ligatura  humor  per  dudlns  hepiticos  defcenden*,  A 
ligamine  reverbcratus.  furlTlm  per  Ladlcas  ufque  ad  pan- 
creas glanduiofuin  adfccrdchat . iterumque  laxato  liga- 
mini deorftim  fluftuans  Cliylofani  Vciicim  implebat,  in 
plurimis  & feri  omnibus  dille&is  animalibus  tale-  ductus 
hepaticos  duos,  iij.  iv.  & piures  interdum  mox  ab  hepa- 
tislobo  majore  qui  Venam  cavam  fufcipit,  atque  eidem 
ut  & reni  adneftitur  egrcfos , atque  immediati  illam 
cingentes  quali,  in  cavam  hiarent  reperti , illas  Venmefle 
Laitcas  fum  opiniatus : Verum  frequenti demilm  lectione 
edoctus  & per  ligaturam , & humoris  contenti  motum, 
manifolio  eos  Vetica- Chyli  infertos,  eidemque  humorem 
aquofum  infundentes  confpexi.  Glandula  autem  ptardi- 
ditta  Vera  porta:  fubftci  nitur , ut  & in  multi'  eidem  ad- 
hxret,  qure  plerumque  una  eft , aliquoties  ij.  autnj.  la- 
nus  nulla.  I i i:c  omnes  feri  duitur  hepatum  eodem 
modo  ut  pancreas  Afellii  Venas  haiteas  ab  inteftinis  re- 
cipit, atque  ad  VeficamCliyh  tranfinittit,  fe  penetrare 
finit , & humorem  flabcutem  maniidiiilimi  imbibens 
gravitir  intumefeit.  Digitis  autim  comprefTa  illum  deor- 
Fum  effundit. 

Situm  fuper&  fuhter  Venam  portat  ab  hepate  ad  ve- 
ficaro  Chyli  inter  duplicaturam  partis  mefenterii,  hepar 
& mteftina  dorfo  conne&cntis , n.icbi  funt- 

Humem  variant,  interdum  ij.  iij.  v,  & x.  aliquoties  xx. 
repei  iuntur , quo  pauciores  eo  majores,  &c. 

Longitudo  « latitudo  etiam  variant. 

y ,7w:  x i piis  rotunda , fiffulofa  ac  mirabiliter  ob  val- 
vulas nodofa. 

Geforir  funtdiverii  pro  conditione  contenti  humoris. 

Connexionem  habent  mediante  mefenterio  cum  Vena 
porta: , Si  dudiibus  Cl-.ol  ydochis , unde  quoque  fiiam  pe- 
tiifle  membranam  veroliinile,  ,\c. 

Lymphae  hos  dudtns  etiam  adfurait  Sequetur,  qua  de 
re  vide; i poflunt  quat  habet  in  Spicilegio  THOM. 
BARTHOLINUS. 

Obfcrvafle  ie  <?c  monftrafle  in  Cane  Vah  Lymphatica 
extra  hepar  reda  ad  finiam  ret  is  dextri  regionem  , qua 
v.afa  Emulgentia  mleruntur  vergentia  , FRENCE- 
L I U S Ixercit.  1 4 nat.  fcriiair. 

PANCREAT.E. 

F An  cur  as  hic  magis  quam  in  homine  rubne.  imb 
ad  Figuram  femilunatam  vergere;  Dutium  etiam 
Pancreaticum  in  jejunum  infert,  £ meatus  hila:  ii  ingreffu 
fpatio  duorum  digitoium  tranfvcrforum,  notat  H 1 C li- 
bi OKU  S. 

LIENE. 

Artivi  a m S r uis  i c a m in  medio  itinere  bifur- 
catam altero  Ramo  in  elatiorem  Lienis  partem  de- 
ferri , altero ir.dcnuiUoreni,  hn  c varior  m buculo,  dividi 
per  fubffactiam diffi ibuerdos , HICHMOR.  tradit. 

Venas  Splenicas  Taivulu  confpicuis  i Liene 
(pedantibus  gaudere , I D L M rotat. 

URETERE. 

DE  Untaiat  ejuique  Privi  ita  Tra3.de  Rr- 
mhut  MALI’  IGH  IUS.  Inter  renum  V'afa  non 
infimum  locum  babere  videntur  ureteres,  de  his  noto , 


ane.  39 

quatenus  fub pelvis  (pecte  per  renum  corpus  aiin  ca-trris 
Vafisdiflcmirantur . effc  pelvim  exterfionem  ureteris  iif- 
dem coiiRimtam  membranis,  ncrveifqtie  fibris , q uivis 
J ureter  componitur.  In  brutit  in  quibus  Vafa  urina;  in 
, papillare  corpus ddinutit  infigms  qua-dam  Ureteris  per 
j medium  renis  quati  ovilis  espariio  obfervatur,  qua- i 
regione  hiatus  papillarum  apjieiidiccj  qualdamtubulo- 
fas  promit,  qiux  verius  gibbum  ulterius  protraCfcelatio- 
res reddita' quaii  injunathwum  efForinar.tes,  quod, pro 
fecunda  cavitate  vel  pro  cribro  acceptum  ,i  plcriiijue , ad- 
niiflam  intra  le  unam  vel  alteram  papillam  ardi  amplexa- 
tur , ab  hia  ulteriores  propagines  promuntur,  q avi  ubfe- 
queiitts  contentorum  ianguinis  Vafbnunramificaticmem 
tafdem  omnino  implicationes  alveolorum  edunt,  quas 
ab  Arteriis  'c  Veiis  excitatas  diximus,  a nelvisetum 
appei  dicibus  in  arcum  produdtis  roembranoffe,  tuli  ma- 
vis tuiuoja , jbra  innumera- feri  vcrfiregtbbum  produ- 
cuntur, cuius  extremos  fines  attingere  nunquam  potui.  In 
Cseteris  animalibus,  ut  in  Pecude , Cane,  Scc.  111  qui- 
bus papillarum  loco  extenfnm  quoddam  coipus  fenulti- 
r.v  limilc , pelvis  cxpar.fi, mes  haber,  qo*  fibrarum  fa- 
fciculo.siu  liujufniodi  continuatum  femilunare corpus  d<j- 
linentts  amplexantur,  & quoniam  extrema  urinat  valo- 
nim  ad  jielvis  cavitatem  delinunt , ideo  fecundae  anti- 
uuorum  cavitates  infun.dibuli  formam  aemulantes  non 
deprehenduntur  , fcdpcl  vis  iil.T  portiones  vehit  i exfenfa 
Vaia  eadem  methodo  paulo  ante  defcnpta  per  totam 
renum  peripberiam  difleminantur. 

i nUomme  pelvi: arctioris  eft latitudinis, rotiifque con- 
tinuus eil,  pruter  rotunda  foramina,  quibus  nectitur, 
leu admittit  papillas  uriraValis  conglobatas,  aliquan- 
do ureter  humares  ante  ingreflum  dividitur  veliiti  O.- 
guin.eum  vas  in plurejfiftulas.qtiibus cxpanfis  (it  pelvis,  a 
qua  propagati  tubuli  occurrentes  papillas  recipiunt, 
qued  etiam  in  /br  non  niocor(j<xi.  !'  nnatc  n : Ure- 
teris pelvis  elegans  ffirmi  eft,  etenim  per  totam  Re- 
num conc-avam  longitudinem  fubalbum  quoddam  ex- 
currit vas,  a ruo  liincirde  raroipiomuntur,  qui  lentiro 
latiores  tuba;  inllar  taCti  innumeras  alborum  Vaforum 
coHe&iotars  admittunt  a pcripbafa  progreflas , ita  nc 
haaess , au  l a c candida  Vala  i lancinato  pelvi  dt  veluti 
exeuntes  digiti  ddivila  manu  promantur,  an  vero  ha  la- 
tiores pelvis  portiones  iit  t inllar  infundibuli,  in  quod 
copioia  illa  alba  Urinas  Vafa  (erolitatem  exonerent. 
Ii.cc  m exiguum  corjms  implicatione  corglobaitur, 
q>iod  cum  renalibus  in  Bove,  & Urfis lobis  proportio- 
nem habet;  Fx  haram  obfervatione  interdum ouhitavi 
an  excretoria  Urina:  V afa effent  projiagiiies  ureteris. 

GENITALIBUS. 

COrnua  uteri  aim  coitum  appetunt  Canes  frrofb 
iurmorc  fcatere,  ex  eoque  acceder.te  virili  auri  col- 
'iquametitum fieri cenfet  WILH.  LANGLlUSc'  — 
Placent*  iliu.tist  decotiftitutkme vide qux 
liic  habentur  capite  de  Out  ex  fah.ah^/hquap. 

Tonmicorpos  circuli  inllar  ambit , quo  firmius  mero 
ncftvretur , quod  ad  currendum  & faliendum  fiut  procli  - 
ves. A QJU  A P.  cap.  j. 

Vmejm  hic  tantum  dari  otirisam  placen- 
tam, eamque  iatam  & continuam,  iimitifer  ac  in  A;.,- 
. 'iere,  l de  , Cunicule , Lepore,  & Mure , Porce!  i tj  que 
iic  tamen  ut  in  Carabus,  Felibus , Muribus  ange-u, 

Aetuiu 


* 


Digitized  by  Google 


40  D e C 

'Atmam  referit, in  Cuniculo  cupulam  glandi  I,  W H AR- 
TO N U S tradit  cap.  j . 

Placentam  uterinam,  foetum  invol- 
ventes tunicas,  quaque  ei>  faciunt,  eleganter 
dcPcribit  NEEDHAM  cap.  vu.  Tandem  ad  ca  in- 
quit animalia  accedimus , qua:  placentam  babent  ex  par- 
te tantum  Chorii , nec  glandula:  A matris  parte  refpon- 
dentis  vel  minimum  veftigium  exhibent.  Agmen  ducat 
Cami,  cui  ea  in  cingulum  formatur,  & medium  fartum 
ambit. 

Ab  Utero  divulfa  punba  quaxiam  (anguinea  poft  fe 
relinquit , ubi  vafa  materna  i regione  hujus  placenta: 
conferam  inferuntur.  In  (netu  itidem  Vafa  majora  omnia 
in  cingulum  illud  colliguntur,  iis  exceptis  quar impen- 
duntur Amnio , & capillaribus  qua:  per  Chorion  repunt. 
Chorion  ipfum  ita  ardi  interioribus  membranis  ex  utro- 
quecirguli  latere adlveret,  ut,  niJiin  pollerioribns dif- 
ficillimi (enaretur.  Nunquam  tamen  non  fieri  potell  fi 
caute  accefleris. 

Ir.terim  (i  integrum  fretum  cum  involucris  filis ltici  ad- 
moveas, comperies,  illic  rubicundum  quiddam  fubtus 
Chorion  rutilare.  ( Hoc  circa  mediam  gellationem  com- 
modillimi  fiet, quia  in  polirem  is  feptimanis  Chorion  den- 
fius  fi  litum  non  pellucet)  Illic  loci  placentam  tranfveriim 
difeinde,  (calpellum  nempi  non  anceps , fed  ex  altero 
latere  retufum  caute  immittendo , tt  aciem  extrorfum 
adigendo.  Hxc  membrana  figura  quidim  allantoides  e(l, 
ufu  tamen  longi  alia  quam  allantoides  bubula  aut  ovilla. 
Humorem nempi  in  (e generofillimum continet,  qui  in 
initio  geflationis  copiolillimus  e(l , & liquorem  amnii 
quantitate  fuperat.  Progieilii  temporis  Vaforumdibo- 
rum  opera  abfumitur,  ita  ut  fub  finem  tunica  omninb 
vacua  coinpareat.  In  cavitate  autem  fna  recumbens  Ve- 
nisque & Arteriis  copiofi  fparfa  plexui  Chorcidi  fimilli- 
ma  evadit.  Si  vulneretur  tamin  & infletur  farciminis  mo- 
do intumefeit.  • 

Hanc  membranam  abfcillis ligamentis  funiculo  adhax- 
rere  fmito.  Tunc  urinariam  aperi,  qua:  hic  totum  fe- 
ti amnion  amplebitur  : Mox  ammm  ipfum,  &cum 
abdomen  penetraveris  invenies  Vafa  vlantmii  pra'- 
dnfhe  infercientia  ad  mefenterium  tendere.  Reliqua 
moilo  vulgari  occurrunt,  commodum  tamin  erit  velica 
vulnerata  inde  flatum  in  membranam  urinariam  trans- 
mittere. 

Poflrcmo  in  loco  placentam  ipfam  perpendere  non 
abs  re  erit , qua:  media  fui  parte  tota  rubet.  Extremis  ve- 
r6  lateribus  uirmque  viridis  ell , cujus  rei  ratio  mihi  non- 
dum conilat- 

Allattoides  tunica . qua  hic  fimiliter  ac  in  placentifc- 
ris  aliis  urinaria  rebius  appellatur,  in  Canibus  & Feli- 
bus muliereque  integrum  Fretum  complebitur , Chorio 
ubique  adnata,  all  propi  divaricationem  funiculi  dupli- 
catura lui  cavitatem  inter  fe&cingulumconflituitquar- 
tx  membrana:  deflnatam.  ii xC  hic  fub  cingula  fita 
propi  funiculi  umbilicalis  divaricationes,  ubi  vaiaab  in- 
vicem difcedere  incipiunt  & verius  placentam  pergere, 
in  longum  extenditur,  in  cavitate  qu  adam  in  eum  prorfus 
finem  A membranis  aliis  illas  coeuntibus  faba , fic  uti  in- 
oue  ligamento  cartilagineo  albiliimo  & quali  fibula  iif- 
deni  in  fut  extremitate  alligatur.  Quoad  exteras  partes 
nufquam  cavitati*  fua:  parietibus  arte  colixret , fed  feri 
libera  pendet.  In  geflationis  initio  magna  eft,  &humo- 


A N E, 

ris  plena,  ut  multo  copiofius  hic  quam  in  cacteris  mem- 
branis fimul  fumptis  confpiciatur.  Venis  arteritique  fre- 
quentiilimi  fpargitur , quibus  peculiaribus  ex  meiente- 
rio  oriundis  donatur.  Progrellu  autim  temporis  decre- 
fcit  paulatim  donec  fuccoorani  abfumpto  membranulam 
Chorioidem  in  cerebro  aded  accurati  imitatur , ut  exem- 
pta incautis  imponerepoilit.  Succus  hic  loci  rcfervacus 
minimi  urina  eli,  fed  nobiliilimum  quid,  quod  fretui  prio- 
ribus feptimanis  impenditur , idque  per  vafa  ut  dixi  pe- 
culiaria. 

Allantoibe  Tunica  Canes , firailitir  ac  Fe- 
les ,'  Homines , & id  genus  animalia  utrinque  dentata , 
gaudere  tabr.  ai  AQUAPEND.  tradit  cap.  vi. 
form.  fnt. 

De  Chom  eonftitutione  q usque  eo  faciunt  vide  hoc 
opere  caput  de  Ove. 

De  Vasorum  Umbilicalium  diflributione 
in  Canibus,  Felibus,  aliifque  animalibus  variis  ita  cap.i. 
deferm.fatut  AQUAPEND.  Venarum  extremis  oris 
qux ad  uteri  cavitatem  pertingunt,  ven* propemodum 
innumera , ac  minima:  applicite  funt;  qux  verfus  foe- 
tum progredientes  mutuo  femperuniuntur,  ac  majores 
fubinde  fiunt , neque  ceflat  mutua  earum  coitio , donec 
ex  omnibus  duo  magni  trunci  relultarint , qui  isetus  um- 
bilicum penetrantes , unus  tandem  grandis  efficitur;  qui 
in  jecur  infantis  inferitur , atque  in  cavam , & porta  ve- 
nam perforatur,  bimili  modo  venis  Arteria:  adjunbx , 8c 
plurima,  & minutiilimxex  utero  ad  fretum  progreffie , 
nmulque  fubinde  unite,  ac  majores  femper  faba , in 
duos  magnos  degenerant  truncos : Qui  poflquam  umbi- 
licum prxtergreflx  funt , A venis  feparantur , & ad  ve- 
hes latera  membrana:  cujufdam  interventu  inhasentes , 
in  ramos  magnx  Arteris  ad  crura  deicendentes  hinc  inde 
pertenduntur  & applicantur. 

Quo  loco  notasldum,  quod  ubi  Vens,  & Arteris  in 
magno» truncos  degenerarunt,  feri  tribus,  autquatuor 
digitis  ab  umbilico  diftantibus  uni  cum  uraebo  invicem 
conglobantur  , intorquentur , convolvuntur ; perinde  ac 
Ii  quisquatuor  aut  quinque  tenues  cereas  candelas  funis 
inflar  intorqueat,  quod  in  hominibus  maximi  confpici- 
tur.  Quo  loco  etiam  veluti  membrana  crafla  muco  iimili 
incruftantur,  & obvoluntur.  Use  quanquam  inomni- 
bus  animalibus  ita  habent , fitu  tamen  variare  indiveriis 
contingit.  Etenim  in  humaao  fretu  umbibcalia  vafa  per 
carneam  molem , quafi  magnam  placentam , qux  fcetum 
reipicit,  fparguntur,  ac  diflemi nantur,  A qua  cAm  re- 
cedunt, & verfus  fictum  procedunt , trunci  longiifimi, 
folique,  inter  fe  colligati  venarum , arteriarumque  effi- 
ciuntur. In  Canibus  & Felibus  eadem  vafa  pei  carnofam 
fubflantiam,  quafi  zonam  fimiliter  exporriguntur,  fin- 
dunturquc , A qua  recedentes  breves  trunci  refultant  ad 
fretum  profilcilcentcs.  At  in  Bobus  & Ovibus  vaibnim 
umbilicalium  radicatio  propagatioque  non  per  carneam 
tantum  fubflantiam , fed  maximi  extra  ipiam  fit : per 
carneam  autem  fubflantiam  tantum  modo  vaforum  fines  , 
& minutiilimx  fibrs  excipiuntur.  Sed  quocunque  modo 
bsc  vafa  propagentur , perpetuo  tamen  uni  membrans, 
qus  (uti  fuo  loco  dicetur ) chorion  appellatur,  inhxren- 
tes  nebuntur,  & firmantur,  maximi  autem  bovinus,  & 
ovillus  fretus  vafa  umbilicalia  per  dibam  membranam 
Iparfa  obtinet. 

Duas  alias  Venas  Umbilicales  prster  aliis 
• com- 


D E C 

communem  hic  dari,  eafque  in  mefentericu  deferri,  exi- 
guas valdi , unam  propi  ventriculum  alteram  ad  intefli- 
na  crafTa  j3m  dudum  IDEM  ab  A^utceni  cap.x.  do- 
cuit. Novitir  adeoque  inventii  adfcnbi  haud  meretur. 

M U S C U L I S. 

MUfculorum  in  Confli  turionem  inquirent  LOU- 
WERUS  cap.  i.  ie  Corie  h*e  proponit  fuit  locia 
accommodanda  etiam  animalibus  aliis. 

Mufculum  quemlibet  in  toto  corpore  Cujus  fibra  atque 
motus  fiint  redi,  non  unico  & fimplici  ventre  (uti ab 
Anatomicis  ba&enus  feriptumeft,  qui  duos  folummod£> 
mufculos  in  collo  biventres  agnofeunt)  neque  capite  & 
cauda  donari , neque  fibras  ab  altero  extremo  tendine  in 
alium  reda  ferri,  certum  eft , fed  omnes  hvuttru  funt, 
& hir*  eorum  carneae  prout  i diverfa  origine  ita  in  di- 
verfos  & oppofitos  fines  feruntur.  Et  hxc  eft  fabrica  mu- 
fculorum  in  univerfo corpore,  Gvi  m Femore , Brachio, 
Tibia,  collo  humano  -.porro  mufculi  Abdominis, Maxil- 
lare», Temporales,  Diaphragma, Intercofiales utrique 
eodem  ordine  & modo  conformantur.  Atque  ne  unum 
tantum  fpecimen  Gmplicis  cujus  vis  mufculi  biventris  ex- 
hibeam , libet  unum  oc  alterum  magis  compofiti  fchema- 
tifmum  proponere,  qualem  T. ) ■ f.  j . 4.  j . Mufculi  lam- 
bor u in  Cone  varia  Facies  manifefto  oflendit. 

Terti*  enim  Utut*  Mufculi  illius  partem  abdomini 
proximam  cum#  fibris  omnino  redis  deorfum  m longum 
tendinem  definentibus  exhibet;  Quarto  ejus  latus  exhi- 
bet qua  fpinat  vertebris  accumbat , quod  diverGs  quafi 
mufculis  conflat,  quorum  cujusque  tendo  in  diverlajn 
vertebram  affigitur.  Utriusque  lateris  durius  & ordines 
in  figuriv.  Gmul  reprasfentantur,  ut  uno  intuitu  confiet 
eundem  efle  mufculnm  , fed  fibris  in  diverfa  tendere. 
In  SextS  autem  figura  exhibetur  Muiculus  quidam  ob- 
formara  plumaris  mihi  didus  qui  in  extremitate  cruris 
Ovini  occurrit , & ab  olle  femoris  exoritur , & in  Lon- 
gum tendinem  definit,  qui  offi  tibia;  Ovi  nat  an  nedrtur. 
Et  cum  alii  mu fculiplures fibris  fuis  plumam  cum  penna 
accurati  referant,  hic  4 duplice  pluma  confiat,  atque 
uri  ad  mufculi  biventris  normam , ita  & ad  fimilem  quo- 
que motum  componi  videtur.  Verum  prat  his  omnibus 
maximi  compofitus  eft  quem  vocant  Deltoiiem , cujus 
plures  ventres  funt  atque  vario  in  oppofita  refpedu  pla- 
ni offendunt  naturam , quanquam  in  divertis  corporis 
partibus  circa  formandos  mufculos  varia  arte  & fsepius 
ludat,  at  fempir  ad  mufculi  biventris  ordinem  atque  ra- 
tionem collim.ire , prout  in  fig.  luculenter  apparet. 

Quare  autem  mufculi  biventres  in  collo  lic  appellati 
junriis  tendinibus  in  medio  conveniunt  contra  quam  in 
aliis  omnibus  totius  corporis  mufeulrs  obfcrvari  poteft,  in 
caufa  conjicio  effe , quod  cum  V e nam  j ugularem  ex  utro- 
que colli  latere  tranfeendant , nifi  ibidem  attenuari , & 
per  tendines  committi  ■rovifumefiet.  Venam  compri- 
mendo fangumis  4 Cerebro  defeendentis  motum  multum 
impedirent. 

OSSIBUS. 

DE  Ossi  juei  in  Canibus,  Felibus  fimilibufque  ani- 
malibus ittterjlmguit  Cerebrum  (J  Cerebellum  haec  ha- 
bet obj.  x.  Cent.  v.  HILDANUS.  Situm  hoc  os  in 
medio  feri  cavitatis  Cranii  ei  in  parte  fcilicet  ubi  inferior 
mandibula  Cranio  conneifatur  , & in  animalibus  quz 


ANE.  41 

Offa  aliaque  dura  corpora  rodere  Colent,  roboris  caufa 
creatum , & veluti  fornix  exfirudum  ne  eorum  Crania 
cum  fint  oblonga  Scprotn  injuriis  magi  s quam  Sphatrica 
obnoxia  inter  rodendum  in  hoc  aut  illud  latus  detorque- 
rentur, cerebruraque  laiderent.  . 

C A P.  VIII.  ' 

De  Capra. 

NOTATA 

ln 

NERVO  OPTICO. 


DE  N s*  v 1 hujus  conflicutione  lege  qui  hic  habe- 
mus ex  Molpighio  capite  de  Bove. 


SPINALI  MEDULLA. 

j Ualitir  hic  difiribuantur  Sinus  Sf molio  Medul- 
\i<e , cum  Venis  & Ai  teriis  vide  capite  de  Ove. 


MAMMIS. 

DE  Mammis  videquaehicex  WHARTONO 
adduximus  capite  de  Cone. 


. VENA  AZYGO. 

DUat  Vsnas  habent  qui  Atro»  munus  exe- 
quuntur,  Oves,  Capra; , Boves.  Harum  dextr* 
ortus  & inceflus  idem  fere  qui  in  Simiis  & Canibus, 
fed  nunquid  ad  ultimas  cofl.es  pertingat , nondum  mihi 
compertum  eft ; fmiftra  vero  multum  variat : Htccenim 
Juxta  humiliorem  oram  auriculi  dextra;, qua  parte  Vena; 
coronarii  germen  pullulat,  ortus  fui  principium  ducit, 
indeque  imam  partem  bafis  cordis  perreptans  ad  pofte- 
riora  ejus  ceu  conoraria,  cujus  etiim  officium  exercet, 
ramos  diftribuit : Dein  furfum  paulisper  lata  converto 
itinere  fupervafa  pulmonis  deorfum  remeat,  & nonali- 
tir,  quamfieflet  Vena  Azyga,  juxta  Codarum  radices 
pronafertur,  earumque mediis  {patiis , fimilitir  ut  illa, 
niuc  inde  ramos  difpenfat.EUST  ACH.  it  Peno  fmt  fori. 

PLACENTA  UTERINA. 

DE  Placshtm  Utisihs  in  Capra  aliilque  ru- 
minantibus conft  itutione  ita  WHARTONUS 
cof.  jy.  Animalia  alteri  parte  dentata , quorum  uteri 
cornua  habent , licet  illa  utplurimum  unicum  foetum  ge- 
flentiquoniam  tamen  grandior  eft, debet  ex  utroque  cor  nu 
alimentum  petere , & propterea  carneas  has  moles  divi- 
fes  ac  multiplices  habent , ut  videre  eft  in  Ovibus , Ca- 
pris, Capreolis , Vaccis , in  quibus  valdi  funt  numerofie 
ut  60.  imo  80.  plurefque  aliquando  numeraverim.  Vide 
quihac  de  re  hic  habentur  cap.  de  Ove  ex  A QU  A P. 

INTESTINIS. 

GLandulosi  plexus  hic  eodem  modo  fe  ha- 
bent ac  in  Ovibus,  diferimen  tantum  in  numero  oc- 
currit, Capris  enim  pauciores  obtigere  & minores,  at- 
que infupir  ipfi  glandularum  apices  minus  coniparii  ac 
(olidi.  PAYERUS  ie  flonj.  intejlin.  adi  cap.  de 
Fele,  Cone,  Lepore , Vulpe,  &e. 


Digitized  by  Google 


4* 


De  Capra. 


OSSIBUS. 

S Celeron  Capri  defcribens  COITERUS  hxc  im- 
primis proponit. 

Frontis  quod  OJJi  aflimilatur  Saturi  dividitur, 
utrinque  Tmberculo  quod  Corautui  principium  prx- 
bet  .praeitum. 

Olla  quas  dorsum  multiforme  conftituunt  brevio- 
ra hic  funt  fimiliter  ac  in  ruminantibus  omnibus , quam 
in  quadrupedibus  aliis;  hifce  ad  latus  adnafcuntur  Ofla  , 
qui , Siquidem  dentibus  ocularibus  inferioribus  adapten- 
tur, formam  vafis  ftiforii  adfumunt. 

Oifi  difto  maxill*  fuperioris  or  aliud  fingulare  adja- 
cet , dentibus  maxillaribus  quinque  recipiendis  dicatum , 
refpondent  hi  inferioribus. 

In  maxilla  inferiore  Diniu  080  anterius  reperiun- 
tur , quibus  deilituitur  fuperior.  Sinus  hinc  infignis  utrin- 
queadeft,  antequam  dente/  quinque  maxillam,  fatis 
notabiles,  fe exhibeant. 

Collo  valdi  longo  animal  hoc  praditum , quo  ca- 
pite terram  attingere  queat  proceris  gaudens  pedibus , 
nec  tamen  Vurms  hic  plures  adfunt  quam  in  aliis 
quadrupedibus , feptem  fcilicet,  harum  fecunda  proceflii 
gaudet  pro  ratione  corporis  valido , 

P f c t o R i s figura  brevis,  angufta.infcrioraque  verfus 
acuminata;  ordinarium  hoc  quadrupedibus  femora  an- 
trorfura  extendentibus,  ne  alias  motus  hic  impediretur 
ab  extenfo  pedore  ; hanc  etiam  ab  caufam  utera  hic 
difunt. 

Os  pictoris  fcfttm  componitur  ffftbu/,  iifque 
anguftit. 

Cosrz  utrinque  treitcim  angnflam cavitatem con- 
flituentes  , cartilaginofis  pradit.T  extremis , fuperior 
omnium  robufla  valde , fir maque , clavicula;  fultioet» 
Vices. 

ViRiniz  TJ orarii  collis  numero  refpondent , 
procejjibxu  inftru&i  veris , longis,  angullis , mutuo  feex- 
cipientibus,  alio  ac  in  aliis  animalibus  modo. 

Sacrum  os  unicam  eft  vertebrarum  ofllbus  haud 
abfimite ; huic  Ilium  os  utrinque  jungitur  j os  hoc , 
cum  eo  quod  Coxa,  & PuHt  eft,  qui  cartilaginum 
interventu  junguntur , cum  iis  convenit  qui  in  V ulpe  re- 
periuntur. 

0{G  facro  Cauda  ossa  junguntur,  qui  numero 

xij.autxiij. 

In  riDi  antiriori  ofla  occurrunt  tria , infi- 
gnia  fatis , liorum  fupremum  humero  humano  limile  ; 
alterum  incubiti  parte  fuperiore,  cui  radius  firmiter 
unitur,  ofliculahis  junguntur  tria,  articulationi  primi  fc- 
eundivi accommoda.  Tertium  os.cuifimileinaliisqua- 
drupedibus  non  invenitur , appendice  gaudet  inferius  i- 
que  ac  fuperius.  Sub  hoc  ofle  tertio  ej/leula  detinentur 
duo,  longiora,  quibus  parte  podici  oflicula  jugantur 
fcfamoidei.  Cohirent  his  oflicula  duo  aha,  unguium 
inflar  exilium  ungulas  inveflientium. 

Fs  moris  os  humano  perquam  limite  ; huic  utrin- 
que ofla  junguntur  duo,  quorum  unum  ulli  femoris  & 
Tilia  interjacet , alterum  femori  connafcitur. 

Tibi*  unicum  tantum  os,  quod  fuperius  humano 
refpondet,  neutiquam  inferius,  appendice  enim  pradi- 
tum,  cui  Tali  a/  jungitur. 

Oflicula  fequunturtria,  fimiliter  ac  in  pede  anteriore, 


prater  longum  lingulare , quod  in  quadrupedibus  aliis 
nonadeft,  cui  duo  longiora,  connata  fubjacent ; nec  non 
duo  aha  prioribus  fimilia,  qui  digitorum  loco  haben- 
tur. Adfunt  duo  Vngula*  referentia. 

C A P.  IX. 

Dc  Capra  Africana  Sylveftri. 

COrnua  erant  nigra , decuflatim  flriata,  xv.  di- 
gitos longa , valdi  acuta,  fatis  reda . fed  aliquan- 
tulum torta,extrorfum  circa  mediam  partem  cava 
& actito  olle  affixa  cranio,  conferente  pericranio  tegen- 
te duro,  crafioque. 

Nasus  hirci  nafo  fimilis  complanatas  erat. 
Palatum  obdudum  Tunica  valdi  duri  , adi 
Iquamas  videres. 

Disiii  mcifarii  in  maxilla  inferiore  odo  erant,  ( in 
fuperiore  enim  deficiebant , quod  niminantibns  animali- 
bus annumeraretur  hoc  animal)  vatdi  acuti , varie  ma- 
gnitudinis. 

Cauda  pilis  pradita  longfc,  nigricantibus. 

Prius  anteriores  ad  flexuram  tibii  P,/// gaudebant 
longioribus  rigidifque  magis  iis  qui  in  reliquo  aderant 
corpore. 

Mamm*  aderant  dui,  totidemque  Papilla. 

Partes  quod  fpedat  internas ; Omstuu  haud  in- 
natabat ir.tefiinis , fed  continebat  ea  ad  pofterioraufque. 

Cartilago  Xwhoiius  quadruplo  major  erat 
quam  in  annualibus  aliis,  latum  ij.  digitos. 

IIiiai  liguri  humano  perquam  fimile  duos  in  /e*»/ 
divifum,  pfxter  quos  duo  alii  minore/,  cujus  alter  quali 
minimus  producebatur  u/que  in  renem  dextrum  quem 
media  parte  tegebat . alter  decumbebat  in  medio  fuper 
fpinam.  Vafcula  hic  Lympliatica  in  parte  concava  fc  ex- 
hibebant. In  fubftanria  ejus  valdi  confpicui  glandula- 
rum adni  coloris  pallidi. 

L 1 1 m i figura  erat  ovalis,  tenuis  valdi  in  finiftio  hy- 
pochondrio limatus , Ventriculo  mhxitna  fui  parte 
jun&us. 

Ventriculi  hic  tre/,  minimi  divili,  fuperius 
ampli  inferius  acuminati  magis. 

Ihtsstinum  Ileum  atque  jejunum  cellulis  exi- 
guis pradita  erant , Colo  quod  ligamenti  munere  funge- 
batur ne  celluli  folverentur , ubique  nexa.  Colon  Cellu- 
lis carebar.  Cacum  vij.  digit.  longum  erat  unum  am- 
plum. 

Rami  Vim*  Misjraic*  infignes  faris  circa 
Colon,  minoribus  ad  inteftina  alia  ablegatis. 

Rimis  feri  quadrati  erant,  dexter  hepatis  lobo  dex- 
tro fuccumbebat , finifter  Ventriculi  extremo. 

Urnas  cornu  duplici  priditus,  interius  eminentiis 
variis  mammillarum  inflar,  in  qtfcvis  cornu  vij.  aut  viij.  & 
orificio  interno  caruncula  adftabat  interius  qui  tegebat. 

Vaia  notabantur  duo  infigit  ia  fatis  Mammas  acce- 
dentia. Tena  quafi  major  dire&c  tendebat  ad  papillam, 
fcrvata  fcmper  eadem  amplitudine , moxque  fubito  abf- 
que  aliis  fubdivifionibas  difparcns.  ^inerta  decurrebat 
ad  faccuhun  papilli  adfitum , ubi  in  ramos  v.  aut  vj.  divi- 
debatur, pedis  inflar  anfenni. 

Pulmonis  lobi  erant  iv.  in  latere  dextro,  ij.uifi- 
niftro. 

. Visa 


Digitized  t 


De  Castore. 


V in  a Aitooi  Car*  fimil  is  erat  amplitudine- 

Coi  longum,  aeuminatumque,  mucro  cartilaginem 
X iphoidcm  Fpedabat- 

Ptii»*iDtuM  immediati ftemonefiebatur, Dia- 
phragmatique ope  ligamenti  duplicis  fatis  validi. 

Cia  tDiuM  mole  haud  magnum  in  duas  partes  falcis 
opefuperficietenos  divifum,  parte  anteriore  ubi  frptum 
lucidum  foraminis  ope  Ventriculi  fuperiores  continui , 
atifra&us  vix  aliqui. 

Ocuu  qui  magni  valde  tedi  erant  palpebra  interni. 

Cois  i a ovalem  obtinebat  figuram ; UW  eoior , 
interitis  viridiufcuta , retinam  perforabat  ramus  venofos 
varias  in  propagines  divifus , ramus  erat  crailitiei  acicu- 
Le  majoris.  Omnia  hinc  fcaeebant  faitguinc  nigro. 

c.  A P.  X. 

De  Caftore. 


43 


A N A T O M.  E 

Injhtuta  1667.  &C. 


ejus. 


AWEPFERO. 

A Liquor  Caftorum  diflediones  inflituit  WEP- 
FERU S,  qua; obfcrvavit  Mi/icHJH.euricf.hi.  1. 
atf.  his  verbis  proponuntur. 

Cjjhr  a Pifcatoribus  in  Rheno  non  procul  A confluen- 
tia , Urfr.isIrcU  & Rieni , menfcNovemb. 

1 667.  mediis  m undis  natans , reratspercuflus.  & cranio 
in  fragmenta  comminuto,  eneftus  «captus  fuit,  quem 
Vimina  Job.  Martin  j Mejera  Ptiarmacoparo noftrati  ve- 
numdederunt.  Mou  eratvaftus;  Poioui  trigin- 
ta libras  fupcravit.  Forma,  color,  rui,  ca- 
mr,  o in  r*s  inciioresSc  molares,  e id  «s  anterio- 
res & poftcnores , atque  cauda  quafi fqoamofa prdr- 
fus  ita  fc  habebant,  prout  A Gifmra , uAldmJuia  & 
Jonjhno  deferihuntur,  nifi  quod  cauda  in  extremo  lim- 
bo hirfuta  ac  breviflimis  & afperiaTcuUs  pilis  praedita 
fuerit. 

Primtim  Ctftar  fiemella  videbatur : nam  in  inguine 
apparuit  Rima  oblonga  & rugofa;  ad  cujus  latera  intus 
utiinqoe  finus  unus  ingrediebatur  corpus  infigne  Utradi- 
ne  palmi  unius , longitudine  palmi  cum  dimidio , crai  litie 
unciarum  duarum  & ampUiis  alicubi. 

Detra&a  curi,  quee  maximam  partem  non  fecus  ac 
in  homine  8c  luibus pertinadtEr  fubje&s  mufculis  & pin- 
guedini adhrerebat , prefls  in  inguine  partibus  prodiit  eX 
rima;  parte  fuperiore  penis  ofleus,  prarputiotedus;  ni- 
hil ver  tS,  quodtefticiuisfimileeflet,  ufpiam  apparuit. 

Deinde  in  confpe&um  venerunt  corpora  illa  magna 
feu protuberande  in  quasutrinque  finus  uraisex  rima  de- 
fiit : non  erant  corpus  uniforme ; pars  enim  protuberan- 
tia- fuperior  firmior  & durior , & quali  corpus  ex  multis 
gland  uli^uris , quarum  quxdam  nucem  juglandem  ma- 
gnitudinfcquarunt , conglomeratum  & compofimm  vi- 
debatur; par»  inferior  vdiica  erat  ovalis  longitudine  Ovi 
anferim,  fed  comprdfior  magis,  quim  exa&i  rotunda. 
Prtpc  CORPORE  glanduloso  prodiit  fui  jiant  m veluti ec- 
roja , gravem  & acutum  cafitrci  fietorem  redokns,  fria- 
bilis: preffj  verti  nftci  emanavit  iumar  alite  am.  otea- 
ginofus,  v Acidus & lentus , fartniifiimus , cifeum putrem 


redok  c : hujus  humoris  quilibet  folliculus  ad  uncias  tres 
circitet  continebat:  cerow  ver6  fubftantie vix ui ciaiu 
ambo  corpora  conglomerata  fitppeditabanr.  Incifis  fe- 
cundum longitudinem  veficis intus  larves,  fedmonticu- 
lofae  multisque  minutis  foraminulis  pm-dita:  v iit-  funt , ex 
quibus , foris  vefici  comprefla , exf udavit  humor , co- 
lore , odore  & confidentia  prorfus  Gmilis  contento  hu- 
mori. 

Aperto  abdomine  T r s r 1 c u 1 1 in  confpe&um  ve- 
nerunt , quos  Cum  Exe.  Dem.  V.  Emtnue!»  Hurtara  Ca- 
rnata , & CjBjjj  gratiffimo,  nullo  modfr  fpin*  affixos, 
fed arteiiusoflispuoisregiori  interna;,  ubi  finus  ftipcr- 
ficiarius  circa  locum  proceflus  petitorii  Infculprus  erat , 
incumbentes  vidimus , nimirum  utrinque  dimidia  pars 
tefticuli  cum  Epididymo  in  limi  recondebatur,  indeque 
facile  auterebatur : quin  nec  peritoneum  traniire  i nobis 
credebantur,  rec  finubas  illis  haud  profundis  accreve- 
rant tediculi.  Tedieuh  autem  pne  animalis  mole,  parti 
erant,  vix  Ovi  columbini  magnitudinem  accedentes,  albi, 
lives , figura  ovali,  fedcompiefia  , quaintdlinarefpi- 
cieba:tt , unica  dcnfa  & nervea  tunica  vefiiti , intus  nivei 
quafi,  & fubllanria  quafi  cx  fibrillis dcnfl  confpafH» 
praediti : nullo  ccrofo  nec ok-agmolb  impra-gnati,  ncc 
fartorem  caflorci  aci  em  retiolcntes,  nec  ita  comparati, ut 
fraus  aliqua  committi  aut  adulterati  ullo  ingenio  pollent. 

Adtcfiiculosvii  folcmri  vasa  vr. e parantia, 
copiosa  pinguedine ciicumdata , defeendebant : ab  illis 
veri)  <k  Epididymis,  vasa  ejaculatoria  primum 
aliquoufq  ue  anfra&uofa , podea  reftiora  verfus  collum 
vefica;  podicum,  & Prostatas  procellebant. 

V t s 1 c a coruprcfia  urina  per  Urethram  peni  atten- 
fam  profiliit. 

Uteri  ne  minimum  vedigium  apparuit , adeo  ut 
defexu  hujus  catioris  maiculo  ne  minimum  quidem  am- 
bigere potuerimus. 

Totum  skdamiH,  quod  admodum  diftentum  fuerat , 
maximam  partem  ventriculus  & inteftina  impleverunt. 

1 m t s s 1 1 m a tenuia  ulnas  novem  nodrates  longitu- 
dine fuperarunt.  Colon  cum  redo  duas  ulnas  longum 
erat . Cneum  i firoftro  latere  emergebat , quod  non  me- 
mini me  in  alio  animali  obiervafle , ubi  colo  proximum 
ulna  longius , vadidimumqoe  fuerat,  & ventriculum  d- 
bii  plenum  mentiebatur , impletum  exonementisfic  Sati- 
bus, extremitas  vero  gracilis  longitudine  & figurfioarvi 
digiti , in  quo  excrementum  craffum  exfuccuro  fubni- 

K latuit.  In  cala  & rt8o  fobaladura  ftccaque  cou- 
titur. 

Pancrsas  duodeno  & jejuno  duarum  fpltamanan 
longitudine  tenue  fubrobicundum  affixura  : vafis  Verd 
fplenicis  fubd ratum  magis  albicans  8t  cra[lius  videbatur. 

Liin  admodum  gracilis  fuit,  vix  digitum  latus , fpi- 
thamam  longus,  penna;  aftferinx  craffitie , pallidus, 
ter.er. 

R em  xs  ambo  plani,  in  ambitu  indar  cultri  acumina- 
ti ; ubi  crafftfiimi  vix  digitum  aailt  fiierum : CaruneuU 
pjfiHjrer,  in  quibus  fulei  longi  & redi  admodum  cou- 
fpicui , magtuc  & long®  erant . 

Er  a a in  fex  lobos  dividebatur:  ex  fingulis  duSur 
illam  emergentes  duduiCholidoeho  majori  infereban- 
tur. Vefieula  fcE-a  bile  liquida  impleta  erae. 

Diavhrauma  robuftumd  admotlum  nerveuro  ap- 
paruit. 

Fi  ■ Put- 


44  -De  'Castore. 

Pulmonis  vald<J leves, albicantes, intermixti pau-  Mucfl exprelsi quaedam fubfidetunt, non fccus  aevario- 
ci.  rubedine,  videbantur.  - I®  marurefeentes  deprimuntur  & rugofe  fiunt : ftyli  ve- 

Col  accedebat  ad  magnitudinem  canis  majoris:  ro  intruso , aut  inflata , denuo  convexa  condebant , adeo 
Jextcr  vuitriculut  ifanguine  fluido  & aquoib  diftende-  utindefaciiif intelligere potuerimus, corpufcukifta ron- 
batur.  . vexa  nihil  aliud  efle,  quim  extremitatem  canalium,  du- 

Cartilagini  m Ensiformem  habuit  latifli-  Suum  leu  alveolorum  ab  ofculis  internis  ad  hanc  mufeu- 
mam,  concavam,  figura:  cochlearis,  quo  infantes  ciban-  lofitm  portionem  externam  defi  nentem ; quodpoftedfc- 
tur,  inambitucartilagineam,  in  medio  ofleam.  paratis  his  corpufculis  convexis  aperti&sconftitit,  nam 

Ventriculi  ftru&ura  admirabilis  omnino  fuit,  quam  vidimus  breves  canaliculos  e(Te  eofque  membraneos , me— 
penficulatiils  cum  Cl.  D.  D.  Hurtere  ii  Cl.  D.Bemnco  diantibus  fibrillis  junfios , in  quibus  mucus  reconditus  , 
Sompfonio  folertiflimo  rerum  naturalium  inda-  nonfecusacme!  in  favis  & prifepiolis  apum  ailervatos. 

satore,  tunc  apud  nos  vivente,  ferutatus  fum.  Amplii-  Nimirum,  quia  cofloru  alimentum  exfuccum , &oo£hi 
fimus  erat,  ftiillo  aut  canino  perfimiiis , nili  quod  fulcus  difficillimum  eft , fapientiffimus  & fummi  admirandusin 
profundiufculusquafi  medium  dividebat,  aciiduosven-  fuis  operibus  rerum  conditor  T.O.M.  ipfi  puleberrima 
triculosobtinuiflet.  Deinde  in  parte  ftniftra  laterali,  pro-  ifta  & affabri  fafta  ffru&ura  bemgniilimd  profpexit,  ur 
pe  llomachum , (eu orificium  liniftrum  ventriculi,  por-  nunquam  deeflet  fermentum,  quod  ad  folvendum  8c 
tionem  rubentem , camofam,  palmo  longiorem,  palmum  comminuendum  alimentum  durum  & afperum  par  forer- 
latam,  ovalem confpexi ; ratus primilm aliquid morbofi  Cceterarum partium  ftrufturam  ceu minfisadinfUtutuur 
& inflammationem  efle,  quoniam  rubedo haxaltior  re-  tunc  facientium , contemplari  fuperfcdi. 
liqua:  tunica:  fuerat.  In  fummitate  a pyloro  adftoma-  Dum  menfc  Dec.  1670.  lUufiriJJimo  Domino  Comiti 
dium  fecundum  longitudinem  incidi  : totus,  quantus  froncifeo  Cbriftophoro  Jc  Furftenberg  medendo  infervt- 
fuerat,  fegmentis  ex  corticibus  & radicibus  arborum,  rem,  obhtumfuit  coforeum  recenter  i coquo  excifum, 
quibus  pauca  ftuffula  corticum  pomorum  & pyrorum  aliudque  & venatore  leparatum:  dum  utrumque atten- 
permixta , adimplebatur : pifcium  vero  vel  crancrorum  tius  pcrluffro  & cultro  examino , deprehendo  vciican* 
ne  minimum  quidem  vefligium  apparuit,  nec  contenta  fcu  folliculum  liquore  impletum,  & corpus  folidius,  pro- 
pifculenti  quidpiam  redolebant , qualis  faetor  in  lutra;  prii  i Pharmacopans  cofiortum  appellatum , communi 
leflione  non  femel  nares  feriit.  Ablatis  maximam  par-  & fibrosa  membrana  involuta  cfTc , qua  ablata  inveni  ve- 
tem  iftis  fcgmentis,  in  (undo  vtntrieuli  aqua  lbgnabat ; ficam  & corpus , a me  glandulofum  creditum , diverias 
deterso  ventriculo,  nihilominus  patieres  interni  muco  plani  partes  efle,  & quamlibet  propriis  involucris  pr*- 
quddam  obliti  permanferant.  Ubi  fulcus  foris  apparuit , ditam , nullumque  inter  ip(as  nifi  vicini®  commercium 
ibi  intis  confpiciebatur  prominentia  quadam  nervea , exiftere,  & inlbper  utramque  peculiarem  ad  contenta 
qu®  tamen  non  tam  alta  fuerat,  ncc  ita  ventriculum  di-  excernenda  dufium  na&um  efle  : quamobrem  ut  cafto- 
videbat,  utduoventriculiconilitnendiforent.  Eo  loci,  re  potirer , qtiem  fc&ione  accuratiore  examinarem, 
ubi  portio  carnofa  rubicunda  for  is  videbatur,  intiiafora-  nullo  labori,  nullis  fumtibus  peperci, 
minafeu  ofculo  qulmplurima  in  coiifpeflum  venerunt , Commodi  J.tg.feh.  1 fll.tmjhr  obvenit  Mcfrkrr- 
maximam  partem  rotunda  Scientem  admittentia,  qu®-  dii,  dum  rurfiis  apud  llluftriffimum  Dominum  Comitem 
daro  femilunata , inprimisfupeiiora&ftomachovicinio-  morarer,  quem  a venatore  quodam  comparavi.  Prope 
ra.  Interno  ventriculi  tunico  blanda  manu  circa  h®c  fo-  Guttenfioig,  juxta  ripoe  Donubii  ibidem  alicubi  vorti- 
ramina  feu  ofcula  fublata,  aut  uno  alterovi  ofculo  inciso,  coli , & per  loca  alpena  & inculta  inter  montium  prxei- 
fub  quolibet  plura  minora  ofcula  apparuerunt  in  exti-  pida  decurrentis,  tendicula  ferrea  captus  fuit.  Venator 
mum  incifum  patentia : prefsa  foris  portione  rubicunda  tendiculam  Irneam  catcn®  ferre*  alligatam  prope  ri- 
ex  ofculis  mucus  albus,  perfpictius,  lentus,  cafloreuni  pam  fluminis  occultavit,  iis  in  locis,  quos  fibrum  trans- 
redolens  exftillavit , qui  !a£h  calefado  affufus  illud  me-  tifle  ex  vdbgiis  cognoverat.  Incidit  cojlor  pede  an- 
diocriter  coagulavit:  flotu  in  unum  alterumviofculuin  teriore  in  tendiculam , inciloribus  femet  ab  illa  liberare 
immijli  particula  tubicund*  fubftantia  foris  intumuit:  annitebatur,  unde  non  pjrdr»  obtundebantur,  dumqoe 
fiylo  vero  mtruro,  quod  facili  interni  tunica  fublati  i tendicula  prehenfus  omnem  vimabhibet,  ut  libertate 
contigit,  ejusglobulus  in  externa  & reda  ofculo  oppofi-  potiatur,  iemet  in  fluvium  prxeipitavit  & fuffocatus 
ta parte fubftanti® rubr* tangebatur.  Membrana,  por-  Fuit.  Quoniam  tunc  opportunum  & exoptatiTimutn 
tionem  hanc  rubentem  integente,  fublata,  protinus  ocium  naflus  eflem , cifiorem  diligrntiflimc&nro  viri- 
apparuk , illam  mufculutn  efle , fibris  reofis  prsditura , bus  perluffrandum  & examinandum  duxi,  quod  feci  pne- 
qu®  extcripriBteguiafibrisparallehefuerunt.  Mufiuli  fcntibus  & fpeaatoribus  viris  Exc.  Dn.  D.  ^ejnJreo  No- 
b6c  quafi  membraneo  fccwidum  longitudinem  inciso,  gro  fbjfico  Vberlmgani , Dn.  D.  Job.  Cbrijloph.  Heme- 
corpufcula  convexa  ceu  glandul®  rninut®,  in  apricum  manno  fbjfici Mepkirchant , Dn.  D.  Job.ConroJi Sten- 
venerunt:  toto  mufculd  caute  ablato  cum  ftupore  cor-  echo  Amicis  & fautoribus  honorandis.  Cajfor  iftextate- 
pufcula  convexa , oblonga , fubrubra , minutilfimis  vaiis  & mole  longi  minor  erat  primb , quem  verior  vix  an- 
fanguifcris  decorata , tritici  femine  & latiora  & longio-  nuum  credidit,  & pondere  non  quindecim  Wras  exceE 
ra,  feu  in  acie  locata  vidimus:  illaceuacinulospomigra-  fit:  longus  pedes  duos,  latus  pedem  unum, 
nati  cortice  denudati,  feu  femina  Maizi  five  frumenti  Cami  compreflum  habuit;  oculoi  parvos,  fubnt- 
turcidfcapo  accreta,  fcd  pulchriore  prorsis  ordine  Gta  gros:  ourer  minutas  rotundas:  nefum  fimum;  Jenter 
intuebamur , nam  nullum  alteri  eminentius,  nullum  a Ii-  inciforcr  prom  inentes  latos , fuperiores  duos  flavos , in- 
ncate&adef)e&ebat,aatmolcunumalterumfuperabat,-  feriores  magis  rubros,-  CiBnm  bteve , craffum  ■ peoij 
pofitt  autem  erant  fccundutn  fibrarum  rcditiidmcru.  ontcrnrre/  digitis  quinque  pnedru  erant , & unguibus  ro- 
tundis. 


De  Castore.  45 

tundis,  fed  obtufis  muniti;  pcftrriert!  digiti  jungtban-  branS  mufcnlofl , protinbs  in  propatulum  venerunt  api- 
tur  membrana  crafsa  nigra  ac  obtinebant  ungues  latos  cesceu  extrtmitdttt  cantlicHlimm  cec* , Maizi  femini- 
fubnigros,  fimiles  fimiarum  unguibus.  bos  & acinis  granatorum  fimiles , pulcherrimo  ordine  & 

Pilus  omnis  mollis,  in  iorfo  verb  firmior , craflior  feric  locata: , albicantes  & mdlfes.  Apices  a fe  invicem  & 

& fufeus;  inventre  & pedore  mollior,  brevior  &al-  canaliculos  ipfbs  blandi  feparavir  in fummirate & pro- 
bicans. ' greflu  jungebantur  fibrillis  tenerrimis  & facili  foftibili- 

Cauda  palmis  duobus  longior,  lata  undas  tres,  bus:  canaliculi  feu  loculamenta  longa  erant,  unciam  di- 
crailitie  parvi  digiti , nigra  & quafi  fquamofa , non  veri  midiam  circiter ; ad  latera  & in  fundo  prope  infertionem 
talis , nam  cutis  nigra  incifa  & quafi  cancellata  erat,  con-  in  ventriculum  minutis  vafis  fanguiferis  pingebantur,  qua- 
fi flent  Ue  quali  cartilaginea::  hac  venator  ajebat  Fihrtt  fi  & veftiebantur  : quidam  canaliculorum  reda  verfus 
Inter  natandum  validi  aquam  percutere , jucundo  ftre-  ventriculi  tunicam  pergebant , qui  obliqui  mediis  aliis 
pitu  &4f>e£taculo : in  extremitate  tenuior , nec  ut  in  pri-  canaliculisaut  prope  fundum  inferebantur , unde  quidam 
no  hirfuta  fuerat.  ibi  ampliores  & majores  evaferunt , antequam  ventriculi 

Pelli  maximi  in  natibus,  lumbis  & abdomine  imme-  tunicam  attigerunt.  Ventriculo  in  fummicatei  Stomacho 
diati  pihgiido  fubjeda  erat , unde  aim  labore  de-  ad  pylorum  inciso , inveni  ipfum  meris  corticum  & li- 
erahebatur ; promtiis  in  dorfo,  pedore  & artubus  abfce-  gnorum  tegmentis  infardum  : necveftigium , necfbeto- 
debac,  cui  panmeuli  etrmfi  portiones  affixar,  nihilomi-  rem  velpifcium,  vel  cancrorum  animadvertere  potui- 
nus  perfticerunt.  mus,  quamvis  juxta  flumen  pifeofum  admodbm  vidita- 

inguin»  non  denudavi  pelle,  ulteriori  examini  partes  rit.  AfTeverabat  tunc  venator  fe  in  nullo  fibrorum , 
illas  fervaturus , quarum  nimirim  Causa  p*«ecipui  hanc  quamvis  plurimos  tendicula  ceperit , quidquam  pifculen- 
fjdionem  infiitueram.  ti  unquam  in  illorum  ventriculis  invenifle.  VentritnlS  i 

PeBorc  tpertS  occurrit  Pulmo  dextri  lateris  inflatus  contentis  mundaro,  interior  tunica  mucoia  levi  attrito 
atro  rubefeens : finiftri  lateris  minus  inflatus  & flacaidior  abiccdebat,  forfanquia  jamdiestertiuspraterierat,  ex 
ex  albo  rubefcens : incisa  afpera  arteria  nullam  aquam  quo  captus  fuerat.  Propi  Stomachum  in  fmiftra&anti- 
ex  Pulmonibus  exprimere  potui , fortius  illis  manu  con-  ca  parte  intus  quamplurima  foram  inula  & ofcula  vidi , 
ftridis  prodiit  fpuma,  adeo  ut  in  flumine  fuffocata  nihil  quinquaginta  ociter  numerando  confpexi,  qtxedamro- 
prorfus  per  laryngem  intra  afpcram  arteriam  liquoris  ad-  tunda_,  quaxlam  femilunata  erant , multa  in  extremitate 
mififle  videretur : utrinque  quidem  incavo  pedoris  aqua  circulo  albo  ceu  limbd  pr. edita,  quaxlam  obliqui  infere- 
lotura  carnium  fimiSs , fcilioet  in  dextro  latere  ad  uncias  bantur,  unde,  dum  integra  erant,  ftylum  agrius  admit- 
quatuor,  in  finiftro  circiter  uncias  tres  cruoris  illius  lim-  tebant,  nec  quicquam  4 ventriculo  canaliculos  fubirepo- 
pidioris  inveniebantur , quem  potiis  ex  vafis  fanguifrris  tuit : nam  prefsa  foras  tota  illorum  acie  folummodo  mu- 
tn  animali  cum  violentmimS  morte  ludante  exprefTum  cus  albicans  aut  gryteus  turbidiufculus , cajlcrti  odore 
exiftimo,  quam  Pulmones  tranfrifle,  fimulquefar.guinis  priditus,  copiolus  admodum , absque  ulla  vd  minima 
aliquid  fecum  rapuifie, & pedori  infufumfuifTe:  nam  in  Tegmenti  alicujus  particula,  exfudavit.  Uno  alterovi 
afpera:  arterie  vel  trunco  vel  ramis , nec  aqua  pura , nec  ofculo  in  ventriculo  intus  inci^fi  protinus  plura , frilicet 
fanguinetirtda  extra  vafii  apparuit.  q.  j.&plura  foramina  in ofculum illud  definentia appa- 

Col  magnitudini  canis  mediocris  aquale  fuit,  cui  ruerunt,  & per  ofculum  citra  obftaculum  ftylum  ufquc  ad 
ventricului  dexter prorshs  rugofus quafi afliitus erat,  ni-  extremitatem  coecam  canaliculi  adigere  potui.  Phires 
gricans , non  multum  (anguinis  fluidi  continens,  illo  ma-  canaliculorum  fecundum  longitudinem  ad  extremitates 
ximam  partem  in  dextrum  pulmonem  effuso,  unde  intu-  incidi,  intus  pleni  muco  erant,  ceu  in  favis  apiariis  lo- 
fnuit,  & adeo  rubuit : fmijlcr  vrxtriculud  carnofus,  den-  calimelle,  quodeterfo  apparuit  fuperficiesafperiufcula 
fus.hcvis,  minus  (anguinis  etiam  fluidi,  continens : An-  indar  panni  fericei  tonfi:  vidi  quoque  illorum  fiiperfi- 
hituncxU  erant rugofir:  foramen mtle  daufum-  ciem  internam  vafis  capillaribus afpcrfam.  Canaliculo- 
Diapuxaoma  in  medio  longi  lateque  nerveum  & rum  tunica  tenuis  quidem  eft , fed  non  adeo  facili  lace- 
robuftum  fuerat.  . satur.  Videtur  membrana  mufculofa  canaliculos  foras 

Caatilago  Ems i ro«»n  pollice  latior  erat , involVen»,  comprimere  & conftrmgere,  ac  mucum  in 
concava,  in  ambitu  cartilaginea.  illis  genitum  in  cavum  ventricul  i,  neceifitate  exigente , 

Vistxi  culus  multum  minorerat , quam  inpri-  adigere,  & vi  quadam  trudere.  Poflquam  attenti  cana- 
tnocaftore,  in  medio  quoque  fulco  praeditus , & ceu  in  liculosperluftravi,  illos  abfeidi:  fundus  feu  pars  venti», 
duos  divffiis.  Eminens  illa  rubedo  prope  Stomachum  culi , cui  accreverant,  eorumque  radices  fungorum  genus 
longa  erat  uncias  tres  cumfemifTe,  lata  uncias  duas  cum  referebant,  quodBauhin.  Porofum,  alii  vaginofum^ 
femiffe,  alta  unam:  ablato  tenuillimo velamine  appa-  f(x>ngiofum, noftrates  Jffffoirodtill  appellant,  foiamimi- 
tuit  mufculus  feu  membrana  mufculofa , crallitie  dorii  lis  non  ampliuscxadum  illum  ordinem  fervar, tibus , qui 
mediocris  cultri,  fibris  redis  praedita,  qu*  a fine  gula:  in  extremitatibus  crecis  obfervabatur , ob  canaliculorum 
deorfum  vergebant : nam  incipiebat  d fine  gulx,  ambie-  variam  & plerumque  obliquam  infertionem  in  tubulo» 
bat  fuperiorem  ventriculi  partem , ut  verius  anteriorem  majores:  dpleriqueilloram  adhuc  largi  fundebant  mu- 
extenderetur  quidem,  magis  tamen  finiffrorfum  declina-  cumturbidum  cruore  leviter  tindum  fauci  is  vafculis  ca- 
bat,  ita  tamen  ut  non  totum  ftomachum  circumdaret : pillaribus,  quamvis  iteratis  coroprefliorubus  omnis  cx- 
& licet  continua  vel  faltem  contigua  videretur  cum  gula,  1 " " ' • ” 

leviter  feparata  ejus  extremitate,  integra  uncia,  riim 
ipfa , tum  partes  fubjeda:  A gula  diftabant : continua  au- 
tem «at  cum  ventriculi  tunica  media : Remota  mem- 


G u i a pr:r  inteflinis , ceu  carnofior , vifa  mufculus  fi- 
ftulofus  quafi , maxime  ob  tunicam  ejus  exteriorem  : /«- 
tenu,  ubi  in  Stomachum  definebat,  prominuit,  lim- 
F j . bumque 


46 


De  Castore. 


bomque  conditui? , i quo  apicuti  albi  pendebant  in  on- 
b.'m , fimiles  illis,  qui  in  lingua  bubula  elixa  confpiciun- 
tur.  Ejufdem  generis  apiculos  in  gula:  quoque  parte  i 
limbo  remotiore  ab  interna  tunica  dependentes  plures  vi- 
di, deorfum  fpedantes,  qui  ingrefTum  in  ventriculum 
facilicare,  at  regrtfflum  remorari  videbantur  : hanc  in- 
ternam quoque  tunicam  cum  ventriculo  non  continuam 
cognovi,  cim  illam  integris  ventriculi  membranis fepa- 
rarc  potuerim. 

In  Pyloro  tunica  nervofa  ventriculi  prominuit, 
limbum  feu  circulum , feu  valvulam  circularem  contli- 
tuit , qua:  egrefliim  admittere , regrefTuin  vel  impedire , 
vel  difficilem  reddere  videbatur : crallior  quoque  & den- 
fiorSc  rugofa  ac  fulcis  redis  pnedita  fuerat , ac  fi  Pylo- 
rus fph  inderis  munus  quoqueobiret.  Ante  Pylorum  in 
duodeno  finum  obfervavi,  in  quo  propter  circulum  Py- 
lori materia  furfum  regurgitans  flagnare  potuiiTet. 

Intestina  gracilia  ulnas  odo  longitudine fupe- 
rarunt:  Colon  cum  redo  duas  ulnas  xquavit  : Cacum 
itidem  in  fmiflro  latere  cblo  adnatum  vaftillimumfuit, 
imo  .impluis  colo , definens  in  cacumen  aneuflum . Colon 
pulchri  in  cellas  dividebatur , quas  firmabat  linea  alba 
nervea  : Continebat  fores  molliores , rcSum  vero  in  fci- 
bala  induratas  : excrementa  ex  fegmentis  conllabant , 
foetoris  expertia.  Ilei  portionem,  cacum,  colon  tS  rcBum 
ex  corpore  exempta  & mundata  inflanda  curavi , atque 
in  umbra  exficcavi.  Incilo  Ileo'  ad  coli  medium  ufque : 
Incoli  principio  incidi  primum  valvulam  Ileoappofi- 
fitam , nerveam , circularem , & regreffum  in  Ileonim- 
pedientem  : deinde  ampliflimam  cavitatem  feu  fpatium 
targiflimum,  in  quo  non  procul  ab  Hei  oftio  in  iiniftro 
latere amplilTimumorifioium in  cacum  patens,  cuiprx- 
e/at  valvula  nervea  infignis , foras  in  cavitatem  fpedans , 
ingrefliim  focum  largiorem  & impetuofum  remorans : in  ! 
ejus  parteinferioreoextrilaterisaliud  o/lium  apparuitm 
colon  definens,  in  quo  itidem  valvula  nervea  circularis  fi- 
ta  erat  deorfum  vergens , & defcenfum  fecum  conce- 
dens. Denique  obfervavi  tot  valvula/ incolo  nerveasfic 
membraneas , quot  cella:  fuerant  : omnes  fcmilunares 
erant , plerumque  dux  fibi  oppofitx  circulum  faciebant , 
quxdam  non  quidem  diredi  oppofitx , at  non  procul  di- 
(tabant,  quo  miniis  circulum  facerent.  Quia  inflatio  per 
redum  fiebat  magis  valvulx  coli  in  altum  tollebantur. 
Quamvis  Colon  fatis  fuperque  mundatum  videretur , ni- 
hilominus plurima  frullula  tegmentorum  in  colo  & aeco 
comparebant.  Intcfiinum  retium  in  pelvi  amplum  ad- 
modum fuit,  cui  foris  undique  adhxfit  muiculus  fibris 
redis  prxditus  unciarum  trium  longitudine  , qui  orieba- 
tur ab  ofle  pubis,  a lateribus  oflis  Ilei  & Ofle  (aero , vali- 
dus , nimiriim  ani  levator  > quem  robuflum  & undique 
jjmcflinum  hoc  ambientem  efle  decuit  ad  retraliendum 
Tftum  longius  forti  prolabentem  in  excretione  ftibalo- 
rum  valdi  aridorum.  Sub  hoc  mufculo  propt!  podicem 
SpbmBcr  erat  circularibus  fibris  dotatus.  Intepui  rcBi 
tunica  exterior  fibris  redis  vaUdiifimis  prxdita  erat , ut 
ipfum  non  fecus  ac  gulam  mufculum  fiflulofum  nuncupa- 
re aiifitn:  Interna  vero  tunica  admodilm  rugofa  & pli- 
catilis fmt , & levi  attritu  ab  externa  vicina  abicedeoat : 
cllque  illa  ipfa  qox  in  ani  procidentia  aliis  protuberare 
videtur,  & fine  periculo  gangrxna  affoda , etiam  in  ho- 
mine , ferro  tolli  potuit , & non  raro  difficilioris  Sc  dolo- 
i ificx  valde  excretionis  caufa  efl,  fi  tumeat. 


Pancrias  condientia,  colore  6c  fitu  fe  liabebat , 
ut  in  priixe  fibro : ejus  JuBum  monftravi obiter. 

Nulla  vaforam  lideorum  vefligia  fupererant:  Rece- 
ptaculum Chyli  & JuBum  thoracicum  propterea  inquire- 
rem fuperfedi. 

Vina  Cava  & Porta  fanguine  turjfebant  , 
quem  venator  ajebat  femper  adu  frigidum  efle , penes 
autborem  fit  fides. 

L 1 1 x admodum  parvus  fuit , longas  tres  uncias,  latus 
digitum  parvum , gracilis  admodum,  fcilicct  vix  craflitie 
dorfi  mediocris  cultri , pallidi  rubefeens , mollis , videba- 
tur poti&stznia  ventriculo  quafi  aifuu.  • 

H i p a r molle , rubicundum , pro  animalis  propor- 
tione magnum,  in  lobos,  ut  in  prxeeaenti,  divifum. 

Visicula  aiLARiA  filoli  hepatis  non  refpon- 
dens,  parva,  feraiplena  bile  fluida:  JuBu/  hlanur  ad 
unciam  unam  extra  hepar  exporrigebatur. 

In  cuti  integra  in  pube  relida  videbantur  duo  ofha  m- 
fignia,  fuperius  fub  olle  pubis  eft  rima ; inferius  fub  cauda 
fodi*  cfo  inter  hac  oftia  in  utroque  latere  in  cuti  de- 
pili utrinque  apparuerunt  duo  foramma ,.  qux  llylun^ 
led  non  profundi  admiferunt,  ex  quibus  pili  aliquot  ri- 
gidi & nigriufculi  excreverunt,  unciales  longitudine. 

In  parte  rimx  fuperiore  reconditur  pinis:  fub  illo 
rima , mediante  membrana  intergerina , in  duas  partes  di- 
viditur, quarum  quxlibet  ir,  finum  definit  lateralem. 

Pelle  remota  m inguine  folummodo  relidis  foramini- 
bus lateralibus  & rimx  parte  inferiore,  ubi  membrana 
dividebatur,  in  confoedum  venerunt  Vcfica  liquore  un- 
duoso plerae,  Ca/corum,  Tefliculi  foras  abdomen  fiti , 
& penis , qux  ordine  nunc  explicanda  funt. 

VasiCA  feu  Folliculus  & Castorium 
proprii  &verificdidum,  una  communi  membrana  fi- 
brata & quafi  mufculofa  in  quolibet  latere  tegebantur : 
membrana  ha*  oriebatur  fub  ofle  pubis  : involvebat 
utrumque  corpus  & fub  veficafeu  Folliculo  obliteraba- 
tur,-  prxdita  erat  fibris  redis  & obliquis , non  videbatur 
ob  ortura  & infertionem  portio  panniculi  carnofi , led 
peculiaris  mufculus  membraneus,  inferviens  non folCun 
involucri  loco  his  partibus , verhm  etiam  illarum  com- 
preflioni.  Pinguedine  & membrana  hac  mufcuktsautrio- 
que  remoti , apertius  in  confpedum  venerunt  Te/ticul/ 
procefllbusperitonxi  incluli,  Caponum  & Veftca , foil. 
m quolibet  latere  tres  dift  inde  partes.  Vefca  & Ca po- 
rcum manifefti  diftinguebantur  : quxlibet  enim  pars 
tenui  adhuc  membrana  inveftiebatur , per  quam  vafa  ca- 
pillaria fanguifera  plurima  difpergebantur , qux  fobolca 
vaforum  vicinorum  hypogaflricorum  & Iliacorum.  Ve- 
fica figura  frudui  amygdal*  cortice  viridi  tedofimilis 
eft : longa  uncias  duas , lata  unciam  unam , crafla  unciam 
dimidiam:  colore  ex  albo  rabefcera : fuperficies externa 
afperiufcula.  Sublata  tenui  membrana  tota  fuperficies 
incru  (labatur  glandulis  minutis  denfo  conglomeratis  & 
tenuiflimis  fibrillis  cohxrentibua , quibus  fegregatis  tota 
fupeificics  quafi  verrocisex  albo  robefeentibus  occupata 
videbatur.  Glandula  iflx,  quas  verrucale / mihi  appel- 
lare liceat,  tenacifllmi membranx  veficx adhxrebant , 
non  fecus  ac  verrar®  cuti : inter  verrucas  iflas  vafa  capil- 
laria ferpebant  plura  : qualibet  quoque  verrucarum  in- 
minutiflimas  alias  glandulas  citra  lacerationem  dividi  po- 
terat, apparentibus  intra  interllitia  quoque  vafis  capille 
ribus , verum  ad  fuperficicm  veficx  externam  pertingere 
non  licuit.  Juxta 


De  Castor 


E. 


Juxta  callum  vefica  (eu  faSiculi  in  parte  ima  fita  erat 
glandula  phafeoli  magnitudine,  qua: primo afpedu g!o- 
bofa  erat : qui  comprefsa  ex  inferiore  foramine  prodiit 
fuMantia  alba  inftar  vermiculi,  confidentia cafei  recen- 
tis , crafiitic  pemse  columbinre , quamvis  foramen  non 
multum  majus  pundo  lachrymali  apparuerit , redolebat- 
que  cn  fteTcum.  Prefsa  vefica  prodiit  ex  vidno  foramine 
liquor oleaginofus  citrinus  odore gravi caflorei,  im6 ca- 
fei putridi.  Ambo  liare  foramina  fita  funt  in  fpatio  inter- 
medio inter  rimam  & anum.  Quarlibet  harum  veficarum 
continuit  drachmam  cum  dimidia  liquoris  olcaginofi , cui 
eafeofi  aliquid  permixtum  erat : liquor  vafe  exceptus  in- 
ftar olei  congelati  protinds  concrevit:  chartx  illitos  & 
igni  admotus  llrepitum  diu  edidit,  antequam  dammam 
concepit , ac  fi  multum  vel  aquae  > vei  falis  ipfi  permixtum 
edet  : confumto  ver6  illo , quod  miniis  inflammabile 
erat,  luculenti  hs  arfit,  quam  charta  nuda  incenia.  Exi- 
guo in  vefica  incifo  foramine,  inflata admodiun i ntume- 
lcebat , flata  per  naturale  foramen  non  erumpente : In 
fuperfide  vefica:  inflatas  xUniuU  vcmctht  amplius  fe- 


47 


Jungebantur,  non  tamen  a flatu  intumefcebant , nec  vel 
minima  immutatio  in  cifircovumo  contingit.  Veficam 
hinc  totam  fecundum  longitudinem  inddi , qua  mundata 
intus  i liquore,  vidi  totam  fuccingi  A tenui  membrana  in- 
ftar amnii,  rugofa  & plicatili,  quz  ab  inflatione  non  ta- 
lis evafit ; nam  in  altera  oppofita  vefica , quam  non  infla- 
veram , fimilem  membranam  fucdngentem  inveni : ap- 
paruerunt quoque  plurima  minutiflima  ofcula,  quorum 
qu*dam  femen  milii , quaxlam  lentem  & mediocrem  fty- 
lum  admiferunt : foris  preflis  glandulis  verrucalibus  ex 
ofculis  plerifque  humor  oleaginofus  citrinus , ex  quibus- 
dam quoque  cafeofus  in  cavitatem  veficae erupit:  cuili- 
- bet  enim  glandulas  ofculum , quandoque  duo  fubjeda 
erant.  Intus  per  membranam  tenuem  transparuerunt 
quoque  vafa  cap  illaria  fanguifera  plurima : infuper  fuper- 
ficies interna  ob  verrucarum  radices  admodum  ir>£qualis 
8r  monticulofa  fuit. 

Callum  vtficu  inttis  anguftum  erat  & rugofum , fulcis- 
que  redis  pricditum,  quod  foris  aliquoulque  ftylum  lu- 
benteradmifit,  intus  ver6  coarftatum  acrius  tranfitum 
concedit.  GUnduU  illa  Mofa  collo  velic*  hujus  ad- 
jacens, phafeoli  magnitudine , poftquam  illam  a conten- 
tis plani  evacuavi,  apparuit  quoque  ex  conglomerata- 
rum numero  efle. 

His  perluftratis  VeJicM\,  illxso  cafioteo,  exemi, 
quod  facili  prrcftare potui : nam  propriis  membranis  di- 
(linguebantur,  & vefica: collum  peculiarem  exitum  forti- 
tum  eft , definens  in  cutim  glabram  ofculo  a rima  unciam 
dimidiam  diftante.  Vcftci  inversa  & fuper  digitum 
extensa  ofcula  inftar  caliculorum  apparuerunt , cmcfci 
limbo  membraneo , ex  quibus  prelhs  verrucis  adhuc 
prddiit  liquor  oleaginofus,  ex  quibufdam  .etiam  ca- 
uofus. 

Veficse  fuperiori  parti  accumbebat  cujhrtum : Primo 
intuitu  corpus  glanaulofum  conglomeratum  efle  videba- 
tur: longum  erat  uncias  tres,  latum  unciam  cum  dimi- 
dia ubi  latillimum  . in  extremitatibus  unciam  latum,  ubi 
crafliliimum  vix  unciam  altum.  Figura  fimileerarpyro 
oblongo  ficcato  > rotundum  fed  in  parte  antica  &pol(tca 
compre  (fum.  Superficies  ejus  quoque  cerebro  antraduo- 
fo  comparari  poterat.  Cotor  ejus  gryfeus  ftriis  (angui- 
neis & rubicundis  intermixtis.  Superficiem  Cejitni  ve- 


ftiebat  membrana  nervea  plurimis  vafis  fangui feris  capil- 
laribus dotata , quam  in  recenti  facild,  in  paulo  exficcato 
aigrius , & nonnifi  in  aqua  maceratam  feparare  poteram : 
inter  feparandum  inveni  illam  non  foliim  anfradus  inter 
fe  colligare  mediantibus  fibris  tenerrimis , fed  etiam  ipfos 
anfradus  ubique  etiam  in  profundiflimis  fulds  undi- 
que obtegere.  Anfradibus  & gyris  fcgregatis  & difru- 
ptis  digito  fibris  ampliis  explicatis  inter  Iuleos  profun- 
diores vafa  capillaria  infignia  & copiofa  ferpere  vidi.  Re- 
mota membrana  nervea  occurritalia  afpedu pulcherri- 
ma , multis  minutiflimis  quafi  fquamulis  praelita , quae 
lud  oppofira  inftar  argenti  relucebant , maximi  clara  St 
diduda:,  alias decubua- & deprefii  fqturoute  livebant, 
imi  pro  varia  lucis  admiifione  & litu  alios  atque  alios  co- 
lores , ut  colla  columbarum , oftentabant.  Membrana 
hrec  argentea  ubique  uda  erat  a lympha  tenuiflima  & 
limpidmima.  In  rima  orificium  pollicem  admittens  in 
cavitatem  Ctfitrci  patuit:  digito  igitur  indito,  anfra- 
dus,  ceu  rugas,  omnes  explicare  valui:  itaque  penna 
anferina  indita  & in  lateribus  orificio  primum  digitis 
comprefso  inflavi , protiniis  omnes  anfradus  ampliis  ex- 
plicabantur , & totum  ctfitrcum  inftar  vefica:  fecundum 
omnes  dimenfiones  expandebatur , & poftea  Orificio 
cum  filo  coardato  inftar  vefica:  rotunda:,  inque  fuperfi- 
cie  plana:  perftitit  : fic  manifeftd  didici , Caliorcum , 
quod  antea  corpus  glandulofum  opinabat , nihil  aliud 
efle,  quim  veficam  aut  burfam  aliquam  rugofom  & pli- 
catam , variofque  in  anfradus  & gyros  redadam  a mem- 
brana ejus  exteriore  nervea.  Burjt  ij U hic  ratione  ex- 
plicata unciarum  quatuor  capax  erat : nondum  vero  fi.-f- 
tu  diftenta  finum  quidem  obtinuir,  fed  vix  drachma: 
dua;  vel  tres  in  illo  recondi  potuiflent.  Poftquam  abundi 
hanc  burfam  foris  contemplatus  cflem,  mediam  difeidi  : 
In  ejus  cavitate  continebatur  fubftantia  veluti  cerofa,  fub- 
flava , friabilis,  odore  gravi  & aeri  pradita , divifa  in  fru- 
ftula,  quorum  alia  pHi,  alia  majore  magnitudine  occur- 
rebant. Interna  eius  fuperficies  eadem  fubftantia  oblita 
fuit,  & paries  ochra  tindus  videbatur  : intus  quoque 
'membrana  fquamofa  foit,  unde  fubftantia  illa  fubflava 
hifccbat  quali : ad h adit  autem  fquamulis  fcu  villis  perti- 
naciter , ut  omnem  cultri  manubrio  auferre  & abradere 
nequierim  citra  villorum  avulfionem:  quibusavulfis fo- 
ramina ceu  acu  inflida  in  membrana  relinquebantur. 
Manifcfti  apparebat,  fubflantiam  illam  ceream  ab  ato- 
mis feu  minutiflimis  particulis  parietem  incruftantibus , 
attrituque  feparatis  ortum  & incrementa  fua  ducere.  In 
altero  Ctftareo  nondum  explicato  nec  inflato,  inorifi- 
cio  in  rimam  definente  hadlt  fruftulum  fubftantia:  ccrqfie 
avellanea  majus:  illo  fecundum  longitudinem  inciso  in- 
terna fuperficies  quoque  anfraduofa  8c  gyrofa  apparuit. 
In  utroque  latere  cacterum  vefica:  ifta:&  Ca/Ureum  pari' 
fe  ratione  habebant , nnllaque  inter  illas  differentia  ap- 
paruit: tum  quoque  obfervavi  utrinque  veficam  &ca- 
ftoreum  ob  cutim , qua  mediante  cohaerent,  itafeparari 
polle , ut  ex  uno  ortu  connexi  maneant,  cuti  ligamenti* 
leu  vinculi  intermedii  beneficium  przftante:  neutiquam 
veroceminos  folliculos  utriiisque  lateris  una  membrana- 
concludi  polle  PanJu/  utriusque  Cajlorci  cum  vtficir. 
ambabus  vix  Unciarum  quatuor  fuit,  quamvis  omnia* 
fruftula  conqutfiverim , qure  ad  ipfius  molem,  prouta 
venatoribus  venundatur,  pertinere  credebam. 

Tisticvlos  pneter  cxfpcdationem  in  hoc  Ctjhrt 

lub 


^.8  D e C a 

fub  ofle  pubis,  prope caftorcum tunlc*  vaginali  inclufos 
reperi : nulla  in  inguine  fcroti  aut  tefticulorum  illic  la- 
tentium indicia  foris  vel  vifu  vel  tadule  monftrabant : & 
quamvis  Caftoreo  vicini,  nullam  tamen  intor  illos  & Ca- 
ji ircum  communio  intercedebat  five  mediata,  five  im- 
mediata. Vafa  (anguifera  per  tunicam  vaginalem  feu  pe- 
riroreei  proceflum  raanifefti  transparebant , tam  dete- 
rentia , quam  capillaria  fuperficiem  eorum  permeanda. 
Tisncvti  leviter  preili  in  cavum  abdominis  retro- 
cdTerunt  ac  perftiterunt  infinu  fuper  ofle  pubis  perito- 
rreo  intus  iniculpto , proceflu  ejus  collabente , ade6  ut 
nifi  dextri  id  fieret , pari  facilitate  extrudi  nequiret. 

Tefliculis  (lipcmc  iniercbantur  vasa  dipirin- 
t i a vulgo  dida,  pyramidalia , varicofa  & miris  anafto- 
mofibus  hinc  inde  coaleicentia  : illis  incumbebant  Epi- 
JjJimi  & Para/lata  interna:  tefticulorum  parti  para- 
{iatis inferebantur,  mediante  membrana  tenui , mufculi 
crema  flere  t , pr*  mole  illorum  exigua , infigne*  dc  (emi- 
cavi , membrani  tendines  nervoTos  involvente , ac  ii 
mufcuh  illi  vaiidi fatis  retradlioni  tefticulorum  intraab- 
domen  inferviaent.  Tefliculi  parvi  admodum,  albitluni, 
denti . oblongi , ovo  columbino  minores  fuerunt : ambo 
fcrupulos  quatuor  pendebant , dum  recentes  erant : ex- 
ficcati  exa&&  referebant  acinum  uv*  pafla;  rugofum  & 
fubfufcum  : amborum  pondus  tunc  folummodo  duode- 
cim granorum  erat : Videbantur  nihil  nifi  cuticula  rugofa 
pulpa:  expers'-  nec  recentes , nec  arefadi  Cai tortum  te- 
ilolebant , imo  infipidi&  inodori  erant:  nulloque  inge- 
nio adulterari  potuifient , quia  fraus  protin&s  pacuinet 
illi,  qui femcl fibri tefticulum vel  obiter vidiflet  Epids- 
dymonim , Paratu  tarum  & Vaforum  Ejaculatoriorum 
capreo!is  cauti  folutas , vidi  unum  dudum  condnuum 
efle : hoc  vas  fub  ofle  pubiizquali  magnitudine . rotun- 
dum, nerveum,  fub  ofle  pubis  uique  ad  veficz  collum 
incedebat,  poft  velicam  ver6  quadruplo  crallius evafe- 
rat , pennamque  anferinam  adaMjuabat  craflitie , minias 
durum  & folioum  sxiftebat : Inferebantur  utrinque  ad  la- 
tera colli  veficae  Utaccurati  has  omnia  perluftraiepof- 
fem  Fcftcsm  per  Crethram  inflandam  curavi  : Vefict 
admoilSm intumuit,  & globofa evafit : portio  Urethr* 
ab  orificio  interno  uncia:  longitudine,  antequam  peni 
fubtendebatur , pollicem  diftenta  amuavit : XJrtthra  au- 
tem veretro  concreta  neutiquam  ad  hanc  molem  exten- 
debatur. Portionem  pollicis  magnitudine  collum  appel- 
lare liceat.  Collo  igitur  Uncia:  dolantia  ab  orificio  inter- 
no ad  latera  inferebantur : In  parte  inter  infertionem  va- 
forum  ejaculatoriorum  media  inferebantur  PaostATs, 
quarum  mira  facies,  nam  circa  infertionem  unciam  di- 
midiam lat*  expanduntur  in  duo  cornua  longa  verius  va- 
fa ejaculatoria  cucullam  referentes,  alb*,  molles:  fub 
collo  craflitie  mediocris  petm*,  in  extremitate  gracilio- 
res, quibus  utrinque  adhzfit  glandula  feminis  cannabini 
magnitudine,  pellucida. 

Inter  cantu*  Projla  tarum  & ukfa  Ejaculatori»  utri  ri- 
qne  fitum  erat  ctrpue  l trimulum  ex  veficulis  8c  glandu- 
lis compofitum,  albicans,  vafis  capillaribus  fanguifern 
exornatum:  Visicvlas  seminalis  credidi. 

Collo  hoc  vefic*  inciso  anterius , intus  in  parte  poftka  & 
inferiore  vidi  carunculam  feftigiatam  pib  magnitudine , 
ita  prominet,  ut  finum  infri  habeat,  in  quem  catheter 
intrufus  facili  impingat.  In  medio  caruncula:  fuperni 
ofcuimn  apparuit,  & d qo  alia  ad  latera , utrinque  (etheet 
unum. 


S T O K.  E. 

Preflis  vtfit  CjtcuUtcrtU  ex  ofellis  lateralibus  prodiit 
femen  album  craifiufculum : Coarftatis  verh  veficulis  fe- 
minalibus ne  guttula  quidem  exllillavit : Preflis  Proflatis 
vel  ambabus  vel  alterutro  comu  folo  ex  ofculo  medio 
exiit  humor  tenuis  fubflavus  turbidus.  Incifis  fecundum 
longitudinem  vafirejaculatonu  cava  erant  > continentia 
adime  femen  album  coftum : Apertis  PreJIatu , quodli- 
bet  cornuum  fulcum  oblongum  Sc  profundum  obtinuit , 
quianteinfertionemcoieruni.  Veficulis  verri fecundum 
longitudinem  & decuflatim  Cadis , nihil  przter  lympham 
tenuem  elabentem  vidi : Certi  nihil,  q»od  femini  rafb- 
rura  ejaculatoriorum  fimile  eflet. 

Rivis  miniis  convexi  erant , quam  in  alns  animali- 
bus, feti  plani  flccomprefli,  in  ambitu  acuminati : lon- 
gi uncias  duas  cum  femifle,  lati  unciam  cum  dimidia,  ubi 
crafliflimi  vix  unciales  fuerant. 

P t l v i aperti  pulchri  fuperficiem  ejus  vafis  capilla- 
bus  pullam  vidi : Caruncul * atro  rubefcentesamplxque 
ex  canalibus  prominebant:  Coardata  pelvi  in  Vraen u 
videbantur  in  illis  fulci  redi , longi. 

Ulmus  validi  erant  nervei : intra  duplicatu- 
ram vefic*  ultra  undam  procedebant  antequam  & qui- 
dem obliqui  in  vcftcam  hiarent. 

Vi  sic  a feri  vacua  fuit,  continuit  urinam  paucam 
turbidam:  eraterafla,  rugola , plicis  redis  przdita,  pjr- 
ri  mediocris  magnitudine:  inflata  in  motem  infignem  ex- 
crevit. 

V asa  Emulcsn ti a venz  feiicet & arteric am- 
pla: fuerunt. 

In  peln  ad  latera  inteflini  redi  8t  vefic*  reperi  glan- 
dulas duas  ovales  magnitudine  avellan* , puipofas  .con- 
tinentes mucum  vifcidum:  in  ambitu  porofas  ac  Daca 
vuloufcula  inflida  fuiflent : cui  ufui  infervirent , divi- 
nare nequii , cum  partes  vicina  jam  i me  alia  inquirente 
lacerat*  fuiflent:  forti  redo  hunc  mucum  impertiunt, 
qui  femper  tali  abundat. 

Pinis  recondebatur  in  finu  peculiari &fupernori- 
mz:  tegebatur  g/ax/  albicans,  rugofa  pruputU  albo  3c 
itidem  rugoso , inferius  habens  franora : 

Ex  Vrctbri  propendebant  duo  corpufcula  ladniata 
atro  rubentia , ujmpkit  femellarum  fimilia.  Pars  ejo* 
anterior  offea  unci*  Kmgitudine,  tegitur  cuti  laxa  rugo- 
fa  fulcis  redis  prxdita , afperiufeula  & multis  maculis  ni- 
gris ordine  quodam  pofitis  confperfa : Pofterior  ejus  par* 
mollis  erat  compofira  ex  duobus  corporibus  fungoiis  Sc 
Urethra : torpor*  fuugof»  tegebantur  membrana  dura 
nervea:  ortum  ducebant  ab  offe  pubis  circulo  nerveo  la- 
to , intus  atro  rubefeente : corpora  fungofa  fe  habebant 
prorfus , ut  ab  ^Arantia  deferipuetur , nimirum  rnedul- 
ix  arundinacea:  fimilia  erant : unum  ab  altero  diftingue- 
batur  fepimertS  nerveo : circa  radicem  penis  inveni  v*fk 
Jangmfcra  infignia , qu*  aliquoufque  verius  ejus  latera 
exporrigebantur,  & corpora  fungofa  intrabant  : Ibi 
quoque  reperi  mnfcnlot  levatore J virg*.  OJftculum  fir- 
mum & durum  erae , album , nullo  modo  cartilagineum, 
anterius  globofum. 

In  capite  quoque  quadam  notatu  digna  obvenerunt. 
Musculus  temporalis  craflus  Sc  robuftus  ad- 
moddmfuit : ob  illum  os  juguld  arcuatum,  ehis  portione 
reda  foras  protensa.  Smtu  pio  recipienda  apophyfi 
maxilU- inferioris  ab  occipite  dimidia  uncia  diftabat , un- 
de retrorfum  quoque  laxari  potuiflet , fecus  ac  in  bomine 


De  C a s 

fit.  In  ima  parte  orbita  oculi  tres  monticuli  promine- 
bant , in  quos  dentium  molarium  radices  delinebant : 
Juxta  monticulos  idos  incedebant  nervi  optici. 

Pintis  molaris  (edecim  habuit:  in  quolibet  latere  ma- 
xillarum tam  fuperiorum  quam  inferiorum  quatuor : mo- 
linum inferiorum  fitus  oblique  antrorfiim  vergebat , fu- 
periorum obliqui  retrorfim : In  maxilla  fuperiorc  pofle- 
riores  non  attingebant  duos  pofticos  interiores , in  infe- 
riore anteriores  non  attingebant  duos  fuperiores.  Inter 
incifores  & molares  inveni  foatium  edentulum  uncia  lon- 
gius. Incifere / in  maxilla  luperiorc  breviores  funt  palli- 
diores coloiis  fulphurei  : inferiore/  longiores  & rubri : 
arabo  lati  & sequaiiter  acuti : Infiriorc/  lubeunt  fuperio- 
res,  non  acuminata  (e  tangunt:  unde  in  inciforibui  fu- 
perioribus  finus  inlculptus  efl , quo  inferiores  excipiunt, 
quod  in  avibus  quoque  quibusdam  rapacibus  videtur,  fcil. 
in  aquilis,  falconibus,  etiam  in  Plitacis : hinc  caflorii 
i carne  denudatum  cranium  circa  os  roftrum  quali  ha- 
rum avium  referebat.  Non  proculabinciforibusduofo- 
raminafemiuncialiain  palato  erant. 

Aurium  canalis  (urium  ercfhis  erat : ubi  ofleus  ede 
defiit,  tympanum  confpiciebattir. 

Suturarum  miraro  varietatem  obfervavi  Sagitta!» 
ad  nafum  extendebatur : Coronali*  ante  oculorum  orbi- 
tam ad  duo  illa  foramina  oblonga  odis  palati  pertinge- 
bat : priter  has  plures  ali*  confpicua:  fuerunt. 

Ossa  cranii  dcnfa& valida,  mediocriter  crafla  erant. 
l i m u u a admodum  crafla,  totum  os  opplevit. 

'Quilibet  oculorum  fcptem  mtifculos obtinuit. 

Reliquas  partes , quia  Religiolorum  fercula  futura 
erant,  non  perluftravi. 

NobiliJJtmtu  & Excell.  Dominu/  D.  "Maximiliamu 
Heinnciu  Egermcjenu , MeJicina  Profcffor  in  perantiqua 
& inclyta  Archiducali  & Imperatoria  ^Acaiemia  Ir,- 
burgcnfi  Brirgoia  optimi  meritus , poftquam  ipfum  pi+- 
ma;  Fibri  fc<5i  hiflorue  participem  feciilem , fcripfit  ad 
me  d.8.  juL  1669.  in  cafiore  a fe  difTedto,  ablatis  jam 
ca (lorei  & folliculi,  circa (lomachum  quoque  Promi- 
nentum illam  rubicundam  animadvertifle , ac  remotis 
membrana  tenui  nervola  & crailiore  rubicunda  vidifle 
tubulorum  extremitates  cacas  , pulchri  ordine  litas, 
ceu  glandulas  cono  lomeratas : aperto  ventriculi  per  plu- 
ra ole  ala  majora  8c  minora , comprcfsi  foris  ventriculo 
in  prominentia  illa,  exiifle  mucum  album  & gryfeum , 
lentum,  Cajloreum  redolentem  , fubfalfum  copiolS. 
Oftrula  intus  igri  llylum  admilifle,  foris  veri  in  apice 
tubulorum  infligi  vulnere  llylum  citra  obflaculum  per 
tubulos  in  cavum  ventriculi  tranfiifle : fe  quoque  obler- 
vafle  caecum  vaftillimum,  foecibus  impletum. 

t/Hii 

INSTITUTA  1677.  inOttob. 
a SCRADERO. 

DIJefta  cute  obfervavimus  os  pubis  ablqtie  ulla 
teti futura  penitus  coalituro,  adeoqucdilfkultir  fe- 
parabile. 

Mufcuh  circa  illud  os  admodiim  erant  tumidi  &ven- 
tricoli. 

Ventriculus  in  (e  continebat  comminuta  ra- 
menta lignorum  & fruticum  fubviridia. 


TORE.  49 

OE sopii aous  valdi carnofus  imprimis  propdven" 
triculum. 

O m em  t u m nullum  comparuit. 

Intestinum  Coecum  manus  latitudine,  longitu- 
dine ulna;  majoris  & amplius  copiosi  materia  excremen- 
ti tia  erat  infar&um. 

Colos  tenue  & exiguum,  prxfertim  verius  infe- 
riora. 

V e s 1 c * Cervix  admodum  longa,  in  externum  uteri 
collum  definens. 

Ultra  pubis  os.  extra  abdomen  quatuor  follicu- 
li (Cadorei  receptacula)  jacebant,  majores fuperius,  li- 
gamentis fuis  odi  pubis  ar.nexi , albicante  tunica  invediti, 
continentes  in  fe  Cafloreum  liccum  fpicei  coloris , mino- 
res inferius  rubicundis  involucris  proditi  liquidoque  & 
albicante  Cadoreo  turgentes.  Ab  utroque  folliculorum 
pari  pergebant  quatuor  JuSt u ad  vulvam,  in  qua  eorun- 
dem efliola  clatcl  poterant  confpici , limbis  membrana- 
ceis munita , & extriftfecus  occlufa. 

Lien  valdd  exiguus. 

Pancreas  longiilimum  intedinorum  lateri,  ficut 
in  avibus,  afiixum. 

Folliculus  fellis  plani  vacuus. 

Cartilaoo  mucronata  femicircularis. 

Pulmo  rubicundilfimus.  pluribus  lobis  dillin&us. 

Pectus  exile  & angudum  prafemra  refpcdu  ab- 
dominis capacidimi. 

In  Cauda  fquamofo  involucro  detrado  copioli 
apparebant  Nervi, 

Testiculi  indar  minutorum  ovorum  uteri  cornu- 
bus  adha-rcbant. 

Notabiles  erant  Liimiaeis  clandole  humo- 
re  aquofo  turgentes. 

Clavicul#,  quibus  multa  animalia  carent,  hic  aderant. 

Ejus  orificium  fuperiut  valde  carnofum  podremb  exa- 
minavimus accuratius , ejufque  totam  fiibdantiam  inve- 
nimus cavernofam , pluribulque  didindam  cellulis  & al- 
veolis, intercurrente  exilium  glandularum  congerie,  6 
quibus  omnibus  facili  negotio  albicans  liquor,  faporis  fub- 
lalli,  poterat  exprimi. 

.Slha 

PARISIIS 

Celebratu 

ANimal  hoc , cujus  hic  Anotomicam  deferiptionem 
exhibemus  ex  Canada  addu&um. 

Lutra; perquam  iimile,  nili  quod  cradius,  majus#, 
ponderis  plus  quam  xxx.ft.  longitudo  erat  ped.  j',.  lati- 
tudo pollic.  xij. 

Pili  'quibus  corpus  totum , cauda  excepta , tegeba- 
tur duplicis  fpecici  erant , colore  magnitudineqqe  diverii. 

Oblongi , craditiem pilorum  habentes , pollic.  i),  lon- 
gitudinem habebant , coloris  ex  rubro  nigricantis,  all 
valdii  Iplendentis . fubflantia-  valde  Iblid.f. 

Brcvcr  vix  pollicis  longit.  liabcntes  molles  admodum 
ut  vel  levillimis  plumis  oquiparari  queant. 

C A F 1 r i s longit uJo  erat  pollic.  4I . faria  dimenfione 
a nafi  extremo  ad  occipitis  poderiora , crajjitict  pollic.  V. 
eo  loco  qui  maxilla-  offibus  inter je&us. 

Aures  iis  qua;  lutra;  limiles  omninb , rotunda;,  & 
breves  valdi,  pilis  exterius  ornat*  vix  ullis  interius. 

G Din- 


Digitized  by  Google 


$0  D E C A 

Dentis  numero  xx.  horum  anteriores  iv.  iique  ma- 
ximi incifirii  erant,  duo  inferius,  totidemque  fuperius 
locati)  inferiores  fuperioribus  longi  majores,  pollicis 
longitudine  hi  quoties  os  clauditur  ad  po {ferior a pro- 
tenduntur (iiperiorum.  Exter  ius  femicii  culares  funt , ex- 
tremo valdi  acuto  praediti ; Color  internus  albus , ex- 
ternus lubrubicundus,  ad  croceum  quodammodo  ver- 
gens. 

Hosprreter  inciforios  Maxilljrer  aderant  xvj.utrin- 
que  viij.  quorum  iv. fuperiores,  totidemque  inferiores, 
in  his  4 direftis  iibi  invicem  impjfitis  nil  coufiderabile. 

Iu  Pedum  druftura  lingularia  occurrebant  varia  , 
naturam  animali  huic  aquam  .eque  ac  terram  concrilUTe 
•d  vita?  confervitioncm  mamfdtanti.i.  Quatuer etenim 
licet  ipfi  pedes  ad  indar  terredrium,  polleriores  tamen 
ad  natandum  aptiores  notabantur  quam  ad  ambulandum, 
digitis  quatuor  quibus  condabant  mctnbrane  ope  conne- 
xis , uti  in  pedious  anierum  cernere  licet ; membrana 
haec  digitos  connedem  in  anterioribus  non  aderat , hinc 
manuum  indar  animali  huic  furit  ad  edendum.  Lon- 
gitudo pedum  anteriorum  calce  ad  extremum  digiti  ma- 
ximi pollicum  erattrium , poderiorum  pollic.  vj. 

Prarter  Jigitoi  v.  qui  omnes  in  extremis  unxuilur  pre- 
diti  incilis , interius  calami  fcrtptorii  indar  excavatis,  in 
parte  exteriore  cujusque  pedis.  Ossi  cu  lum  erat  emi- 
nens , quod  potuiflet  haberi  pro  fexto  digito , li  fepara- 
tum  illidet  i pede , forfan  ad  robur  datum. 

Cauda  Cadoris  debetur  quod  T erredribus  eque  ac 
aquatilibus  annumerare  voluerint  hoc  animal  feriptores 
omnes,  corpori  etenim  reliquo  neutiquam  refpondet,  pi- 
fcium  cauda?  magis  frmile , invediebatur  cuticula  fqua- 
roofa. 

Foramen  excrctioni  /ircum  sivi  narum  Jr /li  natum 
inter  caudam  & os  pubis,  pollic.  ij.  preter  propter  latitu- 
dine inferiori  magis Ctu , eoqui  ed  cauda: , pollic.  vj.  eoi 
qui  ed  odium  pubis.  Ovalis  ipfi  /xkrJ  erat,  catis  ubi- 
que in  ambitu  nigricans,  pilis  deditura  . facile  aperie- 
batur, claudebaturvi , non  ope  mufculi  Sphinderis,  uti 
in  aliis  bediB,  fed  uti  rima  folent.  Nec  (blum  alvina  ex- 
crementa hic  exitum  inveniebant , fed  & Urina  ipfa ; 
prererquam  enim  quod  intedini  hic  notaretur  terminus , 
etiim  in  parte  anteriore , fuper  io  reque  penis  extremum 
obfervabatur. 

Cavitates  occurrebant  dux , exiles,  ad  latera 
foraminis  didi,  utrinque  una,  ad  hoc  dylum  in  alvum 
dimiffiim  diducere  neutiquam  licebat.  Cutem  compri- 
mentes tuhrrcula  duo  notabamus,  qua:  Vurc*  erant 
(parcum  continenter.  Hec  res  quo  plenius  nobis  inno- 
cetceret,  cutem  totam  feparavimus,  hac  enim  ablata  eo 
loco  ubi  tubercula  di&a  reperiri  diximus , Vtficat  nota- 
bamus quatuor , eafque  infignes  valdi , circa  inferiora 
odis  pubis ; priores  dum  in  medio  collocata:  erant , reli- 
quis prominentes  magis,  cordis  figur*  haud  abfimiles , 
quoties  unice  fpedantur , longitudinis  erant  pollic.  ij. 
eademque  cralfities.  Ad  partem  inferiorem  veUculanim 


S T O R E. 

harum  duaalia  ad  erant , utrinque  tma , pyro  compla- 
nato, aut  amygdalo  viridi  frmiles. 

Veficis  Ius  quid  contineretur  quo  condiret,  diffedion  e 
unius  fada  liquorem  effluere  permittebamus , mellis  in- 
dar flavum,  unduoliim,  fetidum, lnflammabilem.Ca- 
dores  eo  uti  ad  conciliandum  iibi  appetitum  quando  eo 
carent,  dicitur. 

Tistis  Canum tedibus  fimiles,  longiores ramin , 
tenuiorefque  . longitudinis  pollic.  j.Utitu<f  poli  fi. 

E p i D i D r M i s limilitAr  ac  vafri  genitalia  omnia  eo- 
dem fe  prorfus  modo  habebant  ac  in  Cane. 

Pisis  hic  contrarium  ac  in  Cane  fitum  obtinebat , 
dyli  indar  acuminatus , tenuis , ubi  enim  ab  ofle  pubis 
a<l  umbilicum  protenditur , hic  defendit  deorfum  ad  ori- 
ficium excrementorum  ubi  terminatur , redo  intedino 
impolitus. 

In  partibutaliis  imi  ventris  nil  confidcrabile.  Muscu- 
li, PlRITONJEUM,  VlNTRICULUS,  VlSICA, 
ut  in  Canecondituebantur. 

Intestinum  Coitum  pollic. x longum  erat.  ij. 
latum , iinidro  in  latere  fub  liene  fitum , undedefeende- 
bat  ad  Offis  Ilii  cavum , ubi  terminabatur  rotundo  extre- 
mo appendice  pollic.  long.  predito.  Intrjhna  reliqua  vix 
"differebant , aderi  ut  Colon  dlfcemere  neutiquam  lice- 
ret, longitudinis  pedum  xxviij. 

Lien  Iinidro  latere  Ventriculo  accumbebat'  imi>  6pe 
venarum  oifeo  totidemque  arteriarum  nedebantur,  .vafa 
ex  his  brevia ; Colortr  eia t fubtubicundi , longit.  pol- 
lic. vij. 

Hepatis  Mi  erant  v , color  idem  qui  in  Canibus, 
concava:  ipfius  parti  immerfa erat  Vesica  iiliia 
lobo  duplici  incluia,  longit.  pollic.  s{.  latitud.  poli.  i. 

Pancreas  Canino  quoque  refpondebat  pollic.  X. 
longitudinem,  ij.  latitudinem  habens. 

. Pingue  litis  licet  animal , inprimis  in  ventre  St  cauda, 
vix  tamen  adipis  aliquid  occurrebat  in  omento  & adi- 
pofa  tunica  nenum. 

R p N i s longit.  erat.  pol.  ij.  latit.  poli.  j. 

Cartilago  Xiphoikis  rotunda  erat , tenuis^ 
flexiliique-  Pedoris  cavo  condufe  partes  vfx  differebant 
a Caninis,  pulmo  Lotir  preditus  vj , horum  tre t io 
latere  erant  dextro , duo  ia  iinidro,  unm  minor  in  me- 
diadino. 

In  C o R D t notatu  dignum  erat  auriculam  fmiftram 
longi  fiiifle  majorem  dextra,  quod  etiam  in  aliis  anima- 
libus obfervatur,  neutiquam  in  homine  i longitudo  cordis 
pollic.  erat  »J.  latitudo  feri  pollic.ij. 

Cranio  ablato  fuean  occurrebant  Meningis,  ho- 
rum fufremm  abofleethmoide  procedens  cerebrum  di- 
videbat in  dextrum  finidrumque,  licquc  redo  dudu  ac- 
cedens cerebellum  duos  in  ramor  dividebatur  latis  nota- 
biles , ad  formam  V , utrinque  progrediebantur  cere- 
bellum i Cerebro  feparantes. 

Meninge  dura  elevata  Cavitai  exigua  notabatur  quam 
finuscausarat.  PARISIENSES. 


CAP. 


Digitized  by  Google 


De  Cervo  & Cerva. 


5» 


CAP.  XI 
Dc  Cervo  & Cerva. 

NOTATA 

I» 

OSSIBUS. 

CErvi  tii m txjftne  fimilu,  & fub  ea  aftragalus,  & 
fobaftragalo  os  calcis,  i quo  ad  tibiam  utrinque 
ollicula  duo  aftragalum  conftringunt. 

0/  ftcrum  longum , angultum , uno  ofle  fle  principio 
fecund  i os  ilium  tangit. 

Foramina  intro  & foras , ut  in  homine  habet  in  duobus 
primis  fpondylis : in  tertio  tantum  anti , fed  per  latus 
etiam  exeont : in  quarto , & quinto  foramen  anticse , 8c 
poftic*  parti  ob  offis  tdhuiratera  commune  : in  fexto 
cefTat  medulla. 

Spondyli  in  tumUr  fex,  apophyles  horum  tranfver- 
fe  etiam  ofli  (aero  proxima; , longe  & furfum  fpefian- 
tes.  pofltae  omnes  rfcorfum. 

In  nttuphrcHo  tredecim  fpondyli,  quot  & coffie: 
fpondylus  (pina:  fodicet  duodecimus  efl  &deci- 

must  crtrns , & primus  lumborum.  Coft*  in  medio  inter 
fpondylos  omnes  articulantur. 

In  calle,  fpondyli feptem pr«longi , infimus breviffi- 
mus , dens  brevis  in  lecundo , fed  amplus  & ad  medullam 
cavatus. 

Septimus  colli  fpondylus  non  efl  in  lateribus  pertufus 
6.  f.q.  «.ampla  in  lateribus  corporum  nonapopliyfibus 
habent  foramina  ad  cervicalia  vafa : fextus  in  quo  dens 
tantum  fupeme  in  fuo  corpore  exiguum , fepamutn  ca- 
piti proximum  luperni  minimum , quod  in  foramen  me- 
dulla; incidit. 

In  ofle  ptemam,  & aftragalum  fimul  excipiente  fe- 
cundum longitudinem  totam  cavitas  eft , qua:  per  fora- 
men amplum  in  canalem  mediumduarum  pedis  t tochlea- 
rum  incidit. 

Spondyli  thoracis,  & lumborum  parte  antica  acumi- 
nati, non  ut  in  homine  rotundi. 

Ligamentum  habet  in  ifchii  latere  ad  foramen  pubis , 
quale  homines.  JACOB.  SYLVIUS  w A- 
nttamcu. 

CUTE. 

MObilem  valde  iis  C u r i m efle  ad  fogandum  quic- 
quid  moleftum  H I C H M O R.  tradit. 

CEREBRO. 

PLsxus  airisoaaiis  qualiter  ex  arteriis  confti- 
tuatur  , vide  hoc  opere  ubi  de  , Vituh  , 
Ovc.&c. 

SPINALI  MEDULLA. 

QUalitir  hic diflribuantur  Siwus  Spmalu  McduB. t 
cum  Venis  & Arterijs  vide  capite  de  Ove. 


MAMMIS. 

D E Mammis  legi  hic  poteft  caput  de  Ctiu. 

SPLENE.. 

Vasorum  SpLtNicoRUM  de  conftitutione  con- 
(uiere  poterit  Ledor  caput  de  Bove. 

RENIBUS. 

PElvem  Renum  interius  non  cingi  Tunica  ab  ureter 
ribus  proveniente  ut  in  homine,  fed  interftitis  vafo- 
rum  divaricatorum  perviam,  tunicam  eam  efle , ubi  ad  il- 
lorum cinduram  divellit  le , Bc  ulterius  continua  non  eft, 
H 1 C H M O R.  tradit  figuraeju  e delineat. 

Vasa  Renalia  non uncficunque Renum fubftan* 
tiam  ad  naram  habere  ut  in  homine  & aliis , ied  qua  fmum 
lpedant  eorum  furculos  nudos  reperiri , Bc  ubi  «anterio- 
res cum  poftei  ioribus  uniuntur , aliquid  parenchymatis 
a^1‘ererc,ParvamSue  conflituere  extuberantiam, 
I D £ M.  lib.  i . part.  j.  cap.  4.  docet,  plura  vide  qua;  de 
Ovibw. 

genitalibus. 

Circa  Genit  alia  Cervarum  & Damarum  varia 
notavit  H A R V £ J U S hb.  Je  rener. amm.  quae  or- 
dine accurato  difpofita  SCRADERUS  exhibet 
/*j.4j.&feq. 

In  externo  orificio,  nec  labra,  nec  clitoris,  necnym- 
P“?  adiufff , (ed  duntaxat  orificia  duo  (alterum  urinas 
pedinis  ofli  adjundum , alterum  vulvae  inter  anum  & 
urinx  meatum)  reperiuntur.  Cuticula  membranofa  (qua- 
lem  in  gallina  oblervavjmus)  deorfum  ab  anoprotenfli 
velabrum  operit , uuod  i femina,  dum  coit,  aliquantu- 
lum retrahitur , vel  (altem  4 maris  pede,  cum  vulvx ori- 
ficium ingreditur , furfum  propellitur. 

V.u!va  ^‘vc  vagina  uteri,  qiue  ab  exter- 
no pudendi  oitio  ad  internam  matricis  orificium  extendi - 
!j?r.  * ”1  pariter  ac  muliere  inter  vcficam  urinariam 
Cxinteitinumrcdumlocarur:  marisque  genitali , forrni 
amphtudine,  ficlongitudinercfpondet.  Eadem  diiTeda 
oblongis  intus  rugis,  fulctfquchiansad  facilem  diftcnflo- 
nem , lentoque  humore  lubrica  cernitur. 

Cervix  nUn.  In  fundo  vulv «orificium anguftiilimuni 
. occlulunicotupicitur : principium  nempe  cervicis  ute- 
n,  per  quod  quidquid  ex  uteri  cavo  propellitur,  foris 
emanat.  Sequitur  uteri  cervix,  fi  ve  proceflus , tranfitus- 
Que  longior  ac  rotundior  multo  quam  in  muliere,  fibro- 
Iior  etiam , craffior , & nervofior , i vulva:  fundo  ad  ute- 
rum ufque  protenfus.  IhJ. 

Co  vice  hac  fecundum  longitudinem  refeifla , videas 
wwi  modo  ingrelium  ej'is  exteriorem,  in vagir« fundo 
conjpicuum  ardi  connivere,  firmiterque  conglutinari  , 
adeo,  ut  ne  a*r  quidem  inflatus , in  uteri  cavitatem  pe- 
netrare queat ; fed  & quinque  alias  coniimiles  angumas 
ordine  collocatas,  firmique  contra  omnem  extranea:  rei 
mgreflum  conftn&as , & mucagioe  glutinosa  figillatas. 

Quinque  hi  receffiis  diflinSiffimi  in  cervi  & dama 
confniciuntur , ceu  totidem  orificia  uteri  conftri&a , & 
conglutinata;  qua:  merito  credas  munimenta  adverfus 
cujuslibct  rei  introitum  ; (lylus  tamen  i cavitate  uteri 
G 1 foras 


Digitized  by  Google 


$2  DeCervo 

foras  cmilfus,  dida  foramina  facili  recludit;  8c  egredi- 
tur. Ex.  65. 

Vtemr.  Uteri  cavitas  in  cervis  & damis  minima  eft ; 
uti  & fubftantia  ejus  magnitudine  & craflitie  exigua. 
Quippe  uterus  in  illis  animalibus  eft  tanquam  verti- 
bulum five  propyl.rum , in  cujus  cavitate  iter  utroque 
aperturo,  dextrorfuro  &finiftrorfum  in  cornua  dedudt. 
ihd. 

In  Cerva  & dama , ut  & caseris  quoque  viviparis  fan- 
guineis  ( prstcr  mulierem , fimiam  & folidi  pedum  ge- 
nus) pars  generationis  pra-cipua  non  eft  uterus,  fed  cor- 
nua. Ihd. 

Cornua  ifta  infra  quidem  cellulis  quibufdam  protube- 
rantibus rugofa  funt , ad  coli  inteftini  modum ; fupra  ve- 
rd  (quA  fpinam  (pectant ) larvia , & a-qualia , ac  quafi 
tsenia  ligamentosa  aftrida  recurvantur ; fenrtmque,  cor- 
nuum irftar,  gracilefcunt.  Licet  autem  in  cervarum  & 
damarum'  cornibus  plures  fint  cellula , non  omnes  ta- 
men uniufmodi  funt  magnitudinis . fed  prima  ceteris  lon- 
g4  major  eft  , in  qua  pooflimOlm  conceptus  conti- 
netur. 

Quemadmodum  in  muliere,  ita  fimiliter  in  damis  & 
cervis , cornua  uteri  utrinque  cum  tefticulis,  orambufquc 
uteri  vafis  , circumvicinis  partibus  (praefertim  dorfo) 
Crafsa  membrana  anneduntur ; inque  ea  partes  omnes 
dite  fufpenduntur ; vafaque  uterina  per  eam  diflenii- 
nantur : in  qua  etiam  velicular  quadam  utrinqoe,  & glan- 
dula: cernuntur , quas  Anatomici  vulgo  tefticulos  appel- 
lant. ihd. 

Subflantia  cornuum  uteri  eft  cuticularis,  fivetunica 
carnofa  (qualis  inteft inorum)  venulis  quibofdamgracii- 
limis  conlperfa.  Poteris  eam,  more  Anatomico,  in 
plures  tunicas  difpertire,  diverfosqre  fibrarum  du&us 
obfcrvare.  Cornua  ifla , ir.ftar  lumbricorum  terreftrium, 
fcfc  moventia  fiepius  confpexi.  liid. 

Vafa  Uteri.  Vafa  pr;eparantiadida , & deferentia  vel 
ejaculantia  hic  non  invenias. 

Venatuterin»  omnes  (ut  in  muliere)  originem  i vena 
cavi  propi  emulgentes  ducunt:  arterue  vero  (quod  illis 
etiam  cum  muliere  commune  eft)  i ramis  arteria:  magnae 
defcePdentis  cruralibus  oriuntur  : & quemadmodum 
In  muliere  gravidi  , vafa  uterina  fanguinea  plura  & 
majora  funt  pro  proportione , quam  in  reliquo  ejus  cor- 
pore ; ita  quoque  cervis  & damis  prsegnantibusiifu  ve- 
hit. Arterue  autem , (contraquam  in  ceteris  partibus) 
multo  quam  vente  nuraeroiiores  funt ; eidemque  ir.fia- 
ta:  vicinas  veras  pariterdiftendur.t;  quod  illis  ab  inflatis 
venis  vidllim  non  contingit  Hoc  ipfum  quoque  a D.  Rio- 
lano  obfervatum  video . Ihd. 

Tejiieuli.  Tcfticuli  inhis,  ut&ovibus,  capris  ac  bi- 
fulcis  omnibus,  vifuntur  quidem,  fed  funt  quafi  parva: 
glandul.e,  qu.e  proflatis . aut  mefenterii  glandu!»  pro- 
portione refpondcut  Coitus  tempore  (quando  maribus 
tefticuli  turgent.  Scbumore  feminali  replentur)  in  cer- 
vis & damis , ceterifque  viviparis  omnibus  (in  quibus 
reperiuntur)  uteri  cornua  immutantur;  tcfticuli  autem 
(tanquam  ad  generationem  nihil  facerent)  necturgent, 
nec  qukrquam  a folita  conftitutione  (live  ant4  coitum, 
five  poft  ipfum)  variant. 

U t i a i qualis  bic  Graviditatis  tempore  conrtitutio , 
& quam  varia  immutatio , imo  qualiter  fe  habeant  f oi- 
t u s partes  omnes  > ex  iifdem  Hancn  exercitatimihu 


8c  Cerva. 

excerpfit  Idem  SCRADERUS.  Verba  h*c  ha- 
bentur pag.  4R.&  feq. 

Menfc  Septembri  , curo  primum  femin*  ineun- 
tur,  earum  uterus  (cornua  intelligo)  paulo  camofior 
& crallior,  mollior  etiam  & tenerior  confpkimr.  In 
cavitate  utriulqoe  cornu  (parte  illa  qu*  tanquam  t*- 
nia-caperata  eft • nempe  qui fpim objicitur)  caruncu- 
la quinque,  ceu  verruca;  molies  aut  papilla  ordine  di- 
fpofitX)  protuberant : quarum  prima  reliquis  major, 
cctera-que  fuo  ordine  continuo  minores  funt  ; quem- 
admodum & ipfa  cornua  perpetuo  dudu  verfus  extre- 
mum cacumen  tenuantur.  Earum  aliqua:  ad  digiti  craf- 
fioris  amplitudinem  (quafi  caro  fungofa  luxurians} 
cxcrefcunt  : qux  aliis  albidiores  , aliis  rubicundiores. 
Ex.  6 7. 

Circa  diem  Septembris  vicefimum  fextumautvicefi- 
mumodavum,(utetiaropaftcainOdobri)  uterus craf- 
fior  redditur;  &caruncu1*  jam  tumidiores,  mulierum, 
papillas  referunt  : ladi  profundendo  paratas  crederes. 
Abfcifsa  harum  fummitate,  eafttem  ex  innumerabilibus 
pimdis  albis  compadas,  tanquam  ex  totidem  fetis  cum 
mucosa  aliqua  vifeiditate  eredis,  confpicabar:  fadaqoe 
inter  pollicem  & indicem  A radicibus  furfum  verf&m  con- 
ftridione , 4 fingulis  pundis  minima  fanguinis  guttula 
prodiit.  UndedUigentiorc  portea  indagine  intellexi,  eoe 
tidem  arteriolarum  capillamenta  efle.  lhd.fet}. 

Uteri  (fcil.  cornuum)  cavitas  ,&  interior  fuperfleies 
haud  aliter,  quam  interior  ventriculorum  certmri con- 
cameratio autcaro  glandis  intra  pra*putium , ta&umol- 
liflima , & laorllima  apparet.  In  illa  vero  nec  fperma 
maris,  necaliud  quippiam  ad  conceptum  fpetens  inve- 
nire unquam  potui.  Mares  tamen  interea  quotidie  coi- 
tum celebrabant , egoque  fa-mellasquamplurimasdifle- 
cabatn.  Vidi  in  nonnullis,  carunculas  inter  fe  vicinas 
aded , ut  quafi  protuberandam  quandam  continuam , ex 
quinque  fimul  jundis  pra:  fe  ferrent.  Ex.6y.fi.  190. 

Menfc  OBthri.  Plurimis  quidem  difle&ionibu*  menfe 
Odobri,  tum  anti  finitum  earum  coeundi  terminum, 
tum  etiam. portea  inllitutis ; nunquam  tamen  in  uteri  ca- 
vitate , aut  ejuscornibus , femen  aut  fanguinem,  altcriufi 
ve  rei  vel  vert  igium  quidem  reperire  licuit.  Uteris  folum 
major,  & aliquantulum  cralhor  , caruncula:  quoque  tu- 
midiores ac  floridiores  coofpiciebantur : 4 quibus  fafti 
digitis  expreffione  validiore . minima:  fanguinis  guttul* 
emanabant  iquemadmodum  4 gravidarum  papillis,  quar- 
to praignationis  menfc , lac  aquofum  exprimi  folet.  In 
unius  quidem,  aut  alterius  utero  poeter  naturam  exte- 
nuato , inveni  putrilaginem  quandam  viridem  & ichoro- 
fam,  abfceffus  inllar , cavitatem  ejus  replentem;  cetera 
tamen , dama:  illa:  firiz  erant  & obefula: ; non  minus 
reliquis  , quas  fimul  recenter  madatas  infpeximus. 
Ex.  68. 

Circa  Odobris  finem,  St  principium  Novembris,  fi- 
nito jam  tandem  coVtu  , fiemcllifque  a marium  conlorrio 
difrcdentibus , ccepituterus  (alnsprius,  aliis  portet  itis) 
mihorem  molem  pra:  fe  ferre,  atqueinterioriscavitatis 
paries,  ccu  inflatus,  tumefieri;  namque  ubi  cellula:  nu- 
per erant,  ibi  nunc  globuli  interius  extuberabant,  qui 
cavitatem  fere  omnem  opplebant;  adeo  ut  latera  fefe 
mutuo  tangentia  & qnafi  agglutinata  confpicerentUF , ni- 
hilque  inter  fe  fpatii  relinquerent.  Ihd. 

Carunculae  rnbilo  majores , fed  albidiores  tantum , & 

quali 


De  Cervo  & Cerva. 


53 


qnafiaqua  calida  macerata:  videbantur;  quales  la&antis  choroldes  per  cerebri  ventriculos  traducitur ; ita  factu  - 
papilla:,  ftatim  ab  infantis fuftu , confpici  folcnt.  San-  Ius  ifle  oblongus , per  totum  utriufque cornu , interme- 
guinem  vero  ex  illis , ut  antea , digitorum  compreffione , diique  uteri  cavitatem  protelatur.  In  quo  du&u,  intra  ru- 
elicere  non  potui.  IHJ.  gas  fatifcentis  tunic.e  ir, tenoris  fcfe  infirmans,  inter  pri-  * 

Interior  lita  uteri  fuperficies  tuberibus  inflata,  adeo  di&as globulofas ex  tuberantia? , tenues  fibras  impllcar, 
nunc  tenera,dclieata,  & larvis  evafio,ut  nihil  fupra.  Credas  ad  eum  prorfus  modum , quo  pia  mater  intra  cereori  gy- 
equidem , ventriculorum  cerebri  mollitiem  adcfle , digi-  ros  fe  abfcondir.  IHJ. 

tumque  ei  admovens,  nifi  oculos  confulueris,  vtxperci-  Poft  diem  unum  aut  alterum,  mantica  hac  impletur 
pias  te  eam  ungere,  jatnque  aperto  ftatim  poft  interne-  aquosa,  alba,  lenta,  & aibugineS  marerii ,-  longum- 
cionemuteriiinu;  undofum  ac  teftudineum  motum  fepe  que  farcimen  humore  ifto  plenum  refert.  Lentorequi- 
vidi  (qualis  in  ima  parte  cochlea: , autlimacis,  dum  re-  demfuo  exteriore  uteri  lateribnscontinentibusaBquan- 
pit,  confpicitur)  quafi  uterus  edet  animal  in  animali,  tulum  adhatrer , ita  tamen,  ut  facili  ab  iis  feparari  queat : 
motumque  proprium  exerceret.  IHJ.  quippe  in  uteri  angnftia  (ubi  conRringitur , dum  eam 

Paulo  poft  aifta  interioris  tuniese  uteri  extuberantia  pertranfit)  arrepta  illa,  ex  utroque  cornu  integra  educi- 
fttifcere , (ac  fi  madore  perfunderetur)  & paulatim  fido  tor , modo  caute  a&um  fuerit. 

se  i atque  extenuari  caepit ; quinetiam  nonnullis,  fcd  rar6  Conceptus  ifle  adau&us  & extraAus , figura  mantic*, 

purulenta  quadam  materia  (fudoris  in  modum)  adhaxe-  five  duplicis  farciminis  deprehenditur,-  & exterius  qui- 
bat. Vifaprimum  hac  materia,  dubitabam,  nom maris  dem,  purulenta  quadam  (ordeoblinitur , intusverblu- 
femen  efle , an  ex  puriore  illius  parte  concoihim  quid  bricus  eft , lentumque  humorem , ovi  albumini  liquidiori 
arbitrarer.  Quoniam  aurem  eam  rarifliimi , & in  paucis  non  abfimilem , in  fc  continet.  IHJ. 
admodum  compicabar-  & jam  viginti  diebus  prateriiflet  Primordia  hac  circa  diem  decimum  o&avum  No- 
cum  maribus  confuetucfo;  materiaque  ipfa  non  eiletlen-  vcmbris.  aut  (ad  fummum)  vicefimum  primum , per- 
ta , vifeida , aut  fpumofa , (quale  femen  deprehenditur)  firiuntur  , idque  interdum  m dextro  cornu , aliquando 
fed  magis  friabilis,  & purulenta,  ad  flavedinem  tendens>  in  fmiftro  , nonnunquam  in  utroque,-  habentque  infe- 
appareret;  petiiis  cafu  aliquo , vel  ifudorc,  ex  nimio  materiam  colliquatani , transparentem  , & cryft  allinam, 
curfu  ante  iiCcem  defatigatis,  eam  contigifle  judica'  propria  tunica  tenuiflima , atque  orbiculari  contentam, 
bam.  IHJ.  humoreque  eo,  in  quo  poftea  conceptus  natat,  longi 

Qu6  clarius  tanti  momenti  experimentum,  (nihil  Ici-  puriorem;  in  cujus  medio,  fibra  (anguina,  & pomfturo 
licet  etiammim  feminis  aut  conceptui  in  uteri  cavo  repe-  falicns  (primum  futuri  fotus  fundamentum)  circa  ullam 
riri)  porteris  conftarec  ; Sereniflimus  Rex  experiendi  pra-terea  cujuslibet  rei  prxfirntiam,  dari  dilcernitur. 
caus4  (quoniam  in  omnibus  idem  condpiendi  modus , & Chorion  totum  conceptum  involvit , & per  utrum- 

tempuseft)  duodedm  dreiter  damas  feminas,  drea  ini-  que  cornu  extenditur  i amnion  in  priore  aqua  natans  in 
tium  Ofiobris , ab  omni  marium  confortio  Icgregavit , alterutro  duntaxarcomu  continetur ; nifi  ubi  gemini  fe- 
munfque  «nclulas  in  vivario  fuo  sedibus  Hampronienfibus  tus  adfuerint ,-  quo  cafu,  iitrivis  una  ha*  tunica  ineft; 
vidno detinuit.  Neverbquiscauflaretur;  «asitafeclu-  Exteriorem  membranam  alicubi fidiflecueris,  aqua tur- 
fas,  femen  ex  ultimis  congrellibus  retinuifle,  ("coitus  bidiorrtatim  omnisex  utroque  cornu  effluit;  cryftalli* 
enim  tempus  nondum  prxtenerat)  carum  aliqua  difie-  na  vero  , qu*  in  interiore  amnio  eft , non  fimul  dabitur, 
cui,  vidique,  nihil  feminis  in  ipfarum  uteris  iuperefle:  nifi  & ipfum  quoque  apertum  fuerit.  IHJ. 
cum  reiiquse  tamen  ex  prscedanco  coitu , (ceu  contagio  Vcnqqu*  primimi  in  humorecryftallino  intra  amnium 
quodam praegnantesfiiCTint,  fetufque fuos ftaco teinpo-  confpicitur,  e ponfto  faliente  origir.cm  trahit -.  atque 
repeperermt.  )Wi  umbilicalium  vaforum  naturam , & orifidum  fubit ; pau- 

jWm/rNwjmlri.Circa  diem  Novembrisduodecimum,  latimque  audior  reddita , in  alias  quoque  ramificationes 
aut  decimum  quartum , aliquid  primum  in  uteri  dama-  per  colliquamentuinfparfas,  protelari  eermeur.  ilii, 
rim  cavo,  ad  futuram  prolem  pertinens,  reperiri,  pluri-  Colliquamnetum  integrum  aqua:  tepido:  dor*  m va- 

niorum annorum  experientia  edo&us , vere  teftor.  IHJ.  fe  argenteo  vel  ftanneo  inditum,  pundlum  falicns  in- 
Memini  quidem , anr.o  falutis  i6jj.  conceptionis  fi-  tuentium  oculis  perbelle  exhibet;  Eique  fequentibus 
gna , five  exordia , pauli) cunis  appatuifle ; quod tem-  diebus  (vigefimo  primo,  aut  vigefimo  fecundo)  mu- 
peftas  nubila,  & pluviola  eflet.  In  cerva  etiam,  qu*  cago,  infiar vermiculi , galba  forin4 , adjacet,  induas 
fcx feptemve diebus  pi ihs,  quam dam* , eodunt ; ocia-  partes  divifa ; ex  quarum  altera  truncus  formatur;  ex 
vo  vel  nono  circiter  Novembrisdie,  aliquod  femper  fu-  altera  caput;  fpina,  mftar  carina,  paululum  inflexo*,, 
tori  fotus  veftigium  deprehendi.  Quid  autem  illud  fit,  & caput  ex  tribus  veficulis  , five  glbbulis  parvis  imper- 
quomodo inchoetur, pim dicam  IhJ.  fedi  compofitum  cernitur,  & in  aqtmciyftallina  na- 

PauUN  antequam  quippiam  difeernitur , uteri  five  cor-  tans,  crelcit  continuo , figuramque  debitam  .-xlrpifotur. 
tiuum  fubftantia  minor  apparet,  qu4ro  cum  primum  libi-  Poft  fextum& vicefimum  Nov  diem,  fotuscorpore 

dinabantur  ; albaque  caruncula:  flaccidiores  funt,  & propemodum  perfedo  cernitur  ; atque  indlfcriminatim, 
interioris  tunic*  protuberantia  fibfidit  aliquantulum,  quibuldam in ecxrro,  quibufdam in hniftro cornu,  repe- 
«orrugamr , ac  madefeit.  Circa  tempus  enim  pnedidum,  ritur  : quibqrautem  gemelli  fotus  contingunt , iis  is 
permediam  utrifque  cornu  atque  etiam  uteri  cavitatem,  utrolibet  cornu  unus  adeii. 

mucofa  quadam  filamenta  (tanquam  aranearum  tela:)  Eodem  tempore,  mas 4 famini genitalibus fuis facili 
abultimoGvefuperiorecornuumangutoducantur;  qu*  dirtinguitur,  Marem  & feminam  (prout  cafu*  tulerit) 
fimul  jun&a , membranofam , ac  mucilaginofam  tum-  modo  in  dextro , modo  in  finiftro  cornu  invenias,  bar- 
cam, five  manticam  vacuam  teferunt.  Atque  deplexus  pius  tamen  feminam  in  dextro , in  finillro  marem  obfer- 

• G f vavi: 


Digitized  by  Google 


54 


De  Cervo 


vavi : idque  frequenter  m damis , qu*  gemellos  utero  ge- 
rebant, mihi  videre  contigit.  Ex-  69, 

Pedes  formatos,  ungulas  filias,  mucofas,  parumque  fla- 
vefcente»  videre  licet.  lhd. 

Quamprimum  fetus  formari  incipit , & crefcere ; fiib- 
dantia  uteri  plurimiim  extenuatur ; contra  quam  in  mu- 
liere ufu  venit.  Quippe  in  Cerva  & Dama , quanto  ma- 
gis embryo  augetur , tanti  propius  etiam  earum  uteri 
cornua  ad  inteiVini  formam  accedunt ; (in  quofoetus  con- 
tinetur) Caeculum  refert , licet  amplitudine  tk  capacitate 
fui,  alterum  exfuperet.  lhd. 

Ovum  hoc , five  conceptus  nufpiam  hadenus  matris  la- 
teribus adhaeret  vel  adnafeitui , (quanquam  fartus  jam 
perfedus  cernitur)  fed  facili  negotio  integrum  eduxeris. 
lhd. 

Venarum  umbilicalium  ora , intra  conceptus  albumen, 
& vicinos  humores , eorumque  tur.icas  obhterantur ; nu- 
Ciiam  autem  adhuc  utero  adnexa  funt.  licet  per  eas  venas 
folas  alimentum  fartui  fubminiftretur-  Si  unicus  factus  fue- 
rit , illius  vaforum  umbilicalium  diftributio  ad  utrumque 
cornu  (ramulis  quibufdam  per  uteri  cavitatem  didudis) 
protenditur . ut  utrinque  alimentum  hauriant.  Sinbini 
adfuerint  ( in  fingulis  nempe  comibus  unus)  uterque  va- 
fafua  umbilicalia  in  illam  folilm  conceptus  partem  dille- 
minat.quar  proprio  filo  cornu  refpondet:  nimirum  dex- 
ter factus  i dextra  conceptus  parte  vidum  quatrit , finider 
i fmiftra : ceteraque  etiam  timilitcr  conceptus  geminos 
cum  ovo  gemellifico  fefe  habet,  lhd. 

Sub  finem  Noy.partes  omnes  clari  ac  diffindi  digno- 
fcuntur  ; fittufque  jam  magnitudine  fabar  majoris  , vel 
nucis  mofchat*  apparet ; occipite  quidem  prominulo,  ut 
in  pullo  ; fed  oculis  minoribus : Os  ad  utramque  auricu- 
lam hians  cernitur : bucca;  enim  & labia  ultutib  perfi- 
ciuntur , utpote  partes  cutaneae-  lhd. 

Factum  magnitudine  fabre  majufcul , intra  tunicam 
amnion  tranfjrarentem , in  punllimo  fuo  pabulo  natan- 
tem , vafi  argenteo  aqua  limpidillima  pleno  fiepi  indidi  ; 
hareque  potiflimim  notatu  digna  obfervavi:  Cerebrum 
albumine  ovi  paulo  craffius  (tanquam  lac  mediocriter 
coagulatum)  rudique  forma,  fine  calvaria,  intra  am- 
bientem undique  membranam  continetur.  Cordis  conus 
albicat;  ceteraque  omnia  vifeera  (ipfuroque  adeo  he- 
par) alba  funt,  & quali  fpermatica.  Truncus  venarum 
umbilicalium  ex  corde  oritur , jecorifque  gibbum  tran- 
fiens,  in  veme  porta:  truncum  perforatur  ; indeque  pau- 
lulum progrefllis,  & in  plurimas  propagines  difpertmis, 
per  colliquaraentum  & tunicam  Chorion  innmnerabili- 
bus  furculis  diffunditur.  Latera  utrinque  a fpina  afeen- 
dunt ; unde  thorax  quafi  cymba  aut  navicula  apparet ; 
pi  iulquam  cor . & pulmones  intra  ejus  ambitum  recon- 
duntur. Intcftina,  cor,  aliique  vifcera  plane  confpicua 
funt , vklenturque  corporis  veluti  appendicula: ; donec 
obdudo  anterius  thorace,  atque  abdomine,  intra  eorun- 
dem cavitatem  occluduntur-  Eodem  tempore  latera 
utrobique,  tam  pedoris,  quAm  alvi,  alba,  mucilagi- 
nofa,  & quafi  fimilarisconffiturionisvifuntur;  nili  quod 
per  interiora  pedoris  exiles  quadam  & capillares  line* 
candi.iiltim*  occurrant ; quarum  indicio  inter  futuras 
codas,  partefque lateris carnolas diflinguimus.  lhd. 

Mrxfc  D-auxtri.  Principio  Decembris  audior  jam  6c 
perfodior  fartus  confpicitur  ; digiti  nempe  longitudine. 
Cor,  ceteraque  vifcera  & intediaa  (qu*  antea  fons  ap- 


& Cerva. 

penla  cernebantur)  in  corporis  cavum  abfeonduntur;  at 
ea  citra  fedionem  intueri,  cordifque  pulfum  diflinguere 
oequeas.  Ex.  70. 

Conceptus,  five  ovum , mediantibus  in  utrolibet  cornu 
quinis  carunculis  utero  totidem  in  locis  copulatur,  &ad- 
nafeitur  • non  adeb  tamen,  qtifn  facili  conatu  avelli  queat. 
Quod  ubi  fadum  eft ; In  exteriore  Chorii  fuperficie,  qui 
utero  per  didas  carunculas  adhaerebat , vedigia  harum 
iraequalia , lentore  quodam  vifeofa  & rugofa  confpkriun- 
tur  ; quafi  eotlem  glutine  adharfio,  five  conjundio  fada 
foret.  Carunculae , qu*  priis  (tanquam  fungi  aut  ver- 
ni c*)  uteri  lateribus  adnat*  cernebantur;  nunc  conce- 
ptui annex*,  vicem  fupplent  placent*  lhd. 

In  Embryone  hoc  tempore  difiedo,  interiora  omnia 
diffinda , & perfeda  conlpiciahtur ; praeferrim  ventri- 
culus, inteftma,  cor,  renes  & pulmones;  qui  etiam  m 
lobosdivifi,  fanguinolenti  apparent,  formamque debi- 
tam nadi  funt.  Color  autem  his  rubicundior  eft , quam 
iis,  qui  a£rem  aliquando  infpirlruntf  quod  pulmones . 
ab  eo  dilatati,  albedmetn  induant.  lhd. 

Infietufirmineoteftes  juxta  renes,  in  uteri  fufpenlb- 
rio , utrinque  ad  fines  cornuum , pofiti  funt ; majoretque 
proportione , quAm  in  adultis , ac , caruncularum  indar, 
alb*  vifuntur.  lhd. 

In  iarius  ventriculo  materia  aquea  (non  abfimihs  ei, 
in  quA  natat)  repentur ; fed  turbidior  pauli» , minufque 
tranfparem : quale  lac  eft,  cum  primum  praegnantibus 
mulieribus,  circa  quartum  aut  quintum  menfem  , i pa- 
pillis emulgetur ; vel  ferum  albidius  , quod  nos  Wlitt 
petfet  dicimus.  lhd. 

In  intedinis  fuperioribus  chylus  ex  eadem  materia  co- 
da abundat  : In  colo  autem  excrementa  virefeentia  , 
& formata  fcybala  apparere  incipiunt,  lhd. 

Urachum  non  invenio  perforatum:  nec  differentiam 
aliquam  tunic*  allantoidis  (qu*  urinam  continere  dici- 
tur) A chorio:  neque  urinam  in  fecundis  reperto , fed  in 
vefica,  eamqueeopiofara.  Vefica ipfa oblongior , inter 
arterias  umbilicales  i ramis  arteri*  magn*  defcendentis 
ortas,  fi  ta  eff.  lhd. 

Jecur  rude  ed , & prqpemodum  informe ; ac  quafi  ali- 
quid pr*ter  naturam  eflet , videtur  fblhm  rubicunda  8c 
languinolenca  effirfio.  Cerebrum  nonnihil  figuratum  intra 
membranam  cralfiorem  continetur.  Oculi  fub  pallebris 
occulti  latent ; haxjueadeb  invicem  conglutinat*  funt, 
ardeque  coharent , ( velut  canibus  mox  ab  ortu  evenit) 
ut  eas  disjungere,  oculofqne  aperire  vix  potuerim-  Pe- 
doris offa , & coit*  jam  fcnfim  durefcunt . .. mitulorum 
quoque  color,  ex  albo  in  fanguinem  tranfit.  lhd. 

Inditutis  per  hunc  menfem  plurimis  difledionibua , fa- 
ci us  fum  quotidie  certior , carunculas  illas  placent*  utc- 
riu*  officio  fungi : e*demque  jam  rubicund*  ac  turgi- 
d*,  nucis  juglandis  magnitudine  repo  iebantur.  Con- 
ceptus , quem  antea  mucoris  folum  ope  carunculis  adhae- 
rere diximus . jam  vaforum  umbilicalium  ramulculos , in 
ipfas  carunculas  (ut  piant*  radices  fuas  in  terram)  inie- 
rit, quibus  utero  agglutinatur,  & adnafeitur.  lhd. 

Sub  finem  Decembris , fictum  fpitbam*  longitudinis , 
fele  valide  moventem , ralcitrantemque  vidimus  Os  ac 
fauces  aperiebat,  daudebatque.  Cor  in  pericardio  fi- 
tum . dmedoque  pedore  confpicuum  , manifeflA  fortv- 
terque  pullabat ; ventriculi  tamen  ejus  uniformes  erant , 
& magnitudinis  ejufdeai;  parique  cacumine  (ccubici- 
* piti 


De  Cervo 

piti  cono)  conflabant : parietum  quoque  ctailities  xqua- 
lis  apparuit.  Quin  etiam  liquidi  vidimus , cordis  auri- 
culas (qu®  hoc  tempore,  tancjuam  vefic.v  m.imfculx.  fan- 
jruir  e replebantur)  poflquam  cor  ultra  pullare  defiiflct, 
motum  luum  diuruli  continuare.  IhJ. 

Interiora  omnia,  qua;  nuper  quidem  pcrfe&a erant , 
nunc  ampliora  & confpe&iora  ftint : Calvaria  autem  car- 
tilaginea, partimque  oflea  eft.  Ungui®  flavefccntcs, 
flexiles,  ac  molles  (ut  adultorum  aqua  calida  emollit®) 
confpiciuntur.  Caruncul®  quoque  maximx  (ceu  fungi 
grandiores)  per  totam  uteri  cavitatem  extenduntur,  pla- 
cent®que  vicem  plani  fubcunt  propagines  enim  com- 
plures amplxque  venarum  umbilicalium  in  illas  pene- 
trant. IhJ ■ 

In  quocunque  hujufmodi  conceptu , unicus  folum  f®- 
tus  enorroatur ; ejus  vatii  umbilicalia  ad  omnes  caruncu- 
las (tum  ejusdem , tum  etiam  oppofiri  lateris)  derivan- 
tur : in  quo  autem  bini  fartus  adiunt,  eorum  utnusltbet 
umbilicalium  raraificatio , non  ultra  ejufdem  lateris  ca- 
runculas porrigitur.  £x.  70. 

Ven®  umbilicales  minores  verfus  fetum  tendentes , 
dum  coeunt,  in  alias  majores  delinunt , ezdemque  fimi- 
litcr  ulterius  progrefl® , & unit®,  in  alteras  majores; 
tandemque  duos  truncos  conlbruunt , quifimul  jun&i, 
fanguinem  in  venam  cavam  & portam  regerunt. 

Arterix  vero  umbilicale*  (dramisarterixmagjixde- 
fcendentis  ort®)  dn*  funt,  perquam  exiguz,  nec  nifi 
ob  pulfum  confpicu®  : ezdemque  ambitum  conceptus 
(Icit,  ad  conjunftionem  placent®,  five  caruncularum  cum 
venarum  propaginibus)  didu&ae  in  capillares  priranm , 
ac  demum  in  invifibiles  obi  iterantur.  IhJ. 

Quemadmodum  in  utero , vaforum  umbilicalium  ex- 
trema in  carunculas  terminantur ; ita  flmiliter  extra  eum 
vafa  uterina  (qu®  copiofa  & larga  funt)  fanguinem  a 
matre  verfus  matricem  (.mediante  nilpenforiorum  dudu) 
deferentia , in  eafdem  carunculas  torinfecus  delinunt . 
Notandum  etiam , vafa  interiora  feri  omnia  venas  efle 
exteriora  veri>  plurima,  ede  arteriarum  propagines.  IhJ' 

In  gibba  five  convexa, caruncularum  parte,  qu*  conce- 
ptum fpedat,  miram  Natur*  obfervavi  (blertiami  in 
plurimis  nempe  cavitatibus  & cotyUtf  onibus , five  aceta- 
bulis exterius  hiantibus,  materia  alba  & mucilaginofa 
reperiebatur  ; qu®  (ut  mei  favos)  carunculam  totam 
implebat;  eratnue colore , confidentia , ac fapore albu- 
mini ovi  perfimilis ; Conceptum  vero  a carunculis  iftisfi 
avulfcris ; videas  illico  ex  lingulis  cotyledonibus  & favis , 
eorundemque  mucore , totidem  furculos , five  capillares 
vaforum  umbilicalium  ramufculos  (tanquam  filamenta 
oblonga)  fimul  extrahi ; quemadmodum  herbas  i terra 
evulfasradicesfu® comitantur.  IhJ. 

Undedard  conflat,  vaforum  umbilicalium  extrema, 
nullo  modo  cum  vafis  uterinis  per  araftomofin  conjungi  j 
neque  fanguinem  ex  illis  haurire;  fed  in  mucagineilla 
terminari,  atque  obliterari , indeque  fibi  alimentum  fu- 
ment; eodem  prorlus  modo,  quo  antea  ex  humore  al- 
bugineo intra  conceptus  tunicas  coinprehenfo , vi&um 
quxritabant.  IhJ. 

Idque  etiani  inde  porri  cognofeitur , quod  extrema 
umbilicalium  filamenta , cum  c prxdi&o  mucore  extra- 
huntur, alba  omnino  cor.fpicantur.  Ex.  70. 

Denique,  fi  carunculas  illas  digitis  comprefleris  ; ex 
carum  una  aliqua  (tanquam  ex  papilla)  lucci  illius  ali- 


ScCerva.  55 

bilis  facili  cochlearis  menfura  emulgetur:  idque  nullo 
apparer  re  fanguine . quem  attedatu,  etiam  valido,  nun- 
quam eliaieris.  QuinetLim  caruncula  ficemulda atque 
inanita,  comprefl*  fpongix  inflar,  contrahitur  & flac- 
ceilit;  plurimilque  foraminibus  pertufa  cernitur.  IhJ. 

Mmjitxt  Januario  .Tehxxrio , C? ftq.  Finito  Decem- 
bri, caruncul®  minus  firmiter,  quam  antea,  utero ad- 
hxrent ; parvoque  negotio  ab  eodem  disjnnguntor.  Imd 
quo  grandior  fetus  fuerit,  partuique  vicinior,-  edfaci- 
hfisenam  caruncul*  ift*  ab  utero  recedunt:  tandemque 
(ceu  frudus  maturior  ab  arbore)  fui  Iponte,  tanquam 
ad  conceptum  attinentes,  ab  utero  delabuntur.  IhJ. 

His  ab  utero  feparatbi  videas,  in  earum  relidis  ve- 
fligiis  arteriolarum  adeuntium  punda  fanguinem  funde- 
re. Sin  vero  ab  ipfis  carunculis  conceptum  avulfcris,  lin- 
guis ex  illis  non  emanat;  veriim  contra  i vaforum fo- 
mm  finibus  ex  conceptu  prodeuntibus,  effluit.  Ex.  70. 

Poft  Decembrem,  nihil  novi  aut  notatu  digni  evenit , 
de qno non  (It didum prius pr®ter  pilos,  dentes,  cor- 
nua & fimilia)  fed  ea  omnia  au&iora  foliiro  apparent. 
Ex.  70.  Hadenns  H A R V E J US. 

Cotylsdokis  pollicem  ait®  copiofiflimos  CV- 
nxliculot  monfl  rabam,  & numero  & fitu  diverfos  ab  il- 
lis qui  in  vaccino  utero  confpiciuntur  : cum  Chorion  fc- 
pararem  Radices  Chorii  didis  Cotiledonibus  infixas  indi 
eduxi,  nulla  ne  quidem  gutta  fanguinis  cflufa,  lingu- 
las radices  attentius  examinanti  duplex  fubftantia  fe  ma- 
mfeftabat , exterior  albicans  & transparens,  Gthtin ® ad 
iriftar  , qu®  facili  patiebatur  fefc  abradi  interior  rubicun- 
da , & fecundum  radicum  longitudinem  extenfa  conti- 
nua vafis  fanguineis,  qu*  penetrabant  in  corpus  ipfius 
fretus , qui  jam  tum  omnibus  luis  numeris  abfofutus  erat, 
8c  brachium  circitir  longus. 

Ea  ratione  Chorii  feparationem  adminiftravi  nt  a- 
mnion  & allantoides  a feinvicemdiftindxconlpiceren- 
tur , nec  tamin  effunderentur  humores , quo  exadius 
humorum  proportio  inveniretur,  humor  memmo  con- 
tentus ad  eum  qui  inallantoide  continebatur  cam  habet 
rationem  qu®  eft  jo.ad  1 j.  amnii  humor  limpidus  & fub- 
fiillus  affufo  aceti  fpritu  albcfcebat , idem  aceti  fpiritus 
humorem  allantoides  qui  dulcis  erat  St  albus , & aloo  fla- 
vum reddebat,  lubfequcnte  manifefla  przcipitntione. 
Spiritus  vini  redificatus  reddebat  amnii  liquori  colorem 

uam  aceti  fpiritus  mutaverat , & praecipitationem  impe- 

iebat  quotiescunque  illi  mifcebatur  ante  affirfionem  fpi- 
ritus aceti:  Inallantoide  reperiebantur  corperi JotiJ» 
oblonga  & albicantia  fimjlia  ladi concreto , fed  tenacius- 
compada , feri  utelfe  folct  Cordis  polypus.  A Vefici. 
in  allantoidem  patens  aeri  via  erat , interiori  amnii  fuper- 
ficiei  elegantem  ornatum  addebant  propendentes  ab  illa 
quafi  jitn*  xlh*  copiofiflim®,  qu®  vari®  longitudinis 
erant  , quibufdam  earum  longitudine  digitum  trans- 
verfum  squantibus , inflata  tubi  uterus  intumuit.  Te— 
fiicnli  ovis  (pleri , fibr®  motnees  ab  utero  vel  ejus  ru- 
bis ad  tefticnlosufque%xtendebantur:  extra  tefticulum. 
membranas  inter  nxrebat  oblonga  veficula  limpidillimoi 
humore  turgens.  STENONIUS  in  *rI3.  Dxniu. 
hi.  xp.  11 6. 


V OE- 


Digitized  by  Google 


De  Chameleonte. 


56 

V OE  T u. 

IN  Cervi  juniore  dqmehenfus  tenellus  fartus  cum  fc- 
cundinis  fuis  ovum  Gallina;  aquantibus-  Difciffis  fe- 
cunjmit  profofoque  liquare  intus  albugineo  prodibat 
fartus  infuo  parum  inflexo  fitu  perferii  viri  duos  indicis 
articulos  exmquans , pofl  aliqualcm  pro  reriilineo  pofitu 
extenfionem  aliquantum  excedens  perferii  fatis  confor- 
matus : mafculus  mirso  crailitie  mediocris  netri- 
cum  acus , longitudine  vero  quam  penna  anferina:  me- 
dium prarterpropter  emetitur,  cum  rrsricvtost  m 
notis  perficis  , cauda  pro  ratione  proportionis  lon- 
iori  articularionibusfuis  diftinria , pene  de  c^rcro  cras- 
ori. 

Abdomen  pmtov.to  undique claufum ut nil pro- 
penderet , umbilicalia  autem  vasa  variorum  fi- 
lamentorum inllar  ad  hypogaftrji  initium  exirent.  Dis- 
feria  illa  membranula  & quod  fili  in  mufculorum  for- . 
(an rtidimentum incumbebat , apparuit  hipaiu  fub- 
ftantia,  fed  indigefti  intlarfloridi  (quadantenro  coagu- 
lati) fanguinis,  hc  etiam  mss,  at  paulo  nigricaiv- 
tior. 

Rivis  utrinque  pro  ratione  foetus  majusculi , gra- 
num piperis  mediocre  asjuantes,  cum  aliquot  ineifuris. 

Vsntriculus  cum  binis  fuis  appendicibus  ad  gra- 
ni cannabini  magnitudinem  accedentibus  appenla  (cras- 
lioris  dupli  modo)  oftendebat  inteftina. 

Defupir  Diapiiraoma,  & utrinque  Coii*  ve- 
ru , circa  stusi  regionem  membranofa  fubftantia 
jurarim,  inferius  cum  spuria«um  quaii initiis. 

Hinc  pulmonis,  pifi  hortorum tqajoris magnitu- 
dine, Coa  autimpiperis  feri  grano  par,  exangue  ta- 
min,  cum  venula:  circa  tempora,  maxillas,  ficinipfo 
trunco  forent  confpicuse. 

F.vifceratus  ita  foetus  lateralitir  carinaque  fua  pla- 
ni referebat  colubrum , f fundulum  , cui  interanea  fua 
exempta. 

•Caput  majusculum , avellanam  majorem  excedens, 
msxiUu , in  obtufom  quali  roftrum  utrinque  proteniis, 
l i n c u a (ilidurio  ore)  elegante , latitudine  dorfi  cul- 
tri mediocris. 

Oculi  effodi  Cannabis  aut  cardamomi  majoris  gra- 
num aequantes , cum  pupilla  per  fubtile  palpebrarum 
tegmen  admodum  confpicu*. 

A u R 1 c u l s pratenf* , fed , fi  adultorum  conferas 
circumcirca  obt  ufiores. 

Cirsbkum  i CereitUt  in  apicem  quafi  quendatn 
abeunte  intra  tenellam  adhuc  & membranofam  calva- 
riam diftinriuro , album  ac  aalfum  inftar  fpifli  mucila- 
ginis  tragacanthm. 

U N c u L *t  Sc  articulatione/ pedum  perquam  confpi- 
cum,  folidiusculx , alba- , ut  ipfa  quoque  fpina.  DA- 
NIEL  LUDOVICUS  Mjccllan.  euriofar.  armi  vj. 
ahf.  • 


C A P.  XII. 

De  Chamaeleonte. 

A N A T O M E ejus 

Camimmicata 

k PANAROIO. 

OCuli  Mufculii  deftituti  motum  naacifcuntur 
in  omnem  partem  i corrogatione  membrana,  quae 
fibrarum  ciliarium  beneficio  contraria  oculum 
trahit  quocunque  cft  movendus , ficut  frons  alioquin  cor- 
rugari (olet. 

Nirvi  optici  ex  Cerebro  enati  flarim  JiviJ  na- 
tur , utfmguli  ad  fuum  oculum  vergant,  nunquam  con- 
jungantur, f.  confundantur , ut  in  homine.  Hinc  unius 
oculi  motum  alter  non  flarim  fequitur.  laxi  funt  non 
tenfi  ut  ad  pofleriara  fine  rupturi  reflerii  poffim. 

Liksvam  inveni  non  efle  aliud  quam  canalem  cata 
cavum  in  exortu,  &propi  finem  camafum,fpanxiofum 
Sc  vifctfum , in  cujus  canalis  medio  tranfit  funiculm , 
qui  extenditur  & contrahitur  inftar  Chorda:  tefludinis,  in- 
feriturque  in  linguae  finem,  quumabofle  hyoide  fumat 
initium. 

Ossis  htoiois  alia  quam  in  homine  fabrica,  nam 
ejus  pars  extenditur  in  longum  infinuatque  fc  in  linguas 
concavitatem  , ut  inftar  gladii  in  vagina  recondatur . ab 
hujus  offis  extremo  cartilaginofo  funiculus  ille  oritur  Un- 
guam retrahens. 

Liin  1 caret,  & Vssic  a,  nec  igitur  bibit,  nec 
mejit,  fed  alimenta  ingefta  deglutit.  eademque  parum 
mutata  per  alvum  dejiat,  ut  naturali  licenteria  laborare 
videatur. 

Diaphraoma  nullum hSc confpicitur. 

Pulmonis  farisfpongiofi,  rari,  &parvi- 
Viscir  a exiguum  in  abdomine  fpatium  occupant, 
ut  adre  potius  plenum  videatur  quam  vifceribus.  Reliqua 
vifcera  ab  humanis  vix  differunt. 

IT 

aAtiS 

Quam  exhibuit 

THOM.  BARTHOLINtJS. 

A Nimaleft  innoxium,  & fi  ad  lumen  folis  vel  diei  op- 
ponatur fere  tranflucens. 

Oculorum  orbes,  quod  mirum,  in  diverfaspar- 
te*  fleriit,  unoque  momento  dextrum  oculum  potis  eft  ad 
.anteriora movere,  8c  finiftrum ad pofteriora  , imb ele- 
vato capite  oculorum  beneficio  tergum  fuum  intuetur , 
quod  nonis  natura  denegavit. 

LrxouA  tam  lanfa  ut  longitudinem  fotius  corporis 
feri  exmquct  Complicata  illa  more  latet  annutorum  in- 
ftar , quam  totam  explicat , emitritqueniriu  oculi  ad  ca- 
ptandas mufeas,  &c.  qua:  facile  adhaerent  muco  lingua: 
lubrica^  & fequuntur  captantis  durium. 

D 1 n T x s ipfi  acuti  led  parvi. 

C u T x m macuU  diftinguunt,  qua:  quofvis  colores 
vicinos  imbibunt,  viridem  facili  & nigMm , difficilius  ru- 
bram. Mutationem  hanc  colorum  luas  habere  periodos 

Velm- 


Digitized  by  Google 


De  C h a m 

'fcliitgha  retulit  >qu  i piares  vidit  in  jEgypto  Chamoeleon- 
tes:  nam  mani  & circa  vefperam  virides  colores  often- 
dit . circa  meridiem  ad  nigrorem  vergit,  circa  nodem 
palliet,  medii  node  candicat.  otf.6i.  Ccm.x. 

•AHa 

Chamoelcontis  iEgyptiaci , 

infinuta  a 

PARISIENSIBUS. 

<'*U  r t pedus  abdomenque  inveftiente  difleda  fe- 
•aparataque  Mimdran*  fe  offerebant  plurima 
Collas  colligantes , Spatiaque  intercoilalia  occupantes , 
pellucida-  adeo , ut  interiora  transparerent  Venter  totus 
divifus  cartilagine  Xyphoide. 

Ventre  aperto  Hmt  occurrebat,  ex  quo  ad  Co- 
das nothas  le extendebat  folliculos  villis,  in- 
tra hepatis  lobum  duplicem  in  finiftro  latere,  pilum  im- 
gnttudine  referens,  ferf  rotundus,  obfcure  virefccus, 
ab  ejus  collo  duSus  procedebat  tilarius. 

Hepatis  parenchyma  durum  fatis , Variis  cavitatibus 
praxiitum , coloris  ex  nigro  rubicundi.  Duos  divideba- 
tur in  lotos,  quorum  dexter  finiflrum  magnitudine ali- 
quomodo  fuperare  videbatur. 

Hepati  fuccumbebat  V istuc  cius,  qui  OEfo- 
phagi  in  ventre  quodammodo  dilatati  continuatio  vide- 
batur, per  pedoris  cavum  defeendebat  reflo  priusdu- 
ftu , hinc  recurvabatur  verfus  pylorum  quodammodo 
ibique  etiam  angudiori  facio  membrana;  apparebant 
durar. 

Ventriculus  ejufdem  erat  fuhftjntm , colorisque  cum 
OEfoplxjgo , Tunica  quippe  dux  albicantes , minimi 
transptret  tes , utrumque  condituebant.  Longitudinis 
erant  fimul  fumptxhx  partes  pollic. ){. 

Circa  pylori  terminum  Iwtistinum  amplum  ma- 
gis ocurrebat , hujus  onfraSm  imprimis  confiderabilcs 
tres , primus  ad  latus  dextrum  pylori , a/rrr  circa  ventris 
inferiora,  jndi  furfum  adfcendebat  verius  ventriculum , 
ubi  tcrtiui  flexus , eo  quod  ad  anum  iterum  excurreret. 
Longitudinis  erat  feptrm  pollicum,  ejufdem  ubique  am- 
plitudinis, nigricantis  omnind  coloru  , Membraniscon- 
redebatur  qux  Minsmivu  condituebant.  I's- 
ft  iu  hoc  notabantur  fanguii-e  adhuc  repleta , fibra-  iti- 
dem albicantes  vajorum  luScorum  fpecie  ; in  medio 
membrana;  mefenterium  condimentis,  qua;  pellucida  val- 
de, particula  quadam  lingularis  vel  poncrtacafcLianum 
vel  receptaculum pecquttunum  reprxfentabat , impolli- 
bile  quamvis  vaforum  fanguucrorum  ramulos  in  mclen- 
tcrio  unum  in  truncum  colligere , unus  tamen  fc  offere- 
bat, qui  pro  festa  post*  trunco  habebatur. 

Lusis  nullum vcdigium.  Risistis  animalculum hoc 
carere  Authores  omnes  tradunt ; Reperiebamus  nihilo 
minus  particulas  duas  carneas  oblongas  ad  (pinse  latera  in 
regione  lumborum  & ollis  facri,  has  renes  habebamus,  fa- 
cile erat  eas  feparate , adeoque  pro  mufculis  pfo3S  haberi 
non  poterant , firmiter  taiuen  ali  igatx  erant  circa  extre- 
mitatem intedini , ubi  utero  firmiusanneditur. 

Parenchymate  prxditx  fatis  vajklo,  denfo , coloris  fub- 
rabicundi , fcrolh  humore  repleto ; quod  prxeipuum , 
ad  fentencix  nodrac  robur  plurimum  faciens , cavitas  erat 


OE  L E O N T E. 

in  «triusque  medio , membrana  gaudens  firmi,  quam 

vim  renum  vocare  licebat. 

Umvs  collo  fuo  carni  illi  incumbriat , -quam re- 
nes effe  credebamus , fub  extremo  intedini , funditer  at 
in  avibus ; Cornua  hic  aderant  uti  in  bediis  aliis  ad  pol- 
licum latitudinem  cxter.fa , ex  collo  procedentia , in 
ideruque  reflexa ; varia:  erant  amplitudinis.  Ova  nuda  ob- 
fervarc  nobis  licuit  uteri  cavum  fivc  confideraverimus,  fi- 
vi  membranas  adfitas  Ovarium^idum  conii  ituer.tes. 

Vifcera  pKecipua,  Hepar  fcil.  Ventriculus , Inteflina 
colligata  erant  ope  ligamenti  fortis , qucxl  fepti  mllar  i 
Cartilagine  Xiphoide,  ad  Ventris  inferiora  delcendebar. 
Aderantfc  Membrana  Ii  miles  qux  ab  eadem  cartilagine 
•d  dextra  finiflrave  extendebantur , Duphagma  didi- 
cit in  avibus,  quod  negat  f atticius  eisquodear- 

nofo  non  liiit ; hx  fani  pellucidis  valde  erant  omni  car- 
liofitate  deditu  taL 

Loco  eo  qui  pulmonibus  debetur  particula;  duar 
fe  exhibebant,  qua;  antequam  flatu  extenderentur  carun- 
culis fimiles,  iifque  exiguis  valdi , faba; magnitudine, 
rofis  rubris  colore  refpotidentes,  utrinque  cordi  adfirx.  Et 
tamen  portio  h*c  pulmones  in  totum  haud  poterat  con- 
dituere , convenientius  cenlebamuscam  pro  pulmonum 
membranis  fupremis  contradis  ct^rugatisvi  amimei  e,  in 
quibus  tubercula  rubicundiora , qux  quoties  flatu  mem- 
brana: extendebantur,  iifdem  fubfidentibus  uniebantur, 
ficquc  carnofa  corpufcula  referebant.  Spongiofum  corpus 
neutlquam  hic  admitti  potefl , quale  Panarolus  dari  vulr, 
fola  membranarum  coll#dio  occurrit. 

T a a c n i a brevis  admodum  ex  annulis  cartilagineis 
vulgari  modo  compofita.  Laryngem  Epiglottidcs  dux 
conilituere  videbantur , claudebant  hx  Rimam,  non  ut 
in  aliis  animalibus  fonum  edentibus , qui  in  Chameeleontd’ 
nollro  nullus . redam , fed  transverfem.  * 

Coa  valde  exiguum , acuminatumvi.  ^Auricula  ia 
fignis  amplitutudinis,  fmidra  imprimi*,  rubicundiores 
Corde,  quod  pallidum  fatis,  fafa  J anguinea  cordi ad- 
fita  fanguine  repleta. 

Ciiniats  pnuciffima  quantitate  aderat , fpinali 
medulla  haud  duplo  crallius.  Albicantis  valde  illa  coloris 
erat,  hoc  fubgrifei. 

Ntavi  optici  haud  breves  adeo  ac  quidem  Ari- 
floteles  feribit ; protuberamus  hie  cerebri  dux,  qux  ner- 
vomm  didorum  principia , feparabantur  in  duos  funicu- 
los longos,  qui  inferebanturglobo  oculi  extra  axem. 

Oculus  Tunica  conjunoiva  [edus  erat , fub  qua 
Mufculorum  infertio  notabatur;  non  fibra:  hx,  quod 
Panarolo  placet,  fed  caro  mufculofa  vera. 

Sub  Tunica  conjundiva  Mufculut  aderat  rotundat 
qui  oculum  palpebrx  connedebat,  unde  oculixqueac 
palpeprxinfcrvicbat  motui;  fpeciatim  tamfn palpebrx 
foramen  exiguum  claudebat.  Mufculo  hoc  elevato  lrit 
occurrebat  integra,  Jonjloniui  quamvis  Chameleonti 
eam  deneget.  Tunica  Cornea  tenuis  valdf pars  antica 
Uvex  crafla  fatis,  & dura,  poflica  vero  tenuis. 

HeMo\ia  oculi  aquei  omnes,  ut  dilcernere  eos  itn- 
poifibile.  Criflallinus  aliis  quoque  mixtus. 

Auditorii  hiatus,  nec  adeo  fenfus  auditus 
. indicium  in  hoc  animali  ullum , quod  nec  recipit  nec  edit 
fonum  ullum.  * 

Nervi  ex  Spinali  midullla  procedentes  no- 
tabiles fatis  v rfccribus  omnibus  remotis, 
i H C a*- 


5* 


De  Chamaeleonte. 


Carni  nulla  Chamileontempridltum  ^Arilhttelr/ 
fcribit,  nifi  circa  maxillas  Sc  Caudas  principium.  ail  in 
noilro  tritum  corpus  ea  gaudebat,  exceptis  iis  locis  qu® 
peftori.,*  atque  abdominis  , ubi  mufculi  omnes  membran® 
pellucidi,  duplicis;  fibroixqne  conii itutionem  refere- 
bant, & fibras  has  fuificerc  judicabamus  relpirationi  illi 
qu®  in  hoc  animali  tarda  vaLli.  Muiculiipli  rubicundi, 
tendonibus argenteis  proditi,  pinguedine  omni delhcu- 
ti , cujus  nullum  in  toto  corpore  veftigium. 

Lis  qua  carne  conflabat  alba , rom:rda,  ciica  ex- 
tremum parum  acuminata.  Ajfertum  hor,  lacci  inilar 
excavatum.  Olli  hyoidi  uniebatur  beneficio  dnftuscu- 
iufdam  inteilini  fpeciem  habentis,  cujus  longitudo  pol- 
lic-vj.  exterius  membranof®  intus  nervoiar  lubllanti^ 
Vafts  lingua  gaudebat  plurimis , ob  copiam  fanguinis, 
qu®  fmguiaris  hic,  fimilitir  ac  in  univerfo  reliquo  corpo- 
re; quamvis  eum  adefle  negaverit  Ariiloteles. 

Oss  a cranium  conilituentia  Mufculo  temporali  ful- 
ciendo loliim  infervire  videbantur,  ingens  hic  valde  fibro- 
se fubflanti®  camis  fpecie  totum  caput  occupabat , in  fu- 
prcmo  Cranii  notabantur  Crifta  tres ; qtue  concurrebant 
in  acumen  verfus  pollica,  quarum  ili®  qu*  oculos  te- 
gunt fuperciliorum  inilar  fpatia  magna  relinquebant  qu® 
Zygomadsinflareranfc  * 

Maxilla  inferioris  p3rs  quivis  duobus  olliculis  confla- 
bat per  diarthrofin  jun&is.  ProcefTus  qui  a maxilla*  parte 
poftica  ad  femporalis  odis  articulum  le  extendit,  lingula- 
re os  erat. 

Darft  /pina  cum  cauda  vertebns  componebatur  lxxiv. 
harum  in  collo  ij.  in  dorfoxviij , in  lumbis  ij.  inoffefa- 
croij,  in  cauda  L.  Cola  vertebra  colli  prima  piocelfu  prae- 
dita erat  fpinolo  furfum  ere  flo , utrinque  , prxter  ordi- 
hem,  excepta,  Reliqui  omnes  parte  iui  (apertore  ca- 
* vitatem  habebant  qua  recipiebant,  inferiore  caput,  quod 
recipiebatur.  Ginglimus  adeoque  articulatio  hic  dici 
poterat.  Pneijjiu  unicuique  feptem , exceptis  iis  ouas 
cauda.*  funt,  in  quibus  ofto  notabantur,  Ipinol®  Icil. 
du®,  fu  perior  major,  & inferior , exilis  valde,  transver- 
f®  du® , Si  obliqn®  qu3tuor.  Obliquarum  ope  articula- 
tio omnis  perficiebatur  fuperioribus  proceflibus  fupra  im- 
politae vertebra  proceflus  inferiores  longp  fatis  fc  exten- 
dentibus. 

Cofiarum  in  quovis ‘latere  xviij,  triplici/  h®  condi- 
tionis , fupcrionim  dux  ftemum  non  attingebant , fimi, 
liter  ac  tres  inferiores.  .Tertia,  quarta,  quinta  txfexca 
ope  appendicum , non  cartilaginofarum  lea  ejufdrm  cum 
collis  fubllanti® , demo  jungebantur , novem  coii®  re- 
liqua; ilerno  neutiquam  cohxrcbant , fed  oppofiti  lateris 
cofli  quivis  earum  uniebatur  communis  appendicis  in- 
terventu; 

Sternum  oilibus  conflabat  iv , horum  primum  afti- 
pium  valde. 

Scapula  ejus  amplitudinis  erant  ut  fe  extenderent  a 
fpina  ad  ipfutn  llcrnum,  cui  cohirebant , adeo  ut  Clavi- 
cularum etiam  punere  fungi  viderentur.  . 

Otfa  innominata  circa  pubem  uniebantur  modo  ordi- 
nario ; cum  oife  tamen  lacro  os  ilium  haud  jungebatur. 

0/ humeri,  quod  per  gynglimum  ne&ebatur  fcapul® 
proceflum  exhibebat  circa  caput  Trochanteri  fimilem, 
aberat  liicin  oife  femoris  quod^jer  Enarthroiin  articula- 
batur cum  oife  Ifchio. 

Pt dum,  anteriorum  *que  ac  exteriorunrquivis  ojfi- 


hu  conflabat  duobus,  quiradiocnbitovefitnilia  magis 
quam  T ibi®  & fibul® , eb  quod  umimque  per  articulum 
jungeretur  olli  femoris  ®que  ac  olli  humeri. 

Manuum  iv.  eadem  conflitutio,  nifi  quod  in  anterio- 
ribus Carpe  in  pofterioribus  Tarfi  iimile  quid  notare- 
tur , offa  cum  hic  majora , ibi  minora , hic  numero  fex 
illaxij.  Nec  Metacarpus  nec  Metntarfus  aderat , nili  di- 
gitorum internodia  duo  priora  eo  nomine  donare  pla- 
ceat , quarum  articulatio  fimilis  illi  qu*  Metacarpi  Sc 
Metatarjl. 

c A P.  XIII. 

De  Cuniculo. 


N 


SPINALI 


i* 

M 


E D U L L A. 


Sinus  Spinalii  Medulla  cum  Veni/  8c  Arteriis  qua- 
liter hic  diilrijmautur , vide  capite  de  Ore. 

PARTIBUS  VARIIS. 

C Enisu»  ut  in  avibus  nullos  habebat  gyros. 

D est  is  in  inferiori  maxilla  primores  qui  duo  fune 
in  parte  fui  poilica .dentem  utrinque  habent  exiguum  lon- 
giusculum  inilar  fubul®. 

T n v m e s,  hic  etiam  aderat. 

Diaphragma  valde  pellucidum  in  parte  nervoia , 
adeo  ut  pulmones  transparerent. 

In  U imi  cornibus  cellul®,  minores  tamen  iisquae 
in  Colo  intellino.  Fibr®  reft*  erant  ad  commodiorem 
dilatationem.  Nulla  hic  ejus  conditionis  corpora  qualia 
ir.  vitulo  cx  quibus  poilea  oriuntur  Coty  ledones.  A M- 
STELODAM. 

OCULO  & NASO. 

E Vasis  ocularibus  & Nasalibus  le- 


Dp  hic  poteft  caput  de  Fitula. 


M A M M I S. 

DE  Mammarum  fitu  Se  'Numen  lege  ex  TVhar- 
tane  hic  propofita  capite  de  Cane. 

PULMONE. 

Pulmonis  in  fcetu  utero adliflc detento denfosian- 
guinolpntosvd  fingulari  experimento' reprehendit , in 
eo  vero  qui  extra  eum  albicantes  (pongiofosque  ST  E- 
NONIUS,  vide  Ppift-  Sarti.  5 5 . Cr«r.  n. 

pancreate. 

Ductum  pancriaiicum  iimplicem  hic  dari , 
cumque  xv.  vel  xvj.  digitis  transverfis  fub  pyloro  lb- 
teUinum ingredi , GRAAFIUS  notat. 


I? 


I N T JE  S T 1 N I S. 

NCuniulo  fremina  merfeFrhr.  i6fi£li*ri  s tinum 
01  c u m amplum  & i jugum , tta  ut  totius  corpori* 

loa- 


Digitized  by  Google 


De  Cuniculo. 


longitudinem  (operaret  , intus  membranosa  cochleati 
valvula  pr.rdmim  ab  uno  extremo  ad  alterum  extensa. 

Colon  ligamentis,  cellulis,  glar.dulisque  plurimis 
praedirum. 

Rectum  tres Ipitliamas longum obfervarunt  AM- 
STELODAMENSES. 

SECUNDINIS. 

PLacinta  U t e e i n .*  de  conditutiore  vide  caput 
de  Vacca  & Cane , imprimis  caput  de  Ove  ubi  ex 
I abr.  ab  i/iquafenJ.  varia  proponuntur. 

Placent*  uterina:.  Membranarum  fatum  ambientium 
quoque  eo  faciunt  conlbmtionem  naturalem  caf>.  vi/,  de- 
clarat NEEDHAM  his  verbis:  Medium  quidinter 
placentifcra  & glandulifcra  fatum  cunicularem  pronun- 
tiavimus cap.ij.  lingulis  nempA  fatibus  lingulas  placentas 
impertit  hoc  animal,  qua-  tamAn  utero  mediante  cLan- 
dulofo  corpore  agglutinantur.  Priores  illas  Cotyledonas 
vocat  EverlarJu/ , Sc  unicuique  Embryoni  binas  tribuit, 
faba:  majoris  magnitudine.  Hoc  eft  placentam  in  medio 
dividit,  ubi  rima  fatis  magna  hiat,  « lini  omni  negotio 
ex  altero  latere  potet!  divelli ; utplur  imum  tamen  ex  alia 
parte  concrefcunt,  neque  prorfus  feparari  pofliint,  nifi  vi 
carnibus  fadta.  Imo  non  raro  fecunda  fifliira  apparet  qua: 
corpus  hoc  tripartitum  reddet.  Quia  tamen  h*c  perpe- 
tua uon  funt , & ubi  funt  omres  lobi  fimul  fumpti  in  pla- 
centa: figur.nn  difponuntur  ego  mallem  tanquam  unicam 
defcribcrc.  lilquc  eo  potius,  quia  lienem  lpfum  in  tres  lo- 
bosdiftiuclillimos  divifum  nonraro  invenerim inCane, 
neque  tamen  aufus  fumtres  illi  lienes  tribuere  ; quum 
omnes  fimul  collati  unicum  tantum  lienem  tum  magnitu- 
dine tum  figura  «quirent. 

F.i  interitu  incumbit  ilaitJuhfum  aliquod  corpm.  quod 
Wbartoniu  placcntx  facinacex  r.on  inepti!  alTimilat- 
livcrarAtu  in  ejus  facie  fuperiore  qux  uterum  (pecfatle- 
ptem  foramina  numerat . quibus  vala  uteri  in  (e  recipit , 
ibiJcniqne  terminari  eafdem  (latuit , & proitfdA  nullam 
cum  umbilicalibus  Ar.aOomofindari : irterim  rcifle  mt>- 
met  idem  hoc  quoque  corpus  cum  fatu  exire , & A mati  e 
maturitate  quadam  fui  decidere. 

Priufquam  in  hujus  conceptus  delcriptione  ulterius 
pergimus , monendum  eft  glandulofum  corpus  a placen- 
ta (eparandum  non  die,  donec  pera&a  ei!  membranarum 
Anatome ; quippA  quod  per  placent*  riman  ad  ipfum 
ulque  pertingat  tunica  urinaria,  & adeo  arde  adlwreat, 
fir  niti  liac  diu  upta  avelli  nonpodit,  eodem  itaque  ali- 
quamdiu dinuflo  extera  aggieilere. ' 

Extimam  Membranarum  fiiperficiem  mollem  e(?e& 
albicantem  cito  confpicta , faltem  quoufque  (e  extende- 
rint Vati  ibidem  fpirfa  invenies.  Extrema  vero  cornua 
hac  lanugine  defiituuntur  & prorfiis  pellucert.  Hanc 
albugineam  lubfiaiitiam  pro  Chorio  liabeo,  (latuoque 
fubtus  ipfaai  repere  vala  praxlitta , & ex  membrana  pro- 
xima oii  incumbunt  liquorem  fuum  fuger e.Stemula  vero 
illa  tunica  e(l  omnium  maxima  integrum  conceptum  an. 
plodens.  Feri  femilunaris  apparet ; convexa  fui  parte 
fotum  ambit,  coucava  placentam  attingit inflata  Re- 
ocm  humanum  tum  figura  tum  magnitudine  aemulatur. 
Vala  iirper  ejus  fiteiem  fparfa  fi  probA  animadverteris , 
videbis  in  truncum  tandAm  colligi  qui  placenti  prorfus 
neglecta  ad  umbilicum  pergit, neque  funiculum  alibi  con- 
tingit. Nam  intra  abdomen  ad  mefeoterium  pergunt  & 


59 

va(a  illa  Omphalo  mefenterie s alibi  deferipta  conflituunt. 
Sii  cauti ( Fimus  in  hujus  membran*  apertura,  ne  fimul 
etiam  fubje&am  vulneres,  tutiflime  fiet  fi  ex  concava 
parte  adoriaris ; emiflb  liquore  inflarj  poteft , ut  figuram 
luam  melius  prodat,  inflata  quoque  tutiilim£  cultro  finde- 
tur fine  vicinarum  tunicarum  injurii. 

Hifte  pendis  & ammon  itidem  in  parte  convexi 
aperi,  liuraoieque  per  exiguum  foramen  emiflb  infles, 
tum  demum  aliam  membranam  relinqui  videbis  liquore 
turgidam,  qu*  a funiculi  di  varicatione  h- e.  ab  urachi  fi- 
ne orta  principio  acuto  verfus  placentam*pergit , ean- 
demque  probtui  habet  Hauccgopro  urinaria  habeo, 
& urachi  dilatationem  puto ; & hujus  gratia  corpus  glan- 
dulofum relinquendum  monui,  ue  dum  illud  aufers  hu- 
jus liquorum  emittas. 

Tandem  funiculo  perfequendo  vacabis  tam  quatenus 
atl  placentam  pergit , totus  enim  illi  impenditur , tum 
quatenus  abdomen  ingreditur.  Sic  et  jam  vala  mefente- 
rica  qua*rere  poteris,  quod  nifi  fumma  cur&  excquaris 
operam  ludes.  Ego  forcipibus  uri  (oleo , & omnes  abdo- 
minis mufculos  cum  parte  thoracis  abfeindere.  H ifce  le- 
viter fublatisdc  manu  fufpenfis  poteris  tum  venam  umbi- 
lici ad  hepar , tum  Arterias  ejufdem  ad  aorta;  finem , item 
mefenterii  vafa  ad  ipfius  mediam  glandulam  pergentia  in- 
tueri ; qua:  nifi  cautifiim^  tradentur  in  putillo  animali  fa- 
cili rumpentu^  fupererit  dcmiim  placentarum  lcpat- 
ratio.  % 

Multum  refert  an  cuniculum  domrilicam  eligas  .an 
agreftem,  & quali  coeli  flatu  fiat  fe&io.  Si  agreftem  gelu 
rigente  fecueris  habebis  omnia  clara  & membranas  fucco 
turgidas  j fi  doraefl  icam  caelo  pluvio  vix  occurrent  pia- 
res quem du?  membrari*,  & humor  pauciilimus.  Ego 
dum  in  folisdomcfticis  laboravi  Everardi fententiam ae 
tumero  membranarum  lecutus  fum.quam  poftea  agrefti- 
bus  coofpe&is  depofu  i h*C  NEEDHAM. 

Ciior  1 1 membran*  figura  hic  renis  figuram  quo- 
dammmo  repraflentat.  € 1\  A E F.  de  mu I.  Organi,. 

Chorian  imigni  quodam  ramo  potitur,  qui  prout  ex- 
tra fatus  abdomen  pervenit , rei  ia  is  vafiaTanguincis  ver- 
fus  placentam  excurrentibus  inter  amnii  tk  urinari* 
membrar*  duplicaturas  lateralitir  ad  ch  orion  pergit  cu- 
jus par  tes  omnes  perambulat.  Idem. 

lino  folum  in  loco  utero  adnafeitur , fimilit£r  ac  in  ho- 
mine. idem. 

De  Chorii  conflitutione  qu*que  eb  faciunt  vide  qu* 
habemus  ex  Graefia  capite  de  Ove. 

Allantoidis  membrana  hic  inter  fretam , & 
placentam  uterinam  ad  latera  vaforum  umbilicalium 
tantum  collocata  , figuram  neutiquam  farciminalcm 
obtinet;  fed  ex  variis  cavitatibus  circa vafa umbilicalia 
concurientibusconflari  videtur ; quemadmodum  elegan- 
ter patet , fi  tubulum  per  placentam  in  ejus  cavitatem  inf- 
mileris , inflata  enim  h*c  tunica  concamerationem  talem 
effoimat,  qualem  exhibet  Tabula  ij.  in  cujus  cellulis 
urinofus  ouidam  liquor  inefle  confpicitur ; qua  autem  ra- 
tione hic  e vefica  urinaria  ad  eam  tj^nfeat , necdum  afle- 
qui  potuimus , qualemcumque  in  perierptando  diligen- 
tiam adhibuerimus,  nam  licet  in  veficam  flatum  aut  li- 
quorem immitteremus,  re  minimum  quidem  in  urina- 
riam hanc  tunicam  propellere  potuimus.  1 dem. 

• Placenta  parte  ea  i]ua  Chorio  anr  editur  rubet, 
alteri  vero  qua  cum  utero  copulatur  albicat  Idem. 

. H * Gene- 


60  De  Cuniculo. 

Generationi  r hiftoriam  qu®que  eo  faciunt  lingulari  ca-  limas,  Ovidudus  quoque  extremitas  indar  infundibuli- 
pite  quod  xvj.  eft  proponit  Gnefim  it  mulier,  orgtmt  his  Tcftes  undique  ampledebatur;  in  folliculoram  medii' 

fuperficie , quemadmodum  in  praxedentibus , exiguae 
Quandoquidem  fa  omnia,  qu®  praxedentibus  capiti-  papillae  eminebant,  per  quas  prefsa  Tefticulorum  fub* 
bustradidimys,  in  homine  ad  oculum  demonftran  ne-  lianti*  liquor  limpidus  profiliebat,  quem  alius  rubicun- 
queant;  ad  brutorum  diffediones  nos  contulimus,  ac  dxy  denhorque  fubfcquebatur : in  difledis  uteri  coroi- 
elegimui  ea,  quorum  nobis  maxima  copia  fuppeditari  bus  nulla  re  perimus  Ova,  fed  rugofa  cornuum  interna 
poterat , quorum  coCundi  temporaexadb  notari,  & qua;  tunica  aliquantulum  manis  tumida  confpiciebatur. 
plures  foetus  Groul  emti  confoeverunt ; ut  quod  in  uno  Quadraginta  «So  poli  coitum  Horis  aliam  examinaxb- 
deeflet,  in  altero  examinari  poffet ; ficqoe  in  hunc  finem  mus,  in  cujusuno  Tefticulo  feptem,  inaltero  tresfolli- 
pr®  ceteris  felegimus  cuniculorum  genus.  Et  ut  certo  culos  immutatos  invenimus,  in  quorum  medio  papille 
quodam  ordine  lingula  confcriberemus,  pnmo  cuniculi  aliquantulunieminentiorcscrant,  per  quas  prefsa  Tcfti- 
fcemelkea  mare  necdum  compreflie  genitales  partesin-  culorum  fubit.intia  modicum  liquoris  albumimsinfiarex- 
‘ tueri  nobis  ailubuit  ,•  illa^quediilcda  Vaginam  admo-  tillabat,  reliqua  ver6  fubrubens  Uvorum  fubftantia,  quia 
dum  latam  & odo  circiter  digitos  longam  videre  licuit ; nunc  aliquantulum  fprflior  erat , non  tam  facile  quam  ia 
eaqut  fccundiim  longitudinem  aperta,  in  fliperiori  ejus  praecedentibus  exprimebatur. 

parte  femilunari  fepto  divisa  duo  conitrida  oicula  pro-  Quinquaginta  Juaiur  horir  poft  coitmn  aliam  peritia 
miDebant , utriu^jue  nempe  comu  principium , Uterus  ftravimus,  in  cujus  uno  Tefticulo  unum  , m altero  qua- 
eram in  cuniculis’  ftatun  ab  ipsa  vagina  in  duas  partes  di-  tuor  immutatos  folliculos  repetimus ; quibus  diffcdis  ma- 
nmitur , quarum  una  dextrorfuni , altera  fimftrorfum  | ter iam  quaii  gfandulofam  offendimus , in  cujus  medio- 
vergit  ad  trium  plus  minus  digitorum  latitudinem,  ubi  i exigua  cavitas  erat,  in  qua  cum  nullum  notabilem  liquo- 
ilico  coardantur , Sc  cum  Ovidudibus  continuantur  ; qui  ] rem  compcrircmus ! fufpican  coepimus  num  limpida  eo- 
inhifccaminalibus peculiarem fitum obtinent;  quoniam  ( rumfubftantia,qu®proprtismemnranisobvol»itur,dif- 
ieniter  inflatis  uteri  cornibus  non  extuberant , nec  flatus  rupta  vel  expulfa  foret;  quapropter  Ovidudus  acureri 
in  eos  penetrat  propter  laxas  quafdamfimbi  iasinllarval-  cornua  perfemtati  fumus,  at  nilul  deprehenderepotur- 
vul®  inteftini  Coli  concidentes.  Ovi^pchis  illi  gracili  tmis;  rugofa  tamen  cornuum  intema  tunica  admodum 
principio  a cornjbus  exorti  ad  quinque  cneiter  digitorum  ! inflata  fplendebat. 

longitudinem  ferpentino  dudu  fenlim  magis  ac  inagis  fe-  Septuaginta  daabutherii  live  terno  i coitu  die  aliam 
fedflatando  ultra  Tefticulos  excurrunt,  donec  verTusil-  infpeximus,  qu®  nobis  longi  aliam  & maximi  miran- 
los  retorqueantur , & infundibuli  adinftar  terminentur , dam  mutationem  exhibuit , infundibulum  enim  Tefticu- 
quorumuna  extremitascumTeftibus,  altera  per  gracil-  los  undique  ardiflimi  ampledebatur , qtioretrado,  in  ■ 
limam  membranam  rurfus  cum  cornu  copulatur ita  ut  lateris  dextri  Tefliculotres  folliculos  aliquantulum  ma- 
hoc  membranofo  vinculo  lefe  contrahente , infundibu-  joresac  duriores  offendimus,  inquorum  fuperficiei  me- 
Imn  verfus  Tcftes  cogatur,  eofque  amplexetur;  dii  dio  tuberculum  ad  modum  papilla- exili  foramine  perto- 
etiam  contribuere  videtur  vinculum,  mediamequocor-  fum  vidimus;  in  folliculorum  vero  diffedorum  medio- 
nu  extremo  annedunturTefticuli;  qui  licet  exigui,  plu-  cavitas  prorfus  exinanita  erat;  quapropter  vias,  quas 
rima  tamen  Ova  Iimpidiflima  iri  le continebant,  quibus  Ova<raniire  debent,  iterum  itertimquepcrquilivimus, 
difledis  iic|Uor  vifeiaus  inilar  albuminis  exprimebatur,  ac  invenimus  in  Ovidudus  dextri  taedio  unum,  & in  e juCr- 
Hac  praemifs*.  dem  Uteriscorr.oextremo  duo  mimitifiima  Ova , qualia  -. 

Dimidii  buri  poft  coitum  aliam  apernimus  ; cujus  exhibet  Tab.  »6.  fig.  i.  qti®  licet  perexigua  gemina  ca- 
uteri cornu  aliquantulum  rubicundiora  vidimus ; Tctli-  men  tunica  amiemntur , ex  quibus  acu  pertufis dimpidifli- 
culorumvero  Ova  necdum  immutata  erant , nifi  forfan  mus  liquor  prodibat ; h®c  quamvis  incredibilia,  levi  ta- 
pauxitlulum  dc  limpitudine  fua  remififfent  : in  vagina  men  iiiduftrii  robie demonitratu  facillima  funt.  Inalte- 
autem  uterive  cornibus  nihil  omnino  feminis  aut  quid  ei  ro  autem  Tefticulo  quatuor  folliculos  invenimus,  quo- 
fimilc  deprehendere  potuimus.  rum  tres  aliquantulum  magis  lucidi , minorique  forami- 

ne* circiter  borir  poft  coitum  aliam  diflecuimus;  in  ne  pertufi  videbantur , in  quorum  etiam  medio  tantillum 
cujus  Tefticuiis  Ovorum  folliculi  ad  rubedinem  verge-  limjiidiflimi  liquoris  adinvenimus ; at  quartus  folliculo* 
bant,  ex  quibus  acu  pertufls  materia  ler.ca  ac  limpida  obfcurior  erat , nec  quicquam  liquoris  in  fe  continebat; 
erumpebat . fubfeqoente  cruore  £ fanguineisvafculis per  quamobrem  Ovum  ex  hoc  folliculo  elapfum  fufpica- 
folliculosdifperiispromanqnte:  femen  quoque  in  hac  ne-  bamur,  qua  de  causa  ejufdem  lateris  cornu  & Ovido- 
quaquam  inveftigare  potuimus.  dum  pericrutati  fornus , ac  unicum  tanrilm  Ovum  in  ipfo 

• riginti  cjuatHor  horir  poli  coitum  aliam  cultro  fubje-  cornu  principio  deprebendimus , perpulillis  alterius  la- 
cimus,  in  cujus  uno  Tefticulo  tres,  in  altero  quinque  teris  Ovis  fimillimum ; umfe  liquet  Qva  jamiamiTdli- 
Ovorum  folliculos  admodum  immutatos  competimus;  bus  exdufa  aliis  adhuc  inTeftibus  haerentibus  decuplo 
nam  qui  peius  limpidi  nulloque  colore  prxditi  erant,  minora  effe,  quod  eatenus  contingere  nobis  videtur,  qua- 
nunc  opaci  & diluto-rubicundi  evaleranr , in  quorum  fu-  tenus  lcilacet  in  Teftibus  exillentia  adhuc  aliam  mate- 
perficiei  medio  perexigua  veluti  papilla  fele  manife-  riam  compleduntur , illam  fcilicet , ex  qui  glandulofk 
flabat;  in  diflcdorum  folliculorum  medio  pauxillum  li-  folliculorum  fabftantia  provenit, 
qooris  limpidi,  & in  circumferenda  materia  quadam  Quarto  i coitu  rL:  aliam  aperuimus,  in  cujus  uno 
fprflior  ac  fubnibens  confpiciebatur.  Teli  iculo  quatuon,  in  altcrotres  globulos  (en  folliculos 

yigmti  feptem  bori/  poft  coitum  aliam  infpeximus,  ca-  exinanitos  invenimus  ; & in  utrijifque  lateris  comibu» 
jus  uteti  cornua  cum  Ovidudibu*  magis  languinea  dece-  totidem  Ova  praecedentibus  majora , magnitudinem  dc. 

Tab. 


De  C v 

Tab.fig.  t.  referentia,  qu*  non  in Oviduftus , autcofr- 
miurn  principiis  hxrebant , fed  verfus  horum  media  nunc 
provoluta  erant ; in  eorum  capacitate  aliud  quafi  Orum 
Innatare  longi  clarius  quam  in  mxcedentibus  confpexi- 
mus : vidimus  prxterea  in  Teftibus  prxter  hosfollicu- 
Iqs , ac  alio?  mafculino  necdum  femine  irroratos  quatuor 
veficulas  nigricantes , ex  quibus  apertis  fanguinis  grumus 
depromebatur;  illud,  cum  in  afiis  cuniculis fxpiusob- 
fervaverimus , tanquam  minu;  rarum  lilentio  involutum 
relinquemus. 

Quinio  i coitu  Jit  aliam  diflecuimus,  in  cujus  Ova- 
riis hveTcfticulis  fex  exinanitos  folliculos  notabili  papil- 
la pratditos  enunteiavimus,  per  cujus  foramen  inedio- 
crem  fetam  in  eorum  cavitatem  facili  infera  imus : toti- 
dem quoqueOva  ad  magnitudinem  cit.  Tab.fig.  j.  indl- 
verfis  uteri  partibus  invenimus  . quibus  tam  laxi  ad- 
jacebant, ut  folo  flatu  quaquaverfum  facili  propelle- 
rentur : horam  interna  tunica  magis  adhuc  confpicua 
evaferat. 

Sexto  poft  coitum  Jie  infpeximusafiatn,  in  cujus  uno 
Tefticulofcx  folliculos  exinanitos,  & in  ejufdem  lateris 
cornu  quinque  tantum  Qva  prope  vaginam  incumulum 
quafi  redafta  invenimus:  in  alterius  verblaterisaTefti- 
culo  quatuor  folliculos  exinanitos , & in  ejus  lateris  cornu 
unum  tantum  Ovum  comperimus ; cujus  direriitatis  cau- 
famfulpicamur,  vel  qubdaliquotpvaundofo  uteri  mo- 
tu , inteftinorum  motui  |ieriflaltico  non  ablimili , deor- 
fum  verfus  vaginam  delata,  foras  propulfa  fuerint ; vel 
quod  in  folliculis  confumpta  ad  uterum  non  pervene- 
rint; vel  alio- quopiam  modo  liniferum  eventum  habue- 
rint. Horum  Ovorum  magnitudinem  exhibet  cit.  Tab. 
a6.  fig.  4. 

Septimo  A coitu  Jie  aliam  examinavimus  ; m hujus 
Ovariis  exinanitos  aliquot  folliculos  procedentibus  ma- 
jores, rubicundiores,  ac  duriores  perfoicati  fumus ; & to- 
tidem tranfoarentes  rumores  five  cellulas  in  diverfis  uteri 
partibus  confpeximus ; ex  quibus  apertis  Ova  multo  ma- 
jora utpotc  cir.  Tab.  fig.j.  magnitudinem  referentia  exe- 
mimus ; in  his  prater  internam  tunicam  longi  confpi- 
coam , & limpidiflimum  humorem  nihil  confpeximus. 
Mirandum  cfe  Ova  tam  exiguo  temporis  fpatio  tantam 
liquoris  copiam  imbibere,  ut  quae  antea  facili,  jam  dif- 
ficillimi ex  utero  definiuntur. 

03 ova  i coitu  Jio  aliam  aperuimus,  in  cujus  dextro 
uteri  cornu  unam,  infiniftroduas  cellulas  vidimus ; ha- 
rum una  fere  dulplo  major  erat  altera:  ita  enim  Natura 
quandoque  variat , ut  non  tantfim  in  diverfis  ejufdem 
fpcciei  animalibus  eodem  poft  coitum  tempoirdifle&is, 
fed  etiam  in  uno  eodemque  diveri*  magnitudinis  Ova 
reperiantur ; qua-  tamen  omnia  determinato  partus  tem- 
pore ftmul  excluduntur.  In  apertis  uteri  comibus  vidi- 
mus Ovaaliquantulumadauifa,  qux  omnia,  priufqnam 
in  totum  eximere  poteramus , difraptis  tunicis  limpidrfli- 
vnumfuum  liquorem  profundebant:  qua  de  causa  aliam 
o&avo  finuliter  a coitu  dic  diflecfam  tentavimus  ; cujhs 
dextram  uteri  cornu  in  duos,  fle  finiflram  in  quatuor 
rranfparentes  tumores  five  cellulas  elatum  vidimus , 4 
quibus  ut  eximeremus  Ova  fummam  diligentiam  fle  at- 
tentionem adhibuimus ; at  fimulac  ad  ea  perveneramus , 
eorum  tunica;  prx  teneritudine  pariter  difrumpcbancur ; 
Ova  una  cum  utero  clixavimus,  & eorum  contenta  albu- 
iwnis  mllar  induruerunt.  Interna  cellularum  fubflancia , 


» I C U L O.  6l 

in  parte  qua  Hypogaferica  vafa  excipit  .''tumidior  ac  ru- 
bicundior evaferat. 

i r Coit<1  3'iam  vufulam diflecuimus,  hujns 
rcfeictili  tere  duplo  maiores  erant , quam  in  junioribus ; 
in  dexrro  duos , in  finifero  quinque  folliculos  nuper  exi- 
nsj1*t*?s  vidimus,  fle  pr.xter  hos  adhuc  alios  admodum 
pallefcenres , qnospixcedentn  coitus  efle  totaliter  nnn- 
diim  abolitos  judicabamus , tametfi  plerumque  tantum 
fubcineriria  piro&a  relinquant , quibus  Tcfticulonim  de- 
betur adauctio.  Poflremi  coitus  folliculi  papilla  obGti, 
alii  vero  plani  cxiftcbanc.  In  cornu  dextro  dux , in  fini- 
it ro  qui  1 -.que  fiiporeminebantcellulx , quarum  fubfiantia 
reliquis  uteri  partibus  rarior  acpellucidior  multis  vena- 
rum artenaramque  propaginibus  intertexebatur : aper- 
tis quibuldam  cornuum  cellulis , Ova  quidem  intueri , aft 
integra  eximere  non  licuit ; quaproptpr  Ovorum  conten- 
tum in  ipsa  cellularum  capacitaterimari  eoad  i . illud  ad- 
infiar  cryfialli  limpidum  invenimus;  in  cujas  medio  nu- 
becula i/ua-dam  rara  8c  oxilis  Innatare  confindebatur ; 
qua:  in  aliis  cuniculis  nono  pariter  a coitu  dic  difle&i* 
propter  fummam  exilitatem  vlfum  fubterfugiebat.  In- 
terna cellularam  fubfeantia , eanempe  qua:  Hypogaftrfe 
ca  vafa  recipit,  prx  reliquis  magis  tumida  Jam  placenta- 
rum primordia  exhibebat. 

Decimo  a coitu  Jie  infpeximus  aliam;  in  cujus  Teflicu- 
lo  dextro  unicum  tantum. cumque  exinanitum  folliculum 
invenimus , qui  oh  (anguinea  vafa  copiosi  per  eum  fpar- 
fa  rubicundior  erat , minorique  papilla  prxditus ; in  hu- 
jus cincriri*  fubftanrix  nxdio  adhuc  perexigua  cavitas 
apparebat : in  finifero  vero  T elliculo  fex ejulcemodi  fol- 
liculos adirvenimiis.  In  Uteri  cornubus  tot  etiam  cellu- 
las  ; unam  fodicet  in  dextro  fle  fex  infiniferotranfverfi 
digiti  latitudine  a fe  invicem  difeantes  offendimus,  in 
quarum  medio  rude  mucilagineum  embryonis  delinea- 
mentum  velut  vermiculus  delitcfcebat,  uti  exhibet  citatx 
Tab.  fig.  8.  placenta  quoque  clar4  coniptciebatur , aii 
Ovum  mediante  fuo  Chorio  annexum  erat.  Ovorum  uni 
cum  Utero  cor.co&oram  materies,  albuminis  inftar in- 
duruit , eundemque  faporem  referebat , ac  elixa  confo- 
Itdaraque  Tcfticulorum  Ovorum  fubfeantia. 

DuoJecimo  A coitu  Jie  aliam  aperuimus,  in  cujas  uno 
Tefeiculo  feptem  . in  altero  quinque  folliculos  exinani- 
tos reperimus ; tottdemque  cellulas  uterinasprtECeden- 
tibus  jam  multo  majores  ac  rotundiores  , in  quarum 
medio  embryo  tam  coilfpicuus  erat,  ut  artus  quodam- 
modo dignofccrentur,  in  cujus  proris  regione  duo 
pirn&a  fanguinea , ac  totidem  albefoer.tia  fcfe  in  confoe- 
rtum  dabant ,-  in  abdomine  mucilaginea  qardam  fiib- 
feantia  hinc  ii*(e  ad  rubedinem  vergens  exoriebatur. 
Plura  in  hoc  informi  animalculo  ob  teneritudinem  cer- 
nere non  licuit. 

Dccimo-quarto  A coitu  Jie  aliam  diflecuimus  ; cu- 
jus Uteri  cellulas  adhuc  maiores  evafifle , & plura  ac 
turgidior»  vaia  fanguinea  ad  fc  allexiflc  confpeximus  -. 
advertimus  quoque  cellulas , quo  magis  nugefeunt , c6 
magis  ad  fe  invicem  accedere,  6c  earum  i ncerfiitia di- 
minui. Membranx  vero  Amnios  6c  Cborion  una  no- 
debantur  , qux  quamvis  crafliorcs  ac  robufeiores  ap- 
pareant, difficilius  tamen,  quam  in  Ovis  integri  ex  U- 
tcro  exemptis , A fe  invicem  disjunguntur ; quibus  difrtj- 
ptis  embryonem  vidimus, qualem  exhibet  cit.Tab.fig.  1 e>. 
capite  friocet  ptxgratxjj  ac  pellucido,  cum  cerebello  m 
H j api- 


Digiliiedby 


6i 


De  Cuniculo. 


apicem  porrefto : oculi  prominuli,  os  hians,  & quo- 
dammodo etiam  auricula  jam  dignofci  poterant : (pina 
per  dorfum  albiginte  colore  in  longum  protendebatur , 
«i-ut  circa  demum  inflexa  carinam 'referebat;  ad  cujus 
latera  tenerrima  vafa  (anguinea  excurrebant ; quorum 
ramificationej  ad  dorfum  & pedes  extendebantur.  In 
pedaris  regione  duo  punita  fanguinea  prrecedentibus 
majora  cotdis  venti  ic alorum  rudimenta  prx  fe  ferebant ; 
ad  quorum  latera  totidem  albefeentia  piinftaloco  pul- 
monum silebantur.  In  aperto  abdomine  primo  fubru- 
bens  fe  minifedabat  hepar;  albicans  deinde  corpufcu-  j 
Ium , cui  indar  filr  contorti  materia  mnnlaginca  aimede- 
batur , ventriculi  ac  intedirorum  primordia.  Qua; omnia 
in  fequentibus  majorem  tantum  molem  ac  peitedionem 
acquirunt ; S:  ne  eadem  toties  repetita  narratio  naufeam 
moveat,  reliquas  difleitiones  in  noc  cuniculorum  gene- 
re inditutas  confulto  pwtteriblmus, unica  duntaxat  exce- 
pta, quam  pemiltir.uigcdationis  dic  indituimus;  ut  ea, 
qua:  in  prioribus  confufi  tamiuudignofcebantiir,  ia  hac  j 
elucefcant. 

/ regeJ!nw-tmu  demum  a coitu  die  (quiefl  penultimus 
gedationis)  infpcximus  aliam,  qtrx  fex  hebdomadibus 
ante  pepererat.  & in  coitu,  quo  facunda  reddita  ed, 
omnem  cralfiorem  mafculini  (eminis  portionem  remife- 
rat,  qua;  limpididimx  cujnlilam  gelahnx  confidentiam 
quodammodo  referebat.  In  hujusOvai iis  undecim  exi- 
guos folliculos  albicantes  offendimus ; & adhuc  alios  lon- 
gi minores,  ii  T ediuru  lubdantii  parum  aut  nihil  difere- 
pantes.  Videntur  Ovorum  folliculi  in  Tedibus  non  in  j 
totum  evanefere,  fed  aliquod  in  illis  piinfam  relinque-  j 
re;  unde  proouldubio  contingit,  quod  cuniculi  quo  fx- 
piusplurefve  fetus  ediderint,  eo  etiam  Tefliculos  ma- 
jores ac  albicantiores  habeant;  ficutexfolATediumin- 
fpedionc , an  Deplui  peperint,  & plures  fatus  habue- 
rint, conjicere  valeamus.  Ovaiio  pcrludrato  ad  Ute- 
rum progredimur,  quem  non  amplius  in  cellulas  didin-  i 
dum , fed  inttaninfar&i  Farciminis  undique  didentum  ; 
comperimus  ; qui  motu  tmdolo,  peridaltico  non  abfi- 
mili,  ita  agitabatur,  ut  fetus  vagiar  proximiores  inern-  I 
brJnis  adhuc  obvoluti  in  lucem  prodirent ; idque  adeo  j 
praqiroperi , utnifitotumcxtirpaffemnsUtep.im,  haud 
dubii  omnes  cxpulfi  fuifient.  Dificdi  Uteri  craifiries  vix 
major  erat  quam  in  vaceis;  fecus  ac  in  mulieribus  acci- 
derediximus:  inilliuscavirate  undecim  fictus  calcitran- 
tei  confiacximus,  qui  mediante  membrana  Chorio,  qua 
omnes  (eorfum  involvuntur,  tam  ardi  fimul  copulaban- 
tur , ac  fi  uno  eodemque  Chorio  inclufi  fuifient»-  Singuli 
fetus  Chorion  ab  arteria  Omphalb-melenterica  (inqui- 
nem fuum  accipiebat , Sc  Amnio  proxime  incumbebat.  ; 
Ad  metnbranartim  figuram  peniu  is  examinandam  , pri- 
mo per  tubulum  Amnium  flatu didendimus,  quod  figu- 
ram renis  nobis  exhibuit ; in  quo  nihil  omninoljquotil 
continebatur ; quo  vifo  tubulum  per  foramina  inalbicau- 


te  Placent*  parte  confpicua  in  membranam  urinariam 
immifimus,  qua  methodo  vidimus  eam  pluribus  quafi 
cellulis  excavari , quarum  capacitasalteri , in  qua  ferus 
erat , non  multum  cedebat ; in  membrana  hac  Urinarii 
drachmam femis  liquoris  urinofi  offendimus,  cujus  in— 
greffum  ut  invedigaremus , Typhonis  beneficio  primo  li- 
quorem , deinde  flatum  per  Pudenda  inveficamurird- 
riam  immifimus , fed  neutrum  eorum  in  membranam  uri- 
nariam adigere  potuimus.  Placenta  in  hifce  animalibus 
illud  peculiare  obtinet,  (juod  licet  unica  fit,  duplici  ta- 
men (ubOantia  condet,  rubicunda ura&albicantc alte- 
ra , qux  licet  facili  a fe  invicem  feparentur , utraque  ta- 
men in  partu  una  cum  tirtu  excluditur.  Albicans  fub- 
dar.tia  , qux  inter  rubram  & Uterum  medium  occupat , 
fex  vel  feptem  ut  plurimum  tbraminibus perfliranir , qui- 
bus inflatis  rubra  placenta-  jiortio  indar  ipongixinturae- 
fcit.  Placenta  luuc  duplici  vaforum  genere  gaudet , dqas 
arterias  habet  ab  arter  ix  Magna;  trugeo , & unicam  ve- 
nam ab  Hepatica  ortam , qu*  antequam  Placentam  fub- 
eunt  in  varios  ramos  (induntur,  qui  proinilcui  ad  omnes 
ejus  partesexcurruut. 

Ex  iis,  qu*  circa  cuniculorum aiiorumque animalium 
dific^ones  multiplici  experientia  edocti  fuperius  memo- 
ravimus, condat 

Primi,  falli  eos,  qui  dicunt  tam  conjugatas  quam  vir- 
gines Ova  toties  memorata  fa-pilfinni  excernere ; quo- 
niam glandulofa  fubflantia , cujus  beneficio  Ula  e Tefti- 
bus  exturbantur , tantummodo  pofi  coitum  fecundum 
inter  Ovorum  fbll iculosexcrelcat. 

Secundi,  quod  Ova  intra  fparium  duorum  vel  trium 
dierum  ad  magnitudinem  ceraii  nigri  majoris noo  excre- 
fcar.t, quoniam  illa  mufculino  femine  irrorata  fier  tres  dies 
ui  cuniculis,  & in  aliis  animalibus , qux  diutius  Uterum 
gerunt , per  aliquot  feptimanas  in  Tedibus  immorentur, 
in  ilique  fenfim  magis  dc  nugis diminaanrur,  donec  de- 
cuploquam  ante  coitum  mmora  pe.  crafliufisulam  earum 
membranam  expellantur,  &abOviduCtibus  exceptaad 
Uterum  deducantur , ubi  ratione  fuperius  enarrata  incre- 
mentum futuunt. 

Tertii , non  dari  fetus  humanos  triduanos  aut  quatri- 
duanos ; quia  in  cuniculis , qux  tantum  per  $ i . diem  ute- 
rum gerunt,  Ova  tertio  duntaxat  die  ad  Uterum  pertin- 
gunt , in  quibus  nono  a coitu  die  folummodo  nubecula 
.vix  confpicicnda  comparet , quod  adhuc  longe  tardius 
contingit  nsiis animalibus , qux  diutius  Uterum  gerunt,. 
& quorum  Ova  plufquam  per  menfemlinipidillima  per- 
manent. 

Querto , erroris  arguendam  efic  vulgarem  illam  opi- 
nionem , femellas  in  coitu  fecundo  femen  femper  reti- 
nete;, nam  cunicula  iq.iiod  coitum  die  diflc&a , datim 
a coitu  exceptum  mafculi  femen  remifetat,  & nihilomi- 
nus undecim  fretus  utero  complectebatur ; quod  in  aliis 
etiam  cuniculis  nobis  fiepius  oblervare  licuit. 


CAP. 


Digitized  by  Google 


De  E c.  h i n o. 


63 


C A P,  XIV. 

De  Dama. 

QU.r'dc  Cerva  adduda,  etiam  ad  damas  referri 
debent.  • 

NOTATA 

In 

MAMMIS. 

De  Mammis  papillifque  vide  caput  de  Cane. 
LIENE. 

Lienem  in  Dama , Ove , Bove , Visas  nullas  ha- 
bere, fed  ramum  fpienicum  ubi  ad  Lienis  (edem  infe- 
riorem pervenit  quamprimum  peni  tunicam  penetravit, 
in  poroiam  Lienis  fubflantiam  delinere , in  camque  variis 
foraminulis  pertufam  fanguinem  effundi,  quo  in  por- 
tam reducatur , Aiteham  fplenicam  non  efle  'aivi- 
fjm,  fed  totam  in  partem  ejus  inferiorem  implantari, 
quia  partibus  ftiperioribus  fortitir  Ventriculoalligatur, 
CUm  vero  fubflar.tiam  intravit,  phr  eam  inplurimas  ra- 
mulorum ftAolcs  diffundi , HICHMOR.  tradit. 

TESTIBUS. 

QUater  inDamis  in  Testiculor  uni  Ova  \vr 
quifivi.  Prima  junior  erat . nec  praegnans , ubi  plu- 
rima Ova  albicantia  humore  transparente  plena  erant. 
Secunda  prargnans  quidem  erat , fed  nullum  foetus  prin- 
cipium exflabat,  tumentibus  duntaxat  interioribus  par- 
tibus, uteri  : hujus  alter  tcfticulus  infignis  magnitudinis 
Ovum  continebat,  pars  teOiculi  glardulofa ■lubflamia 
conflare  videbatur.  Tertia  fenror  fatum  integri  forma- 
tum geftabat , licet  Chorion  Utero  non  nifi  quam  levifli- 
mi  adhmreret , Ova  tefliculorum  minora  hic  quum  in  fe- 
cunda. In  Quarta  utrumque  uteri  cornu  humorem  al- 
bugineum continebat,  qui  co&usalbuminis  inftar indu- 
ruit , quo  modo  tefliculorum  Ova  co&ione  indurefeebant 
fimul  & albicabant  Erant  in  iiftfcm  tcfticulis  quxdam 
cavitates  omni  humore  vacuae , aliae  humore  cornu  adin- 
ftar  diaphano  repletae.  Et  hic  fubftantia  alba  parenchy- 
matodes  confpicua  erat.  STENONIUS  in  ^/13. 
Dan.  1. 1- 

UTERO. 

DAma  hic  ad  Vaccam  quaroproximi  accredit,  nec  in 
alio  differt,  quam  quod  paucior es  glandulas  ha- 
beat. H arve;  ut  j.  in  utrolibet  cornu  numerat  in  altero  tan- 
tum cor.traftiore  ejufdem  latere  fitas.  Cacterum  Artet  tat 
infignes  Venafquc  ia  re&is  feri  lineis  ad  oppofitam  uf- 
que  Chorii  regionem  adeo  exporrigit,  ut  fuspicandi  an- 
um deoerit  humorem  querulam  faltim  fecundario  illic 
quoque  ex  Utero  more  fuillo  fugi , & mediantibus  Vafts 
iftis  ad  foetum  develli.  NEEDHAM. 

. PLACENTA,  UTERI.  • 

DE  Placentis  Uimsi  conftitutione  vide 
qu®cx  tak.aiujquafend.  habemus  capite  de  Ove. 


C A P.  XV. 

De  Echino. 

* A N A T O M E 

ECHINI  FEMELLit 

1 66  j.  m.  tsipriL 

a S E G E R O 
InJlitutj . 

INtestina  vald£  tenuia , fine  vcftigio  C<*ci. 

Duodero fubjacebat  Pasceias  allium, oblon- 
gum, latum,  duQn  Virfungianu  fatis  conlpicuoptmdi- 

H E V A R non  feptem  ut  Sevei  ittus  notat , fed  tantum 
quinque  habebat  hbet , duos  majores,  tres  minores.  .• 
Harum  alteri,  & quidem  foli  ejus fbperficiei  levitir 
tantutu , adharebat  V esicula  tuus  , rotunda  , 
fatis  magna,&  humore  nigricante  referta. 

Vasorum  Lymphaticorum  vefligia  circa  Ve- 
nam Porta:  confpiciebantur. 

Lisn  oblongus,  gracilisacrotudus. 

R en  es,  cavitate  ir, ligni  prasini,  articulum  pollicis 
per  omnes  dimenfior.es  liquabant. 

Illis  incumbebant  Visicvti  atradilaei  at, 
minoris  Phafeoli  magnitudine  confpicua! , quarum  lini- 
fira  fubjacenti  Reni  mediante  communi  tunica  firmiili- 
mc  adlixfit.  # 

Uteri  bicornis  orificium  circumdedit  limea  qusc- 
dam  ttervea  mediocris  cultri  dorfuni  latitudine  non  ex- 
ccdem.  Hxc  parte  ea  qua  uterum  refpexit  ifii  firmilii- 
me  ad  nata  erat,  aft  qua  pudendum  externum  ex  parte 
attolli  potuit , unde  Valvulam  non  inepti  aemulabatur. 

At  Cornibus  uterinis  qua?  aliquantulum  reflexa  jace- 
bant adhaerebant  Testiculi,  fed  perexigui , & vix 
lentem  aequantes. 

In  Thorace  ductus  lacteus  fimplex  pauco  hu- 
more aqueo  refertus  apparebat. 

Cordis  V entriculus  dexter  fanguire  fcatebat. 
Pulmonis  flaccidi  atque  variegati , in  quinque  lo- 
bo/, duos  majores  & tres  minores  (quorum  quatuor  la- 
tus dextrum  quintus  autim  qui  maximus  fir.iftrum  occu- 
pabant) diftindh  erant. 

MASCULI  VIVENTIS, 

In  Mafculo  vivente  eodem  tempore fequenria  vifit. 

P an  creas  album  &:  glandulofum  cum  fuo  dudku. 
Nullum  C oe  c t vcftigium.  * 

Vesica  fellis  ingens , fic fucoo flavo turgefeens. 
•Vasa  Lymphatica  Venam portrecingcnant. 

CAP.au  atra  Silari. % oblonga; , & lutem , 
Renibus  inftratm,  ejusdem  cum  Renibus  fubftantia:. 
Prostat*  flavefeentes,  radici  penis  adjacentes. 
Testiculi  ab  omni  humore  vacui  articulum  polli- 
cis magnitudine  mquantes. 

. C o r o t s Ventriculus  dexter  fanguine  turgens , ftni- 
fter  vacuus.  MifctB.  cur,  an»,  if.  ohf.  s g„ . 

oAiia 


Digitized  by  Google 


64 


De  E 


ECHINI  VIVENTIS 

1 66j.  m.  sfprtt. 
i SCRADERO 

iMjhtuta. 

OMnia  Viscera  totumque  corpus  intrinfecus  fri- 
gida fenfibiliter,  id  quod  digitum  ubivis  inter  intcfli- 

I na  alusque  partes  inferenti  manifefri  pat  iit. 

Sanguis  4 vulneratu  vafis  effluens  ti  igidus,  aquofus 
& pallidus  erat. 

In  Mefenterii  expansa  tunica  Vasa  lactea  val- 
di  confpicua. 

Vasa  mi^s  enterica  sanguinea  paucis  ra- 
mificationibus*  erant  difperfa,  fcd  prope  intcliina,  ta- 
ftis  prius  quibufdam  flexibus  , numcrofos  ramulos  emit- 
tebant. 

Hepar  In  vij.  loboi  divifum , quorum  maximus  la- 
tus fmiftrum , reliqui  minores  dextrum  occupabant , ho- 
rumque  unus  vicinum  Renem  dimidium  obtegebat. 

Lien  majusculus  , Ventriculo  ar&i  per  membra- 
nam annexus. 

Vesicula  phlea  fphcerica  bilem  acrugmeam 
continebat. 

Penis  fatis  magnus  & plani  mollis. 

Testiculi  intra  aboomen  reconditi , fat  magni , 
aliquantum  pellucidi,  fub  vefica  urinaria  latentes. 

V e n c * fcminales  fat  amplat. 

PiapiWlaomatis  pars tendinofa tenuiflima erat. 
Coi  non  minus  frigidum  ac  reliqua  vilcera , tamen 
ad  tres  horas,  aperto  licet  thorace,  pullabat,  ita  ut  aeris 
externi  allaplum  quali  eludere  videretur. 

a BORRICHIO 
1671.  babil* 

In 

FEMELLA  JUNIORE. 

CLavis  terebrari  fibi  pedes  &difciiidivifceraparien- 
t illimi  ferebat,  omnes  cultri  idus  line  gemitu  plus- 
quam  fpartani  nobilitate  concoquens. 

De  externis  ut  re  in  vulgus  nota  nihil  adjungere  vifum. 
In  interioribus  primum  Hepar  occurrit , pulclierri- 
mi  rubicundum , in  feptem  lobosdivifum. 

Sub  Hepate  Vesi cul a mus  , rotunda,  co- 
loris fubcacrulei,  qui  aperta  bilis  profluxit  viridiflima, 
& tantillum  ad  caeruleum  inclinans . amarifliuu  guftu. 

Vasa  lactea  fucco  fuo  albifliroo  diflenta  hiac 
indi  me&nterium  perreptabant. 

Intestina  omnia  eadem  feri  craflitudine. 

Renes  Succenturiati  non  informes , fed  ob- 
longi rotunduli  & elegantes , teretes , veri  autem  R «- 
nes  figura imitabantur Phafeolos. 

C ot  c u m nullum. 

Uterus  feu  potius  uteri  vagina  ampla  fita  medio  in-*j 
sei  inteflinura  6c  veiicam  loco,  fcd  qua  ex  vagina  in 


C H I H Q. 

cornua  uteri  patebat  ingreflus.  circulus  nerveus  obten- 
debatur, durus  firmulque  ofculum  uteri  interius  confli - 
wens,  ne  immifliim  forte  femen  temeri  elaberctur , cor- 
nua uteri  pro  beftiola; corpusculo  grandia. 

Lien  canino  minori  iimilis.  • 

Cor  minutum , cujus  pulfationes  nondum  aperto 
peftore  facile  erat  videre  per  mediam  Diaphragmatis 
membranam. 

Ili 

MASCULO. 

In  mifculc  lia*  pra-ter  alia  annotavi. 

Jecur  hhi  quidem  feptem  diflin&um , fed  quorum 
duo  geminis  iterum  apicibus  extuberabant- 

Testiculi  intra  corpus  conclufi . venientibus  tan- 
tum exterius  in  confpCihim  duobus  foraminibus , quo  lo- 
co illi  delitefcebant,  neque  tamin'per  angufla  illa  forami- 
na eluctari  poterant  in  fecem  publicani,  nifi  parte  fiii 
graciliori,  an  per  hiatus  fllos auram falutarcm captent , 
nondum  liquet. 

Pes  is  intra  pellem  abdominis,  more  taurino,  recon- 
ditur, digitum  minorem  craffus,  quatuor  transverios  lon- 
gus, ad  cuius  radicem  proflatarum  facculus  communis , 
ur.dique  fphirnflcre  veficar  circumdatus,  f<?4 in quera ex 
diverlis glandulis feminariisduAus ferebantur,  ut  ibifefe 
eJlonerarent. 

Musculi  Ricti  ad  os  pubis utrinque  trifariam 
diviti  & pedinatim  fe  ingredientes , quod  & nuper  in  ho- 
mine quoque  fieri  obfer  vatnm. 

Rostrum  quatuor  Mufculorum  paria  regebant, 
motumque  ejus  in  omnem  partem  gubernantia , quod  & 
generarim  fuillo  generi  accidere  Crediderim. 

Interiora  Stomachi  oppido rugofa , famem  enim 
diu  toleraverat,  pylorus  externa  facie  circvlo  fuo  carneo 
inftru&us. 

Panniculum  carnosum  , quem  vocant  am- 
lexabatur  Mufcului  pruni  circularis , admiranda  fo- 
rica , lacinias  luas  ad  pedes , caudam , caput,  vatii  ex- 
porrigens, cujus  miniflerio  Echinus  fead  aroi trium  in  or- 
Dem  contrahit,  tslik  Dm.  jh.  1671.  fig.  1 76. 

a B L A S I O 

perarfla. 

PAnniculi  Carnosi  Camofitas  IketinAbdo- 
raine  notabilis  fatis,  notabilior  tamen  multo  circa  cor- 
poris latera,  dorfo,  lumbis, cervickjue vicina, ubi  Mu- 
Jeuh , & quidem  fatis  eradi , larique , fpecle  fe  exhibet, 
principium  fuum  ducere  videtur  circa  Cervicis  fuperiora, 
Occipitifque  inferiora , hinc  fafto  flexu  aliquali  per  la- 
tera corporis  circulari  aliquo  duifu  defeendit  verfus 
caudam , ubi  alterius  lateris  mufculo  unitur , adK)  qui- 
dem , ut  haudduohiclintMufculi , fed  potius  unus  con- 
ftitui  debeat.  An  hic  ille  fit  cujus  mentionem  facit  Mar- 
cus Aur.  Severinus  in  Zootomia,  judicet  Leitor.  Ar&if- 
fimi  adeo  Cuti  c oh  anebat , ut  non  nifi  magno  labore 
fq? arari  potuerit.  Setarum  tamen  fundamentum  haud 
notabatur , eo  enim  i Cute  ablato  iutegrx  occurrebant 
earum  radices,  Cute te&x , mucQfiim  liquorem  difledtx 
exhibentes. 

Ciam* 


Digitized  by  Google 


De  E < 

Giaxdoih  totum  corpus , intus  extufvi , valdi 
fcarebat . confiderabiies  inter  alus  illas  qux  axiSares  dici 
(olent , ampla;  hx  adei  ut  non  tantum  alx  cavum  occu- 
barent, fed  & anteriora  verfus  extenfcjumilum  attin- 
gerent , ubi  conjungebantur  , Coloris  fubnavefcentis , 
adeA  ut  a pinguedine  eas  diflinguere  haud  adeo  facile, 
molles  admodum,  crafifiua  varix,  adeoque  inxquales , 
ad  modum  glandularum  aliarum  conglomeratarum. 

P i H e v i o o omnis , & qua:  panniculo  camofo  fub- 
jefta , & qua; , in  corporis  cavitatibus , Renibus , aliif- 
que  partibus  adharrebat,  moCit  admodum  & quafi  mu- 
cofa,  nltrir  flavefcentis.  • 

T ifr  M u s hic  quoque  aderat , duro  latis , vafis  jugu- 
br  ibus,  gulx  atque  trachea:  undique  colixrens. 

Giasdvli  Ino  u in  ales  axillaribus  longi  mi- 
nores, fiquidem  amplitudinem  fpefles,  ad  majores  fi 
craditiem , quadratae  enim  magis  fitura , fangumolcnta 
quoque  magii  natura;  videbantur , live  colorem  confide- 
res, live  conftitutionem  intimam , grumos  enim  fangui- 
nis  concretos  referebant.  Similis  conditio  Glandularum 
earum  , quas  numero  plurima; , magnitudinis  figuraque 
varia:,  imprimis  ovales,  circa  lumtos  in  Ventre  ipfore- 
periebamus , intra  Renes  & Intedini  Redi  extremum , 
Ibb  Pericorueo  vafa  Spermatica  continente , ipfoque  in- 
teftino  Reflo,  collocata;,  Valorum magnorum,  Vena; 
rempi,  meliorine  eti (tributioni  ah  inlerviant  , an  ver6 
Intedini  difli  humeflationi , an  utrique , Leflor  inquirat. 

Vasa  Mammaria  xt  Epigastrica  non 
folum  ampla  hit  valdi , per  pinguedinem  Abdominis  nu- 
merofis  ramulis  dillributa , lpfamque  Cutem  accedentia, 
verum  etiam  circa  Abdominis  medium  notabiliter  adeo 
uniebantur  ^rfieajlemofi  mutua,  ut farguis inferior  ver- 
fus  fuperiora,  & iterum  fuperior  verfus  inferiora  fecili  & 
liberi  deduceretur. 

Pinouido  abdominis  Glaudulac  quoque  pluri- 
mas exhibebat,  figura:  & magnitudinis  diverfie  , Candi- 
cantes quadam  earum,  exque  aliis  confidentes  magis , 
quadam  nigricantes, & molliores. 

Vasa  non  folum  /anguinea  in  Externis  egrporis  in- 
tegumentis & numeiofic  magnitudine  confpicua , Nem 
quoque  confiderabiies  hic  valdi  ex  Spinali  Medulla  per 
pinguedinem  ad  Panniculum  carnofum  ipfiqucinhxren- 
tem  Mufculum  fupri  explicatum,  imo  & Cutem ipiain 
excurrentes. 

O m e n i u st  mneofum  aliquod  integu  mentum  refe- 
rebat, vixenim  prxter (nembranam  tenuiilimam , mu- 
ra/» humore  oblitam , vafis  fanguineis  plurimis  praedi- 
tam , aliud  notare  licebat,  quandoquidem  Pinfuedmis 
vera  beni  fe  habentis  vix  veftigia  fe  exlitoerent,  tiifi  circa 
Ventriculi  fundum,  ubi  aliquam  adede  ateeres. 

Mesenterium  Glandulis  variis  fcatebat . maximi 
circa  ejus  centrum  , nigricantis  hx coloris . rotundx,  lon- 
gioresvi,  uti  in  Canibus  aliifque  animalium  variis  nota- 
mus, duplica»,  fic  ut  fibi  invicem  incumbant , manife- 
04  feparabiles. 

Claviculas  hic  notabamus , quod  jam  Eudachio 
notatum  reperimus. 

Vasa  lactea  qnx  aliis  in  Echino  recenter  ex- 
ftinftoirifigniterfeexhibent,  in  hoc  fuhjefto  adhuc  va- 
riis locis  fe  exhibebant , licet  jam  per  biduurfl , quantum 
mihi  condahat , demortuum  fuerit , optimi  hxc  4 ner- 
vis drfcetnere  licebat  per  motum  liquoris  ut  contenti, 


H I N O.  6$ 

qui  notabilis  valdi  fi  dylo  attingeretur , protrudere- 
turqne. 

Ventriculus  amplitudinis  fummx  erat,  extra 
corpus  enim  flatu  diftentus , liquor  is  ft.  i),  fi.  recipere  va- 
lebat. Orificium  ipfius  inferius  .quod  pylorus  dici  (olet, 
angudum  adeo  , ut  per  gulam  immiflus  flatus  circa  ipfum 
fifleretur,  nec  ad  lr.tedinum  penetraret,  etiasnfi Ven- 
triculus quam  maximi  didentus,  nifi  violentia  quasdam 
adhibeatur , maximoqoe  impetu  flatus  ad  inteftinum  pro- 
moveatur. 

Lien  magnus  hic  valde , acuminatus  ubi  interiora 
Abdominis  rcfpicit,  aliis  obtufus.  Vafa  accipit  dupli- 
ci loco. 

Pancreas  corfiderabile  hic  quoque , & per  tran*- 
verfum  & verfus  inferiora  fefe  extendens,  adeo  ut  in  duas 
partes  convenienter  dividi  queat. 

Intestina  longitudinem  habebant  infignem,  ejnf- 
dem  feri  ubique  amplitudinis,  nifi  in  principio,  quod 
Duodenum,  & fine,  qui  ReBum , conftituit.  Colon  hic 
nullum,  uti&  Cacum , in  ejufinodi  adeoque  animali- 
bus Intedinorum  didinflio  in  T enuia  & Crafla  quomodo 
poflit  habere  locum  doceat  qui  poted,  & Cascum  enim 
defideratur,  & Colon  (fi  locus  id  dari  velit)  duodeno 
angudiused,  tenuiufque. 

In  Duodeno  dum  flatu  didcqdebatur  foromma  duo,' 
im6  dufluum  reliqui*,  fe  exhibebant,  horum  illud  quod 
fuperius , ventriculo  magis  vicinum , confpicuum  minos 
altero , quod  inferiori  loco  occurrebat , utpoti  quod  fty. 
Ium  ordinarium  Anatomicum  admittebat,  Valvula  in- 
terius , quantum  obfervare  liceret,  indruflum.  Pan- 
creatici duflus  ingreflus  hoc  videbatur , illud  bilarii.  Di- 
dabarit  fpatio  eo  quod  minimi  digiti  apice  tegi  poflet. 

Pericardium  hic  nullum , ied , feparato  me- 
diadino  liberi  Cor  fe  offerebat  omni  integumento  de- 
ftitutum. 

Cor  complaner  figurse  erat , coloris  rubicundifli- 
mi,  futftantia  illius  qu*  fanguinem  concretum  potius 
referret,  quam  mufculofas  fibras. 

A t r per  tacheam  immifTus  primo  Pulmones  didet»- 
debat , hmc  loriculam  Cordis  finiffiam , qux  albicantem 
colorem  didenta  contrahebat , ipftufque  Cordis  Ventri- 
culos , ultimo  auriculam  dextram  ,qu*  ad  fimilem  albe- 
dinem  haud  deveniebat. 

Mediastinum  hiefub  demo  evidenter  divi/itm , 
fic  ut  membrana  unius  lateris  cartilagines  codarum  ac- 
cederet, altera  lateris  alterius  > unde  ad  digiti  tranfverfi 
latitudinem  fub  demo  cavitas  relinquebatur , contineba- 
tur hic  Cor  ipfum , fic  ut  Pericardii  vices  aliquo  modo 
Mediafiinum  fudincret , licet  ipfi  cordi , uti  Pericardium 
in  aliis  animalibus , haud  eflct  unitum. 

Vesica  fellea  DuBikur  Hepaticis , qui  quidem 
Cyfiica  uniebantur,  plurimis  gaudebat,  ad  alus,  qui  He- 
par inrrarent , ex  Velicx  fundo  procedentes , haudma- 
r.ifedi  pradita.  Bilis  varii- prefla  duflus  hos  manifeda- 
bat.  Erat  h*c  fluxilis  admorfum,  & fei  e aquea , amaroris 
vix  aliquid  podidens,  quod  gudu  exploravi 

Vxsica  Urinaria  habita  ratione  fubjefli ma- 

fna  fatis,  exonerabat  haxfe  circa  vaginas  uterina:  me- 
ium,  quamvis  collum  ipfius  fpatio  eo  quod  pollicis  cft 
tranfverli  inter  uteri  membranas  decurrar , antequam  in 
vagina  uteri  aperiatur. 

Rin  craflior  magis  eft  4 parte  podica  ad  anticam 
I quam 


66  D e E c 

quam  i dextra  ad  fmiftram.  T ubuli  hic  rcperiuntur  vn , 
quibus  ubiquecanincularpajiillares  interjedx.  In  medio 
horum  tubuioram,  ubi  Sinus  Ureteris,  protuberantia 
quadam  notatur , t)ux  perforata  Ureteris  principium  cft. 

Succenturiatus  quali  ex  paniculis  condat 
puribus. 

Gisitaiu  in  plerifquc  cum  vitulinis  conv®ie- 
bant.  Fafa  Spermatica  , a cava  & aorta  exorta,  tortuo- 
fo  dudu  Tcjles  accedebant.  V idebantur  hi  Velicula- 
rum  aquearum  ducitn  Angulari  inclufanun,  congeries, 
varia;  ha- magnitudinis,  mollesomnes,  adeo  quidem,  ut 
non  nili  muci  fubflavi , tunica  tenui  concluli , colledio- 
nemTeftem  diceres.  Comedebantur  TeIJes  Cornuum 
uterinorum  extremis , JhSiu  deferentia  opera;  an  fibril- 
larum membranearum,  determinare  nequeo. 

U r i tus  Faginam  cxliibebat  rugofam  admodum , 
Rugi  autem ln  nonejufdem  omnes  conditionis,  qua: 
enim  orificio  interno  viciniores  tortuofo  dudu , lui  funi , 
deorfum,  tranfverlx',  obliquat,  terebantur,  qui  vero 
circa  medium  aut  anteriora  occurrcbmt , longa:  omnes. 
Vtificmm  mtrrnum  valde  bic  anguflum , fic  ut  ne  Itylum 
tenuiifimum  admitteret,  protuberabat  hic  uterus inftar 
glandis  virilis  perforati , apice  vaginam , bafi  pollcriora, 
h.  e.  cornuum  uterinorum  concurfiim , refpiciente,  tege- 
batur prominentia  hic  duplici  quali  fraputio,  quorum 
tamen  unumquodque  circulum  abfolutum  haud  abfolve- 
bat,  fed  femicircularis  figura:  erat.  Unum  eorum,  idque 
inferius,  & prxeipuum  ir.ftarpalpeprxcujufdjm  orificii 
Ingrcfliim  claudebat,  a parte  tton  luium  interiori,  fed  to- 
tum; alterum,  idque  iuperius  feu  anterius , pricedenti 
minus , eodem  cum  hoc  otfirio  fungi  videbatur,  palpebri 
itidem  figuram  habens,  femicircularem  ambitum  circura- 
feribens.  Tegumenta  autem  hic  coibant  fuis  extremis , 
fimiliter  ac  palpebri  fufjs  angulos  conftituunt , fed  vero 
qui  fuperioris  funt  ab  iis  qui  lunt  inferioris  utrinque  ma- 
gna parte  tegebantur,  undi  facillimum  fupeiiori  fi  non 
in  totum,  maxima  tamen  fui  patte^  fub  inferiori  feab- 
icondefe , ac  fi  palpebra  inferior  fupra  fuperioris  aliquam 
partem  extenderetur.  Atque  ita  & ardam  uteri  dau- 
luram  & fictus  in  utero  confcrvationem  fatis  conflare 
judico. 

NOTATA 
" i» 

U T E R.  O , &c. 

CUriofii  in  Erinaceo  obfervavit  STENONIUS,  verius 
tubas  Uteri  inquit  /itramm  metricium  duo  generafe- 
runtur,  unum  habens  extremitatem  oppolitam  fuperius 
fub  rene,  an  in  prima  colla  an  tar.timi  m per  itonio  du- 
bium, alterum  habens  extremitatem  oppofitara  inferius 
verfus  inguina,  hoc  ligamenti  rotundi  nomine  venit : hu- 
jus extremitas  tubi  continuata  videtur  fibras  fuas  difpcr- 
geic  per  totum  cornu  ulque  ad  concurfum  ejus  cum  cor- 
nu oppoGto,  fibri  fuperiores  verfus  extrema  cornuum 
videntur  in  nodum  album  colligi,  a quo  nodo  exeunt  fi- 
bri elegantir  difpcrfi  verfus  fanguinei  valis  cludum 
arcuatum  Ova  fuflinentem.  An  bi  fibri  continuer, tur 
cum  fibris  motricibus  tubarum  incertum  cft,  poliunt  vel 
limul agere,  & fic  tubam  vcluti  tenfam  tenere  vel feor- 
fim,  & fic  modo  furfum,  modi  deorfum  trahere.  Mo- 
vcnturncui  conceptione,  an  in  partu,  an  extra  illatem- 


H I N O. 

pora,  an  in  omnibus  illis  temporibus?  circa  «trana 
cofnuuin  Fe ficula  confpicitur,  intra  quam  ex  altera  par- 
te Ova , ex  altera  dudus  cartilaginofus  confpicitur  in 
circulum  non  tamin  claufnm  inflexus , ubi  hiat  circulus 
otliolum  eft:  4 Veficula  in  abdomen  in  vicinifi  oflioli 
aperit  le  tuba  intra  Vcficulam , cui  adflat  tuberculum  al- 
bum elegans  forti  impediens  ovorum  diiapfum  extra  vc- 
ficulam  in  Abdomen , quo  facilius  tubas  fubintrent,  ova 
omnia  ordine  difpolita  funt  circa  vas  fanguineum  in  gy- 
rum duehim , cui  adhirent  liberi  per  vafcula  ut  in  ova- 
riis avium.  Plura  hic  fangutnea  vafa  ad  tubas , cornua, 
& Uterum,  quam  ad  Ovarium  ferebantur , quod  ideo 
contingit , quia  plus  materii  Ovo  accedit  in  illa,  locis , 
quam  dum  ovario  adhiret. 

Sub  fibris  cutem  admirando  arteficio  moventibus  fita 
u n ISA  regionem  pedoris  & Abdominis  utrinque  occu- 
pant, inquolibet  latere  unum  corpus Glandulofumcon- 
flituentia , licet  papillarum  quinque  paria  forment. 

Inter  fibras  mufculofasCutis&reliquosmufculos,  ut 
& inter  conglomeratas  ladeas  plure;  scando  l m 
covsiosiurs  aderant , una  rubefeens fub ladeis 
in  pedore. 

M irabar  Vesicam  Urinariam  adeo  tumi- 
dam, ut  ovogallim  majo*  furlum  egerit  intdlina , Se 
Veliculx  fellis  proxima  tindurammae  viridem  traxerit 
cum  tamin  a morte  levi  preflionc  omnis  Uriua efflueret. _ 

Oan.  Iit.  t.  otj ■ 88. 

VENA  AZYGO. 

Ediino  & Mure  Vena  Cava  fuperato  Diaphragma- 
te in  dyas  partes  fcinditur , dextraque  earum  Cordi  in- 
figitur, mdeque  ad  jugulum  fui  lateris  adfcendit:  fini- 
ftra  veri)  inter  Cor  & jugulum  Azygam  Venam 
producit,  qui  arteriam  magnam  comitem  fibi  adjun- 

fms  juxta  iiriflrum  Vertebrarum  latus  deorfum  fertur, 
U $ T A C H.  de  Vena  fuie  pari  antig.  xij. 

NARIBUS. 

NAr«um  Lamii. c*  qualiter conftitut* oflendk 
caput  de  Ove. 

OSSIBUS. 

OSsa  Echini  ab  iis qtix  Martis  rix differunt.  Capita 
Offa  in  Echino  majora  acucaquc  magis  iis  qux  Mar- 
ris. Circa  futuram  fagittalem  procelfus  adefl  magnus 
acutufquc.  Kafi  derjum  conlfltucntia  Ofla  longiora  iis 
qua-  Martis. 

Parte  Arteriore  in  maxilla  fuperiore  Dcntca  oculares 
adfunt , acuti  viffli  iimilitir  ac  in  inferiore  malares  Den- 
tes exafperati  funt. 

Proccffut  ahformea  infignes  valde. 

Meatur  auditoriae  apertus. 

Colh  vertet ra  feptem  funt  ut  in  Marte , harum  pofle- 
riorcs  dui  proceflus  habent  laterales  valdi  latas  & an- 
trorfum  recurvas  , Ht  infirma  caudata. 

Cojlu  utrinque  xv.  pro  ratione  corporis  validi  ad- 
modum. 

Clavicula  humeris  fundes. 

Sterni  «anes  quinque, harum  fupreraa  reliquis  c radior 
oljclaviculi  nexum , ultima  cartilaginis  fcutitormis  fpe- 
cicm  refat. 

Sc*~ 


Digitized  by  Googlej 


De  Elei 

Sapuit  longiores  iis  quae  Martfe , (cii  iis  qu*  lepo- 
ris limites . nifi  quod  proceflus  medius  circa  collum  /ca- 
pula: hauditadivifusuc  in  lepore  procelfus,  anchoroidcs 
Clavicula;  jungitur. 

Pedum  anteriorum  firo&ura  fimilis  illi  qui  in  Marte 
obtinet,  radius  non  ut  in  homine  ad  latus  ulna;  fed  ante- 
rius humero  jungitur. 

Vina  Si  Rajim  haud  ita  ab  invicem  didant  ac  in 
Marte. 

Lumborum  Vertebrae  fex,  breves,  brevibufque inftru- 
&E  proccihbus. 

Cauda  brevis.  Or  Ilium  breve , latumvi , pelvii  oflea 
hic  valde  ampla. 

Fibula  Titi*  connaicitur  , abeaque  procedit  deorfum 
admedium,  uti  in  Vulpe  & Lepore , in  Vulpe  circa  me- 
dium T ibkr  non  connaicitur  lea  tantum  conseret  firmi- 
ter. COITE  R US. 

C A P.  XVI. 

De  Elephante. 

ELephas  Genitali  fimile  Equo  habet,  fed  par- 
vum nec  pro  corporis  magitudinc. 

T ims  idem  non  foria  confpicuos , fed  intus  circa 
Renes  conditos  habet. 

Dentis  ipfi  utrinque  quatuor , quibus  conficit  ci- 
bum , atque  in  farinte  fpcciem  molit.  Duo  praterca  pro- 
minent grandes,  quos  mares  grandiores  reiimatolque  ha- 
bent.fcmim  minores, & contra  quam  mares.verguntenim 
deorfum  proniquedeviant.  Statiro  ciim  natus  eit  Elephas 
dentes  habet , qpanquam  grandes  illos  non  illicu  perfpi- 
cuos  obtinet. 

Linguam  perquam  exiguam  habet  atque  interius  magis 
politam  quam  in  citeris  fit,  ita  ut  vix  eam  videre  poliis- 
Jecur  ipli  fine  Vesica  mllia  , incisa  tamen 
parte  qua  adh.rrcre  folet  humor  felleus  effluit.plus  minus. 

Intestinum  ipfi  ita  eif  linuofum  ut  alvos  habere 
quatuor  videatur. 

Jrcur  bubulo  quadruplo  major.  ARISTOT. 
hb.  i.  de  Hift.  anno. 

C A P.  XVII. 

De  Equo , Equa , & Mula. 

O BSERVATA 

In 

CEREBRO. 

INter  Ccrebrum'&  Cerebellum  non  tantum  ollBru- 
lum  ut  in  Canibus , fed  cavitas  pecularis  in  ufum 
cerebelli  efformata  ex  fubftantia  oilea.  A M S T E- 
IODAM. 

In  Cerebro  Equino  obfervafTe  fc  feribit  in  Ventriculo 
nobili  elixum  Choroidi  fimilem,  im&  in  hoc  ut  & 
ipfo  Chotoide  affufam  Vatis  fuMhmtiam  Glandulis  fimil- 
Hmam , STENONIUSo  Epijl.  Barth.  j f . Cent.  iv. 

Quod  prominentias  nati  losKii  fintprin- 
cipales,  & Tisris  illarum  Epipbyfes,  fjvd  proces- 

• 


H A N T E.  6-f 

fuum  medullarium , qui  exindi  in  Cerebellum  feruntur 
capita, quibus  ifti  divertulis  primariis  adjunguntur?  mani- 
fefto  apparere  in  Ove,  Vitalo.  Equo &quibufdam  aliis, 
ubi  cuin  nates  funt  magnitudinis  iniignis,  iis  teftes  pere- 
xigui molis  adnalcuntur,  atque  his  plani  intermediis 
procefliis  medullares  prominentiarum  priomm  appendi- 
ces exiflere,  W1LSEUS  feribit  deCertb.  c.i. 

Prominentias  Cerebri  natiformis  hic 
fimilitir  ac  in  Vitulo,  Ove  & plerifque  alus  quadrupedi- 
bus iniigniter  magnas , exterius  carnei  coloris  apparere , 
qua;  tenui  meninge  Vafis  plurimis  gjidita  inveniuntur, 
cum  interius  fublutei  coloris  fit  tunica  fublata,  IDEM 
tradit. 

Glandula  pituitaria  quod  diverfe  ade6 
magnitudinis , in  Agno  fcil.  major  quam  in  licmine  aut 
Cane,  in  Equo  minor  quam  in  Bove.  Ejusdifcrimmis 
ratio  hic  potili  imum  quod  glandula  ture  in  aliquibus  fo- 
lummod5  fuperimpofitam  Cerebro  molem  , alii  m aliis 
& Cerebrum  & Arterias  Carotides  juxta  illaimadfcen- 
dentes,  refpiciat,  adeoque  prout  limul  utrique  horum 
aut  tantum  alteri  rcfpedum  debet , ejus  moles  ant  major 
aut  minor  exiftit.  Enimvcri)  in  quibuldam  animalibus 
Artem  Carotides  intra  Cranium  delati  ftatim  in  plexus 
retiformes  divaricantur , & d plexibus  iliis  plures  utrobi- 
que  yaforum  propagines  hanc  Glandulam  lubeunt , ejus- 
quefubftantiam  intertexunt.  Porro  quoniam  ifleVafo- 
rum  plexus  Rete  mirabile  diftus , in  aliquibus  valdi  am- 
plus, & in  aliis  perexiguus  repetitur,  idcircb  hac  glan- 
dula , fiquidem  ab  hts pauciores  Ramos , & ab  illis  longi 
plures,  atque  in  aliis  quibufdam  animalibus,  ab  Arteria 
vix  ullas  propagines  admittit,  divetfathuic  Valbrum  di- 
(Inbutionis  moli  fui-  variata  proportione  refpondet. 
Quippe  obfervarc  eft  quibufilani  animalibus , uti  impri- 
mis Homini  Sc  Equo  Rete  mirabile  omninb  dceffc,  cum- 
que in  talibus  utraque  Arteria  longa  ambage  intra  hu- 
jnfce  ollis  reccflus  circumducitur , a trunco  ejus  in  homi- 
ne modo  fuvculus  ur.us  aut  altev  modo  nullus  in  glandu- 
lam pituitariam  infertur:  Etiam  in  Equo  pauciores  Ra- 
mulieam  lubeunt,  ideoque ifl&les ejus  innisdiminutior 
evadit.  IDEM  cap.iv.  . 

AsriRiACARoTisin  eundis  animalibus  obliqui 
intra  Cranium  adfcerxlit ; veriun  quoad  litum  f.  proten- 
fionem  ejus  juxta  glandulam  pituitariam  non  eodem  mo- 
do (e  habet  in  omnibus : nam  in  Homine  Canalatn  ofleum 
propter  ipfam  peculiariter  exfculptum  trunco  lingulari 
pertranlieiis  utrobiqne  per  longum  exporrefta  jacet at-  • 
oue  ex  hoc  trunco  interdum  furculos  quofdam  ad  glan- 
dulam pituitariam,  licet  haud  fempdr , emiftij,  itim  in 
Equo,  truncusejusfingulariscft , verum  ubi  primum  in- 
tra Cranium  emergit  per  Ramum  transverfum  ab  uno  la- 
tere in  alterum  emifiiun , utraque  Carotides , priusquam 
duram  matrem  perforant,  inter  fecommunicant,  cum? 
que  in  eseteris  plerisque  animalibus  Arteria , ut  ut  prius 
ramificata  tamen  fingularis  & truncus  umcus  fafta , Cere- 
brum confcendit , in  Equo  utraque  Carotis  dipartita  duos 
Ramos , i dura  matre  in  duobus  bilhnftis  locis  emergen- 
tes , furfum  emittit.  IDEM.  * 

SPINALI  MEDULLA. 

QU alnei  liic  difiribu.intur  finus  Spinalis  Medulla? cum 
Venis  St  Arteriis  vide  ex  bVilfie  capite  de  Ove. 

I.  i Narium 


je. 

t 


Digitized  by  Google 


68 


De  E u o ; &c. 


NARIBUS. 


Arium  ofla  turbinata  qualiter  fc  habeant  vide  capite 
de  Ore. 

LARYNGE. 

CRicoriiyroidv.  os  Musculos  in  Equo,  Bo- 
ve , Porco , diftinfhus  quam  in  Homine  apparere 
PLACENT,  tr.de  Larynge  docet , qui  Laryngis  par- 
tes varias,  flmiliterac  Aurit  utriufqoe,  delineavit. 

O*  C u L O. 

IN  Equis, Bobus, Ovibus  Glandulam  Laciirt- 
m a l i m non  ad  oculi  Canthum  ita  apponi  ut  exterius 
confpieiatur,  verum  ejus  loco  prominere  tuberculum  ex- 
terius membraneum , interius  cartilagineum , cui  appen- 
ditur Glandula  quidam  oblonga,  continens  in  media  fui 
longitudine  Cartilaginem  latam  & longam.  Cartilagi- 
nem hape  aliquo  modo  conducere  ad  membrani  deterlo- 
rii  expanfionem , qua:  animalium  horum  Oculis  conces- 
fa  eft , quemadmodum  plurimis  avibus , & pifeibos  quo- 
que nonnullis , membrana  foldm  obtigit.  W I LS I U S. 

CORDE. 

DE  Coro  t s ftru&uri  vide  quat  habemus  ex  LOU- 
WERO  capite  de  Bova,  & Vitulo. 

St p tum  cordisfpongiofumvaldd. 

Membrana;  Valvularum  Arteria:  aorta;  no- 
bis erant  duplices,  & ubi  ad  Ventriculos  accedebant 
inter  duas  membranas  continebantur  fibri  carnofi , una 
membranarum  continuatur  cum  Arterise  vel  Vera  mem- 
brani interiore,  altera  cum  membrana  Cordis  interiora 
wftiente.  AMSTELODAM. 

RENE. 

IN  R*n*  Equino  non  ut  in  aliis  fieri  (olet  animalibus 
papilli  per  foramina  cum  in  finem  aperta  pelvim  re- 
Ipiciunt,  verilm  pelvis  inia  in  multos  tubulos  eft  divifa, 
finguliautim  tubuli  exigua  habent  foramina  quafi  cola- 
toria per qra urina defluir.  IIDEM. 

VESICA  FELLEA. 

Ullam  hic  dari  Vlsicam  vellis  M AT  H. 
MATHIADES  J ).  Cent.  irf.  Bartb.  pro 
indubitato  habet. 

PANCREATE. 

PA  n o»  t a s uncias  circitir  xj.  habere , non  femel , 
cum  WHARTONO  notat  GRAEIUS. 

INTESTINO. 

INtistinum  Rictum  duobus  Vmeuht  gaudet 
altero  lato  vclut  alba  vitta , fuperni  fivi  exterius  in- 
ii rato  , altero  vero  rotundo  inferni  qua  mefenterio  com- 
mittitur. A parte  cralliore  Coli  dependere  Coccum  cultri 
putatorii  figura  , SEVERINUS  feribit. 

LIENE. 

IN  Vinis  Splinicij  manifeftas  hic  dari  Valvu- 
lae HI  Cii  MORUS  M.t.faI.}.c.i.  docet. 


DUCTU  THORACICO. 

DE  Vafe  eo  quod  duAum Thoraciurr. f. Chyliferom' 
appellare  placuit  Rccentioribus  ledu  digna  funt 
qui  habet  EUST  ACHIUS  hb.  do  Vena  fine  fari  -Vin~ 
tigram.  1 1.  Quandoque  mtjnit  etiam  Vena  fine  pari , t 
regione  fexta;  Tlior.icis  vertebri  ramum  ad  finillrarn 
partem  mittit,  qui  Itirfum  elatus  ad  quintam  ejufdem , 
cum  alio,  a trunco  iiniftro  juguli  orto,  conjungitur : indi 
ufque  ad  tertium  intervallum  alimentum  pribens  con- 
IceroliL  Ad  hanc  natun  providentiam  quandam  Equo- 
rum Venam  aliis  pertinere  credidi : qui,  cumarteficii 
& admirationis  plena  fit,  nec  deledatione  & fruftu  ca- 
reat;  quamvis  minimi  fit  ad  Thoracem  alendum  inftitu- 
ta,  operi  precium  eft,  ur  exponatur.  Itaque  in  illis  ani- 
mantibus ab  hoc  ipfo  infigni  trunco  finiftro  juguli  quod 
pofterior  fedes  radicis  Veni  interni  jugularis  fpeckat; 
magna  quidam  propago  germinat,  qui  pritcnquam 
quod  In  ejus  origine  oftiolum  femicirculare  habeat ; eft 
etiam  alba,  & antici  humoris  plena ; nec  longi  ab  ortu  in 
duas  partes  fcinditur,  paulo  poft  rurfus  coeuntes  in  unam, 
qua  nullos  ramos  diftundem  juxta  finiftnim  vertebrarum 
latus , penetrato  fepto  transverfo , deorlum  ad  medium 
ufque  lumborum  fertur , quo  loco  latior  effe&a , ma- 
gnamque  Arteriam  circum  plexa , obfcuriflimum  finem; 
mihique  adhuc  non  beni  perceptum  Obtinet. 

PARTIBUS  GENITALIBUS. 

VEsicuix  Simin  alis  in  Equo  nomini  fui  feli- 
ciusrefpondent , quam  in  quovis  alio-  Etenim  con- 
flant ex  duabus  partibus,  quarum  altera  mera  Velica 
membranea  ell , altera  glandulofii.  Velica  i me  difleCia 
fex  pollices  longa,  Scpropi  tres  lata  erat , quamquanr 
vacua  Sc  nondum  aper  ta , videbatur  autem  diftendi  pofle 
ad  majorem  amplitudinem  , fi  modo  repleta  fuiflet 
Continebat  in  fe  materiam  quandam  feminalem  inftar  ge- 
latini  & fubdneritii  coloris;  ftylus  in  hanc  vefienm, 
aperto  fiindo , immifliis  oblique  ferebamr  rerfus  ure- 
thram, inqite  illam  per  idem  foramen  cum  vafc  deferent  e 
ejufilem  lateri , inferebatur.  Altera  pars,  quam  glandulo- 
fam  diximus , craflior  erat,  latiorque  ex  illapartequas 
Urethra: committebatur,  &ubi  inferebantur vafa defe- 
rentia , non  defccndendo  verfus  fundum , piulatim  cunei 
inftar  attenuabatur.  Subftan  tia  hujus  glandula;  haud  mul- 
tum abfimilis  erat  ilii  tcfticulorum , fed  grifei  magis  colo- 
ris & conlpicuis  foraminibus  ftylum  mediocrem  admit- 
tentihus  intus  excavatur ; hic  omnia  foramina  in  iluchin» 
unum  communem  uniuntur,  nimirum  prmfquam  ad  Ure- 
thram pertingunt.  Etenim  immiflus  ftylus  in  quodvis  fo- 
ramen facile  in  duduin  illum  communerp  impellebatur, 
ipfe  vero  hic  duftus  non  penitus  Urethram  pei  tundebat, 
fed  tenui  & fpongiosa  Urethri  membrana  operiebaruv. 
Per  itiam  materia  fpermatica  ab  hifce  veficulis  elaborata 
in coitueliditur.  Verifimile  eft,  veficulas hafce glantlo- 
lofas  extra  coitum  plenitudinem  fuam  quoquo  modo  de- 
plere in  veficulam  membranofam  annexam  modo  deferi- 
ptam , fiquidem  materia  feminalis  in  utrilque  contenta 
ejufdem  fpeciei  erat , multum  tAmen  illidimmilisquiin 
Tefticulis  perficitur.  Undijcondudimus  Veficulas  lemv- 
nales  non  excipere  materiam  quam  continent  a Tefticulis 
per  Vafa  deferentia,  fed  i lita  glandulosa  fublUotii, 

quam 

« 

« 


* 


D i E q.b  o,  Eo.u  a 


miam  etiam  involvit  communis  tunica  veiic.e  membrano-i 
fx,  Sceo  facilius  certiusqueglandulx fu.T  (fidamina  fe- 
minalia  in  cavitatem  fuam  admittat.  WHARTO- 
NUS. 

Foramina  quibus  hostat»:  aperiuntur  in  Ure- 
thram in  Equo  confpicua,  & pollicari  minimum  diftan- 
tia  extra  iniertionem  V aforu  m deferentium  in  fupernam 
Urethrx  partem  patefcere.  Duodecim  exigua  forami- 
nula , qu*  fmgula  in  papillis  grani  frnapis  magnitudine  in 
Urethra  protuberantibus  reperiuntur  ; papillas  urin* 
praEterlabentisingreffam prohibere,  IDEM  notat. 

Dc  Utiao  equino  ita  Uarrepu  ■ Equa&Afina  li- 
cet in  Utero  conceptum  gerere  videantur , is  camin  con- 
ceptionis locus  cornu  potiuanaturam  & conftitutionem 
quam  uteri  refert , locus  enim  ille  non  eft  iis  partibus  fed 
oblongior,  & ab  U tero  difcrepans , tum  fitu  tum  conne- 
xione tum  fabrica  & fubftantia , magifque  Utero  fupe- 
riori  feu  proceffui  uteri  Gallina  (ubi  ovum  crefcit  & albu- 
mine cingitur)  comparandus  eft,  quam  utero  muliebri. 

H AR.VEJUS  Exerc.65. 

Uteri  partiumque  in  generatione  eo  fpefbmtiom  HF 
[iorioirv  hanc  exhibet  N E E D H A M cap.  7.  his 
verbis. 

Equa  Sui  proxima  eft  cujus  ft  exteriorem  uterumin- 
tuearis , muliebri confimilem  fatebere.  Fundum  enim  ha- 
bet bene  magnum  in  quo  integer  foetus  delitefcit.  Hoc 
cantura  ab  homine  diftat,  quod  uteri  cornua,  ut  uriis 
exterorum  animalium  multo  minora , muliebra  tamen 
excedunt , & raerobranx  uiinarix  fub  chorio  recondit* 

S rtionem  utrobique  recipiunt.  Ille  tamen,  primis  ge- 
tionis  mentibus  apertus , fuilli  inftar  foetum  nondum 
cobxrentem  dimittit , nec  ulla  placent*  aut  glandularum 
veftigia  ptodir.  Progreflu  tamen  temporis  adnafeuntur 
paulatim  caruncula:,  qux  cirea  mediam  geiiationem  non- 
dum utero  affixa-  totidem  orobos  magnitudine  *qunnt. 
Intcrim  paulatim  craffefcit  chot  ion  & venas  infinitas  fibi 
infperfas  dilTecanti  detegit.  Tandem  in  pofterioribus 
menfibus  eb  ventum  erit , ut  chorion  ; notabili  jam  craf- 
fitie  iniigne,  placentam  per  totum  uterum  continuatam 
reprxfentet,  furculofque  infinitos  totidem  venulis  tur- 
gidos uteri  tunicx  interiori  immittat:  qui  pari  valbrum 
maternorum  numero  ita  accurate  occurrunt , ut  incautis 
pro  totidem  anafloinofibus  facile  oftendipoflint.  Ana- 
ftomofes  vero  non  ede , vel  exinde  confiat , quod  ex  pra?- 
diifae  membranx  alveolis  abioueomni  (anguinis  miifione 
eadem  facilitate  exeunt  qua  foetus  bubuli  anfulx  ex  glan- 
dularum loculis.  Utero  ablato  membranam  (ntdi&um 
eft)  denfam,  fuccoquc  alibili  turgidam  invenies-,  qui  tu- 
nicam hanc  i fubje&a  feparanti , St  digitis  prementi  tam 
copiosi  effluet , ut  vas  aliquod  > auttunicam  fraftam  efle 
fubvcreri  poteris.  Tandem  venarum  arteriaramquemy- 
riades  ftibcus  confpicux  funt,  & huic  tunicx  confertim 
Inferantur.  Allantoiden  interim  transrepentes  ei  foveas 
plurimas  inlculpunt • ne  unicum  tamen  ramulum  imper- 
tiunt; «erum  capillaria  omnia  in  chorio  delinant , ma- 
jora vafa  ad  funiculum  colliguntur. 

Hifce  pera&is,  ad  membranam  urinariam  accedes 
crux  hic  aliter  quam  cum  aliis  fit  integram  fatum  ambit. 
& amnion  in  fe  continet ; Vulnerata  liquorem  urmofum 
exhibebit  facurati  coloris,  in  quo  non  raro  concrefcnnt 
eprpulcula , qu*  prima  facie  caroofa  videntur,  digitis  ta- 
men didu&a  ,.v|j,in  uuam  pelliculam  difiendentur , vel 


Mula.  69 

De  hujus  concretionis  ratione  vi- 


in  vari»  dividatur, 
de  cif.  ). 

Magis  infignis  efi  illa  concretio  qu*  lienem  bubulum 
fere  reprxfentaf,  fed  multo  minor  efi,  linguam  pulli  e- 
quini vocant nofi rates,  inventamque&  refervatam boni 
ominis  efle  credunt.  Forte  etiam  illud  efi  quod  Corne- 
Une  islgripfa  (fi  bene  memini)  pulli  fronti  adnafei  pu- 
tat, hiatrcmquc,  nifi  illud  comederit,  pulli  oblivilci: 
Indeque  philtium  componit.  In  hac  cavitate  funiculus 
ex  multo  pluribus , quam  alibi  fit , ramulis  contortus  con- 
fpicitur , neque  prius  vafa  (ua  fpargerc  incipit . quam  hu- 
justunicx  extimam  partem  penetraverir,  retro  vero  ad 
amnion  recedens  canalem  fatis  infignem  libi  adjungit,  qui 
videtur  efle  amnii  intro  reflexi  portio,  Stamen  urachi 
vices  iuftincns,  allantoidi  infervit.  Primo  ingreflu pol- 
lici excipiendo  par  cft , paulatim  ramen  anguliior  factus 
ad  veiicam  pergit ; tuicftylo  vel  flatu  permeari  potefi. 
Tandem  amnion  aperire  licebit  & funiculum  infigniter 
contortum  confpicere , & ad  fretum  ufque  pei-fequi : ubi 
valaqux  (ha&enus  numero  ia)  prope  umbilicum  tandem 
in  quaruor  colliguntur,  & vena  jecori.urachus  veficx,  ar- 
terixaortximplantantur.  Canalis  venofus  Hepatis, item 
valbrum  anaftoraofes  prope  Cor , more  vulgat  i Icrutanti 
comparent. 


S E 


C tr  N D I 

hic  tres  dari 


NFS. 


M*  M B * a n a s hic  tres  dari  Forni» 

tss,  fundi  tir ac Cotv  ledonifens  f.re&iusglandu- 
li feris ejp.i. docet.  NEEDHAM. 

Egi)  (ani  inquit  etp.  j.  Equum  medium  quoddam  ar.i- 
mal  inter  placer.tiiera  & giandulifcra  exiftimo , cum  illis 
nempi  conientit,  quod  Urina  foetum  prorfus  ambit , & 
placenta  licet  in  initio  nulla  fit,  tamin  progreflu  tempo- 
ris tanta  accrefcir , ut  totum  fretum  ampleaatur , & tani' 
illa  craflities  Choi  ii  eo  feri  nomine  placent*  appellatio- 
nem meretur,  quod  venulisramfrequenribusScconfcr- 
tisfeateat,  quam  placenta  muliebris.  Adeo  etiam  quod 
nihil  ex  parte  matris  ei  refpondear,  ut  in  glanduliferis 
confuevit.  Hoc  tamin  cum  ruminantibus  commune  ha- 
bet, quod  per  digitulqs  carneos  utero  conflcditur,  Sc 
quod  txee  craflities  vix  ante  fextum  memem  notabilis 
evadsr. 

H ifioria  peculiari  digna  efi  Tunica  AnAHTOt- 
ni>,  tum  quod  de  ejus  exiftenria  hadenus  controvcr- 
fumefi , tum  quod  in  variis  animalibus  infignitir  variet; 
In  glanduliferis  nempi,  Ovibus,  Bobus , Damis  funi- 
culi fini  adnafeitur , & Urachi  prolongatlo  quxdam  & 
dilatatio  videtur,  farciminaiisfigur*.  Utrinqucenimad 
Uteri  extremitates  intra  Chorion  porrigitur,  tSi  cornua 
impiet.  In  Suibus , qu*  multipar*  funt , Sc  totidem  fre- 
tibus totidem  Ova  defiinata  habent, ad  illius  Ovi  extrema 
cornua  extenditor  , Sc  utrobique  farciminali»  figurx 
efi,  undi Allantoides nomen fuum njerait.  InEquabua 
paulo' aliter  fe  res  habet,  quibus  membrana  hxc Cho- 
rio ubique  fu bneditur,  ut  univerfum  fattum  cum  amnio 
in  fe  contineat.  Urachum  interim  habet  evidentem,  qui 
non  tam  ex  ipsi  nafei  videtur , quam  ex  amnio , Sc  hu- 
iusquaflduplicaturaefle  in  veiicam  uique  reflexa,  ut  vel 
flatus  velftylns  immiflus  eo  facili  pergar.  Ejus  foramen 
in  funiculo  quxrere  oportet  qui  infignitir  contortus  ali- 
quam fui  partem  indi  fuper  Amnion  difpefrit , reliquam 
conjuE&am  per  hanc  cavitatem  transfert , & Chorio  nm- 
I } diO* 


70  D e E o_  u o , E 

dem  infcrit , ibidemque  in  infinitos  Ramulos  dividitur  ut 
ea  crnllities  Chorii  videatur  placenta*  nomine  digna. 
Thm  in  hoc  animali,  tum  in  glanduhferis notabile  eft 
frequefites  concretiones  in  hujus  tunica* liquore  nataro, 
qua*  prima  facie  adipem  aut  carneam  molcculam  repra- 
fenrant , revera  tamiin  digitis  dedufla*  in  membranaceum 
quid  dilatantur ; videnturque  urinat  mollioris  & quali 
glutinofeexiflentis coagula.  IDEM  cep.  ). 

Chorios  prioribus  merfibus  fimnlcx  eft  tunica , 
traftu  tamin  temporis  infignrtir  crnlfefcit  6c  carunculas 
carneas  cftormat  pifi  minoris  magnitudine.  Verum  tan- 
dem & harc  quoque  conjunguntur,  ut  integrum  Chorion 
in  latillimant  quandam  placentam  degenerare  videatur , 
multis  vaforum  myriadibus  intertextam  infinitos  digitu- 
los in  membranam  Uteri  interiorem,  qua;  mlulominus 
fimplex  perflat,  exporrigentem.  IDEM. 

Equinus  For  tus  prioribus  merfibus  Utero  nus- 
quam coluerat , donec  poft  aliquod  tempus  carnea  tuber- 
cula exigua  appareant  orobi  magnitudine . H xc  paula- 
tim  augentur,  invicem  continuantur  8c  digitulos  (non 
glandulofo  corjmre  utero  adnafeenti,  fed)  ipfi  uteri 
membranx  interiori  fatis  infignes  inierit.  Ut  revera  con- 
tinuata qua-ciam  placenta  per  totum  Chorion  cxtenfa  vi- 
deatur , vel  potius  Chorion  ipfum  ex  membrana  in  pla- 
centam mutarum.  IDEM. 

Placent*  Uteris*  Hifloriam  vide  capite  de 
Ove  ubi  varia  ex  A Q_U  A P E N D.  proponuntur , qui 
idem  foetus  delineationem  exhibet. 

Amnio  in  tunica  fletus  F-quini  I >».»  infignes  vidif- 
fe  fe  refert  A Q_U  A P E N D.  ctp.  8.  Jeftnrm.  fctlur. 

Eduabus muhs eduflos  T esticulos  examinafle fe 
STENONIUS  refert.  In  primi  telles  exigui  ad- 
modum , fed  vafis  fanguineis  copiofis  inftrudi , in  iis 
difieflis  nulla  ovorum  veftigia  reperiebantur.  Tubafic 
fatis  longa  , & in  multos  anfractus  plicata , exterius 
orificium  tefticulis  proximum  patulum  fatis  erat , interius 
adeii  arflil  claufum  , ut  ne  quiJ£m  aZri  in  uterum  tranfi- 
tum  permitteret,  licet  in  cornu  uteri  papilla manifdta 
effer,  qux  in  aliis  animalibus  patens  reperitur.  Interior 
uteri  tunicaaugis  mult  is  afpera , fed  latioribus , & in  fu- 
perficiem  uteri  inclinatis.  Orificium  uteri  minus  atdtum 
erat , licet  protuberantia;  arTnulares  illud  claudere  (blita 
oon  dccflcnt. 

In  fecundi  Muli  Tefiiculi  magni  ut  in  Afina,  in 
quorum  parte  cavaprreter  pauca  « exigua  Ova,  con- 
tinebatur in  uno  ovum  inlignis  magnitudinis  liquore 
flavefeente  plenum , in  altero  corpus  oblongum  ex  ru- 
bro nigrum  qua  fabricam  glandute  conglomerata:  fi- 
millimum  , cujus  extremitas  verfus  partem  Tefticuli 
gibbam  exaenfa  cavitatem  in  fe  continebat , altera  extre- 
mitas extra  partem  Cavam  Tefticuli  extabat ; totum  hoc 
corpus  ab  omni  parte  liberum  erat  nullis  vel  vafis  vel  fila- 
mentis T efticulo  adhxrens , uterus  interius  rubens  tume- 
fiebat , omntique  ejus  Vala  fanguine  turgida  erant. 

Poterit  itaque  abique. miraculo  mula  parere,  G ovo- 
rum in  Tefitculis  proventus  adfuerit,  licet  miraculo  non 
careret  fi  ex  prxdi&o  limul  contingeret  tum  in  fignis  ali- 
qms  in  rebus  pol  i ricis  eventus , tum  mute  partus.  Stenln- 
Jiutu  autem  in  illis  plures  dari  poterint  rationes,  utoro- 
ram  abfen^ja  aut  nimia  intra  Telticulos  profunditas,  vel 
materiaOvorum  conceptui  inepta,  alu-que plures inter 
folitas  flerilitatis  caufas  numerat*.  Quod  fi  lanius  iu  Te- 


o.u  a,  & Mula.  .1 

fticulis  reperire  liceret  fimile  corpus  ac  in  ultima  mulA 
dcfcripfi  , in  illam  fufpicionem  devenirem  , dari  femel- 
larum genus  in  quadrupedibus  , in  quarum  Tefticul» 
Ova  jam  tum  placenta*  primordiis  invelliuntur.  Obf.  98. 
lib.  1.  <si8.  Deu. 

C A P.  XIIX. 

Dc  .Fele. 

ANATQME  FELIS, 
a SEViRINO 

/MjhtUtC. 

PE  a i t o n * u m hic  tenuiflimum , fub enfifomsi  car- 
tilagine fatis  pingue. 

Omentum  pra-pingue  alligatum  lobo  uni  dextro 
Hepatis,  Spleni,  Ventriculo , Duodeno , ad  figuram 
facculiconflitutum.  , 

Hepar  fex  U»  diflindum , medio  duorum  d parte 
dextra  egreditur  Vefica  tellis,  ita  ut  fundus  inter  lobos 
diftos  ad  modum  prominentis  oculi  appareat. 

V e s 1 c u 1 a nate  duos  liabet  ramos , alteram  qui  de- 
rivat ab  Hepate  in  duodenum  ad  expellendas  fieces,  alte- 
rum qui  lecurrit  ad  veficam  ut  ibi  contineatur. 

Color  Hepatis  veluti  cankmtepifcis.Cervtxveficiedi- 
fl.i*  veluti  varicofa. 

Ventriculi  tunica  interna  fatis  ragofa,  ragis  fe- 
cundum Ventriculi  dufhim  procedentibus,  & in  rotun- 
dum replicatis  veluti  in  ventre  Bovis. 

Intestinum  RcBum  glandulas  liabet  miliares 
varias.  Idem  colligatum  caucte  principio  per  medium 
ligamentum.  Carum  i lic  latitudine  pallias  longum. 

Prxter  Refhim  & Ccecum  totum  quod  reliquum  eft 
inteftiniuniformeeft,  fe<l  tortuofum  adeo , ut  fi  violen- 
tius extendas  feri  difrumpatur. 

Renes  perampli  magnitudine  nucis  majoris , intr* 
. quos  paucx  cavitates  funt  tk.  tinus  ( omnia  ut  in  Cane)  in 
quibus  percolatur  urina. 

Vina  p o e t * duo»  hic  fecit  ramos , Mefenteri- 
cum , ad  mefenterium  propagatum , etiam  ad  extremum 
inteftini  Refti , & Splenicum  ad  Splenem  transmifTum. 

A Ramo  fplenico  derivat  alter  ctehaciu , fic  di&us 
uia  Ventriculum  circumplcftirur,  in  quem  humorem 
ucit  Melancliolicum  ad  appetitum. 

Vena  pae  is  expies  a Cava  juxta  Cor  reflexa  & 
defeendens,  in  latere  dextro  utrinque  Cordis  Venas  cx- 

Ab  Hepate  Vena  Cava  perforat  Diaphragma , 
ficque  Cor,  petit  in  cujus  partem  dextram  fe  mierit 
Alatciibus  VemeCavaiadfcendentnddcendit  Ner- 
vus quidam  ad  circulum  carnofum  Diaphragmatis , al- 
ter vero  i fiuiftradefcendit  fultus  membranis  afpera  ar- 
terte,  deportantes  fenfum  Diaphragmati.  • 

Bini  N s r v i a lateribus  afpera:  arteria: , utrinque 
unus,  defeendunt  ad  orificium  Ventriculi fuperius,  hinc 
inde  afpera  arterte  pulmonibufqoc  ramulos  etiam  exhi- 
bentes. 

In  Aspbra  Arteria  feroicirculi , ut  in  homine 
divifi,  fed  parte  pofteriorc  duplici  tumci  comprehenfi; 
«Itera  quidem  extersa  & carnosa,  ajtera  vero  intonS 

& ner- 


' Digitized  by  Google 


De  F 

tc  nervosa , nafcitur  hic  ab  extremis  circulorum  mar- 
ginibus. 

Ubi  primfim  finditur  afpera  arteria  apparent  nonnul- 
la: glandul * , majores,  parvi,  albi,  rubri,  cineri- 
tii , mixtat. 

Nervi  Revcrfvi  in  afperx  arterii  caput  inferuntur  a 
fexto  pari  orti,  & utroque  in  latere  funditer  ac  in  Cane 
circa  aortam  arteriam  reflexi. 

Cordis  Ventriculi,  Auriculi&  Vafafimiliterhic 
fe  habent  ac  in  Cane. 

Pulmo  habet  pinnas  fex. 

T s s r i c u t,  i quatuor  fumcie  funt  tefli  , harumi 
f erutum  eft  f burfa  externa,  i.  Da  r ter,  etiam  exter- 
na, j.  Erythroidet  f.  rubra,  propinquior , q.  Immediata. 

Extra  abdomen  inferni  fupra  os  pubis  prodeunt  per 
duo  foramina  Vaf»  Spermatica  ad  Tefticulos,  tam  qua: 
pruparantia  dicuntur  quam  qui  deferenuj. 

Praparantia  poftquam  attigerim  proximi  tefticulum 
corpus  conftituunt  quod  dicitur  Epididymis. 

V in  a Emulcens  .utraque  A Cava , aft  duplo  teri 
longior  finiftra  ea  quali  dextra  eft , altior  etiam . 

Ureteris  ex  Cava  Renum  parte  prodeuntes  ad 
. veficie  collum  tranfeunt. 

T eft  ienti  per  mediam  ^nembranam  cuti  alligantur  A la- 
teribus penis. 

Pinis  medio  digito  longus  inferni  fulcitur  mufetrio 
oblongo  defi  nente  ad  medium  penis,  vel  amplius,  fulcitur 
etiam  mufculo  oblongo  defcendenre  ad  medium  fpatium 
Muicnli  Splifofteris  anum  claudentis. 

Visica  urinaria  alligata  peritono  fuperni , 
Inferni  inteltir.o  Redo. 

Auricula  hic  interior  exfculpta  ; St  aper  non 
perforata. 

In  Ciribro  Sinui  tres , fed  duo  circularet. 

In  Oculo  \3vca  parte  anteriore  non  cohirens  cor- 
nei, hinc  dilatatio  huic  generi  tna/or,  minor. 

Nirvus  opticus  feriad  medium  defertur, quam- 
vis declinet  ad  inferiora. 

Membrana  crafra  oculus  aliqua  parte  velatur , ut  in 
gallinaceo  genei  e.  Zootom.part.  tv. 

ANATOME  FELIS,  GRAVIDjE, 
ET  CATELLORUM 

inftituta  ai> 

OLAO  RUDBEKIO. 

G Ravidam  felem  diflecni,  cujus  uteri  cornu  dextrum 
duas  feminas  cum  mare  geftavit , finiftrum  vero 
unam  & feminam  & marem  : quod  etiam  in  aliis  quoque 
animantibus  contemplari  licet,  unde  falfum evadit , in 
dextro  cornu  marem  & fmiftro  feminam  generari . quod 
obfervavit  quoque  Hsrvejtu  de  Generatione  animal. 
Exercitat.  LXIX.  fbl.  118.  Marem  V famatam  , ait, 
(prout  ea  fur  tulerit)  medo  in  dextro  , mode  in  fwfro  cor- 
nu obfervavi : sJqur  frequenter  in  dama , qua  gemellae 
utero  gerebant  (aliquando  etiam inOve)  mibi  videre  con- 
tigit. 

In  difledione  Chorii  ac  amnii  venas  duas  umbilica- 
les & totidem  arterias  , ad  placentam , cborium  in  me- 
dio iaflar  annuU  cingentem , tendente»  conlpexi ; ac  ic- 


E L E.  7 1 

fuper  unam  venam  multo  minorem,  qiw  amnion  (altem 
multis  ranASlis  occupavit:  quo  in  Icco  etiam  amnion  vi- 
fciditate lutea illinitum  erat,  perquam  venam  exiflimo 
cum  Harvejo  fetum  primo  alimentum  A colliquamer.to, 
qnod  inter  amnion  ac  corpus  ipfius  fatus  reperitur , hau- 
rire,- quam  ilarvajiu  in  oviparorum  generatione  ey  vi- 
telli tunica  erumpentem  animadvertit,  in  viviparorum 
autem  fetu  eum  nullibi  ejus  (ni  fallor)  mcmmiOc  com- 
perio:  officium  tamen  illius  affignafii»  vkletur  Exercit. 
LXVUI.  l ena , inquit,  quam  primum  in  humore  cry— 
ftaSino  intra  amnium  conjpicitur , e pando  falicnte ori- 
ginem trahW atque  umbilicalium  vaforum  naturam  1$ 
officium  fubit  ; paulatimquo  ardior  reddita  , in  aliae 
quoque  ramijlcationea . per  cclhquamentum  JparJat,  pro- 
telari cernitur : ut  certo  confiet , nutrimentum  Jub  initia 
a foto  coUiquamento  (in  quo  f st  tu  natat)  hSuriri.  Vi- 
fciditas  quoque  illa,  qui  radicibus  hujus  vem aflidet , 
ejultiem  coloris&  connftentiieftcum  humore  ir.ter  coi- 
pus &jmnion  contento , & eflentiam  vitelli  in  ovo  re- 
prifentare  videtur. 

Cum  (exempto  A membranis  fetu)  arterias  venasque 
umbilicales  intra  abdomen  prehendilfem  > & digito  fan- 
guinem,  umbilicum  ufque , comprcffiflcm , ut  viderem 
fi  quid  fanguinis  remearet,  ne  guttulamquidem  verfus  fe- 
cundinam  elicere  potui.  Unde  liquet  animantia  bruta  ob- 
fletricibus  non  indigere  in  edendo  parta , cam  indita  na- 
turi vi  umbilicus  feipfum  occludat. 

Intra  corpus  felis  & amnion  diffedum  una  cum  «ho- 
rio,  crafla  quidam  mucilago  undiquaque  circa  coipus 
diffufa  apparuit,  faciem  dccodi  ex  vino  pultis,  repu- 
fenrans , qui  analoga  vitello  cjyi  videtur. 

V afa  umbil  icalia  intra  abdomen  in  illis , ut  & in  alio- 
rum animantium  fetu , V.  reperi  j quorum  primum  Ve- 
na fuit , ad  Hepar  vergens : fecundum  & tertium  Ar- 
terii , qui  ab  utroque  latere  vefici  urinarii  in  iliacis 
feruntur:  quartum,  minor  quidam  Vena,  in  portam 
circa  pancreas carnofum ducens:  quintum, magnitudine 
iquavit  priuf,  & Venas  mefentci  icas  juxta  pancreas  in- 
greflumeft.  Hancdiflributionem  Hane/ui  inrraft.de 
Humoribus Sc  uteri  membranis , in  aliquibus  fc  oblenraf- 
(e  affirmat*  Redeo,  inquit,  ad  vafa  umbilicalia , qud  in 
ommbm  animahbm  hjud  eodem  modo  dividuntur  ; nt  qui - 
btudam  enim  bini  venarum  ramuli , plure  ne  in  Jatdb 


corpore  referiuntur ; quorum  aln  Jecur  tranfeunt , alii 
in  ponam  vel  mefentericas  venae  inferuntur. 

Obfervavi  item  in  hilcc,  quod  ubi  vafa  fpermatica 
coeunt,  paulo  antequam  per  abdomen  exeunt,  glan- 
dula quidam  ab  utroque  latere  illis  adpofira  erat , fbrmi 
tefticulorum  hauddilhmilis:  aperto  vero  Icrqto , cellcs 
glandulis  majores  mihi  vili. 

Renes  illorum  ex  glandulis  compofiti  non  erant,  qnem- 
admodum  in  ovium,  vaccarum,  dcc.  fetu,  verum fo- 
lidi&globofi. 

Vehes  ipfis  oblonga  fuitSc  magna;  quam  dum  pre- 
mebam, urina  per  pudenda  exivit,  non  per  umbilicum. 
Experienti  tamen  ftylusperumbilicumegrefluseft;  in- 
terim  nullam  rupturam  faftatn  animadverfum- 

DifTeftis  omnibus  catti  fetibus,  perfimilem  in  ore, 
cefophago,  & ventriculo  confpexr  roucilaginem  & vi- 
fciditatem  illi,  qui  inter  cotpus  & amnion  erat,  tam 
quoad  confiftentiam , quam  colorem.  Sed  rero  in  te- 
nuioribus iotcftiius,  erilior  magisque  viridis  mucilago 
„ iua 


Digitized  by  Google 


72  D e F 

illa  fuit , quantum  eradis  Inteftinis  appropinquabat : in 
quibas  «rueihufa,  inque  fohdos  globulos  «onfblidata , 
vetuli  canis  cxcrementorutp  fpeciem  pr*  fe  ferebant.  In 
obf,  onot.  odJitii  t raBjtuj  devojit  firtf/, 

N O T A T.  A 
. i* 

CEREBRO. 

Prominentias  Cesuii  Natiformxs  & 
Testis  in  Felibus  , Homine,  Can<(  & quibuf- 
dam  alife animalibus aequaleselle,  perexiguas, & funditer 
ac  reiiqua  portio  medullx  oblongata  albidi  coloris, 
W I L S I U S eop.  i.  Je  Cerebro  docet. 

Glan-dulam  pituitariam  hic  fimflitir  ac  in 
Cane  infundibulo  colmcrc , adeoqne  cum  eo  amoto 
una  divelli,  ficque  molem  ejus  glandulis  duabus  inter  fc 
didinilis,  & facili  ab  invicem'  feparabilibus  conflare 
eop.  iv.  de  Cerebro  tradit  IDEM. 

Reti  mirabili  in  Vitulo,  Ove,  Capra  decite- 
ris qu*  herbaceis  vefcuntur  amplioris  molisell,  quamin 
Cane,  Fele,  aliifque  brutis  carnivoris.  IDEM. 

. SPINALI  MEDULLA. 

QUalitir hic diflribuanrur  Simus  Spis  aus  Mi- 
duus  cum  Venis  & Arteriis,  vide  capite  de  Ore. 

OCULO. 

Oculum  multum  humoris  Vitrei  parum  aquei  con- 
tinere i ipfum  aqueum  humorem  efTe  fubfalfum 
B O R R I C H . obfervafc  it. 

MAMMIS. 

DE  Mammarum  fitu  , & Numero  vide  caput 
de  Cone- 

L I E N E,  &c« 

Lienem  longum  inftar  Canini ; DuBum  Hepotieum  Sc 
Cyfiieum  amplos  , prafertim  Hepaticum  • Borri- 
ehnm  obfervafTe, Cent.iu.EpiS.fi.  BARTHOLIN. 
fcribtt. 

INTESTINIS. 

GLahdularum  in  inteflinis  conditionem  deferi- 
bens  Poyerui  h*c  habet.  In  felis  domedic*  intedino- 
rum  examine  , (latim  fub  Ventriculi  pyloro,  quidam 
plexui , fed  pufiBui , vix  unquam  minimo  digito  *- 
quans  apparuit,  pauloque  poli  transverforum  aliquot 
digitorum  intervallo  ohui , priore  nonnihil  prolixior, 
uem  denuo  excepit  porvnltu , novem  duntaxat  glan- 
ularum  congerie  conflans.  Hinc  in  Ileo  quatuor  aut 
quinque  ahi,  praeedentibus  ampliores  ac  numerofiore 
glandularum  caterva  flipati ; quarum  bafes  nitebantur 
tiinica  interiore  nervea , quod  egregii  oflendic  hujus  ab 
intermed ia  fibrofa  detra&io.  In  podreroo  Ilei  circo  ple- 
xui yhnjulcjtu , quinque  digitos  transverfos  longus , fed 
angudus  transparuit,  ea  verb  intedini  portio , cui  roefen- 
teni  cii  cumferentia  anncditur  glandulis  omnino  carebat. 
Plexus  hi  hic  candicant,  & glandul*  compreff*  humo- 
ris fub  albidi  momentum  effundunt.  Porro  antrum  inte- 
flini  Cnei  glandulis  quoque  refcrtiffimum  erat , & in  Rt- 


E L E. 

Bo  glandul*  renticulates  albida:  fparfim , non  in  race- 
mos aut  plexus  congefl*  apparebant.  PAYERUS* 
&tond.  intejlm. 

PANCREATE. 

PA  n c r r a s hic  quali  bipartitum  fmrilitir  ac  in  Cane, 
Simii,  aliisque  animalibus , notante  G R A F I O. 
Simplicem  ejus  JuBum  IDEM  efle tradit, cumque 
ut  in  homine  buario  conjungi. 

VASIS  A Q^U  OSIS. 

DE  Vasis  Aquosis  Hepaticis  seque  ac  glandu- 
larum vidtqu*  capite  de  Cone  habemus  ex  11UD- 
BEEKIO. 

TESTIBUS  FEMINEIS. 

IN  felibus  tam  domedicis  quam  Zibethi  minus  inter 
Ova  fubdanti* reperiri  SWAHMERD.  feribit, 
nam  in  muliere  & Vacca,  & hoc  ipfum  in  caufa  ede  ja- 
mat  cur  Ova  in  hoc  genere  animantium  per  externam 
Membranam  magis  protuberent.  TroB.  deXJtero. 

SECUNDINIS. 

PLaCINTM  VTIRIMjr.  , M t M BR  AN  ARUMQ^WI* 
foetum  ANBiiMriciq  qurque eo  facium con- 
ditutionem  ex  capitede  Cone  petere  licet,  per  omnia 
enim  Canem  imitari  felem  NEEDH  AM  eop.vii.  tedatur. 

Legi  etiim  hic  pofTunt  qua:  habentur  ex  A QU  A- 
P E N D.  & GRAFIO  capite  de  Ote.  . 

Praeter  Viham  umbuicalim  qu*  in  jecur  in- 
feritur.etiim  du*  Verae  ali*  confpiciuntur  exigue  omui- 
nb , qu*  jtamen  in  mefataicas  terminantur , neinpi  una 
propi  Ventriculum,  alia  verb  ad  inteftina  crafla.  A- 
QU  A P E N D.  defirm.  fttut  cop.  io. 

C A P.  XIX. 

De  Fele  Zebethica. 

A N A T O M E ejus 

inftituto  >6[j. 

& THOM.  BARTHOLINO. 

Plures  quidem  & externam  figuram  animalis  & li- 
quoris conditionem  adumbrarunt,  ut  Belleniui, 
Gefnerut , utildrovondus , E?r.  pauci  tamen  inte- 
riora penetrarunt.  Solus  P.  CoJIoBnr  Meflanenfis  Me- 
dicus , amicus  meus,  cum  Rom*  edet,  Anatomen  Hyan- 
r* odorifer*  celebravit,  & publico  poftea  feripto  Mef- 
fan*  edidit , fed  nec  omnia  egregius  ille  Anatomicus  aa- 
fcquutusefl.  NamHyena,  quamdidecuiv,  Hydrope 
interempta,  unde  putrida  ibi  omnia  non  linebant  quic- 
quam  notare  pr*ter  vafculum , quod  tamen  nec  ita  accu- 
rati aut  dpfcripiit  aut  depinxit , quin  aliquid  no(lr*it>- 
dudri*  reliquerit.  Quid  obferraverim  in  Hysena  nodra, 
brevibus  fignabo.  . 

Figuram  externam  reflri  ajfequutus  efl  Gefnerui  ex 
Cajo , & P.  Cojlellm  in  icone  annexa.  Cutis  illi  macu- 
lolapilifquc  obfita,  qui  nigras  hinc  inde  lineas  efficiunt 
inter  alios  pilos  flavefeentes.  Caput  feri  lupinum, 
curt*  aures,  sentes  huic  obtuli  fivc  fenia  fire 

arte 


Digitized  by  Google 


De  F e l e Z 

arte  detruncati.  CaiLu»  craflum  & oblongum , mu-  | 
fculis  valdicarnofisrobdftum,  quorum  duo  longius  in- 1 
tra  thoracem  fupra  fpinam  protenduntur  ad  coidis  ufque 
regionem.  Orbita  oculi  fuperiore  parte  verfus  frontem 
patula.  Mufculus  temporalis  crafliis  totum  utripqne  ca- 
put fuperius  occupat,  nec  alii  in  capite  mufculi  manifefti. 
Per  medium  cranium  incedit  procefliis  ofleus  loco  futura; 
fagittalis,  inftar  crift*,  dividens  cranium  in  duas  partes. 
In  dorfo  cutis  Jctat  habet  longiores , nigras , durasquc , 
quas  iracundum  animal  erigir. 

DiiTefio  abdomine,  mufculis  nempe  & peritoneo. 
Omentum  occurrebat  ubique  duplex,  fed  tenue  retis  in- 
ftar.  hinc  inde  pinguedine  pauca  confperfum,  quod  a 
fundo  ventt  iculi  cui  arifti  coi  teret , protendebatur  fupra 
omnia  inteftina  ad  pubem  ulque.ubi  le  circumvolvebat  ad 
fpinam,  & inteftina  velut  in marfupio comprehendebat. 
Involvebat  quoque  Lienem  oifto  digitos  transverfos  lon- 
gum , duos  pollices  latum , cartera  fanum  , nili  quod  exi- 
guum apoftema  fanguinem  pifi  magnitudine  in  extima 
lui  parte  Iplen  monftraret.  Hepar  magnum  floridumque 
Diaphragmati  non  folumconiueto  ligamento  fufpenfo- 
rio,  alligatum,  fed  ipfo parenchymate coharrens.  Lo- 
bis feptem  diftingtiebatur.  Vcficula  Hlir  parum  liquoris 
contincbatfubobfcuri.  Venre  cava;  defeendentis  truncus 
ex  Hepateftatim  renes  contingebat , ut  vix  tantum  foa- 
cii  pro  ligatura  fupereflet.  Circa  portae  ingreffum  obfer- 
vati  fur.t  Judut  Lymphatici  plurimis  ramufculis  conlpi- 
cui , & fupra  portam  verfus  mefenterium  tres  rami  tunu- 
diufculi.  In  mefenteno  null.e  laSen  manifeft*,  nam 
ventriculus  plenus  adhuc  erat  cibo  copiofo  inco&o  & 
CrafTo.  Jntrflina  fcatebant  excrementis  nigricantibus  & 
iplumccecum  artiarli  pollicis  magnitudinem  tequans  eo- 
dem excremento  plenum  vifccbatur.  Nulla  valvula  in 
colo,  prrwer  circulum  duriorem. 

In  Thorace  McJiaflinum  valdi  tenue  & foraminibus 
hinc  inde  retis  in  morem  perforatum.  Pericardium  pau- 
cam aquam  continebat,  quia  calidum  eft  animal.  Cor 
ipfumiufta:  magnitudinis  « interna  & externa  facie  ni- 
hilabhominedivcrfummonftrabat.  Dextrum  ventricu- 
lum & auriculam  dextram  & ingredientem cavam,  ma- 
gna fanguinisgrumoii  nigrique  copia  diftenderat , utin- 
hgr.iter  tumerent.  Hinc  non  aliam  mortis  caufam  in  ani- 
mali fano  invenimus  , quam  fuffocationem.  Sanguis 
in  corde  contentus  nullum  odorem  fpirabat.  Pulmonei 
utrinque  longi,  dexter  tribus,  (initier  duobus  lobis di- 
ft  ir.&us.  Ai  &i  per  membranam  mediaftini  coh*rcbant 
rrfophago  & arteria-  magna*  dcfccndcnti.  Forfan  hinc 
ingluvies,  a pulmonibus  continui  irritatis,  commoto 
& aperto  crfopliago.  Thymur  nullus,  fruftulo  pingue- 
dinis illius  vices  fupplente. 

Exemptis  inteftinis  , renes,  vala  fpermatica,  & vafeu- 
lum  Zibcthicum  aggrciTus  fum.  Renum  leviter  incila 
tunica  fponte  fepambatur,  fubjcftumque  parenchyma 
foraminulis  feu  foveis  externi  hinc  indediltin&um  : an 
i^  naturale  omnibus , vel  huic  proprium  > affirmare  non 
ITum.  Sinifter  obfcuriori  colore  fufeus.  In  ureteribuj 
vafis  fpermqpcis  diligenter  feparatis  nihil  notatu  di- 
gnum. Situs  inferiorum  hic  erat.  Veftca  parva  lotium 
continebat  Iblito  loco  repofita , cum  Venit  eminebat  ex- 
trema parte  ofleus  cum  praputio  ficut  in  Canibus.  Ure- 
thra inde  longo  traflu  defccndcbat  ad  1 ejici  infra  pendu - 
los  oblongos  iuftar  nucleorum  dadyli.  Inter  penem  ve- 


I B E T H I C A.  73 

rb&teftes  collocatum  eft  vafculum  Ziieitt , membra- 
nis urethra;  alligatum.  Vafculum  externa  forma  vulva; 
aflimilatur,  per  medium  fidum  &pi!ofum,  tres  digitos 
transverfos  longum , totidemque  latum , quod  per  me- 
diani rimam  nonnihil  diduftum , in  utroque  latere  fora- 
minulum  iuftar  oris carpionis  oftentat  lanuginofutn.  Uc 
interiores  cavitates  paterent,  per  mediam  rimam  dif- 
fecui  & in  duas  partes  divifr  ad  urethram  ufque,  qua;  per 
medium  inferni  tranfibat,  & a vafculo  facili  feparabatur. 
Hirc  ad  vafculi  utramque  partem  divifam  converfo , pri- 
mum circa  marginem  vafculi  diviti  purfta  candicantia 
occuiTcbant,  deinde  foramine  ante  difto  latius  recifo  in- 
terior cavitas  in  confpeihim  vFnicbat.  Rotunda  illa, 
amygdalum  capiens,  lanuginofa,  membranulis fubtili- 
bus  binis inftar  valvularum  aiftin&a.  An  ifta  membranu- 
la Cx  pilis  Zihctbo  impraegnatis  cnicrferit , quia  facili  fi- 
lorum iuftar  difcerpebarur , non  au  fi  m determinare.  In 
limbo  hujus  cavitatis  & in  reliquo  valculi  corpore  glan- 
dula: comparebant  quam  plurima: , modo  majores  mod6 
minores  Itia  cavitate  lingulari  pradic* , quati  vcficula: 
Zibethrcac , quibus  apertis  liquor  odoratus  olei  inftar 
candicans  effluxit,  odore  fragrantiiluno  fpirans  , qui 
charta  exceptus  candicabat , poti  aliquot  deinde  die* 
mutato  in  flavum  colore  confiflentia  firmabatur.  Exter- 
nam quoque  vafculi  folidioris  partem  diffecui , veficula*- 
que  copiosi  ibidem  difperfas  fimili  liquore  inveni  refer- 
tas. Infra  tefticulos  ptope  anum  ad  finem  urethra  , du2 
glandula:  fit*  funt  rotunda»  nucis  minoris  magnitudine , 
qua:  intus  cav*  fpcrina  effundebant , quas  Vejteulfi  cre- 
didi effe  feminales , liiora  ver6  infra  collum  vefic*  mino- 
res ali*  glandula;  collocabantur  , quas  pro  Proflatu 
habui. 

Curiofa  induftria  his  vitis  occupabar  in  inquirendis  viis 
per  quas  liquorem  veiicula:  Zibethic*  attraherent.  Se- 
paratis urethra  tk  tefticulis  a vafculo , fingulisque  exa- 
minatis nullum  inveni  commercium  niti  per  membranas , 
quibus  invicem  omnia  junguntur , fed  facili  feparqbiles. 
Nulla  ali*  vafa  patentia  aderant,  nec  ulla  in  toto  cor- 
pore particula  odorem  iftum  fpirabat , prater  folura 
vasculum.  An  igitur  ex  veficulis  (eminariis?  Vicina:  qui- 
dem funt , nec  liquor  diverfus,  ii  odorem  excipias.  An 
cx  vatis  praparamibus  ? Sed  luec  folito  more  tefticulis  & 
F.pididymidibus  inferuntur.  Non  ex  alvi  excrementis , 
quia  urethra  intercedit  ir.terreftuminteftinumfic  vafcu- 
lum, adhrec  fretent  illa,, non  hate ; & hiec  colore  can- 
dicant , nigricant  illa.  V ia  igitur  incerta  eft.  Certum  ta- 
men videtur  in  veficulis  Zibethicis  confici  iftum  liquo- 
rem odoratum,  ficut  i teftrbus  femen,  amammislac, 
occulta  quadam  potefiate  & vafculi  odorati  proprietate. 
In  quibulUam  veficulis  internis  vafculi,  loco  liquoris, 
erat  rubra  materia  inftar  concreti  fanguinis  ■ & friabilis. 
U r.dc  fufpicio  nata  ex  fanguine  confici  Zibethum,  qui 
propter  afleihim  quemcuuque  veltcularum  iftarum , in 
Zibethicum  liquorem  non  potuit  Converti.  Nam  hac 
hyaena  nec  tarto  Zibctho  abundarat,  Mejericonfdlio- 
ne , nec  tam  fragrantem  odorem , ut  alia  congeneris  fpe- 
ciei  animalia,  emiferat  Ex  veficulis  turgidis tranfudat 
liquor  in  cavitatem  & lanugini  adlirrret , forfan  r.e  citiua 
excidat  & ut  diutius  perficiatur , exinde  fiatis  vicibus  vel 
fponte  affri&u  animalis  excernitur , vel  a miniftris  co- 
chleari apto  exinutur.  Ex  inodoro  fanguineodoracum 
liquorem  in  vafculo  generari  mirum  videri  non  debet, 
' K.  quia 


D E F E L E Z 

quia  & florea  frufiusque  fuaveolentes.ex  fucco  terree 
plantique  inodoro  emergunt,  in  parte  propria  piant» 
«rborisque  alterato. 

Exoculo  lapidem  denique  erui,  de  quo  PIiuiut\.  )7. 

C.  10.  & libertus  Magnus  referunt.  Iingiuc  hominis 
fubditum  futura  pradicere.  Nihil  vero  eft,  tiili  humor 
crydallimis  elegans  & pellucidus,  durusque.  Sinifler  ma- 
jor dextro  erat.  Sed  futura  pradicere  falfum , mfiaugur 
■cceflerit.  Ego  auguria  non  novi,  nec  coelum  arufpi- 
eum  curo,  ut  loquitur  P etromus.  Hijl.  an.  c.q.i. 


t^11ia 

EJUSDEM. 

ANno  1658.  prafente  S.  Pauli  aliisque  in  Zibetha 
femina  obfcivata  feqocntja. 

Umu!  triangularis,  cujus  cornua  utrinque  altius 
protenfa  Tisias  glandulolbs  attingebant , hiulco  ta- 
mas fine. 

ATeftibus  ligamentum  utrinque  memhranofum  , te- 
res , ad  Renum  adipofam  tunicam  adfcendebat. 

Os  Vulva  prima  fronte  quadrangulare  apparebat , la- 
tius vero  didu&um  oblongum  vifebatur. 

Sub  hoc  Vafcuh  Zibethici  cfcutum  eminet  in  quo  va- 
fculo  feu  claufo  feu  difie&o  nihil  lingulare , nec  ulla  parte 
a mafculo  differens. 

•AMSTELOD  AMENS  IUM. 


ANno  1665. Amftelodamenfes  fcquentia  incaobfer- 
varunt. 

CoBum  erat  cralfurn  & mufculis  robuflis  praditum. 

Mu feuli  temporales  totum  fere  caput  cingebant. 

Ex  medio  erann  oriebatur  proce  fui  quidam  offeus, 
loco  futura;  fagittaiis  & coronalis , eflque  eminentia  in- 
darcrid»non  divila:,  in  duas  autem  partes  cranium  di- 
videflbt  a nalo  incipiens  ad  futuram  coronalem  definens. 

Omentum  duplex,  tenue,  indar  retis,  pauca  pingue- 
dine prarditum  . ventriculo  ar&c  adbitens , fupra  omnia 
intedina  ad  pubem  ufque  protenfum. 

Hepar  VII.  habebat  lobos. 

Veficula  jlSu  continebat  multum  liquoris , fed  ob- 
(curi. 

Truncus  Vena  cava:  defcendcntis  ex  Hepate  flatim 
renes  attingebat,  ut  vix  fpatium  pro  ligatura  lupereflet. 

lntcjlmum  Cucum  a-quabat  magnitudinem  articuli 
pollicis. 

Nulla  in  Colo  valvula  , pr.Tter  circulum  duriorem. 
Mediafiinum  in  Thorace  foraminibus  multis  inftar  re- 
tis praxl  itum. 

Per  icar Jium  parum  aqui  continebat. 

Cor  Jit  dexter  ventriculus  & dextra  auricula  tumebant 


ob  copiam  fanguinis  grumofi , nigricantis. 

Pulmones  longi,  utrinque  tribus  lobis  didinfK 

Color  eorum  erat  fubruber , multis  quali  nigris  fila- 
mentis (ut  in  telis  aranearum)  praditus. 

Thymus  non  aderat,  fed  ejus  loco  fruflulum  pingue- 
dinis. 

Renum  tunica  facillime  & quafi  fponte  feparabatur. 

C»  '0,  fangumu  renum  erat  fufeus  & ad  nigredinem 
xergeus. 


.1  B E T H I C A. 

Vcfict  urinaria  erat  parva  , & membrana  duriori 
pradita,  parum  uriree  continetis. 

Penis  b parte  exteriore  erat  olfeus,  in  medio  vaiculi 
Zibethici  collocatus. 

Vafculum  Zibetbicum  membranis  urethra  alligatum,, 
hoc  autem  duplex  eft.  Datur  in  unoquoque  Cavitas  quae- 
dam qua- continere  amygdalam  potiet. 

Pitofum  id  eft  & ex  multis  rugis  conflatum. 

A parte  pofteriore  hujus  vafculi  multa  dantur  glandu- 
la: conglomerate,  in  quibus  du&us , per  quos  Zibethum 
fertur. 

Hoc  tenue , faporis  amari , odoris  gravis , coloris  al- 
bicantis , poli  paucos  dies  flavefeentis. 

Pars  externa  hujus  vaiculi  coutinet  multas  ve /icar  li- 
quore hoc  Zibethico  refertas. 

Duthu  Bilarnu  C?  Pancreaticw  uno  codemque  fora- 
mine terminantur.  Obferv.  Coli.  vAmjlel.  part.  j. 

B L A S I I. 

IN  plurimis  partes  felis  hujus,  Hyana  odorifera , een 
Zicvet  l(at  alias  difta*,  conveniunt  cum  iis  qua-  Canis 
lunt,  funt  tamen  quidam  , in  quibus  diverfitas  quidam 
notatur,  ad  hanc  iraque  lblam  (Ii  non  in  partibus  omni- 
bus, falteni  in  pracijHiis  fpeftatam)  hic  attendere  placuit 
Ex  obfervatione  noftia  Anno  1670.  & feq.  habita , 
duo  utrinque  Musculi  tenues  membrana:  caroo- 
fm  immerli , quorum  «««  linea:  alba:  vicinior  ad  codas 
ufque  fe  extendit , alter  inferior  magi.;.  Conjun&i  hiad 
facculi  Zibethici  anteriora  excurrunt , imo  penem  ipfom 
parte  aliqua  accedunt. 

Lixia  alba  admodum  lac  tendinofa,  fic  ut  rigi- 
dum funiculum  reprafenret. 

Musculus  quoque  o b l 1 q_u  e descendens 
tendinofus  valdi , validufque , ubi  olli  pubis  jungitur. 
Reliqui  abdemmis  mujcuh , tenues  licet  omnes,  ten- 
dinofi  tamen  admodum  , imprimis  circa  ventris  infe- 
riora. 

Cremaster  teftis  ad  olfis  pubis  fuperiora  fe  exten- 
dit, imo  obliqui  hic  procedendo  fibris  mufculi  adfcen- 
dentis  mifcetur. 

Sacculus  tcdlum  totus  membrana  hic  cingitur 
carnosi,  carnea  valdi. 

Die  quinto  poft  interitum  Vens  lactee  adhuc 
copiola:  turgniatque  circa  duodenum  & Chyli  receptacu- 
lum fe  exhibebant- 

O mixtum  ^ idipis  parum  continet,  anktnus  ut  in 
Cane  Ventriculo , poderius  Colo  intefttno,  in  Utere  dex- 
tro Hepati  atque  Duodeno,  in  finiftro Lieni,  unitum , 
ad  pubem  ufque  fe  extendens , tenue  admodum,  Vajis 
fanguineis  plurimis  puditum.  Intedina  omnia  quaii  fac- 
culo  quodam  continebat , eo  quod  ad  poftica  ventris  fele 
extenderet. 

IxtiSTiXA  miram  fitum  habent , rubicundi  valdi 
coloris.  _ . 

IxrisnsuM  Coecum  fi  ■' plicis  figura,  minimi, 
ut  in  Canibus,  Cor.rornm;  pollici  Longitudinem  ha- 
bens, fimilitccacinfelccnmir.iii  i , aliifquc  variis  anima- 
libus. liil  nifi  Coli  piudpi.im  amp'  i - nn. 

Colox  quod  hic  fimileonu  11  'illi,  quod  in  Canibus 
eo  nomine  venire  folct,  a-;:-de  uLiqae,  Cellulis  nullis, 
Lagamcntifijuc , praditum , Vajlt hainorrboidalibur  ex- 
cernis 


_ Digitized  by  Google 


De  Fele  Z 

ternis  & infignihus  & copiolis  gaudet , fimiliter  ac  Re- 
dum , adlrarent  his  totodudu  glandula  phirimx’ exi- 
les admodum , & feti  ovales,  fubmgricantis  coloris. 

Ilei  ad  finem  membranaceus  Circulus , crafliis  fatis, 
mollis  licet , regvcflum  materia:  ex  Colo  haud  parum  im- 
pedire valens:  iion  tamen  ejus  magnitudinisell,  ut  viam 
totam  dtodere queat. 

R r cTi  circa  I r.rcflini  extremitatem  utrinque  Ve  ficu- 
la , avellana:  magnitudinem  habens  , materid  alba  li- 
quidiore, feri  repleta,  exonerat  hae  materiam  didam, 
per  foramen  exile , in  podicis  finem : qualis  ea  iit , elice- 
re arduum , inquirant  mecum  alii. 

Pancreas  verum  impium  valdi , ut  in  Homine 
fimplex , minimi,  ut  in  Canibus , divifum. 

DuBus  e|us  uno  eodemque  foramine  cum  bilario 
Intedinum  Duodenum  ingredicur , quod  idem&in  feli- 
bus aliis  notamus. 

H s r a a & impium , & divifum , feptem  enim  ad- 
funt  ini; , quorum  tres  exiles  admodum  ; unus . pode- 
rior.  Renem  dextrum  tegit , maxima  parte,  eidem  fir- 
miter connexus. 

Ren  uterque  proximus  valdi  Diaphragmati,  ita  ut 
truncum  Vena-  Cava:  defeendentem  intra  Hepar  & Ve- 
nas Emulgentes  ligare  arduum  omnino  obfpatii  exigui- 
tatem. 

Renis  tunica  aJipefa  pinguedine  omninbdefiituitur, 
vel  (altem  coiUidcraoili  haud  praedita  ; Propria  levilhma 
opera  i fubftartia  ipsa  ieparatur , in  hujus  fuperficie  l'a- 
fa , jucundo  adfpedu , miri  fe  confpicienda  prabent,  ar- 
boris ramulos  plui  imos  i eprai’entanti3. 

IUsm  Succis  iveiati  infignes  hic  admo- 
dum, duorum  feri  digitorum  longitudinem,  unius  lati- 
tudinem, habentes , ex  albo  rubefeentes. 

Vija  hic  accedeiefanguinea  quam  certum,  tam  cer- 
tum itidem  . Nervis  fi  plexu  prodeuntibus  plurimis  gau- 
dere , miri  hi  totam  fubdimiam  earum  pererrant , quem 
in  ulum  ignoio 

Vesic*  Urinari*  Collum , ad  pollicis tranf- 
verfi  longitudinem  , intra  tunicas  progreditur,  antequam 
uteri  vaginam  intret.  Loco  autem  eo  quo  liicingreflus 
datur,  collofa magis , craiiiorqne  Uteri  fubdantia. 

Artiri*  Spermaticas  anfiaduofo  magis  du- 
dn&T  ellemik  Uterum  accedunt,  quam  verre.  Nec  ad 
uteri  fola  Cornua  vafa  ha*c  progrediuntur,  fed  & ad  Col- 
lum ipfum. 

* Testis  duritie  hic  fummfi  praeliti , variegati  co- 
horis , Uriis  albicantibus,  viridibtrique,  varie  mixtis.  Vi- 
detur autem  tota  fub/lantia  exterius  minutiliimorum 
globulorum  alborum  congeries. 

Vas  Deserens  ex  Tellis  fiiperiore  parte  tortuo- 
fo  valde  dudu  ad  cornu  Uterinum  procedit 

Tegitur  hoc,  imj  detinetur,  membrani  duplicata, 
indar  facculi alicujus  aut  integumenti  Tcftcm  anterius, 
laxi , tegentis.  * 

U t i r u s bicornis , in  omnibus  cum  Canino  eonvq- 
nit,  nifi  quod  I.  Vefioeurinari»Cervicem  profuixliore , 
h.  e.  fi  pudendis  remotiore,  loco,  excipiat. 

I I.  Ligamentum  T eres,  a medio  Cornuum  procedens 
ad  pubem , veri  ligamenti  membraneiconilitutionem  ha- 
bet, fupra  Aliformeextenfum. 

III.  A Teftibus fuperiora  verfus  Ligamentum py ra- 


I B E T H I C A,  7$ 

midale  fe  extendat , ad  adipofara  Renum  tunicam . aut 

loca  Renis  gibbo  adfita. 

Pudendum  ejus  externum  oblongioris  figura  ed,  Sac- 
culo Zibethico  prius  fe  exhibens,  iic  ut  primum  locum 
occupet  Uteri  hic  meatus , fecundum  Sacculus  Zibethi- 
cus,  ultimum  intedini  Redi  extremum. 

Ad  pudendi  hujus  ingreflum  duo  confideratione  digna 
occurrunt.  Horum  I.  Parte  fuperiore  f.  anteriore  fe  ex- 
hibens Eminentia  acuminata,  intequalis , ad  laivis  ,■  Cli- 
toridem eam  cenfeo.  I.  Quod  nervofa  particula  fit , 
nervorum  fcil.  eo  dedudorum  congeries:  1 1.  Integu- 
mento membraneo  quafi  priputio  quodam  tegatur. 
III-  Mod6  extra  hoc  integumentum  prodeat , modii» 
iterum  retrahatur.  Adei»  ut  fe  totam  nbfcordere  queat , 
mox  iterum  ad  minimi  digiti  tranfverfi  latitudinem  pro- 
dire. 

I L Parte  inferiore  C.  podiefi  reddentes  glandula* duar, 
fibi  mutuo  adfice , ex  conglomeratarum  genere,  albican- 
tes, liquorem  album , confidentem  fatis , per  foramina 
plurima  in  hanc  vulvam  prefla?  emittentes. 

Sacculus  Zumucus  nnica  licet  cavitas,  in 
pirtet  tamen  duas  manifelli  feparatur.  Harum  utraque 
ejus  magnitudinis  ed,  ut  pollicis  articulum  recipere 
queat. 

Componunt  eum  I.  Glandula  minutiflima;  plurima:*, 
acini  majoris  caput  vix  excedentes,  anterius  hi,  fupe- 
rius,  & utroque  latere , fibi  invicem  accumbunt,  at  po- 
fterius,  magno  adeo  numero  occurrunt,  ut  unam  con- 
glomeratam glandulam  utrinque  conditucre  videantur. 
Vafcula  hic  fe  offerunt  plurima  Zibctki  (detur  locus 
conjeduris)  in  glandulis  colled  i,  fecretique , exclufionl 
dedinata.  II.  Membrana  externa  Glandulas  conne* 
dens  , tenuis  valdtl , at  in  lamellas  varias  feparabilis. 
III.  Membrana  alia , d ifta:  fuperinduda , fbrii  mufeu- 
lojla , varii  generis,  praelita.  IV.  Membrana  interna  , 
mollis,  crafla,  in  plicor  plurimas  corrugata  fu  mmeque 
pitofa.  Receptaculum  hae  Zibethi , ex  quo  aufertur. 

Cobarct  Sacculus  hic,  poilcrius.inteftmo  Redo, bene- 
ficio mufculofaram  fibrarum,  mufculum  utrinqueeonfi- 
cientium,  anterius fuccumbit Uterina: vagina: , ardfi ei- 
dem connatus. 

Diaphragmatis  Carnofa  partes,  & inter  fe,  ex 
fibrarum  vario  dudu , & fi  nervofis  didis  ( non  foltim  in 
medio,  quod  Centrum  ejus  dici  folet , fed  & poderius,  fe- 
fe  exhibentibus,)  facili  hic  didinguuntur , imd  V tji 
Phrenica  ordinaria  confpicua  hic  aamodum. 

Gula  Ventriculo  haud  committitur  fuperius , fed  fi 
latere  magis. 

Ob  Colli  longitudinem  fummam  Gula  & T rachea  infi- 
gnis  longitudini r , fic  ut  etiam  duplo  longiores  canales 
bofce  inveniamus  iis  qui  incaninocorpore.  , 

Vena  Alveos  infignis  hic , utriufque  lateris  in— 
tereodales,  fingulati  , elegantique,  -modef  exhibens, 
pnrterquarn  quod  Tracheam  ipiam,  imb  Mediadinum 
totum , numerofis  ramulis  profpiciat. 

Pericardium  aquam  continet  fanguinolentam , 
etiam  in  vivo  fiibjedo. 

Pulmones  fimiliter  ac  in  Cane  fex  J^bm  exhi- 
bent , quorum  quatuor  in  latere  dextro , duo  in  finidro , 
horum  tamen  fuperior  in  partes  duas  notabiliter  di- 
viditur. 

Thymus  Glandula  , obfcuri  valde  colon  t cd  , 
K i Utccid» 


Digitized  by  Google 


flaccida  admodum»  confiderabilis  fatis,  vafa  devin- 
cient 

Cranium  fuperius  Eminentia  priditum  fingula- 
rl.  fecundum  capitis  longitudinem,  cridi  indar  fe ex- 
tendente. 

Cerebri  anfraBtu  haud  ita  breves,  multiplice  fque, 
ac  in  Cane,  Homine,  aliifque  animalibus , fed  vero  & 
pauci , & longiores , ad  eam  figuram , quam  inteftina , 
ab  Anatomico  Tabula:  impofita,  exprimere  folent , fe- 
cundum Capitis  longitudinem. 

% Alias  in  omnibus  correfpondet  cerebro  canino.  Ven- 
triculi tamen  fuperiores  profundiorem  fitum  hic  obtine- 
re videntur. 

Cerebellum  a cerebro  quam  in  Cane , evidentius 
(cparaturfepimento  duplici  affea , quorum  unum  a pro- 
cefiu  oflis  Teihporum  petroto  furfum  adfcendit,  alte- 
ram, priori  longe  majus,  a futura  Occipitali  deorfum. 

'drelincurtii, 

Leydd  , menfc  Nov.  1678. 

ANimal  quadrupes  Corium  habuit  tenue  fatis  p 1- 
l 1 s admodum  denfis , fubcrifpis , modo  nigris,  mo- 
doalbis  & fubflavis-  Juxta  fpinarr,  a venice au  caudam 
extremam  nigriores,  altitudine  palma: unius. 

Abi  is  fuere  breves,  lata-  & rotundi,  & quafi 
ovales. 

Oculum  nullum  album  exhibet , fed  totus  intra  pal- 
pebras & canthos  majores  nigricat,  interius fufcedinem 
mbrubram  habet.  Cilia  fijr.t  pauca 

Palatum  maculatum  nigrore  infigni,  juxta  decur- 
fum,  & quafi  interftitiumerat. 

Lingua  oblonga  a frenoad proglottidapoll.iij.  fi. 
admodum  fcabra  indar  felini , freno  amplo,  lato,  car- 
neo, valde  fibrofo  & mufculofo. 

Unguiculi  funt  ubivis  V, cura  pulpamento  nigro 
8c  glabro. 

Musculus  pectoralis  revellebatur  una  cum 
fuis  nervis  &vafis. 

Cauda  admodum  dura  xvj.  pollic.  longa. 
Musculi  abdominis  iidem  ceu  in  Cane. 


Musculi  abdominis  iidem  ceu  in  Cane. 

Lien  capite  longiore  occupat  regionem  lumbarem.& 
cauda  breviore  umbilicalem.  Vafa  folcnica  media  ere- 
puere , & fanguinem  grumefaftum  effudere  in  tpiploon 
lineale  inter  ejus  tunicas. 

In  Jecor*  vij.lobi. 

Vesicula  ut  in  Canibus. 

PriORUS  & orificium  fuperius  ut  in  Canibus  etiam. 

Pancreas  magis  accedit  ad  humanum  quam  ad 
Caninum,  portionem  enim  oblongam  non  habet.  Mc- 
Jenterium  amplidimum , munero  fis  & extantibus  vafis 

Singuedineque  dura  refertiflimum.  Pancreas  Afcllii  fatis 
accidum. 

Gracilia  Intestina  xvj.  pcd.  Mathcm.  longa,  & 
crafih  xvj.  poli.  Colon  Epiphyfi  carebat. 

Ren  dexter  dimidia  parte-  altior  finidro  , ilmiles 
Caninis. 

Cartilaoo  Zvphoidba  planerotunda , ncu- 
tiquam  bifida. 

Vesica  peritoneo  fimpliciter  fufpcnditur , non  in- 
cluditur. 


I B E T H I C A. 

Thymus  exilis  valdi. 

Costa  adfunt  xiij.  Clavicula  nulla. 

Anteriorum  p i d u m ad  cubitum  ufque  longitudo  erat 
vij.  pollic.  Poderioruro  ad  menfuram  inguinis  viij.  poli. 

A Rodroad  caudam  longa  fuit  pedes  1.  curo!-  Ambi- 
tus circa  inguina  tum  circa  pe&us  medium  16.  poIL 

Pedes  quatuor,  omnino  nigri.  Spina  nigAomni- 
no.  Collum  nigrum  cum  axillis  8c  femoribi^mternis, 
fed  inguina , f cretum  & abdomen  partim  ingricant  par- 
tim  albicant.  Quatdam  letas  albas , quafdam  nigras  in 
fuperiore  labio  habuit,  in  inferiore  non. 

Fauces  eque  rubicundas  habet  ac  aliud  animal. 

Mufculus  cremaster  ab  obliquo  adfcendente 
provenit,  elongatur  intra  thecam  pcntor.au.  Mufculi 
iriciores  p.-nu  adfunt,  i tubere  Ifchii  tendunt  8c 
oblique  inferuntur  in  radicam  penis. 

Epididymis  oblique  hic  decurrit , in  nobis  autenv 
reffa  linea- 

VaSA  PR.V  PARANTIA  &■  EJACULATORIA 

axungia  multa  mollique  ufque  ad  tumeam  nervaceaiu 
circumdufla  reperiebantui . 

Testiculi  oblongi  funt  Sc  oliva:  magnitudine. 

Ad  radicem  peni*  funt  duo  copora  globofa  , 
glandulosa  utrinquc  amplc&entra  penem  , ij  poli, 
longa,  et  fefqtii  poli.  lata.  poli.  j.  alta,  fubmufculis pe- 
nis eiefforibus , ex  variis  acinis  albicantibuscorftantia  , 
intus  cava  & cute  coriacea  obdu&a.atqur  varie  revoluta, 

& helicem  live  cavum  formans  indar  alvearii  auricula- 
rum nodrarum.qnod  cavum  verum  & genuinum  recepta- 
culum Zibetta:,  quam  putem  idis  acinis  filtrari,  &pe- 
detenrim  in  cavitatem  (tiliare , haud  fecus  ad  cerumen  in 
cavit  ,tes  aurium , qua;  apprimi  .-rmularur  rimam  ma- 
gnam fimineam,  quidccurrit  ad tefiiculos ufque,  at- 
que adeo  tediculi  fiti  iunt  infra  rimam  magnam  illam , 
five  mtra  duo  receptacula  Zibetti  i.  poli,  fupra  anum. 
Tclliculi  itaque  penduli  funt  intra  ferotum , in  per  i na-o 
juxta  rimam  magnam  Zibetticam  & podicem , paulo  re- 
motiores* podice  quam  ah  infima  rima.  R mia  porro  hic 
univeria  totaliter  ubique  fru&icat  pilo  tenui , brevi  Se 
der.fo  ad  intimas  ufque  oras  alvearium.  Qua:  alvearia 
crudofa  funt , Sc  cartilaginei  duritiei  imula. 

Vasa  Spermatica  tum  trnpjrantia  , tum 
ejaculatoria  vera , una  cum  crema/lerc  Si  proceffu  pe- 
ritomi  trajiciunt  utrinquc  trium  mufculorum . transverfi, 
obliqui  adiccndcntis  Sc  defceixlentis  , & fe 

fubducunt  per  latera  peius  utrinque  fub  tuberibus  illis , i;-!* 
ve  molliculis  glandulofis  Zibetti  filtns  in  ferotum  ad  te-" 
diculos,  quos  involvunf  more  communi  canibus  atque 
viris.  I 

J*  en  t s autem  ut  in  aliis  mafcul»  ed  ad  infimam  pubis 
fymphyfin,  & ligamentis ax|ue donatur  cavemofis , ique 
oriundis  a tubere  Ifchii.  Pubis  autem  hic  duo  poli,  cd 
longa. 


Vasa  qui  deferuntur  in  aapfulas  atque  glandulas  Zi- 
bctticas  funtab  Hypogaftricis  Sc  Pudendis , funttjue  Ar- 
terii  & Vera. 

Intra  majores  duos  molliculos , qui  tedieulos  grandio- 
res ovi  gallinacei  figuram  imulantur.,  congeries  cd  plu- 
rium acinorum  candicantium, & la&eo  fucco  manantium. 
Iliis  glandulis  trarsverfimfe&is  lacun  apparent , haud 
fecus  ac  in  glandulis  mi  lumarum  tubuli  la&ei , in  his  vera 
& genuina  Zibetta  filtrata  confpiciendara  fefe  profert. 

Fr*- 


De  C 

Pfreterquam  quod  iftx  glandula;  conteguntur  miifcn  - 
lis  erectoribus  penis,  procefliis  fibrofos  fc  mufculofos 
habent  k pube  oriundos,  orbiculjnm  eos  cingentes , ad 
(uos  ufquc  apices  fu  minos , perinde  ac  noftrx  feminalcs 
veficulx,  qua; uti fuos proprios mufculos  habent,  ita& 
vafafibi  propria. 

Antequam  ergo  Zibettafefe  confpicuam  dat  intra  al- 
veare commune  coriaceum  pura  puta  eft  in  alveari  pro- 
prio , fimiliter  atque  lac  in  tubulis  fuis  putum  putum  eft , 
atque  lic  tranfit  ad  papillas.  In  illis  papillis  transverfc 
incifis xque Zibctta eft  notata,  ftylus  intrufus capitatus, 
qui  leniter  adaChis  eft  in  alveare  commune  oblique  fere- 
batur a fupernis  in  infernas  partes.  Compreftis  corpo- 
ribus glnmfulofis.five  utraque  congerie  glandularum,  in- 
numerolls  porisZibetta  tranfudat  in  alveare  commune. 
Digitis  intrufis  intra  alveare,  tota  illa  glandularum  con- 

§eries  fentitur  ambitum  upiverfum  obducere  altitudine 
untaxat  linearum  mathematicarum.  Et  fic  fuperfi- 
cialiter  difleiftx  lixglandulx  per  arcas  quasdam  apparent 
difpofitic. 

In  medio  cujufque  area;  eft  punftum  quoddam  gran- 
diusquod  videtur  reliquarum  glandularum  filtratum  fuc- 
cum  transmittere,  fiquidem  ftylum  accipit,  quf,  uti  prius, 
Itylum  trajicit  in  alveare  commune.  Leniter  apertis  iftis 
areis  numerofa  congeries  apparet  inftar  atomorum , non 
dilfi  militer  ac  nervo  optico  transverfo  incifo  numerofe 
papilla*  apparent,  ex  tot  funiculis  & glandulis  quibus 
compingitur.  Atigic  adeo  rationi  conlonum  eft  omnem 
talem  arcam  congeriem  elfe  plurium  minimarum  glandu- 
larum .quxfingulx  genuina  filtrafunt  liquans  Zibcttici. 

C A P.  XX. 

Dc  Glfrc.. 

• 

A N A T O M*  E ejus 

irtflitlitJ 

i G.  ^ L A S I O. 

H E r a R hic  magnitudinis  infignis , habita  ratione 
corporis , Coloris  feri  variegati , aut  intcnfi  ru- 
bri, feptem  in  lobos  divifum. 

Vesicam  felleam  nullam  hic  reperire  ha&enus 
licuit  • 

O m*  n tu  m tenue  admodum,  ala  conftat  duplici,  h»- 
rum  anterior  Ventriculo,  pofterior  lieni  & pancreati, 
coh.rret. 

V i m r a i c u l c s dimidia  fei  parte  tunicA  interius 
conftat  duriore,  fibris  circularibus  gaudente,  qua  parte 
reliqua  deftituitur.  , 

Intestinum  Cacum  Severinus  nullum  licet  gliri 
competere  dicat , revera  tamin  ingens  valdi  hic  da- 
tur, diftenturaferi,  materiaque  liquida,  fubniora  re- 
pletum. 

C e! en  ftercora  fcmp4r  continet , globofa  omnino,  lo- 
cis difliniftis  , ita  ut  inter  glolftm  unum  & alterum  inter- 
cedat fubftantia  intcftinihujus  contrada , ad  digiti  unius 
aut  plurium  latitudinem. 

Partes  hic  varix  quibus  femen  autfeminianaloga  ma* 
tcria  elaboratur,  aut  faltdm  detinetur.  Pruna  earum  Va- 


t 'I  R E.  _ •JJ 

fis fpermariris unita,  T vns  eft,  «r vari4 conglome- 
ratis fibrillis,  ijuas  cavas  Graefiur  aliique  dicunt , im- 
primis conftans,  arteria  finguUriter  per  exteriora  fub- 
c)lls  fry  rofo  duiftu  antequam  ad  interiora  tranfeat, 
diftributa  , tacife  feparabili  , gaudens.  II.  Erior- 
B v m i s , tortuofam  itidim  faciem  exhibens , longitudi- 
nis infignis  admodum , habetur  ha*c  fibramm  di&arum 
Tenem  conftituentium  continuatio.  III.  Epididymidis 
extremo  illi  quod  eft  a T efte  remotius  continuatum  Vas, 
deferens  vocari  folirum , ad  Ventris  interiora  pro- 
cedens , ubi  ad  latus  meatus  urinarii  occurrit  I V.  V i- 
s i c a ampla , corju  quafi  exafperatum , varieque  con- 
tortum , referens.  Ilxc  iteruin  duiftus  fubtilioris  fa- 
ciem adfumegs  gyrofo  quodam  duiftu  Urethram  acce- 
dit > eo  loco  quo  vas  deterens  altero  extremo  exceperat. 
V.  Capsula  exigua  pyrifermis  Mufculis  penis  it> 
Tumbens,  in  Urethram  patens.  Materiam  li.rc  continet 
tenuiorem  , minus  albam  , fimiliter  ac  locas  V I , 
Glandula  fat  magna,  foramine  manifefio,  circa 
pr. -spurii  externi  extremitatem , interius  praedita. 

Pinis  non  tantum  nervofo  conioi  e duplici  conila* 
unnarioque  meatu , fed&  effleule  lingulari , fimiliter  ac 
m Cane  notamus , anterius  levitir  incurvato,  tegitur  hoc 
prxputio  quodam  membranaceo,  quod  intentum  nomi- 
nare placet  , cum  externum  adhuc  aliud  fit  cutaneum 
omnino. 

Pericardium  fubtiliflima; conditionis cft.Cor de- 
bito mpdo  cingens. 

Tiitmus  valdi  hfc  notabilis,  vafis  plurimis,  vifibili- 
bus  faris  j fcarens. 

Vena  Azygos,  raro  exemplo,  finiftrum  hic  Thora- 
cis latus  occupat. 

NOTATA 

In 

INTESTINIS. 

COlon  gliris eleganti  modo dif|>ofitoshabet interius 
phires  anguloexquales,  fe  invicem  excipientes  fecun- 
dum longitudinem  inteftini , ubi  crurum  quse  angulos 
conftituunt  divaricatio  refto  inteftino,  eorundem  vero 
concurfus  apicem  anguli  formans  ftomacho  obvertitur, 
ubi  dum  crura  conti  aliat.tur  anguli,  lpfnm  angulum  ad 
inferiora  trahunr , ftmulque  intra  angulum  contecta 
deorfum  protrudunt  CASP.  BARTHOLIN. 
Dijp.  Je  Obcau.  ccrp.  hum. 

GUniulofum  plexum  in  inteftinis  deprehendit 
P A Y E R U S vide  cap.  de  fele , Cane , &c. 

vesica  hilaria. 

NUllam  in  hoc  animalculo  reperiri  Vesicam  fel- 
lis  pro  indubitato  habet  M AT  II.  M ATH  I A- 

L)  E S bpifi.  J }.  Cera.  re.  Sarit. 

• SECUNDINIS. 

D e Plarenta  uterina , &c.  vide  Caput  de  Mure. 

C ii  o r i o n uno  folum  in  loco  Utero  adnafeitur,  fimi- 
lifer  ac  in  Homine.  GRAEF. 

K j . MAM- 


Digitized  by  Google 


yS  De  Hyaena  & Histrice. 


W A M Nf  I S. 

G Lires  femirue  loco  ubuus  duas  habent  Veficas 
la£te  plenas , “inter  cutem  & mulculos  abdominis  col- 
locatas,  per  foramen  utrique  Velicre  commune,  ubi  com- 
primuntur, lac  exhibentes.  COITE  RUS. 

• C A V.  XX. 

Dc  Hyaena. 

IN  Ventre,  remota  cute  datim  panniculus  fe- 
fe' obtulit , revera  quafi  carnofus , coiorgperf ufus  ru- 
bicundo , prarcipui  ad  collum  deniillimus. 

Ex  Musculis  abdomini/  pyramidale/  nonadfunt. 
Rr8i  mufculi  nullis  didinfli  nodoiis  tendinibus  a pe&o- 
riscoftis  carnofo  principio  oriundi,  in ofle pubis utrin- 
que nullo  manifeilo  tendine  dcfinunt.  Vena  paritir  tum 
mammaria  tum  hypogadrica,  transveriim  tamin , ramus 
fuos  per  corpus  mufculorum  diiiribuunt. 

Ventriculus  ingenti  mole  totam  quafi  Hypo- 
chondrii capacitatem  occupabat , membranis  contextus 
ctaflil  limis , fummoperc  ingcdorum  copia  infarctus.  In 
cujus  capacitate  pilorum  & odium  pugni  quantitatem  a<1- 
a-quantium  lingularis  congeries  deprehendebatur . tcedo 
& abominabili  odore  praeditorum  , orificium  fupcrius 
nervos  infigni  magnitudine  confpicuos,  numeroque  plu- 
rimos fortitum  elt. 

£ p a r non  adeo  amplum , Mi/  tamin  quam  fre- 
quentillimis  divifum,  cujus  pars  major  in  fimllro  hypo- 
chondrio Ventriculi  fundum  parte  quadam  apti  cor, te- 
gebat,fub  concavis  iplius  Cystis  fiLLiA  viridiifimi 
coloris,  tribus  aut  qui  tuor  protuberamus  in.Tqu.alis , ra- 
mum tamin  habebat  Epaticum  qui  manifedo  uufhi  circa 
duodeni  finem  terminabatur. 

Lien  i finiltro  Hypochondrio  anteriora  verfus  pro- 
tra&us  tibialia  infantis  comprefia  continua  figura  expri- 
mens colore  pneditus  rubicundo,  interiore  tamen  cir- 
cumferentia Uvidus , epate  durior,  mole  taincn  lon- 
ge minor. 

Renes  utrinque  forma  rotunda  confpicui  nullis  A 
ritonaro  membranis  tefli,  a quibus  mimus  validi 
ampli  in  Vesicam  definunt. 

Hac  quantitatem  maximam  obtinebat,  urina  turgida, 
colore  livcfcente  imbuta, quin  & aliam  quafi  fuccenturia- 
tam  Veficulam  in  dextro  latere  libi  annexam  habebat. 

Umbilicalia  vasa  vifu  hic deprcliendcre non 
potui. 

Pulmones  in  utroque  latere  elegantes , colore  ex 
miniato  candicantes , maculis  per  totam  externam  iuper- 
ficiem  purpurei»  infigniti , exiguis. 

Cervix  crafia  & mufculofa  robore  pollens  maxi- 
mo, cujus  vertebra  pruna  duos  continet  procefliis  late- 
rales *tt nynnitif  admodum  prae  cattcris  omnibus  pro- 
minentcspopgitudine  trium, (aritudine  vero  quafi  duorum 
digitorum,  ex  quibus caulam eruere  licet,  quare  bcllua 
hac  caput  ad  latera  & pollica  contorquere  commode 
non  pollit. 

Caput  calvariam  habet  utrinque  fuperius  com- 
preflam , per  cujus  latera  ufque  ad  verticem  luminum 
Tin/ orali/  Mufculn/  craflillimw  , latiuscule  expanfus 
adliendebac.  * 


Cerebrum  perexiguum  Musiua  admodum 
robufte , qua:  dentibus  armate  non  longis  quidam  & 
acutis,  fed  obtufioribus , & eradis , «deoque  vel  duriihmi* 
non  cedentibus.  • 

Pedis  Canini , & uscuidcs  muniti  craflillimis. 
Totum  animal  truci  adfpefhi  lupinam  feritatem  fpi- 
rat : altitudo  corporis  duorum  cubitorum  , latitudo 
trium,  0/  quam  in  lupo  longe  contra&ius , Aure/  tenues 
pendule  & oblonga , Dorfum  totnm  cum  cauda  fco» 
quali  fuillis  denfillimisobfitum,  in  latere , alveo , pedibus 

fiili  molliores  & breviores.  Color  ex  luteo  albicans  maen- 
is circa  ventrem  & pedes  flriaris  & nigricantibus  dilbn- 
fhis.  ytSLlNG.  inobfervanonibus. 

C A P.  XXI. 

Dc  HiitHce. 

• • • 

* 

Orci  hujus  fpinofi  f.  fetacci  Ar.atomer,  ann.  1678- 
inllituit  Clar.  D R E L I N C U R T I U S , in  ea 
qua,  prater vulgaria , obfervavit  SCRADE- 
R U S , Med.  Studiofus , inibique  communicavit , hac 
imprimis  funt: 

Sit  * f.  pinna  numerofiores  circa  caudam  & Ilia , 
quam  in  dorfo , radices  habent  in  panniculo  carnofo. 
Pedum  digiti  unguibus  muniuntur. 

Clavicula  hic  etiam  adfunt , demo  articulata , 
cartilaginea  magis  quam  odere. 

Sternum  amplum,  cum  cartilagine  mucronata. 
Coite  adfunt quatuordecim. 

Totum  palatum  rugolum  , atque  hirfutum  multis 
extantibui  carunculis  afpcrum. 

Dentis  anteriore  i ^guatuor , arcuatim  reflexi , quo- 
rum fuperiores  paulo  breviores  funt  inferioribus ; pecu- 
liari theca  f.  1 agina  continentur.  Adfullt  & dentes  mo- 
lare/ 1 ali  plani  omnes  , gingiva  profundius  inha- 
rentes. 

L 1 no  u a papillis  deprehenditur  plena;  funt  illa  & 
bafi  ad  proglottidem  extende.  no  plani  caret. 

A u r 1 c u l * perbreves  adfunt. 

Nares  crafia,  glabra,  cairilaginofa,  in  extremi- 
tate refima. 

Oculi  foramen aneulWlimumSf  rotundum. 
Pulmones  xiv.  lobis  condant-  * 

Pericardium  Cor  totum  invediebat. 

•Hepatis  Lobi  v.  funt  majores . fextus  minifUus. 
Lien  amplcftebatur  Ventriculum  & liber  erat  ab 
omni  connexione. 

Vesicula  villis  bifida  apparebat , 8c cornuta 
quali,  contenta  vero  bilis  eminis,  feri  coloris  expers  & 
aqifta  plani. 

In  nobis  & panibus  fimulae  refopbagus  pertranfivit 
Diaphragma  orificium  ventriculi  format  nullo  fpatio  in- 
terje&ojnic  vero  trium  digitorum  fpacium  adhuc  inter- 
medium deprehenditur  antequam  ad  ventriculum  per- 
tingat. m 

i^iLiTQNsuv  & mesenterium  adipe  dedi- 
tuuntur. 

Longitudo  coti  & reliquorum  intestInorum 
Hc  ed  maxima,  intedina  tamen  in  fui  decurfu  nunc  am- 
pla dc  capacia  funt,  biuc  iterum  contraite , nunc  iterum 

tractu* 


Digitized  by  Google 


tra&us  occurrit  vaMA  diflentus , none  iterum  anguflatus 
decurrit. 

Intedinorum  tenuium  longitudo  ed  19.  pedam  Ma- 
thematicorum , humana  viginti  duos  habere  obfervavi# 

Dum  viveret  hic  hidrix  averfabatur  potum  in  totum , 
ita  ut  nunequam  omnino  biberit , V 1 s 1 c * tamen  , 
qui  non  minimi  erat  capacitatis , urina  plena  & diden- 
ta  erat. 

Rimis  adipe  plani  Carent,  ac  in  univerfum  in  hac 
keftia  nullam  adipem  reperire  licet , etiam  iis  in  locis  ubi 
alias  copiofa  conipici  folet. 

Capsula  atrabilarh  renibus  adfira ftmili- 
ter  in  hoc  animali  deprehenduntur,  cavitas  illarum  ni- 
gra erat  perinde  ut  in  aliis. 

V isi cuia  Seminalis  oblongi  funtpellucidi 
valdi , quali  tot  confpicerentur  Vafa  lymphatica,  in 
nobis  autem  Veficuli  illi  feminales  cellula:  & ferobi- 
culrtimt , hi  vero  hiftricis  Veficuli  pancreata  pifeium 
xmalanrur. 

Misrou  nervofa , vafis  irrigua , perindi  ac  Vul- 
pis, Lupi,  Canis , ari  extremum  odea.  Prater  foramen 


Scrotum  contractum  valde,  ano  proximum,  licut 
petitio  plani  careat , vacuum  omnino,  ciim 
T isti  culi  intra  inguina  deprehenduntur,  frnider 
quidem  altero  gracilior , intra  duplex  peritomum  ela- 
bor in  ipfa  abdominis  regione  confitus , alter  vero  dexter 
maximus  oblcrvatur  , oblongus , eo  loco  politus  quo 
alias  Glandula,  inguinalis  conlpiciuntur. 
Quamvis  telliculi  in  inguine  latitent  adiitx  tamen  illis 
etiam  erant  inguinales  glanduii. 

c a p.  xxri. 

Dc  Lacerta. 

HAbet  Lacerta  costas  fient  & quadrupes  quod- 
cur.que , quamvis  revera  cartilagineas  uno  modo 
colligatas. 

Habet  pulmonem  bifidum  oblongis  fibris. 
Diaphragma  nullum oblervatur. 

Omintum  nigrum , ut pleriique pilcibus. 

H 1 p a r prirupti  rupis  indar , a cupis  fumma  fibra 
adfccndit  Cava  Vena  ad  Cor  Piricardio  fuffulta 
ut  videtur. 

Ideui  Cor  alligatum  pluribus  ligamentis  dextror- 
fum , duobus  ad  latera  abdominis. 

Ab  Hepate  Vesica  pilus  mittit  Ramos 
CholiduCiios  ad  duodenum. 

Jntlstina  prilongx 

R 1 n s s albi , rotunditate  ovali , dexter  fuperior. 
Genitali  duplex , in  extremo  bifidum.  SEVE- 
RINUS. 

II  e p a r hic  it,  multiplices , oblongos , & quandoque 

Pacf  's  dividi  lobos,  «e. ».  Je  hepate  docet  M AL- 
II, i l-S. 

PufiuNUM  ildl  ru&ora  vide  qui  habentur  hic  cap. 
de  Ram  , v S W A M M E R D. 

Ovarium  botri  figuram  referre  Uem  feribir 
SWAMMERD. 


t'  S 

C ranium  ipfi  ex  laminis  variis  coagmenta  tum  uti  ler- 
pentibus , qui  tamin  neutiquam  in  internis  ut  externis* 
notabiles. 

ClavicuU  hicetiimadfunt,  aded  & /ternum  cui  Co- 
it* varii  junguntur , reliqui  qui  ventris  imi  partes  con- 
tinent carni  inbirent,  graciles  valdi,  fpinarum  formam 
obtinentes.  Pedoris  reliquum  lamina  tenui  ofTeaobdu- 
dum.  Sapui*  angudat  adinoilim  inprincipib,  hinc  la- 
tiores evadunt. 

PcJibui  puditi  lacerti  brevibus,  quo  antra  anguda 
intrare  queant ; Anteriores  incurvantur  ad  poderiora, 
pofterioresad  anteriora. 

humerus , Cubitus , ipfaque  nunur  extrema  nofiris 
feri  reipondenr.  Diditi  adfunt  quinque,  exigui  valde 
unguibus  armati , dii  paris  longitudinis. 

Ot.facrum  ique  ac  lumborum  vertebri  ptoceflibus 
conltat  cransverlis , gracilibus , quam  ob  caufiun  os  Ilium 
excavatum- 

Oslhum  fingularis  figura  ed,  a vertebris  remotum. 

OJfa  pubn  duobus  locis  coalefcunt. 

bemorij  Pc  ‘Ttbt * oda  nodris  fifSulia ; pedes  extremi 
anterioribus  refpondent. 

Cauti  a vertepris  condat  primb  amplis,  hinc  gracilio- 
ribus , longitudinis  infignis.  Earum  procedus  transverfi 

T IrUS^™ ,0r'gi°reS  <^uam *n  ^e<luentibus.  COR 

m 

cap.  xxiir. 

De  LecMie. 

A N A T O M ^ ejus 
foci* 

ATHOM.  BARTHOLINO. 

LEo  Africanus  novem  mcnfium  a Clemertilfrmo 
Rege  nodro  Studiofis  Medicini  concedas,  in 
Tlieatro  Anatomico  privata  exercitatione  naturi 
cultorum  XIX.  Dec.  165(5.  fecabatur.  Si  quidem  verf» 
non  ubivis  obvia  ed  Leonis  A natome , non  gravabor  vifa 
ibidem  a me  aliisque  in  animalium  Principe  annotare, 
neutiquam  Leoni  mortuo  infultaturus , fcd  fortitudinis 
roborisque  decantati  dcSderio.  Abdomen  feri  primo 
intuitu  tumidum  videbatur,  qoafiaqua  inter  cutem  late- 
ret , qm  copiosi  per  os  demortui  effluxit. 
iNtEsriNA  eraffa  umida  qni  & fetantia , liquidisex- 


crementis  nigris  plena  univerfum  abdomen  duobus  gy- 
ris tuebant , magnitudine  ventriculo  ovillo  fimflii. 
His  fubjacebant  tenui  a,  veii  tenuia  & exilia,  pror- 
fiw  vacua-  Omentum  ad  fe  Ventriculus  traxerat  feri  line 
levo . marliipio  vel  rete  conficiendo  peraptum.  Cacum 
intedinum  amplitudine  cnm  eradis  intedinis  certabat , a 
quibus  diiccrni  non  potuiflct , nili  inpervia  extremitas 
quali  indice  digito  nobis  mondraflet , iisdem  excrementis 
ad  fatietatem  fcarens.  Valmla  colielegauti  mitra  capa- 
cis figura  fe  commendabat. 

Ventriculus  capax,  finidra parte , feu fundo, tumi- 
dior, media  condri&ior , dextra  pariter  prope  Pylorum 
latior.  Pylorus  parum  aberat  quin  ad  duodeni  medium 
totus  effet  cartilagirofus.  Interna  ventriculi  facies  ordi- 
nacis  plicis fcu laciniis  velutioembrauulisdidinguebatur, 
. qua- 


Digitized  by  Google 


80  De  L 

quarum  ii.  numerabantur  juda fcrie  per  circulos  aqua- 
• liter  cbflarites  difpofita: , lingula-  ne&ebantur  aliis  exilio- 
ribus, quali  valvulae  corbis  fuis columnis.  In  his  loculis  ali- 
menta diu  affervata  felicius  concoquuntur.  Hepar  grande 
facis,  fubfufcum,  oiho lobis  divifum.  Vefieult  ftMit  in- 
gens, plena  bile  atra.  Audax  enim  & iracundum  ed  ani- 
mal. Umbilici  funis  non  Hepati,  fed  medio  mefenterio 
inferebatur  duplici  diverfaquc  origine-  Lien  lividus  lin- 
guam vitulinam  formiSc  magnitudine  referebat.  Pj*- 
crear  ab  humano  nihildiverlum,  nifi  quod  durias  eflet. 
In  Rcnibui , cjpfuhr , vajtr  fpermaiicii  nihil  peculiare- 
Omnia  tamen  homini  fimiliora  quam  Canibus.  TrficuU 
fontinales  plente  feminali  materia  candicante. 

Thorax  compietlus  &angudus-  5frr«»'»eratfirgu- 
lare.  Ad  medias  codas  extenlum  per  cartilagines  demum 
fcparabatur,  Mufculus  fterni  utrinque  longus  latusque. 
Minor  pectoralis.  Medium  llernum  fex  oli  ibus  circulari- 
bus condabat  media  cartilagine  junilis,  qua;  grandioti- 
bus  in  unum  os  folidantur.  Pericardium  denfius  pingue- 
dine abundabat.  Cor  humano  perfimile,  magnitudirc  & 
forma.  Grtimofus  fifrguis  in  dextro  ventriculo , ut  in 
fuffocaris  adblet.  In  utroque  ventriculo  concrementum 
adipo  glandulofum  offendimus , fimile  polypo  cordis 
alia  loco  deferipto.  In  dextri  ventriculi  linu  altero  trian- 
gulare hoc  coagulum  cadanea;  magnitudine  pcrfibrallas 
annexum  latebat,  fua  membranula teSum , qnodfen- 
fim  attcmiaafi  valis  indar  adfcendebat  ad  venam  arte- 
riofam , ibic^re  in  trifidum  ramum  in  pulmonibus  divide- 
batur. In  finu primo  ventriculi  finidri  fimilisfubllantia 
ba-rebat , qua:  totidem  ramis  arteriam  venofam  ingre- 
diebatur, quot  ipfa  arteria  venofa.  In  principio  aorta: 
tertium  concrementum  adipofum  conlpiciebatur , pro- 
fundius cum  trtir.ci  divifione  dilfeminatum.  Impeditus 
hic  ibique  fanguinis  fuerat  circuitus,  unde  vifcerum  ca- 
chexia) &aquofi  liquoris  in  corporecougcdio,  (anguis 
prxterea  eranus  alibi  in  venis  comparuit , fed  calidus , 
more  Canum , digitosque  corrugans.  Accedebat  pere- 
grini hujus  humidi  airis& frigidi  vitium,  infuetum  Ico- 
nibus, inprimis  junioribus. 

Ad  organa  vocis  progredientes,  vidimus  ajperim  ar- 
teriam inlolit»  fabrica:.  Cartilagineos  circulos  integros 
fed  ampliores , ut  invicem  implicarentur , & unius  cir- 
culi extremitas  fub  altera  inflecteretur,-  mobili  tamen  & 
compage  foluta,  nili  quod  membrana  confueca  jungeren- 
tur. Hoc  artificio  ad  mugitum  utitur  Natura , explican- 
tur circuli  inflexi  mobiles  in  mugitu , fono  extenfo  rcple- 
tique copiofo aSre , redeunt  deinde,  minusque fpacium 
occupant  in  lilentio.  Spe&aculo  lioc  fpectatores  omnes 
impensi  afficiebantur . inprimis  llluflris  & Generoffimus 
Vir  Dn.  Evaldus  Kleid  , Elcitoris  Brandenburgi  Con- 
filiarius  & ad  Regem  Dani®  Augudtflimum  Legatus, 
magnus  Natura:  ai  tiumquefautor , in  cujus  prtefentia  il- 
ludri  facra  lia-c  tradah.intur.  An  cum  a-tate  integri  hi 
circuli expandantur& feraicirculumefforment,  dubito, 
cumomma  pariter  increfcantA augeantur.  Amygdala 
oblonga-  propendebant , rubentes , ofto  digitos  trans- 
verfbslongx,  lata- duos,  (Rilique  per  a fpene  arteria  la- 
tera fcrper.scs.  Nervus  recurreiisconfpicux  magnitudi- 
nis. Jaiynx cum  Epiglottide,  rima,  cartilaginibus con- 
junctis ab  homine  non  deviabant , fed  majora  omnia. 
langua  afi>crrima  , fetis  brevioribus  obfita,  qua- di- 
gito taida  aculeos  quali  habebat,  ut  lambendo  eoccare 


E#  O N E. 

animalia  ad  paftum  poffit  , eruor emque  derafa  cute 

eliciat. 

In  capite  Jenter  Caninis  fimiles,  fed  pauciores , Mu- 
ffclus  temporalis  amplus  & fortis,  quia  mordendo  leo 
valet,  obfervante  quoque  Galene  1. 9.  Us.  Part.  c.  19. 
Crinium  cradidimum  & porofum , necdutn  inosconden- 
fatum.  Cerebrum  & cerebellum  humano  fimile , fi  ma- 
gnitudinem excipiamus , vix  enim  decimam  partem  illius 
equat.  V entricub  nitidi  & fatis  ampli  pro  proportione 
cerebri.  Ventriculus  vero  quartus  nobilis  capacitate  hu- 
manum fuperat,  quia  plurimis  fpiritibus  animalibus  in- 
diget leo  ad  robufios  fenlus.  Robur  debet  bre- 

vioribus & mufculis  compaSis,  & validti limis  tendini- 
bus. Ad  hos  copiofi  fpintus  confluunt  in  amplo  ventri- 
culo nobili  generati , quos  largus  corporis  (anguis  ubique 
tumidis  venis  confpicuus  alit.  Parum  offa  conferunt , 
qusefolidanonfunt,  fed  cavitatibus  przoita  manifeflis , 
quod  viderunt  quoque  ColumburiS  Sevcrinur , cum  me- 
dulla ubertate , nec  folida  fine  ingenti  pondere  & cor- 
poris gravitate  effe  potuerunt.  Nolo  de  offibus  plura  re- 
ferre . qua:  ex  fceletis  Leonum  in  magnatum  Mufieis  pe- 
tantur. Sufficiat  in  hac  fe&ior.e  vidiffe  & monuifle  con- 
tra veterum  credulitatem , & oda  Leonum  effe  mcdul- 
lofa,  & collum  vertebris  didingui  ad  facilem  cervicis  mo- 
tura. Cent.  iv.  Uifi.  C.  # 

-Alia 

PARISIENSIUM. 

PRodfit  anno  166'  Parifiis  Epidola  Anonymi  ad 
D.  de  Ia  C H A M B R E , Gallici  feripta . qiia  exhi- 
bentur obfervationes  in  Leone,  eodem  anno, in  Bibliothe- 
ca Regia  fadix , hanc  m Latinum  verfam  hanc  habe. 

Obfervationes  nodras  podquam  incepimus  ab  iis  parti- 
bus, qua; poffunt  videri  absque  diffeibirme , invenimus, 
quod  erafftuer  CAPITIS  qusr  memorabilis  ed  in 
hoc  animali , confidat  pracipui  in  extra  ordinaria  abun- 
dantia carnis  caput  contegentis , & in  magnitudine  olfis , 
quod  componit  maxillas.  Porri)  quod  P tet  os  largum 
appareat  non  aliarnabcaulam,  quam  ob  pilos  longas  9c 
denfos  pedhis  circumdantes , cum  Sternum  fit  conipref- 
fum,  & multo  magis  in  extremitate  , quam  non  reperi- 
re  licet  in  plurima  parte  Equorum  aut  Canum.  Eadem  de 
cami  cauda  non  videtur  effe  squalis  crailitiei  ab  uni 
extremitate  adeltcram,  obinxqnalitatqm  pilorum, qui- 
bus cingitur , in  principio  enim  pili  breviores  I unt , ibiqae 
offa  Pi  caro  dentior  exinde  pili  magis  magisque  longio- 
res fiunt,  quo  magis  circa  finem  caudx  illa  (ofla&caro) 
imminuuntur.  Invenimus  quod  lougitudopilorum  (ju- 
ba difia)  circa  collum  A'  peftus  nullatenus  differat  a re- 
liquis pilis  corporis,  nifi  longitudine , & quod  nihil  con- 
veniat cum  natura  crinium. 

Invenimus , quod  ungula  non  habeant  thecas , in 
qtiai  unguium  mucrones  condam . ne  refringantur  hebe- 
tenturvi  in  ingreffu,  ut  ait  Hm.  Ub.  vi»,  cap  1 5 . fed  po- 
tius quod  ha-c  animalia,  utiobfervant  Plutareb.  & Sf 
Un.  Polyhjl.cap.  qo.  huic  damno  profpiciant , retrahen- 
do mucronet  mediante  particulari  articulatione  podre- 
m.r  jundurat , qua:  talis  ed  ut  penultimumosdum  fein- 
flefiit , externi  cedat  podremo  olli  ipfi  articulato , & 
cui  ungula  ed  infixa,  ut  fle&aturtim facili fupra  ad  la- 
tera, quam  infra  etiam  ; eo  modo,  ut  id  quo  terram 

acun- 


De  L 

tingit,  non  fit  extremitas  digitorum , fed nodus articu» 
lationum  ultimorum  duorum  odium , eo  modo,  ut  inter 
eundum  unguite  maneant  Cupra  elevat*  & retraflx  ir.tr.T 
digitos,  nefapi  omnes  pedis  dextri  verfus  latus  dex- 
trum uniuscujusque  digiti , & omnes  pedis  finiftri  verfus 
latus  fiftiftrum.  Flexio  digitorum  propter  Prelium  non 
aliunde  provenit,  qudm  a tendinibus  Mulculi  fublimis 
(externi ,)  cum  ilii  tendines  Mufculi  profandi  non  agant, 
nifi  quando  opus  eft , ut  extendantur  ungui* , & pro- 
deunt , quando  ultimus  articulus  infra  fte&mir.  Harc 
mirabilis  ftruftura  non  invenitur  in  pollice , cujus  ultima 
junftura  nonfleilitur , quam  verfus  luperiora ; caufa  eft, 

• quod  hunc  digitum  non  reponat  ad  terram  tanquam  bre- 
viorem reliquis , & qui  ordinarie  non  habeat  plura,  quim 
duo  offa. 

Quod  in  utraque  maxilla  habeat  XIV.  Dentes , ni- 
mirum quatuor  intifinor,  quatuor  C amnii  Si  fex  Mo- 
tarer: quod  Incifivi  fint minores,  Canini  maximi  in- 
zquales,  ut  ex  iis  duo  grandiore  r,  duo  vero  minaret. 
Grandiora  longitudine  attingunt  pollicem  unum  cum 
dimidio  inftar dentis  aprini,  illosque  lolos  pro  Caninis 
xftimat  Ariftoteles;  led  hi  focios  habent  alios  minorer 
& acutos  ad  latera  Incifivorum , &qui  in  fuperiore  ma- 
xilla inter  hos  & majores  tantum  relinquunt  vacuum  fpa- 
cium , quantum  fufticit , ut  inferatur  eo  Uncus  Canini 
grandioris  inferioris  maxilla: , in  qua  inferiore  maxilla  fi- 
mile  fpatium  eft  intra  majorem  Caninum  & primum  Mo- 
larem deftinatum , ut  ibi  recubet  major  Caninus  fupe- 
rioris  maxilla-,  fed  quod  fpatium  multi)  majus  eft,  ut 
fcilaret  maxilla  inferior  fe  pollit  extendere  antrorfum  . 
quando  necdlitas  poftulat.  Molare/  funt  pariter  valdi 
insquales,  prareipui  in  maxilli  fuperiore , ubi  ille,  qui 
Canino  alliftit,  tam  parvus  eft,  quam  incifivus.  Fteliqui 
motarer  grandiores  lunt,  & habent  tres  insquales mu- 
crones reprxfentantes  quaii  florem  Lilii. 

Collum  maximi  rigidum  eft>  utiobfervarunt  Autho- 
res , fed  difleitio  monftravit , quod  non  eodem  modo 
fiat,  uti  illi  putarunt,  quod  ninil  aliud  fit  Collum  Leo- 
num, quam  unicum  os  : led  quod  fpinofic  apophy- 
fes  Vertebrarum  Colli  longiores  fint,  & alligat*  li- 
gamentis tam  fortibus  & duris , ut  videantur  elfe  uni- 
cum^. 

Invenimus  id,  quod  Scalig.  dicit  fe  oblervafle  in 
difle&ione  duorum  Leonum , & qitod  Ariftor.  beni  in- 
tellexit, quando  ait  in  Phyliognomia  fua.  quod  corpus 
Leonum  fit  notatu  dignum  tam  propter  craliitiem , quam 
propter  robur  & firmitatem  articulorum. 

Invenimus  quod  lingua  fit  afpera&  aculeata  copia 
mucronum  initruria  ex  materia  dura,  fimiliter illa , ex 
qua ungues,  ficuti  iidem candetn habent  figuram,  dum 
ifti  mucrones  excavati  funt  in  illotum  baii  & incurvati 
verfusgubm.  Longi  funt  propemodilm  duas  lineas,  & 
habent  verfus  ipforum  bafin  parvas  rotundas  eminentias 
fodas  ex  lingua:  cute  carnosa . • 

Invenimus , quod  ocun  Itonum  fint  clari  & lucentes 
poft  mortem , & quod  videri  pollit  per  foramen  Uve* 
fundus Choroidisquafi auratus:  quod  conjunBiva  tuni- 
ca fit  nigra:  quod  anfam  dederit  credendi  Leones  dor- 
mire oeulir  apertir,  quia  palpebras  non  claudant,  pof- 
funt  etenim  operire  oculos  beneficio  membrati*  cralfio- 
ris  & nigre fcentis  > qu*  hxret  verfus  majorem  angulum, 
qu*que  elevata  & elongau  verfus  minorem  canthum  fefe 


E O N E.  8 1 

extendere  poteftfupra  totam  Corneam,  ficuti  videri  licet 
in  Avibus  « pr.TCipui  in  Felitur  , qu*  t.im  infignem  ha- 
bent ronformitaU  meum  heembut,  ut  fundamentum  quali 
habere  videatur  fabula  in  Alcorano  inventa , uhi  narra- 
tur , quod  felis  primum  in  Arca  prognata  fit  ex  demuta- 
tione Leonis.  St  ruitura  particulam  palma  pedit  f. 
bi  anc* , dentium , oculorum , lingu*  , quam  oblerva- 
vimus  in  Leone,  communis  inventa  fuit  cum  fele,  & 
partes  illorum  animalium  interr*  eandem  habent  con- 
formitatem,  quamquam  contrarium  dicat  u/HFertur. 

In  prima  Lcenir apertione  cutis  non  videbatur  ex- 
traordinari* elfe  duritiei,  aut  quod  fit  impenetrabilis, 
freut  refert  Cardanur , fed  inveniebatur  illa  firmiter  an- 
nexa per  copiam  fibrarum  nervofarum,  qu*  oriebantur 
cx  mulculis , & penetrabanepanniculum  camofum. 

OE  so  pii  a c us  non  erat  hic  adeo  largus&amplus,ut, 
fecundum  traditionem  Autorum , pollet  Leo  dcglutire 
integra  ntembra  animalium  , fiquidem  non  excedebat 
latitudine  pollicem  cum  dimidio,  & conftringebatur  fo- 
ramine Diaphragma  trarfiente  more  ordinario , neque 
erat  apertus  ficut  in  maximi  parte  pifeium  & ferpentum, 
qui  facillimi  deglutiunt , quicquid  ipforum  gulam  intra- 
re poteft. 

V r s rxicutus  erat  longus  18.  pollices  , latus  6.  li- 
matus i fummo  ad  imum  deorfum , inclinans  paulatim 
verfus  dextrum  latus , & fc  revelans  circa  pylorum , ha- 
bebat in  parte  fuperiore  & anteriore  duo  Tubercula 
Rwqualia. 

Omnia  intestina  continebant  longitudine  xo. 
pedes  , Cotum  iR.  pollices  , & appendix  f.  Cneum 
mteftmum  tres  pollices. 

Pancreas  erat  fimile  Feliam  & Canum  Pancreati, 
& majorcr glandula  Mefemtern  ab  Alellio  Pancreas diftx 
fimiles  erant  pariter  illis  animalibus. 

E p a r invenimus  conftare  7.  lobis  ficut  feIinurii,colo- 
ris  erat  bruuni  ad  nigredinem  accedens ; & erat  maximi 
molle.  Ejus  cava  pars  fub  vcficuli  fellea  erat  repleta 
bile  in  ipfins  fubftantiam  diffusi , ficuti  etiam  in  reliquas 
vicinas  partes , qu*  circumflantia  fola  caufa  eft , ut  fu- 
fpicemur  exinde  mortem  hujus  Leonis accidifle,  putan- 
tes cfle  morbum  illum , cui , Plinio  narranteifoli  Leones 
frntfubjetli , quemque  appellat  aegritudinem  fajlidn  .- 
namfivehocintelligaturde  txdio  mortali,  quod  conci- 
pit cx  captivitate,  ut  iftcAutor  exprimit;  aut  quod  fi- 
gnificet  Faflidium,  quod  ipfi  mortem  infert,  quando 
roncomedit,  tamen  facili  colligitur , quod  retentio  bi- 
lis Iinum  alterumvi  producat  affcdum. 

Vxsicul-r  f illis  erat  longa  7.  pollic.  unum  cum 
midio  latudine.  Stru&ura  ipfius  erat  aomodiim  lingula- 
ris 1 habens  anfraftus  varios  circa  meatum  Cholidocnum, 
dc  iiuali  feparata  in  plurimas  cellulas , qualem  quoque  fe- 
les fiabcnt. 

Lien  longitudine  unum  attingebat  pedera,latitudine 
duos  pollices,  craflitie  dimidium  pollicem. 

Ken  erat  feri  rotundus , longitudire  accedebat  tres 
pollices  cum  dimidio ; duos  cum  dimidio  latitudine  jc 
craflitie,  ponderabat  7.  Unciascumduobusgroflis. 

F arter  generationi  infervientes  liabebant  hoc  particu- 
lare, quod  Urethra  non  erat  recurvata , fed  tota  re&a 
aveficaufque  ad  extremitatem  virgx,  &quod  initium 
ligamentorum,  qu*  cum  Urethra  corpus  virgxconfti- 
tuunt , multum  diftabat  a Proflatis , qu*  funt  fub  prin- 
L cipium 


Sa 


D E 


N E. 


ciplum  ooBi  vefic*:  tali  modo,  -ut  Urethra,  qu® tota  Lximi  diurnum  refpedu  parvitati!!  cerebri.  Idem  videri 
habebat  undecim  pollices , non  extra  protendebatur  his  rpoteff  in  felibus , qu*  ad  proportionem  ipfatum  magni- 
ligamentis  jun&a , quam  longitudine  pollicum  trium  cum  P tudi  nis  habent  majorem  quantitatem  cerebri. 


dimidio:  unde  dubitandum  de  veritate  tSlnjiotchc*  re. 
lationis  de  Natura  Leonum . nimirum  quod  per  ex 
cellentiam&  pras  reliquis  animalibus pollideat  ligna  no- 
tabilia , qua:  aemonfrient  potentiam  & perfcdBonem  fui 
fexus.  Kalia  tuju,  JirnSura  videtur  cfte  fuixiata  fupra 
extraordinariam  latitudinem  odis  pubis , per  cujus  longi- 
tudinem oportet , ut  Urethra  defendat  retr6  veficam, 
cujus  fundus  debebac  procedere  fupra  h®c  ofla  pubis , us- 
que ad  ipforum  partes  inferiores , ex  quibus  nafhintur 
hac  ligamenta , qu®  componuntpirgam  Hac  confor- 
matio edicit,  ut  Leo  urinam  retro  ejiciat , & non  elevet 
pedem  more  Canum  i *r/ init  Pii»-  fic  quod  coiat  cum 
Lexna  eodem  modfl , uti  Cameli  St  Lepores. 

Aperiendo  Thoracem  obfervavimus , quod  ex  omni- 
bus Cartilagimhu  Sris.Ni  incitis , exireat  duse  aut 
tres  guttae  fanguinis , qu®  notabant , quod  ha:  partes  non 
fint  adcfifolkfe , ipfammque  cavitates  impeiceptibiles , 
uti  quidam  Autores  ftatuuot,  quia  funt  pervia  & pene- 
trata vatis  fanguineis,  Gcuti  videre  licet  in  omnibus  ani- 
malibus , quando  adhuc  funt  in  Juventute- 

M iDiASTiNUM  erat  quali  feminatum  plurimis  va- 
fismajoribus;  membrana:,  qu*  ipfum  conilituunt,  & 
qua: erant  perforat®  inftar  retis,  le  conjungebant , nec 
vacuum  relinquebant fpatium , nitiverfus  Diapliragimj 
reaiadoifinJem  cordts,  ubi  erat  cavitas  tatis  amplari 
grandis.  Icfcm  obfervatur  in  Felibus. 

Pulmo  inventus  fuithabere  6-  Lobos , in  latere  dex- 
trotres,  & tres  in  finiftro.  Astitu  Artiria  ha- 
bebat omnes  cartilagmer  annutarer  integras , pneter- 

ru  x.  aut  tres  fub  Larynge , qu®  in  iplarum  magmtu- 
, qu®  excedit  quatuor  pollices  in  ambitu , habebant 
quafi  duas  Lineas,  qu®  non  erant  integrz.  Latitudo  & 
firmitas  hujus  organi  ad  edendam  vocem  nobis  videba- 
tur optimi!  dii  potita  pro  formando  fbno  horribilis  fre- 
mitus. 

Canalis  Lactius  Thoracicus  erat  admo- 
dum parvus,  fic  inhzrcbat  longis  filis  adipofis  extenfis 
fecundum  longitudinem  fic  ad  latera  corporis  vertebra- 
rum, latitudine  habebat  duas  lineas. 

Coa  inveniebatur  ficcum,  fic  fine  aqua  Pericardii, 
multb  majus  fecundum  proportionem , quam  in  ulloali- 
quoanimaii,  habebat  6.  isolliccs longitudine,  & quatuor 
latitudine  vcrfusbafin  , & finiens  in  cufpidcm  admodfim 
acutam.  Suhjlantu  nobis  apparebat  molliufcub , ante- 
quam eflet  aperta , fed  repci  tum , quod  eximie  hoc  ori- 
retur , quodeor  parim  de  carae  pofiideret , fic  quod  to- 
tum fori  cavum  , Ventiiculi  ipfius  erant  ade6  ampli , ut 
finitler  qui  defendit  ufque  ad  cufpidcm , non  haberet 
tantam  carnis  ipfum  ibi  contegentis  crallitiera , plusquam 
duarum  linearum , verius  bafin  non  habebat  plufquam 
ftptem  , & leptum  habebat  feri  totidem.  idunculet 
cor  Jit  erant  tam  parvx,  ut  dextia.  qu®  tamen  multi 
major , non  haberet  dimidium  pollicem.  Stru&ura  cor- 
di? felini  non  eft  adeo  lingularis , namque  magis obtufum 
cft  in  cima  & more  (blito  carnofum. 

Proportio  Rumorum  , quos  Aorta  A frendens  c- 
mittit,  erattalis.ut  CarotiJet  eandem habeiei  t cralli- 
ticin,  qualem  ramus  fubclavius  imiller , <k  qualem  reli- 
quum dextri , ex  quo  furgunt.  Quod  conii deratioi.c  ma- 


Crribrum  non  habebat  plus , quam  duos  pollices 
in  omnibus  dimenfionibus  ; illud  erat  iudufum  cranio 
crafio  dimidii  pollicis  eo  in  loco , ubi  magis  tenue  eft , & 
feri  integrum  pollicem  circa  regionem  frontis. 

Vortex  capitia  erat  elevatus  mjiar  cnftn  in  galea , ut 
rnelnis  exoriri  pollent  mufetliCrotaphites , qui  conte- 
gunt latera  utraque  verticis  capitis , & relinquunt  in  me- 
dio frontis  iftatn  cavitatem  vel  finum . quam  Ariftot. 
adjudicat  Leonibus  elTe  particularem.  Unusquisque  mu- 
fculorum  Crotaphitorum  longus  erat  t.  pollices,  latua- 
quatuor  cura  dimidio  > crafTus  duos  pollices , & pondere 
accedebat  io.  Uncias.  Hocci  Leoninum  caput  adeb  be- 
n i carne  munitum,  fit  ex  Jvmijfimu  tam  fi rufturi,  quam 
fubflantia  ajjihtu  cmpo/itum  , anfam  dedit  cogitandi» 
quod  fi  Urfus  ex  mente  Plinii  habeat  caput  tam  tenerum . 
fit  debile , ut  facili!  pofiit  pugno  alapx  occidi , inde  ap- 
pareat, qulra  difficile  fit  interimere  Leonem , 8t  quod : 
hoc  non  ignoraverit  Tkeocrttut , qui  introducit  referen- - 
tem  Herculem , quod  volens  interimere  clava  fui  Leo- 
nem Nemeaom , prxliarc  amplius  nihil  potuerit , quam  i 
ut  attonitum  faltem  reddiderit , utque  ipfum  tandem  oc- 
cideret , propriis  manibus  «undem  triangulare  coadios 
fuerit. 

O s quod  in  brutis  reperitur  mtra  cerebrum  IS  cerebel- 
lum reda  ad  futuram  Lamdoidem  erat  longum  pollicem 
cum  dimidio,  larum  lineas  decem,  fic  cratium  duas,  fi- 
gura magi.,  quadratum , quii  ra  illud , quod  in  cranio  Ca- 
num aut  felium. 

Glandula  Pimxalis  erat  dtaphana,  fit  adeb 
parva,  ut  longitudine  non  excederet  lineam  unam,  fit 
duas  tertias  in  bafi. 

Nirvi  Ornei  apparebant  majores  fit  grandiores 
poft  rorum  coniun&ionem , quam  antea , quod  inde 
provenir,  quod  foramina,  per  qu®  intrant  orbitam  , non 
funt  rotunda , fed  in  rima . quod  illos  elongat,  dum  exat- 
quantur.  Pofiquam  prodierunt  per  foramen  Orbitie, 
elongebantur  ufque  ad  orbitam  oculi  latitudine  duorum 
pollicum  cum  dimidio.  Obfervatum  quod  cavitar  hujus 
Ortu»  non  erat  penitus  ofle  munita  interius , le^sjuod 
illa  erat  pertufa  verfus  tempora  intra  apophyfim  odis 
frontis,  & illius  primi  offis  maxillaris,  qu®  rem  le  con- 
jungebant invicem  pariter , ut  in  Canibusfic  Felibus. 

Ghbur  oculi  habebat  fedecim  lineas  in  diametro. 
Corne t erat  denfa  tertiam  partem  unius  line®  in  medio, 
pofl  femper  cralhof  evadebat  verfus  fuam  circumfe- 
rentiam, ufque  ad  dimidiam  tertiam  uniushne® , eodem 
modo,  ut  vitium  oculare  in  confpicillis.  Iru  oculi  erat 
coloris  pallidi , quem  appellant  colorem  Ifabellx.  Ta- 
petum f.  Tunica  Cboronicr  apparebar  colore  maga  flavo 
aurato , fit  qui  nihil  habebat  de  colore  viridi , quem  plu- 
rimi Autores  Leonum  «culis  tribuunt,  fic  qui  non  majo- 
rem reddunt  rationem  , quini  ii,  qui  ipfos  Charopos 
nominant , nifi  quis  intefiigat  id  fadtum  per  Artiphrafio, 
ficu  t fecit  tlr/oJus , earatione  quod  in  afpe&u  Leonis 
fit  tcmbile  aliquid  fic  horridum  , licut  pulchritudo  fic 
gratia  , quam  verbum  Choropoi  fignificat , nor,  provenit 
proprii  ab  uno  colore,  quamvis  aliqui  ita  appellariut 
aquam  nuiinam,  quando  il>a  virelcit.  Vcrja parrVve» 
anterioris  coiu  loco  , ubi  CryfiaUmo  incumbit,  tore  erat 
nigra.  c>;- 


De  L e 

CryfiaVinut  fiat  inventu?  valde  planos  & maxima 
ipfius  convexitas  prater  folitum  hxrebat  in  ipfius  parte 
anteriore , quod  etiam  obfervattir  in  oculis  felium.  Fipt- 
n Cryfalliai  erat  talis , ut  videretur  corniculata  per  cur- 
vaturam , quam  habebatin  latere , & qua:  reddebat  Cry- 
ftallinum  oculi  finifiri  (ubi  b.ec  inflexio  major  erat)  in 
forma  cordis  : fed  «*«/  ex  his  Cnfiallinis  , qui  jam 
corrumpi  expetat  glaucofnate , fufpicionem  dabat,  quod 
hoc  fuiflet  contra  naturam,  & praecipui  in  hoc  fubjeCTO. 

Humer  aquems  erat  in  fat  magna  abundantia , & qui 
reprmfentabat  feri  fextam  partem  humoris  vitrei : hic 
abundantia  judicabatur  efle  vera  caufa  claritatis,  quas  re- 
manet in  Leonum  oculis  poft  mortem,  qui  livorem  con- 
trahunt tiim  quando  cornea  exarefeit  per  defe&um  hu- 
jus humoris,  qui  ipfam  tenebat  extenfam. 

Ultima  ehjerextie  fuit,  auod,  nonobdantetempore, 
in  quo  fiebat  ida  difiecbo , ( nempA  calido  & humkio)  & 
quod  dHpofitum  ad  putred  inem  fuerit  animal  morbo  ex- 
tinALum,  & quod  omnes  Autores  referant , habere  ha- 
litum tim  Suadum,  ut  inficiat  omne,  quod  ipfi  appro- 
pinquet, & quod  reliqua  animalia  non  attingant  reliquum 
carnis , de  quo  Leo  manducaverit  Arihilommus  nihil  in- 
veniri licuit , quod  aliquam  extraordinariam  corruptio- 
nem denotaflet ; odor  ipfius  non  gravior,  quam  ille  i 
cervo , quem  evifeerare  decet  paul  o poftquam  fuit  inter- 
emtus. Vermes  qui  inveniebantur  fupra  carnem  Leonis 
quarto  die,  erant  imprsegnati  a mufeis , uti  judicare  licuit 
per  initium  lingua: , papyro  inclufi . quodque  per  noflem 
ficcatum  fuit , & maxime  durum  fa&um  absque  ullo  odo- 
re. Ille  qui  dicit , quod  Lee  fit  fuhjeSus  fthri , aliam 
non  poteft  intclligere  quam  Ephemeram,  quftnvisalii 
dicant,  quod  febre  laboretpcr  totum  vita  tempus , & 
comprobat , quod  bilis  fit  ballamus  in  corpore  animalium 
refluens  corruptionibus,  & qua  hoc  quoque  otflBt,  ut 
Leones , in  quibus  illa  dominatur , vivant  tam  longb 
tempore. 

Fiebat  adhuc  alia  cenftderalie  circa  parvitatem  cereiri 
hujus  animalis,  de  quo  Philofbphi  Naturales  referant 
tot  vedigia  Judicii  « rationis,  fi  fiat  comparatio  curti 
abundantia  cerebri  in  vitulo ; judicatum  quod  paucitas 
cerebri  fit  magis  fignum  & caufa  indolis  ferinae  «crude- ' 
lis,  quam defe&us acuminis.  Hare  conjcALura firmaba- 
tur per  aliam  obfervationem ; qos  ante  quatuor  dies  fue- 
rat m Vulpe  marini,  in  qua  fere  nihil  inveniebatur  de  ce- 
rebro quanquam  putatum  fuit,  quod  fama  fagacitatis  & 
dexteritatis  qui  pollet , ipfi  hoc  nomen  inter  pifces  con- 
ciliaverit: nam  communiter  omne  genus  p.fcium  minus 
cerebro  indruftum,  unde  etiam  parvam  habent  dilpofi- 
tionem  ad  focietatcm  & difciplinam , ad  quas  animalia 
terrellria  funt  difpofita. 

NB.  Mcrfaram  linearum  & pollicum  B.  L.  ex  annexa 
Tabula  facile  computare  poterit.  fdifceO,  eurief. 
ht.  t. 

%AHa 

LAUR.  WOLFSTRIGELS. 

ANatome  Leonum  Splanchnologia! , myologicA,  & 
ofleologice  anno  1670.  a LAUR.  WOLF- 
STRIGEL,  Prof.  Vienn. exhibita,  propofita eft his 
verbis. 

Leonum  exta  potillimum  in  Abdomine  contenta , Ca- 


O N E.  85 

nura  vifceribus  admodAm  fimilia , cum  aliis  etiam,  depre- 
hendimus. Stomachus  eum  MistNrzno  aC 
Intestinis  uiliil  prmrernaturale  in  tribus  Leonibus 
ac  animadveriione  dignum  pr*  fe  ferebant : nifi  quod 
Stomachus  Leonu  adulti , feu  potjiis  fenioris , vermibus 
albicantibus,  fpithamam  longis,  fcateret:  ac  quod  reli- 
qua ventrix  inferioris  vifcera  , potiflimilm  in  LexnA  ju- 
niori, a nobis  trucidati , copiofo  alluerentur  fero:  ex 
disruptis  igitur  lymphaticis  Hydropem  in  hic  feri  depre- 
hendimus. 

Hepar  in  lobos  feu  fibras  (ut  loquitur  interpres 
Gal.  1. 6.  de  adminiil.  anat.  c.  8.)  feptem  divifum , Ca- 
nino quoad  fubdantiam  & colorem  non  adeo  difiimile, 
nec  adeo  tamen  concamerationem  Diaphragmatis , ut  in 
Tigridibus , expiens.  Pnternarur.il e erat , quod  in  fe- 
niore  Leone  inibi  in  parte  convexa  dua:  hydatides,  in 
Le.tna  vero  fcirrhofi  aliquot  tumores  reperirentur. 

Vesicula  pilus,  in  junioribus,  in  catulo  nempe 
trium  hebdomadarum , ac  Leama  annum  cum  menfe  na- 
ta, cellulis  plurimis , indar  Coli  Inteftini,  exarata:  qua: 
quidem  in  Seniore  Leone  non  admodum  confpicus.  Re- 
barego,  Naturamjjrovidam , in  animante  in  iras  frcpihs 
excatsdefcente , effuiionem  bilis,  nimis  alias  efferam, 
hficce  dru&ura  refnenatam  voluifle.  Sed  hruc  parergos. 

Lien  in  Lea-na  quidem  nigricans , qualem  obferva- 
vitin  Leonibus  Gal.  1. 6.  de  anat.adminidr  in  Leone  ve- 
rbnoilro  motbofo  tamen , rubri  Coloris,  fed  non  adeo 
floridi,  in  quo  longitudine  fui  duas  fpithamas  cum  di- 
midia, latitudine  vero  ultra  mediam , ac  pondere  libras 
tresnodrates  XVI.)  civiles  adiquabat.  Situs  is  erat 
ad  fundum  Stomachi  femihinari  forma : in  Leone  eun- 
dem comple&ens:  in  catulo  vero  non  totaliter  fub  Sto- 
macho locatus. 

Mesenterium  pr.Tternaturale  id  habebat,  in 
Leone  ac  Lerena , quod  gtandulre , maximi  in  illa  fcir-P 
rbofis  EffeAhu  tumoribus  : inter  quas  tamen,  eminebat 
media , feu  Pancreas  Afellii. 

Pancreas  Canino  rcfpondens  laciniatum : In  Lcz- 
na  pnrternaturalitcr  induratum- 

Renis  in  Catulo  ac  Lcama  adhuc  glandulofi,  in 
Leone  ver6  leniore  globofi  potiiJs , quam  ovales,  ad  duo- 
rum pugnorum  vaititatem  accedentes , ac  tunicA  albi- 
cante & fatis  crafsa  invediti. 

Glandula  rinales  ad  latera  fiem , necReni- 
bns  adjacentes. 

Uterus  Leanarum  , comubus,  feu  notiis  tubis 
feis  ad  Renes  ufque  exporreftis , Caninopene  amulus. 

In  Leonis  Pudendo  hoc  peculiare  A nobis  obfervatum, 
quod  glans  papillis  minutis  prredita , qu*  taftnm  furfurn 
inditutum  morabantur  afperitate  fui  quafi  imbricata : 
Urethra  etiam  non  adcii  ut  in  Canibus  cai  tilaginofa. 

Qu.r  dc  partu,  numero  acordine  prolium  refert  Stagi- 
rita , apud  nos  non  usque  adeb  vera  deprchenfa  funt  : 
pod  phirimos  enim  editos  iceres  Le.rna  fenior , adhuc  vi- 
vens, unicum  catellum,  qnixaed. 

In  Theraee  C 0 r maximum  Pericardio  fuo  involu- 
tum ac  Bovinum  quin  etiam  fuperans , in  Leone  rcquA  ac 
Lesena  fpeftatum.  In  hac  priternatnraJe  id  habebat, 
duod  Auricula  dextra  Ilydatide,  ad  magnitudinem 
nucis  avellana: , afficeretur : in  illo  vero  quod  amlo  Ven- 
triculi , Polypo  frhaceetcndinefe  ac  radicibus  feis,  feu  pe- 
dibus , firrmfhmc  columnis  cordis  adnato , opplerentur : 

' L x qui 


84  D e L 

qui  & per  Venam  artcri»fom  & Aortam,  vaftitate  admo- 
modum  memoranda , propagatus , motumque  refluum 
cruoris  prayediens,  neci  efteratiflinue  beftia  occabo- 
nem  tulit  Oculatum  teiWm  horum  denomino  ExccHcn- 
lijjtmum  Dominum  DoBorum  ^untj/  Collegam  meum 
percolendum,  quem  ad  hanc  anatomen  femper  voca- 
veram. 

Pulmones  in  Juniore  Leama  ac  catulo  rubicundi, 
ouod  & in  Seniore  Leone  fpeflabile , in  plures  lacinias 
diftinfli : in  catulo  praterei  pra  ter  nlturam  muco  bron- 
chia copiofo  infarciebantur,  unde  fuifocatus  obiit. 

Cerebrum  Canino  etiam  fimile , pulchri  natibus 
accateris  apophylibusronfpicuum : id  a Cerebello.  in- 
tercedente apoplivfi  interna  Cranii  oflea , juxta  duflum 
(iturarum , fagittalis  ac  lambdoidaa:  (ut&  in  canibus) 
dirimebatur, 

ln  Oculis  id  peculiare  erat,  quod  retina  tunica  colo- 
ris carnei  erat ; ob  intermixta  lancuiflua  vala  fibrillis 
nervi  Optici:  «jualem  & in Tigridibus obfervaram , ac 
inde  rutilantes  ac  igne  micantes  horum  animantium  ocu- 
los ex  Spiritibus  igneis  in  hifei  vafis  contentis , oriri  pu- 
tabam. 

Coitu»  junioris  Lemne  Bronchocele , ad  magni- 
tudinem pugni , affeftum , quo  vas  arteriofum  admodum 
confpicuum  pertingebat. 

Caput  aspue  Arteris  in  Leone admodfim 

t ranae  C a r t i i a o o s c u r i f o r m i s oblonga : 
TioLortis  ligamentis  potilis  carnofis,  quam  mui  cu- 
lis, nec,  utin bobus,  mani feflispraxi ita. 

Lingua  imbricata  ac  afperrima , limam  quamque 
crafiiorem  .tquans : in  catulo  in  extremitate  fimbriata. 

Musculi  in  genere  vaflillimi , ac  in  ipecie  Tempo- 
raltt  (quod  & Gaf-9.de  Uf.  part.  annotaverat)  acfcr- 
n: e circa  futuram  fagittalem  fe  invicem  nirsis  attingen- 
tes, ut  in  Canibus,  & iis  feris,  quibus  ex  dentibus  robur 
efl.  PeBora! ei  mufculi,  ubi  alias  Clavicula:  locari  fo- 
lent , vaftiflimi , ut  & cateri  omnes , exceptis  Glutxn , 
qui  in  hoc  animante , refpeftu  aliorum , adeo  robufti  ac 
carnofi  non  fur.t : robur  cunflis  addit  copiofa  ad  eos  ner- 
vorum & valde  confpicua  diileminatio. 

Ossa  etiam  in  genere  quod  fpefl.it , iis  tanta  folidi- 
tas  non  efl , quantam  iis  attribuit  Ariftoteles  lib.  j.  de 
hifl.  animalium , c.  7.  neque  medulla  deflitnta,  ac  adeo 
pauca  praxlita,  ut  ferali  nullam  habere  videantur,  ut 
eidem  placet : quod  etiam  obfeivatumaEallopioiqEx- 
pofit  lib.  de  OilibusGal.c.  7.  imo  Lexna  junioris  Olla 
(quod  tamen  praternaturale)  a Domino  DoBore  Greile- 
ho  pro  paranda  Sceleto  coflura  commifla , vix  vulcani 
adhuc  remiflioris  vim  experta  jam  in  mucaginem  tota 
divolvebantur : in  qui  etiam  Offa  Cranii  (ut  in  fpecie 
quatiam  de  OUlbusaiferamus)  aJeomolia,  utaciefcal- 
pelli  absque  ferra  dividi  pollent.  Or  tnantu  are  ad  ini- 
tium lamodoidarx  futurae  admodum  conlpicmim : Offa 
maxillx  fupcriorn  numero ftiperant  humana,  chminhi- 
fee  brutis,  tdm  & infimiis , adfunt  enim  duo , qua:  fex 
incifores  dentes  comprehendunt:  quorum  mentionem 
Gai.hb.  deOlf.adTyr.fecit,  & mali  ad  maxillam  hu- 
manam retulit : in  offc  maxillari  foramen  fnborbitarium 
ampliilimumeft,  uti  & in  Tigride . utcopiofiac  vaflio- 
res nervi  ad  mufculos labiorum  acfaciei , praeficiendo 
riflu,  propagari  inde  pollent.  Or  primum  maxilla  fupe- 
tiaru  proceifu  fuo , 'quo  aliis  abfolvit  orbita:  canthum 


5 O N E.. 

exteriorem » non  pertingit  ad  os  frontis  usque , neqoe 
fundus  or  hira*  i maxillari  olle , asque  ad  foramen  optici 
nervi  ablblvitur,  acprucefitis  jugalis  valdi  arcuatus  efl , 
extrorltim  prominet , ut  temporales  mufculi  fat  valli , 
lat  fpatii , cum  usque  in  orbitam  fefe  iniinuent , haberent- 
Obquam  rabonem  etiam  orbitra  extrorfum , nec  totali, 
ter  oflea  efl , ne  nempi  in  motu  difli  mulculi  luderen- 
tur , pracrffue  PterjgaiJxi  id  nftminisin  hifce  feris  (ut 
adhuc  in  flmiis)  non  merentur,  cum  potius  acuti  fint,- 
Tympanum  in  fatu  Leonino  cum  ofleo  i'uo  circulo  ac  ei 
fupertenfa  membrana,  adeo  elegans  ac  lublevatum , ut 
non  putarim  convenientius  iplir.onien  tribui  pofle,  pro- 
ccffui  Mallei  membrana  tympani  accumbens  longior 
confpicitur , ac  in  homine  ac  v itulis  efle  folet. 

Dem r/  in  feniore  Leone  omnes  fermi  jam  attriti,  ex. 
quibus  cum  Ariflotele  L 9.  dehifl.  anirual.  c.  4-4.fi: «flu- 
tem illius  collegimus. 

Maxilla  inferior  pluribus  foraminibus  pertufa  pro  • 
copiofioribus  tcanlmittendis  nervis  .ad  labiorum  mu- 
fculos. 

Collum  leonum  unico  olle  non  riget , quod  voluit  A- 
rifloteles  I 4.  de  hilfcanimal  c.  10.  uti  nec  in  Lupo , fed* 
Septem  conflat  Fertelhr  , inter  quas  Prima  vaftilliinar 
elt  : quem  lapfum  Stagirita:  jam  annotavit  Scaliger- 
Exert.  108.  in  Leone  inter  Clathros  Regis  Navarraiaf- 
fervato  ac  extinflo.  In eauJa  iH.  numeravimus oflieula* 
feu  vertebras,  in  lumbi  1 6-  quorum tranverii  proceflus, 
ut  infimus,  furfum  fpeflant 

Cojix  1 j.  utrinque  Ipeflantur,  quarum  numerum  fe— 
quuntur  & thoracis  Vertebra*.  Sternum  ut  &«n  fimiis  8— 
conflat  •ilibus,  cartilagine  Xiphoide,  qua  in  brutis  id 
nominis  non  mei  etur , uti  nec  (em per  in  hominibus,  cum* 
rotunda  potius  fit,  munitum. 

Lo*  Clavicularum  maximi  in  catolo  ofliculum  fe— 
milunare  Acromio  laxi  coharens , ac  tandem  ad  fummi- 
tatem  Sterni , qua  acuta  efl , terminatum  , deprehendi- 
mus : quod  & in  T ygride  obfervare  licuit 
etiam  funt  liac  animantia,  nec  s«x«W «•*.* , ut  homo. 

- Offa  innominata  oblonga  utin  omnibus  feri  quadro- 
pedibusdigitatis&bifulcis,  qualia  &in  fimiafunt,  cu- 
jus Ofleologiam  tradidit  RJoUnut  ad  finem  fiia  Anthro- 
pographia- 

lAetui  antenorti  hoc  peculiate  habent , quod  os  Hu- 
meri circa  inferiorem epfphyfin  introrfum  perforatum, 
ut  quali  per  trochleam  tendo  Bicipitis  mulculi  trajicia- 
tur. Ihpii  5.  anterius  confpiciuuntur , uti  in  omnibu* 
digitatis  ex  prada  viventibus  ac  carnivoris , nec  id  tan- 
tiini  Pantheris,  quod  tamen  mali  pro  peculiari diferi- 
minis  nota  Gv  Ilius  in  ddianum  apua  Aldiovandum  ad- 
fert:  Retrarium  vero  4.  digitis  praditi  funt,  non  tan- 
tum Leones.  CedCanes-St  Tygrkle»  & caterafera,  ut 
fupra  innuimus.  Offa  fefamoiJxa  ad  infertionemGaftro- 
crcraii  fub  poplite  fpeflata  magnitudinis  vifuntur.  Vn- 
puer  adunci  ac  ph  ameati,  lati  ac  infra  non  levi  acie  in- 
ftnifli;  qui  in  vaginis  fuis  ex  cute  conflatis  reconduntur, 
ue  nimirbm  acies  obtundatur. 


lAffia 


i. 


Digitized  by  Google 


De  L 

a/M* 

O L.  BORRICH1I. 

LEonis  Vifcera  interiora  perfcrutatur  BORRI- 
CHIUS  prrefente  inter  alios  Cafp.Bartbalina  fiim 
fequer.tia  proponit. 

Qu.e  h Parifinis  de  Leone  fapientcr  attafta  funtcum  in 
luce  publica  verrentur  repetere  fupervacuuin  eft . pauca 
evidentioris  lucis  gratia  adjicere  viliim,  cum  pari  fu.  i Leo- 
nes ex  morbo  deceiTerint , adeoque  omnia  vifcera  fana 
revifentibus  nequierint  oftendere,  noder  veroadulque 
feralis  plumbi  aamilfionem  vixerit  fanillimus. 

Coa  ejus  nequaquam  flaccida  carne  molliusculum . 
fed  durum  firmumque,  & circa  canum  pinguiusculum. 
Externus  dextri  Cordis  Ventriculi  paries  robullus , com- 
paftusquc , & pollicem  circitir  craniis.  crailiusduriusque 
feptum  Cordis  medium,  ad  Conum  fmiftri  Ventriculi  pa- 
ries externus  ade6  tenuis  ut  Chartam  feriptoriam  craifi- 
* tudine  vix  fuperaret , pendebat  autem  Cor  cum  auriculis 
(qua:  fatis  ampla:)  &infperfo  hinc  inde  adipe  , remoto 
pericardio,  ren i §xxiv.  In  utroque  Cordis iinugluti- 
nofum  quoddam  corpus  polypodes  horrebat , utrum  id 
naturale,  alii  dijudicent , mihi  quidem  p,  n.  coaluifle  vi- 
• fum.  In  principio  Aorta:  defeenaentis  non  nifi  una  valvu- 
la milii  obfervata. 

Pulmo  grandis  in  lobos  odbdivifiis,  cui  tiivmus 
adhaerebat , pinguis  ille  quidem , fed  pro  animalis  magni- 
tudine minutus.  • 

Rsni!  elegantiflimi , grandes , gibba  parte roriin- 
dulit  fed  quarum  fuperficiem  nulla  perreptabant  vafa, 
fakdm  confpicua , utfufpicari  liceat  p.  n.  intumuifle  Va- 
fa  exteriora  R cnum  in  Leonibus  Parifinis.  Pendebat  au- 
tim  Ren  unus  Lcouisnoftri  remotis  integumentis  circi- 
ter Six. 

Uiim#n  initium  a cieo  angufhim  ut  vix  calamum 
feriptorium  admitteret  Pelvis  in  Renibra  nulla  fcor- 
fiim,  fed  fparfa  hinc  indi  inter  papillas  vacuFtntervalla. 

Colon  & vicina  Isrtsriui  oliibus  ante  deglu- 
titishinc  indi  referta,  id  quod  nova:  fpeculationi  tene  • 
(Iram  aperit.  An  & intefhna  Leonum  Offa  tandirn  di- 
gerunt.' Nam  per  alvum  dura  excerni  vix  aut  obferva- 
tum  aut  credibile. 

Vesica  villis  mediocris , plena  bile  viridius- 
cula , fed  norr  ita  acris  ut  ctfudaret  quicquatn  vicina 
tingendo  , quod  tamen  in  Homine  & Canibus  fre- 
quens. * 

£icn  ab  omni  pinguedine  liberatus  pendebat  circi- 
ter §xj.  forma  ejus  oblonga,  & incurvata,  diceres  ma- 
nicam thoracis  repnefentari,  ita  altera  extremitate  am- 
plior erat,  medio  curvus,  akero  extremo  tenuior.  Lon- 
gitudo ejus  feri  ad  pedem  cum  dimidio  protendebatur. 
Color  faturi  rubicundus , parenchyma  molliusculum , & 
ut  folet  atta&u  frequentiori  in  cruorctn  facile  relblven- 


E O N E,  8^ 

dum.  Fibra: difcnrrentes inferte.  VasarteriofumHicii- 
mori  tenuius , & obliqui  hirlc  ir.di  proferpers. 

OEsopiiauus  interna  facie  propi  orificium  flo- 
machi  oppido  rugofus . rugis  i-,  circulum  euntibus , ut  eo 
firmius  orificium  ejus  conflrir.gcrctur.  Per  illos  autem 
circulos  re&a  defeendendo  Cruces  formabant  oblonga 
velutcolumnula-  carne®  quatuor , ad  robur  parti  conci- 
1 jandum  haud  dubii  formatae 

Arteria  aspira  vel  bubula  amplior , nndi  ru- 
gitus ille  Leonum  formidabilis  procedit;  pnftica  parte 
qua  vicina  erarOEfophago , tantum  memmtinacea , u* 
cederet  cibis  duriot  ibus  ftomacho  ingerendis ; antica  an- 
tim  parte,  & ad  latera  cartilagines  erant  robtrfl®,  fe- 
i miannulares , dc  quod  obfcrvaii  meretur , primi  anr.uli, 
a capite  numerando  ufqui  ad  oihvum  vel  nonum , 
non  diflinguebantur  proprii  membrana  intermedia  , fed 
fquamnaatim , irnbi  icatunvi  libi  ircui^icbar.t , nt  foleC 
tectum  inflerni  lapide  feitfili , id  quod  ad  robur  vocis  be- 
ti 1*  hujus  non  parum  conferre  creditum. 

Liecvj  tunica fuperior rara: F«bric*,& primo* qur- 
I dem  apicis  ejus  limbus  mediis  ad  pollicis  medii  latifude- 
nerrW  indi  fecutus  fpimlorum  corneorum  fauces  fpe- 
I itantium  exercitus.  Spicula  lurc  dura  quo  magis  appro- 
1 pinquabant  foucibus,  hoc  erant  minora  & acutiora , in 
ipfis  faucibus  non  nili  exigua.  Separata  h®c  tunica  i car- 
ne lingua:  unum  corpus  continuum  cum  corneis  hisfpicu- 
lis  conllitOebat , cavitatem  fpiculorum  fubeuntt  carne 
lingua-  eminentiori.  Itapropilinguli  tunica:  hujus  porr 
in  fingula  terminabantur  filicula , eaquedura  & rigida, 
non  ut  in  bubulo  gentfe  plicatilia.  Sed  quis  pc  rfcq.it  x- 
tur  umver  Ia  nifi  cui  pacatius  otium  cft  ? in  Hermen j , (Se, 
fapientii  vindicata. 

NOTATA 

In 

SPINALI  MEDULLA. 

QUaliter  hic  diftribuantur  Sinu/  cum  Venit  & 

Uriis  vide  caput  de  Ove. 

M A M M I S. 

DF.  Mammarum  fitu  8t  numero,  Papillilque  vide 
hic  caput  de  Cane. 

OSSIBUS.» 

A Cranio  in  mufculos  temporis  foramina  quinque  ner- 
vis viam  dant.  * 

0 1 Majloiicr  magnitudine  & forma  Ovi  cavitate  intus 
manifefta  cum  aurium  cavitatecontinua. 

0 / Ocapiti r apophyfes  habuit  duas  fimiles  noftris,  qua? 
cum  primo  (bondylo  articulantur. 

Idem  crallillunamdc  latiffitmim,  ut  locnm  det  rnuiculis 
caput  tendentibus.  ]AC.  S Y L V I U S. 


I i CAP. 


Digitized  by  Google 


86  De  L e 

• 

C A P.  XXIV. 

De  Lepore. 

A N A T O M E ejiis 

inftitutu 

a THOM.  BARTHOLINO. 

INteriora  Lepori!  i6fo.  ferutatus  Visrucc- 
it«  inveni  utricularem , oblongam,  utrinqueglo- 
bofum,  fed  (implicem , eui  Lien  exiguus  adjacet  nu- 
cem parvam  vix  funerans. 

CuictM  inteAinum  amplifiimnra,  ejosqne  duat par- 
tes. Extrema  una  claufa  pollices  feprem  erat  longa,  unum 
crafla , excremeris  liquidioribus  & candidis  repleta , 
quafi  alter  Ventriculus,  colore  exterius  glandulam  refe- 
rens : Altera  verfus  Ileon  craflior , nigris  excrementis 
turgida,  duas  fpithamas  longa  & amplius  cui  prope  coli 
initium  affigitur  circulus  membranofus  glandulae  inulis. 

Colon  rugofum  circulis  exilibus  gyrifque imjffca- 
tum,  anguftiusquamccecum. 

In  Miseni  raro  pinguedinem  uberrimam  & cir- 
ca Renes. 

H i f * a veficula  fellis  deftitntum. 

Pulmones  flavelcentes , tribus utrinqoe lobis, ma- 
jori uno,  & duobus  minoribus , quibus  in  medio  feptimus 
additur  circa  dorlum  levis,  fpongtofus. 

Coa  pratter  corporis  magnitudinem  fatis  magnum. 


a GEORG.  SEGERO. 

P Licet  pofl  Homerum  Iliada  feribere,  & licet  jam 
olim  eruditam  Leporis  Anatomen  magnus  Bartbol. 
Htft.  68.  Cent.  ii.  propofuerit,  hic  tam  il  n breviter  ea  re- 
cenfere  placet  qii*  in  binis  obfervavi  maribus , quorum 
alterum  eumque vivum  Hafnia:  1656. die  18.  Martii, al- 
terum flrangulatum  Lurueburgi  1657.  die  15. Novemb. 
difiecui. 

Ventricuius  una  cum  inteflinis eo fe habebant 
modo  quo  defcripta  funr  a Bartholino. 

Lien  exiguus  gracilis , & circa  extremitates  acu- 
minatus, longitudine  fua  omninb,  vix  vero  latitudine , 
nullo  autim  modo  crafiitie , minimum  attigit  digitum , 
atque  mediantibus  binis  venulis  Ventriculo  adhamt. 

Hirss  pr  arter  tres  lobos  exiguam  habebat  appentfi- 
cemin  omenti  duplicatura  latitantem. 

Circa  portam  Rami  Lymviiatici  apparebant. 
VisicutA  mus  exigua , biliofo  humore tnr- 
gida,  Hepatis  parenchymati  iti  immerfa  ut  vixconfpiec- 
retur. 

Vesicui*  ATtaiiUfa  flavefcentss  pha- 
feoli  magnitudine  & figari  confofcux , excavat*  erant. 

Renes  fat  magni  & cavi  ita  lumbis  adharfere  ut  dex- 
ter longo  fuperior  cfiet  finiflro.  Hi  in  priori  fubjeclo 
null.1  confperli  erant  pinguedine  : imo  nulla  pinguedo  in 
toto  corpore.  Aflinpotteriori  fubjefio  non  tantum  to- 
tum infimum  Ventrem  largillima  ambibat  pinguedo , fed 
& omnia  Vafa,  omnesiiue  Renes  ita  occulta rat,  ut  iKJh 
nili  ea  reinota  in  confpcaom  venerint. 


UitTtm  exigui  circa  collum  feti  veficx  ifli  In-' 
ferti  erant. 

Vesica  urinaria  incera,  oblonga  ,& fero  re- 
pleta, longitudine  odo, latitudine  quatuor  pollices  trans- 
verlbs  non  fuperavit 

VEStqui*  Seminales  orificio Vefic*  fubflra- 
tar  albo  turgebant  humore. 

Tistiouii  duo,  nimirum  utrinqoe  unus,  inabdo- 
tnine  fub  communibus  corporis  integumentis  latentes , 
longitudine  tres , latitudine  unum,  crafiitie  medium  pol- 
licem transverfum  ncnexcedenres , eo  loco  ubi  plexum 
pampiniformem  contingebant  nimium  anguflati  in  illum 
definere  quafi  videbantur.  T ranfeendebant  eos  funiculi 
quidam  carnofi,  femoribus  firmifer  annexi  in  eum  finem 
per  transverfum  produdt  quo  firmius  loco  fuo  affixi  h*- 
rerenttefticuli. 

Hi  t unici  tantum  albuginea  tefti,  & t fubftantiSglan- 
dulofii conflati  nullam  manifeftam  monftrarunt cavitatem. 

Parastata  utrinque  una  ad  latos  telticuli  fui  ex- 
ten  fa  ifln  m indar  pulvi  naris  excipiebat.  t 

Pisis  nerveus  in  extremitate  acutus  & ex  parte  in- 
curvatus vifus. 

Iflius  radici  appenf*  piostat*  glandulofe  eine- 
reique  coloris,  nullam  manifeflam  offendebant  cavitatem. 

E regione  aufem  penis,  in  externa  parte  cutis  pilofae  % 

foramen  confindebatur , vulvam  .vmulans  , quod 
adeo  obtorto  duttu,  ut  fme  fe&ione  ftylo  minimi  inve- 
flignri  poflit , in  proflatas  tandem  delinebat.  F.t  quando- 
quidem in  binis  illis  leporibus  tale  foramen  deprehendi, 
merito  fufpicor , inaliis  quoque  mdftulisfimile  apparere, 
unde  fbrfan  valgus  anfam  arripuit  ut  Lepores  Herma- 
phroditis annumeraret. 

Pulmonis  flavi  Cor  ambientes,  in  po  (ferior  i fubje- 
fto  in  quinque  tantum  lobosdidindi , atque  in  finiflro  la- 
tere Diaphragmati  & Verne  Cavae  adnati  erant. 

Peeicardium,  humore  plurimo  Jfatens , CoE 
magnum  continebat , cujus  auricula  dextra  magnitudine 
exccflrr  finidaam , & in  cujus  dextro  thalamo Targuinis 
concreti  copia  vifa.  • 

In  Cee  iero  denique  flaeddo  quatuor  Ventriculi, 

Rete  quoque  mirabile , Ci  Nervorum  origine  t fatis  erant 
confpicui.  Mifceff.  curio/.  IU.  3.  oh/.  98. 


r>  e 


M. 


ANno  1656.  did*  zo.  Martii prafente  Bulhchia  fcaV 
pello  examinavi  Catulos  Leporinos  binos,  totidfcm 
Uteri  portiunculis  adhuc  inclutos  , m iis  qrue  notavi 
htre  funt. 

Uteri  fubflantia  4 tumdi  crafliori  nuflo  modo  dif- 
ferebat. 

Hujra  finiflro  cornu  appenfus  erat  Testiculus 
pingpedir.e  confperfos , & tuuic*  alba:  inchifus. 

Hac  rupta  tres  fUnJuU  phafeoli  quantitate  & pecu- 
liari alba  membranula  veflita,  nec  ulla  cavitate  donatae 
apparuere. 

Incisa  per  longitudinem  particuU  illi  uteri  iriconfpe- 
crum  venit  Catului  major  tunicis  fuis involutus,  & pecu- 
liari placenta  Uterina , inter  quam  & Catulum  diftanti* 
unius  pollicis  transverfi  intcrccucrat , donatus. 

Difla 


Digitized  by  Google 


D 


ORE. 


«7 


W4i  Pl aCXMTa  podices  transverfos  incircumfe- 
«ntiafua  lata  non  *lei>  firtnitdr  adharfit  Utero,  fed  fa- 
cite ab  co  feparabawr.  Coloris  praetera  erat  fulci , exce- 
pta ei  parte,  qui  Utero  adhzfcrat : liate  namque  pla- 
cer, t*  particula  candkMlima  erat  exafcerata,  i multis 
quali  fibrillis  albis  contexta,  &ab  ei  Uteri  parte,  cui 
Wtrara  era*  facili  leparabil». 

Cito  a ion  tenue,  multifqoe  przditum  yafculis, 
quam  firmiflimi  adhadit  placentae,  ita  ut  deeaabfque 
befione  vix  potuer  it  detrahi. 

Amnion  tenuiflimum  quod  nullo  negotio  i Cborio 
feparabatur,  multo  refertum  erat  liquore. 

Huic  catulus  odo  pollices  transverfos  longus, 
capite  verfus  uteri  orificium  converlo , innatavirfequen- 
tem  obfervans  fitum .-  Pedes  anteriores  auriculis  pollicis 
tranfvcrii  longitudine  in  dorfum  reclinatis,  impofiti 
erant,  ita  ut  -auriculas  arrigere  noryptuerit  nili  ablatis 
prius  pedibus.  Poderiores  3.  peder  abdomini  incum- 
bebant. 

In  funiculo  umbilicali  quatuor apparebant 
V*f*  tenerrima,  quorum  unum  quod  Urachus  erat , m 
fcparatione  rumpens  fui  invcftigationem  impedivit. 

Ven*  Hepati,  Anert*  dua:  indenterio,&  ex  illis  altera 
multiplici  Ramo  iph  feri  mefentetii centro  inferebatur. 

CacterCim  aperto  didi  Catum  abdomine  Hipar 
jufto  majus , rubicundum,  in  tres  lobos  divifnm,  & Ven- 
triculum odiis  ex  parte  tegens  in  conlpedhtm  primum 
•venit-  Illius  lobo  dextro  immerfa  erat  V 1 5 1 ca  sila- 
lia  turgida,  femini  cucumeris  per  omnia  fimifis. 

Ventriculus  fucco  pituitofo  ac  flavefeente  re- 
pletus  erat. 

Intestina  convoluta  vifa,quorum  crafla  candidum, 
tenuia  flavum  referebant  colotem,  tc  illa  quidim  excre- 
mento crafTo , fubnigicanre , ac  leporini  indar  in  globu- 
k»didii*do,  ifU  vero  muco  flacco  turgebant. 

Lien  fobnigricans  Ventriculo  fuoftratus  pollicem 
transverfam  magnitudine  nonexceflit. 

Renes  cadBidi , & pdimaforis  quantitate  confpkrui, 
ab  externa  fua  tunica  frparabantur  (ponte , atque  difledti 
aliqualemoftendebant  cavitatem-  Eorum  dexter  vicinior 
erat  Cavz  quam  finider. 

Vesicul*  aerabil  ari*  inaKjuales,  depreffe 
ac  flavte  feminis  lini  magnitudinem  non  fuperarunt. 

Vesicula  Urinaria,  fimili  liquore , qualis  in 
amnio  lt*gnsh*rturgidafeiiien  fraxini'  per  omnes  dimen- 
fiones  reprzfcntavit,  nifi  quod  circa  cervicem  aliquanto 
obtufior  ruerit. 

Te5iiculi,  fob  cute  pilosa  circa  inguina  pollicis 
transverti  longitudine,  & glandularum  conglomeratarum 
indar  eonfpidebantur. 

Pimouedo  in  abdomine  nulli , in  thorace  plurima 
apparuit,  univ  et  fes  namquethorax,  cum  anteriori  colli 
parte  fub  pilofa  cut^  involutus  erat  glandulosa  pingue- 
dine. 

Pulmonis  candidi  in  fex  lobo»  erant  didinfti. 
Coa  albicans  Srphafeoli  indici  magnitudine confpi- 
cum  in  fuperfirie  externalineola  {anguinea  notabatur, 
hstc  Ventriculos  diftirgnebat , quorum  finider  vacuus , 
dexter  grumis  fanguinis  refertis  erat. 

Oculi  pilio  m a jores  adei  firmiter  erant  conclufi,  ut 
non  nifi  vi  aperiri  pof  1 :erint. 

D e n 1 lu  m anteriorum  rudimenta  jam  adfuere. 


Cee  rasu  M cum  cerebello  flaccida  ac  fluida  erant  3c 
haec  in  Catulo  majori. 

Cstului  mimar  omnibus  quldim  partibus  ablblutns.Eft 
tres  pollices  transverfos  taritun  longus , eundem  quem 
alter  fervabat  fitum . 

Hefar  ejus  tnerinumde  majus  fuit,  & firmius  Ute- 
ro adhzfit,  quam  majoris- 

In  amnio  quoque  copiofior  repertus  liquor . 

Vasa  autdm  umbilicalia',  und  cum  tunicis 
involventibus  nil  dlverfi  pizbebsnt- 

Ventriculus  vixconfpidebatur. 

Iniis  tin  a fili  indar involveba.  tur- 

Jecur  totum  fe.  d abdomen  replebat. 

Renis  candidi  cicerum  quantitate  erant  confpicui. 

Corculum  album  magnitudine  non  fuperavit  pifum. 

Pulmones  albicantes  ob  parvitatem  in  lobos  noti 
etantdidributl. 

Caput  denique  rdpedhi  reliqui  corporis  nimiiqua» 
titate  przditum  erat,  in  mife.  cur. 


NTC.  STENONI  S. 


^U*  in  Anatome  Leporis  Simemur  obfcrvsvif  m- 
> 167t.menfeOaobr.in  A8u exhibet  Benh.Pttcr. 


QroV 

*Hepar  duobus  Mi/  magnis  & parvo  uno  condar. 

In  quorum  maximo  filTura  latis  magna  lobum  illum  in 
duas  partes  dividere  videtor.  Id ius  lobi  pars  maXima  Ve- 
ii cula  m filiis  redpit pyramidali fornla. 

Liin  admodum  parvus  figuram  brachiiTeprzTcstat, 
quanquam  non  magnitudinem. 

OEsophab-us  medium  Ventriculi  ingreditor. 
Ventriculus  quanquam  unicus  fpeciem  tamfn 
duorum  habet,  duo  excrementorum  genera  continens, 
ficca  magis  a parte  dextra,  humida  k parte  finidra.  Hinc 
caufa  ruminationis  in  Lepore  quodammodo  poteft  inve- 
digari , qnoin  Levidco  ruminare  pethibetup,  rametfs 
unicum  habeat  Ventriculum  & utrinque  dentes.  Curau- 
tim  Lepus  & Cuniculus  ruminent , cum  ur.ntn  tantum 
Ventr  iculum  habeanc , rationem  reddi?  Mercuri*!,  t *t. 
Ie8.  Iit.  v.  c.  > j.  quod  quoniam  parva  fmt  animalia  plu- 
res  Ventres  naturam  compenlilfe  inteftinis  gracilibus  & 
cceco%iteftino  ampBflimo  & vad illimo,  quod  irt  alii» 
parvum,  itaque  Waliungurlih.Ac  l£pore  c*p.  xxxi'.  ul- 
timi Ventriculi  loco  Ccecum  elfe putat,  ubi  abfolvitur 
Chylus,  cim  illud  inteltinum  materia  Chylofafempdr 
plenum  inveniri  dicat.  Nos  autem  in  illo  humorem  inve- 
nimus minus  codMltn  quam  in  ipfo  Ventriculo. 

Pancreas  non  tantum  ab  intedinis  fub  Ventriculo 
finidrorfum  fertur , lieni  ultra  mediam  ejus  longitudinem 
aditaretis,  fed& inter Inteftinaipfa  longo  tractu  delcen- 
dit  fupra  ramum  Veler  roefaraicz,  ubi  circa  extremitatem 
ejus  a Ventriculo  remotHIimam  egreditur’  iuBur  p*n- 
crtatieu/, ulnam  circitir  ab  mfertione  du&us  bifarii  remo- 
tus. Indus  pancreatis  fubdantia  in  unum  corpus  coa&a 
non  eft  fed  per  mdenterium  circa  venarum  ramificatio- 
nes  fparfa. 

Ductus  siLALii  infertioinintellinumad  medii 
digitididantiamd  pyloro  vifitur. 

T ota  illa  portio  Intestini  ab  infertione  duftus  bi- 

Ilarii  ufque  ad  inferrionem  du&us  pancreatica  habet  vafa 
fanguinea,  exterius  turgentia  fanguiue. 

. Cxtum 


Digitized  by  Google 


88 


D e 


Cucum  ultra  ulnam  protenditur  , exterius  ultra  duas 
terti  is  totius  longitudinis  fpiralem  lineant  exhibens  * ut 
in  cuniculis.  Extremitas  ejus  ad  ofto  digitorum  longitu- 
dinem vafa  fanguinea  admodum  conipicua  roonltrat  , 
ipfacue  fjbfl.intia  quafi  ex  glandulis  rotundis  connata  vi- 
detur. Cui  fnbftantue  fimilis  alia  circa  tenuis  mtelli ni  in 
Ccecum  ingrefUim  confpicitur  * partim  intercepta  inter 
fpiras  duas  helices , partim  elevata  fupra  ipuim  Coxum 
parva!  conflant»  magnitudine.  Talis  etiam  Hibitanti*  re- 
periturin  tenui  inteftino  ad  fequi  fpidiam*  diltantiam  in- 
fra duftus  pancreatici  infertionem. 

Coa.  magnum,  quod  omnibus  animalibus  timidis  com- 
mune tradit  Plutmr  hb.  x/.  c.  7.  g 

ftiftin&us  hie  revera  fexus,  vidimus  enim  marem  Cc 
femellam , organis  generationis  prorfus  dift  in&is.  .C*fp- 
B.ntholm.  fihux  islil.  Da n.  1671.  e.  I 36. 

notata 

In 

SPINALI  MEDULLA. 

Ualitcr  hic  dlftribuantur  Sintu  Spinalis  Meduli» 
V4cum  Venu  & ^Arteriis > vide  capite  de  Ove  ex 

O C U t o. 

DE  Vasis  Ocui-ar ibus  Lachrymaiibuj , <\ux 
qu£  funt  Nafalia  , vide  qua?  habemus  ex  ST  E- 
NONIO  capite  de  Vitule. 

Collicias  f.  punitorum  lachymalium  in  unum  utro- 
que in  latere  du£tu mconcurfus.hu morem  palbebrarum  in 
Narium  Cava  derivantes  $ T E NONIUS  tra9.  Jc 
GUnJ.  tS  Mufc.  deferibit. 

NARIBUS. 

» C-  Tubulis  dc  I^amclii/  Nanum  ita  Zatporc,  variis- 

* que  aliis  animalibus,  vide  qua:  hk  liabemus  ex  Scbuct- 

Jcro,  alusque,  capite  de  Bove. 

De  tunica  narium  agens  SCNE1DF. RUS 
Jeojfe  crtbr.  Non  exigua  inyx/r  hic  in  divertis  animalibus 
differentia ; in  Homine  iphs  ciliorum  apicibus  infculpra 
foramina  breves  demittunt  canaliculos,  nec  dcnPnflrntu 
faciles,  nifi  cauti  diffradis  narium  oifibus tunica: relin- 

? liantur  integrx,  mox  enim  ubi  ofla  penetraverint, 
quousque  tenui  feparantur  membrana)  in  linum  amplia- 
ti narium  continuantur  tunica?.  In  Ove,  Lepore,  Vi- 
tulo, Cuniculo,  non  in  ipfis  ciliis,  fcd  interius  paulo  ea- 
dem reperiuntur  odia,  qu-x  piofundius  in  ovibusqua:- 
renda. 

pancreate. 

Simplicem  ductum  hic  admittit  pancreati- 
cum cumque  quindecim  aut  fedccimdigitistraraver- 
fts  fub  pyloro  in  inteftinum inferi , ait  GR  AEFIUS 
trad.Jc  fueeo  pancrcetico. 

intestino. 

DE  Intestino  Cotco  cciriola  funt  qu.T  obfer- 
vavit  GUST.  VON  DER  MUHLEN 
EUU.  BranJb.  ^ Ircbiatcr . obf.  1 59.  /.  3.  Mifc.  cur.  Lepo- 
ris exta  /*; uit  infpexi  atque  tum  admirandam  didymo- 


d: 


P ORE. 

rum  ftru.ftur3m.qu4  & extra  corpus  propendere Coia,8c 
intra  corpus  plani  retrahi  atque  occultari  queunt,  ut  aco- 
lis  videri  poliet  rei  ignaro  lepus , non  fine  admiratione  lu- 
ftravi.  Inteftinum  praterea  Car  cum,  quod  fani  & ma- 
gnitudine & arteficiofiilima  ftrufturionmem  feri  admi- 
rationem vincit , vulpinum  illud  ve  nudum  quidem  & af- 
fabri conftrudum  vix  quintam  magnitudinis  partem  *- 
qaat.  Appendicem  qua:  medii  digiti  longitudinem  fesqui 
altera  proportione  fuperat,  ac  pundulis  digitalis  ad  inftar 
interdinguitur , alias  aquati  luperficie  atque  tunica  du- 


ulnam , fi  in  longum  protenderetur , longus , in  circulum 
melentcrii  beneficio  convolutus , fibris  lpiralibus cochleae 
ad  i nftar  adeo  ex  parte  fervata  (p irarum  diftantia.circum- 
volutus  utinfigne  Natutreartehcium  verbis  debiti  expri- 
mere nequeam.  ™ 

Coincidunt  ultima  hmc  cum  iis  qua-  in  Cuniculo  notata 
& delincata  proponimus.  B L A S L U S. 

De  Glandui  i . httcjlittorum  ex  Obfervatione  fVepfcri 
harc  proponit  1’AYERUS.  In  toto  intefbnotum  tra- 
ftu  4 pyloro  ad  Coli  valvulam  folummodo  fex  arcolar 
tubulorum  feu  t lancularum  inveni ,,  quarum  qumlibet 
dimidio  baxio  obtegi  potuifiet : propi  finem  Ilei  oblon- 
gam illam  aream , in  plurimis  aliis  confpicuaro,  non  repe- 
ri.  In  Cotco  & Coto  mira  conformatio  non  apparuit. 
Inteftinum  Cucum  totum  feri  ulnare  fuit , 4 principio 
tres  uncias  latum , quam  latitudinem  ultra  tres  quadrantes 
fervavit,  ut  ob  hanc  molem  alterum  Ventriculum  men- 
tiretur, atque  verfus  finiftrum  latus  declinaret.  Tum 
fubito  gracilcfcebat , ac  referebat  appendicem  rcfta  pro- 
tenfam  ad  uncias  odo  applitudine  Indicis.  Portio  intefti- 
nlhujiis  lata  fubvitidis  , gracilis,  ex  albo  rubefeenserat , 
ob  plurima  vafa  fangui  fera  capillaria  per  totam  ejus  fu- 
perficiem  difperfa,  inter  qua;  plures  Circuli  minuti  ru- 
bicundi pulcherrimi  pcllucebant.  In  sppendin  inveifi 
mucnm  albicantem  turbidum,quo  deterife  tota  interna  fu- 
perficies  apparuit  foraminulu  minutis  prcedita , ex  qui- 
bus, prefsa  foris  appendice,  prodiit  liquor  albus , tur- 
bidus , ac  manifefti  patuit  totam  appendicem  nihil  aliud 
cfie  quam  corpus  tubulofum,  nam  ea  difcifsa  vidi  tubulos 
noniccusac  in  gula  avium  propi  doinachum,  qui  intu* 
ofculis  aperti  erar.t,  foras  caxi.  Operiebant  corpus  tu- 
bulofum foris  prarter  communem  etiam  fibrofj  mteftini 
membrana.  Appendix  multo  crallior  erat  quam  reliqua 
portio  Cctci,  tum  ob  tubulos,  tumob  vafa  fanguinea 
plurima.  Proximi  fub  Valvula  Coli  apparuit  ojculum 
aliud,  parvi  digiti  apicem  admittens , quod  in  ambitum 
incifuros  redas  fupcrficiarias  habuit,  ac  Ii  fe  conftringeret 
quandoque ; patuit  boc  in  appendicem  aliam  & divertam 
prorfus  4 Creto,  funilem  parvo  Ventriculo  rotundo  nu- 
cis luglandis capaci,  colore,  confidentia , vaforum fan- 
guiferorum  multitudine  nihil  4 prlbie  differentem  , ple- 
nam quoque  muco  albo  turbido.  Hac  divisi  inveni  quo- 
que eam  intus  compori  ex  tubulir  plurimis,  osculis  in 
ejus  cavum  hiantibus,  verum  tubuli  non  totum  appen- 
dicis lpatium  occupabant,  namfpatiola  quaidam  iis  de- 
dituebantur.  Tura  appendix  prior,  tum  Ventriculus 
ifte  videbantur  fermentem  quoddam , illa  in  oecum,  hic 
in  Colon  inftillare.  Ab  oftio  Coeci  & orificio  hujus  firtua 
expendebatur  io  principio  Coli  feu  arca  fcu  plexus  tubu- 
lorum 


Digitized  by  Google 


D E L E 

lorum  non  rotandas  fed.feri  triangulari? , latus  unciam 
unam  & duas  longus : indi  preflo  Colo  i minutis  osculis 
prodiit  mucus  albus  turbidus , ut  cx  aliis  Areolis  in  in- 
teftmis  Tenuibus  , & appendicibus  folet , hictnie  plexus 
Colo  etiam  profpicerc  videbatur.  P A Y ER  U S de 
itand.  intefi. 

JP  E R I N A O. 

WEPFERUS  literis  ad  Sachfium  datis  in  Lepore 
femella  infamio  Sinus  duos  laterales  reperif- 
fe  fcteflatur,  in  quibus  fiibftantiaquafi  cerea  contineba- 
tur, quae  in  compendio  omnem  nidorem  Leporis  infe 
continebat,  & aeri  fretore  nares  pupugit : in  finum  utrin- 
que  excernebatur  ex  glandula  conglomerata  dura,  in  api- 
ce oftiolo  pridita  : nam  illa  preda  exibat  fimilis  fubllan- 
tia : ob  glandulas  illas  laterales  & clitoridem  unciali  car- 
tilagine priputioque  praeditam , Mufculum  putallet, 
nifi  aperto  abdomine , invento  Utero  femellam  certo  vi- 
ri i (fet.  Mife.  cur.  I.  a.  obf.  15 1 . 

PARTIBUS  GENERATIONIS 

obfervante 

• neeOhammio. 

DVphccm  Leporibus conceflam  piacsntam,  al- 
teram rubram  Chorio  immediati  adhaerentem , alte- 
ram albam  glanduloCe  fubflantii,  qua:  inter  rubram  pri- 
didiam  & uterum  intervenit,  ad  uterum  verf)  non  per- 
tinet, utpote  qua:  cum  fretu  exit , & fecundarum  partem 
conftituit.  cap.  a.  tradit,  vide  caput  de  Cane. 

S T E N O N I O. 

TEs  tiCC lorum  geminam  fubdantiam  STE- 
NONIUM  reperifle  in  Dan.  h.ibetur.gri- 
feam  utramque , fed  obfcuriorera  alteram , aberam  ma- 
gis ad  album  vergentem  , in  hac  multi  ab  ipfo  notata 
rotundat  macula  iis  iitmllimi,  qui  in  Callir.is  in  bafi  ova- 
rii conftituunt  ovorum  primordia.  T ubx  aperti  fellicu- 
lis eo  Authore  incumbunt. 

S.  "W  I L L I O. 

LEporem  foeminam  quam  ruri  dcfunfbm  reperenm 
fecui  uterum  potilfimum  cqntemplatus.  A cujus  pri- 
mo introitu  intra  tunicas  ejus  proprias  tendinofum  cor- 
pus, clitoridem  innuo  1 protenditur  capite  acuminato 
glandem  non  mali  reprifentans. 

Uteri  Vatius  reliqua  qon  rugofa  comparuit , fed  livas 
admodum  & glabra  velut  OEfophagus.  Hujus  inpri- 
moliminecompluresexllitcre  caruncuU  albicantes  ca- 
pituli aciculi  magnitudinem  non  excedentes. 

Cur  Clitoria  tam  procera  edet  eotinevidjtur  conti- 
gi (Te,  uttenfa&reftro  rigefcensglabram  tumeam  vagi- 
na: hofpiti  mafculo  circumtenderet  ardius,  cogeretque 
marem  ad  vivificum  vedigal  promptius  folvendum. 

Quinis  feti  a vulva  transvertis  digitis  comparent  y«- 
ramina  Juo , minori  ad  veficam  itur  majori  ad  uterum , 
.quem  in  cornua  fat  longa  bifurcatumduoapcriuntfora- 
mina-  Cornu  dextrum  gracile  erat  nullis  nouofum  tumo- 
ribus. Smi/hum  quinque  nodis  imquale.  Vacuum  cor- 
nu per  foramen  quo  in  vaginam  hiat  flylum  admifit 
promptillimi.  Fretum  cornu  igri  admifit , admifit  ta- 
min.  Cum  vacuum  unum,  alterum fcetum cornu vidif- 


P O R E. 


89 


fcm,oronin6  probabilis  fuperftetatio,  videbatur  in  hoc 
animalium  genere.  Uterus  ek  parte  ubi  placenta  adhae- 
ret, maximi  carneicebat,  quod  Hepar  uterinum  majus 
quoque  fuit  integro  fcetu , facile  ab  Utero  fpatulae  preGu 
feparabile , reflantibus  utrinque  pungis. 

f citus  numero  V.  membranis  fuis  innatantes , non 
excedere  fabi  communis  minoris  magnitudinem , plani 
albicantes.  Caput  membrorum  maximum,  nigrum  in 
utroque  latere  cum  centro  concolore  circulum  oculorum 
rudimenta  oflendit.  Reclines  in  collum  ourer  jam  acu- 
minabantur, ftder  jim  ciiftinxcrant  denorum  diferi- 
mina,  cojfa  Sc  caudae  elegantir  comparuere,  nondum 
tamin  mufculi  & cutis  inveftiverant  abdomen , purpu- 
reum hinc  Hepatia  rudimentum  cernebatur , ad  quod 
Vena  umbilicalia  currebat , jucundiflimi  cernere  etiam 
erant  miri  intefiincrum  niveorum  anfra&us.  Adta&um 
digiti  mediocrem  omne  corpus  dilfolvebatur , nonfecus 
ac  ex  ladis  coagulo  conflaret , ad  lolem  brevi  ita  exaruit, 
aefi  aflcri  liv  illimo  non  corpus  organicum , fed  albumen 
ovorum  aut  ranarum  fperma  impofuifles. 

Tefiiculi  matris  fat  grandes  debito  loco  politi  flacces- 
febant  interpolati  infinitis  punitas  atrorubentibus , qui  ad 
vacuum  cornu  erat  difledus  ubique  Gbi  fimilis  erat,  nou 
crailior  pars  videbatur , non  tenuior , fed  quem  in  fuper- 
ficic  oflendit  colorem  & fubdantiam  omni  corpore  refe- 
rebat. 

Alter  cornu  frecundato  annexus  teftieulua  fufeos  quin- 
que compledebatur  globulos  pili  magnitudine , confi- 
dentia fpongiofa  Fuit , durior  tamin  & compa&ior  reli- 
qua teflicufi  fubllantia  , color  qualis  Nucis  Mofchati 
uilTcdi,  aliquam  fed  vix  notabilem  in  medio  cavitatem 
habuere.  Hic  corpufcula  quia  1 ■ tot  erant  quot  fretus 
1 .cornu  frecundato  annexo  telliculo  continebantur, nulla 
vacuo,  j.  Aliquam  cavitatem  habebant,  non  potui  non 
pro  folliculis  reputare, quibusOva  frecundata  ctapfa  fun», 
qualia  quidim  ovorum  receptacula  in  omnibus  volucri- 
bus nuper  Ova  enixis  cernuntur  promptiffime.  W I L- 
L 1 U S in  *y43.  Dan.  ann,  1674- 


B L A S I O. 

N aperto  Lepore  mcnfeApril.  1678.  Uterum  in- 


1 gravidum  triplici  fretu 

cornu  dextrum  duos  continebat,  finiflrum  unicum. 


fupra  inteftira  extenfum» 
t,  finiflrum  unicum.  In- 
fignis  latis  magnitudinis,  cute  pilofa gaudentes. 

Unica  hic  tantum  tunica  foetum  tioins,  te- 
nuis valdi,  huic  placenta  unitur  a parte  anteriore  ovali 
figura  fe  extendens  ab  ore  ufque  ad  pedes. 

Placenta  facile  adeo  a tunita Uteri  feparatur ut 
de  connexione  omni  dubitares. 

Testes  feminei  ampli  admoditm,  variis  Ovis,  etiam 
exterius  notabilibus,  gaudentes.  • 

Tuba  uterina  anfrafhiofo valdi dndu Teflicu- 
lum  ambit  anteriori  inferiorique  parte , extremo  foluto , 
patuloque  manifefti  notabilis. 

Air  per  pudendum  immitius  non  folum  uterum  , ejus- 
que  cornua  extendebat,  fed  & per  vafa  fanguinea  Uterina 
per  ligamentum  aliforme  copiolidifperfa  impetu  fummo 
prodibat. 

In  pudendo  diftento  fiiper  iori  parte  fe  exhibebat  durior 
quidam  fubftantia  lingui  acuminati  figuram  habens, 
hoc  cum  milio  Clitoridem  habebam  , eo  quod 
continuum  duriori  corpori  alteri  exterius  a parte  vagini 
M fupe- 


Digitized  by  Coogle 


9° 


De  Lupa, 


fuperiori  occurrenti.  Circa  extremam  pudendi  cian- 
dulc  quam  plurima'  minores.  Ad  Intus  utrumque  Vagi- 
na: ubi  pudendo  vicinum  glandula  fatis  notabilis.  . 


O S S I B-U  S. 

Ciput  hicadeft oblongam ; Oj  frontis  inmediodi- 
vifum,  proceflu  infigni,  ad  poilcriora  fe  extenden- 
te , praeditum  , Occipiti,  notabile  fatis.  Orbita  oculi 
magna;  Offa  jugalia  infignis  itidem  magnitudinis,  pare 
eorum  qua  abollibus  fuperioris  maxilla:  incedit , longa 
valdi,  feri  ad  o(&  Temporu  m fc  extendens. 

Nafi  offa  longa  quoque,  haud  tamen  foramina  profun- 
di adeo  fe  extendunt  > ac  quidem  in  belbis  aliis. 

Subjacent  ad  utrumque  latus  oila  qua:  in  fui  extremo 
Deui  er  continent  duos,  longos,  incurvatos,  latos,  acu- 
minatos vd.  Hinc  in  maxilla  (uperiore  dentes  nulli  alii  re- 
periuntur  iimiliter  ac  inferiore. 

Vertebra  Colli  feptem. 

Cofia  leves,  lateque,  duodecim,  ut  in  Vulpe;  Carti- 
lagines fuperiorum  ubi  fterno  junguntur  lata:  quoque. 
V era  numero  feptem. 

Sternum  partibus  componitur  fex,  harum  ultima  Car- 
tilagini Enfiformi  hominis  fimilis. 

7 horaei j Vertebra  fuperiores  propriis  gaudent  procef- 
fibus  podicis , anguflis , fenfim  deorfum  procedentibus. 
Vertebra xj. & xij. proceffus  habet  breviores,  latiores, 
furfumextcnlos. 

Scapula  & figura  & proceffus  fmgularem  merentur 
coniiderationem.  Cervix  longior  ; proceffui  fpir.ofo, 
longiori,  alius  adeft,  anChoroiiS fimilis.  tenuis  valdd. 

Clavicula  hic  etiam  adfunt,  angulla:  valdi , cartila- 
ginofeque. 

Lumborum  vertebra  firma  valdi,  proceflibus  indru- 
&.T , robuftis,  iifqce  variis , varii  perforata,  ad  motum 
fmgularem  neceflaria.  Sex  adfunt , harum  tres  fuperio- 
res proceffus  obtinent  o&o , anterius  fcil.  tres,  polWius 
quinque,  interiorum  duo  laterales  funt,  validi  latis, 
lati,  furfum  adfcendentes  , in  fine  bifidi;  tertius  ex 
vertebra  medio  adfcendit,  latus  itidem,  longufquc. 

Pojlcriorum  unus  furfum  protenfus  defeendentes  duos 
vertebra  vicina  excipit ; duo  abi  adfcendentibas  jun- 
guntur. Vertebra  tres  reliqua  procellibus  iifdem  gau- 
dent, eo  folo  excepto  qui  interius  ex  corpore  vertebra 
procedit. 

Vertebris  Or  fubjacet , /acre  haud  abfimile,  angu- 
ftum,  poderius  alio  validiore,  adiccndcntc praditum. 

Cauda  in  principio' vertebra  gaudet  longi . fortique, 
cujus  procefius  externus  medius roburtus valdi,  fimilis 
proceflus  etiam  in  vertebra  fecunda  & tertia  notatur. 
Vertebra  reliqua  latiores  funt,  ultima  ovalis  magis 
figura. 

Peder  anteriore/  poflerioribus  breviores , flexiles  ad- 
modum; infimi  vulpinis  feri  fimiles,  nifi  quod  in  pollice 
pedum  anteriorum  «ficula  tantum  duo , non  ut  in  Vulpe 
tria,  adfmc. 

In  Carpo  officnliim , in  Vulpe,  ac  Lupo  digiti  in- 
fiar  fe  extendens,  hic  etiam  repentur,  brevius  licet. 

Offa  innominata  hic  ut  in  Vulpe.  COITERUS. 


& Lutra. 


C A P.  XXV. 

De  Lupa. 

TEsticuli  plurima  in  fe  continebant  Ova , fuis 
fingula  membranis  & vafis  fanguineis  confpicua , - 

prout  in  avium  ovariis  moris  eft , omnia  fibi  mutuo  vicina 
erant , & cingebantur  fubdantia  quadam  non  in  totum 
membranofa , fed  ad  glandularum  naturam  accedente,  il- 
lius baiis  inftar  undi  Ova  in  avium  ovaria  dependent  infi- 
gnis illa  cavitas  erat , qua  tefliculi  includebantur  nec  nifi 
exigua  apertura  in  abdomen  patebat ; fupra  tefticulum 
extendebatur  orificium  tuba: , per  quod  albefeens  humor 
non  modh  per  totam  tuba:  longitudinem , fed  eriim  in 
cornu  uteri  circa  interius  orificium  reperiebatur ; reli- 
qua uteri  parte  vacua  exidente’ tubo:  odium  Utcr^ob- 
verfum  media:  papilla:  infculpcum  erat,  certo  argumento 
ex  Utero  in  tubam  difficulter , i tuba  vero  in  merum  fa- 
cili tranfire  humores,  in  vagini  uteri  ingens  tuberculum 
exdabat , in  quo  radii  pentogonj^  figura  confpimeban- 
tur.  In  concurfu  radiorum  uteri  odium  rcpermxatur. 

S T E N O N I U S tii.  a.  Dan.  obf.  g9. 

C A P-  XXVI. 

De  Lutra. 

■A  Nno  i Sf  6.  menfe  julio  fequentia  in  ea  obfcrvavl; 

Osiintqm  pinguedine  hinc  inde  confperfum,  atque 
duplex,  & nor  tantum  fuper  inteftina  protenfum , fea& 
Ventriculi  fundo , Hepati  qu>  'que , ac  Lieni  connexum , 
telarum  aranearum  formam  omni  ex  parte  referebat. 

V entriculus  fucco  albicante  piicium  fpinis  refer- 
to repletum. 

Intestina  croceo  colore  tin&a , & ubique  fibi 
rcqualia»  ccecoque  deditura , luccum  albicantem  itidem 

continebant. 

P ancrias  exiguum  nigricantem  habebat  colorem. 
Hepatis  lobi  numerabantur  feptem , in  cujus  cava 
parte  umbilicalis  Venaport.T  inferebatur.  . 

Lien  V cntriculo  (obd  ratus , & fex  pollices  trans  ver- 
fos  longus. 

Renis  ingentes , £ decem  glandulis  conglomerati. 

In  pinis  extremitate  apparebat  Os  durum  in  exti- 
ma fua  parte  divifum , incurvatum , & cartilagine  obdu- 
dum,  quod  longitudine  digitum  minimum  «qua vir. 

Thorace  aperto  Mediastinum  oculis  fc  obtulit, 
quod  telam  aranearum  referebat. 

Pulmones  lutei , tribus  utrinque  lobis  Cor  ambie- 
bant. 

Cor  nutem  valdd  longum  & magnum  duas  habebat 
cavitates , ^uarumdextra  tenuis  & (anguine  concreto  re* 

non  potui. 

imilit£f  ac 


CAP, 


, mimi  a n ana  iimus  <x  vacua  erat. 
Reliqua  ob  intolerabilem  foetorem  indaean 
SEG E R US  "MtfetU.  curiof.  lib.  j.  obf.  1 95. 

Bipartiti  <juafi  pancreatis  figura  ; 
ioCanibus,  hclibus,  &c,  G R A I F I U S. 


Digitized  by  Googk 


C A p.  XXVII. 
De  Marte. 

N A T O M E 

irtftitula 

a SEVF.RINO. 


arte.  91 

OMtNTuxin  marfopio  omnia  intedina  includebat  > 
tenne,  fine  pinguedine.  , ' . 

Intestinorum  nulla  obfervabatur  differentia , 
crafltus  enim  Ileon  erat  quam  re&um.  Coccum  nullum. 

Pancreas  candicans. 

Lien  mbicundus& oblongus. 

Pallidius  Hepar,  fex  lobis  diflin&um. 

Vehicula  fillis  lobo  inclufa , quali  plicatis 
fimbriis. 

Ventriculi  forma  confecta. 

Pulmones  tribus  utri  none  lobisconfpicui. 
ic  Cor  & extera  nihil  infolmim  aliis  animalibus  ofien- 


^sUb  cutem  fibr*  nerve*  extenta:  numero  & Cor  & cetera  nihil  infolitum  aliis  animalibus  ollen- 
M ficu  codis  omnibus  rcfpondentes.  taba  n t. 

Cost*  numero xiv.  Penis  ofleus.  Hift.j^.Cent.v. 

Membr  AN  A nuiia  CARNOSA. 

Musculi  abdominis  inter  duas  peritomi  tu-  OBSERVATA 

nkas. 

Ideo  videtur  periton*um  crafliim  Scdenlum.  /» 

non  minus  quam  cornea  tunica  oculi  Bov  ini.  DIVER"S  IS. 

In  longitudine  per  eam  lineam  qua-  relpondet  umbili- 
co erat  carnofem , fed  non  lati  ,&  in  infima  fui  p$rte-  . $*  1 > j\es  utriusque  fexiis  Martes  diffecui , ex  quarum 

Omentum  Ventriculo  inferni  annexum  , inteitiuis  Jb  fe&ioneinpriiuisfequentia  defideroin  deicriptione 


OBSERVATA 


& Lieni. 

Sed  Lien  parvulas  fatispartefiniftraVentriculoap- 
penfus,  omenti  parte  adalligante.- 

Ventriculus  amplior  quam  pro  pufillo  corpore , 
conflans  duplici  tunica , icd  externa  albidior  & levigata, 
interna  utraque  tenuis. 


Martis  quam  habet  magnus  Severinur. 

I.  Quod  ei  denegaverit  membranam  earnofam , qui 
tamin abenigni naturi donat® funt  Martes , licet ardi 
valde  cuti  connata. 

II.  Quod  penem  tantum  cartilagineum  efle  voluerit 
cfim  revera  olieus  fit , tam  in  adulto  quam  juvene , mira- 


Intestina  retrorfum  annexa  fpin®  per  roem-  bilifque  figur®.  SEGERUS  Ihft,  86.  Cent.  y.obferv. 


branam. 

Nullum  c oe  c u M inteftinum,  uniformia  omnia. 
Vesica  u r i n a r 1 a oblonga,  tenuis. 

Hepar  feptem  fibris  conflans,  quarum  infima  qu®- 
dam  trifida,  vclutpes  pulli,  media  triangularis  figur®, 
V ena:  Cavs  per  membranulam  parvo  fpatio  annexa. 
Ren  dexter  fuperior. 

Emulcens  fmidra  longior  quam  dextra 
Ad  Venam  Cavam  hinc  ochinc  glandula  fubrubrxf. 
flavae.  * 


vum. 

lidero  qui  in  Lupo  & VaJ- 


Vina  Cava  multos  fpin®  Ramos  mittit  per  lum-  v.iW  -.r  f-u 
""*»  ".«r...!....™  flC  & M A O N A ■■ 


Cudpitir  olla  iis  qu*  Vulpis  feri  fimilia.  Or  jugale 
longum  valdi  atque  recurvum. 

Dent  er  in  utraque  maxilla  lideroqui  in  Lupo  & Vul- 
pe, exafperati  valui.  Ocularer  longi  funt,  liisirterjefti 
lnciforn  fex,  exiguifatis, iniprimisinmaxillainferiore; 
Maxillarium  utrinque  oilo  funt. 

uSluJ nonus  meatur  hic  eodem  fe  habet  modo  ac  in 


barium  mufculorum  intercapedinem 
Arteria  Venxfubdita. 


Vasa  spermatica  a Renum  medio  defeendunt,  ccllibusprxdita,  in  fecunda  oux  etiam  valida  fatis,  priori 
fed  finduntur  utnnquepa.  te  ima,  quorum  alter  Ramus  (it  iongjor  latus  adellvalidusqueproceflus,  prater  cono- 
continuustedi  abdomen  extra  pervadens.  ideni  1 r > r 

P en  is  a ligamentis  coccygis  enafeens cartilagineus  c V af)furlt  xiv  cartilaginibus  indruft*  longiori- 
&durusindarollis,lummafU!  parte  contortus  ut  tere-  bus,  gracilibus  valdi.  Harumdecem  veru  funt.exqui- 

tja*  j ,aml*us  ^lla  tumc^  ’ |llxM  ^U1  Pr,m:lPluJn  v*"  bus  novem  demi  ollibus  longis  gracilibusque  junguntur, 

bdiadhxrebat  in  extremo  perforatus  ut  acus.  Reliqu*  fpuria  funt 

Ureter  dexter  vefic®  mfentur  .nfcrms  quam  fi-  Dlf,  trcs  priores  proce(rus  habent  extern0J 

d/aphracma  ad  fines  Hepatisobliquidefccndens  ^osforfum  adfccnden.es , in  reliquis  proccITus  omnes 


Colli  vertebra  feptem  funt,  harum  prima,  ut  in  Vul- 
pe , Lupo , Lepore , valida  valdi,  latis,  robuflisquc  pro- 


Reliqu®  fpuna  funt. 

Dor/i  vaiebru  tres  priores  procefiiis  habent  externos 


eadem  illi  parte  connexum. 


ma  ad  fines  Hepatisobliquidefcendens  adfccnden.es,  in  reliquis  proceflus  omnes 

rvrnroviim  ^ — . ■ . ■ ■ ■ , . - — 


Pulmo  dextrorfum  quatuor  condat  fibris  minori-  tjijmnofie. 


Scapula  hic  valdi  lata:.  Clavicula  etiam  adfunt  cir- 


bus  , finistrorfum  duabus  majoribus. 

Vina  Cava  inferitur  in  Cordis  Ventriculum  dex- 


'cdum  anteriorum  arque  ac  fojlen orum  eadem  feri 

P...... : r _ 1 ' 


v in  a L.  a y a in.er.tur  mv-oruis  v enmcumm uex-  conftjtmioqu;l.in  flmiac;iudata. 
trumpropiaunculam dextram;  cadcmvarii  mpulmo-  ^ pene  o[hculumadel(.  COITERUS. 
numconfpergitur  parte  dextra. 


a BARTHOLINO. 

P E r 1 t o n * u m in  hoc  fbbjeflo  non  compannt. 


Digitized  by  Google 


D 


93 

C A P.  XXII X. 

Dc  Mure. 

A N A T O M E 

Muris  majusculi. 

AUu  eo  t a cor  o is  d 1 xtr  a longi  major 
eft  fim/lra , dc  illa  nigra  velut  eruor. 

Ad  orificium  V f v 1 r 1 c 1 11  iuperius  proccflus  qui- 
dam circularis  revolutus  in  feiufum,  parte  qtu  Ventri- 
culum refpicit  fimrtitudinem  habens  avis,  qui  collum  & 
caput  in  pc&us  rcfie&it , R:  condit. 

Visa  Cava  ubi  primum  abHepate  exfurgit  amplo 
fatis  initio,  moxexilior,  & perpetuo  aqualis  adlcendit. 

C 01  cum  1 s testis  um  figuram  habet  Ventriculi  i 
fuilli, magnitudinem, & circumferentiam  paulo  minorem.  | 
T 1 s r f s habet  magnos  ad  corporis  rationem.  Credo  , 
etiam  Epididymida  delcendere  inferius  quam  ipft  intus 
conditi  teftes,  eftque  dexter  venofior  quam  linifter. 

Ren  dexter  longi  vicinior  cav.f  quam  finifter. 

Viri  rauM  qua  proximi  terminatur  cartilagineum 
& trifido  acumine  compofitum , ni  tallor,  reliquum,  duo- 
bus nervis. 

Gtandulofas  habet  prostatas  ad  Vefica:  cervi- 
cem infignes.  * 

Diaphragma  roediafui  parte  pellucidum  .oblon- 
gum, & rotundum. 

Muris  montani. 

COE  cum  peramplum  Ventriculi  modo  interni  afpe- 
rutn  & reticulatum , in  quo  valvula  iniignis  intror- 
fum  externi. 

Hipar  multifidum  feptenis  lobis diflinftum,  quo- 
rum major  vergit  ad  frniftram  partem  reliqui  ad  dextram, 
omnes  i feinvicem  diftin&i. 

Cystis  miis  Cholydochi  valvula  ad  duodenum. 
Splik  longushirudinismajorismodo. 

UsiTiRti  non  re&o  duftu  defccndentes  i renibus 
fed  dorfo  haerentes  & exigui. 

Muris  Indici. 

VEsica  pillia  exerta  eft  abHepate,  peneque 
eft  inanis. 

Ventriculus  ipfi  & gliri confimilis. 

C oi  c u m mtcjtwum  quadruplo  majus  Ventriculo, fed 
agnina  forma. 

Intistina  numerofa  xv.  circitir  pedes  longa. 
Hepar  fani  magnum,  feptem  fibris  dlflindhim.ctini 
m fummo  Cava  exilrt  vetuti  cifterme  fons  amplus,  qui 
mox tamin anguftatur.  SEVERINU-S. 

Muris  Alpini. 

JN  Mure  Alpino  mare  variaannotationedignaobfer- 
vavi.  Primo  occurrit  pellis,  in  qua  raritas  & pau- 
citas pilaram , & Utut  obfervaaonc  digna  eft.  Unus 


M u R e. 

enim  Cuniculus  qui  magnitudine  Murem  alpinum  exac- 
uat tempore  hyemali  plus  habet  crinium  & lana;  quam 
uo  mures  aipini.  Putasne  hoc  line  caufit  A fummo  crea- 
tore ita  fadum  tuifle , minimi.  Quia  enim  animal  lioc  in 
autumno  fcabfcondit,  dc  per  totam  hyemem  in  cavernis 
profundis  & calidis  dormit,  dc  non  nifi  in  fine  veris,  quan- 
do ai!r  iterhm  incalefcit , ex  locis  iftri  fubterraneis  & cali- 
dis prodit , fuperfluum  fuiflet  fi  lana  & crinibus , uti  reli- 
qua animalia  qua;  dies  no&esque  aeris  inclementia; , im- 
bribus ac  nivious  expolita  funt , veftitum , onniiumque' 
fuiflet,  iuperHuum  non  folum  fed  dc  damnofum  fuiflet, 
calor  enim  itle  externus  dc  adventicius  calorem  internum 
extingueret , hurnidumque  radicale  animalis  abfurueret, 
& vix  ad  seftatem  fuperviveret. 

Sequitur  pinguedo,  circa  quam  copia  illa  magna 
proportionaliter  loquendo  obfervatione  digna.  Inter 
pellem  dc  mufculos  ultra  Tlbram  j.  S.  in  ipfo  vero  abdo- 
mine ad  lib.  j.  collegi,  eft  autim  pinguedo  illa  non  admo- 
dum fpifla , lcd  quodammodo  Irquifla,  qua  proptir  vero- 
fimile  mihi  videtur  in  mfa  fuccum  quendam  alimcntofum 
contineri,  quo  animal  dum  hyeme  in  cavernis  profundifli- 
mismontiumdorrqit,  nutriatur,  quiemm  tempore  ver- 
nocapiuntur,  micilentos  efle , venatores  referunt.  Mi- 
nus autim  pinguedinis  in  abdomine  hujus  animalis 
propterea  contineri  exiflimo , ne  vifcera  interna  propter 
pinguedinem  comprimantur.dc  eorum  a&ioics  l.edantur. 

Musculi  abJomiiui  propter  pinguedinis  copiam 
vix  confpiciebar.tur , peJibur  vero  tibiisfque  tam  ante- 
rioribus quam  pofterioribns  infervientes  mufculi  validifli— 
mi , neque  usque  adeo  pinguedine  circumdati  erant. 

Pauco  Sanguini  privitum  efle  animal  hocetiam 
obfervavi,  fanguinein  enim  protinus  in  pinguedinem 
tratifmutari  exiltirun,  in  porcis  idem  obfcrvant  laniones, 
quo  enim  obefiores  eo  minus  habent  (anguinis. 

Indorfo  pncf  .itim  verfus  cervicem  dc  (capulas  multum  . 
carnis  cLANDULosc,  qualis  dc  mammarum,  inve- 
ni. Carnem  hanc  duplicem  ulum  habere  exiftimo.  Pri- 
mbcum  in  dorfo  humi  Ararum  eft  animal  , dc  in  altum 
extenfis  pedibus  inftar  plauftrifcenoonuftum,  dc  alii  mu* 
res  mordicuji  apprehensa  candA  verfusfpecumipfum  tra- 
hunt, ne  fpina  dorli  laxieretur-  Dein  verilirnile  in  came 
ifti  fiiccum  alimcntofum  aiftatis  tempore  coacervari,  quo 
in  hyeme , cum  animal  dormit , dc  cibum  non  capit , ca- 
lor nativus  8c  humidum  radicale  mirando  modo  (ovetur. 

I lac  fi  non  apodiftica , verifimilia  tamen  videntur. 

Ureteres  craflitie calamum feriptorium penna: an- 
ferina:  adaquant.  Ha:c  tamen  cum  diltin&ione  mtelligen- 
dafunt.  Veras  emm  Ureter  proportionem  non  excedit, 
(ed  pinguedine , qua:  dc  fuam  membranam  habet  invefti- 
tuseft,  forlan  in  eum  finem,  ut  in  Hyeme,  cum  animal 
dormit,  praiter  veficam  ctiAm  ureteres  extendi , dc  poli- 
tionem aliquam  urina:  retinere  poflent. 

Intestina  fepties  corporis  longitudinem  adaqua- 
bant. Cacum  hiic  capacitate  fua  proportionem  reliquo- 
rum nonnihil  excedit , forfan  in  eum  finem , ut  in  hyeme, 
dum  dormiunt , dc  puriflimo  fucco  alimentofo  in  pingue- 
dine ?c  came  difta contento  nutriuntur,  fiqua:  excre- 
menta fuperfuerint,  hic  colligerentur,  ufquc  dum  Vere  i 
fomno  expergifeuntur. 

TVvulam  nullam  inveni , forti  etiam  inutilis  eflet. 
Ufus  enim  valvula:  praripuus  dim  fit , ut  obftet,  quo  mi- 
nus flatus  putridi  ex  colo  a^inteftina  fuperiocaadlccixfe- 

ttt. 


De  Mu 


exora- 


re chylumque  inquinare  poflir.t,  ac  nuite  fetor  ii 
mento  (it  , nonvideoad  quid  profaiflet  valvula. 

PcBut  & caput  non  perluftravi , qtiia-ofla  integra 
fervare  volui. 

Offa  Colli  & peBori/  cnm  hothine  feri  conveniunt. 
Collum  enim  feptem  conflat  vertebris./vrrv/^vquin  etiam 
eleganter  fabricatas  habet.  • 

rojlcrior  pan  Crann  obmfa  eft  magis  quam  in  reliquis 
quadrupedibus , procul  dubio  a creatore  ita  fadum , ut 
caput  (pin*  dorfi  firmius  incumberet , robur  quin  etiam 
capitis , dum  pedibus  terram  fodit  & quz  obviam  ve-  - 
niunt  dentibus  rodit,  adaugeretur. 

Homoplatn  codis  uti  in  homine  alnsque  non  incumbunt, 
fed  elevat*,  & undique  carne  glandulosa  fubftrata:  funt. 

Ccjla/  uti  homo  ex  utroque  latere  habet  duodecim , 
fepceaKias , & quinque  mendolas.  Quod  in  aliis  qua- 
drupeamus  non  obtinet- 

Pedet  anteriora  digitos  habent  quatuor,  unguibus  acu- 
tiflimis , ac  validis  munitos,  fed  pollicibus  carent.  Poflino. 
rct  vero  pedes  fuos  habent  pollices. 

Hujus  llrudura:  cum  admirarer  differentiam , & qua 
de  caula  id  i creatore  fidum  apud  me  perquirerem,  en  in 
Gefncri  opus  de  quadrupidiliui  incido,  ubiindeferiptio- 
ne  hujus  animalis  hax  habet  verba:  Cancrum  inquit  ob- 
fervandum  eft  tempus  quonam  dormiunt,  ne  ante  illud 
fodiantur.  Pmgmilimiquki^fubnatalem domini  repe- 
riuntur.  D.iixf.i  etiim  opera,  ut  inter  fodiendum  pa- 
rum (trepidis  fiat , ne  in  calido  fuo  loco  excitei^v.  Ex- 
perredi  enim  capi  non  poffunt:  namutcun,|oBtrenue 
fodiat  venator , ipfi  fodiendo  fimul  & retrocedunt , & 
pedibus  quam  eftoderint  terram  rejiciendo  foflorem  im- 
pediunt. Ex  his  apparet  animal  hoc  pedibus  anterioribus 
radere,  polterioribus  vero  retrorfum  projicere  terram, 
ad  radendam  itaque  terram  fic  foveas  excavandas  digiti 
quatuor  non  tantum  fufficiunt,  vertim  etiam  pollices 
inutiles  & impedimento  eflent.  Poteris  id  in  pueris  qui 
seftatis tempore  ad  littora manibus ferobes fodiunt,  ob- 
fetvare.  Pofteriorum  pedum  ver6  alia  eft  ratio  : illis 
enim  quia  terram  prehendit  & retrorfum  contra  foffo- 
rera  cum  impetu  projicit,  pollices  majoris  roboris  caufa 
requiruntur.  HILDANUS  Ccut.  vj.  ohf.  97. 

Muris  ejusdem. 

IN  AlpinomurcquemdomialuimusdifTe&oqua*  fah. 

HilJanut  Ccut.  vj.  ohf.  tyj.  prodidit , vulgaria  omnia 
fic  fe  habere  confpeximus.  At  Linguam  prstcrea 
proportione  capitis  totiusque  animalisj  fatis  longam  la- 
tamque  obfervavimus.&Laryngem  quoque  fatis  amplam. 
PutMONts  altero  tanto  minoresquam  Hepar, 
Tiiymum  autem  pulmonibus  adfitum  juxta  arte- 
riam afperam  plani  ejusdem  cum  illis  magnitudinis 
Ventriculum  fimpliciflimura  ex  duabus  mem- 
branis tenuioribus  compolitum. 

Paschas  longiusculum , fed fubftantcc valdi te- 
nuis, cumcanalicuioVirfungiano. 

QueniadmodCun etiam  Intistina  membranis val- 
dii  tenuibus  contexta. 

Lien  digiti  longimdine&ipfe  tenuis  erat,  fedcolo- 
loris  fanguinei,  floridi. 

In  It  e n ib us  CirunculaspapilUresnonpluresquaiti, 
quatuor  deprehendere  licuit. 


9 3 


Hepar  v.  maximum  erat,  in  v.  lobos  divifum,  tres 
minores  fcil.  unum  majorem , & unum  maximum.  Ex 
quibus  major  ille  extrema  fui  parte  quali  trifidus  Veficu- 
lam  bilariam  aflixam  habebat  va!d£  exiguam , bilem  pau- 
ciffimam  continentem , fed  viridiflimam  & aqn*  inilar  li- 
quidam. V ELSCH  IUS  obf.  160.  hk.  1 . A hfc. cur • 

Muriam  in  Norwegia  depluentium. 


1657. 

tMmut , in  diffedione  occurrebant  fet|uentia. 

Muris  uni  verti  magnitudo  Gliresnoilrosarquat. 
Pellis  variegata,  flava,  nigris  maculis  diftinda> 
ade6  tenera  ut  fepirari  nequeat , nili  in  myftace. 

Dent  es  incifom  dik>  in  utraque  maxilla.;  loco  ca- 
ninorum vacuus  eft  locos,  quem  implet  fere  lingua.  Se» 

Suuntur  mox  M olares , quorum  utrinque  tres  funt , toti- 
em  Alveolis  dilhndi , primus  latior  inciteris  quatuor 
velut  ferris  donatus,  Quarum  in alveolis quoque conlpf- 
ciuntur  veftigia ; alter  tribus , quia  minor , terriusToti- 
dem,  fed  ardioribus  quia  priore  adhuc  minor,  i redoni 
inferiores  fub  prioribus  terminantur;  in  aliquibus  lon- 
gius prominent,  minus  in  aliis.  Protenduntur  radicibus 
longillimii  incirvi  ad  molarium  principium.  In  medio 
latiores  & inflor  gladii  acuti.  In  extremitateprimaex- 
cavaci  vehit  cochleare,  quo  melius  fruges  arrodant. 

Lingua  larga  longitudine  dentes  inferiores  incilb- 
ries  facile  exarquac. 

M a x 1 L l x.  inferiori,  qua  fuperiori  inarticularur,  tres 
funt  apopliyfcs. 

Os  petrosum  quafi  cariofum cultro  non  difficul- 
ter abraditur. 

Ossicula  auditus  tria  exigua  a Cafferiodepi- 
da,  fed  ftapedis  forma  ab  illo  variat , hic  feri  rotunda , 
medio  foramine  in.  ambitu  fuo  llellularum  velut  radius 
obtinens. 

Membrum  genitale  foris  pilofum  intus  carti- 
lagineum ex  offe  pubis  prominulum. 

Cauda  brevior,  fecus  ac  in  vulgaribus , dcccm  ta- 
men articulis  conftans. 

Os  Femoris  triplici  capite  acetabulo  jungebatur. 
Accuratam  hujus  animalis  Hiftoriam  pertexuit  O- 
LAUS  WORMIUS,  feriptoque pubico illuftravit 
THOM.  BARTHOLINUS. 

NOTATA 

1* 

NARIBUS.* 

1^5  Arium  laraell*  qualiter  fe  habeant  vide  capite  deflv. 

MAMMIS. 

DE  Mammarum  Gtu&  Numero  vide qu* habe- 
mus capite  de  Cana. 

PLACENTA. 

DE  Placenta  Uterina  vide  caput  de  FW*- 
ed,  Cuniculi,  Lepore,  & Ove 

M j CAP 

I * 


Digitized  by  Google 


9+  D E 

C A P.  XIX. 

Dc  Ove. 

£ X OlSILUTIOHl  NOSTRA, 

C U L I I O I I Q.U  L PRIVATI 
A MST1LO  D A M INSIS 

Membrorum. 

VEntricvli  hic  quatuor.diverfir  conditionis  & . 
m .lenitudinis,  funditor  ac  in  Vitulis,  uti  Fig.  III. 
Oblervationum  Aniflcl.  exhibet , Erimus  eorum, 
qui  mJgnu/  Venter  dicitur.  Secundo,  qui  Reticulum  vo- 
catur,.illidet.  Ille  capacior  multo  altero  eft , faecis  nul- 
lis , quales  in  Vitulo  notamus , praxiitus , Hic  (quam  fe- 
cundumdiximus)  gulam  magis  recipit  primo , nullis  iti- 
dim  plicis,  quales  in  Vitulo  obfervaii  diflo  loco  docui- 
mus, exafperatus.  Uterque  adeoque  fimplicis  vefica:  fpe- 
ciem , intus , extusvi,  refert,  ad  recipiendum  fatis  aptus. 
Tertius,  Omafu/  appellatus,  foliis  ntembi aneis , Val- 
vularam  conniventium  in  Inteilinis  humanis  fimilitudi- 
rem  habentibus,  quinque  aut  fex , quali  excavatus eft. 
Ad  hunc  facilis  materia-  motus  ex  Ventriculo  fecundo 
ipfiqne  continuato  primo.  Ad  ingrefium  tamen  egref- 
fumque  notabilis  valdi  valvula  cft , viai%varii  anguitare 
valens,  membranofa  omnino.  Quartus,  omnia  ex  Ter- 
tio accipiens  , ^Ahomafu/  nuncupatus,  capaciflimus  o- 
mnium  eft , oblongiores  figura: , pyloro  continuus , pli- 
ca; in  hoc  nuite , fed  squalis  maximi  fuperficies,  interna 
zque  ac  externa. 

Artiria  Splinica  quamprimum  Lienis  corpus 
acceflit  in  duos  infigniores  dividitur  ramos,  horum  unus 
inferiora  alter  fuperiora adit , Uterque  iterum  quamplu- 
rimas  propagines  de  fedimitir. 

Vrna  Splinica  antequam  Lienem  ipfum intrat 
inplurcs  feridiltribuitur  Ramee,  rarum  enim,  nullam 
omnini  ejus  divifionem  hic  notari,  quale  exemplum  haud 
ita  pridem  mihi  obtigit.  In  R amotum  horum  quovis  Val- 
vula/ ordinarid  duas  reperimus,  refluxum  fanguinis  ad 
Lienem  impedientes- 

Uteri  orificium  internum  varii  contortum  intefti- 
tmlum  refert , liquidem  artificioft  extenfum  exficcarum- 
que  fpefletur,  circuli / membraneis  valvularum  intefh- 
nalium  figuram  referentibus  , locis  omnibus  ubi  plicatur, 
incurvaturvi,  miri  id  anguftantibus.  Haud  uniformis 
interna  ha:c  eavitar  efl , utpote  quam  modo  pollicem , 
modo  vix  minimi  digiti  extremum,  recipere  pofleob- 
fervamus. 

Tura  utirina  extremo  eo  quo  tefli  vicinior  eft 
ampla  quoque  admodum  notatur,  valdeque  lacmiata, 
fimilitir  ac  in  Vaccis  id  obfervari  Ibo  loco  docemus. 

Tes  rts  ex  duplici  Juhfiantia  iu  Ove  fo-mina con- 
flare videtur,  tlanduhia  una  , unicam  quidim  glandu- 
lam , aft  ex  plurimis  minoribus  conglomeratam , exhi- 
bente, altera  t ejieuhri  omnincS , adi  vclicanimmiiiu- 
tiHimannn  aquofo  humore  repletarum  congeries  eflet. 
Oblongior  js  hac  figura:  cft,  iCa  globofrv  magis;  Une 
quoque  Vafis  fpertnaticis  pnvparantibns  vicinior,  ficut 
veficula  qua-  lis  lingulari  eorum  ramulo  gaudere  videatur, 
aft  iUa  ab  i /oeni  remotior. 

Vasa  Spermatica  in  fcemina  reflo  du&u  ab 


Ove. 

Aorta,  OavS,  & Emulgentibus  ad  Teftes  haud  defeen- 
dunt,  fed  verd  variis  modis  contorquentur,  antequam 
eb  deveniant. 

Membranarum  in  ftetu  ovillo  hic  videtur  fitus. 
vAnmias , tenuis  quidim , aft  valida , laxi  eum  ambit , 
humore  lento,  Aquie  obfcura:  vifcidiori colore fapore- 
quefimili,  inter  eum  &fcetumcoIleflo. 

Huic  ab  uiia  parte,  qua:  nenipi funiculum  umbilica- 
lem relpicit,  ^Alantou  cohaeret,  parte  .una  ultra  A- 
mnion , verfus  Cornuum  uteri  extremum , utrinque  fe 
extendens,  ubi  etiam  acuminatam  magis  figuram  adfu- 
mit , altera  verfus  fundi  uteri  anguftias  eas  qua:  orificio 
interno adftant.  Utriquecircumjacet,  imo coha:ret  fir- 
mitir , Membrana  Chorion-,  Vafa  excipiens  umbilica- 
lia , iifquc  tranfitum  permittens  ad  uteri  tunkie  mtim* 
Cotyledone/  , has  vero  ubi  intrant  vafa  ha:c , rodfcdivifa, 
complicatu] ue  , glandulosa  fubftantia  llipantur  , fic  ut 
ex  vaforam  extremis,  & fubftantia  hic  glandulosa  glo- 
bulus complanatus  exfurgar,  qui cavitateea, Cotyledon 
difla,  recipitur.  Chorion  ex  Membranis  duabus  conflat, 
qualis  tunicarum  numerus  etiam  in  ^Amnio  oblervatur , 
licet  in  cliorio  crallities  major  quam  in  amnio  notetur. 
lAIantoi/  liquidam  fummi  & ex  albo  rubicundam  con- 
tinet materiam , quam  veram  urinam  efle , vel  ex  eo  fa- 
tis evidentir  colligimus , quod  inflata  vefica  urinaria  fla- 
tus per urachum  in  tunic^pijus  carum  tranfeat,  aquam 
eo  contentam  commoveor 

Inus  iculo  umbilicali  Arteria:  dua:  funt, 
quaru®jii.Tvis  feparato  loco  Arteriam  Iliacam  foetus  ac- 
cedit , dum  itidem  Vena  , qu*  tamen  circa  eum  locum 
qui  Abdominis  cft  in  Venam  unam  coeunt,  cujus  pro- 
grefTus  in  Hepar  ipfum,  pr.vter  Urachum  (eu  duflum 
urinarium.  Tortuofa  valdi  Venarum  arteriarumque  in 
hoc  funiculo  diftributio , at  ver6  uraclii  refla  omninb , 
ufquedum  in  Alantoidis  membrana  cavitatem  hiet. 

Alantois  Membrana  fubtiliffim*  valdi  fubftan- 
tia: & Amnio  modo  diflo  cohaerens. 

Intestinum  cokcum  in  abortu  ovis  ni!  nifi  Coli 
quadam  extremitas , fimiliter  ac  in  Fele  Zrbednca,  altif- 
que  animalibus  variis. 

Renis  valdi  hictuberofi  atque  inamuales , quali  ex 
quaniplutiniis  globulis , aut  oblonge  quadratis  particulis, 
eflent  cor.ftru&i.  EJegantiftimi  figura  eorum  notari  po- 
terit ubi  tunica-  tegentes  omnes  ablata: , Gc  enim  egregii 
patinam  eam  lapideam  refert,  quam  nos  vulgo cenjcbulp- 
Jchoetel  vocamus. 

Membrana  adiposa  ablata  tunici  integuntur  propria, 
denfa,  validaaue  fatis,  huic,  ubi  aufertur,  coharret 
fuljlantia  quaxlam  cinerea  inftar  cruda-  came»  mteftino- 
rum,  ejufdem  ubique  crallitiei,  facili  a fubftantia  reli- 
qua Renis , rubicundiore , fecedens,  pelliculam  mucofam 
cineream  diceres,  iuftrumento  a tunica  ipla  facili  poftea 
feparatur. 

V rsTicuLus  in  Mare  vaginali  etiam  tunica  in- 
volvitur, fan  ejus  inferior  crafla  adeb,  uttefticulum 
tefticulo  additum  referat , alba  eft , denfa , globofiorit- 
qi  ie  figura- , aliqua  fui  parte  T eft  iculo  veto  continua , ru- 
bicundior lurc  eft  exterius , duflibus  feminariis albicanti- 
bus per  tunicam  futi  videbamur)  quali  transparentibus. 
Quid  particula difla  efficiat,  &an  vafomro  feminalium 
complicatio  quaMjam,necdum  determinare  licet.  BLA- 


. Digitized  by  Google 


D E 


NOTATA 
• # 

In. 

cerebro: 

VAria  hic  proponit  trad.  de  Cerebro  bnitorum- 
que  anima  W I L S I U S , q u,X’  fuo  loco  legi  pof- 
lunt,  pauca  huc  tranftulifle  futficiet. 

Quod  PROMINENTIA  «AT1FOIMIS  fint  pril> 
cipalcs,  & Teftes  illarum  Epiphyfes,  fivi  procomium 
medullarium  qui  exnidi  in  Cerebellum  feruntur  capita , 
quibus  il\j  diverticulis  primariis  adjunguntur . manifeflo 
apparet<|(Dve>Vitulo,Equo>&  quibufdam  aliis,  ubi  cum 
nates  funt  magnitudinis  infignis.i  is  T eftes  perexigu*  mo- 
lis adnafcuntur, atque  his  plani  intermediis  proceiliis  me- 
dullares prominentiarum  priorum  appendices  exiftunt. 

Prominenti*  dida:  natiformis  hic  fimili- 
tiracinEquo,  Vitulo,  & plerifque  aliis  quadrupedi- 
bus ir  (ignitir  magnae , exterius  carnei  coloris  apparent, 
quia  tenui  meninge  Vafis  plurimis  praedita  inveftiuntur , 
cum  interius  fublutei  fint  coloris  tunica  fublata. 

Arteria  Carotis  in  eundis  animalibus  obli- 
qui intra  Cranium  adfcendit ; verum  quoad  fitum  f.  pro- 
tenfionem  ejus , juxta  glandulam  pituitariam  non  eodem 
modo  fe  habet  in  omnibus : nam  in  Homine  canalem  of- 
feum,  propter  ip&m  peculiariter  exfculptum,  tr^peo 
Cingulari  pertranliens , utrobiqne  per  longum  exporre- 
Oa  jacet;  atque  ex  hoc  trunco  interdum  hirculos  quos- 
dam ad  glandulam  pituitariam , licet  haud  fempir,  emit- 
tit. Item  in  Equo  truncus  ejus  fibularis  efl.&c.  (vide 
caput  de  Equo)  In  Ove , Cane , Vitule , Cereo , Vulpe , 
& plerifque  aliis  quadrupedibus  utraque  Carotis  dum  in- 
tra Cranium  fub  dura  matre  reconditur , in  exiles  propa- 
ginesdivifa,  cumque  aliis  Vafis  fcil.  tum  Venis  tum  fibris 
nervofis  complicata  plexus  retiformes  confticuit,  qui 
plexus  utiinque  ad  latera  fcllarturcica:  protcnfi  cavita- 
tem inibi  exiftentem  implent  , dein  poli  multiplices 
Vaforum  omnium  divarkationes  propagines  qmedam 
arteriofaiab  aliis  extricate  ac  denudunira:,  in  eundem 
truncum  coalefcunt,  qui  duram  matrem  perforans  reda 
Cerebrum  confcendit. 

PrafoidJ  Vaforum  plexus  f.  rete  mirabile  in 
quibufdam  animalibus  longi  majus  eft,  ac  multo plures 
Vaforum  divaricationes  continet  quam  illud  ipium  in 
aliis:  nam  in  Vitulo,  Ove*  Capra,  & caseris  qua  her- 
baceis vefcuntur,  ejus  compages  amplior  eft,  quam  in  Ca- 
ne, Fele,  aliisque  brutis  carnivoris  & calidioribus. 

Glandula  pituitaria  intra  feliam  propriam 
in  medio  ollis  cuneiformis  excavatam  reconditur , in  arca 
modb  laxius,  modo  ftridius  inclufa,  nam  in  Cane , fele, 
& quibufdam  aliis  animalibus  infundibulo  cohairens  cum 
eo  amoto  una  divellitur, & tunc  moles  ejus glandulis  dua- 
bift , inter  fc  diflin&ig , & facile  ab  invicem  fcparabili- 
bus,  conflat.  Verum  in  Ove,  Vitulo,  Porco,  «multis 
aliis,  ex  omni  parte  nifi  qua  infundibulum  admittit, 
duri  meninge  inveflitur,  ejusque  obdudione  intra  offis 
cavitatem  ardi  concluditur.  Inftipdr  in  his  compages 
ejus  unica  & individua  videtur,  beet  revera  4 fubftar.tia 
qua:  duplicis  generis  eft  conflatur. 

Glandula  b*c  in  */lgm  major  eft  qoam  ia.Hemine 


) v e.  95 

ant  Cane,  in  Equo  m.  miror  quam  in  Bete.  Difcrimi" 

M hujus  ratioin  eo  potiffimum  confidere  videtur,  quo° 
c.i  in  aliquibus  folummodo  fuperimpofifam  Cerebri  iuq" 
lem,  atque  in  aliis  & Cerebrum  & Arterias  carotide* 
juxtaillam  adfcerdentesrefpiciat,  adeoque  prout  fimu* 
utrique  horum  aut  tantum  alteri  refpcdum  debet  ejus 
moles  major  aut  minor  exiftit. 

NERVIS. 

N Ervorum  Hiftoriam  curiofiim  , Homini  .eque  ac 
animalibus  aliis  accommodatam,  WILSIUS  fin- 
gul.iri  trndatu  proponit,  exeo  qus ad  Ar.atomen bru- 
torum facere  poterunt , fuis  locis  legere  poterit  Ledor  , 
placuit  nobis  non  nifi  ea  quE  fpeciatim  inanimalibus  ob- 
fervata  fpeciali  capite  exhibet , huc  transferre , aliis  ani- 
malibus luis  locis  accommodanda , in  reliquis  benevolum 
ablegare  Lcdorem  ad  ea  qua:  m Anatomc  Hominis  ex 
eodem  adfererrur. 

De  ratione  dii  criminis  quod  Nervee  Parie  vagi  & in— 
tercojlahr  in  Homine  ac  bratis  animalibus,  intercedit, 
hac  cap.  19.  proponit. 

Hactenus  Nervos  omnes  ad  pracordia  & vifcera , nec 
non  ad  plcrafque  alias  partes , quas  fundionis  involunta- 
ria- organa  funt,  proter.fos,  juxta  ritumquo  ifli  in  ho- 
mine conformantur,  ddcripfimus;  eorumque  munera- 
ac  ufus , ac  in  omnibus  phxnomen»  maxime  notabi- 
lium rationes,  fubdidimus.  Priufquam  ad  reliquas  Ner- 
vorum conjugationes  procedimus , oftendere  oportet , 
fub  quo  diferimine  Nervi  prxdidi  in  hrutie  ammahhut- 
reperiuntur,  & inquern  finem  taliscujufqueillorumdi- 
ferepantia  inftltuirur. 

Supra  innuebatur,  Paris  vagi  truncum,  in  quaJrupeJi- 
hes,  vala  nervea  plura  quam  in  homine  ad  Cor  & appendi- 
cem ejus  mittere:  cujus  rado  fatis  obvia  eft  ; quia  fcil. 
Nervi  cardiaci  in  brutis  fere  tantum  ab  hoc  Pari,  & vix 
omnino  ab  intercollali  procedunt ; quare  cum  ifli  folum 
unius  originationis  funt,  ideo  plures  requiruntur,  qui  ta- 
men omnes  multo  paucioresfunt  quam  iidem  in  homine, 
a gemina  ftirpe,  fcil.  ambobus  Nervis,  profudi : in  quan- 
tum beflia:  prudentia  carent,  & variis  diverfifquepaiiio- 
nibus  non  multum  obnoxia  funt , ideo  non  opuserat,  ur 
fpiritus  ab  in  pr.-ecordia  derivandi , duplici 

commeatu , fcil.  uno  pro  fundionis  vitalis  exercifio , & 
altero  pro  affedtium  imprelfionibus  reciprocandis , po- 
tirentur ; quin  fufficiat  eas  omnes , in  quacunque  ipfo- 
rum  munera  deftinatos,  eodem  ufque  tramite  deferri- 
In  plerifque  Brutis,  Nervae  interccfiali/  a Plexu  ejus 
ganglioformi  , fere  fine  ulla  ramificatione , ufque  ad 
Plexum  ejus  thoracicum,  (blitarius  perflat : in  quo  ta- 
men tranfitu  non  eodem  ritu  in  omnibus  habet:  nam  in 
quibufdam  /ingularie,  & (eorfum  a Paris  vagi  trunco 
defertur,  nec  in  toto  itinere,  nifi  fuperius  per  furculum 
a Plexu  ganglioformi  dimifium , cum  eo  communicat : 
in  plurimis  vero  Nervus  intercoftalis  mox  a plexu  ejus 
ganglioformi  in  vicinum  Paris  vagi  plcximuranfit , ubi 
cum  utrique  Nervi  coalefcere  videntur,  illuc  ambo  fub 
eadem  communi  capfula  involuti , quafi  unicuseffent,  fi- 
mul  feruntur,  donec  i regione  prima:  coda:  pervenirer , 
ibidemque  plexu  conflituto,  Nervus  intercoftalis  Paii: 
vago  abfceoens,  in  plexum  Thoracicum  defertur;  fi- 
mulquc  Ncrvusalter  inter  hunc&  iftum  plexum  proten- 
ditur; quiNervi  cum  unusfub,  &alt«fupraArtcrami 

lub- 


$6  D e O 

fubcUvitm  defertur , fada  velat  anfula , truncam  ejus 
conftringunt. 

Etiam  Nervus  intercoIUlis . a jugulo  ad  fummitatem 
Thoracis,  cum  Paris  vagi  trunco  (ub  eadem  vagina  de- 
fertur; haud  tamen  eidem  unitur,  fed  utrique  in  toto 
hoc  tradu  ufque  diftindi  manent,  & membrana  difle- 
da , facile  ab  invicem  fecedunt.  nifi  quod  fibrillis  qui- 
bsifdam  ab  invicem  emidis  quibufdam  locis  connedun- 
tur : quatenus  autem  hoc  ritu  Nervus  intercodalis  Paris 
vagi  trunco  adjundus . fub  tegmine  Jjus  incedit,  folum 
i utel*  St  meliori/  conduSu/  gratia  ita  conditui  videtur : 
quare  in  quibufdam , forfanubi  truncus  intercodalis  ma- 
jorelt,  aut tranfitusejusdadium brevius,  quafi tali pras- 
dio  non  opus  edet , iplc  folitarius  defcemiit.  Vidimus 
hunc  Nervum  in  uno  latere  Paris  vagi  pr®fidio  obcedum 
fuifle,  altero  folitarium  proceUific. 

Sive  Nervus  intercodalis  ab  inferiori  Paris  vagi  ple- 
xu abfcedit,  live  non,  utcunque  inter  hunc  & ple- 
xum Thoracicum  in  plerilque  brutis,  forfan omnibus , 
vrarmts  protenditur  qui  in  tranfito  Arteriam  vertebra- 
lem circumligat,  quo  certe  inter  pracordia  Sc  exterio- 
ri rejpirationi/  organa  fympbaxu  fudi  netur  : quinimio 
ab  hoc  inferiori  Paris  vagi  plexu  quandoque  furculum  & 
fibras  ad  rami  brachialis  principium , in  quo  Di aphae ma- 
tis nervus  radicatur , deferri  obfervavimus;  quandoque 
etiam,  licet  rarius,  i plexu  thoracico  propagir.es  quaf- 
dam  verfus  Cor  & appendicem  ejus  emiflas  vidimus.  In 
Cercopitheco  > fupra  nunc  Plexum  thoracicum , furculos 
quofdam  & propagines  a Nervo  intercodali  verfus  pr®- 
cordiaattenlbs,  prius  innuimus. 

Circa  hos  Nervos  infra  nracordia , fn  ventriculum  & 
vifcera  inferiora  ubivis  diltributos,  nullum  fere  diferi- 
men,  quo  in  homine  ac  brutis  differunt,  advertere  licet. 
Diaphragmati  i Nervn/  in  quadrupedibus  inferius  confi- 
dit: cujus  ratio  eft,  quia  Nervi  brachiale/ , 4 quibus 
ifte  procedere  debet,  inferius  oriuntur;  quor.iam  fcil, 
Bruti/  longiora  colla , utpote  jugo  Ji fi  mata  , tribuuntur. 

SPINALI  MEDULLA. 

Circa  Vafa  in  Spinali  Medulla  fe  exhibentia  antiquis 
haud  adeo  cognita  varia  communicare  placuit  TraS. 
di8o  de  Nervn  W I L S I O ; Hominem  tradita ®que  licet 
fpedent , ac  bruta  animalia , haud  inconveniens  tamen 
etiam  Itoc  loco  qua  de  iis  adducit  proponere , ad  bruta 
alia  fuis  locis  referenda.  Cap.  allegato  xxix.  hac  Coroni- 
dis loco  adfert. 

Adhuc  amplius  circa  Medullam  Spinalem  advertere 
liceat,  quodficut  N error  ordinata fcrie& diataxi velut 
miliari  manipulatim  ac  quafi  per  turmas  emittit ; ita  Va- 
fa  ejui  f angui  fer  a non  minus  infigni  artificio  difponun- 
tur : nam  qua  in  fuperficie  Spinali;  Medulla  quaque 
juxta  ambitum  ejus  Arteri*  St  Ven*  aliique  fangui- 
du3u / ferantur , rariora  quadam  & fumnfe  notatu  di- 
gna continent. 

Primo  obfervare  ed , quod  Vafa  /anguifera  totam 
Meduli*  Spinalia  pariter  ac  oblongata  compagem  den- 
fa  propaginum  ferie  invediunt ; quod  cuipiam  inquirenti 
manifedins  fiet,  fi  prius  Arteriis  vertebralibus  atramen- 
tum injiciatur ; nam  4 tali  injectione  aliquoties  iterata  , 
ftcile  patebit  vaforum  plexus  veluti  retiformes  fuperio- 
rem  medulla  traftum  obducere.  Quo  tamen  ritu  h®c 


V E. 

vafa  utrinque  ab  arteria:  vertebralis  trunco  procedant , ac 
qui  infuper  fanguiduBur  venoft  tota:  Meduli®  Spinali , 
ac  artehof  ejus  portioni  inferiori  dedinantur , non  ita 
plane  condat;  quia  fril.  vertebrarum  clauffra  odea  non 
line  difficili  negotio,  prarfertim  in  adultis  animalibus, 
perrumpuntur ; eoque  opere  ut  plurimum  vaforum  or- 
tus Sc  ramificationes  deleri  folent ; verum  ut  recondita 
lux  accuratius  limemur , varias  embryonum  diflediones 
indituimus,  nempe  in  quibus  vertebras  adhuc  molliores 
quoquomodo  diflecare , iilque  medullam  integram  exi- 
mere , atque  odium  receflus quofvis  penitius  lntrofpicere 
licebat  ; porro vafis omnibus,  quo  illorum  traChn  & di- 
varicat iones  ir.ehus  perciperentur , liquores  varii}  modo 
tin&os  injecimus.  Atque  huic  indagini  fuccefliis  aptatus 
aderat : nam  cito  cum  plurima  admiratione  tMMtimus , 
qudH  ejufmodi  vafa , fcil.  Anena  , Smur  W Vrnat , 
qua:  iUtfuOai  refpiciunt , cum  apparatu  non  minus  in- 
ligni  difpolita,  etiam  ad  Medullam  Spinalem  pertinent. 

Cumolim  Capita  feoriima  fpma  diflecaremus,  ar- 
teria/ vertebrale/  tantum  ad  if*ipax*t  fpedare,  juxta  vul- 
gi fententiam , opinabamur : Cumque  in  abfciflb  medui- 
I*  oblongate  Caudice  tres  rami  arteriofi  apparerent , id- 
icirco  in  utriufque  Figunt  explicatione,  arteriam  verte- 
bralem cum  triplici  ram%  in  occiput  efferri  pronuntiavi - 
wur.  Verum  en  inivero  /Ariena  vertebrali/,  fuperiori 
fpma  parti,  fanguinis  ®que  magna  tributa  ac  ipfi  iU/- 
puXu  pendit;  atque  medruj  ificRamur  artenoftu , qui 
in  Figura  prima  Utera  T.  in  fecunda  vero  S.  infignitur, 
mi  rffine  in  caput  afeendit , verum  ab  ido  arteriarum  ver- 
tebralium concurfu  verfus  fpinam  dcfccndit , ac  4 com- 
muni linginis  perplures  arterias  confluxu  ibidem  fadio, 
laticem  pro  medulla-  (pinalis  fummitate  irriganda  deor- 
fum  convehit.  Quare  hic  loci  non  modoidumenorem 
nodrum  corrigere,  ac  vaforum  omnium qu® fpin® de- 
dinantur , qu®  fcil.  plurima  dupeDda  continent , exadam 
deferiptionem  tradere , oportunum  videtur.  Cum  itaque 
h®c  vafa  triplicis  fuiit  generis,  fcil.  Artari*,  Sinu/ , & 
1 m* , lingula  eorum  pa.  ticulatim  exponemus ; ac  im- 
primis de  Arterii r dicemus. 

Aneri *,  qu®  fanguinem  verfus  fpinam  conducant, 
alio  modo  fupra  Cor  , alioque  infra  tpfum  difponun- 
tur.  Quoad  pnur , cum  Aon*  truncus  ibi  datim  in 
plures  ramos  fidiis,  regione  fpin®adfcedit,  ideo  t ra- 
mis ejus  axillaribus  /Ariena  ventbralia  utrinque  produ- 
citur , qu®  reda  in  occiput  afcenderj , furculum  in  cu- 
jufque  vertebracommifTuram  emittit.  Infra  Cor  vero  , 
in  quantum  Aorta  in  toto defcenfufuofpin® incumbit, 
ebafi  ejus  juxta  lingula  internodia,  du®  arteri®  in  fpi- 
nam  fufcipiuntur ; adeo  ut  fi  Aorta  truncus  per  longum 
difledus  aperiatur,  foraminum  duplicium  feries  per  to- 
tum ejus  tradum  concinno  modo,  velut  in  capite mu- 
ran* , difpofite  apparebunt. 

Rami  arteriofi , qui  tum  fupra,  tum  infra  Cor  verfus 
fpinam  feruntur , datim  bifidi  furculum  u:ium  mufeulis 
vicinis  impertiunt  > atque  alterum  junduris  vertebrarum 
inierunt  ; qui  intra  fpecum  odeum  delatus  , datim  in 
tres  ramulos  finditur,  quorum  foni  Caudici  medullaria 
atque  alter  membrata*  lpecum  odeum  anterius  fuccin- 
genti  impenditur. , 

Quoad  propagines  Caudici  medullari  dedinatas , ili® 
mox  duplici  via  tendentes , ac  utrique  fibrarum  nervea- 
rum  manipulo  obviam  fad®,  verfus  earum  origines  a -en- 

dunt 


m 

•D  E O V E.  * aj 


duttt,  adeoque  arteriola  nnn  pofieriorem  medulla:  fuper- 
fidem  aflecuta , vafa  capillaria  in  iplatn  diftribuit : alte- 
ra autem  propago  ai  teriofa , qua;  major  & pnecipua  eft  , 
quamprimum  Medulla  anterioris  marginem  attingit, 
exinde  obliquo  tranfitu  in  mediam  ejus  fifiuram  defertur , 
ubi  pari  alterius  lateris  propagini  occurrens  eidem  uni- 
tur , ac  ab  ifto  coalitionis  modo  Caudex  arteriofus , quaii 
dudus  communis,  ab  utraque  propagine  vertebrali  con- 
t flatus,  ineafilTura,  per  unius  vertebri  fpatium  defccn- 
dit , ac  in  brevi  ifto  tranfitu  arteriolas  tum  in  utcumque 
latus  difpenfat , tum  inter  medulla;  latera  eas  pia-  matri 
innixas  altius  inferit : cumque  adeo  in  toro  medulla;  tra- 
du , praecipuas  cujulque  arteriae  caudex  in  fiflura  me- 
dia defertur,  primo  afpcdu  videtur , quali  idem  truncus 
arteriofus  rotam  medulla'  compagem  4 capite  ad  caudam 
fubduceret.  Porro  veluti  a lingularum  utriufque  latens 

firopaginum  concurfu , ueria  Spinalis  fupra  medW- 

* fifluram  defeendit;  ita  ubi  Arteriarum  vertebralium 
trunci  coeunt  (quod  interdum  in  occipite  fupra  medul- 
lant oblongatam , & non  raro  in  cervice  fupra  fpinalcm 
fftri  contingit ) Ramus  arteriofus , citeris  aliquanto  ma- 
jor, deorlum  protenditur.  Hineolim  (uti modo  innui- 
mus) pro  tertio  arterii  vertebralis  ramo  afeendente  per- 
eram  cepimus.  Cancrum  aliquoties  adverti , quod  in 
rutis , ubi  Arteria;  vertebrales  cum  angulo  acuto  fupra 
Caudicem  medullarem  coiverint  , ifti  mox  ab  invicem 
difcedentes  ad  utmmque  medulla  marginem  reda  pro 
. tenduntur,  unde  ftatim  reflexi  iterum  in  mutuos  occur- 
fus  feruntur , adeo  ut  inter  binas  ipibrum  coaliciones 
figura  Rhomboidei  defcribcretur , uti  eft.  Cujus  ratio 
proculdubio  hac  eft  ; nempe  iit  fanguinis  verfus  if«i- 
<p «*•>  euntis , flumine  ejus  parumper  divifo , rapidior 
dccurfus  inhibeatur. 

Tertmi  Arteria  cujulque  vertebralis  furculus  in  fpe- 
' cusoflei  cavitatem  anteriorem  delatus,  ac  ftatim  bifidus, 

in  dextram  livamque  tendit , ac  utrinque  furculo  proxi- 
mo ejufdem  lateris , & per  proceflum  tranverfum , iftis 
alterius  lateris  eodem  modo  unitis , inofculatur ; adeo- 
que  omnes  hujus  cenfus  arteria  intotofpina  tradnvclut 
catena  amnii  fe  mutuo  excipiunt , & fub  eodem  dudu 
flexuofo  continuantur.  Si  Arteria  vertebralis  trunco  ac 
plerifque  Aorta  foraminibus  atramentum  injicitur.oranes 
ni  arterii  eodem  titidar,.cum  jucundo  fpedaculo , vc- 
lut  mjlita  reticularis  apparebunt. 

Hujufcc  plexur  artcnofi  [ummitas  in  Cranium  delata , 
duas  propagines  refla  emiftas  reti  mirabili  inferit,  & 
binas  alias  utrinque  lateralitcr  exeuntes  dura  meningi  im- 
pertit: ejufdem  extremitas  inferior,  ufque  ad  ot  Sacrum 
protenfa,  in  vafa  minuta , qua  otlium  mfimbram  infcr- 
viunt,  definit.  y 

Si  inquiratur . ob  quem  finem  hac  arteria  ita  crebri 
inofculatione  concatenata  intra  fpinam  difponuntur: 
propter  trerufm  hoc  ita  inftitui  videtur , fc.piimo,  hac 
vala  (ficutific  Sinuum  dudus)  repetitis  ambagibus  eo  ri- 
tu divaricantur  , ut  4 fangtiine  ita  in  crebros  quali  voi  ti- 
cescontorto,  calor  conflant , tarquam  a Balneomana , 
circa  medullafpinalisambitumfuppeditetur ; qualequi- 
tlem  muneris  genus  plcxutChonciJci  intra  Cerebri  pli- 
caturam praft at.  Secundo,  hac ratior.c providetur , ne 
fanguisin  Medullam  Spinalem  deflinatus,  illuc  ubertlm 
nimis  influat , aut  4 debito  influxu  deficiat;  namfanguis 
Caudicem  medullarem  uberius  influxurus  ,4  ramulis  c.d. 


in  hic  emiflaria  e.f.  divertat , atque  in  defefhi  ejus , 
penus  fubfkdiarius  4 plexu  medio  per  canalem  e.  in  vafa 
c.  d.  evocatus,  in  eundem  Caudicem  medullarem  deri- 
vetur. Tertiut  hujufce  plexut  artrriofi  ufus  videtur  efle 
ut  4 dudibtis  ejus  linguis  in  membranas  diftribuacur  ■ qui 
fc.  ubique  ab  iftis  per  vafa  capillaria  effertur ; cujus  item 
reliqua;  per  canaliculos  a finubut  emiflos  reforbentur. 
Porro  ab  hoc  condo,  ttneceflitas  urget,  penus quidam 
in  Cerebri  exigentias  accieatur ; quare  huic  vala  minuta 
in  rete  mirabile  detinunr. 

Hic  de  %s!rtcriit  circa  fpinam  diftributis.  Vala  fe- 
cundi generis  funt  Siuvs,  qui  propter mcdulli fpmalis , 
non  minus  quam  ipfius  tTuttpntim  ufus,  ^rtenat  U Unet 
intercedunt , atque  hic  implicatione  magis  coneinna  or- 
dinantur. Ratio  autem  cur  Sinos  ad  nobiliores  lias  par- 
tes, atque  praterea  vix  ad  ullas  in  toto  corpore  requi- 
runtur, haxreft;  nempe  ut  circa  corpora  ifthic  fangui- 
nis extravafatio , aut  ftagnatio  quatvis  omnimodo  inhi- 
beantur: attamen  Vena  interdum  non  fatisdeplentur, 
ut  fanguinem  ab  Irttriit  depolitum  illico  excipiant , 
adeoque  eluvionem  ejus  quamvis  prohibeant ; quapro- 
ter  finut,  velat  excipuli  magis  idonei,  ei  muneri  de- 
mantur , ut  pote  quorum  receptacula  ampliora  funt , ac 
cito  inaniuntur ; proindeque  fanguinem  ab  utraque  fub- 
ftantia  medullari,  nefeil.ipfamin  capite  aut  fpma  in- 
undet, commodius  derivertf. 

Quoad  Smus  vertebratis  Figuram,  dudus  e jus  plexui 
arteriefo  cwiformes  liuic  intotolbini  tradu  lubjiqiiin- 
tnr:  pari  enim  modo  in  utraque  finut,  qui  intra  fpecus 
oflei  cavitatem  ab  occipire  in  os  facrum  protenditur , vae 
unum  excipient,  per  cujus  ftatim  bifidos  canales  languis 
ab  utraque  medufli  fuperficie  in  fintmi  reducitur ; atque 
ahud  defirent  habetur,  (ujusdtidu  idem  in  venas  expor- 
tatur. Pono  in  plerifque  animalibus  ( licet  non  omnibus  ) 
Sinus  utriufque  lateris  fuper  vertebrarum  internodia  per 
proceffus  riansverlos  conr.edi  videntur , adeoque  inter  fc 
communicant:  uterque  Sinut  in  fummitate fiia in  finut 
Capnit  latcralci  continuatur ; porro  ab  eo  tnm  in  venam 
jugularem  tum  in  vertebralem  dudus  utrinque  patefctt. 

Quis  finus  pi.Ttii&i  ufus  fo  genere  fit  modo  innuitur/ 
nempe  ut  fanguts  ab  arteriis  in  Spinali  Medalla  depolitus, 
illinc  4 veftigio  exantletur  , ac  intra  finuum  cavitates 
ampliores  retineatur,  donec  in  venas depletiofes  fadas 
transferi  poterit : at  vero , qua:  circa  illorum  canaliculos 
deprehenditur , diverfimoda  implicationi!  cerebraque  in - 
ofculationy  ratio  efle  viderat,  utfanguis,  fi  forte  intra 
finus  partem  aliquam  uberius  aggeft us , ibidem  ftagnare , 
aut  in  medullam  regurgitate  aptus  fuerit , per  illa  cerebra 
emiflaria  huc  illuc  in  medium , aut  in  latus  oppofimm 
proliciatur : pari  modo  defmubus  circa  fpinam  habet,  ac 
cum  nidicus  in  agro  fuo  crebras  foveas  tranfvcrfun  fa- 
das ad  derivandam  uliginem  quamvis  dfodir. 

Rellat  alius  finuum  vertebralium  ufus,  cujus  fupra 
mentionem  fccimus , nempe  ut  fanguis  juxta  corpus  me- 
dullare, per  horum  (uti  & plexus  atteriofi)  matant^ros 
varii  intortos  tradudus , calorem  pro  fpirituum  anima- 
lium celeri  trajodione  requifitum  veluta  Balneo  maria 
fuggerat.  Quo  flexuofi  finuum  tradus  & complicationes 
melius  confpiciantur , tindura  quidam  venis  vertebrali- 
bus injiciatur , atque  ftatim  ea  fimium  dudus  per*  dens, 
ipfosque  infigniens , /cala' longiora , cum  wultistppen- 
diculu,  apparentiam  exhibebit. 

N Qui- 


98  ' D e * O 

Quinimo  demum , per  iffas  finitum  appendiculae  ad 
tertium  vafiorum  fiinahum  gcnus.n\m\)&wc\tur,  qua:  nem- 
pe funt  I'euj  in  quas  finus  omnes  farciram  friam  imme- 
diate convehunt , quo  nimirum  ipfi  continuo  inaniti  fan- 
guinem  ufque  recentem  excipere  poflint : Quareper  lin- 
gulas vertebrarum  commifluras  ramus  venejus  infimum 
protenditur,  qui  extemplqfanguinem  in  eo  depolitum  , 
ac  verfus  Cor  reducendum , aufir.it.  Vena  huic  muneri 
defignat*,  ad  arteriarum  exemplar,' alio  mo da  Jitpra 
Cor  , alioque  infra  ipfium  di  (ponuntur.  Quoad  prius, 
ramus  i Vena:  trunco  infra  fubclaviam  proFc&iu  arte- 
riam vertebralem  comitatur , & per  procefliium  forami- 
na afeendens,  inter  lingulas  vertebras  ramulum  Sinui 
inierit.  Dein  vero  hujus  Verre  fummitas , verfus  occiput 
delata,  in  finus  trlmcum  continuatur,  perque  du&im 
alium  in  venam  jugularem  dehifei::  infupervero,  tan- 
quam  lue  communicationes  pro  fanguine  elutriando  ad- 
huc minus  fulficiant , etiam  mter  utrsfque  votas  rami 
Iransverfi  protenduntur.  Adeo  multiplicia  prodant  di- 
verticula, quibus  fatis  fuperque  providetur  ne  fiinguis 
propter  quamvis  occafionem  verfusCaudicemmedulla- 
rem  regurgitet.  Infra  Cor.  quia  Vcn*  Cavre^truncus 


V E.. 

que  latus  ntrumqne  cum  Nervorum  partibus  in  toto  tra- 
4u  oriundis  ad  exteriora  projici. 

OCULIS. 

J^E  Glandulis  Oculoxum  Naxiusipur, 


earumque  dufhbus , vide  qu*  ex  STENONIO 
habemus  capite  de  Vitula. 

Glandula  Lachxtmalis  In  Oculo  Bovino  , 
Ovino  & Equino  non  ad  oculi  canthum  itaapponitur,  ut 
exterius  confpiciatur.  Verum  ejus  loco  promi  net  tuber- 
culum exterius  membraneum  , interius  cartilagineum  : 
cui  appenditur  glandula  quxdam  oblonga  continens  in 
media  fui  longitudine  cartilaginem  latam  & longam. 
WHAR.  TONUS. 

NARIBUS. 

DE. Tubulis  Naxium  vide  qu*  hic  habemus  ex 
SCHNEIDERO  capitede  Bove. 

Narium  utraque  cavitas  dividitur  in  duas  partes  unam 
anteriorem , qu*  dici  potell  fretum  vel  via  serit , alfc- 
ram  poiteriorem , quam  fimum  serit  vel  diverticulum 


non  uti  Aorta  immediate  fpii  * incumbere,  eafdemqud  | appellare  licet.  InviaaSiis  lamella  funt,  in  diverticulo 
propagines  inferre  poteft  , ideo  venam  fine  pari  dimittit,  Adris  funt  tubuli,  qui  Caci  dici  poliunt.  Dehis&il- 
cnjus  trunco  rami  bijugi  cmilli , ac  llatim  bitidi,  cv  mu-  lisita  Cafferim  de  FabricaNafi  lio-  j.cap.  16.  1»  prtt- 
fculit  utriulque  lateris  & tpfi  fipms  profpiciunt : Infra  fundo  Nanum  recondita  Junt  ojficuls  ilia  oblonga , Jpon- 
renes , cum  ven*  Cav*  prope  fpinam  deferri  ipatium  giofia  qua  grsdut  fica! a videntur  fppellanda , eo  quod  gra- 
conceditur,  vena  Azygos  definit,  atque  lynajoris  ve-  datim  unum finpra  aliud  pofitum  fit:  cucullam  quidam 
n*,  pariter  ac  ab  Arteris  trunco  vafia  lumbaria  imme-  vocarunt  nefeie  qua  fimihtudine , ttifi  forte  Jupenora  duo 
diate  procedunt.  1 cucullam  referre  velint , qua  ego  concha  freneris  hbentim 

Haede  vafir  fanguifierit  ad  finitam  & fiupertorem  ajjimtlaverim.  Manicam  Hippocrates  non  inepte  nomina- 
Sfttfuxn  partem  fpeCtantibus  nuper  obfervata,  & hic  vit.  Turbines  ego  U a fibrina  CSf  officio  vocarent.  Dedit 
appendicii  loco  inferta , referri  debent  ad  aliam  buj  J5  fa-  qui  in  hominibus  inveniuntur  Jimper  loquar , quamvit  df 
tin*  do  illitum  fupenus  certo*capite  traditam.  Irite-  in  Bove  Stf  in  Equo  hac  modo,  maxime  Je  habent , ut  Hin 
titn  ad  inftituti  nofrri , idj^ny m IciL  quod  refiduum  eft  Uve:  at  in  Lepore  circa  cribrum  tale  quiddam  diam  ade/l 
ut  redeamus,  non  multa  pneterea  circa  Nervos  obferva-  quidem,  verum  circa  priorem  njfi  introitum  srtificioj/imd 
tu  digna  occurrunt : Epimvero  illi,  quoad  majores  & /i natum  quoddam  ojjtculum  repentur  , uti  (S  m Cane, 
pnecipuas  ramificationes  , quo  ritu  eos  delcripllmos,  alio  tamen  in  hoe quam  in  Hia  modo.  Offa , non  cartilaginea, 
tum  in  bomine  tum  in  brutis  animalibus , fere  coi  flanter  Junt.  Turbinata  ofid  reQe  dicuntur.  Oriuntur  ex  paneti- 
habent-  Interdum  accidit,  licet  hoc  etiam  rarius,  circa  humanum , cjjlbur , inquam,  cavitatem  genarum  inter- 
minimarum  propaginum  & fibrarum  divaricationesva-  ne  Jipientibui , ubi  mitto  tenui  exorti  / Istim  crafifieficttnt , 
rietatem  quandam  evenire : attamen  quoad  flamina  pri-  iS  turbinie  formam  affumunt , undique  libera  (J nufquam 
maria , C#I  umque  protra&us , cujuique  nei  voruin  Paris  ntfi  Jue  principio  aUgata , ita  deorfium  pendula  depen- 
ponfiguratio  in  omnibus  uique  eadem  . aut  fumlisexifht.  dent,  ut  intermediam  quandam  latebram  inter  Os  gente 
Modo  rellac,  ut  nervorum  Theoria: haflenus orationis  ■ conjiciant.  Tria  plerumque,  imo  Jimper,  fiunt  nume- 
fiylo exarat* , adeoque  intelle&ui  tantum objeft*,  de-  ro,(Sc.  Idadenus  Cajfeiitu. 
mttm  lenfus  (quem  illi  magis  rclpiciunt)  profpofrui  ac  ' 
arbitrio  fiUantur.  Quapropter  Nervorum  Paris  vagi 
ac  mtereofialii , nec  non  aliorum  qui  praccipux  funt  no- 
ta:, ipfiuKiue  Medulia  Spmalit  Jeclineatioiies  icbnogra-  1 


phc.ee,  palam  exlubendas  curavimus  : Horum  Icones 
ab  exemplari  mortuo  licet  defumpne,  tamen  poff  plurc.s 
diffeCliones , & a collatione  crebra  quoad  fingulas  cujuf- 
que  partes  inditura,  quafiad  vivum defcnbuntur  ; qua- 
rum lineamenta,  cum notis  charafferifr icis,  utmelius& 
difttnSc  magis  percipiantur , cujusque  figur*  protra&um 
ampliorem,  aceorundum  in  corpore  animato  nervorum 
fchematifmo  fere  parem , procu  fi  fecimus : Porro,  quo- 
niam utriufque  limul  lateris  Si  cavitati»  interjed*  con- 
tenta M proprio  fitudeferibi  non  pofiunt,  ideo  hicfup- 
ponitur  lpinam  cum  medulla  oblongata  » (ive  totum 
Caudicem  medullarem  in  medio  diflc&uru  evolvi»  ejus- 


Nos  in  capite  Ovino  illa  ollicula  cum  annexis  cartilagi- 
nibus & membranis  lingulari  figura  exhibuimus , qu*  ha- 
betur fuo  loco.  • 

Juxta  Cajferium  ollicula  illa  fuo  calore  Ai! rem  ingre- 
Hientem  pr*parant , ideoaue  ffta  putat  in  medio  Na- 
rium , ut  adr  ad  ipfa  appellat , & fic  Iplius  ftnpetus  fran- 
gatur. Carterum  rectius  inferviunt  multiplicand*fuper- 
ficiei  Narium  tunic* , qu*  particulas  odoriferas  una  Cum 
fluido  reipirationis  impulias  percipiet  i quo  plura  io 
Acris  via  Lamellarum  interftitia , & plures  in  diverticulo 
tubuli,  e6  amplior  tunica  omnia  liare  offa  inveftiens, 
adeoque  limul  plures particul*  odorifer*  Narium  tunicae 
affricantur.  & in  plurts  ramificationes  fecantur  Nervi. 

Lamella^  quas  io  via  aifris  reper iri  diximus, in  ftiperfirie 
interiori  panetis  externi  exfurgunt  fecundum  longitudi- 
nem duo*,  funtque  uumero  ia  variis  differentes,  qua- 


D E 

ram  major  feri  femper  bifida  (in  nonnullis  altera  parte 
brevioreft,  altera  longior)  ik  circa  axem  cylindri  indar 
convoluta,  in  qqibufdam  animalibus,  ut  Damis,  Cervis, 
Bobus , Agnis , Grpius  convolvitur  absque  aliarum  La- 
mellarum indi  nalcentium  multiplicitate  , ut  figura  fuo 
loco  oftcndit  CASP.  BART HOLIN.  fi-  Difp. 
ie  elimatus  organo. 

' AURE. 

OSsium  auditus  fl  idoriam  , fimilitir  ac  O cu- 
lo a u m vide  ubi  de  Bove  & Vitulo. 

PARTIBUS  ORIS. 

GLandulai  oris  quales  hic  dcr.tur , vide  ubi  de 
Vitulo.  Eodem  capite  etiim  huc  facientia  de  falivae 
& mnco  dicatisarafis  legere  licet. 

De  L i n o u ® ovili®  aliorumque  animalium  condi- 
tu tione  ita  S T £ N O N I U S.  In  lingua  Muliniorum 
extrema  in  peculiarem  abire  fubdantiam  volqerant.  Sed 
fadfoexaminevidi  peculiarem  lianc  fubjlanuam  mujig- 
lofam  ede,  quod,  utalii,  fic&  Nic.  Mafia  in  fuo  libro 
Sinat.  introiuSoru  a variis  lingu®  motibus  demondra- 
vit,  licet  fateri  conftus  carnem  hanc  non  efledidingui- 
bilcm , fed  tantum  per  operationes  cognofcendam.  Sed 
illicis  non  pronuntiandum  quod  nobis  tale  vide- 
tur. Ab  apice  namque  ad  ipfam  ufque  baiin  diflin&d 
omnes  fibrarum  feries  demonflrare  licet  attendenti , ; qua; 
in  toto  lingu®  corpore  tantum  triplices.  ExteriorcsTu- 
periorique  fuperficiet  proxima'  fibra  re&um  fecundum 
lingux  longitudinem  fervant  dudhim , reliquarum  totum 
medium  corpusoccupantiumduo  tantum  eenera , unum 
quoti  a fuperiori  lingua'  plano  defeendit , alterum  qncd  a 
medio  verfus  latera  in  homine  recedit.  In  certas  liare  duo 
genera  leries  difpofita  funt.le  alternatim  excipientes, qua- 
rum lingula  vix  nili  unam  incraflitie  continent  fibram . 
ita  ut  (Iratum  fuper  (Irarum  hic  non  inepre  applicarent 
Chymici.  Ipfum  fuperius  lingu®  planum  tunicem  exte- 
riorem inter  & carnes  carnium  tendines  fervat  claufos 
STENONIUS. 

PULMONE  & TRACHEA. 

Circa  Pulmonem  ovillumfequcntianotaruntAM- 
STELODAM  ENSES  Anno  16-1.  menfeDec. 
Vina  pulmonalis  ad  finem  feri  pulmonum  vaL 
di  notabilis  progreditur,  & anteriori  parti  trachea' qu® 
fternum  fpectat  incumbit. 

Artiri  a pulmonalis  magis  ampla  adhuc 
quam  Vena,  etiam  ad  finem  pulmonum  elkcui  rit , itaut 
neftraminis  quidem  latitudine  a membrani  cingente  ab- 
iit, & oppoliwnarti  trachesqu®  dorfum  fpeitat , in- 
cumbit, ita  ut  Trachea  inter  utrumque  vas  media  de- 
ducatur. 

In  Trachea,  circa  ejus  divifionem  cartilagineos 
quali  hamos  licet  dbfervare , /pii  eam  non  (utaliiannoli 
vulgo  ita  didi)  fecundum  latitudinem , fed  fecundum 
longitudinem  ambiunt,  fubinde  figuram  litterx  X.  ex- 
primentes. # 

Arteria  bronchialis  oriebatur  ex  aortx 
medio  quatuop  dreirtr  digitorum  transverforum  latitu- 


dine a corde  circa  locum  exortus  arteriarum  incercoda- 
lium : ad  divifionem  autim  Trache®  etiam  haec  Arteria 
dividebatur , eamque  comitabatur  neque  ita  fempir  redo 
tramite  (uti  RujfeHo  in  pulmone  Vitulino  depicta  ril  j 
fed  fubindi  figura  pampiniformi  procedebat , &adfin- 
gulas  Bronchiorum  divifiones  fubdividebatur. 

Annuli  Trache®  non  ubique  eodem  modo  (e 
habent , alia  enim  figura  eorum  extra  pulmones , aliam 
Ubi  easdem  ingrediuntur.  Priores  uno  corpore  condant, 
podenores  ex  cartilaginibus  pluribus  fimul  jundis. 

DIAPHRAGMATE. 

DE  drudnri  ejus  novi  vide  qua- capite  de  Bove  ex 
CASP.  BARTHOLINO  proponimus. 

CORDE. 

COrdis  fabricam  vide  ex  LOUWJRO  capite 
de  Bove. 

MAMMIS. 

DE  M a m m a r u m fitu  & numero  papi/hfqut  vide 
caput  de  Cane. 

G u L'  A. 

De  OEsopiiagi  conditutionc  vide  idem  caput. 
INTESTINO. 

GLandulosorum  plexuum  multitudo  bic in- 
fignis,  atque  ficuti  natura  ruminantibus  intedinonira 
copia  S:  prolixitate , ita  pariter  (Rorum  plexuum  nu- 
mero & mjgHituJme  uberrimi  profpexit , ufque  adc6 
ut  inteftinum  Ileon  in  extremitate  fiia  qua  eradis  inferi* 
rur,  ad  ulnarum  duaramtnumvinodratium  longitudi- 
nem, iifdem  cotifertim  dipecur , excepto  eo  ramum  loco, 
cui  extremus  Mcfenterii  limbus  alfigitur.  In  Reliquo  te- 
nuium inteftinorai  dudu  plurimi  alii  plexus  unciam 
unam  nunc  plurn  longi,  latique,  item  in  Colo  glan- 
dula; non  pauc® , feorfim apparent.  P A Y E R US  de 
glanJ.  netefiimrum.  vide  caput  de  Fele,  Cane,  Vulpe,  &C. 

VASIS  A Q^U  OSIS. 

DE  Vasis  glandularum  Serosis  vide 
quxexRUDBEEKTO  habemus  capite  de  Cane. 

LIEN  E. 

LIenem  in  Ove  , Bove , Dama  Venas  nullas  habe- 
re,fed  Ramum  fplenicum  ubi  ad  Lienis  ledem  iriferio- 
rem  pervenit, quamprimum  peni  tunicam  ejus  penetravit, 
in  porofam  Lienis  fubdantiam  Rartm  definere , in  eam- 
que variis  foraminulis  pertufam  (anguinam  effundi , quo 
in  portam  reducatur  Arteriam ; fplenicam  nonefledivi- 
fam,  fed  totam  in  partem  ejus  inferiorem  implantati, 
quia  partibus  fuperionbus  fortitir  Ventriculo  alligttur 
cum  veri  fubdantiam  intravit , per  eam  in  plurimas  Ra- 
mulorum foboles  diffundi  HI  C H M O R U S tradit, 

. e 

N a OENI- 


Digitized  by  Google 


irrv 


ioo  D E 

GENITALIBUS, 

% SECUNDINlS.&c. 

OVis  Genitalia  ex  ohferv.it ione  IViIb. Ljntfy 
his  verbis  defcribit  SebrjJcruj- 
Pudendum  ftve  orificium  eft  fatis  latum , atque  intortus 
corrugatum  ; in  principio  fetnicircularihus,  deinde  ad 
claufuram  uteri  longis  reftifque  rugis  conftans ; longitu- 
dine fex  fcptemve  pollicum  transvcrforum , & collum 
uteri  indigitaripoteft ; fcd  hoc  ubi  terminatur,  occurrit 
corpus  qmxldani  cartilagineum  longitudinis  trium  aut 
quatuor  digitorum , quod  in  quatuor  aut  quinque  partes, 
live  valvulas  diftingui  poteii , im6  in  fcptem  valvulas, 
qua:  ita  funt  difpofitx , ut  ab  utero  collum  verfus  ftylum 
labore  atque  inmiltriadirc&um , aliquando  transmittant, 
terhm  fi  contra  d collo  uterum  ingredi  tentaveris , fruftra 
eris ; tali  enim  artificio  funt  difpofitx , ut  dux  femiluna- 
res  cufpides  (lngulit  valvulis  ita  fint  oppofita , ut  introi- 
tum , quacunque  adhibiti  folertii , attingere  nequeas. 
Via , qua  per  nas  valvulas  in  uterum  pertingitur , eft  fatis 
lata , anti  imprxgnationem  humore  lento  obfita , fed 
poft  fenfim  magis  magisque  lentefcentc , ade  j ut  vel  fo- 
lus  omnem  uteri  aditum  exitumve  praeludere  poflit, 
prxfcrtim  poftremis  geftatioms  fcptimims,  quo  tempo- 
re maximam  tenacitatem  acquirit.  Neque  i vero  ablu- 
dit, qui  pnedidarumvalrularum  colorem,  fubllantiam, 
duritieinque  cum  epiglottide  confert.  Collum  Uterufque 
duplici  membrana  confiant , quas  inter  feruntur  plurima- 
venx  arterixque  ante  facturam  in  fe , inftar  vaiorum  fe- 
men prxparantium , contortx , qux  deinde  > crelcente 
agno,  & dilatato  utero,  omnes  in  redum  extenduntur, 
augenturque  numero  & capacitate. 

Diffedo  uteri  collo , atque  prxdidis  valvulis,  cavita- 
tem intramus, qux,  ubi  duorum  pollicum  latitudinem 
progreflus  fueris , medio  pariete  in  dextram  linifiramque 
cavitatem  diftinguitur,  uteri  duplicatura  conflantem , 
adeb  ut  ex  quatuor  membranis  uterus  compofirus  ede  vi- 
deatur- Hinc  ubi  hx  cavitates  incurjpitur , Cornuum 
nomen  adeptx  funt,  qux  fenfim  adeo  attenuantur,  ut 
parvx  venx  capacitatem  vix  retineant , eodem  cum  toto 
utero  colore  anti  initum,  &ufquead  mediam  feturam, 
quo  tempore  nigrefeerc  incipiunt ; femper  humore  albo 
replentur,  qui  ulque  ad  tertiam feptimanara adulo Spi- 
ritu Nitri  fermentat , inftar  feri  fanguinis. 

Interna  uteri  membrana  multis  tuberculis  atque  papil- 
lis protuberat , ufquead  cornuum  extrema , qux,  prx- 
fertim  ad  cornuum  flexuram , menfe  Odobre  ante  initum 
nigricant,  quemadmodum  quoque  ultimis  feturxfepti- 
manis. 

Ovu  c met piu.  Anno  1655.  1 5 . die  Febr.  fequentia  ob- 
fervavi  in  conceptu  Ovis  tertia  feptimana.  Agnus  cum 
humore  Amnio  contento  erat  magnitudine  fabx  parvx, 
feu  phafeoli.  Diftinfl  i admodum  per  lympham  amnium- 
qne  confpiciebantur  fitus  agni  ejufque  partes  tum  tempo- 
ris  fbrnntx.  Forma  femilunari  fitus  erat,  atque diibn- 
guebantur , Cerebrum , Collum , Spinalis  Medulla , cum 
rudimentis  atque  diftin&ione  vertebrarum , cauda ; prx- 
tercor,  ejufque  unam  auriculam , renes,  venam,  arte- 
riam , atque  umbilicalem  venam  unam  line  conjuge  arte- 
ria , contentarum  partium  fub  confpectum  veniebat  ni- 


O V E. 

hil-  Cerebrum , quam  collum , aut  fpinalis  medulla,  ali- 
quo modo  magis  protuberans , magnitudinem  feminis  be- 
ta- xquahat , utroque  latere  duo  putida  aliquo  modo  ni- 
gra exhibens;  Coilunl  a cerebro,  quod  teres Sctenius 
eflet,  St  Spinalis  Medulla,  vertebris,  cauda,  tenuitate 
diftingucbantur-  Cor,  alixque partes  nondum  pedore 
aut  abdomine  claudebantur,  fed  ut  extera,  trans  lym- 
pham confpiciebantur  ; erat  album  cum  una  auriculi 
purpuraicente,  venam  umbilicalem , nili  me  oculi  fi#el- 
lerunt , e mittebat , fine  conjuge  Arteria.  Renes  albi  in 
lumbis;  Vena  arteriaque per*totamfpinam extendeban- 
tur. Pedibus,  aliis  que  omnibus  partibus,  quarum tuc 
nulla  fit  mentio,  carebat. 

Anno  16 1 fi.  menfe  Martio,  infpcxi  uterum  Ovis,  quin- 
que feptimanisimprxgnatum,  & inveni  conceptum  nul- 
libi utero  jundum,  Acetabula  jam  erant  molliora  & quali 
cute  nudata,  rubra  quasdam  punda  albis  dift  i ndaexhi- 
bebaut.  Humor  tiim  Chorio , quam  Allactoide contine- 
batur , & Agnus  feri  eodem  modo  apparebar , quo  folet 
quintodie  pullus.  Quatuor  quali  truncata  Crura,  Vifcera 
nondum  abdomine  aut  coftis  reda,  Oculi  multo  minores- 
quam  oculi' pulli,  fimilitamen  colore  & figura,  quem- 
admodum quoque  Cerebrum  atque  Cerebellum , Cor,- 
Ptilmor.es,  Ventriculi,  & [nteflmacum  Spinali  medulla 
& cauda. 

Anno  ifif).  t ). die  Nov.  mihi  dataeftoccafio iafpi- 
ciendi  -iterum  Ovis  gemellis  imprxgnatx ; atque  uterum 
nonalib,  quam  quo  folet  ante  inituram,  modoclaufum 
efle  experti  fumus,  ejusque  collum  humore  lento  tena- 
ciitunoque  plenum , neque  crafiitie  immutatum  > imb 
potius  imminutura  efle  Exterius  omnes  Venx  Arterix- 
que  dilataw  erant ; interna  facie  nihil  occurrit  notatu 
dignum , nifi  quod  acetabula  vulgo  dida , colore , fub- 
ftantia , & magnitudine  immutata  erant,  nam  cum  anti 
inituram  fint  alba  in  circumferentia , fcd  in  cacumine  ni- 
gra, jam  tota  funt  pallida,  nonnihil  ad  flavedinem  ver- 
gentia , quem  colorem  brevi  a coitu  acquirunt  menfe 
Odobri ; fubftantia  flaccidior  multb  in  medio  evadit , 
atque  fefe  jungit  cum  membranis  Allantoide  & Cborio. 
Magnitudinem  folitam  fcmel  excedunt.  Lemfliina  inter 
digitos  comprefiione  pars  illa , qux  fecundinas  utero  jun- 
git, a reliqua  abfcedit , fine  ulla  venarum  laceratione , 
eodem  modo , quo  in  vaccis , quafi  digitatim  inter  fe  hae 
partes  jundx  fuifletit.  Conceptus  hic  ubique  fe  Utero 
jungit , non  immediati , fed  mediantibus  acetabulis ; & 
aliis  locis  per  contadum  tantum ; & cum  acetabulo  mi- 
nimi fimiles  fint  lix  carunculx,  cum  cavitate  careant, 
& aliquo  modo  protuberent , immerito  ab  antiquitate 
eo  nomine  appellantur , nifi  illa  tempore  imprxgnationis 
eo  donata  efle  dicamus,  nam  tum  facili  excavantur,  ab- 
fcedente,  mqdullx  inftar,  interiori  fubftantia.  Hinc 
conceptum  ipfum  aggredientes,  duos  illo  Agnos  conti- 
neri animadvertimus,  utroque  cornu  unum , & conce- 
ptum ufqne  ad  cornu  utriulquc  finem  extendi , fed  circa 
finem  acetabula  nondum  illi  unita  efle,  quemadmodum 
quoque  circa  orificium  uteri,  neque  alio  modo,  quam 
glutineejusexteemitatibus Utero  appenfum.  Communis 
illis  AUantoides,  Choriutnque , humorque  illis  conten- 
tus, & has  duas  membranas  invicem  immediato  contafhr 
jundas  facili  fcparavimus , prxterquam  ubi  acetabulo- 
rum extremitate  Ifttcr  veniente  arduis  jungerentur , non 
camenaded,  quin  minima  vi  illacerafcparentur.  Va& 

umbi- 


lOl 


D.e  Ov  e. 


umHfcafla  ad  cornoum  extrema fefeexrendebant.uricui-  defcunt,  quemadmodum  conipiciwr  humor  i() e albus 
que acetabulo  Vafa  fua  diftribuentia , & per  rransverfum  membranis  adhaereri.  Hinc  conjicio,  humorem  ex  quo 
amputata,  quatuor  punfla  fanguinea  ciiftin&a  tiotavi.  fatus  formatur  in  fe  continere  partem  fanguinis , qn* 
Apertis  membranis  praxiiflis,  illicb  fefe  obtulit  Amnion,  corpori  folet  alimentum  efte , & a nobis  illero  contii  eri 
magnitudine  & forma  Ovi  gallinacei,  quo  continebatur  affirmator,  qua:  materia  five  fanguinis  ierum  , abundi 
Agnus  magnitudine  primi  pollicis  articuli , capite  inrer  fermento  impraegnatum,  fermemacione  incraflbmr , in- 
antertores  pedes  nonnihil inclinato,  & auribus  diduflis,  qua  corpus  Agni  mutatur,  fupcrftite  aqua,  qu.c  pro 
oumibus  partibus  externis  conflans , innatabat  humori  vehiculo  Immori  pr.ediflo  fuit , atque  illa  his  membrani» 
brmkliUimo,'  oculorum  cryftallino  perfpicnitate  valdi  ad  partum  ufitiiecorifervatot , contmudque augetur, 
fimlli.  Sedcum  hunc  humorem , alterumque aliis roem-  V ala  umbilicalia  in  Agno  trium  feptimanarum  cordi 

branis  contentum , fennenrispermiicerem , nullam  alte-  implantancur , atque  tamos  per  Chorion,  & Allanqpidera 
rationem  animadverti , contra  quam  inacetabulis  divi-  (pargunt. 

fis , horum  enim  liquor  , quemadmodum  fanguinis  fe-  F i/.cisr  a.  Ummx  varietatem  eleganter  ex- 
rum,  ir, laftis  conftuentiain atque  colorem  converteba-  ponit  Fatr.ai  AQUAP.  Jefirm.firtiicjp.ypart.i. 
tur>  hinc  conjeci,  illum  humorem  ede  fblam  aquam  omni  In  multis  inquit  animalium  generibus  figura,  magnitudi- 
alimento  privatam.  ne.  iitu.  numero,  admodum  varia  eft.  Quam  fani  varieta- 

Hinc  Agnum  ipfumUterocontentum  infpeximuj,  at-  tem  primo  exliujufmodi  ditiiione percipias.  Carneam 
que  nil  tanti  perfpkuitate  oculos  ad  fe  trahebat,  quam  fubftantiam  alia  habent,  alia  non  habent.  HabentHo- 
Vena  jugularis,  magnitudine  alias  omnes  partes  fupe-  mines,  Cuniculi,  Sucula  Indica,  Mures,  Canes,  Feles, 
ratis ; Os  illi  erat  apertum,  Cerebrum  album  atque  habili  itemOves,  & cartera  aitera  parfb  dentata.  Nonhabent 
confidentia , fed  aqua  circumvolutum  j Cranium  metu-  Sues , Equa: , Pennata,  & Ovipara  omnia,  item  Pifes  par- 
btana:  duritiem  vixadeptum  erat;  Cor  illi  album , auri-  timovipari,  pirtim  vivipari. 

cutefanguine  diilentre,  nigraxjue;  Inteftina,  quatuor-  Rurfus  ou.t  habem , ala  uricam , aDadtures  habent, 
que  Ventriculi  alias  partes  aibedine  excedebant,  fedan  UnicamHomir.es,  Mure»,  Cuniculi,  fucula  Indica, 
humor  ili  is  contineretur,  pr*  exiguitate  impereeptibile,  Canes, Feles.  Plures  habent  omnia  altera  parte  dentata  ; 
niii  ex  eorum  rotunditate  atque  intumefcentia  id  quis  rf-  five  domeftica , ut  Ovis,  Vacca,  Capra;  live  fylveftria 
firmaret;  Renes  albt  erant ; Pulmones  rutu»;  Spina  dorfi  fuit , ut  Cerva,  Caprea,  Dama,  & id  genus  alia. 


ad  partum  ufqne  confervatut , contmudque  augetur. 
Valaumbilicalia  in  Agno  trium  feptimanarum  cordi 


humor  iliis  contineretur , pras  exiguitate  imperceptibile, 
nifi  ex  eorum  rotunditate  atque  intumefcentia  id  quis  af- 
firmaret; Rer.esalbtcrant;  Pulmones  rulu» ; Spina  dorfi 
fubftantia  ejusdem  coloris  8c  confidentia:  cum  cerebro 
plena  erat ; Veficulam  bilis  nondum  oculis  alloquebar. 
Credo  conceptum  futile  circiter  duorum  menfium. 


Qua:  unicam  habent  carneam  molem,  iniis,  vel  caro 
figura  placentam  imitatur,  ut  Hominibus,  Cuniculis, 
Maribus,  Sc  porcellis  Indicis ; vel  cingulum,  feuzoium. 


Acetabula  uique  ad  finem  tertia;  leptimana:  nihil  im-  aut  faftiam  refert  corporis  truncum  obvolventem,  ut 


mutantur  , nifi  quod  hinc  inde,  ubi  cornua  incipiunt,  Canibus  & Felibus.  Item  qua:  un icam  habent placenta: 
punflis  rubris  circumambiantur , & parim  intumelcant ; . fimilem.  erli  figura  in  omnibus  fimilis,  fitutatiiendifii- 
circa  finem,  ubi  cornua  incipiant  gratilefccre  tertia  fe-  nhliseft.  Nam  Homini  uteri  fundo  adbitet,  & longifii- 
cura  feptimani , fanguine  t infla  inveni;  Illo  tempore  mi,  hoc  eft , per  longa  vafa  k fretu  diftat  : Muribus 
nondum  fecundina:  vata  Utero  junguntur ; alia  eorum  eft  veri» , PorculLdndicis , Cuniculis , partim  lumborum  re- 
feries prinfc , mediis , atque  ultimis  Retura»  feptimanis.  gioni , partim  thoracis  lateri  anneflitur. 

Plures  habent  carneas  moles,  altera  parfedcnt.-tao- 
mnia,  ut  Oves,  Vaccae.  Captae,  Cerva:,  Capteoli.Sc 


Quarto  menfe  tmpragnationte  fordent  humore,  nigri 
flavique  coloris. 


Venae  arteriirque  Uteri  cum  vafis  umbilicalibus  non  fimilcs.  In  quibuf tamen  luee  focftatur  varietas.  Nant 
nguntur,  fed  mcondylomatibustermiiiantur,  quem-  Ovibus  carunculae  magnitudiiYfunt  nucis  avellana: , ro~ 


admodum  quoque  vafa  umbilicalia  ibi  delinunt.  &fuccus  tundioicsrubentioresquc,  ut  papilla  mammarum  mulie- 
nutritius  ibi  effufus  a venis  umbilicalibus  abforbetur,  rum.  Vaccis  vero  majores , planiorefque  funt , rksibi- 
quemadmodum  in  Hepar , Lienem , & glandulas  me-  diores  : fpongiofoqne  corpori , aut  fungis  vulgo  fpm- 
fcenterii  defisrtur  (anguis  & Chylus,  & effertur  ab  attia  znolr  didra  fimilcs.  Qua- verScarneas  moles  non  habent, 
vafis.  vel  proi  fus  iis  deftituundir , ut  qu*  Ova  pariuut,  ovipara 

Mishasi  Agnum  involventes  font  tres : Allan-  difla , ut  Pennata ; item  quitura  partim  ovipara,  tum 
toides,  Chorion,  & Amnion  ; illas  vafa  umbilicalia  partim  vivipara  funt,  ut  pileis  afiarius  Canis  vulgo : vel 
perceptam  & Amnion  cum  fictu  continent,  h*c  fie*  prima  facie  quidem  defl  itui  videntur,  cbm  tamen  ckotiua 
tum  ampleflitur.  Tertii  feptimana  & diutiis rondhm  refertiffimum  habeart minimis quibufdam tuberculis, ant 
Utero  alLgantur,  neque  poflea  aliter,  quim  Venis  ar-  ituequalitatibus , afperitatibus , rugifque»  quae  interca» 
teriifque , qu®  utramque  inter  feruntur , & tandem , ut  uren  faciei  in  fuas  cavitates  immittuntur,  & «rneasmo- 
arborum  radiees  terram  , fic  illa»  acetabula  perieptar.t,  Ics  aemulantur,  ut  Porcis,  & Equis.  Hifce  omnibus mo- 
&hi5*mwmradeo;  ut  medio  fictura:  non  nili  medulla-  dis  carneam  molem  in  fretibus  variare  hucuique  mihi 


tis  fubftantim  condylomatum  partem  fecum  trahant , de 
inflante  pattu,  totam  intetiorem  five  medullarem  fub- 
flantiani ; adeouttum  pot iis  ad  membranas , quam  ace- 
tabula pertinere  judicares- 

Humohri  hilce  membranis  continentur Timpidiflinfl , 
qui  initio  fatur m aliter  fefe  habent,  quim  fub  finem  , 
quo  tempore  aifufo  Spiritu  Nitri  nil  immutantur , fed 
initio , quemadmodum  folet  Chylus , inuafliui t ur  & can- 


compertum  ex anatome eft.  modhexafliusaijwquevqr 
rictas  deferibenda. 

Etenim  in  Homine  carnea  hscfubflanria circulum  re- 
fert , unica  eft . Sc  figura  placentam  imitaturrimde  etiam 
PUcrnta  a Fallopio  audiatur,  pollicis  digiti cralfitie  , 
ad  uteri  fundum  furfum  maximi  appofita , magnitudine 
tanta,  ubiperfeflaeft,  quantam  poi  fis  utroque  pollice, 
& indice  ciiaitom  efficere  : nouiulhj  etiam  ampltote- 
Nj  «* 


102 


De  Ove. 


ex  ea  parte,  qua:  fertum  refpicit.  In  fua  tuperficie Ve- 
ru, & Arterias  inlignes  habet  per  totam  ejus  planitiem 
fupsificiemque  miro  ordine  dilcurrentes : ex  altera  ve- 
ro, qux  utero  adhxrefcit,  rubra  insqualis,  rudis  moles, 
8:  fine  valis  ccmfnicitur.  In  Cuniculis  quoque  atque  iis, 
qux  vulgi  Porcelli  Indici  vocantur , atque  etiam  Muri- 
bus (imilem  eft  videre  placentam,  qua:  tamen  fertum  con- 
tingit ad  alterum  tantum  lumborum  thoraci  fque  latus  an- 
teriora verfus , colore  fubnigro , fubllantia  laxa ; figura 
rotunda , & magnitudine  pro  ratione  corporis  ipllus  ani- 
malis; at  in  Porculis  Indicis  privatim  duplex  carnea  mo- 
les altera  alteri  fuperpofita  observatur.  Iu  Canibus  veri , 
fic  Felibus  carnea  hzc  moles  latum  cingulum,  feu  zonam, 
fafciatnque  refert , qua:  totum  ferine  fpatitim  circulo 
compleditur , & comprehendit , quod  inter  anteriores , 
pollcnorelque  artus  interponitur,  quod  efl  thoracis,  & 
abdominis  univerfa  in  circuitu  regio. 

Pennata  autem  animalia  hac  carnea  tnole  dellitui  vi- 
dentur ) fed  Vena:  qujedam  ab  ovi  luteo,  quod  ex  Arift-j- 
Jc gnurat . jHima/.  cap.  f,  utero  in  pennatis  refpondet , 
expullulant  ad  pullum  procedentes- 

In  fretu  veri  Ovillo,  multi,  ac  parvi  funt  globali,  quili 
orbiculares  placentube,  divcrl^prteri  partibus  hinc  inde 
adbxrefcetites  > alibi  quidem  majores , alibi  autem  mino- 
res ; omnes  tamen  parva:  funt , nucemque  avellanam  ®- 
quare  videntur , at  maxima: , qum  ad  fumnium  tres  liint , 
circulum  non  fuperar.t  a pollice , 6c  indice  inter  fe  in  ex- 
tremitate contingentibus , fadum : plurima- funt fparlira 
per  uterum  pofitx,  (edplures,  nuinerofiores , ac  mino- 
res in  comibus,  quam  alibi  confpiciuntur ; atque  ira- 
tum numerum  definitum  non  habcnt>aliis  e 11111144. aliis 66. 
aliis  plures  numerata-  funt:  a-gri  ab  utero  feparanrer, 
fedfeparat.x,  extuberantes  funt,  vefligio,  feu  cavitate 
intetim  effatu  digna  in  utero  derelida,  nec  non  pluri- 
mis atrifque  pundis , qua:  abrupta  orificia  venarum  lunt, 
notatis. 

His  Bov  i r,us  fretus  fimillimus  eft , nifi  <^od  placentul* 
majores  funt , neque  perfede  rotunda: , rubicundamue 
funt,  ut  ovilla-,  denique  qua  utero  applicantur,  inaiquales 
pertuficque  funt,  ac  iungisillis  non  diilimiles,  quos  vulgus 
j fmzuoli  nominant.  Cufcque  in  tot  animalium  generi- 
bus carneam  hanc  molem  adnotarim,  opinabar  nullum 
animal  elte  faltim  viviparum,  quod  ea  defl  ituererur , cilm 
tamin  porcinus , equinus,  fic  alitum  fretus  omnino  d--fti- 
tui  videantur : Etenim  in  pennatis  Vena:  qu.cdam  ab  Ovi 
luteo , quod  ex  Ariftot.  utero  irafcnnatis  refpondet , ex- 
pullulant, ad  pullum  procedentes.  In  Porcis  autem  & 
Equabus  minima  & numeroflima  tubercula  vix  conlpicua 
arent. 

ur  in  his  non  potuerit  unica  carnea  moles  fieri , ea- 
que  amplii  lima,  ut  in  hominibus  fit  Canibus  fadum,  Idem 
ab  AQJJAP.  qua-ritr.  f.p.  x.  Jrfor.fm.  Non  efl  di- 
cendum rtfpouJct  hoc  evenire,  quod  alia  unicum,  alia 
plures  gellcut  fretus  > & quod  iis , qux  plures , unica  car- 
nea fubllantia  fingulo  fretui  fit  tradita , cujus  ope  quifquc 
fretus  fu.e  uteri  parti  fitaffirmatus,  aliis  vero  unicum  ge- 
ftantibus  carnea  moles  multiplicata,  & in  inultis  uteri 
partibus  appofita  fit>  ut  ab  omnibus  vetue  trahant , quo- 
niam in  hominibus  unicus  fretus,  & unica  carnea  moles 
f.ida  efl;  quocirca  dicendum  efl,  propter  uteri  cornua 
id  evenire  > qua:  non  patiebantur , ut  moles  carnea  am- 
pliiliraa  efficeretur,  ce  fi  ambo  cornua , videlicet  dextra. 


fmiflraque,  qua  per  fe  maximi  farguis  ad  fretum  com- 
portatur , & reliqua  uteri  capacius  carnea  fubllantia  uni- 
ca , fic  continua  elfet  incruilata , gravitate  fua  facili  ab 
utero  difiungeretur  , aut  uteri  cavitas , St  locus  fretus  an- 
gullaretur,  aut  quod  majus  efl , profui  ipfius  nutritione 
fonam  (anguinis  partem  attraheret,  ex  quo  poftmodum 
vel  foetus , vel  fcetans  alimenti  penuria  laboraret.  Itaque 
fadum  efl,  ut  per  multas  exiguas  veluti  placentul^n 
utriufquc  uteri  cotnib-js,  fic  multi»  aliis  uteri  partibus  8K- 
fitas , fretus  ab  omnibus  ferine  partibus  alimentum  trahe- 
ret, interea  veto  neque  uterum  gravaret,  neque  faggui- 
niscopiam  effatu  dignam  furi  iperct.  Mulieribusamem  . 
quarum  uterus  cornubus  dcllituitur , facile  fuit  unicam 
tantum  carneam  molem , veluti  placentam , efformare, 
qua:  a dextris,  linilli  is,  fic  omnibus  uteri  partibus,  alimen- 
tum commodi  attraheret. 

Allantoidim  inveniendi  modus  nobis commo- 
diflimus  videtur , fi,  apprehensa  ex  cotyledonibus  uni, 
vel  placenta:  portione,  Chorion  exiguo  vulnusculo  per- 
foretur, ut  tubulo  per  illud  itnmiflb  inflari  pollit,  vide- 
bis enim  hac  ratione , jucundo  prorfus  fpedacolo , inter- 
cedente flatu  membranas  a fcinvicein  lecedere  ac  aliam 
tcnuillimam  membranam  fubalbicantem  nullisque  (an- 
guineis vafis  refertam  in  confpcdum  venire,  quz  allancoi- 
aes appellatur.  GK  AEFIUS. 

Ciio  a ion  in  Ovibus,  Vaccis,  caaerifque  biiulcis. 
quorum  uterus  bipartitus  efl , inflar  mantica:  ad  utriufque 
cornu  extrema  inotenditur,  adeoque  totum  uterum  re- 
plet: in  Cuniculis  autem , Canibus,  Felibus,  Muribus, 
aliifque  animalibus  utrimque  dentatis , quorum  uterus  bi- 
partitus eft,  aliquam  tantum  uteri  partem  adimplet ; quo- 
niam in  his  determinatam  magnitudinem  coiifequioir ; 
fic  fi  contingat  in  uno  cornu  plurima  Ova  contineri , eo- 
arum exteriores  tunica:  in  principio  d feinvicetnmulttun 
diftabunt;  poflremis  tamen  gellationis  diebus  ita  fimul 
conjunguntur,  ac  fi  cur,da  una  fic  communi  tunica  invo- 
luta forent:  quae  res  nobis  a i.farn  dedit  cogit»<h , in  Cla- 
vibus , Vaccis,  aliifque  bilculcis , dum  plures  fretus  ge- 
ftant,  cujuslibet  Chorion  pari  ratio,  e jundim  co  vularL 
Cujus  rei  ut  certiores  fieremus ; in  Ovibus  pia-fertmi,  ut- 
pote  quarum  nobis  copia  fuppetebat , quotiefeumque 
duo  fretus  fimul  adeflci.c ; immifimus  tubulum  in  Chorii 
cavitatem  cornu  extremo  correfpoRdentem , quamcum 
Hatu  leniter  ilt.lendci  emus , vidimus  illum  circa  medium 
filii , nec  ad  alteiam,  in  qua  fecundus  fretus  erat,  per- 
tingere; nifi  ailaudo  conamine  leptnm,  quod  ex  utriuf- 
que extremitatibus  fimul  j undis  conftat , di  fi  urn  petetur  ; 
quod  eo  facihuscontingit,  cum  ibi  tenuiratem  fuam fer- 
vent , dum  alibi  .propter  ufnmqnem  Ovis  prreftarc , in- 
dies  magis  incraflantur , adeoque  flatui  magis  rcfillunC. 
V idemus  etiam  in  Ovis  jam  primum  in  Uterum  propulfis 
geminam  membranam  Amnium  videlicet  & Chorion 
exiftere,  quod  nos  movet,  ut  contra  communem  opi- 
nionem fentiamus,  in  biiulcis  quoties  plures  fat#fur,t , 
toties  fingulos  tam  bene  quam  in  cuniculis  Tuum  Chorion 
obtinere  i fecus  quam  in  feminibus,  frudibus , aliiique 
rebus  contingere  videmus ; cujus  differenda  nobis  appa- 
ret, quod  hu-c  eodem  in  loco  fimul  generentur,  illa  ve- 
ri», qqotiefcnmque  plura  fimul  concurrunt,  five  ab  eo- 
dem five  a diverlis  Teftibus  proveniant , diftindis  in  locis 
enafeantur,  fic  propriis  tunicis  Amnio  fcilicet  fic  Chorio 
iriftrudaad  Uterum  pertingant,  quod  cum  perpetui)  m 

Ovi» 


• D.  e • O v t.  103  ‘ 

Ovis  (qua:  in  hanc  finem  confervamus)  cuique  demor,-  bulis,  hoc  tantum  peculiare  habent  quod  cantrcula-car- 
ftrare  pofiimus  ; non  ablque  ratione  ulterius  rtatuinms  rcacChorii  hic  protuberent  ad  implendas  cotylas,  illic 
has  Ovi  membranas  non  in  Utero»  fed  in  Teftibusgc-  Cavatfmt.  Amnios quoque cjofdera natur*;  fed  de  hoc 
nerari.  animali  imprimis  dicitur  & inde  nomen  fumpfifle  videtur 

Chorion  inCane,  Fele,  St  aliis  fbrfan  animalibus  cin-  quod  «ani,  in  fe  immediati  continet, 
gulo  quodam  ita  diftinguitur  1 ut  geminum  appareat ; re-  Itaque  ad  hiftoriam  generationis  accedet-?  ab  Ore  me 

vera  tamen  untcumexulit ; quod  vel  indtMtonftat,  cum  Aothore  incipiat , ut  illic  veras  & genuinas  vocabulorum 
ante  cinguli  efformationem  tale  illud  extitifle  experientia  fignificationesalifcat , ik  tum  demum  quoufque  ad  i;lan- 
conftet.  Membranacea  illius  fubllantia  prioribus  menfi-  dulas  vaccarum  damarumque  nrimb , tandem  ad  placer,- 
busfimpliciifima&tenuiflimaconfoicitur;  traSu  tamen  tas  aliorum  animalium  extendi  pofiint  mtelliget.  Irte- 
temporiscraflelcit : intus  l*vis  ac  lubrica  eft;  foris  ver6  rim  ovem  tantummodo  & Capram  veri  nominis  cotyle- 
inxqualis  ac  vifeofa  cernitur.  IDEM.  donas  habere  inveniet » cwcris  miniis  proprie  a feripto- 

De  Piacent*  Utens*  in  Ove  aliisque  rumi-  ribus  tribui, 
nantibus  conflitutione  ita  WHARTO  NUS  rag.jj.  Auastoidis  tunica  fic  di&a.  quod  farcimini  fi  - 
Animalia  altera  parte  dentata , quorum  Uteri  cornua  ha-  milis  Ii.  e.  inteflino , ex  quo  farcimina  fieri  folent , tenuif- 
bent , licet  illautplurimum  unicum  fatum  gellent , quo-  lima  tunica  eft  (ita  ut  tenuior  nedum  inveniri , fed  ne  ex- 
niam  tamin  grandior  eft . debet  ex  utroque  cornfl  alf-  cogitari  quidem  poflit , ita  ut  ad  aranent  fpcciem  proxime1 
mentum petere , &^>ropterea  carneas  has  moles  divifas  accedat , uti  quoque  notat  Gal.)  mollis,  dcnfa,  & l.-c- 
ac  multiplices  habent , ut  videre  eftin  Ovibur,  Caprit,  vigatifiima,  figura,  oblorga,  angufta,  rotunda,  ca- 
Capreolu,  faeci/,  in  quibus  valdi  numerof*  funt,  ut  va,  ut  inteliitium  tenue  fraftum,  extremis  partibus  in 
6/  imo  80.  pluresque  aliquando  numeraverim.  Uteri  cornu»  (ubeuntibus  paulatim  gracilefcer..- , donec 

Placints  M s m b a an  a a umq.u  t FoiTUN  in  mucronem  definar ; ab  uno  ad  alterum  uteri  cornu  ad 
AMaiiNTiuN  conftru&ionemdo&rinade  faeci/,  Bo-  extremum  ufijtie  protenfa , nequaquam  totum  fatum 
but , fatali/  exponit.  Curiofa  funt  qua:  (pedarim  de  Co-  obvolvens , fed  trunco  corporis  fatus  fubje&a*  Item  co- 
tyledonibus proponit  NEEDHAM.  piti,  natibus  & pedibus , ut  quoque  dicit  Galen.  fuper- 

Ovis  inqmt  per  omnia  Vacca- fimiliseft ; pneterquam  jecfta,  qua:  in  fu*  locg-tudims  fore  medio,  qua  fatus 
quod  glandes  qua:  illic  convrx*  funt  hic  concava:  appa-  umbilicum  fpeAat , quadruplo  longd  anguftiorem , ifii- 
rent , & cotyla  live  acetabuli  nomen  fenfu  maxjmi  pro-  noremque  de  fe  tunicam , quafi  inreftinalem  dicas , umbl- 
prio  ferunt.  Revera  fi  ad  prima  ufque  Anatomi*  incu-  licum  verfus  producit : quod  breve  eft,  & anguftatum 
nabula  redire  placeat,  hiftoriam  generationis  bincini-  cum  nracho  jungitur,  itatamen,  ut  urina  ex  urncho  in 
tium  futupfilfc  conftabit.  Vocabulaque  aboviumfefto-  inteftinalem  hate  tumeam  effundi  quidem  pol  Iit,  refandi 
ribus  impolita  ad  alia  animalia  fublequentibut  feculis  autem  ab  inteftinali  in  urachum  non  fit  ita  facile.  4Ioc 
tranllata  ede.  Quod  quum  progreflu  temporismiimad-  quanquam  fcnfibus. evidens  cft,  Galenus  tamen  nor  ad- 
verfum  non  efiet,  ea  in  rerum  nomenclaturi  confufio  verfarurif.  ic  ufiu  partium  capr\.  ubi  fatetur,  fe  pe» 
moxfcquuta  eft,  utetiam  Galem  «ate  de  cotyledonis  difledionem  vidille,  urinam  modoquidem  in  alantoidem 
fignificatiore  cHfputatum  fit.  Quid  nimirum  efiet an  fundi,  modo  vero,  in  vcficam  refondi,  vicilfim  coro- 
mulieri  ineflet.  Quo  autem  longius  pergis  «d  recentio-  prefla , tum  velica , tum  alantoide.  Quam  adminiftra- 
res  feriptores , e6  magis  perplexa  invenientur  omnia,  & tkmem  docet  Galenis  hoc  modo:  Divifit  enim  e»  peri- 
tenebris  involuta.  Quibus  lucem  non  exiguam  afferet  tonat  parte,  qua  ve/na  ejl  prapofita , utramque  fimut 
quifquis  in  Ove  fe&ionem  inftifnere  voluerit : ubi  res  no-  facito,  umbilicum  quidem  attollito,  iS  quei  iurefica  con- 
minibus  adeo  apti  refpondere  videbit , ut  in  carteris  tan-  tin  tur , comprimito  , mana  tpfam  cemprebendent : cerne/ 
tum  metaphorici  ufurpari  facile  intelligat.  Hic  nempe  autem  r lotium  per  meatum , qui  eft  ad  umbilicum  ,in  in- 
glandulas  uterinas  cotylarum  more  cavas  reperier ; que  tcftinalem  effluere : contra  vero  comprejja  inteftinali , vefi- 
acctabula  (nam  illud  de  integr*  glandul*  fupcrficic  in-  eam  impleverit.  Inttftmalem  hanc  tunicam  fi  abahi/tu- 
telligi  debet)  alios  in  fe  alveolos  complures  continent  mcu  fepftarc  tente/,  na  diftenJer,  at  A ph  longiorem 
placentularum  Chorio  adnalcentium  digitulis  aptatos,  reddat , quam  Jit  , ni  m fimul  eum  alii/  in  propria  fodo 
Mirandum  fani  eft  quam  fe  torfcrunt  Authores  in  phra-  continetur.-  ita  quidam  prompti  extendi  nata  eft.  Inter- 
feoshnjufce  interpretatione,'  dum  alii  venarum  ora  irtra  dum  enim  novem  fpitbamo/ longam  eamrrperi,  ut  omne/ 
uterum  in  cotylarum  qveciem  dilatata,  alii  aha  intelligi  tantam  longitudinem  mirarentur,  facile  quoque  m miram 
«oluerunt:  & proinde  omnibus  animalibus  adefle.  Ad  latitudinem  amplitudinemque  diileude/ , ficata  Jpiritu  m- 
veritatem  propius  accedentes  Cl.  viri  Harveut  & IVhar-  flaveri/ , eavltatrmque  ampijjimam  parabit , pranpui 
tenua  cotyledonum  nomen  ad  glandulifera  reftrmxerunt.  vero  ad  medium , qua  uraebum  producit.  Nabam  quoque 
Atfnhoc  peccarunt  quod  dc  glandularum  alveolis  illud  ‘ 1 tabet  venam,  qua  fui  afpcBum  cadat : pnpterea  quod 
pronuntiaverint,  quum  revera  de  interna  tantum  glandu-  / ena , qua  ad  eam  nutriendam  porriguntur , tcnuijfun/e 
tzovillx  & caprili*  fuperficie  verum  fir.  Teflor  enim  15 quafi  oeulir  meonfioeua  funt , dcindtper  */iiantoidi/ 
quempiam  grxe*  lingua:  peritum  an  cotyla  illius  figut*  reduplicationem  diftcmmantur.  tteidm  (quod  mirum  tibi 
cavitatem  Ulpiam  figmficet  ^qu  ilem  exhibent  glandula-  videatur ) tunica  duplex  eft , quod  facile  obfervahr , fi 
rum  loculi  i Reftiiis  multo  Ii Jlingiu/,  quidum  Gale-  alantoidem  aliqua  ex  parte  abiupertt , parumper  quo  ad 
'num  acetabula  mulieribus  aftignantem  inducit,  illud  de  Uteratrabaa.  Fabr.ab  AQUAP. 
tota  interna  placent*  facie  inteqwetatur , quam  cotyl*  in  De’  AitAKrortii  tunica  F.x.  6<>  ita  Harvejur.  - 
morem  excavati feribit.  V lttemus interim de  Allantoide  Allartoidem  quam  pradicant  tunicam  a Choriodillin- 
& 'chorio  loqui , qu*  ejuhletB  figor*  qpum  6ut  cum  bu-  Aam  io  ovillo  conceptu  non  invenio,  fed  poftea,  lcftu 

i |pan- 


V 


E. 


104  D e,  O 

grandiore  fado , cum  Ovum  f.  conceptus  Utero  adna- 
fcitur,  Venxque  Carunculis  infeminantur , Chorion  ul- 
terius protenditur  , & utrinus  in  extremitatibus  ejus 
(tanque  appendicibus)  humor  quidam  flavedine  tindus 
(excremcntium  diceres)  feorfum  cernitur. 

Vasorum  umbilicalium  propagines  eodem 
Auchore  firmiter  adeo  Carunculis  U terinis  adnafcuntur 
ut  cum  divellere  eas  cuperet,  gibba  d tuaica  Uteri  inte- 
riore abrumperetur  potias  quam  a conceptu  recederet , 
contra  quam  in  CervB.6c.Dams  contingit.  Cxteroquin 
idem  utrobique  officium . eademque  acetabula  deprehen- 
duntur, atque  eodem  modo  vifcofus  & albugineus  mu- 
cus (qualis  etiam  Vaccinis  carunculis  ineff)  emulgetur. 

De  C arun  culis  Ursa  inis  huc  habet : Tunica 
Uteriovilli  interna  innumeris  carunculis  (utcoelumftel- 
lis)  tota  infignkbatur , er3ntque  «culis  cancri  a nobis 
didis  non  abfimiles , led  minores , & taoquam  Verrucae 
penfiles,  glanduloCe , ac  albx,  inter  Tuaicas  Uteri  hae- 
rentes conceptum  verfus  nonnihil  excavabantur  (contra 
guam  Cervis  & Damis  everrit,  in  quibus  foetum  verfus 
extuberant)  quin  etiam  (anguine  turgebant earumque  in- 
terior fuperficies , quii  coiiceptum  refpicit  putidis  nigris 
fangoineis  plena  confpiciebatur.  In  has  carunculas  Venae 
fatus urqtnlicalcs  nondum  inferebantur,  nec  conceptus 
ipfe  Utero  adhirebat.  /-  m 

Circa  Uterum  partelque  genitales  alias , imprimis  fe- 
cundinas  varia  obfervavit  ST  E N O N I U S.  In  Ute- 
ro inquit  Ovispratter  protuberantias  nihil  aderat , qux 
difl'c<ftx  Vafa  offendebant  manifeffa > erant  autim  pro- 
tuberanti* undique  tectar  membrana , in  media  planitie 
rotuberantiarum  videbatur  quafi  rubedo  quidam , fcd 
umoris  nulla  notatu  digna  copia. 

In  alio  Utero  Ovis  Cervix  admodhm  angufta,  & va- 
riis parvulis  eminenti»  hinc  indi  afpera  ftyloque  invia ; 
Chorn  extima  fqperticies  variis  albis  quafi  lineolis  pida , 
qua;  licet  variis  in  locis  admodum  irregulares  eflent,  in 
aliis  nihilominus  fecundum  longitudinem  dudx  quafi  ro- 
tunda quaxlam  fpada  fuis  includere  interfiitiis  videban- 
tur., Cotyledonum  magnus  erat  numerus,  nec  certus  fi- 
tus,  medio  loco  adharebant  illa  vafa  Chorii:  premendo 
eas  in  confinio  Uteri  ex  alveolis  Utero  adfuerentibus  pro- 
diere integra:  glandula  Chorio  annexx , quibus  fimilis 
fubftantia  in  iplis  alveolis  reperiebatur. 

In  tertio  Vtero  manifeffo  fepto  dividebatur  Vterut 
in  duas  parta*  in  extrafto  Chorio  cotylcdondhri  tra  cen- 
tenas numeravi.  Foetus  tres  communi  Chorio  tegebantur, 
tslmnio  autem  & Bantoide  erantdiftindi. 

Dtfledo  fetu  ovillo  , ex  abdomine  aqua  effinxit, 
Lien  parvulus  & feri  rotundus,  Veficafellisadlixrebat 
Hepati,  cui  incumbebat  alia  tenuilfima  veiicula  Irine  in- 
di agitabilis  , in  veiicula  utraque  difle&a  humor  al- 
buserat,  & ad  fenfum  vix  amarus  In  Ventriculo  aqua 
erat  limpida,  8c  vix  lapiens  falfedinem,  inlnteftiniste-* 
imioribus  viridis  color  obfcrvabatur , in  crallioribus  ex- 
crementa fordida.  Obf.  8 8 . /.  a.  8.  Dan. 


C A P.  XXX. 

De  Porco. 

A *N  A*  T O M E ejus 

infiitutS 

iCOPHONE,  SEVERIM  O, 

& THOM.  BARTHOLINO. 

Orci  Anatomen  quam  fuo  tempore  exhibuit  CO- 
PHO,  SEVERINUS  in  Zoot.  p.  J9o.  8cc. 
proponit . fuperficialis  ha»  valdi  cum  iit,  noluimus 
hoc  loco  eam  adducere. 

Mem  Severinur  varia  quoque  dblervavit  , quxcfim 
plenius  ab  alii&poftei  declarata , non  cft  quod  hic  a nobis 
proponantur. 

Nolo  inquit  Bartbolmur  Hifi.  67.  Cemt.  x.  qux  Co- 
pbon  de  Porci  Anatomia  fignavit,  & Sevcnnui  inZoo- 
tomia  repetere.  In  nonnullis  Porcis  in  a-dibus  noftris 
madatls  quardam  oblervavi , qux  trita  non  funt. 

In  finiftro  Porci  V in  tmcvlo  circa  conum  con- 
textus milii  vifus  Nervorum  elegans , feu  fibrarum , qurc 
cum  Valvulis  nihil  habent  commercii,  colligantquc  car- 
nofos  parietes. 

M S^pto  Cordis  hic  Hafhix  16(0. plurima  fo- 
raminapili  magnitudine  perviaerant,  qux ftylum levi- 
ter adaaum  facili  admittebant,  deducebantque  in fmi- 
ftrum  Ventriculum , ubi  tenuis  membrana  velut  Anafto- 
roofis  Aponcbatur  regreflum  inhibens. 

In  Unio  tot  cellula  quot  Porcelli , fed  numerus 
horum  numerum  papillarum  excedebat. 

Porcelli  longitudine  minimi  digiti  vifi , in  hiso- 
mniacartilapinofa. 

Cor  berii  formatum,  candidum,  Ventriculis  excava- 
tam. F. jus  Auriculae  rubentes. 

Hepar  molle  & rubrum  inftar  fanguinis  concreti , 
univerfum  occupans  abdomen  & inteftinis  fuperftratum. 

Intestina  candicantia,  Vermiculorum xmula. 

Ventriculus  vacuus  & parcus. 

Renes  majores  quam  pro  corporis  proportione. 

C a p s u 1 * flaccidi. 

Cerebrum  fluidum, venulis confpcrfum. 

Situs  porcellorum  in  Utero  eff  oblongus,  prono  ca- 
pite, extenlis  pedibus. 

Ex  umbilico  tria  Vasa  um*iilicalia  diffindi 
prodeunt  per  transparentem  funiculum  confpicna,  ma- 
jor Vena,  laterales  Arterix  exiles,  diffindis deindi ra- 
mis per  Choi  ion  difpcrfx. 

Amn  ios  tenuiffima,  in  qua  mucus  &copiofum Ie- 
ram continetur. 

Allantoides  aqua  limpida  refert*  Veficxoblon- 
gx  formam  refert  cum  collo  excrementis  viridibus  refer- 
to. Rede  ab  Aquap.  depida,  fedglobofior  una  par- 
te extremi  inftar cucurbitx. 

C n o r 1 o n camofiiB  circa  utrumque  finem , & ur 
medio,  ubi  Vafa  umbilicalia  inferuntur. 

Interior  Uteri  Su bst  an ti  a carnofa  pa- 
riter tm  Cborion  «dhxret  facili  feparabilis. 

KO- 


Dic 


D E 


p 


o 


NOTATA 
Im 

CEREBRO. 

DE  Cerebro  & Nervis  vide  qux  ex  W I L- 
SIO  cap.  de  Ove  adduximus- 

NERVIS. 

DE  Nervi  optici  conftirationc  vide  «iuje  hic  pro- 
ponuntur exMALPIGHIO  capite  de  Bove. 

SPINALI  MEDULLA. 

DE  Sinibus  Spinalis  Meduli*  , aliifque 
eo  facientibus,  vide  qus  ex  W I L S I O hic  adduxi- 
mus capite  de  Ove. 

. NARIBUS. 

DE  Tubulis  Narium  videri  pofliiot  qu.T  hic 
habenturex  SCHNEIDERO  capite  de  Bove. 

MAMMIS. 

DE  Mammarum  papillarumque  Numero  & Situ 
vide  caput  de  Cane. 

VENTRICULO. 

IN  Ventriculo  Porcino  A M S T E LO- 
DAMENSES  menle  Novemb.  1*61.  ha:c  nota- 
runt. 

Membrana  intima  plicis  plurimis  gaudet , qui- 
bus omnes  ali*  deftimuntur. 

Extima,  qnte  ii peritorceo  e(Te dicitur,  feparabilis 
efl  a fecunda , qua;  carnofa , fic  ut  non  mali  pro  carnofo 
Mufculo  haberi  poflit.  Fibra;  hujus  Mufculi  tendinibus 
fuis,  varii  unitis,  membrana;  extima:  adhaerent,  &in 
eam  delinunt. 

Inter  hanc  tc  intimam  qn.f  vulgo  pro  tertii  habetur 
intercedit  aha,  tenuis,  ab  aliis  reparabilis , perquam 
Vala  copioft  (qu*  fubinde  ad  intimam  penetrant,  quam 
varii  itidem  perreptant)  diftribuuntur. 

I s t s r n a allia  eft , nervea , denfior , fubftantia  ru-' 
br.i  , firmitir  tunica:  junfta,  incruftata , notabilis  hsc 
fubrtantia  ad  fundum , minus  circa  orificia , color  au- 
tem qui  ffl  ad  pylorum  fuperat  eum  qui  ad  ftoma- 
clnim.  * 

Membrana  h.Tq  nervea  crufla  fua  adhuc  praxlita , 
cum  manibus  laceratur,  duplici  ex  fubftantia  conftare  de- 
prehenditur , una  qua:  cavum  Ventriculi  refpicit  & glan- 
gulola  magis  altera  quae  exteriora,  Sc  magis  eil  nervea. 
Fibra:  ha:  glandulofie  fi  premantur  liquorem  emittunt  in 
Ventriculum. 

. Quod  fi  fubftantia  hac  duplex  tunicam  intimam  con- 
ftituens  confiderctur,  panmimiheteromallon  ( belgis  Felp 
autTrypdidum)  referre  videtur. 

T unica  intima  gula: , Ventriculi  cavitatem  egrefla,  ad 


R C O , &C.  IO5 

duorum  digitorum  htitudinem  in  circumferentia  (e  ex" 
tendit,  connexa  fubje&a  tunica:  Ventriculi. 

Ad  pylorum «irv.iiibftantia-  feri  carnea^ pollicis  trans- 
verfi  habens  longitudinem , digiti  minimi  latitudinem  > 
continuatur  tunica-  Ventriculi  modo  nominara,fic  tamen 
ut  ha-c  nervea  tegeretur , quam  & crufta  carnea  incrufta- 
bat.  Fibra:  qus  hic  adfunt  reda:  funt , crulU  quoque 
obduftx , a bafi  ad  mucron«n  (qui  a tunicis  fubjedis  li- 
ber eft  , quo  melius  pylorum  obturare  poflit)  fe  exten- 
dentes. 

INTESTINO. 

GLandulosi  plexus  in  inteftino  crebro  hic  ap- 
parent, & tanta  eft  glandularum  in  Ileo  caterva,  ut 
ejus  extremitas  ad  duas  prope  fpithamas  iis  denftnjcon- 
fita  sepeliatur.  P A Y E R U S de  gianJ.  miejUn.  vide 
caput  de  Cane , fele , Bove , Lepore,  Bcc. 

PANCREATE. 

DUctum  Pancreaticum  intra  duas  intiftini 
tunicas  deferri  HICHMORUS  tradit , fimihtir 
ac  in  Vaccis,  Canibus,  &c.  Fundem  funplicem  dari  ,fq- 
^eratumque  a bilario  inteftinum  ingredi  docet  CllA- 

LIENE. 

DF.  Vasis  Splenicis  vide  qua:  ex  HICH- 
MORO  habemus  capite  de  Equo  & Cane, 

RENE. 

IN  Rene  Porcino  Caruncula/  obfervavimus  pa- 
pt farer  & numero  & magnitudine  valdl  infignes,pres- 
fie  ha:  ferum  copiofum  exhibebant  pelvi  renali.  A M- 
STELODAMENSES. 

URETERE. 

DE  Ureteri  ejufque  pelvi  vide  qua:  hic  habemu* 
cx  MALPIGHIO  capite dc  Cane. 

PROSTATIS. 

PRostat*  in  Porcis  maximi  funt , oblongi , crafli , 
& feri  teretes , urethra:  lateribus  utrinque  adjacent , 
in  cellulis  materiam  mitem  eradam , lubricam,  albugi- 
neam, gelatinae  fimilem , continent,  in  quam  per  unicam 
inlertionem , fed  amplam , odo  pollices  ultra  deferen- 
tium & Vcficularum  exitum  in  urethram  materiam  fuam 
deponunt.  Pondus  unius  erat  unciarum  quatuor , & lon- 
gitudo ejusdem  pollicum  quinque.  WHARTO- 
N U S cap.  31. 

UTERO. 

UT  1 R u s Suis  non  pnrgnantis  longior  quam  Ovis , 
cornua  habet  longiflima , utrinque  meandris  involuta 
modo  inteftini  coli,  & in antradus hos vafa flmihtcr di- 
ftributa.  • 

Carnofa  eft  interna  tunica , & molli  & concidente, 
O adeo 


Digitized  by  Google 


io 6 D e P o 

adeo  ut  vix  cavitatem  deprehendas  ajus  & cornuum , nifi 
digitum,  vel  quid  tale  immittas. 

T estis  habet  ad  mucronem  cornuum  ceu  granis  6. 

7. 8.  racematim  cohaerentes. 

Catjltimtr  nulla:  apparent  nec  in  Utero»  nec  cor- 
nibus. 

Ot  Vitri  anfra&us  habet  ut  Vaccinus  uterus , fed  mi- 
nus duros,  m 

InSuejatnprargnante,  Ciior  io»  unicuique  porcel- 
lo toti fiium , & Amnio)  toti fua,  & Allavtoi- 
Di)  lateri  fua:  ita  tamen  junguntur,  ut  unoqua-que  tu- 
nica videatur  omnium  communis  & unica:  fedtameno- 
mnes  funt  difcrete.  Nam  inflato  amnio  fimul  cum  Cho- 
rio libi  connexo  ubique  , flatus  ad  fequenris  porcelli 
amnion  non  pervadit:  nec  fudor  amnio  compreffb , nec 
urina  compreflo  AUantoide,  quivclut  nodo  quodam  al- 
ligatur extremo  am  1 tia 

CommoNis  non  magis  in  Sue  apparent , quim 
muliere,  nifi  dum  h.ec  ciim  amnio  inflatur : tunc  enim 
afpcritates  manifdtas  cerms , quales  funt  pori  in  refrige- 
ratis, & deplumatis  anferibus , quibuschorionUterole- 
viter  cohasret.  JAC.  SYLVIUS. 

SECUNDINIS. 

POrcinus  fretus  nullam  habet  P/arcntam , vel  Zonar, 
vel  Cjrtiitcuiaj  orbicularca , fed  Chorion  & ejus  Vafa 
tangunt  tantummodo  Uterum  & Uteri  Venas  caufam 
• ignoro.  A QU  A P.  ieform.  fltt.  pari.  i.e. 

Loco  Pucint*  Unus*,  im6  ctiim tuber- 
culorum per  Chorion  uterum r i difperforum , iclatmam 
quandain  vel  mucilagineum  fuccum  W 1 1 A K T O- 
NyS  hic  notavit,  tunicasque  contigua  tum  Uteri  tum 
Chorii  rariflima  membrana  Uevique  & lubrica  tefbs. 
Hinc  etiam  chm  interior  tunica  Uteri  fuilli  tenuis  adeo 
fit , ut  fuccum  nutrititium  fulficientem  transmittat , & 
tunica  exterior  Chorii  non  minus  rara  & tenuis  fit  ad  eun- 
dem imbibendum  , caufam  nullam  videre  fead3it,  cur 
carqca  mole  omnin6  carere  Porcus  nequeat. 

Sui  per  totam  gellationem  nihil  carneum  accrefcere , 
verum  Chorion  infignitir  denfari , & cralfiorem  fieri , 
Ctiim  NEEDHAM  docet , & cum  eo  G K A E- 
F1US. 

De  Utero  fuillo,  partibusque  adnexis,  imprimis  in  par- 
tu  deciduis  ita  IDEM  NEEDHAM  differit: 

In  Sue , cujus  uterus  omnium  fimpliciflimuseft,  defi- 
nunt  vafa  pradifta  in  membranam  tertiam  five  interio- 
rem • variifque  ambagibus  ibidem  pulcherrimi  diflemi- 
nantur-  Si  in  pitnribus  feptimanis  fere  ufque  ad  medium 
eeftationis  tempus  feftionem  inftitueris,  invenies  mem- 
branam hanc  tenue  (erum  paulatim  exudantem , quod  a 
Chorio  confeflim  imbibitur.  Minimi  tamen  adhrerct 
Utero  Chorion,  fed  quotquot  funt  foetus  Porcini , quafi 
tortilem  Ova  teftis  nondum  vcftita,  in  Uterorum  ab  eo- 
dem, tum  ab  invicem  fejumfli  jacent ; ot  matrice  tantum 
aperta  fponteelebantur.  Nulli  hic  glandula:,  nulla  pla- 
centa. Sed  Chorion  quod  molle  & porofumeft,  liquorem 
fpongia:  inflar  exugir.a  Venis  poftmodum  dcglutiendum. 
Sani  cauto  opus  elV , fi  hanc  tunicam  a fubflratis  Allau- 
toide  8c  Amnio  iifdcm  non  ruptis  feparare  volueris  Hoc 
tamen  fa&>  utrujue  tunica  fuo  peculiari  humore  turgida 
comparet,  ut  ff  Funiculus  adhuc  intra  amnion  latens ; 


R C O , &C. 

praeterquam  quod  vafa  quaedam  ad  amnion  exporrigat, 
ad allantoiden  vero  praeter  Urachum  nulla,  falcem  non 
infignia,  nifi  forte  capillaria  paucula  a funiculo  propi  in- 
greflum  Urachi  fpargantur , quae  tamen  brevi  intrd  digiti 
unius  aut  alterius  latitudinem  definunt.  Allantoidcs  tan- 
dem caute  (digitis  non  cultro)  feparetur  ad  Urachum 
ufque,  & tum  demum  aperiatur  amnion : quo  fa&o  ef- 
fluentem liquorem  ad  libitum  ve!  abjicere  potes , vel  in 
futura  experimenta  refervare.  H inc  ad  Foetum  progre- 
dere , cujus  abdomine  aperto,  videbis  Arterias  umbilica- 
les reftd  ad  aortas  finem  tendere,  V enam  ad  H epar ; qui- 
bus ab  Uracho  divifis , ("aut  fi  placet  ante  divilionem , ne 
inter  dividendum  tenerior  Urachus  frangatur)  liberum 
tibi  erit , vel  vulnerata  vefica  inde  allantoiden  inflare,  vel 
AUantoide  (qme  haflenus  integra  fit  oportet  J aperti  in- 
flare Veficam.  Hifce  peragis  ad  Cor  accedere  licet,  ibi- 
demque  tum  foramen  Ovale  in  auricula  dextra  qaircrc : 
tum  etiam  canalem  arteriofum  in  arteria  pulmonali , 
item  canalem  venofum  in  Hepate  invefiigare. 

In  fine  geffationis  res  paulo  aliter  fe  habent,  Chorion 
nemjie  craflitiem  non  contemnendam  acquifivit , item 
tubercula  quibus  utero  (licet  non  admodum  tenaciter) 
adhteret : interim  fretus  invicem  ita  ar &i  adnafeentibus 
Choriis  agglutinantur,  ut  vix  ulla  arte,  nifi,  tum  Cho- 
riis, tum  intcftinalibus  tunicis  ruptis,  feparari  poilint.  Id- 
que  eo  magis  quia  farciminis  illius  portio  oblonga,  qu* 
ab  uno  porcello  exporrigitur  fuper  Cliorion  proximi  re- 
qumbit . eique  paulatim  accrefcit.  Summa  tamen  diligen- 
ti* adhibita  Allantoides  integra  eximi  poteft,  & inflari. 

F OE  T U. 

IN  Utero  Suis  reperi  genituras  aliquot , 8.  vel  x.  die- 
rum, & vidi  in  medio  U teri  ubi  Cornua  utrinque  ab- 
fcedunc  fubftaraiam  pellucidam  Vitreo  Oculi  humori  ii- 
imlem,  membrana:  indufam,  in  cujus  medio  erat  pun- 
ftus  fanguineus circulo  fanguineo , ut  in  Ovis  gallinaceis, 
circumdatus . a purtifto  videbatur  prodire  Vena  & Ar- 
teria . ex  quibus  ramusculi  mnltiper  fubftanriam  femina- 
lem  diftnbuebantur.  Veficis  pertufis  effluxit  aqua  & 
vifeofura  quid  feminis  naturam  referens.  COITE- 
R U S. 

In  Utero  Scrophat  Silveftris  quatuor  fmur  contine- 
bantur,quorum  qui  collo  Uteri  proximus  erat  Chorii  alte- 
ram extremitatem  bifurcatam  habebat,  parte  ejus  in  al- 
terum cornu  adfccndente,  parte  verfus  orificium  Uteri 
prolapfa.  Mrmtran*  cuilibetfretui  qtutucr  erant,  pn - 
ma  Chorion  , qui  tota  in  rugas  annulisfimiles  corrugata 
erat , ubique  refpondentes  alias  rugas  in  tunica  interiore 
Uteri  inveniebat.  Per  totam  Chorii  fuperfipemdiflemi- 
nat* erant  infinite  macula:  alba:.  Ovales, magnitudine  fe- 
rninis  arrtfi , quasquibufdaminlocisfe  invicem  continge- 
bant, castera  parum  a feinvicem  remone,  in  medio  o- 
mnium  micularum  rubri  quid  emicabat:  maculis  Chorii 
fui  inU  tero  maculae  refeondebant,  & (itu  bc  magnitu- 
dine iis  li miles ; quibusdam  in  locis  Chorii  macuHe  ma- 
oilis  Lrteri  firmiter  admodum  adh.Trebrnt  ut  pro  Coty- 
ledonibus eas  habendas  vixdubitnveiim;  ReliquaCho- 
riiut  & Uteri  fuperficies  innumeris cavernuliseratafpe- 
ra  ; SccunJa  %/iuantoiJtm,  cujus  humor  parvus  erat& 
fla\  is  excrementis  foedus ; Tertis  *slmntot  cujus  humor 
itidem  parvus,  fed  limpidus  & tautrllum  glutinolus,  ple- 
nus. 


Digitized  by  G00 


De  P o 

nos  globulis  flavis  fibl  invicem  adhxrentibos  ; Quarta 
membrana  fetum  'pilis  jam  rumveftitum  ardi  undique 
ambiens,  ut  & pulchre  inveft  iens  lingulas  pedes , ungu-' 
las,  caudam,  auriculas,-  folum  Os  cum  narium  forami- 
nibus,umbilici  ambitu,&  pudendis,  nodum  erat  relidum  ; 
in  aliis  fuperciliisque  oculorum  pili  longiores  extra  di- 
dam membsanam  extabant.  Novo  experimento  paftiit , 
ore  nutriri  foetum  in  Utero,  quandoquidem  non  modo 
Amnii  humori  fimilis  humor  in  eorum  ilomacho  reper- 
tus fuerit , fed  etiam  confpedi  ibi  fuerint  globuli  (olidi , 
magnitudine  figura  & colore  iis  fimiles  qui  intra  Amnion 
erant.quos  globulos  Inteftini  redi  e«r ementa  fu ifie,  reli- 
ti m in  eodein  Intel! ino  globuli  pra-didis  fimillimi  evin- 
cebant , quid  amplius  miramur  Cutis  excrementa  infer- 
virenutritioni,  (lipfa  ani  excrementa  in  ftom.ichum  re- 
vertuntur , fcilicet  qua;  primis  ,-S  formatione  diebus  ab  in- 
terius fluidis  in  externum  fluidum  per  capillaria  vafa  fe- 
cernuntur,  cum  vel  fucci  vifeiditas  vel  caloris  imbecilli- 
tas multa  ibi  reliquerit  cruda , eciaronilm  & cum  tempore 
in  partes  fubtiliores  refolvenda , toties  de  novo  in  corpus 
recepta  in  eundem  circulum  percurrunt,  donec  aena  red- 
dita , ubi  femel  in  fluidum  externum  feu  amnii  liquorem 
depolita  fuerint,  ut  fenfum  nudfc ferientia,  rejiciuntur 
ab  animali , illudque  ad  exitura  flimulant.  STfNft- 
N1US  04/89.  >-  Dam. 

OSSIBUS  PORCELLI. 

IN  Maxilla  inferiore  ^ntrorfilm  utrinque  Danet  fe 
exhibent  trer , qui  fe  extrorfum  fecundum  maxilla? 
longitudinem,  neutiquam,  ut  in  aliis,  furfum,  exten- 
dunt, fequitur  utrinque  dem  longut,  incurvatus,  in  fexu 
virili,  qui  in  muliebri  non  adeft.  Huicfinusadpicct,  fe- 
quuntur  dentes  moUret,  quorum  ultimi  varii  exafperati. 

Ot  jugale  proceflu  valdi  magno  gaudet  circa  meatum 
auditorium. 

Meatur  au  Jitoriut  profundior  quam  in  Capra  ■ Pro- 
cefl  us  hic  etiam  adeft  fijloijct,  longus,  craflus,  validus. 

Vertebra  coS,  feptem,  harum  ultima  proceflum  exhi- 
bet longum  pofticum. 

Clavicula  loco  oflicula  hic  fc  offerunt  duo , coftifo- 
periori  unita" 

Stemum  fex  conftat  oflibus,  quorum  fupremum  d 
ultimum,  exiguum,  tenueque,  rdjquamajoiad  latiora 
ultimo  Cartilagines  fcutifbrmes  junguntur. 

Cella  adfunfxiv , vera  feptem,  & totidem  falfa  , 
cartilaginibus  pr. -Editi , ut  in  I lomioe. 

Pedis  anterioris  Uumerut  humero  Hominis  Caprjcvi 
rerpondet.  Pars  ejus  altera,  eodem  fori  modo  ut  in  Ho- 
mine, ulme  jungitur;  lueeradio,  longior , olliculo  alio 
longitudinem  augente,  cum  alias  eo  brevior. 

Catput  quatuor  componitur  ofiibus,  fimilitirae  Me- 
taeapuj , horum  media  longiora  iis  quse  utrinque  adja- 
cent, craihoraque.  * 1 


Scc. 


O? 


Digiti  fcquuntur  quatuor,  cxofiiculis  tribus  com- 
ponti 

0, /aerum, cai  Os  Dium  jungitur,  Vertebris  conftat  dua- 
bus duris  fatis.  <■ 

Caudam  xxiv.conftifuuntofiicuta.&plura. 

Innominata  Offa  iisquxCapntfmiiliafunt. 

Offa  ftmorir,  FateCa  , Tilia  , Ftbula  humanis  feri 
refnondent. 

Sub oi'i-1'ibi.E  Tali  Oscum  Caleifirmi  refidet,  cu- 
CO^TEK  U s C l0ngUi'  Hifce  fubjacet  05  Cublf°rme. 


Apri  Indici 

ANATOMEN  aliquam 
. O L A U S WORMI.US 
I»  MVSEO 
Veri*  hifce  proponit. 

A Nn?-  '^7\V1£d'  BataVl  fca‘orl>  publica:  fubjece- 
1 ,nlnt  m Sfbola  Academica,  in  quoqiue  inventa  par- 
ticularia ita  ad  me  pcricripfit  Vir  Exper.  D.  Henrtcu, 
Fu,  rem  Ut  fimulquepilortimrpefimen  transmifit.  Por- 
cus americanusquamlecuimus  parvus  erat  , saxis  lon- 
gioribus, variegatis  ex  albo  & nigro. 

Hipxa  nullo  ligainento  fuipenforio  in  abdomine 
continebatur,  fed  per  membranam  vertebris  nefehatur. 

L i r n longitudine  duorum  palmorum  crailitie  dioiti 
un™’  non  ‘"o  coftis lateris finiftriritus,  fed  transveriim 
in  Abdomine  mediante  peculiari  membrana  adipofe  Re- 
num membrana:  junSus.  r 

\ intxiculus  duobus  quafi  comubus  dotatus , 
quorum  alterum  circa  fuperiorem , alterum  circa  inferio- 
rem ejus  partem  exftabat. 

Follicvio  filus  carebat. 

I n r 1 s t i n a tenuia  ad  dextrum  Litus,  loco  paulo  ela- 
tiore, Crafia  ad  finiftrum  decliviore  lita  erant.  Longitu- 
do totius  fiftuhe  IntcftiialisH.  pedum  Geometricorum 
«erat, 

Puimon  es  invij.  lobosdivifi,  utrinquetres,  unus 
munis  IO  ClfCa  ^ord's  roucronem,  utrique  parti  com- 

Supra  fpinam  dorfi  propi  lumborum  ofia  Mam- 
m a erat , cujus  circumferentia  imperialem  magnitudine 
.axiuabat , qua  lac  proli  pnebuifle  videbantur  teftari  glan- 
dul.-e  fobftratiE , in  eas  enim  Vena:  varix,  eaxiue  magn*. 
mlerebantur , papilla:  vero  fub  Ventre  nullius  ufuscfle 
putantur,  iis  enim  nulla:  grandulx,  raillx  Vena:  qua: 
pro  lacte  generando  fangu  inera  veherent  aderant,  A lie- 
runt tamen  ii  qui  in  Brafilia  vixerunt  Lac  papillis  exhiberi 
9“ ™ Ventre  funt.  V ide  Hifi.  69.C.1.  BARTHO- 
LINI delineationem,  vide  apud  Markgraffum. 


O a ‘De 


Digitized 


io8 


De 


Rangifero,  8c 


Ra 


NA 


Arborea. 


C A P.  XXXI. 
Dc  Rangifero. 


IN  Rangifero  Mare  menfeOftob.  1671.  haxvifa. 

Tres  Intersectiones  curviiine a erant  in 
Redi*  AhJminnit  Mufeulii,  i|uaruin  inferior  pollicis 
latitudinem  xquabat , reliqua  dux  angulliores,  ut  veri 
pateret  interfo&ioncs  illas  ede  tendines  inter  carnes  in- 


terceptas. 

Coecum  Inteftiiium  erat  ulna;  longum  fine  cochlea. 

Intestina  Jupenora  in  feptem  gyros  fe  involve- 
bant . inferiora  in  novem.  Duobus  a.  modis  diverlis  in- 
volvuntur, uno  ubi  orbes  feinviccm  ambiunt  in  eodem 
plano,  illi  impoliti  fibi  invicem  facculum  formant  expan- 
fum  manum  capientem.  In  Intedinis  autem  duo  /lira- 
rum genera funt , exteriores  fecundum  longitudinem,  in- 
teriores heliciformes.  Ab  Intedino  Ccecofubm  initium 
fumuntlntedinorum  circumvolutiones.  Lougitudo  Ir.te- 
11  inorum  ulnas q 4.  continet.  Pulchra  quogueeft  Vena- 
rum mefaraicarum  Anadomofis. 

KistS  SUCCENTURIA  ri  fg  uram  Renis&  ma- 
gnitudinem olivi  rep{.rfentabaiit.  cavitate  donati. 

Renum  figura  rotunda  A oblfirgi , fuijlautia  ad- 
modtim  tenera.  Dexter  Ren  foveam  in  Hepate  fecerat  ad 
dextrum  latus /inifier  Ren  detruibs  lucrat,  incertum 
motbi  vitio  an  fecantium. 

Circa  planum  intedinoram  Mesenter  ium  latum 
g.  vel 4.  digitos,  ubi  & Vena  porta  ambiebat  ultimum 
gyrum  Inte(linorum,&  glandulrexvij.per  eundem  gyrum 
aifpofitx  confpiciebantur , quarum  alia:  oblongi , alia; 
fabiiimiles. 

Pulmones  partim  miniati  coloris  partim nonnihil 
obfcurioris  , refolvebantur  in  exiguos  loioi  communi 
membrana  aredi  inter  feconnexos.ucut  Renes  in  urfo  vel 
potius  in  Vitulo.  In  dextro  iv.  in  finiilroiij.  lobi  vifeban- 
tur,  quorum  uni  i parte  dextra  fhramen  erat  fuperius  an- 
te bifurcationem  folitam. 

Lien  Ventriculo  adhxrebat  & Diaphragmati,  latitu- 
do ejus  tj.  ul.  longitudo  J.  ul. 

Dux  Hydatidrr  in  Omenti  circumferentia,  una  ma- 
gna inftar  Ovi  gallinacei  , altera  parva  indar  Ovi  co- 
lumbini, quarum  fingulx  aquam  punUimam  continebant, 
illa  tamen  prxter  aquam  materiam  quandam  gypfeam 
P*  majoris  magnitudine  in  fc  compleflebatur.  Lt  mi-f 
nor  veficula  lymphatica  in  majori  continebatur  quafi 
pugnante.  Videntur  hx  hydatides  in  Cervorum  genere 
naturales,  in  aliis  antea  a me  vifx. 

Hepar  reperiebatur  abfque  loin,  alioqui  dux  ad- 
fuere inciliooes , una  fupra  Renem,  altera  circa  Hepatis 


medium. 

Humor  Cmstallinus  magnus  & aliquanto 
compreflior. 

In  0£  sopii  aoo  /lirarum  fpiralium  duo  genera  a 
partibus  oppolitis  defeendebant , ec  alternatim  feinvicem 
■candebant. 

Glandula  /aperior  Cerebri  major  erat  quam  in  uria. 

Plexui  Choro/ Jcr  notabilior  quam  in  uria. 

Cerebelli  lamellxalbxcraHiores quafi inutfa. 

Stiixin  corpore  Jlriato  didm&iores  quam  UrCr,  erant 


etiam  multx  drix  confpicux  intra  fubdantiam  fecundi 
Paris  tuberculorum , qux  alias  appellantur  thalami  Ner- 
vorum opticorum. 

‘Ductus  salivalis  exterior  dclcendit.  Verfus 
angulum  inferiorem  maxillx , ut  in  Vitulo. 

Inter  Radicem  lihgux  & Epiglottidenffpatium  erat 
1.  digitorum  transverlorum  fundantia  membranofa  in- 
terveniente. 

In  Tonsillis  erant  novem  Cavernula  per  re- 
dam lineam  fitx  , quibus  apponebamur  alix  ad  latus  ex- 
terius; fimiles Cavernulis  in  pulmonibus  avium.  ST£- 
NONIUS  in^Aff.  Da„..A,m.  i67t.  . 


C A P.  XXXII. 

De  Rana  arborea. 

FAbrica  interior  Ranx  viridis  arborex,  qui  Ger- 
manis 2aub  frofrfl  vocatur  , paucula  quidam 
odendit , quibus  vel  a Rana  vulgari  aquatica  tan- 
tillum recedit , vel  ad  Bufonem  accedit , cimi  multis  per- 
fuafum  ex  genere  bulWumcflc,  illisque  Veneno  turgi- 
diorem. 

Digiti  pedum  extremitate  fua  rotundis  muniti tir- 
berculis , quales  in  Rana  vulgari  non  vifuntur. 

Hepar  rubicundum,  quatuor  lobis  didin&um. 
Folliculus  fellis  diluti cxruleus. 
Pulmones' veficulofi quiffem , fed valdi parvi. 

Strix  pinguedini t oleofx , ut  in  Rana  communi  tedf- 
bus  annexi. 

Cor  albicans  ut  in  bufone,  e jusque  auricula  dextra  > 
finidra  intcnft  rubet.  OL.  JACOB.EUS  Tra8.  Jt 
Rani/.  . 

C A P.  XXXIII. 

Dc  Simia. 

A N A T O M E ejus 

infiituta 

. A 

JACOBO  SYI.VIO. 

IN  Simia Mafcula Aponeurofis  edmufculorum obli- 
quorum defeendentium  fupra  mufculos  r eidos. 
f.piploon  fub  Intedina  ad  Os  pubis  occultum  defeen- 
dit:  alligatur  irfernx  parti  lobi  unius  Hepatis,  dc  alti 
fupra  Jundum  Ventriculi  afeendit.  -Hoc  emoto  lnte)h- 
num  colon  nigricante  colore  ( quia , opimor,  herbis  mul- 
tis vefcebatur)  triangulum,  longum  fefquipede  aut  plusi 
cellulis  permultis  alti  driatum ; per  hujus  lateca  duo  me- 
dia ab  intedino  Cocco  dux  nervofx  ceu  corrigiolx , un- 
gue dimidio  lata:,  ufquc  initium  intellini  recti  feruntur  ; 
perlatus  tertium  Veni  mefenterii  inferuntur.  Hocln- 
tedinum  ad  fundum  Veficx  fuper  Os  facrum  Cernente 
modo  infleilitur  , ut  illi  annexum  rodum  InteltinuM 
etiam  ibidem  anfnftuofum,  & longum  fcfquipede.  Idem 
colon  ad  Enes  laborum  Hepatis  receptum  refle&iturad 

lnte« 


Digitized  by  Google 


De  S 

InteOfnum  Coccum  humano  pcrfimile.  Inreftinum  tenue 
admodum  breve  in  limia. 

Hepar  pcriton.ro  multis  locis  annexum.  Lien  qiiam- 
minimus , longulus , led  velut  dentibus  concifus.  Tejlei 
humanis  majores , Venis  per  epididymklcm  ambage  via- 
rum deftributis.  Erat  enim  fimia  vervece  pauici  minor. 
PudenJi  tunica  qualis  homini  fed  laxior.  Glans  obtuiior 

3uam  Homini.  Parte  inferna  meatus  eft  urinarius,  in  me- 
jo meatus  eft  Cupra  amplus , St  lemen  (angui nemque 
continens , inferni  exitum  msnifeftum  non  habebat,  for- 
tafie  ob  continentiam.  Renibus  & Cava  emotis , videas 
tendores  robuflillimos  mufculerum  in  fpinainterna lum- 
borum accumbentium , a quibus  in  magnum  trochante- 
rem infertis  tollitur  crus,  ibidem  videas  ex  duobus  Ipon- 
dylis  lumborum  concurrentes  uervoi  duos  unum  etheere 
craflum , qui  in  crus  medium  defeendit. 

Super  Diaphragma  vena  eft , exCava  nalcens  fub  cor- 
de , qux  fecundum  baftn  ad  finiftram  cordis  auriculam 
fcftinat : inde  divifa  Ramum  bifidum  mittit  duobus  rac- 
fopleuriis,  utrinque  reliquum  defeendit  ad  reliquas  lex 
* eoftas  inferiores  dextras  & finiftras : fupra  Cor  item  alia 
Vena  /me pari  , qux  dextra  fpondylorum  parte  defeen- 
dit ad  odo  eoftas  inferiores  nervi  fextx  conjugationis , 
pars  qux  ad  radices  coftarum  fertur  ad  lingua.' radicem 
reparatur  : reliquum  defeendens  non  invflutum  mem- 
brana communi  cum  carotide , ut  in  Homine. 

Mufeultti  LatiJJtmui  fuper  infernum  omoplatx  angu- 
lum fertur,  deindeutiorendoneinbrachiicervjce locum 
paulo  inferiorem  : parte  altera  fui  carnofa  fecundum  bi- 
cipitem defeendit  & tendone  inferitur  inotecranum.  A 
parte  reliqua  colla:  inferna'  omplatx  umu  m brachium 
prope  infert  ionem  latiilimi , ut  in  Homine.  Deinde  Del- 
toidei ut  in  Homine.  Suh  • jbina  omoplatx  unus,  & Jiipra 
unus,  ut  in  Homine.  Qui  fub  fpina  tendone  in  capur  bra- 
chii carne  in  ejufdem  cervicem  inferitqr-  Sub  pe&orali 
tmtu  Si  parte  una  natus  ab  exoi  tu  redorumqu*  in  bra- 
chium aporeurofi  definit  prope  tendonem  pedoralrs& 
ligamentum  fugfrnum  bicipitis : parte  altera  majore  a 
«eliquo  fterno  tendone  lato  in  ligamenta  commifiiira;  bra- 
chii Si  omoplatx  & caracoidis.  Bieept  in  radii  mitium  in- 
tus , Br adunat  m cubiti  initium  propi  totum , & liga- 
mentum ipfi  cum  radii  principi#commune.  C utili  flexa- 
rer in  brachio  ut  in  Homine,  euhin  lenfirei  etiam  , led  hi 
infigite:  unusacofta  inferna  omoplatx,  alter  a fumoio 
brachio , ambo  in  olecranum  cum  germine  quodam  la- 
tilfimi.  Mcnibranejut  ab  olle  facro  inferno  « mulcuto 
erado  gloutio , tegit  modo  deltoidis  articulum , & por- 
tione lui  in  Os  auris  fub  trochantere  abit , reliquo  utin 
H«mine.  ReBut,  Vaflur,Crurcut,  in  tibiam  per  rotulam. 
Sub  membranofo  cr affui  eft , totum  cavum  externum  of- 
fis Ilium  occupans  ufque  Os  facrum,  in  coronon  fcu  ro- 
ftrum  totum  trochanteris  magni  definit : fub  hoc  inferni 
parvuiui  in  cavum  trochanteris  magni  cum  tribus  trans- 
vertis & duobus  obtura toribus  fertur.  Latmiam  ticepr 
totus  in  trochantera  parvum  definit.  Tricipiti!  parslon- 
giilima,  i tubere  in  condylum:  altera  portio  infignis , A 
tubere  etiam  nata,  poftico  cruri  propi  toti  atfixa , ad  uf- 
que cavitatem  inter  duos  condylos  mediam  : tertia  mini- 
ma & brevillima , a conmiiflura  ollis  pubis , in  medium  & 
pollicum  Os  cruri^ 

^il/Au&ar  ttbu  A tubere  in  molam  & finem  cruris  & 
principium  tibix  tendone inferitur,  & bona  fui  portione 


I M I A.  io 

degenerat  in  mufculum  carnofum.  viidduBer  cnffior  i 
commifiiira  odium  pubis  cum  lorgo  coit  diu , & aponeu- 
rofi  fubcarnofa  in  tibiam  longuleinferitur  oblique. 

Sub  his  flexer  ubi  a parvus  A tubere  ortus  prope  ab- 
duftorem  , tendone  obliquo  in  tibix  principium  liib 
Epiphyfi  abit,  ut  etiam  abducat,  6c  dhtrorfum  tibiam 
totam  cum  pede  vertat.  A tubere  deinde  mediocri  ten- 
done in  ipfum  tibix  principium  interni  & antici  inferi- 
tur. Duo  alii  jran/»  A tubere , quorum  interior  in  Epi- 
phyfin  tibix,  exterior  in  tibix  Os  fub  Epipliyfi:  amixj 
tibiam  fle&unt. 

Capita  gemellarum  oda  fcfamoldea  habent  firmantia 
in  condylis  crus  cum  tibia  , PepHtcut  ut  in  Homine.  In 
poplite  multum  adipis.  Plantant  in  ligamentum  craflum 
planta-  tori  fubdituin  definit , cftquc  major  quam  in  Ho- 
mine. ioleui  ad  ufque  premam  carnofus. 

P eranui  portio  major  tendone  pofteriore  poft  Fpf- 
phyfin  perones  reflexo  , Os  fefamoides  aflumit  iub 
commiflura  cyboidis  & ptemx  : pbft  obliquus  in  Os 
pedii  majus  inferitur,  minor  portio  tendone  in  Os  mi- 
nimum pedis : ipfum  ambo  extendunt , & hic  germen 
tendoms  in  parvum  digitum  abducendum  emittit. 

Tibixi  tendo  alter  aflumit  fefamoides  A regione  com- 
mifliirxaftragali  & fcaphoVdis. 

CAR.  DRELINCURTIO. 

ANn.  t67i.  in  Anatome  ntriusque  fexhsSimixACI. 

DRELINCURTIO  inftituta  Difcipuli  varii 
curiofa  fequentia,  qux  oculis  inter  fecandum  fubjeda.qua 
potuerunt  fedul itate  fuos  in  codicillos  conjecerunt , milii— 
,que  communicarunt. 

In  Mare. 

DE n t e s in  maxilla fuperiore  fune 4.  htetforii,  1.  Ca- 
nini, & 6.  Malam,  totidem  in  maxilla  inferiore. 
Amygdala  cava:,  permfx & fcrobiculos habentes. 
Uviua  firipa  eft  & carnofa. 

Epioiottis  caret  mulculis. 

Lingua  tafn  non tanthm  incumbit hyokii  fupemo, 
fed  & ampleditur  ejus  tuber  inferius  pofbc<i ; papilla  1 ha- 
bet bovinis  fimiles & tunicam  propriam  permeantes. 

Pu  lmo  dexter  quadrifidus,  lobus  infimus  omnium 
cradiflimus , fuperior  minus  craflus , intermedius  reapli 
medius  fitu  & magnitudine.  Quartus  demum  crenam 
infeuiptam  habet  , qua  parte  Cavx  fulcrum  prxhet. 
Pulmo  flmflar  bifidus , & lobus  ejus  fuperiot  bifur- 
catus. 

Papilla  dux  fupra  pedusnti  in  femellis. 
Glandula  OEsopiiagea  nullx,  fedduxinfi- 
gnes  amygdaloidea  cum  aliquot  aliis  intra  membranam 
tradiex  Arterix , qua  bifurcatur  & nervos  fextx  con- 
jugationis. 

Genitale  prorfus  expers  eft  frxnuli  ac  proinBe 
preputium  devolvitur  ad  radicem  ufque  penis, & denuda- 
tur glans  ipla  atque  penis  integer. 

Balanus  confimilis  virili,  excepto  frxnnlo , atque 
prxrerea  hiatum  maximum  exhibet,  qua  parte  ligamen- 
ta caverrtofa  delinunt,  6 c glans  utrimque  prominet. 
V*asa  supra  penem  decurrunt  vcuola  & arte- 
O > riola 


\ i o D i S 

riola  ab  epigaftricis  intra  ifchii  tubera  & extremum  pubis 
Os,&  per  idem  luci  nervusaboflefocroprotenditurper 
media  I anguinea  vafa. 

Scrotum  pendulum  nullum  eft,  fedtefticuli  utrimque 
juxta  ollis  pubis  fumma  latera , vel  fpinam  liimmam  ejus 
decumbunt  extra  prorfus  abdominis  cavum  & proinde 
extra  mufculorum  Epigaftrii  Aponcurofes. 

Tunica  Eutioidcs  fibris  carne  is  a cremafte- 
re  confperfa  ut  in  i lomine. 

AiriaiA  Spermatica  miro  lufu  fpiratim  re- 
volvitur fupra  Tefticuli  dotium. 

T est  iculus  autem  ventri  Epididymidum  adhae- 
ret. nili  fibrillis  paucis  & laxis , capite  fuo , quo  Iperma- 
tica  deferentia  admittit,  leparatur  illaifus,  cauda  autem 
fua , qua  ejaculatoria  vafa  emittit , tot  putidula  candi- 
cantia exhibet,  divulfus  ab  Epididymide,  quot  a tefticuk) 
canal icul i protenduntur. 

Totus  pen  is  duobusligameutis  cavernofis a tuberi- 
bus ifchii  gaudet. 

U a i r ii  r a planecamofa. 

Vasa  ejaculatoria  retro  veficam  tendunt  in 
eorpufculapradura,  mire  anfraduofa  > ut  & ipfum  ini- 
tium Epididymidis. 

Corpora  glandulosa  duos  velut  nates  drea 
vefica:  cervicem  fupra  Spbinderem  exhibent- 

Umbilicus  retradus  fed  funiculum  nerveum  ha- 
bens vj.  lineis  longum,  in  medio  alba:  lincte,  valdi  hic  no- 
tabilis,qua  parte  Vena  umbilicalis  in  jecur  prodit  & Ura- 
chus eminet. 

Adeps  nullur  inter  panniculum  carnoium  & cutem- 

Musculi  pyramidale / nulli. 

Musculi  re8i  camofi  fupra  pubem.  Inrerfedkv 
rum  mufeuliredi  veftigia  duo  infra  umbilicum  & inte- 
rius unum  diredo  umbilico , quartum  & quintum  fupra 
umbilicum  interius , exterius  vero  nulla  veltigia. 

Nfrvi  lumiartx  Mufculum  transverfalem  perreptan 
tes  refleduntur  ad  redum  interiorem  juxta  carnolitates 
ejus  intra  fcdiones  nervofas. 

Mammaria  prodiit  c latere  ofieo  Xyphoidis , cu- 
jus interiora  Diaphragmate  connexo  oppjentur. 

Diaphragma  proinde  collatret  Xyphoidi  offixe 
interius  & nothis  coftis  extremis. 

Mammaria  non  ateingit  nifi  fecundam  interfed»- 
nem  nerveam  ftufcuh  redi  fupra  umbilicum, nec  occurrit 
Epigaftricse. 

Epi  pioom  adipisexpers,vafisturgidis,nullijglan- 
dulis  confpicuum,  protentum  ad  veficam  , & vclutijfacco 
Inteftina  concludens,  Inteftino  Ctrco  juxta  ligamen- 
»um  tertium  & fupremum  firmiter  cohsrens,  juxta  colon 
autim  adfcendeas  firmiter  connatum,  prariertim  qua  par- 
te in  hoc  fimia  Intellinum  illud  colon&  vcficulam  con- 
fcendit  & contegit , atque  ab  illo  maximi  coloratur  una 
cum  pyloro  inte.tinorum  gracilium. 

Pancreas  immediati  fubftratum  Ventriculo  jux- 
ta decurfum  vaforum  fplenicorum , a quibus  dextrorfum 
Vel  finillrorfiira  vafa  accipit. 

Pancreas  cor, natum  principio  fuo  capiti  Renis  fi- 
niftri  & cauda;  lienali  neotiqoam 1 liaphragmati. 

Vasa  brevia  Ventriculi  a Lienis  lima  odo. 

Lien  triangularis  & cratlior  quam  in  fxinina  pan- 
creas excipiens. 

Intestinum  primum  tenuium  five  Ecphyfis  rc- 


1 M I A. 

torquetur  d pyloro  infra  Renem  dextrum  fibi  fabftra- 
tum , & colon  fibi  adjacens , a dextris , meatum  tala- 
rium communem  & truncum  portarum . a finiftris , Sc 
transveriim  incumbit  trunco  cavx  ad  frendentis  fab  Ar- 
teria mefcnterica , circa  quam  8c  portarum  mefenteri- 
cam  velat  trochleam  ootelt  revolvi , & tot4  foa  longitu- 
dine non  nifi  duos  pollices  zquac.. 

Ecphyfis  hxc  non  fubfter nitur  toti  Pancreati , fed  di- 
midix  duntaxat  ejus  potioni. 

Dum  enim  refleditur  Ecphyfis  circa  emulgentem' ii  ni- 
ftram  & ejus  Renem,  pancreas  ultra  tendit  intra  Lienis 
caudam  , Ecphyfis  autim  eo  prmeifii  loa  definit  e(Te  Ec- 
phyfis, & incipit  efle  unum,  ubi  portio  pancreatis  dextra, 
qua:  dextro  Reni  incumbit  dcfcrit  Intellinum. 

A pyloro,  qui  videtur  fuggruixia  efle  circularis  & 
carnofa  principio  Ecphyfeos  prmpofita.ad  foramen  ufiiue 
infra  eandem  Ecphyfin  commune  dudei  bi!ario&  Wir- 
lungiano,  prsecifc  pollex  eft  Matliematicus,  ab  illo  autem 
foramme  intra  duplicem  Ecphyfeos  tunicam  ftilus  gra- 
cillimusintrufuselt  in  prxdidam  veficulx  fellea:  recur- 
vitatem , rurfusque  ab  eodem  inteftinali  foramine  idem* 
ftylus  compulfus  eft  in  dudum  Wirzungianum. 

Glandula  ad  radicem  Mesenterii  & paflim  in 
ambitu  numerofx  & plana: , magnitudine  lentula»  fed 
ovales,  %/ittafiomofcs  fi  equentillim.e  Venarum  cum  Venis 
& Arteriarum  cum  Arteriis  in  univerfo  mefrnterii  cir- 
culo. 

Extremum  Ilei,  qua  parte  fubit  monoculum  cce- 
cumve , materia  faeculenta  longitudinem  duorum  pol- 
licum totaliter  turgens,  ab  illa  autem  diftantia  circiter 
quatuor  pollicum  fnteftinum  idem  Ileon  portione  fua  fu- 
pema  regerebatur  & retundebatur  magnitudine  pollicis 
transveriim  intra  portionem  ejus  infernam. 

Intestinum  Coecum  extremo  fuo  fummum  vefice 
contegit  fupra  Mufculum  iliacum  & pfoas,  Vafa  fperma- 
tica , Uretherefn,  & Vafa  Iliaca,  caretque  Epiphy  fi  ver- 
miformi, qualem  Homines  habent. 

Colon  cohxret  infra  Renem  dearum  Peritonxo 
&ipfiReni,  primoque  tenuium  Inteftinorum,  fitexind*  ' 
citra  cum  Ventriculi  tundo  nexum  retorquetur  Lienem 
verius,  ubi  &anguftum&  cellularum  eft,  depoft  varios 
gyros, longe  majores  quqjn  in  Canibus,defmit  in  Redum. 

Hamarrboidaha  vafa  a principio  Veox  Splenica: , non 
autem  i mefentericis. 

Vena  Spermatica  dextra  crafia&  ab  interiori 
trunco  Cav*  adlcendentis  pollice  infra  emulgentem  fini- 
ftram  enafeitur , furculofque  emittit  finfftros  in  membra- 
nas vicinas.  ^Arteria  Spermatica  dextra  a trunco  an- 
teriori aorta:  paulo  infra  emulgentem  firgftram  enafaens 
fub  Vena  emulgente  intercruciat  Cavam  afeeudentem , 
quxfuperincquitat,  & conjungitur  Veru:  confociali  eo 
prxcifr  loci  ubi  Vena  inferitur  fuum  in  trtincum.  Smi- 
llra  rena  Spermatica  inferitur  in  Emulgentem  juxta 
truncum  Cavx , & confocialem  Arteriam  admittit  eo 
praecifi  loci,  in  qua  enafeitur  dexter. 

Aorta  dcfccndenr  mox  atque  bifiircatur  equitat,  & 
adfcendenti  cava:  incumbit. 

Uret  ii  eres  fup,  a Pfoas  mufculo  & Iliaco  atque 
fubtus  vafis  fpermaticis  quibusdecuflatim  fubftrati  funt 
etiam  quibus  vafcula  admittant,  fefr  rcflc&unt  inHy- 
pogaftricam  , decufiantcs  Rainos  Iliacus  & Ejacula- 
torio» 


OEso* 


De  S 

OEsophagus  fubit  abdomen  intra  portiones  TTSa- 
phragmatis  eradas  & carnofas  a tendinibus  enafeentes 
non  vero  permeat  circulum  nerveum. 

V ESicuLA  filiis  longa  a},  pollicibus  i fundo  ad 
cervicem  ubi  recurvitatem  habet  maximam,  dimidiate 
bxrermerfa  fubftanti*  jecoris. 

Capsula  atlabilakis  triplicem  fcrobicu- 
lum  habent , quarum  liquor  exprrfus  linguam  non  ita 
conftringit  > uti  in  capfulis  femineis. 

R I s dexter  cum  fuis  vafis  longi  fuperior  finiftro. 

JecoLis  lobi  duo  juxta  umbilicalem  Venam  ; quo- 
rum fecundo  incuneataeratveficulatellis,  duo  aln  Ven- 
triculum ampledebantur  cum  lobulo  quinto  fc  inferente 
in  fpacium  Ventriculi  intra  orificium  utrumque. 

Par  supirius  nervorum  brachii  oriundum  a fo- 
raminibus vertebrarum  cervicalium  . rranfmittitur  per 
crenam  ccrvicisextemamOmoplara  fub  acromio  inmu- 
fculum  infrafpinatum  cum  concomite  Arteria. 

Musculus  brachii  biceps  inferitur  in  tuber 
interius  radii  & flexor  eft  cubiti , idque  ideo  quia  cubitus 
cum  radio  conneditur. 

Musculus  nnur  ejl  longut  a brachio  fupra  Mufcu- 
los omnes  recubans , inferitur  fub  tendme  extenfbris  pri- 
jn:L’  pollicis  Phalangis  in  Radium  infimum  & externum. 

Musculus  Roduur  externus fubpeens Ion%o trans- 
mittit tendinem  gracilem  & teretem  fub  tendine  exten- 
fbris pollicis  in  Os  cami  ex  mediis  diredo : ejus  (ocius 
prorfusdiftinftusabiploorigine , ac  proinde mufculi illi 
duo  non  conflkuunt  bicornem  uti  vulgo  feribitur,  fed 
mufculum  ab  ipfo  origine  diverfum.dc  hic  poftremi  tendo 
trajicitur  cum  priore  fub  pruno  pollicis  extenfor#,  & ul- 
terius tendit  fub  tendine  fecundi  pollicis  extenfbris,  & in- 
feritur hi  Os  carpi  k diredo  indicis  & medii.. 

Mufculuj  Cubitnur  externus  non  oritur  fimpliciter 
a cubiti  olecrano,  fed  ab  ipib  cubito,  & incumbit  toto  fuo 
corpore  odi  cubiti  exteriori , &transmittjffuum  tendi- 
nem per  crenam  extremam  cubiti  in  Os  Carpi  inregiotie 
auricularis. 

Mufculurextenfor  communisdigitonim  manifedi  fe- 
jungitur  a mufeu Io  exiliori,  qua  tendinem  bifidum  fub  an- 
nulari ligamento  mittit  in  auricularem  & annularem. 

In  Femina. 

PA  p t l l * hic  dum  pedori  infunt , pollicis  didantia , 
circa  circulum  earum  fibra  nervofe  varia; , Nervi  iti- 
dfmiM  ufculo  pedorali  eas  accedunt. 

.Corium  valdi delicatum. 

Umbilicus  retradus,  nullatenus  prominens. 
Panniculus  carnosus  cuti  cohatrens  nullo 
adit  e inter jedo , jdifofnr  nullus. 

Linia  alba  magis  confpicua  a Cartilagine  Xi- 
phoidead  umbilicum , quam  ab  umbilico  ad  pubem. 

Glandula  Axillaris  & Inguinali» 
numerofe  , fqbrotundse , plana;  & nigricantes;  ingui- 
nales macra,  numero  decem. 

Musculus  o b l i q.u  i discindens  ab  odo 
codis  infernis,  idque  a (patio  externo.  • 

Rami  Vena  Azygos  & Arteriarum 
Intircostaliiim  permeantes Mefopleutium  infe- 
rantur i»  odo  capita  Mufculi  obliqui  defeendeutis. 


I 'M  1 A.  * t I I 

P 

Rami  Mammaria  in  caput  Mufculi  longi  fe- 
runtur. 

Tendo  Musculi  longi  i primi  cofli  8c  clavi- 
cula. 

N i R V i Mufeuh  tranrverfolit  porredi  in  Mofeulnm 
redum,  in  eum  paria  fex  tendunt , qua:  intra  umbilicum 
fur.t  minora. 

Aponiurosis  Musculi  Ricti  inconfinium 
primrecoffeSt  clavicula:  tendit. 

Musculus  Rictus  carnofus  inferitur  pubi  circa 
tendinem  & pyramidalem. 

Intirsiciionum  in  hoc Mufculo  vedigia intra 
umbilicum  tria  , fupra  duo , hmeque  tantum  interius  ap- 
parent. 

Obliquus  adscindins  infertus  aponeurofi 
fua  extremis  cartilaginibus  quinque  codarum  fpuriarum. 

Transversalis  a lateribus  Xi^lohte  cartilagi- 
nis & extremis  internisquinque  Cartilaginibus  coftjrum 
notharum. 

Costa  h!c  duodecim , notharum prima  inferitur  In- 
tra Cartilaginem  Xiphoidem  ofleam,  & Sternum. 

Musculus  latissimus  mentum  univerfum  & 
buccas  obtegit,  qua  paitc  fimfe  faecum  formant,  intra 
quem  efculenta  recondunt. 

Inhreret  quatuAr  Apopliyllbus  fpinofis  dgrfi  inferio- 
bus,  conreditur  cum  Cucullari. 

Caro  Musculi  p e c t o r a l i s non  confunditur 
cum  Mufculo  Redo. 

Muscululus  pectoralis  ab univerfo  flerro, 
laterali  clavicula:,  protenditur  in  brachium  fuperiusSc 
interius  , & contegit  Nervos  per  axillam  tendentes  in 
brachium.  Inferitur  cartilaginibus  ultimis  Codarum  ve- 
rarum & prima:  notharum. 

Musculus  bintatus  minor  ab  extremis 
tribus  Codis  fupernis  juxta  Codarum  illarum  cartilagi- 
nem renditvad  claviculas,  M a jo  r a codis  novem  fu- 
pernis & Apophyfibus  rransverfis  cervicalibus  oritur , 
contegitque  Nervos  in  brachium  tendentes  intra  Clavi- 
culam tk  primam  codam. 

Musculus  Cucullaris  .-eque  ac  in  Homine, 
tres  motus  habet , furfum , rleorfum , retrorfum ; inferi- 
tur toti  fpinre  & bafi  omoplata;,&  obvolvit  Mufculum  fu- 
prafcapu larem  & levatorem  omoplara  proprium , 8c  in- 
feritur in  acromion  & extremam  davem.  • 

Livator  omoplata  ab  Apophyfibus  transver- 
fis  cervicalibus  in  acromion  & extremum  Claviculae  ex- 
tenditur. 

Suprascapularis  transmittit  dium  tendinem 
fub  extremo  Clavicula;  Sc  acromii  in  tuber  anterius  bra- 
chii juxta  tendinem  mufculi  infrafcapularis. 

Infrascapularis  transmittit  fuum  tendinem 
in  tuber  ar.tei  ius  brachii  fub  Apophyfi  Anchoroide  fub 
tendine  Mufculi  bicipitis , fimilitcr  ac  in  Homine. 

Dilioiois  ab  univerfa  feri  clavicula , acromio > 
&fpina  omoplara  tendit  in  brachium  medium , fupre- 
mumSc  anterius. 

Crina  exterior  m brachio  fulcrum  eft  brachialis  po- 
fterioris  Sc  mufculi  deltoidei. 

Musculus  clavicularis  inferior  eft  anus  ex 
dilatatoribus  xv.  pedoris , hicque  eft  fub  Clavicula , ideo 
fatpi  lnfracfovtcularii  vocatur , tendit  in  coftam  i.&  i. 
Cavit  as  Scapula  isira  sus  ata  & su- 

VRA 


Digitized  by  Google 


1 1 T 


De  S 

i’ r a spimata  obducitor perioftio infra tnufculum uti 
in  temporali  mufculo. 

Musculus  rotundus  mino*  m tdcm  tuber  definit 
in  quod  infra  (capularis  > fed  paulo  inferius. 

Tendo  extensoris  prima  phalangi  r ptlheit  tra- 
ducitur per  trochleam  radii  externi  & infimi. 

Externus  alter  oriundus  a cubito  externo  per 
olecranon  juxta  cubitum  externum  transmittit  ten- 
dinem fub  annulari  ligamento  in  pollicis  phalangem  ulti- 
mam- 

Glaximii*  Saliva  i.  is  ad  angulum  maxilla:  in- 
ferioris oblongx,  laxi,  molles,  albicantes. 

Diniis  lncifiru  quatuor,  Cjmm  duo,  Malari/ 
utrinque  quinque. 

Parotis  glandula  contegit  mufculum  demo 
malloideum  > articulationem  maxilla: , & mufculi  peflo- 
ralts  portionem* 

Musculus  Stirnomastoidius  a fummo 
fterflb  & Clavicula  tendine' robudo  juxta  meatum  audi- 
torium inleritur.  % 

Musculi  stirno  iiyoidii  non  enafointur ab 
exteriore  & fuperiore  derno,  fed  ab  ejus  parte  interna 
profunda.  , 

Glandula.  Tiiyroidi*  & Cricoideas 
eradi  funt,  & fubnigricantes , & illa»  permeant  furculi 
c arotiJii'Sfbicria&  jugulari/  Vena  extern*  cum  furculis 
Nervi  recurrentis. 

Musculus  dioastricus  tendinem  habet  in- 
termedium. pollice  longum  & gracilem , enafeitur  jutem 
non  ab  Apophyfe  dyloide,  fed  ab  ode  bafilari. 

Pericranium  mulculum  temporalem  etiam  ut 
in  homine  involvit. 

Epiploon  macrum,  vafis  turgidis,  involvens In- 
tedina  omnia  ufque  ad  pubem , adharrens  extremo  Hy- 
pochondrio dextro  qua  parte  Colon  fubll  ratum  jecoris 
limbis.  Idem  adharret  Ventriculi  fundo  & Cola  ut  in  Ho- 
mine. 

Jicur  opplet  regionem  Epigadricam  quintuplici 
lobo  ) uno  fexto  minimo  opplens  cavitatem  lunarem 
Ventriculi. 

Lobulus  Jecoris  Reni  dextro  incumbens  > & 
annexus  membrana  forti. 

Sex  ejus  loh,  tres  majores  parte  dextra,  & finidra 
jinus,  alter  intermedius  ed,qui  folliculum  fellis  & V enam 
umbilicalem  admittit. 

jecoris  fufpenforium  latum  non  modii  aXipboi- 
de  fed  unciali  didantia  verfus  umbilicum,  (ic  & A Xiphoi- 
dc  per  Diaphragmatis  circulum  carneum  in  nerveum  ex- 
tremum ad  Venam  ufque  cavam. 

Vena  umbilicalis  immittit  furculos  in  perito- 
nium  reflo  mufailo  fubdratum,  & non  concurrit  £/>/- 
gafinca  cum  Mammaria. 

Vesicula  Erilis  oblonga  & anguda , immer- 
fa  lobo  jecoris  medio , 8t  dimidia  lui  parte , ut  globuli  li- 
gnei innatant  aquis.  Vafa  ejus  valde  tument,  vafcula  ab 
eainjecurplnrima. 

Lien  fcalenum  figura  refert , cohiret  Reni  finidro  , 
& liber  cd  a Diaphragmate. 

Pancreas  connatum  lienali  cauda:  & extremo 
Rem  finidro,  ejusduflus  inferituroflo  lineis  fupra  po- 
rum  bilariura,  contra acCanibus.  Subdcrnitur  immedia- 
ti Ventriculo  & fuperdernitur  brevi  Intedino. 


I M I K. 

Meatus  at  larius  intra  panereatis  extremum 
perforat  tunicam  externam , multo  ante  tumeam  inter- 
nam, circiter  dimidia:  uncix. 

Ventriculus  rugis  interius  nullis  gaudet. 

Venu  in  ejus  parte  interiore  valdi  notabiles . 

Tunica  admodum  tenues  , leves  Sc  perlucentes  ; 
interior  propria  admodum  carnofa  , vafa  admittens 
varia.  • 

Abrasa  tunica  propria  Vafa  fimul  abraduntur,  nullo  il- 
lorum vedigio  in  fuperdite  tunica  externa  corgmuni  re- 
manente. , 

fibra  tunica  exteriori  r fratria  omnes  refla*. 

Tunica  extermr  carnofis  fibris  reflis  plurimis  confper- 
fa,  & nonnullistransverfisnervofis. 

Orificium C)ur  fupcnur  nulla  valvula  claufum,  fed  in- 
terceptum duplici  portione  Diaphragmatis  carnofa  ab 
ejus  tendinibus  oriunda. 

Intestinum  breve  a flexura  pylori  transverfim 
incumbit  trunco  Veret*  Cava*  adfcenderttis,8c  fuperdemi- 
tur  Vena*  portat,  Sc  Duflui  bilariO;  fub  jacet  veroipfi 
pan  creati.  * 

Colon  annexum  peritomo interiori  intra  miwt 
juxta  mufcu1os*pfbas  Sc  quadrangularem  lumborum. 
Annexum  idem  Ileo  extremo  qua  parte  ingrcditurColon, 

& incumbit  mufculo  Iliaco  & pfoa.*.  Confcendens  Renem 
dextrum  Ventriculi  fundum  perreptans,  nec  atringen* 
jecur  aut  Veficutam  ejus , revolvitur  infra  Lienem , cui 
non  cohiret , fed  circa  illum  valdi  angudatur , liberum 
dein  a connexione  retorquetur  varii.amequam  producat 
Reflum.  Cellula  i habet  ut  in  Homine. 

lagithcnta  Culi  tria  , unum  inferius,  due  lateralia 
media.  • 

C oe  c u m.  hic  caret  Epiphy  fi  & duarum  unciarum  efl. 

Vena  Cacalir,  Culi  & Hamarr/imdalir  a mefenterfCO 
Ramo  proveniunt , non  A f plenico. 

Glandula  ed  in  confinio  Ilei  & Coli , qua  parte  Heum 
Calon  fiibit. 

Glandula  Mesenterii  in  toto  ejus  ambitu 
coloris  aquei,  magnitudine  tritici. 

Renes  gtobofi  , dexter  intra  hydochondrium  in- 
cumbit coda:  xj,  & xij*  finifter  locum  babet  intra  co- 
dam ultimam. 

vdlutudo  Renit  dimidia:  unciae. 

Renalium  venarum  dextra  longi  elatior  ed  finidra. 

Rene  aperto  carnis  diferimen  ut  in  Homine,  exte-  - 
rior  quidem  nigricans , lineis  quatuor  cralla , interior  al- 
bicans lineis  duabus. 

Nullus  hic  adepr  in  tunicA communi,  necpropria.* 

Ureteris  expanfiones  arcuatim  reflexi  ut  in  Ho- 
mine. Vafa  habent  fuperni  A Renalibus , inferni  A mu- 
fcults. 

Ren  Succenturiatus  fmifler  ab  emulgente 
Venam  habet.  Idem  major  dextro. 

Arteria  aorta  intra  Diaphragmatis  tendines 
progreditur  ut  in  Homine. 

Seirmatica  Vina  fmi/lra  ab  Emulgente  fini- 
Ara ; dextra  a trunci  parte  anteriore , pollice  infra  £- 
mulgentem  finidram. 

V ss  ic  a.  peri  torno  fufpenfa  ut  in  aliis  brutis. 

Urethra  rubicunda,  folida,  & brevis. 

V A u in  a admodum  rugofa,  monticulum  haberain 
medio  > paptUit  extuberans  ut  in  palato,  pollicem  longa, 

trai.t- 


De  Simia. 


*i3 


transverfim  fcifla  pollicem  lata.  Orificium  interius  valdi 
folidum.  Cervix  interior  admodum  dura  »&  paulo  intra 
ofculum  internum  duritie  cartilaginofa. 

OEsophagus  triplici  condat  membrana,  uti  vulgo. 

Vasa  intiacostalia  undecim*  & duodeci- 
mae coda:  latera  Diaphragmatis  perreptant  > & illud  con- 
fccndunt  ad  extremas  ufqoe  cartilagines  codarum  no- 
tharum inter  mediam  pleuram  & fubftantiam  Diaphra- 
gmatis carnofam.  Eadem  quoque  Vafa  ultima:  colis  per- 
reptant Diaphragma  inferius  qua  parte  oblique  committi- 
tur mufculo  abdominis  transvcrfali , & quadrato  lumbo- 
rum ad  apophylin  fuperiorem  & externam  ollis  Ileum. 

Coa  folidum  in  Ventriculo  finidro  laxum  in  dextroi 
prxdurus  Conus  ejus:  ferum  in  pericardio  fublallum. 

Vafa  Coronaria  tumida , pnefertim  circa  Ventriculum 
finidrum , adeps  drea  ea  nullus. 

Ta  a en  « * annuit  fe  liabent  uti  intedinorum  fpi- 
ns,  nervofis  membranis  colligantur. 

Lofo  rutu ovs  i s dextri  totaliter tiivifi  Iv , quorum 
fuperior , bifidus  totus , adeti  ut  fint  v.  in  ea  parte , fini- 
fler  pulmo  bifidus  totus,  & lobus  fuperior  ultra  dimidium 
(iii  dividis. 

Latus  pulmonis  incumbens  corpori  vertebrarum  fuleo 
praegrandi  exaratum. 

Glandula  nigricantes  infra  bifidam  traclaam  nume- 
ro!'*, molles  & fofe*. 

OSTEOLOGIA 
.E  J U,S  D E M. 

Simia:  Ossa,  Musculi  varii,  imb&PAATis 
extern*  intemreque  plurima:,  quA  ratione  ab  iis  qu* 
Hominis  funt  differant,  prolixi  exponit  VESALIUS 
F.ptjl.  de  Rad.  Chria.  Legi  hic  etiam  poterunt  qu*  habet 
debilibus  FALOPPIUS. 

Odeologiam  Simia:,  fivi  Odium  Simi*  & Hominis 
comparationem  , Antropographi*  fu*  addit  K I O L A- 
NUS  fit.  Hanc  traditis  jungere  utile  cenlemus.  Si- 
mi* inquit  caput  rotundum  eft  humano  limile.  Cyno- 
cephali verii  caput  oblongius.  Utriufque  Sutura  adeo 
funt  obicurs,  ut  earum  nullum  appareat  vedigium.  Pro- 
pterea  potius  harmoni*  dici  merenter , quam  futur* , 
quia  rerum  conditarum  figuram  non  *mulantur.  Atta- 
men VoleherusCoiter  futuras  attribuit  Simiis,  parum  ab 
humanis  diferepantes.  In  Cercopitheco  fquamniitbrmes 
defiderantur.  Frontis  Os  incalvaibc  bafis  lede,  ad  con- 
junflionem  Odis  fphenoklis  , transversa  potius  linea 
quam  futura  didinguitur  : ampla  oblongaque  fcidiira 
Homines  divifum  obtinent , in  quam  aliud  Os  indar  cribri 
perforatum  conjicitur , aridillimeque  condringitur.  At 
Simia Or Frontale  eainparteomnino  continuum exidit, 
& quA  nafus  principium  fumit , non  longe  ab  ea  fede , 
qu*  frontem  condituit,  alto  & rotundo  foramine  pa- 
rumper a lateribus  compredo,  illo  foramine  quod  ner- 
vnmviforium emittit,  nonnihil  amplior,  excavatum ed. 
In  ejus  humiliori  profundiorique  fede , quatuor  aut  qum- 

3ue  alia  foramina  reda  & lata  cernuntur.  InSimiacau- 
ata  Ot  ethmoides  admodum  profundi  in  nares  defeen- 
dit , paulb  infra  eam  regionem  ex  qua  nafus  exoritur. 
Harmonia  per  medium  dividitur,  & utrimque  ab  Olle 
frontis,  quod  etiam  profundi  defeendit,  effingi  videtur. 


Superficie t fida  fphenodic , ad  narium  principium  in  Ode- 
frontis  non  ed  plana  & *qual  is  ut  in  Homine,  fcd  ed  emi- 
nenti dima.  Inpoderiori  feli*  cmirentia  glardulajncx 
cipiente , reperitur  foramen  cxfculptum.  In  feli*  hujus 
fubdantia  nulla  latet  cavitas  ut  in  Homine.  Cavitas  il'j- 
qu*  in  Apophifibus  pterygoideis  exfculpr*  funt.maxim* 
oc  profund*  apparent.  Ofa  Bregmati/  , ia  Temporum , 
nec  intus , nec  loris,  ullam  demondrant  divifionem,  quafi 
ex  unico  continuatoque  Offe  condarcnt.  In  Ode  tempo- 
[Um  Apophyfis  Mafioidis  deed  , fiyloidu  exigua  ed. 

Cavitas  aurit  videtur  unica.orbiculatim  in  plures  gyros 
driata , nec  tria  Oflicula,  Malleolus , Incus , ot  Stapes  re- 
periuntur,  quibus  aliorum  animantium  aures  indruft* 
funt,  fi  credimus  Cafferio,  fed  ego  lemper  obfervavi, 

Ot  Zygcma , quajparteab  Oflcorbitario  procedit,  craf- 
fum&  robudumeft,  atqueejus  in  medium  linea  potius 
quam  didinguitur.  In  homine  veri)  tenue  exibit,  & lu- 
tura dirimitur. 

Simi*  facie/  rotunda  ed.  Cynocephali  oblonga  & an- 
trorfum  protuberans.  Odaverb  Maxilia  fuperioris  re- 
lpondent  humanis.  Sutura:  funt  harmoniis,  live  rimis  fi- 
miles,  potillimum  ea  qu*  medium  palatum  interfecat. 
Sed  peculiaris  futura  notatur , ab  inferiore  orbita  inci- 
piens , fecundum  longitudinem  maxill*  ad  Caninumden- 
tein  cujufque  lateris  prorepit , ipfumque  palatum  dirimit. 

Maxil'a  inferior  integra  ed  , nulla  linea  in  mento  dif- 
fe&a,  brevidimaed  corporis  proportione,  ita  ut  ex  omni 
animantium  genere  nullum  breviorem  habeat,  excepto 
homine.  Extremitas  qu*  cavitati  temporum  articulatur, 
edeondy Iodis,  ut  in  Homine.  Quare  non  ed  gynjly- 
moides hax: articulatio , utfcriplit  VolchoruiCoiter . 

Simia  in  denuhus  Caninis  & molaribus  differt  ab  Ho- 
mine. Caninos  quidem  habet  denter  humanis  fimiles , 
in  unaquaque  maxilla  binos , qui  utrimque  affidet  & ac- 
cumbit inciforibus.  Singulasradices  ut  incifores habent , 
fed  altilis  infixas  robudiorefquc , mimis  etiam  ex  anterio- 
re parte , quam  poderiore  preflas  & angudas.  At  Simia 
cynocephalos  dentes  Caninos  longiores  promentioref- 
que,  quam  vera  Simia  obtinet.  Molarium  dentium  nu~ 
merut  in  Homine  incertus  ed , Authore  Galeno  : Ix- 
pius  enim  in  utraque  maxilla  funt  fexderim , interdum 
viginti,  qonnurquam  viginti  quatuor.  eAt  Simia  fem~ 
per  certus  ac  definitur  molarium  numerus.  Differunt  quo- 
que Maxillares  Simi*  ab  humanis , in  figura  externa,  & 
radicum  numero , quamvis  enim  priores  duo  molares  Si- 
mi* , ah  humanis , aut  nihil , aut  certi  parum  diferepent, 
quia  in  Simia  primus  inferior  unum  tantlim  apicem  obti- 
net : Attamen  in  poderiorum  dentium  menfis.  fecundum 
longitudinem  maxillarum,  profunda  admodum  linea  ex- 
fcuipta  eft.  Quam  lineam  altera  etiam  transverla,  qu* 
in  quinto  dente  Simi*  non  caudatx  gemina  ed,  intrir.le- 
cus  <k  ctrefecus  ad  ginguam  ufque  protra&a  interfecat. 
Quo  fit,  ut  Unguli  ejufniodi  dentes  eminentias,  ut  pluri- 
mum quatuor  in  angulis  (nam  quinqAac  funt)  tres  verri 
foveas  in  medio  habentes,  duarutniKarum  mutuo  fibi 
occurrentium  modo  committantur : quod  pro  feffo  accu- 
ratillimus  Author  Galene m explicare  miniiniprstcum- 
fifiet , fi  molares  fimiarum  delcripfiflet. 

Scire  oportet  Maxillarum  radices  in  Homine  non  ea- 
dem perpetua  forma  fingi  &diflribui  ficut  inSimia , in 
qua  femper  hoc  modo  le  habent : quippe  finguli  mo'ares 
maxill*  fupenoris  tres  radices  emittunt,  interioris  ma- 
P xill* 


Digitized  by  Googl 


114.  D e S 

xillu:  molares  duas,  quinto  excepto  qui  geminus  eft.  In 
altera  Simia  tttbiu  etiam  radiculis  firmatus  eft,  maximas 
omnium  quartus  obtinet,  licut etiam  maximus  ipfceft, 
radi  aes  magis  teretes  & tenues , atque  etiam  acutiores  in 
duobus  funt  , qui  poft  Caninum  flarim  collocantur. 
Omnes  prteterea  magno  intervallo  defiunguntur  , non 
fiquidem  requabili,  fea  quemadmodum  in  triangulo , lon- 
giore , in  nne , quam  in  principio.  Adh^cnt  autem  in 
maxilla  inferiore  propriis  alveolis  affixa  fecundum  ipiius 
longitudinem.  In  luperiore  vero  dua- ex  ipfis ad  partem 
exteriorem  vergunt , una  ad  interiorem,  4 regione  fpa- 
tii  quod  medium  eft  inter  duas  priores.  In  homine  longi 
fenis  res  fc  habet  , ut  fufii  lateque  explicat  Eujlaclnus, 
hbsllo  de  Dentitur- 

Ot  H}0<d:s  humano  fermi  Gtnillimum  exiftit , prater- 
quamquod  medium  ipfius  oiliculum  amplius  eft , quam 
in  Homine  ■ & pofleriore  fede  infigniorem  ollendit  cavi- 
tatem, gilibis  ipfius  laryngis  partibus  invehitur,  fitque 
propugnaculum  cartilaginis  fcutiformis.  In  illa  enim  lata 
oblongaquc  Apophyli  , interiores  partes  Ollis  hyoidis 
eftormat , qua:  deorium  ade6  producitur,  ut  indar  ciypci 
cartilagini  thyroidi  obtendatur. 

Simi* Cervix  breviseft,  feptem  vertebris cxftruda, 
corpora  vertebrarum  anteriori  parte  non  funt  rotunda  ut 
homini,  feti  plana  Podici- Apophyfes  fpinofic non lunt 
longi , & bitidx- , fed  breves  , fimplices,  &actlt*.  In 
fama  vertebra , nullum  fpirta:  vedigium  apparet , imo 
nulla  fentirur  afpcritas , in  anteriore  parte  corporis  pri  mi 
vertebra:  humani-  obtufn  quadam  eminentia  apparet , 
quain  fimia  magis  extuberat , & in  mucronem  produci- 
tur. Quod  fi  vertebras  & (pinas  breves  habet  fimia,  Apo- 
phyfes  transverfas  obtinuit  longiores , atque  ad  anteriora 
magis,  quAm  in  Homine  reflexas.  Imprimis  verofexta 
colli  vertebra , qua  lainc  proceflum  pri ca-ter  is  infignem 
adepta  eft , cumque  bifidum , magifque  recurvum  & 
adduncum,  quAm  in  altis  vertebris.  Hic  autem  fpondy- 
lus  fextus  maximus  cd,  propter  illas  transverfas  Apo- 
phyfes grandiores , in  Simia  caudata  minor  ed.  Septimi 
Ipondyn  transverfa  Apophyfes  fimplices  & tenues , in 
caudata  fimia  bifida:,  & fatis  longa:  exidunt , qua:  licet 
in  Homine  fimplices  appareant , fexto  tamen  crallitie  non 
cedunt. 

Prima  Simia  vertebra  ad  finem  proceflus  transverfi 
afeendentis  utrimque  foramen  habet,  ad  nervum  trans- 
mittendum • quo  numana  caret  vertebra,  feptima colli 
vertebra  in  Homine  fapius  eft  perforata : unde  evenit, 
quod  transverfi  proceflus  hujus  vertebra:  non  funt  fimiles 
Apophyfibus trar.sverlis  colli,  fed  potifu  thoracis  Apo- 
ph  yfibustransverfisaflimilantur.  Fcrttbrarum  Jorfi  cor- 
pora parum  ab  humanis  differunt , neque  Apophyfes 
multiun  diflimiles  funt,  exceptis  redis  ultimarum  dua- 
rum vertebrarum,  qua- rediores  funt  in  limiis,  paulum 
«leorfum  inclinant  in- hominibus.  Iu  poftremis  vertebris 
dorfi  reperiuntur  «Mtuor  inferna:  Apophyfes  articuli 
gratia  conftruda-.fBtamanis  vertebris  dua-  tantum  no- 
tantur , quas  etiam  ili  lumborum  vertebris  obfervabis.  In 
fimia  decima  dorfi  vertebra,  infra  fuprave  fufeipitur,  at 
in  Homine  ed  duodecima. 

Lumbi,  inquit  Galenus , in  fimiis  funt  longiores  quam 
in  hominibus , (i  pro  ratione  reliquarum  partium  hoc  a- 
ftimare  velis,  nam  in  homine  quinque  vertebra  lumbos 
edomiant,  infirmis  non  fccus,  quAm  in  aliis  quadrupe- 


I M I A. 

dibus  fex  adfunt  Harum  vertebrarum  procefTusab  hu- 
manis differunt.  Siquidem  transverfi  in  Homine  teretes 
funt  & oblongi , nonnihil  in  exteriora  converii,  coftula- 
rum  vicem  gerentes.  In  Simia  funt  ampli,  intro  fpedatr- 
tes,  & indar  fquammx  tenues:  figura  caudam  hirundi- 
nis referunt,  aut  cornu  retortum,  quod  oblongo  acuto- 
que mucrone  erigitur , ac  furfum  vergit.  Ac  tertia  lum- 
bi vertebri  primi,  incipit  transverfum  confequi  proces- 
fum , qui  brevis  ed.  Reliqui  fubicqucntes  longiores  exi- 
dunt. iPodcriores  proceflus  fpinoli  non  funtredi  , fed 
fuperne  fpedant,  atque  excipiuntur  a fupemis  ir cumben- 
tibus vertebris,  qua  hiatu  uve  fciffura  triangulari  inter 
duos  transverfalcs  procclfes  exideme , dum  in  poderio- 
ra  fimia  fpinam  iufledit,  eofdem  transverfalcscxcipont- 

Obfcrvandntn  venit  in  Homine  circa  radices  infernas 
transverfarum  Apophyfeon  lumbarium  , atque  etiam 
duarum  infimarum  thoracis,  quadam  tubercula  magni- 
tudine figuraque  mefpilorum  nucleos  referentia  fapius 
reperiri,  quaciim  in  Canibus  & fimi»  non  liabeantur, 
fufpicar  i poflet  aliquis  vicem  illarum  quas  paulb  ante  de- 
feripii  proceritatum  in  Homine  tenere. 

Os  Sacrum  fpina-  fundamentum  in  Homine , ex  tribus 
vertebris  conflatur : In  Simiis  ex  duabus  tantiim  compo- 
nitur, quibas  Ilium  Oflh  copulantur. 

Stmiu  longior  ed  Coccyx,  quam  Homini,  pluribus 
ideo  conftrudtus  Oflibus,  qua- juxta  commifluram  Odis 
Sacri  perforata  funt , medullamque  continent , atque  ner- 
vos antrorfum  & retrorfum  emittunt,  qua  omnia de- 
funt  in  coccyge  hominibus:  cur  autem  fimia  vera  coc- 
cyge caruerit , rationem  reddit  EaUopiut  m Ohfervat. 
JAnatomtcsr. 

Homo,  inquit  Galenus,  ex  omnibus  animalibus  Cofla* 
curvillimas  habet , proprerea  iatiflimum  pedus  obtinuit- 
Simia  latius  catcris  pedus  datum , fed  humano  angu- 
ftius. 

PorroSimia,  tamcaudata,  quam  non  caudata,  codas 
vigintifex  pra  fc  fert,  cfim  in  Homine  tantiim  viginti 
quaruor  reperiantur.  Harum  utrimque  funt  odo  verne 
coda,  in  Homme  feptem,  qua  per  articulum  derno 
committuntur.  Quinque  vero  notha  coda  non  definunc 
in  perfe&am  cartilaginem  verfus  dernum  invicem  con- 
ftrida-,  ut  in  Homine,  fed  offea  magis  quam  cartilagi- 
nola  , A fe  mutui,  defiunguntur.  CojEe  in  fimia,  tam  ' 
caudata,  quam  non  caudata,  fpatiis  vertebrarum  atte- 
xuntur. 

Sternum  odo  conflat  Oilibus  rotundis , quorum  pri- 
mum aliqoantifper  prominet , fupra  cartilaginum  dua- 
rum primarum  conjundionem  , qua- dua  cartilagines  vi- 
dentur amplexari  fuperiore  parte  primum  Os  tterni.  Car- 
tilagines coflarum  comminutis  Oflium  fterni  accrefcunt , 
dua  ultima  concurrunt  fimul  in  articulationem  ultimi  & 
penultimi  Offis  fterni.  Ultimum  Os  fterni  Xiphoidem 
cartilaginem  referens,  impenfe  longum  cft,&  teres. 

Simia  quad  Scapulas  & Claviculas  Homini  maximi 
Gmilis  eft , Authore  Galeno.  Clavicula  incipiens  a pri- 
mo fterni  ofte  ad  medium  Cofta  redA  procedit,  inde  ad 
acromion  ufquc  multiim  curvata  intumefeit : huic  articu- 
latinio  interjedum  eft  officulum , quod  in  Homine  ad  de- 
cimum odavum  annum,  & ultra,  appendix  exiftit : at  in 
Simia,  nec  iftud  oiliculum , nec.illius  veftigium  ullum  ap- 
paret, imo  pars  illa  robuftiflima  eft. 

Sn/sise  & Hominis  OmoplaUc  omnino  limiles  funt. 

Hume - 


De  S 

Humem  Simi*  nonadmodumabhumanodiffert,  in 
caudata  diflimilis  eft  juxta  inferius  caput , quod  cubito 
articulatur.  Hac  enim  regione  refle&itur  ab  exteriori 
parte  introrfum . atque  in  illa  flexura  canaliculum  acqui- 
rit ex  oppofito  latere  pervium. 

CubitiOffaJuo  in  utraque  Simia  humanis  refpondcnt. 
Carptu  Simi*  non  valad  differt  ab  humano , obtinuit 
tamen  nonum  os,  de  quo  fic  loquitur  Eu/tacbiui  • Hoc 
oificulum  non  in  prima  brachialis  acie  eft  locatum , fed 
tertio  ejusdem  actei  olli  incumbit , atque  inter  eaqu*  in- 
dicem & medium  digitum  fuftinent  fcipfum  inferir  ; vo- 
catur i Galeno  hffrn , hoc  olle  videntur  carere  Simi* 
caudata: . fed  ejus  loco  adipifeuntur  Os  peculiare,  quod 
Carpi  Olli  cubito  fubftrato  anne&itur , & fatis  longi  pro- 
tuberat. Deinde  inftar  comicis  verfus  manus  volam  incur- 
vatur , atque  cum  proceffu  offis  carpi  radio  articulati , 
magnam  cavitatem  mufculorum  tendinibus  efformat. 

Metaearpii,  Digitorum  Offa  Simi*,  tam  CWldatX  quam 
non  cJhld.it.r , parum  admodum  ab  humanis oilibns di- 
ferepant.  Simia  quidem  magnum  manus  digitum  Pol li- 
tem, mutilum  obtinet,  & curtum,  & indici  propin- 
quum i non  oppofitum , inftar  alterins  manus , ut  in  homi- 
ne; Reliqui  digiti  multOfunt  minores  digitis  pedum. 

Ossa  Ilium  in  utraque  limia,  tam  caudata  quam  non 
caudata,  toto  habitu  , & figura  diftant  ab  humanis ; de- 
hifcunt  enim  eo  in  loco  > ubi  pubis  ofla  elle  debebant , at- 
que omnino  privantur  ode  pubis:  propterea  ad  veloci- 
ter currendum  ineptx  funt.  Ifchii  articulus  plani  dillimilis 
eft  ab  illo  hominis , ut  notavit  Galemu. 

Eaeft  femorn  ftru&ura  in  fimia , ut  eam  (lare  re&am 
non  permittat , nec  inftar  hominis  corpus  fuum  erigere , 
aut  incedere , r.e  quidem  federe , quia  femoris  caput  obli- 
quius in  articulo  cox*  committitur.  In  Homine  cervix 
rotundi  capitis  femoris  oblonga  eft,  & fenfim  obliqui 
deorfum  ducitur.  In  Simia  vero  brevis,  & properaodura 
transverfa  vifitur.  Sub  femoris  cervice , Apophy  fes  dux, 
trochanteres  di&x , in  fimia  limites  funt  humanis , verum 
in  illa , ut  in  caudata  minores. 

Patella  utriufque  fimi*  manifeftum  diferimen  ab  hu- 
mana demonftrat  : eft  enim  oblonga  , non  rotunda. 
Quamvis  autem  extrinfecus  gibba  fit , atque  intus  cava, 
rihilomimis  longi  aliter  fe  habet  quam  in  Homine.  Nam 
fecundum  ipfius  longitudinem  recurvatur , excavaturque 
adeo,  ut  nihil  propemodtmi  In  medio  emineat , curvo 
aduncoquc  ejus  finu  naviculam  quandam  elegantiliimi 
referre  videatur.  I.i  caudata  fimiapatclla  videtur  ex  duo- 
bus cillibus  mutuo  adnatis  conftrufta. 

Tibia  utrumque  Oi  in  utraque  fimia  humanis  oflibus 
fimillimumeft. 

Simia  Pea  ab  humano  maximi  diferepat , eft  enim 
oblongus  latufquc  homini  , anguftus  brevifque  fimi*, 
pro  ratione  corporis,  pedifquedigitilongioresfunt,  fed 
metatarfi  ofla  breviora , calcaneum  veri  anguftius , & 
anteriori  in  parte  qua  cum  ofle  cyboide  committitur  .la- 
tius evadens , magilque  inibi  longum , quam  retro , im- 
pedit ne  fimia  diu  erefta,  & flare,  & ambulare  quear. 
Aftragalus  Galeno  tenuis  :ion  efficitur , fed  manens  fub- 
limis,  olfi  fcaplioidi  conjungitur , quod  fimi*  repugnat, 
in  qua  aftragalus  humilem , oblongam  atque  tenuem  cer- 
vicem liabcr.  Planta  in  limia  exquatuor  ollibus  compo- 
nitur. Pollex  ex  tribus,  inquit  Eufiaihiut.  Quamvis 
V blebinu  in  caudata  fimia  nullam  obfervaiit  diflereu- 


I M I A.  I 1 5 

tiam,  qua  difereparet  ab  homine.  Digitorum  notiflima 
eftdifcrepantia  in  homine,  ut  notavit  Galemu , omnes 
una  ierie  dilponuntur,  breviflimoque  fpatio  difereti,  mul- 
to minores  funt,  quam  qui  in  manu  habentur.  Nam  quan- 
ti pes  fumma  mano  majoreft,  tanto  illius  digiti  manus 
digitis  funt  minores. 

Accedit  quod  pollex  longitudine  indici  aequalis  eft, 
quem  dupla  craflitudinefuperat,  talifque  eft  quatuor  di- 
gitorum commenfuratio , ut  ab  indice  ad  minimum  fem- 
per  deficeat  longitudo : & fecund*  aciei  Ofla,  fi  Indicem 
exceperis,  breviora  funt  iis , qu*  in  tertia  phalange  re- 
ponuntur. Hxc  omnia  in  utraque  Simia  aliter  fe  habent, 
omnes  enim  pedis  digiti  inligni  fpatio  dilcrcti  funt , mul- 
toque longiores , quam  in  manuexiftunt : Pollex  exteris 
digitis  brevior  tenuiorqueeft-,  atque  diverfam  ab  aliis  po- 
litionem fortitiir , dehifeit  etiam  .ut  pollex  in  manu,  val- 
dc  ab  indice.  Digiti  pedis  fimi*,  mamishumarx  digito- 
rum ferieni  imitantur,  eft  enim  pollex  in  pede  fimi*  re- 
liquis  digitis  brevior,  inter  alios  quatuor  digitos  ut  in  ma- 
nu , medius  omnium  longiflimus. 

In  Homine  Offa  SefaiuoiJea  pauca  funt,  magnaque  ex 
parte  cartilaginofa , & fi  ea  qua- pollici  applicantur  ex- 
ceperis, incunftarti  fede  firmata.  In  fimia  vero  multa , 
atque  magna  occurrunt , & offea  perpetuo  funt.  Cuique 
primo  quatuor  digitorum  internodio , & fecundo  pollicis 
emina  fcrd  femper  adnc&untur.  Duo  ollicula  magnitu- 
ine  ciceris , fupra  utrumque  tuberculum  femoris  in  ori- 
gine gemellorum  reperiuntur. 

NOTATA 

/s 

SPINALI  MEDULLA,  &c. 

DE  Cerebri  partibus  variis  . Spinalisqur 
MidoUx,  vide  qu*  ex  \V  I L S I O hic  propo- 
nuntur capite  de  Ove. 

MAMMIS,  & c. 

DE  Mammarum  fitu  & Numero,  papillis- 
qu  t vide  caput  de  Cane. 

Pancreas  limilitdr  ac  in  Cane , fele , 8cc. biper- 
titum.  G R A K I U S. 

A N A T O M E 

Cercopitheci  Indici. 

IN  Cercopitheco  Indico  invifitat*  form*  \labomet 
difto , a nullo  luftentis  vifo  aut  depi&o  obfervata  feq- 
Umbilici  nmlum  apparuit  veftigiutn. 

Testes  fatis  magni  fupra  penem  in  medio  oflis  pu- 
bis fiti. 

P r.  m i s oblongus  in  cujus  medio  mulculi  duo  rotundi 
ad  arreftionem  ejusfpcftabantur. 

Prostat*  majores  utrinque  fuo  loco , quibus  mi- 
nores orbiculares  ne&ebantnr. 

Visicut*  seminales  glandu!*  erant  minut* 
fine  liquore. 

Lien  exilis  vix  tres  digitos  transverfos  xquabat  in 
longitudine. 

Septum  Cordis  videbatur  pervium  poro.  BAR- 
THOLINUS aA3.Dan.  1671. 

P 1 CAP. 


Digitized  by  Google 


lll 


De  Sciuro,  Sc  Talpa. 

VeruhruCM  vij.iis  qua:  Martis refpondeat,  io  lam- 
bis viij.  adfur.t. 

Offa  innominati  ut  in  Marte,  Lepore.Echino  fc  habent. 
Femori/  0 / ut  in  Vulpe  & Lepore. 

Pe/  medtu/  Ode  duplici  conflat , fibulo  ex  Tibia  pro- 
e exhibet.  COITERUS 


C A P.  XXXIV. 
Dc  Sciuro. 

NOTATA 


H 


T A 
In 

P A 


E. 


cedit,  uefiaatu  digitos  quinque  exhibet.  COITERUS. 

C A P.  XXXV. 

Dq  Talpa. 


IN  Sciuro  elegare  & clara  efl  J i c o a t s compofi- 
tio:  primo  namque  in  multiplices  dividitur  fibras, 
quas  interfiitiorum  di  verius  color  in  plures  lobulos  di- 
vifos  indicat  i & tandim  emergunt  glandulofi  acini  ex- 
tra adurgentes . ut  quid  difHndius  vix  confpici  pollit. 
MALP1GIUS  de  Hepate. 

MAMMIS. 

DE  Mammas  um  PapiOarumjue  litu  & Numero 
vide  caput  de  Cane. 

FOETU,  & SECUNDINIS  , 

ANno  1667.  menlc  Mart.  in  Sciuri  gravide  fmiftro 
cornu  reperiebam  tres  fcetus,  quorum  iinguh  pro- 
pr  iis  involucris  amidi  propria  quoque  gaudebant  placen- 
ta uterina. 

Hoc  finiOrum  cornu  fetibus  turgens  ad  oppofitum  la- 
tus erat  reflexum,  ita  ut  foetus  medius  medium  quoque 
corporis,  reliqui  duo  utrumque  latus  occuparent. 

Dua:  mc  undis  s.  comparebant , inter  quas  nihil 
humoris  obfervavi,  plurimum  vero  inter  amnion  & 
foetum. 

C h o x 1 o v placenta:  uteri  r.ar  qua  foetum  fpedat , fir- 
mitir  annexum. 

Piacinta  ab  Uteri  pariete  inftar  maturi  & decidui 
frudus  nullo  negotio  poterat  avelli  > utrinque  infignitir 
patentibus  Vafoium  oftiolis. 

Foetuum  uno  incifo  H 1 r a r occurrebat  magnum  per 
univerium  feri  abdomen  protenfum. 

Intisiina  conglomeratis  albicantibus  filamentis 
fimilia  grandi  jecore  tegebantur-  SCRADERUS 
Ohf.  1 . Dccad.  1. 

OSSIBUS. 

Av  Uoad  Ofla  Sciuros  Lepori  in  pldRsque  fimilis.  Dente/ 
V ^anteriores  maxillx fuperioris iongx vakli, in princi- 
pioTejundi,  hinc  iterem  conjundi.  acuti  admodum.  In 
maxilla  qui  funt  inferiore , lati  magis , acuti  licet.  Supe- 
riorum bafis  bafi  inferiorum  cedit- 

ClavicuU  hic  adfunt  validas,  fimiles  iis  quae  Echini 
rerreftiis,  fimilitiracfcapuL-e. 

Cojln  utrinque  xij.  pedus  licet  breve  latumque:  fierni 
OJfa  fex  1 horum  primum  quod  latidimum  claviculas  ex- 
cipit. 

Pede/  anteriore/  fimiles  iis  Echini  terteftris,  ungula/  ut 
Martes  quinque  habet,  pellex  iotrorium  moveri poteft 
■t  in  Homine. 


ANA 


T O M 

mfiituta 


ejus 


S E V E R I N O.  « 

IN  Talpa  Mare  Vifcera  omnia  ficut  m aliis  quadru- 
pedibus, praeter  quam  quod  nullum  Colon,  in- 
teftinaque  reliqua  uniformia  , nullumquc  Coicu*. 
T istis  intro  conditi,  colore  nigro  i lateribus  ve- 
fic«e. 

Rimis  conjundi  proxime  Venae  Cavae  pufillofpa- 
tio  Emulgentium. 

Visica  v illis  pro  corpore  majuscula,  cum  con- 
fpicuis  Cholidochis. 

Ventriculi  janitor  linei  quadam  transversi  ve- 
lati ligatus  atque  dillindus. 

Laaynx  qualis  in  teftudine  terrdlri , mutum  enim 
animal. 

Ossa  auditus  duo  Malleus  & Incus, miri  exigua. 
Os  inter  medium  duobus  aurium  Ofiibus  egregii  pumi- 
cofum. 

Procedis  inferioris  max  ili*  utrinque  tres. 

Vera  funt  queferibit  Ptiniu/  de  Oculis  Talpa: : 
vifuntur  enim  ipfi  in  fuo  loco  nigri  toti , conredi  cute  pu- 
filli , 'quale  cft  femen  pfillii:  nulli  ipfis  inferti  Nervi  cpti- 
ci  (quartum  mihi  advertere  licuit)  nec  fatis  fcio , num 
fungi  videndi  munere  podint , non  eam  folam  ab  caufam, 
quod  tedi  corio  funt,  verilm  quod  multa  eis  defuit,  qua: 
neceflaria  funt.  Ornninh  autem  exidiroarim  veftigia  haec 
elfe  oculorum  potius  quam  ocalos  veri. 

Panniculos  carnosus  totus  carneus  miri  cu- 
ti commiflus. 

Cirerrum  pro  ratione  magnum  & beni  diftmdum 
atque  exornatum. 

Rasi  cula  non  funt  externa: , interna  penitus  abdi- 
ta , cujus  oilicula  tria  fupra  modum  perpufilia. 


G E O R G.  SEGERO. 

GEort.  Segeru/  ,6,4.  vj.  Junii  fcquentia  Hafnia:  in 
T alpa  mafculo  notavit,  qos  habentur  Obf.  j 7.  hi.  z. 
Mifcell.  eurio/. 

Ventriculus  fucco  nigricante  repletus  erat. 

I*  T * 5J  a,  recrementis  atris  hinc  indi  referta,  & 
notidima  fui  parte  uniformia  erant , ita  tamin  ut  anti 
Cium  in  ano»  mfemaccm  ad  diftantiam  fere  Spithama: 


Digitized  by  Googte 


De  T 

Hs  adhiferit  Veficula  quidam  inanis,  ex  multis  quali  mi- 
ntmiflimis  conglomerata , cujus  membranula  flatum  qui- 
dimadinilit,  non  tamen  emifit ; in  alio  autem  fubje&o 
loco  memoratmj/eficufce  glandula  cralliore  tunica  prat- 
dita  apparuit,qua  rupta  excrementa  effluxerunt,  videntur 
hic  vices  Inteftini  Coeci  quod  Severinur  Talpis  denegat 
fupplere.  C*tcrum  omnium  Inteftinorum  longitudo  non 
excellit  duas  ulnas  integras  & tres  quartas  partes  ulnae 
HafnienCs. 

Hepar  in  iv.  divifutn  erat  lobos.  Huic  annexa 
Vesicula  bilaria  vix  confpicua  erat  & inanis, 
fecus  ac  in  alio  fubje&o , in  quo  copiofo  liquore  fubviridi 
referta  obfervata. 

Renes  pro  exiguitate  fua  cavitatem  habebant  latis 
maenam. 

Testiculi  i lateribus  Vefici  in  infima  abdominis 
cavitate  latitantes,  lutei»  nonnigji,  ut  Severinur  notat, 
apparebant.  , 

Pulmonum  lobi  quinque  numerabantur. 

Mieuaei  Cerebri  eradi,  & in  fuperfleie 
exteriori  omnio  nigri  vili. 

Oculi  beneficio  aliquot  librarum  membranula:  fub- 
jacenti  firmillimi  annexi,  & toti  nigri,  feminis  pfillii 
magnitudinem  non  excedebant,  ut  optimi  annotavit  Se- 
verinur,  iidem  diflefti  nullum  emittebant  humorem , ne- 
que tamen  illis  omnem  videndi  facultatem  cum  rlnjhtele, 
Plimo,  & ^Alh.  denegandam  ede  cenfeo,  cum 

natura  nihil  laciens  fruftra,  non  tantum  oculum  formave- 
rit, & fibi  debito  repofuerit  loco,  fed  & ipfam  cutem  ex- 
teriorem 4 regione  oculi  ad  iflius  magnitudinemexaifi 
perforaverit. 

Au  iculas  externas  nullas  habebar,  non  nifi  in 
quolibet  latere  foramen  patebat , cui  annexus  du&us  car- 
tilagineus , qui  ad  olfis  ulque  petrofi  cavitatem  protenfus 
illi  plurimis  fibrillis  membraneis  anne&ebatur , cavitate 
pennam  columbinam  majorem  axjuans  > longitudine  ve- 
ri pollicem  transverfum  excedens. 

Quinque  tandim  digiti  in  pedibus  tam  anteriori- 
bus quam  poderioribus , fatis  erant  confpicui.  Undi  no- 
tante quoque  Gcfnere  male  illis  digitum  quintum  dene- 
gat u/Uhertu/. 

OL.  BORRICHIO. 

BOrrichiut  Anno  1673-  in  Talpa  varia oblervavit,  quse 
habentur  Epift-  Barth.gi..  Cent.it, 

Lobi  pulmonis  qhinque  aderant. 
Ventriculus  intexlidiombus  albicantibus  dV- 
ftin&us. 

Lien  immediati  Ventriculo  adhaerens,  fimilis Ca- 
nino. 

Hepar  fubpallidum  particulis  luridis  refponfum.  Lo- 
bi ejus  quinque. 

Vesica  sellis  confpicua,  bile  vacua. 

Renes  succ en r u r 1 a r t minuti, albicantes. 
Testiculi  intra  corpus  abfeonditi. 

Pedes  anteriorer •glabri  humani  manus  imuli,  quin- 
que digitis  , ur.gmbufque  totidim  acutillimis,  quibus  ter- 
rameftodit,  armati;  pofteriores  pedes  priorum  quidem 
fc  unies,  fed  longe  minores. 


K l P A.  I 1 7 

Lingua  quafi  Cyprini  nobilis. 

Dentes  acuti. 

Rostrum  fuillum. 

Oculorum  in  externa  capitis  parte  vedigium  nul- 
lum, in  interiore  tamin,  remota  pelle , duo  vili  rotun- 
di giobuli  nigricantes , cum  appendicula  neri  ei  in  Cere- 
brum eunte  cujus  beneficio  globi  illi  extra  pellem  faci- 
li poterant  exferi  , retrahique  pro  arbitrio , namque 
foramina  intus  erant  confpicua  fatis,  extra  pilis  inter- 
micantibus , perfonftoric  Ipe&antium  aciem  non  difli- 
ficultir  eludunt ; in  illis  oculorum  globulis  humor  aqueus 
copiofe  fatis  natabat,  citerorum  non  nifi  tenue  velli- 
gium. 

NOTATA. 

In 

ORGANIS  VISUS  AUDITUS 
& ODORATUS. 

DE  Organo  audims  variifque  aliis  ita  SCH  N EI- 
DE RUS  TraS.  deOJfeeriirero.  Talpi,  abdito  illi 
terraque tefto animali,  Rothum  edad  imaginem  Porri 
procerum , non  vero  ejus  ob  produftionem  exaflius  odo- 
rari videtur.  Quemadmodum  enim  Porco  tam  procerum 
rofirum  fuit  datum  ut  Radices  ex  tera  eruere, « ex  der- 
corefic  limo  ea  qui  m pabulo  funt  extrahere  pollet , ira 
T alpa  tala  voftrum  naita  eft , ut , ciim  prioribus  pedibus, 
ceu  manibus  terram  perfodere  incipit,  caput  ita  acumina- 
tum viam  muniret,  quo  reliquum  corpus  facile  fubfequi 
pollit.  At  quoniam  Naturahocvingenusipfideftinavit 
etiam  perquam  exiguas  Oculor , qui  pundi  nigri  fpecie 
funt , « magnitudinem  qua aciculi caput  vix  iquant,  de- 
dit eoconiilio,  ut  ii  pritiofidima  corporis  pars  a terra 
pulvere  ne  affligerentur.  Ipli  infupir  pilis  teiti  funt , ut 
li  eosprillius  intueri  volumus  hoc  pilolbs  villos  difflare 
necefle  habeamu*  Humores  illis  oculis infunt , & tunica 
nigra,  uvea,  fe prodic.  Ad  hos  tramite  alio  nervus  ve- 
nit, cum  Cranium  eo  loco  fit  claufum.  Ser.fualis  «yf urit 
meatur  eadem  de  caufa  pilis  obfitus  efl , admodum  obli- 
quus  fertur.  Efl  indar  Cartilaginis  durus  Canaliculus,  & 
oppido  teres,  quo  air  ad  antrum  auris  meat,  quod  libi 
in  imo  Cranii  locum  vendicavir.  • Gemina  ed  Mnnfrtns 
Tympani,  geminum  quoque  antrum,  nam  ut  interius 
membrana  ita  exterius  antrum  etiam  ell  dmili  membrana 
obfeptum,  i qua  prior  tunica,  veri  T ympanum  difta  ori- 
tur. Hanc  membranam  contingit  ojficulum  cui  ciuo  re- 
liqua inhirefcunt , nam  vehementir  deceptus  fuit  Caiter. 
Hoc  Organum  pro  parvitate  corporis  & viti  conditione 
quam  in  cavernis  tern  agit,  fatis  pei  feftnm  eft.  Organum 
Odoratur  magis  confpicuum  ed*,  nam  primim  membrana 
fani  quam  tenuis  qua  mtimanarium  & finus  fupra  conte- 
guntur fe  oculis  ingerit , mox  nervus  grandis  & candi- 
dus, tandem  corpus  illud  fpongiofum,  foramina  quidenx 
cr ibiformia  exilia  funt  In  coito  Cranio  facilius  notanda. 

INTESTINO. 


*L  ANDULCP5UM 


G dide  fe  refert  PEYERUS. 

Cane,  &C, 


plexum  inlriteftinisdeprehen- 
vide  caput  de  fele. 


CIR- 


Digitized  by  Google 


CIRCA  GENITALIA. 

IN  Talpis  r.on  modo  E p i D i D r m i D i m fed  V i s l- 
culas  etiam  seminales,  (quas  oppidi)  magnas 
habent)  fuos  particulares  Mufeulo/,  quibus  cinguntur, 
obtinere , quorum  priores  cum  Cremafteribus  conve- 
niunt , S W A M M E R D A M.  /.  c.  notat. 

Talpis  placentam  duplicem  naturam  detlHTe.  al- 
teram rubram  & Chorio  immediati  adha-rentem , alte- 
ram albam,  glandulofc  fubftantia:,  qu*  inter  rubram 
pr.Ttli&am  & uterum  intervenit, ad  uterum  veri  non  per- 
tinet, utpoti  qua:  crmi  ftrtu  exit,  & fecundarum  par- 
tem conftituit > TILINGIUS  tradit. 

Sscundinarum.  conftrudionem  eandem  feri  ad- 
mittit NEEDHAM  qua>  in  Cuniculis. 

In  Talpa  inter  Cutem  8c  abdominis  Mufculos  magna 
PINIS  rctradio  confpicitur,  ejufque  paritir  femm* 
longior  & profundior  Vulva  obtigit.  H A R V E J U S. 

IN  OSSIBUS. 

CR aaium  amplum  valdi , futuri/  obfairis  praiditum  ; 
0/  /ugale  longum,  gracileque,  unico  olle  conflans. 
Maxilla  fuperior  Dc»te/  lneiforio/  obtinet  (ex , (equi- 
tur utrinque  dens  Camnut  acutus  valdi,  adifant  Canini 
minores  quatuor,  ultimi  funt  Maxillare/  tres.afperi. 

In  inferiore  lnctforn  odo  reperiuntur , Canntu/  major 
unus,  Canini  minore/  tres,  cum  totidem  maxiLanb u/. 

OJJa auditu/  tria hiedefiderari judico,  Autliorcs varii 
licet  contrarium  velint. 

Strudura Colli , Scapularum,  PcBon/tjuc  mira;  qua- 
lis in  nullo  alio  animali  ScapuLe  haud  ita  amplie,  undi 
ex  pedoris  Ode  primo  mufculi  varii  oriuntur , qui  alia- 
cx  Icapuli  in  abis  animalibus  proveniunt ; pcBori/  OjJi 
(capula:  ha:  magna  parte  adhierent , ad  colli  uique  me- 
dium cxtenfic,  ubi  humero  lato  inxqutjique  junguntur. 

Scapulis  interjacet  OJJi/  pcBm/  pars  fupicma,  colueret 
ha:c  parti  fecundie,  quat  ampla  valdi,  lataque , ad  colli 
medium  excurrens,  ubi  proceflus  notatur  infignis,  cui  hu- 
meri,‘portio  notabilis  jungitur. 

Os  quod  pro  humero  haberi  debet  fcutiformis  figura: 
eft,  fulcimenti  loco  pedibus  concefium. 

Pede/  anteriore/  duplici  conflant  Cuiiti  Ofle;  Ulna 
proceflus  infimor  longus,  gracilis,  excavatus , capitulo 
'exili  pr*ditus.  Nec  Carptu  nec  Metacarpu/  adefl  , u- 
trumque  cum  digitis  componunt  oflicula , plurima. 

OJficulum  fngulare  eo  loco  ubi  Cubitus  pedi  extremo 
jungitur  fcmtlunart/  figura  adefl,  ad  fbdendum  aptum. 

Digitorum  anteriorum  (qui  quinque)  quivisex  parti- 
bus tribus didis  conflat  * ultimis  ungue/  impoliti. 

Ungue/  validi  funt  , longi , latique , exterius  rotundi 
interius  cavi. 

FcBu/  , anguftum  primA , magis  magisque  ampliatur. 
Dorfi  Vertebra , lumborumque  , 0 fja  itidem  innomi- 
nata ut  in  Mure  atque  Sciuro  (c  habent.  Co/la  aiifunt 
tredecim. 

0/ Sacrum,  cui  CauJa  jungitur,  unico  conflat  Ofle. 
Peder po/leriorer  femore  Conflant , TiHatjue,  cujusex 
medio  fibula  pronafeitur.  Cictera  ut  in  Echino,  Mu- 
re , Sciuro  fe  habent.  OJficulum  hic  idem  arlcfl  junilu- 
nare,  de  quo  modo.  Unrue/  acuti  magis.  CO I TE- 
II US. 


CAP.  XXXVI. 

De  Teftudine  terreftri. 

A N A T O M E ejus 

in) iitut*  * 

i G.  B l A S I O. 


Aria  in  eo  notavit  SEVF.RINUS  qua:  ha- 
bentur Zootem.p.  jn.  CJ  feta-  Plenius  ni  fallor 
Anatomen  hujus  animalis  exhibebunt  qua:  in  va- 


riis obfervavimus 
Vsn  raicut 


Vihiucbu!  variisequidim  ex  membranis  com- 
ponitur , carnofus  tamin  valdi  eft , circa  pylorum  angu- 
ftus  admodum , minimi  cum  humano  conveniens , etiam 
ubi  quam  maximi  diflcntus. 

Intestina  tenuia  ejufdem  ubique  craflitei  funt,  in- 
fignis  exiguitatis.  Caecum  h!c  nullum.  Colon  amplum, 
imprimis  eoloco  ubi  Ileo  jungitur,  Valvula  notabili  ad 
principium  gaudens.  Continent  Inteftina  hac  Excre- 
menta nigricantia,  flava  , viridia,  alimento etiamfi nul- 
loaliquot  menliumfpatio  ufum  hoc  animalculum. 

kcao  Inteftino  anterius  transverfo  fitu  incumbit  capfu- 
la  membranacea , manifefto  collo  in  Inteflinum  potenfa , 
continet  h.cc  materiam  aqueam , craflioribus  particulis 
iilque  albis  varii  mixtis , Urina:  receptaculum  cam  ha- 
bemus, chm  alia  pars  ejus  colledioni  dicata  nulla  in 
Ventre  reperiatur;  licet  cludus  urinarios  ad  cam  excur- 
rentes necdum  mihi  ridere  contigerit.  Ex  Inreftino  in 
eam  etiam  marerian^quandara  fter coraceam  deferri,  non 
video  quid  (latuere  impediat. 

Hepar  H yponchondt  ium  utrum  que  ocaipat,  varios 
in  lobosdivifum.  Sinu  notabili  Vesicam  bilariaM 
excipit. 

Pancreas  Inteflino  duodeno  jungitur,  molle,  ru- 
bicundum, trium  digitorum  transverforum  longitudinem 
habens.  DuBum  eju/  ob  flacciditatcm  reperire  haud  li- 
cuit. 

Lien  circa  duodenum  verfus  poftetiora  collocatus 
in  latere  corporis  dextro,  nigricantis  omnino  coloris,  exi- 
guus admodum,  rafts  languineis  plurimis  Inteftino  di- 
do cohicrens. 

Diaphragma  infigne  admodum , obliqui  a pe- 
doris anteriore,  inferioreque  parte  f rrfum  adfcendit,  late- 
ribus primo,  hinedorfo,  firmitir  adharrens,  altiorem 
adeoque  litum  in  podicis  obtinet , quam  inanticis,  contra 
ac  in  Homine,  Cane,  Bove,  alitsque  animalibus  obler- 
vamus , ubi  anteriora  fublimcm  magis  locum  habent  po- 
fterioribus.  Membranojum  totum  notatur,  fimilitirac 
m avibus  variis  deprehendimus , fibri/  carneis  manifefti 
gaudens. 

Dift  inquit  equidem  Thoracem  d Ventre  inferiore,  aft 
non  ut  in  animalibus  aliis,  pulmones  enim  cum  hic  fefe 
in  hoc  magis  quam  illo  Ventre  exhibeant  magni  parte, 
Diaphragmati  haud  includuntur , imo  vix  aliqua  parte. 

Extendit  fe  fupra  Hepar,  partesque  alias  ipfiadlitas, 
ulquv  ad  Veficam  uriuariam , cui  validi  adeo  unitur  tota 
fuperficiefuperiore,  ut  non  nifi  magno  artcficio  leparaff 
queat.  Superius  pericardio  jungitur, 

• 


I by  Google 


De  T e s t a d i n 

Pericardium  hic  craflum  > denfumque , m.igr.o  1 
fpatio,  maximi  ubi  flatu  extenditur,  a Corde  iplo  diftans. 
Aqua-  clara:  notabilem  continet  quantitatem. 

Cor  tricuspidalis  licet  figura:  Iit,  planum  tamin  ma- 
gis anterius  atque  pofterius  obfcrvatur,  quam  quod  eft 
Hominis,  Canis,  alteriusvi  animalis.  Cavitas  hic  uri- 
ca tantim , quam  pro  V entriculo  habere  licet , huic  co- 
li .uret  ^Auricula  , mfignis  adeo  ut  etiam  flatu  diftenta 
Cordtf ipfo  triplo  fit  major , coloris  huc  nigricantis , Cor 
licet  rubicundi.  Ex  Ventriculo  eArtena  prodit  varii 
furium  deorfumque  diftributa,  aft  ex  Auricula  Vena  pto- 
eedit  in  Hepar  deducenda. 

Artiria  Magna  ex  Corde  emergens  mox  fupra 
illud  utrinque  circa  tracheam  hic  contortam  reflefticur , 
ficque  per  dorfum  miliis  hinc  inde  Ramulis  > quovis  in  la- 
tere, defeendit. 

Trachia  ftr  ,m  fub  larynge  in  duos  infignes  dividitor 
Truncos,  horum  unui  colli  petit  latus  dextrum , ulter 
finiftrum.  Uterque  fui  lateris  Thoracem  ingreditur,  mox 
ab  introitu  antequam  pulmonem  ipfum  accedat,  variis 
modis  contortus.  • Notabilis  imprimis  circulus  ille  e(l , 
uem  hic  conftituit , tradudioni  Arteriu  aorta:  miro  mo- 
o infervientem , circa  eum  enim  Arteria  haxrquafi  circa 
trochleam  convolvitur. 

Tracheam  hanc  conftitaentes  annuit  integri  omnes 
funt,  etiain  ubi  pulmones  iplbs  transeunt,  nili  quod  hic 
aperturas  varias  agnofeant,  fatis  infignes,  numero  pul- 
monis lobis  refpondentes.  Hinc  eft  quod  flatus  in  T ra- 
cheam  immitius  haud  penetret  totum  pulmonem,  fed  pri- 
mb  in^artem  pulmonis  primam,  hinc  fi  flatus  alius  im- 
mittatur procedat  idem  per  tracheam  eandem  in  partem 
fecundam,  tertiamque.  Bronchia  adeoque  hic  nulla , fed 
unico  continuatoque  duftu  Trachea  huc  lateralia  pul- 
monal  ium  diftarum  partium  perreptat , Ibla  per  forami- 
na, eaque  ampla  valdi,  airi  in  eas  progreflum  concederes. 

Pulmonis  hic  duo,  utroque  in  latere  unus , Mem- 
branofi  omnino  ac  Veficulares,  a jugulo  inferiora  verfus 
fe  extendentes  per  dorfum  totum,  ultra  corporis  medium. 
Uterque  iterum  in  partes  quatuor , quinque , aut  fex  , (e- 
paratur.  Pars  quarvis  inflata  unam  quali  Veficam  exhibet. 

Genitalia  Teftudinis  quod  fpeftat.  Vofu  defe- 
rentia partem  aliquam  gyrofam , fubflavam,  Tefticulo 
accumbentem,  accedere  videntur,  hanc  pro  Epididymide 
aflumamus  non  video  quid  inhibeat. 

Penis,  circa  foramen  Vefic.e  urinaria:  principium 
fumens,  humano  externo  adfpe&u  fimillimus  efl,  nili 
quod  pars  anterior  afpera  vald£  atque  acuminata , infe- 
riori fui  parte  quafi  divila  cernatur. 

Mafcuiis  idem  gaudet  duobur , utrinque  uno,  quos  e- 
du&ioni  ejus  extra  Yntefiinutn  infervire  conjicimus,  ex  eo 
quod  quivis  eorum  a dorio  interius  procedens  verfus  o(Ta 
pubis , poftquam  hic  circa  Mufculum  ab  offis  difii  parte 
anteriore  ad  pofticam  fe  extendentem , brevem  quidim , 
aft  robuftum,  tarquam  circa  trochleam  contortus  interio- 
ra Inteflini  Redi  petat,  ficquc  lateri  partis  diftu  firmitir 
implantetnr. 

Notabilia  hic  Corpora  nensofa  , quu  fTqnidem  flatu 
diftendar.tur , anteriora  penis  maximam  in  molem  augen- 
tur, rigiditatemque  fummam  acquirunt,  cum  apicis  verfus 
poftica  incurvatione  aliqua,  quo  afperitates  illx- , quas  in 
parte  poftica  fi  inferiore  penis  notamus,  circa  mucro- 
nem ejus  manifeftiores,  hberioresque  reddantur. 


e Terrestri.  ii  tp 

Notabilis  itidem  in  parte  hic  pollici,  qua  nempi 
cloacam  didam  fpeftat,  finur  quidam  Jtngaiarii . infi- 
gnis  fatis  capacitatis , dum  rigidus  eflicitur  per  is  canalis 
formam  adfiimens,  rtlm  in  pene  viam  aliam  obfervjuc  ha- 
ftenus  haud  licuerit , hanc  feminis  Ejaculationi  infervire 
judicamus,  anteriora  autem  penis  diftenta  utero  firmius 
inhurere,  afperitates  vero  adduftas  voluptati  vcnerca: 
in  femina  excitanda-  dicatas  effe. 

Par  astat®  rotundiora  funt  corpufcula,  fub  Vcfi- 
ca  urinarii  collocata ; ex  innumerabilibus  condant  fibril- 
lis, (fbrfan  excavatis)  ab  his  du3ujfmju!ans  fe  extendit 
ad  Cloaca-  partem  fuperiorem  loco  co  qui  infertkmi  V e- 
fic.T  urinaria:  proximus  eft , vix  ftraminis  latitudine  ab  ei 
diftans. 

Testis  mollis  valdi,  filamentofie  flavefeentisque 
fubftantia:  eft,  notabilis  fatis  magnitudinis.  Imius  cum  pa- 
raftatis  communionem  necdum  notare  nobis  licuit  > licet 
funiculi  vani  membranacei  ca  conneftere  v idear.tur. 

Vesicul®  seminales  variis  conftant  duftuum 
feminalium , iilquegyrofisvaldi,  dtiftibtis.  Repleti  hi 
omnes  albicante, eique  fatis  confiftentc  materia, hxc  quo- 
ties dufium  alimrem  aperimus  libere  effluit. 

Scapula  hic  in  peftore,  quibus  Brachia  fi  pedes  an- 
teriores eonneftuntur. 

Vertebra  i collo  ufque  ad  caudam  una  tantum 
videtur,  II  qua  C o s t * procedunt  ix.  aut  x.  aft  fi  accura- 
tius omnia  confideravcris , reperies  illis  locis  ubi  Cotta:  a 
vertebri  hac  procedere  videntur , interftitia  dari  carti- 
laginea , fic  ut  quot  Colla:  tot  od  minimum  hic  occur- 
rant divifiones , imbCofla  quuvisi  Vertebra ipfalibera 
eft , intercedente  fimili  fepimento  Cartilagineo.  Con- 
jungitur autem  Coda  non  vertebra:  corpori  intermedio, 
nec  extremorum  uni , fed  illi  loco,  ubi  Vertebrarum  dua- 
rum datur  concurfus,  h.e.  ubi  Vertebra  diucfe  invicem 
tangunt. 

Coilum  Vertebras  veras  habet,  fimilitir  ac  Cauda.  In- 
curvata huc  eft , non  furium  aut  deorfum , uti  in  animali- 
bus aliis  notamUs  fed  vero  lateraliter,  maximi  dextrum 
verfus. 

NOTATA. 

Ia 

TESTIBUS  FEMINEIS,  &c. 

OVa  hic  plurima  membrana:  cu  jmdem  limbo  adharie- 
bant , quorum  minima  erant  alba , media  exalbo  fla- 
refeebant , maxima  crocco  cu'ort  fulgebant : in  Unguli# 
Ovis  membrana  calicis  more  illa  continens  rotundo  fpatio 
hiabat , qua:  alias  in  Gallinis  lineam  oblongam  vah»  va- 
ciwm  relinquit , fub  ovarii  membrana  utrinque  adjacebat 
Vena:  Cava:  corpus  albicans. 

Ovi  dufius gemini  incommune  odium  externum  con- 
fluentes: in  quolibet  Ovi  du<ftu  hurebar.t  duo  Ova  cor- 
tice albo , & jam  tum  duro  obdufta.  STENONIUS 
Obf.  88.  «yjff.  Dan.  1. 1. 

CEREBRO. 

CErebri  delcriptionem  vide  hic  eap.  de  Hastis,  ubi 
varia  huc  facientia  CX  Ept/iola  Bartholini  ad  jaeo- 
bausn  proponuntur. 


CAP. 


I 20 


D E 


T i 

C A P.  XXXVII. 

De  Tigride. 

A N A T O M E ejus 

EaBa  i 

L.  WOLFSTIUCEL. 

CUriola  fnnt  que  in  Tigride  obfervavit  Laur. 
fYa!J]lngel . Obf.  7.  /.  I.  Mufe.  cur.  typis  tradita 
hoc  ordine. 

Tigr/Jem  aput  Sesl/gerum  Exereit.  108.  animal  di- 
cunt feram  Indi : at  eum  ille  Pardum  putat : quando- 
quidem & curfu  minis  valet , & cx  infidus  vidhim  qu.e- 
rit.  Macula:  ali®  funt,  quam  noftratium  Pardorum , Pi- 
lus eft  potius , quam  lana , orbiculi  ad  latera  rotundi,  &c. 
qua:  videri  ibipofliint:  neque  etiam  icones,  qua:  habet 
^llJrovanJmi  I.  I.f.  4.  fub  TigriJu  Gefncn  acquorun- 
dam,  noftrati  correfpondent ; deferiptioni tamen,  qua: 
apud  eundem  ex  Solmo  & Jdlbcrto  habetur , apti  fatis 
convenit : Colium  enim  hax  fera  habet  breve,  quale  Leo- 
ni Sc  Urfo , unde  non  eft  Pardalis  feu  Panthera,  qua:  col- 
lum longum , colorem  fulvum  nigris  maculis  intercunda- 
tum,  quali  fupercilia  oculis  impolita , & quod  maximum 
eft  argumentum,  quodtefte  Alberto  haec  animantia  Fe- 
libus fint  perfimilia : tilm  quod  Pelliones  noftrates,  pel- 
le» horam  animantium  communi  hominum  confenfupro 
Tigidum  pellibus  divenditent.  Maneatitaqueferah.ee, 
cujus  Anatomen  nunc  trademus,  Tigrir,  correfponden- 
tibus  notis,  qua:  de  hifei  apud  Bontium  Medicum  Bata- 
vum in  Java,  afferri  folent. 

Vifccra  itaque  abdominis  Felium  inteftinis  perfimilia 
©bfervavimus  : Intestina  proprii  diffa  perpauca, 
nec  multis  (piris  circumvoluta , ac  crafla  quidem  omnibus 
cellulis  dellituta,  unde  & frequenter  excernere  folent 
ha-c  animalia  alvi  illuviem:  m Tigride  feniore  teremen- 
fa  longitudinem  corporis  equabant  : Cucum  longum ; 
ad  cuius  latera  Juu  glandula  Ovale/ ex  mcftntcrio  utrin- 
que  deferebantur,  quas  etiam  in  Tigr/de 5.  mcnfium, 

3uem  prudentibus  Excellent tjjitnu  Domini/  DoBonbu/ , 
lumino  Eerdinando  HcrtoJi , Dn.  Jungio,  Dn^Kielmun- 
no , Dn.P/fono,  Gf  alii/ , diflecueram,  dilucidi  admo- 
dum confpcxeram , quales  deinceps  & in  Fele  domeftici 
repcrcram- 

Hepar  utrumque  hypochondrium  mole  fua  occu- 
pans, in  lobos 6.  majores,  ad  Cavam  fermi ufque per- 
tingentes, dividebatur;  quorum  maximus rarfiisbipfr- 
titus,  intra  quem  Visicvt*  feliis  latitabat : quod 
& obfervavit  in  brutis  Gal.  lib.  6.  de  Anat.  adminift. 
Dulhu  hujus  cyjhcu/  reclinatus  admodum.  Duodenum 
petebat. 

Lien  non  adeo  magnus , ac  in  Leonibus  ex  angufto 
fupra,  deorfum  dilatabatur,  colore  fat  floridus. 

Pancreas  laciniis  duobusprredmim , quarum  bre- 
vior ad  Lienem  fub  Ventriculo  ferebatur ; longior , du- 
fbim  feu  rra&um  duodeni  ac  jejuni  infequens,  in  juniore 
Trigride  fpithamam  cum  dimidia  longitudine  xqua- 


IRIDE. 

bat,  in  quo  etiam  videbatur  duplici  dufhi  in  duodenam 
hiare. 

Renes  succenturiati  humanis  quoad  figuram 
fimiles , neque  ii  renibus  adeumbebant,  fed  ad  latera  fiti  : 
ieji  vero  Renes  pulchelli  in  juniore  Trigide  coloris 
ftoridi,  glanduloli,  quas  glandulas  venofirinferiptionis 
iropagines  emulcentium  dirimebant  : qualis  ftru&ura 
fenum  &in  Felibus domefticis junioribus confpicua eft  ; 
fubftantia  interna  fibrofa , membrani  item  facili  fopera- 
bili  tegebantur. 

Y esica,  quod  tamen  praternaturale , in  juniore 
Tigride  gangrama  taetrae  disrapta , unde  & urina  in  ab- 
dominis cavitatem  effluxerat. 

Membrum  Virile  in  adulto  Trigride  pro  mole 
fera:  parvum,  Vrethri  cartilagine,  ut  in  Canibus,  inftru- 
&a.  In  Junioris  glande  abfccmis  ac  tumor,  qui  de  fexti 
dubitationem  injecerat,  aira  tefliculi  admodum  adhuc 
fub  feroto  valdi  contrafio  latitarent , vifebatur , qui  fup- 
preifionem  uriree , inflammationem  vefica:,  gangrenam 
ac  tandem  necem  fpeciofx  liuic  fera:  intulerat. 

Diapmrauma  concavum  admodum  confpicie- 
barar. 

In  PcBore  rari  nil  obfervatum , nili  quod  Media- 
stinum valde  tenue  eflet ; & quod  in  juniore  T 11  r- 
m u s ad  pericardium  usque  longi  lateque  difleminaretur. 
Cor  non  adeo  magnum  ut  in  Leonibus. 

Pulmones  admodum  laciniati , coloris  rubicundi , 
ac  in  adulto  Tigride  abfceffibus  fcatebant , inde  tabes  & 
tandem  mors. 

Cerebrum  m Cerebello  proceflu  ofleo,  ut  & M Leo- 
nibus di&um , dirimebatur.  In  Cerebro  Tentruulu/  ter- 
tiu/  vulgo  diftus,  valde  patulus. 

Tunico  retmo  oculorum  venulis  etiRm  plurimis 
fuffufa.  Unguo  etiam  imbricata. 

Epiglottis  mufculisinftruSa. 

Musculi  omnes  robuftillimi , ad  quoscopiofi  nervi 
delati  confpiciebantur ; & in  fpecie  Mufculi  temporale/ 
etiam  vaftitate  eminebant,  dein  peBorale /,  cucutlare/, 
ac  omnes  artuum,  glrmu  tamen  non  adeo  pulpofisexi- 
ftenribus,  ad  cauda-  mufculos , qui  propagmesfemifpinati 
ac  longiffimi  dorli  videntur , nervi  copiofilTuni  feruntur : 
Continuo  enim  he  fera:  rotando  feu  potius  contorquendo 
illam  quatiunt. 

Ossa  fat  folida  ac  robufta.  medullofa  tamen.  Cal- 
varia ad  futuram  fagittalem  & lambdoideam  proedh- 
bus  protuberat  , ad  annexum  firmiorem  temporalium 
mufculorum.  Orbita  oculorum  non  ade6  didite , ut  m 
Leonibus,  ab  invicem ; nec  etiam  extrorfum  offae.  Ofii- 
culumtrianfulare  quin  etiam,  ut  in  Leonibus,  conipi- 
cuum:  baji/ Cran/t  feu  cunei  forme  Os  anguftum , ut& 
•/ygomatie/  procejfur  extrorlum  multum  protuberantes , 
ad  concedendum  liberius  fpatium  Crotaph/ti/.  Tympa- 
num evariat  a Leonini  fetus  membranaceo)  quod  hic  in- 
tri  jam  plani  odeum  ac  fubrotundum  eft. 

Dente/  ferrati  ac  acui  ie  horridi , tales  tamen  funt,  ut  in 
felibus  : Molare/  fuperiores , inferiores  fuperequitant. 

Foramen  fuborbitanum  peramplum , uti  in  Leonibus  > 
infmuatum.  Cetera  non  opera:  pretium  eft  curiofis  com- 
memorare. 

In  fpiuS  & Thorace  nil  peculiare  obfervatum , quod 
jam  de  Leonum  ollibus  diftum  non  fit. 

In  cauda  UtCBSa  vertcbrai  feu  portiones  17.  enume- 
ravi 


Digitized  by  Google 


121 


De  Vacca 

mcravi : quibus  proccfliis  transvcr  li  longiores  funt. 

Ctfa , Ciav icularu m notie , quoad  numerum  &c.  cura 
jam  didis  Leonum  ofiibtis  coincidunt.  In  artubus anterio- 
bus  circa  ollis  humeri  extremitatem  inferiorem  perfora- 
tio patentior  eft:  XJngues  & reliquar  folidre  partes  cura 
jam  enumeratis  etiam  conveniunt:  ita  ut  tandem  finis 
brevi  huic  noftrx enarrationi  Anatomica:  imponendus  fit. 
Jaur.  lYolfflngel  Utt.  e Vienna  \Jraitslaviam  ad  Sacb- 
hum  datis  1671  • 

G.  B L A S I O. 

IN  Tigride  Mare  1.  Decembris  1677.  fequentia  obfer- 
vare  licuit. 

Omentum  amplum  valde,  fic  ut,  inftar  Reticuli  cir- 
cularitir  extenfum,  Ulius  longitudinem  excederet , cir- 
cumferentia ver6  tres  Ulnas  > pingui  admodum , adeoMt 
pondere  j.  excederet. 

• Non  folum  fupra  Inteftina  omnia  extenfum  erat  utra- 
que ala,  fed  utroque  latere  progrediebatur  ad  poftica, 
lic  ut  Inteftina  undique  ampleSeretur ; imf»  locis  pluri- 
mis in  Inteftinoram  interftitia , profundi  adeo  ut  Me fen- 
rer  i i glandulam  magnam  fiupius  tangeret , fe  dimittebat. 

V i srmcviui  omnibus  iis  locis  quibus Vafa  ad- 
mittebat Gaftrica , omnis  ordinis , majora  minoravi,  im- 
primis circa  orificia,  pinguedinis  Vafa  ubique  ftipantis 
plurimum  habebat.fic ut  Vafa  intra  pinguedinem  omnino 
occultata  non  nifi  ei  feparata  notari  potuerint. 

P «emi  non  folum  hic  transverfum , ab  intefti- 
no  ad  Liengn  extenfum , fed  & quod  fecundum  duodeni 
du&um  dcorlum  procedebat  ulque  ad  locum  eum  ubi 
njefcnterii  glandula:  adjacet. 

Pancreate cus  ductus  antequam  Intcftinum 
ingreditur  , fimiljtir  ac  in  l ele , Homine  , aliisque  ani- 
malibus, unitur  bilario. 

• C oe  c u m "hic  exiguum,  fimile  illi  quod  in  Felibus  do- 
mefticis,  Zibethicisque,  datur. 

Colon  Oltinibus  CeSulit , Valvulis, ligamenl isque 
deftitutum,  duarum  fpit hamarum  longitudinem  haud  ex- 
' cedens. 

Hepar  variegati  vakfe  coloris,  aurei  imprimis, 
punflis  albicantibus  innumeris  pnuditum , in  lobos  fex 
divifum. 

Vesica  t rui  a admodum  ampla , Hepatis  fub- 
ftantix  ad  trium  digitorum  transverlorum latitudinem, 
immerfa , cjusdu&tis  Hepatici  valdi  multi,  varii divifi. 

Ktsn  succenturiati  humanis  miam  fimil- 
limi,  plani,  ampli,  cavitate  notabili  praxliti,  inflati 
Veficulam  juglandi  figura  S:  magnitudine  limilcm  reprx- 
fentabant.  I 1 'enas  ab  Emulgente  ;ei|ue  ac  a trunco  iplo  as  • 
fumebant. 

ftists  corpulenti  valdi,  exterius fimiles  iisqui  in 
. Felif  Zibethica  dantur , irtteriusvi  rotatiles  hic  laldi 
Belliniani  du&us.  Tumea  propria  Renum  circa  fin  im 
Renis  ad  interiora  procedit  > Vafa  Emulgentia , fubftan- 
tiam  Renis  accedentia,  ubique  integens , licque  pelvim 
conftituens  , hinc  ipfi  continuatum  Ureterem.  Sinifter 
multo  inferiorem  occupabat  locum  dextro. 

Pinis  valdi  exiguus , minimum  digitum  longitudi- 
ne, craflitieque  haud  accedens. 

Iu  podice  utrinque  Vesicula  avcHana'  majoris  roa- 


Sc  Vitulo. 

gnitudine,  foramine  in  intcftinum  aperta,  prefla-h*  ex- 
hibebant materiam  ex  albo  flavdcentem , puiisboniiu- 
ftar  conlirtcntcm-  Similia  in  Fele  Zibethica  notari , foo 
loco  indicavimus. 

Faucis  hic  valde  ab  ore  diftabant , duarum  fcil.  ma- 
nuum transverlaram  latitudine,  fic  ut  facculus  quali  ali- 
quis fe  exhiberet  ab  ore  ad  Epiglottidis  locum  L' exten- 
dens , antequam  Gula  ipfa  fc  exhiberet , faccushic  non 
recipiebataufumpta , quantmnobfervare  licuit,  ex  ore, 
nifi  eo  loco  ubi  Epiglottis  Tracheam  claudebat  > fic  ut 
adfumpta  primo  viderentur  recta  via  defeendere  ail  Epi- 
glottidem , hinc  in  faccumdifhim , feri  ad  Osfeexten- 
dentem,  deduci,  anteijuam  gulam  intret. 

Thymus  valdi  infignis , a jugulo  ad  pericardium  fe 
dimittens,  rubicundi  coloris. 

. Vena  Azvoos  vertebrarum dorfi corporibus Don 
accumbebat , fed  ircumbebat. 

Thorax  valdi  longus  erat,  fpithamarnm  duarum 
longitudini  accedens. 

C o s r £ hic  numero  tot  quot  in  Fele. 

Ad  humeri  cum  fcapula  articulum  in  Mufculo  Deltoi- 
de  Ossiculum  minimi  digiti  longitudinem  habens, 
tenue  > ab  antico  ad  pofteriora , f.  potius  a fterno  ad  doc- 
fum,  extenfum.  Figura  ejus  f.  litteram  rcprxfentat. 

CAP.  XXXIIX. 

Dc  Vacca  & Vitulo.  > 

CApite  III.  & IV.  de  Vacca  8e  Vitulo  egimus, 
unum alterumvi  circa  genitalia k CL  SLADO 
obfervatum  propofitis  addere  neceflarium.  Sunt 
hxc 

I.  adnatome  Vteri  Vacca  non  gravida. 

UTeri  collum  apertum  plicas  liabcbat,  inftar  gy- 
rorum cerebri , varias  Sc  manifcftas. 

Extendi  id  mirabiliter  & facile  poterat,  deletis  plicis. 

In  hujus  colli  parte  fuperiote  duo  erant  foramina , ab 
ipfis  plicis  cffbrmata. 

Horum  a’ternm  duriufeulum , A latere  fiturn,  non 
re&a  rcfpiciehat  duritiem  illam , obicis  inftar , in  ore  u- 
teri  interiori  (live  paulo  ante  Os  Uteri  interius)  pofi- 
tai#;  alterum  foramen,  live ingreflilS alter,  duritiem  il- 
lam refpicieb.it : facile , per  illud  immiflus  digitus  illam 
offendebat,  live  tangebat. 

Obex  , paulo  ante  Os  Uteri  internum  fitus , ita  effor- 
matuserat,  ut  ili.iicije  aliquid  admitteret , facilius  vero 
emitteret.  Obex  ille,  digitum  fere  crafliis,  media  iuter 
glandulam  bc  cartilagineni  fubftantia , efle  vitlebatur. 

Os  Uteri  internum  ejufdem  fubftantia;  erat  ac 
obex  ; ingreflu  admodum  angufto.  & qui  vix  extendi 
pollet. 

Tumea  Uteri  interior  manifefti  ad  oculum  porola 
nat , leviterque  comprcfla  humorem  fundebat  lapoiis 
dubii  inter  fuDxruginoliim  & fubfalfum. 

Infuperficie  Uteri  interiori  multa- erant  protuberan- 
tia , varix  figurx , fub  tunica  illa  porosa , m unorum 
medio  erant  corpora  pfelfi  rotunda , duriora , in  medio 
albicantia,  in  quibus  terminabantur  plurima  filamenta, 
Q_  \afis 


* 


Digitized  by  Google 


Dk  Vacca  & Y t t u l o. 


ii. 'i 

stolis  ftnguineis  comitata : qna:  filamenta,  ab  altera  parte 
Oriebantur  a medifi  tunica  Uteri. 

' NB.  In  Utero  luifie  tres  tumeat:  fcilicet  interiorem 
illam  porofam , mediam,  i qua  filamenta  illa  oriebantur, 

& extimam. 

1 1.  Anatorac  Uteri  Vaccae , 

ejusque  Fertus  iij.  aut  iv.  menjium.  • 

Circa  orificium  Uteri  internum  & inter  ejus  plicas 
multum  muci  indar  glutinis  lrercbat. 

Hx  autem  plica  fimiles  erant  plicis  oefophagi  Boum 
aut  Vitulorum- 

Ciioeicin  & Amnion  erant  conjunftm, 

fine  ullo  interveniente  humore,  vel  fibra. 

Unaquaque  pi  aciniuu  tenui  papilla, & oblon- 
ga (inquibus  vafa  fanguinea erant  conlpicua)  infercba- 
tur  in  cavitatem  Cotyledonis. 

Uterus  multis  vasis,  intra  ipfius  duplicaturam, 
erat  confpcrfus ; fuijhntia  vero  quali  glandulofa  vide- 
batur. 

Produ&iones  vaforum  umbilicalium  foetum  fpeSantes 
intra  Chorion&  Amnion  haxebant. 

Placent uta  ubique  cingebantur  Chorio , prirterquam 
illa  parte , ubi  Cotyledonibus  adimebant  qua;  eo  non 
Cingebantur. 

Unaquaque  tunica  fua  peculiaria  vafa  habebat, qua-  in- 
tra earum  propriam  duplicaturam  ferebantur. 

Corpufcula  fui  generis , qualia  etiam  in  Ove , multa , 
albicantia,  parva  , magna,  varia:  forma:  adh.-rrcb.ant 
Interiori  parti  (id  eft  qua:  foetum  refpicit)  Amnii , imo 
etiam  illi  parti , qua:  vala  umbilicalia  cingebat ; ufque  ad 
extremitatem  veretri  autem  omnium  minima  erant. 

Humor.  Aliantoidii  multo  turbulentior  erat  j 
illo , qui  continebatur  in  ^Air.nn ; non  erat  autem  acris 
faporis,  fed  referebat  odore  & fapore  aquam  putealem 

1 ille  vero  qui  Amnio  continebatur  (tibfalfus  erat)  impo- 
itus  igni  non  concrefcebat. 

Vasa  Umbilicalia  in  ambitu  placentarum,  id 
cft  in  illa  parte  qu*  refpicit  fretum,  confpicicbantur,  & 
Cotyledonum  Vafa  in  interioribus. 

Placehtula  habet  plura  & majora  vafa , quam 
Cotyledones,  &li  liquor  ater  injiceretur  in  Arteriam, 
qua:  fertur  in  placentulam , Cotyledon  manebat  alb^ 
Humor  inje&us  per  vafa  Arteriola  Uteri  ferebatur  ad 
Cotyledones , & per  cavitates  Cotyledonum  ad  placen- 
tula-  fubdantiam. 

Testiculus  apertus  erat  crocei  coloris. 
Umbilicus,  non  erat  contortus,  ucjn  Homine. 

IN  F OE  T U. 

Ikoua  cultro  fcida  in  medio  tota  alba  erat. 

Pulmo  in  jcftus  in  aquam  datim  fundum  petebat. 
Lien  parsim  lividus,  partim  vero  rubicundus. 
Hipai  erat  valde  rubrum , & ad  dextram  & fini— 
flra  m abdominis  partem  pertingebat. 

Excrementa  qu*  in  principio  Ilii  Ixcrebantad  flavedi- 
nem  , & in  cndbrum  intdlinorum principio,  ad  viro- 
rem & nigrorem  vergebant ; horum  autem  fapor  nullus 
aut  vix  aderat , ut  & in  Inteftino  Recta. 


Viltisl*  in  medio  offae , in  ambitu  vero  cjirti- 

lagimse. 

Oculi  & aulis  erantclaufi. 

V tsTRicuLus  erat  repletus  eodem  humore  qui 
erat  in  Amnio,  , 

III.  Anatome  Vituli 

ad  fartum  froximi. 

f N interno  Uteri  orificio,  palmam  longo , multus  ap- 
* parebat  Mucur  denfior , & tenacior , ex  papillis  coin- 
preilis , foraminibus  duobus  vel  tribus  manifeftis , exiens. 

Anfraffus  quidam , pars  cornu  alterius  (in  quo  etiam 
Allantoides  erat)  parvas  liabebat  Cotyledones,  & Uterus 
ibi  cradior. 

.Umus  quo  magis  recedebat  ab  orificio  interno,eo 
magis  gracilis  fiebat ; Icil.ad  tenuitatem  Imperialis  prae- 
ter propter. 

Ex  tunica  Allantoide  humor  turbulentus  effluebat, 
coloris  magis  flavi , indar  Urina:  (non  tamen  falli , nec 
acris , fed  aerugino  Ii  faporis)  copia  totam  urnam  replens. 

Humor  , qui  in  Jtmnio  continebatur , erat  coloris 
flavi  dilutioris > vifeidior,  & ejufdem  coloris  erat  etiam 
in  Ventriculo;  nifi  quod  paulo  albidior  edet:  copia  au- 
tem non  accedebat  ad  lo.  partem  humoris  qui  erat  in  Al- 
lantoide. 

In  Ventriculo  vero  erant  uncia:  jo.  aut  40.  liquoris. 
Cotyledones  quaxiam  axjuabanr  magnitudinem 
renum  ipfius  vituli 

Renes  erant  valde  rubri,  ut  & Hepar ; dbrum  tamen 
rubor  non  accedebat  ad  illum  Hepatis. 

Turnus  fi  fuperiore  parte  ipfius  demi  defeendebat 
ufque  ad  Diaphragma,  & fe  ad  latus  diffundebat,  per  fpa- 
tiaintercodalia,  tam  fuperiora  quam  Interiora.  Videan- 
tur ede  ex  conglomeratarum  vulgo  dictarum  numero. 

Humor  in  pericardio  rubebat,  & erat  faporis  falfi,  non 
concrefcebat  igni  Impolitus,  fed  frudulatim  (ut  ita  di- 
cam) arefeebat. 

Humor mTboraec  copiofus  etiam  rubebat , eundem- 
que  habebat  faporem  quem  pratdiftus. 

Pulmones  rubebant  : pars  aqua:  injefta  fundum 
petebat ; fimularque  vero  feinel  a2rem  inflatum  admifis- 
iet,  aqua:  innatabat. 

Liquor  in  V esica  erat  limpidus,  & faporis  fub- 
dulcis. 

Humor  inipfa  capacitate  abdominis  copiofus,  rubi- 
cundus, faporis  quem  explicare  nefeio. 

faces  diffendebant  lntedinum  reftuni,  erant glutino- 
fie , habebantque  pilos  plurimos,  ejufilcm  coloris,  quibus 
Vitulus  tegebatur. 

C * c u m fecibus  repletum,  praterquam  in  fine, quod 
preffie  fceces  facile  adducebantur,  fed  tunc  pars  extrema 
magis  albebat. 

Aetuie  & Vena  in  principio  circa  umbilicum 
erant  valde  craffie:  accedebant  enim  ad  magnitudinem 
digiti  minoris,  & tamen  pro  rata  parte  non  valde  cava: 
erant. 

Vaforum  /anguineorum  capillaria  extrema  penetra- 
bant ad  fundum  Cotyledonum,  ubi  Vafa  majora  Uteri 
intrabant  (nop  tamen  ad  oculum  adunabantur)  neccx- 
tra&a  languincm  emittebant. 

CAP. 

• 


Digitized  by  GoogI 


De  Vi 

C A P.  XXXIX. 

Dc  Vipera.  * 

OBSER  VAT  A 
/»  * 

PARTIBUS  INTERNIS 

VARIIS. 

i BALDO  ABBAT.IO. 

Figura:  Anatomicae  interiora  Vipera:  proponentes 
cum  alia:  liaud  occurrant  quam  quas  exhibuit  AB- 
BA T I US  operi  huic  noftro  eas  inferere  placuit 
ruditir  licet  omnia  aAimbrent,  ufque  dum  accuratiores 
exhibeat  alius.  Habentur  ha:  in  fine  fiio  loco. 

y £ s l ‘i  g i o. 

VAria  in  Vipera  oblervavit  Severin/it . in  Zootomii 
tradita, varia  iridi  m Baldur  ^/inget.ulbbatiut  Tra9. 
de  Vipera , ex  quo  tradita  adduxi , Coitcrvr  itidim  ple- 
nius omnia  examinavit  VESLINGIUS.  Obferva- 
ta  Epiftola  lingulari  ad  Severinum  feripta  proponit. 
Eli  harc  ordine  rxxit.  ejus  verba  lu:c  funt:  Feci  lubens 
Clarillime  Aureli , qux  poduladi  > & in  partes  viperae, 
quantum  per  occupationum  feriem  licuit , adhibiradifle- 
ctione  inquifivi.  Perniciofa:  fera , & Veneni  fui  trucu- 
lentia abominanda: , nili  parem  malo  remediorum  opti- 
morum thefaurum  pollidens  jamdudum  fe  dignam  prae- 
flitiflet , qus limulacris Ifidis coronam , Regumquedia- 
demati  ornamennim  pnebucrit;  qua:  in  vElculapi  i tem- 
plo Cibterraneis  cellulis  enutrita  fuerit;  qua:  calamo  tuo 
doiMImopoUeritatis  memoria:  confecretur,  hisque  adeo 
Euganeis  Patavini  Fhceb»  collibus  tot  feculis  feliciter 
hofpitata  faluti  publica: , non  damno  generis  humani  Ice- 
ctinda  fobole  fua  perennet. 

Cum  externum  ejus  habitum  contemplor  reliquo  fer- 
pentum  generi  non  dilfttmlem  invenio.  Quo  re&e  Pliilo- 
phus  nis  mCgit  lacertis  proximum  feri- 

plit,  (i  quis  pedes dempferit,  corporis autein  longitudi- 
ni adjecerit.  Cum  inter  ipfas  viperas  comparationem 
inditui,  Algyptias  Patavinis  majores  deprehendi.  Ni- 
cander AfiaticasEuroparis  aliis  magnitudine  confpedio- 
restradit,  quas  ity/i i.Jk  vocat , Orgyales.  Troglody- 
ticas extulit  Nymphes,  &fcptenum  denumque cubito- 
rum retert.  Mari  caput  magis  acutum,  venter  addrichor, 
cauda  veluti  muribus  in  acutum  attenuata  ; motus  robu- 
ftior:  Pemma:  latius  caput,  tum  venter,  quamvis  non 
pritg  nantis , amplior , brevior , & quafi  prafeCla  Cauda, 
reptatusque  magis  placidus,  Color  Euganee  terreus , & 
fubluteused,  oofcurkftibus tainen  per  latera,  dorfum- 
que  maculis  varius.  Alexandrinis  viperis  arenofus , rarius 
niger.  Candicantes  ferre  Megaram  ad  montem  Gambo- 
nium,  & cornibus  armatas,  aurored  Nicander;  quam- 
vis & inter  Patavinas  meminerim , cui  argentei  nitoris 
fquamulas  nigre , purpureeque  macula:  pingebant,  fupra 
Narium  fpiracula  cornu  unico,  leviterque  retoftoaOur- 


P E R A.  125 

gfhte.  CurtM  fqualidam  ,& crebris  minutifque  fifuami- 
per  latera  fit  dorfum  afperam , tactu  protinus  experimur- 
inferni  tainen  laeviorem,  ac  pro  comoris  amplitudine . 
plus  minusve  latis  veluti  corticum  fegmenris  exquifite 
commiflam.  Obtegitur  hec  cutis  poftmenfium  aliquot 
dccurfiim  euncocA  alia,  madorem  corporis,  vaporesqie 
ambiente  externodenfante.  Pellucida  tora  cd , fquama- 
ruinque  fubditarum  ordines  eleganti  quali  typo  reprat- 
fentat.  Hanc,  cum  perfpiratui  deinde  liberiori  otbeiat, 
tam  verno  temjiore,  cum  i latibulis  prorepunt , quam  qu- 
tuninali , dum  fe  recondunt , indinau  natura:  inter  lapi- 
dum vepriumve  angullias , a capite  eam  paulatim  inver- 
tentes, exuunt.  Graci  v.  e«p , vernationem  Earini  nun- 
cuparunt; fpolnim  elegantius,  &fenedam:  quiapod- 
quam  hac  [>clticula  vipera:  fpohafcc  funt , renovato  quali 
corporis  nitore  fequioris  artatis  vitium  pofuille  videntur. 
Eandem  cum  Aridotele  ii-na  extremum  corium 

voces  licet.  Non  ideo  tamen  1»  «fe»  «iXtp®- 

primi  ortus  velamentum:  quia  omnino  difiindumquid 
a vera  cute,  & fecundims  ell ; necfemel,  (cd lipius a 
corpore  ferpenrium  abdrahitur.  Illud  vere  traditum 

C-.A T»  C.  T,.  eat i,  1 ci.A'le£t  iit trtf  id  ifiCfU» 

wn<  Pofita-  fenefiarpartem  interiorem  extra 

verti  & exui , quemadmodum  Chorii  membrana  a foetu. 
Igitur  utChorion  non  perpetuum  propriumque  embryo- 
nis velamentum  ed ; fcd  temporaneum  tantum,  brevique 
rejiciendum:  fimilem  in  modum leneda , utpoteex ac- 
cidenti potius  prodtida , non  genuina  corporis  c lj>erma- 
te pars  exidit ; fcd  adventitia  tantum;  talfoqueTheo- 
dorus  Gaza  & contra  memem  Aridoteiis  feredam  exui 
feribuit,  ut  nite  altera  intus  fubnafcente  ipla  renovetur. 
In  homine  poli  diuturnas  febres  fimilem  A toto  corpore 
membranulam  abfceilifle,  & frequentius  i lingua,  no- 
tum ex obler  rationibus  medicorum. 

Separata:  porro  fquamofa  cuti  membrana  fubjacet  mol- 
lior, panniculum  pinguedini  fubftratum exprimens. 
Qua  remota  inferius  tunica  alia  fubtiliorfefe  offert,  quae 
paitonji  indar  eunda  comploditur.  Exterius  per  latera 
dorfumque  mufiuhfa  corporis  motet  occurrit. 

Huic  a capite  ad  extremum  cauda:  fubdruda  cd  verte- 
brata plurimorum  Ossium  compages,  non  lecus  atque 
in  pifeibus  ordinata  fpinarum  codas  a-mulantium  ferie , u- 
trinque  carinata  Vertebrarum  Apophyfes  breviores 
funt , proxipue  juxta  caput , cujus  propterca  flexus  io 
averfum , & latera  facilis  v iperis  cd ; fecus  Leonibus,  Lu- 
pis, Hyaaiis,  quorum  vertebra,  qua: propius caputex- 
cipit , latis  amplisque  proceilibqs  vclut  alis  deduda , ca- 
pitis , collique  convcrlionem  impedit ; non  quod  hoc 
lingulis,  ut  arbitrabatur  Plinius,  reidisque  odibus rige- 
ret. Eadem  allium  , & fpirarumdrudura  efficit , ut  nec 
collum  viperis,  nec  pedais , nifi  quadam  analogia  tribui 
pollic , Aridotele  cenfore;  adeoque  ineptum  pariterfrt , 
Codas  iisdem  tribuere  mendum  diebus  numeri  paritate 
refpondentes , cum  fpinarum  magnitudine,  lougitudi- 
neque  differentium , vel  in  unico  latere  major  longe  feries 
occurrat.  Incumbit  his  ollibtts  ingens  musculorum  minu- 
torum praMidium,  tumfpinas  tendinum  exiliiun  magno 
apparatu  diducentium,  tum  vertebras notiflimum in di- 
verfa  dedentium  , atque  erigentium.  Adeoque  illam 
corporis  nnram  agilitatem , non  tantum  (ut  refert  Sta- 
girita) li«  £ tfitydiiti  quoniam  fa- 

ciles ad  flexum,  & cartilagineas  produxit  vertebras ; fcd 
Q_t  ik  quia 


124  D e V i 

& quis  multiplicis  motus  localis  indrumenta  mufciilos 
fabrefecit,  provida  rerum  parens  natura  confecuta  fuit. 
Sed  in  externis  iquo  diutius  me  detinuit  admiratio : ver- 
to aciem  ad  penetrale  corporis,  & vifcera ipfa.  Jnreta- 
men  Ariftotelinim  illud  praefatus , & propter  longitudi- 
nem, atque  angudiam , qua  fc  corpori  aptant . tum  aj? 
t ,m‘w  •/<»,. 'ni  \etjnim,  ob  figurarum  fimilitudi- 
rem  cognitioni  nodri  lubducL  Ne  quid  igitur  admini- 
ftrem  confule  , didribuam  omnia  diftiiiftibne  jam  rece- 
pta, in  vifcera  naturalia  , vitalia,  fc  animalibus  furvdio- 
nibus  dedi  nata.  Naturalia,  vel  pubi  icarco&ioni  (ludent, 
vel  (obolis  generationi  operam  conierur.t.  F.x  illis  Ven- 
triculus , jecur , lien,  inteilina,  fellea  cjrftis  ■& renes : 
Ventriculus  validis  4 membranis  compofitus , non  inept4 
a Philofopho  laxiori  intellino  comparatur.  Colleaus 
enim  e(l , adeoqiieinfiti  caloris  roboic  pollens , cum  non 
fecus,  atque  alia  ferpentas  omnivora;  vipera;  fiot.  Illos 
Arillotelcs  t {»»•  > w «est  t !!•••  «»g* 7** 

animantium  guIoHimos , vinique  incontinentes  fcripfit, 
quamvis  & inedia;  longe  patientillimi , cum  non  per  hie- 
mem tantum , fcd  idivos  aliquot  menfes  in  vafis  detenti 
vitam  abfquecibo  traliant.  Jungitur  fuperiori  Ventricu- 
li orificio  %uh  , duftu  longo  ii  faucibus  dcorfum  proten- 
fa , robuliis  pariter  membranis . adeoquemagni  diften- 
fioni  paribus  produfla , cum  oblervatum  fir , viperas,  la- 
certas, atque  Ova  integra  deglutiifle.  Vidi»  qui  pollicis 
mei  craifitiem  haud  excedebat,  pallerem  tamen  cum  pen- 
nis totum  devorarat.  Inferiori  Ventriculi  orificio  Intc- 
I Vhj  continua  funt , vix  notabili  tunicarum  difcrtmine  va- 
riata , neque  immerito  unicum  inteftinum  Philofopho 
rila.  Connefkuntur  non  admodum  nrfle , gyroque  brevi 
flexuofa,  longo  duftu,  reftoque  dcorfum  porre&a  fi- 
niunt. In  iis,  quemadmodum  in  Ventriculo  reperi  ali- 
quando lumbricos  vivos  odo  i non  contemnendo  indicio, 
V itam  Serpentes  non  in  propria  tantum , fcd  aliena  etiam 
(obole  tueri  pofle.  Jecur  habent , utjexta  corporis  alia , 
longum,  finiplici  membrana  parenchyma  luum  inclugau- 
dens.  Recepit  defeendentem  a Corde  Veni  Cavi  trun- 
cum , qui  partim  intra  fubftantiam  ejus  fpargimr , partim 
per  fuperficiem  inferius  decurrens , tum  propinquis  vifee- 
ribus,  tum  reliquis  omnibus  ad  extremum  ufque  cauda; 
pertingentibus  furculos  impertitur.  Adurgere  autem  a 
jecore  Venam  Angularem , qua:  ad  dentium  radices , ut 
refert  Abbatius , fel  deferat , ut  ibi  adu  vipereum  vene- 
num evadat,  neque  confirmat , nec  ratio  cogit 

ulla.  Quamvis  enim  contentus  intra  gingivarum  theculiu 
humor  navedinc  bilem  exprimat ; notum  tamen  eft,  tum 
aurium  recrementa»  tum  diutius  hirentem  intra  nares, 
ac  pulmones  pituitam , abfque  particularium  venarum  ac- 
ceilionc  ftmili  colore  non  raro  imbui.  Solo  item  vapore 
biliofo  a jecore  fublato . amarefeere  Os , linguammie  in- 
fici. Nam  fiomnino virus  illud mifturambilisper  Venas 
«ffttndendi  requireret : nil  obdaret,  quominus  per  jugu- 
larium  venarum  Ramos  fcopum  hunc  natura  confcque- 
retur.  Cyfim  frflit  jecori  juojedam  viperi  non  habent , 
quin  digiti  potius  latudineab  eo  fc  jundam.  Inhirct  enim 
intedinis , quemadmodum  avium  non  paucis , quibus  fal- 
fo  alias  deefle  creditur.  H.ec  ampla  fatis  ed  , bilemqiie 
a jecore  per  meatum  proprium  attrahit , inteftinoque  ubi 
commi db  refundit.  Plinius  purgamentum  appcllatpef- 
limi  (inguinis , virus  item,  ac  ferpentium  venenum.  Mi- 
hi quidc  m compertum  elt,  cuti  animantium  etiam  largiter 


PERA. 

illitam  bilem , noxi  nihil  attulifle.  Jecpri » cydlqne  fef- 
lispropinquum  lienem,  rede  Aridoteles  epef- 

iirmf  ¥ f »»«»>,  parmim  , rotundum , qualis  la- 
certorum , expreifit.  Parenchvma  obtinet  lingulare , 
finiplici  membrana  indutum , (ape  colore  (anguineo , 
nonnunquam  nigricante  perfii fu m , ut  argumentum  inde 
adionis  proprii  non  obfcurum  nobis  pribeat.  Rener , 

Si  veficam  > veteres  didedionum  autores  viperis  inefle 
necant , juxta  cum  aliis  animantibus,  qui  (qtiamis,  cor- 
ticibus , aut  pennis  natura  circumdedit ; paucam  in  hi* 
aqueamhumiditatem , aut  motu  corponim  difflari , aut 
in  operimenta  confumi  arbitrantes.  Inelle  tamen  Renes 
Viperis  nemo  dubitaverit , quisquis  in  iis  contemplabitur 
corjxjra  duo  magnitudine  integra,  defeendenti  inteftino 
redo  iitrinque,  & dorfo  conjunda.  Subdanriam  obtinent 
ex  plurium  veloti  glandularum  congerie  conipadam ; 
qui  fimplici  tenuique  membrana  obtegitur.  Venas  & 
Arterias  fortiuntur  fatis  confpicnjs,  fpeciemque  proli- 
xam ; fic  tamen , ut  fuperior , inferiorque  pars  in  acumen 
contraliatur.  Dextrum  altius  eft,  humilius  finiftrum, 
meatuque  proprio  utenim  imulo,  indidum  inteftinum 
redundantem  feri  portionem  transferunt. 

Partium  generationi  dicatamm  in  inveftigatione  fidem 
veterum,  ac  diligentiam  non  parum  vacillare  perfpicio. 
Illis,  pro  lexus  di/crimine  difrindis  Vipera  quoque  do- 
nanda fuit,  f.t  mas  quidem  ut  femen  produceret  Vafij 
fjiermaticis , & T edibus , ut  produdum  in  uterum  fpar- 
geret,  Mufculis  tenforibus,  ac  Pene  indruendus  erat. 
Formina  ut  femen  exciperet,  conceptumque  fervaret. 
Utero.  Coeunt  igitur , quemadmodum  a prifcis  obfer- 
vatumed,  «*«<  invicem  circumvoluti,  fic 

ut  fcrpentis  biriptis  unicum  corpus  adlnfu  mtituo  repn- 
fentent.  Exigua  enim  parte  conjungendis  rimia  corpo- 
rum prolixtas  impedimento  erat  fiitura.  Marem  autem 
quod  attinet,  fcripfit  Aridoteles  incommuni 
i X*"  T»(  #£«(  l?  [aleiiei  , St»  rei  «uA*  ; «,mi(  i» 
/*»*&■)  «*«  urget  imr i;  Ixftti.  nec Teftes habere fer- 
qentes,  Pnecudenduin;  fed  meatus  qualiter  habentpi- 
Ices.  Non  pudendum,  quia  cruribus  carent:  non  Te- 
des, quoniam  longum  eorum  corpus.  Meatum  autem 
pifeium  totnm , talem  ede  refert,  qualis  in  homine  fimi-  ■ 
tibusque  animantibus  , t»  *J'  uti "1‘  In  eri  —t. — rt  Qr- 
pars  altera  replicationis,  vaforum fcilieet  fpermatis,  i 
tedibus  ad  Veficam  reflexorum.  Nobis  hic  quod  in  pari 
dirticultatealibifuadctPIiilofophiis,  W ce  &»ei  fZt t >?■  0», 

S »■  urrAvei.  Senfui  magi*  quam  rationi  creden- 
dum. Neque  enim  pudendum , vel  natura , vel  pofitu  a 
cruribus  deperdere  vero  confentanctim  ed , nec  longitu- 
do corporis  quotiescunque  Tedes  cum  fpcrmaticis  Vafis 
intus  reconditi  manent,  noxiam  femini  refrigerationem 
inferre  poted.  Id  convincunt  Lacerti,  Scinci , Crocodi- 
li , quosut  corporis  vifcerumque  prolixitate,  fic  partium 
genitalium  fitu , ferpentium  generi  fimiIRmas  reperio- 
Senium  igitur  fi  confulimus , Tefter  habent  viperi  am- 
plos, & oblongos,  fimplicique  junica  velatos , lubftan- 
tii  glandulofi  habitu,  fuccique  laftefcentis  ubertate, 
munus  fuum  abunde  manifedantes.  Collocati  utrinque 
fupra  Renes , fic  ut  dexter  altior  plerumque  fit»  humilior 
finider, licet  c^ltenur  tn  hb,  cit.  Tediculos  ad  caudam 
Angues  liabere  tradiderit , quoti  & Abbatio  placuit.  De- 
Icendunt  ab  iis  fupra  Renes  Vaja  Jpernuticj , albicantia 
colote , flexu  varicitbrmia , quique  circa  penis  latus  in-  * 

tenuia 


O E V I 

ternum  paulatim  dilatantur , ubi  excipere  ea  confpicimus 
glandulas  duas  oblongas , albas,  capfularum  inftar  Icmi- 
ralium  fperma  in  portendi  fiftulas  transmittentes,  Penii 
in  Viperis  geminuseft , ftru&uraque plane  mirabilis.  O- 
rigincnvfumit  ab  extremo  caud;r,  principio  exili,  quod 
paulatim  carnofius , amplius,  & rotundum,  nonlecus 
atque  quadrupedibus  Mufculi  penis  tenfores , delinit  in 
ponim,  meatumvenervofum , quo  valide  comprefTo  eli- 
ditur corpus  afpefhi  fi>ongiofum,  duftradhim  in  lobos, ' 
minutifquevcluti  fpinulis  oblicum,  idquein  nafcentibus 
viperill  is  laxius  tcftium  foccie  nonniliil  protuberat.  Quo 
in  vaginam  Uteri  admitto  credere  par  ell  feminam  inter 
illecebras  V enereis  aculeis  pudendi  acrius  irritatam , non 
lethali,  fed  clementi  morlu,  caput  maris  fepius  petere : 
idque  fabula- parricidii  Viperini  occafionemdedifle.  Fe- 
mina: vipera;  natura  Mammar  negafle  videtur, cum  neque 
illarum  veftigia  fub  fquamofo  cutis  contextu  fe  proferant, 
nec  fretus  matrem  laaei  defiderio  feflctur.  Confidcrabi- 
lis  in  ea  XJtcrur,  quo,  cum  vivam  excludat  prolem,  nomen 
apud  Latinos  naita  fuit.  Illum  ««gja*  longum 

bifidumque  rede  Philolbphus  pronuntiat ; quum  puden- 
do virili  gemina  vagina  aptari  debuerit.  Componitur  i 
membranis  robuftis,  len iterque  circa  fuperiora  contortus 
expanditur  in  tenues,  & membranolos  loculos,  intra 
quos  rapto  maris  femine , fpermaticoqiie  fem  i rue  excre- 
mento largiter  affufo , concipitur  id , quod  Ovi  fpeciem 
in  Viperis  exhibet;  atqueineoeinbryoinipfovermicu- 
lo  per  initia  perpulillo  compar.  Ovum  id  optime  Arifto- 
teles  unicolor  moUiquc cortice 

pra-dmim  dixit.  Ingenitum  ipli  di , qnod  oviparis  aliis 
fuppetir,  hdleum  alimentum.  Hocveronomineeircum- 
fluum  fpermati  nobiliori  leminalem  Uteri  humorem  ac- 
cipimus , quo  fovetur , reficitur , confervaturque  fretus,  j 
donec  ad  inci  ementum  corpufculifongumem  maternum  ' 
per  umbilici  venulas  atti  axerit.  1’rodit  in  lucem  perfc&us  i 
jam  fictus,  r.uncexplicitusfecundinis,  nunc  plus  minus-  j 
vi  impeditus,  prout  virium  robur naiftus  fuerit.  Arro-  1 
dere  cum  membranas , aut  lateribus  genitricis  perforatis 
erumpere,  fi  fidelis  unquam  obfervatio  detexit,  contra 
natura-  legem  accidit.  Ventrem  denique  feminx  Laifre- 
(centis  pinguedinis  ingens  copia  farcit,  haud  dubfe  fri- 
gidior is  Uteri  concepta-que  foliolis  fomentum  eximium. 

Praftantioris  ordinis  partes  funt.qua;  vita;  prxiidia  con- 
fervant , Cor  nimirum , & Pulmo.  Cor  Vipera-  Pericar- 
dio fuo,  idefi  pra-molli,  firma-que  membrana;  involucro 
totum  opertum  eft : quo  reclufo,  venit  in  oonfpe-fhim  pa- 
renchyma ipfum,  tenui  fub  tunica  purpurafccns,  exiguum 
mole,  Scoblongun^  Philofophus  >ip(fntit  renibusfi- 
mile  prodidit,  ideoque  confpici  minus  interdum  ad  pedas 
mucronem  dirigere.  Hoc  ut  Plinii  verbis  utar  gemino  fi- 
nuofoque  fpecu  prima  domicilia  fanguini  praebet.  Difcur- 
runt  ex  eo,  veluti  fonte , Vena  atque  Arteria  magna,  tum 
in  inferiora , ut  fuperius  innui , tum  fuperiora  , duplici 
ramorum  ferie  , ad  maxillas  & Cerebrum  afeendentes,  ut 
membris  omnibus  vitalem  (anguinem  irrigent.  Solum  in 
grandiore  animali  diuturnis  vitiis  non  maceratur , nec 
lupplicia  vitae  trahit;  mvjpcris  taraentefumexeintum- 
que  mortem  illico  non  aftert.  Pulmo  fpirandi  officina , 
longitudine  infignis  cft  , propriis  a corde  tam  Venis, 
quam  Arteriis  refperfus.  MoUillimus  totus,  ac  I jiurnofus, 
atque  idcirco  afiris  hauflu  copiofo  facile  replendus:  un- 
de rcite  Ariftoteles  hoc  genus  animantium  «fi-f»,  ^ «Xi- 


V E R.  A.  125 

J »*>&>,  d wr»to!  cl  tj  lyiy  «,/j idj  parum  fi- 

tiens,  parumque  bibens,  & fi  mergantur  diu  aquam  to- 
lerare Icribit.  Oelabitur  in  pulmones  duplici  diflradla  ra- 
mo ajbeia  terta , tanta-  hic  longitudinis , ut  non  tan- 
tum ultra  gulam  affingat;  fedetiamlingn.Tpaiti  pofte- 
riori  late  incumbat , quamvis  hoc  Philofophus  contingere 
exiftimarit  ntj*  t,  eam*^  yxin»#,  „ . ,.v-. 11 ' ■* -rr  1 ; 
f-o  quqniam contraliatnr  lingua,  neque  ut  alius 

< in  litu)  manet.  Principium  ejus  in  faucibus  ftrargulatx 
Vipera:  confipicuum , tanquam  mufculis  lingularibus  pri-- 
ditum,  adftringi , rurfumqae  dilatari  oblervatitr.  Lm~ 
guam  tenuem,  & Ii  extrahatur  pra-longam  adepte  funt  4 
initio  progi  efluque  camofam , nerveaminfinc.  Dirimi- 
tur in  flagella  quali  trina,  colore  atropcrfiila,  quorum 
utrumque  capillamenti  fubtilitate  gracildcrns  vario  llexu 
vibrat. Fulcitur  Ofle  proprio  cartilagini  potius  limi!i,qiiod 
bifidum  circa  linguam , deinceps  longo  limplicique  du&u 
fuperafpcram  Arteriam  deorlum  protenditur.  Anima- 
lium tandem  fututionum  fedem , quis  viperis  in  tanto  fen- 
liium  motufquc  localis  vigore  neget  > Cerebrum  habent 
Cranii  firmo  propugnaculo  tutum , & duabus  lupra  fub- 
terque  meningibus  velatum.  Parvumque  quidem , fi  mo- 
lem fpedes,  duobus  tamen  fejun&um  proceflibus , con- 
tinuanda; dorfi  medulla:  abunde  futficiens.  Dilfundit  tam 
per  Cranii  bafin,  quam  foramina  vertebrarum , minuto- 
rum nervulorum  feriem  infignem , fpiritum  animalem , in 
fenfuum,  acmocusorganadiftribuentinm.  Oculi  laterali 
orbita:  inclufi  palpebra  fuperiorc  immobili , teguntur,  in- 
feriore mobili , qua  crebrius  commente , fera  ipfa  dor- 
mit abunda:  limius  non  raro  confpicitur.  At  in  rcCcfta 
ampli  funt  oculi,  humorumque,  & tunicarum operola 
compofitionc  vel  maximis  pares.  Quo  manifcflior  eorum 
error  , qui  erutos  juxta  cum  amputatis  caudis  renalcicxi- 
llimarunt.  Arilfoteles  rem  ex  aliorum  fententia  narrat, 
nOn  fila,  , — s cxinn  T «SiM  petat 

»*».  ferpentiumocukisfiquisexpimxcrit,  ajuntrena- 
fri  denuo-  Hebetes  tamen  efle  pluribus  |>erfuafum  eft  ; 
quamvis  dubitem  an  a natura  vitium  fit , cum  in  exuviis 
luculenter  appareat , eas  non  minus  reliquo  corpori , 
quam  ocul  is  obd  uci , non  le  v i tu  nc  v ifionis  i mpedi  mento. 
Narer,  biforem  odorum  viam,  exteriusduobus  mcati- 
busoftendunt,  qui  diducuntur  in  cavernas  ofleas  amplas 
fepimento  diftinCtas,  adorem  (valitus  fpecie  ad  cerebri 
procedus  anteriores  deferentes.  Mirum  magis  quo- 
nam modo  ram  eva&4  vipera;  audiant , cum  velljgin  iplis 
aurium  obfcurillima  lint-  Poros  tantum  eas  habere  au- 
ditusqueeavernas,  traditum  a veteribus,  forfanconjo- 
ftura  magis  quam  fenfu  perlualis : alii  communem  odori 
fonoque  viam , ut  in  pilcibus  ailignant ; fed  qaa:  tenuiore 
dudtu  in  fpecus  Cranii  auditui  proprios  vocalem  andara 
pervehat , Subjacet  Cranio  maxilla  duplex,  ollium  longa 
produ&ioneriflumconllituens.  Harum  fuperior,  cum 
morfu  feri  fxvit,  collo  terra;  per  vim  applicito  mobilis 
apparet , quemadmodum  in  Crocodilo  00  longitudipem 
ridus  pedumque  contra  brevitatem  pileis  videbatur ■,  rc 
tamen  vera  tam  in  Vipera  quam  in  Crocodilo  immobilem 
eam  efle , cranioque  hrriiis  ollium  harmoniis  conjundam, 
exploratillimum  habeo.  Druubm  armantur  minutrs 
quam  plurimis  , pc&inatim  coeuntibus,  ne  contrai  io 
occurfu  facile  atterantur , laxis  utrinque  gingivis  indu- 
&x-  Accumbunt  maxilla:  fuperiori  dextra  laevaque  den  - 
tes  duo  acutiilimi , falcium  inftar  verfus  interiora  faucium 

recur- 


i26  De  V i v t 'k  a. 


recurvati.  Longior  anterior,  pofterior  minor,  ac  bre- 
vior, ambo  fragiles,  adeoque  acrius  irafcentimarinon- 
nunquara  unus  alterve  excuti  folct ; quod  in  errorem  du- 
xit Nicandrum  vetuftifiimumferiptorem,  dum  fcemina 
quatitor , binos  mari  dentes  allignat.  Qua  tuor  autem  & 
mari,  & femina-  tribuendos  efle,  tum  alveolorum  nu- 
merus, tum  plurium  viperarum  infpedio  fatis  poiteros 
tUicuit.  Kecondut.tur  intra  laxas  vcluti  vaginas,  felleo 
liquore  plenas : 4 quibus  ad  libitum  fera-  celerrime  effe- 
runtur. Fundamentum  loculosve  liios  haber.t , non  in 
ipfa  maxilla  fuperiorc,  fed  in  ode  oblongo,  & robuito, 
lateri  externomaxilla-dida?  firmiter  adliarrente.  Has  le- 
thalc  dilcrimen , & perniciem  afferre  demorfis,  tenuique 
fiftula,  veluti  fcorpionum  aculei  perforatos  infundere 
venenum,  tam  experientia? cenfura,  quam  autorum  di- 
ligent iflimorum  feriptis  ferio  confit  matum  eft.  Ilalies, 
VirClarillime,  qua-  celoci,  ut  dicitur,  filo  de  partium 
V inera  ftrudura  pertexere  potui. 

Jungatur  huic  pars  F.piftola?  nocui,  genitalia  Vipera 
exporens,his  verbis : Uterum  Vipera- in  conceptis  Ovis 
tumentem,  non  ut  in  animantibus  vivos  fartus  patientibus 
craiTum , fed  tenuem  vald4,  & pro  conceptuum  numero 
membranofos  in  loculos  ^iftentum  obfervamus.  Porri 
guntur  ad  eum  a defeendente  Vena  Cava  ArteriaqueMa- 
gna  per  v inculum  membranofum , quod  ollibus  dorti  ver- 
tebratis uterum  redit , vajeula  plurima,  pro  fartus  ma- 
gnitudine plus  minusve  diduda , quibus  alimentum  Ute- 
ro pariter  ac  ftetui  fiibminiftranduin  efl. 

Ova  ipfa , feu  potitis  oviforroia  illa , qua:  Utero  Vi- 
pera fert,  numero  varia,  larpi  tamen  vicena , alias  plu- 
ra. Figura  funt  rotur.da  j fed  oblonga  & utrinque 
a-qoaliter  propemodum  acuminata,-  conjunda  inter le, 
atque  in  longitudinem  Uteri  porreda,  ut  reptantis  gene- 
tricis motui  nullum  oblfaculum  prabere  queant.  Arifto- 
teles  exclula  a ferpentibus  aliis  fic  connexa  efie  feribit 
Wu  q.  Ihft.  caf.  uU  Ut  ‘sm  il  p_t  c m yUututut  , mulierum 
monilia  referant.  Componuntur  4 metnbrana  valida ; fed 
qua-  ab  initio  conceptus  ad  partum  ulque  mollis  eft . Sim- 
plex item  fenfui  occurrit  primum : in  progrefTu  tamen 
Chorio  fa-tuscommifTadepichenditur.  Hanc,  cum  non- 
dum in  membra  diftindumeftembryum , repletam  ma- 
teria copiola,  lenta,  atque  albicante,  fion  tamen  pellucida- 
fivc  clara,  ut  in  pennatorum  Ovis , 

Catuli  Ja  qua  croceos  circumfluit  unJa  vitellos , 

•fed  vitellis  recenter  produdis,  antequam  luteum  colo- 
rem imbibunt , habitu  iimillima , coni  picinius.  Ha-c  ve- 
ro nihil  aliud  cft , quam  obvius  in  Utero  V iperar  femina- 
Jis  humot,  quem  primo  fbetuli  (yilemati  largiter  natura 
circumfundit,  ut  id  foveat,  coniervet , reficiat.  Eam  in 
oviparis  aliis  *a  L*  W I?  u» , (eminalem  materiam  ap- 

pellat Philofophus.  Ex  qua  in  farcundum  ovum  cum 
membranis , corticibusque  producit.  Ub.  ) . gen.  caf.  r . 
In  Plantis  -r,  m^flnt  , vocat  lib.  r.geu  cap.q. 

primum  luteum  , idque  bulbofis  adeo  copiofi  fubtnini- 
flranjr , ut  non  tantum  conceptum  novellum  vegetet,  ied 
extra  terram  quoque  lulpenlumad  germinandum  com- 
pellat, atqueaugc.it,  utalii,  fcillar,  fimiliUmqueexcm- 
piis  docemur.  In  liiiOvis  quod  per  inina oculis  obvium 
cft,  primumque  ex  mare  foetmnnquemiftum  dici  potelt, 
exiguum  eft,  iotundumquccorpufcuIumver4 
partibus  fenlii  noftrO  diftinguendisnullispraditum.  Id 
vero  temporis  progreflu  verinieuhim  in  fpiras  convolu- 


tum exprimit  candidum , pcHucidumque  totum,  tum  Va- 
forum  umbilicalium  tenuHlima  veluti  filamenta  exhibet, 
tum  Corculi  micantis  circa  Vena?  Arteriarque  maena: 
exortum  veftigia  evidentillima.  F.o  pauli»  magis  adau- 
do,  & feminali  matris  excremento  fenfi  m deminuto  , f« 
llrangulata  genetrioe , sondum  vero  mortua  . difledio 
fiat,  evklcntiora  funt  omnia.  Nam  gemina fub extima 
Ovi  membrar.a  confpiciuntui-  involucra , quorum  alte- 
rum craillus  eft , atque  Ovi  membrana?  proximum , Cho- 
rio fecundinarum  fimilatur , alterum  tenue  valde,  fcetui- 
que  propius  circumdatum , quod  meriti)  Amnium  appel- 
laris. Confurgunt  circa  genitalia  ad  Chorioncxtimam- 
que  membranam  umbilicalia  Vafa,  ramis,  fiirculisqoe 
plurimis  diftributa,  latcquc  diffufa,  qua-que  nullo  nic 
carnofo  cotyledone,  nulla  placent u Ia natura  tulcire  vi- 
detur , nec  velamentum  addere  iingulai  e.  quod  «i  Avtf  ®- 
h(KpLt)t  i/inflctcli  lib.  i.  gener,  caf.  *,■  Utpote  qui  fa- 
tis horum  fecuritatiprofpexit,  dum  quaqua  verfum  am- 
bientibus membranis  ea  connedit : idque  in  ovipararum 
quoque  pullis  confplcitur.  Ceterum  explicato  tectulo 
Caput  apparet  amplum, turgidulis  Oculorn  m fpharris,  nec 
palpebris  fuis  Ipeuitus  opertis.  Circa  dorfum  & lateri 
(quantularum  rudimenta  adfunt , & in  mafcula  prole  fub- 
ter  umbilicales  Venas  globuli  duo , qui  Teftis  aliis,  mihi 
Penis  bifidi  extrema  videntui  fpongiofa,  nondum  intra 
corpus  adduda-  Jam  aperta  fecur.dujn  longitudinem  ad- 
huc vivente  beftiola  Cor  obvium  eft,  eximi4  conforma- 
tum , ac  concinno  fyftoles , diaftolesque  motu  diu  cita- 
tum. Sub  eo  Jecur  ex  candido  flavefeensdeorfum  porri- 
gitur , & virefeente  bile  ttfrgida  Veficula  proximis  Inte- 
itinis  annexa  eft.  Reliqua  denique  vifcera  naturalem  ha- 
bitum diftindis  ‘BSA)g»Qian  fcu  lineamentis  oftendunt. 


v&s 


DENTIBUS. 

Iperas  utriufuue  fexus  duos  tantum  habere  Jentes 
aninos,  quinus moi-dent , firmos,  & folidos  emi- 
cantes ex  oflemaxillefiiperioris,  fingulos  pro  latere,  & 
operiri  a vaginis,  modo  non  proruis dillunili  illi,  quo 
Leones  & Feles  abdere  & contrahere  fuos  ungues  Iblent , 
R E D I U S habet  in  obf.  Jr  1 1 ferte,  & hac  in  plus  quam 
trecentis  Viperis  fe  notafle  feribit. 

Verum  eu  wqun  quod  intra  has  vaginas  ad  radices 
nominatorum  duonim  dentium  enafeui  tur  pliircs  alii 
minores.  Numeravi  hosufque  ad  feptein  per  totam  va- 
ginam, e»  omnes  jundi  invicem  in  uno  quaii  fafciculo 
(veluti  in  pratis  nonnulli  fungi  minores  ad  radicem  fungi 
majoris)  nafcuntur . idque  nmpiA  magi  itudine  alius 
alio  in  ordine  minor;  nec  funt  adeo  duri  & radicati  in 
maxilla,  lient  dens  major,  quin  imo  pcrpaium  adtia?- 
rei.t , & illififacillim4excidunt,  cumdens  major,  non 
fine  violenti3eveliatar.  E ii  quandoque,  quodtani4n  raro 
contigit,  invenitur  aliquis  majon  arqualis,  putandum 
unnm  de  duobus  vacillare , moveri,  & cafui  proximum 
efle:  proximum  cafui  dico,  quoniam  dantur  Autliores, 
quidod4  alii  nuant,  quod  quovis  tempore  Vipera;  den- 
tes excidant  tk  renafeantur. . Didi  dentes  interius  funt 
Cavi , Sc  fctfornti  ( canalium  inftar)  ufque  ad  extre- 
mum apicem , & viderunt  cos  per  microfcupium  mo- 
derni Icriptores , videri  etiam  potiunt  fine  microfcopio 
quando  licci  funt  , ob  id  levit4r  contuli  finduntur  per 
longitudinem  radicis  ufque  ad  acumen  in  tres  aut  quatuOr 

felhi- 


De  Urso 

feftucas , mondrantes  ad  oculum  internam  cavitatem , 
quam  etiam  obfervarunt  Antiqui , Plinius,  Author  de 
Theriaca  ad  Pifonem. 

PANCREATE. 

REGNERUS  deGRAAFT rad. de fucco pan- 
creatico fimplicem hic  dari  ductum  pancrea- 
ticum  docet. 

GULA,  & INGLUVIE. 

Viperarum  Ingluviem  capacem valdi efle , Gu- 
lam quoque  inligni  modo  dilatabilem, exemplis  va- 
riis declarat  BARTHOLINUS  Cenl.iv.  H<Jh  xv, 

UTERO. 

UT  erus  ex  utroque  latere  diftindused , & duplici 
foramine  exit,  duplici  maris  peni  aptatus , rudus  u- 
'terque  Uterus prxdidus  (ex  Viteflario  dicam  & Ovario  ? 
an  pottus)  ex  ovario  & ZmW»  condat, in  fuperiori  enim 
parte  Ova  in  tenui  membrana  fufpenfa  inveniuntur  dum 
in  Utero  ipfo  vivus  conceptus  formatur.  NEEDHAM 
caf.  7. 

OVARIO. 

'■Tlpcris  duo  funt  Ovaria,  quorum  dextrum  fm- 
V po  altius  femel  obfervavi , an  & in  reliqui,  ita  fuerit 
neglexi  In  eodem,  fi  beni  memini , tria  Ovafiniftroin  la- 
tere erant,  in  dextro  quinqui , quodlibet;  ex  ovariis  vide- 
tur elle  Membrana  peculiaris,  in  formam  cylindri , feu. 
portionis  ab  Intedino  refecti  utraque  parte  ad  fcnfum 
elauta,  cui  intus  adhxrent  Ova. 

Ovioucrus  itidim  gemini  verfiis  exteriora  con- 
fluunt in  commune  oy  ficium;oblongum , fmim  inter  In- 
teilinum  Redum  & dorlum,verfus  interiora  manent  ori- 
ficiis fuis  diflinda , qux  exigua  admodum , & Ovariorum 
Extremitati  proxima , in  unius  V i pera-  Ovidudu  dextro 
videbatur  odium  interius  expanfum  in  iacculum,  quo  ex- 
tremitatem ovarii  amplexabatur.  STENONIUS 
Obf.  89.  ^43.  Dan. 

C A P.  X L. 

de  Urfo  & Ursa. 

A N A T 0«M  E URSI 
« 

suJiitutM 

i PARISI ENSIBUS. 

DEntis  non  differebant  ab  iis  qui  Leonis,  nifi 
quod  minores. 

T nox  ax  amplior  eo  qui  Leonis,  longior- 
que,  codis  conflabat  quatuo^cim. 

Collum  haud  breve,  dRffiun  Ucet,  longum  digitos 
noveni,  latum  fcptcia 


& U R S A.  127 

Os  femoris  longiuseratquuminaliisbedii!  , con- 
nexum tibi*  eo  articulationis  modo  quem  Autliores 
nullibi  reperi  volunt  nifi  in  Homine. 

Cutis  circa  tergum  crafla  valdi , duraque , circa  ab- 
domen tenuis  admodum  ohfervnbatur. 

P ili  haud  ita  rigidi  ac  in  Leone  aut  Hiflrice. 

Onistum  ii  dignis  fatis  magnitudinis , pinpuedinlt 
exigui  gaudebat  quantitate,  iimiliter  ac  totum  corpus, 
quod  ea  intus  sque  ac  exterius  omnini»  dell  ituebatur. 

Hepar  vaflum valdi , in  lobos  feptem.divcrla; ma- 
gnitudinis divifum. 

Vesicula  fellis  ea  qui  Leonis  longi  minor , 
Hhs  licet  fatis  notabili  quantitate.  • 

OE sop magus  carnofus valdi exterius. 

Ventriculus  exiguus.  In  Intestinis  milia 
apparebat  didindio , ut  in  aliis  animalibus  erant  ea  qua- 
draginta pedes  longa,  cum  tamin  inteftina  Leonis  diifedi 
non  fuperaverint  longitudinem  pedum  xxv.  Nullum  CVr- 
d,  auc  appendici/ itrusiformis , vedigium, nullum cel-  ' 
lutarum  Coli.  • * 

Lien  parvus , tenuifque  admodum  longitudinem  ha- 
bebat poli.  vj.  latitudinem  ij.  crallitiem  unius. 

Renum  ftrudui  a Ipecialis  erat, longitudo  poli,  vj-cum 
dimid.  latitudo  poli.  ij.  fi.  Tunici  adiposa  qua:  pingue» 
dineomni  carebat  ablata  aha  occurrebat  dura , craffa» 
que , propria  ha.-c  non  erat , parenchymati  unita,  (cd  fae- 
ci indar  lvj.  exiguos  renes  continebat  adu  invicem  di. 
dindos,  quorum  unusquisque  obdudus  erat  fua  mem- 
brani, erantque  didi  Renes  pallim  connexi  fubtilillimis 
fibris,  8i  habidranr  finguli  amplam  bafin exterius, coar- 
dabanturque  introrfilm  ; dida  baiis  erae  in  quibusdam 
hexagona,  in  plurimis  pentagona , & in  aliis  quadrata, 
colledioqnetota  reprarfencahat  quafi  maturum  pini  po- 
mum, uvarumque  congeriem.  Vafa  fjnulgentia  cum 
Ureteribus  pedioli  quafi  conditionem  referebant. 

Genitali  longum  erat  poli.  v.  cum  dimid.  offex 
fubdantix,  uti  in  Cane  & Vulpe,  ad  indar  Iiterx  S incur- 
vatum. 

Pulmonis  lobi  erant  quinque,  horum  tres  in  la- 
tere dextro,  duo  in  finidro.  Superiores  dextri  iniignes 
valdi,  infenor  medix  conditionis,  circa  extremum  in 
apices  tres  divifum 

Cor  pollices  vj.  longum,  iv.  latum. 

Asper*  Artiri*  annuli omnes imperfedi. 

Lingua  ampla  erat  , tenuifque  uti  in  Car.e  & 
Fele. 

Cranium  firmx fatis conditutionis. 

Cerebrum  pollic.  iv.  longum  erat,  totklemque 
profundum  ii).  latum. 

Glandula  pinealis  valdi  erat  exigua. 

Oculus  tedus  palpebra  interni,  qua:  principium 
ducebat  ex  annulo  majore , exigus  amplitudinis. 


NO- 


Digitized  by  Google 


De  V u 


f E. 


I 28 


notata 

• 1" 

PEDIBUS. 

QVJ.t  in  Anatorac  Urii  i STENONIO  Hafnia: 
difle&i  circa  partem  inferiorem  pedum  anteriorum, 
quam  depilem  Urii  frequenter  hyemi  pralertim  cxliv 
gunt.oblcrvavk  Btrtbol. junior  lixcrnt  iv.  his  verbis  pro- 

lM.'C^ SubiUsitt*  adeff  folida  & ex  infinitis  Canaliculis 
perpendicularibus  compofita,  qua;  fubliantia , an  cuti- 
cula incraflanda  dicenda  fit,dubican  poterit. 

II . Cutis  mollis  & cra(la,qu.-c  fuperficie  eiiteriore  pluri- 
mas  fibrillas  f.  vafcula  emittit  fuis  lingula  Canaliculis  pnv- 
difta  parti  inferta.  Id  quod  pulchri  admodum  confpi- 
ciebatur  relicla  utraque  parte  per  aliquod  tempus  inaqua 
calcis  viva; , tuntenim  ab  invicem  iecedentes  dum  illa: 
partes  Vafculorum  f.  fibrillarum  i Canaliculis  exitum 
offendebant. 

III-  Sukfianlta  qua-dam  jlba  , nuihs,  pinguedini 
non  admodum  diilimilisGta  ad  radices  digitorum  , ita  ut 
cuilibet  radici  fua  edet  pars  a vicinis  diflinda.  V lfa  etidm 
vjJi  faugmnea  ad  eandem  diffributa  partem,  ut  proba- 
bilitir  credidit  Struemus,  quemadmodum  naturaliter 
per  cutem  fecernitur  aliquid  alanguine,  motio  habitus 
modo  fudoris  forma , fic  in  hac  parte  U rii  fieri  fractio- 
nem partium  fcrofarum  fanguinis  eo  copiofoaem , quo 
frequentiori  fenfu  major  materia;  copia  allicitur , pori- 
que  apertiores  redduntur, 

* 

OVARIO. 

TE s T 1 c u 1 1 in  ea  confiant. plurimis  granulis  al - 
bicantibus  inflar  Ovarii  pifeium,  tubarum  extrema 
expanfa  illos  adeo  undique  includunt,  ut  parvulum  dun- 
tax.it  foramen  in  abdomen  pateat , quo  dilatato  fponte 
dabuntur  Telliculi.  Ita  notavit  STENONIUS 
Obf.m.\-  s-  ^43-  D**- 

M A M M I S. 

rxy  Mammarum  litu& Numero  P/piliifgue  vide 
U capite  de  Cane. 

INTESTINO. 

IN  Urfo  nulla  Coli  a reliquis  differentia  obfrrva- 
tur. CASP.  BARTHOLINUS  Otjf.dc Ohcou. 
forf.  hum. 


L 


CAP.  X L I. 

De  Vulpe. 

OBSERVATA 
Iu 

VENA  SPERMATICA. 

Vix  obfcrvare  potui  in  quo  partes  interna; diffe- 
rant ab  iis  qux  funt  Canis,  conliderabile  tamin  in 
Vulpe  a me  difc&o.  Venam  Spermati- 
cam utriufquc  lateris  ex  eodem  Vena;  Cavi  trunco 'de- 
fcendente , longi  infra  Renes , originem  fumpfifie . cum 
in  Cane  foli  dextra  hoc  competere  foleat , finiftra  ver6 
ex  Emulgete  , prodire  ordinarium  hoc  an  fit,  nec  ne,  de- 
terminare non  audeo.  BLASIUS. 

CAPITE. 

IN  Vulpe,  Cane,  Ove,  Cervo,  Vitulo, & plerisque 
* aliis  quadrupedibus  utraque  Carotis  Artiria, 
dum  intra  Cranium  fub  dura  matre  reconditur , in  pi  opa- 
gines exiles divifa , cumque  aliis  Vafis , Venisfcif.  atque 
fibris  nervofis  complicata;  plexus  retiformes  conff ituit , 
qui  utrinque  cavitatem  replent , qua:  ad  latera  felire  tur- 
cici efl,  dein  poft  multiplices  Vaforum  divaricationes 
propagines  quidam  arteriofre  ab  aliis  extricati, ac  denu6 
unita-,  in  eundem  mineum  coalcfcunt,  qui  duram  matrem 
perforans  rc&a  Cerebrum  eonfcendit-  W I L L I S cjp.  3 . 

INTESTINO. 

INteflinum  Coecum  coclilea»adin(lar  affabri  exca- 
vatum Mtf.au.  hi.  } Obf.  nq. 

Glandularum  in  Inteilino  plexum  his  verbis 
deferibit  Wtpferus : Tubulo,  uni  illorum  , glandulas  in- 
tellige,  quatuordecim  reperi  ad^  Refhim  ufque.  Pri- 
mani duarum  palmarum  dittirriaa  pyloro,  cattera  nunc 
palma  una,  nunc  unciis  duabus  nunc  plus  quam  palma 
difiabant.  Amplitudo  plerumque  areolarum  erat  dimi- 
dii Bazii , quarundam  minor.  Infignis  efl  illa  , qua: 
ReSo  vicina  ell , & ad  Valvulartl  extenditur , longa 
enim  erat  palma,  lata  parvum  digitum.  Omnes  preflre 
emittunt  liquorem  turbidum , album  , vifcidiusculum. 
In  Cneco  & circa  Reifi  finem  plures  ejusmodi  tubulos 
fed  folitarios  & fparfos  repei^  P A Y E R U S Jr  GUnJ. 
Intcjl.  , 

FOETU  & GENITALIBUS. 

IN  Vulpe  pragnante  Jiuiftrum  Uteri  cornu  duos 
•globulos  Ovi  columbini  formes  olfendit , dextrum  ve- 
ro nodum  unum  inflar  Ovi  pafierinL 

Majores  N0J1  difledi  blandi  aliquid  primhm  hu- 
moris nigricantis  effuderunt  , mox  contentum  conce- 
ptum. Omni  ver6  parttyiortio  illa  Uteri  qure  fcetum 
indufit , humore  lento  muli  Ovis  conquasfatis  copio- 
fo  oblita  fuit , haud  dubii  placenta:  incremento  de- 

(linato 


Digitizqd  by  Google 


D E V 

ftinato  Membranis  tanfen  foetus  non  pertinacius  adb.t- 
refeente , & ab  Utero  tenui  fcalpelli  motu  feparabili,  quo 
remoto  carnoftor  Uteri  Tunica  vifebatur,  infinitis  pun- 
Aisinterpunftata. 

Ipii  t oinji  jam copiofo  liquori  innatahant,Mcm- 
branulis  ad  proportionem  fat  validis,  per  quas  raiaifica- 
tiones  umbilicalium  vaforum  eiegar.tir  fparfie  cernere 
erant,  tanquamrubn  linei,  majores  qua  ad  fartus  ab- 
domen accedebant  propius. 

Foetus  phafeolum  mrgni  plani  alh  erant,  nili,  quod 
Oculi  circulis  nigris  notarentur , & in  temporum  au- 
riumque locis  ftria:  rubra:  comparuerint,  Coput  maxi- 
mum , Peder,  CauJa  , & 0/  in  articulos  jam  didin- 
fta.  In  Abdomine,  quod  apertum  erat,  maffc  qua.*- 
dam  nigricantes  , Vifcerum  primordia  , transverfa:  In 
Thorace  (Iri®  Coparum  & candidi  in  Abdomine  gyri 
lntejlmorum  rudimenta,  fi fi  rubicunda  , per  omne 
corpusculum  conf|)icua , quod  adeo  molle  eft , ut  le- 
vi digiti  preflu  in  gluten  potuerit  diflblvi.  Nodur , quem 
in  cornu  dextro  pafierinum  Ovum  iquaffe  diximus  , 
.materia  glandulola  plenus  erat  albicante,  qua:  tamin 
magnitudine  feri  corni  ab  Uteri  hic  incraflentis  St 
iiibUantixm  hanc  contigpi  includentis  fubftantia  leni 
preffu  facili  divelli  potuit,  qua:  per  longitudinem  dif- 
fc&a  humorem  conclufifle  vifa  eft  plani  albumini  ovo- 
rum fimilcm,  latera  interiora  cavitatis  di&um  liquo- 
rem continentis  rubedine  miniata  fplcndebanc,  di&u- 
ftis  hinc  indi  (briis  magis  cx  rubro  nigricantibus , & 
pratterdidto  in  hoc  Oro  nihil  obfervabatur.  Reliqua 
cornuum  pars  humore  lento  vifeido  erat  oblit^ 


U L t E.  129 

Matris  Ov ahium  dextrum  finiftro  duplo  maju» 
dctra&a  membrana  variis  pur.fbis  rubentibus  notaba- 
tur; verum  folliculos  ejufmodi , ut  nupir  in  Lepore  ex- 
plorare non  potui. 

In  Vulpe  gravida  alia  ufrumque  Cornu  globulo  ob- 
longo intumuerat , finilbrum  majori  & tuba:  propiori , 
dextrum  minori  St  in  medio  cornu  confidente , refcsfta 
cornua  prope  commiffuram  humorem  fponti  effluentem 
viridiusculum  fufeum  effuderunt. 

Difle&o  Ovo  finifbri  Cornu,  quod  paderint  Ovi  mo- 
lem feri  habuit,  fufcus  effluxit  humor  glutinofus,  cui 
albicantia  multa  filamenta  hinc  inde  colucrentia  innata- 
bant , ad  Iu  ferat  Utero  ut  ut  facile  feparabilis  cafeo- 
fcor  Ovum involvensfubfbantia,  placenti  rudimentum 
in  Ovo  rubei  coloris  ne  veftigium  apparuit. 

Dextro  cornu  quod  claudebatur  Ovum  priori  minus, 
cartera  fimillimum  , nifiquod  in  ejus  liquore  rudiilimnm 
exordium  fretus  forma  feri  triquetra , vix  ciceris  dimi- 
diati magnitudinem  reterens  comparuit. 

Testiculus  Vulpis  dexter  fmiOro  fere  duplo 
major ; pallidi  flavefeens  , plura  purSicula  attenti  mon- 
dravit  intuenti.  Erat  indi&oOvario  aliquod  tuberculum 
majuscapitclloacicuhe  minoris  fimile,  colore  fature  ru- 
bente, quod  an  Ovum  impraegnatum,  an  elapfi  capulum 
fuerit,  in  medio  relinquo. 

Ovarium  ftmftrum  dextro  plane  fimile , nili  quod  & 
minus  edet,  & duo  tubercula  modo  dido  adhuc  minora 
albicantioraque  exhibuerit.  J O A N.  V A L.  W I L- 
L I U S m .Ali.  Dan.  an.  167^.  (Je.  Obf.  81. 


CORONIDIS  LOCO 

?r*grejjlr  addere  utile  c en  femur 

SCIAGRAPH  IAM 

Nutritionem  variam  in  Animalibus  variis 
brevibus  exponentem, 

Quum  aliquot  ante  annor  publico  communi- 
cavit Cl.  MAT.  S L A D U S, 
Theodorus  Aldcs  dnftus 

HARUM 

I-  Nutritiouij  Pulli  in  Ovo- 

COrpus  pulli  audius  redditum  ( pullus  autem,  aut  fal- 
tem  aliquid  pulli  fmedubio  edante  Gallina:  incuba- 
tum,  jam  in  macula,  five  cicatricula,  videturque  ejus 
pars.ede  album  putidum-  D.Harvei,  quod  non  videtur 
mutari  in  rubrum,  fed  fublidere  paullulum,  apparente 
rubro)  continetur -in  Membrana , Amnium  D.  Hamo 
nominati,  humoremque,  colliquamentum  iHididum, 
ore  adiimit , qui  ne  deficiat  i tratrffudante  humore  al- 


bugineo (ve!  potius  albuminibus  , ab  Arteriis  , illum 
(vel  illa)  adeuntibus .&  tangentibus  fufo,  id  ed  fubtilius 
reddito  {prius  tenuiore  dein  cradiore  albumine)  reftau- 
ratur  : vitello  autem  nutritur , per  tubulum  in  Inteftina 
transmiffo.  & ad  vilcera  delato,  fub  finem  & cum  jam 
tedam  rupit. 

1 1.  Nutritionis  Fatus  Vaccini  in  Uttro. 

Fretus  Vaccinus  in  humore  Alimentari.levidinfe  fallo, 
•natat , qui  deinde  fit  alterius  faporis , quem  fetis  ex- 
plicare nelcio , quique  ed  unicus , non  duplex  , & in 
Amnio  continetur , cujus  deiedus  fuppletur , ab  humo- 
re mucaginofo , qui  in  Cotyledonibus  feparatur  a fan- 
guine , cui  antea  permiduserat , ut  lac  in  glandulis  mam- 
marum, defertur  autem  Ille  fanguis  ; cui  mucaginofus 
humor  permillused,  ab  Arteriis  matris  ad  Cotyledones. 
Humor  autem  qui  in  Allantoide  continetur,  eft  Urina, 
nec  quicquam  facit  ad  nutritionem , in  Chorio  autem  aut 
nullus  eft  humor,  aut  fi  aliquis  unquam  , in  bifulcis  fci- 
licet,  reperiatur,  prarter  nuturam  ed  : ita  vero  illud 
nosouod  D.Harvs/us  de  Allantoide  dixit  potiore  jute 
ad  Cnorion  transferimus. 


R III.  Nu- 


Digitized  by  Google 


130  DeFoetus 


III.  Nutritienit  Fatus  Humani. 

IN  Fcetu  Humano  non  eft  Cborion  aqua  aliqua  reple- 
tum , (nec  eft  Tunica.  Allantoidcs  five  proprii  five 
improprie  dnSta)  fed  tantum  humore alimentari  repleta 
eft  Amnios,  & Chorio  undique  •*■»<  (nullo  interve- 
niente humore)  annexa  five  contigua,  maxime  illa  par- 
te ubi  eft  placenta , per  quam  fuccus  fertur  nutritio  i , ab 
illa  etiam  paullulum  elaboratus  , qui  Placenta  Urero 
firmiter  adhiret,  fine  Cotyledonibus,  totumque  fetum 
cum  Chori  ) primis  menfihus  ambit,  nec  vafaulla  fan- 
cuineaabUtero  in  illam  terminantur,  fed  tantum  ad  il- 
lam ab  Uteri  glanduloib  corpore  pervenit,  percolatus 
humor,  five lymplia  vulgo dufta.  Vafa autem fanguinea 
nunquam  hiant  (de  gravidis  loquor,)  five  aperiamur, 
nifiviaut  poeter  naturam,  fed  tbetus proprium  generat 


Nutritione.' 

fanguinem  , ab  coque  fanguine  etiam  Placenta  incre- 
mentum  fuum  habet,  faltem  maxima  ex  parte. 

additament  u m 

• De  Vrina. 

U.Rma  autem  pulli  in  Renibus  & Ureteribus  lueret 
(Vcfica  vero  carent,  fecus  ac  pifces,  faltem  quidam  , 
utCarpio&c.)  Uritta  autem  bifculorum  m Vefica  efl Sc 
Allar.toide,  prius  aurem  in  illa ; nam  Allantokles  fpes- 
fime  Altanto»  dicitur)  primis  mentibus  nondum  patet. 
Excrementa  autem  alvi  in  Imeftinis,  nifi  aliquid  forte, 
quod  interdum  fit,  fetus  antequam  in  lucem  edatur,  eji- 
ciat. Urina  autem  Hominis  in  Vefica,  qui  duplo  major 
eft  in  fatu  quain  in  adultis. 


FINIS  PARTIS  P R I M £ 


Digitized  by  Google 


13I 


A 

NAT 

O 

M 

E S 

R 

U T 

O 

R 

U M 

P A H 

L S 

ii. 

VOLA 

T I 

L I 

A 

P R O P 

O N 

B N S. 

C A P.  I. 

De  Accipitre. 

/ 

IN  Accipitris  genere  quod  vulgo  Cista  hillam 
dicunt  haec  obfervavi. 

Vxmthiculus  hic  rotundus , membranofus , 
neutiquam  ut  in  Gallinaceo  genere , carnofus , cartilagi- 
neus»^, minimi  rugofus. 

Coicum  Imtistimum  hic  nullum  , undi  fre- 
quencir  excernit.  • 

H i p a a.  aquis  duobus  lobis  utrinque  diremptum. 

S p l « m exiguus,  rotundulus. 

Fillis  cos  c ip  r a culo  h ab  Hepate exertum. 
Oculus  pratgrandis  pro  ratione  corporis , qualis 
cato  aut  liatdo  eft.  U »ea  T unica  unicolor  & atra,  Cornea 
Cartilaginea,  praecipui  circa  Iridem. 

Uhoptoium  pralongum , Mufculo  rotundo  longo 
infigni  munitum,  inter  Mulculos obliqui  infertum. 

Usovu  neura  & folida:  prat  catteris  avibus  non  car- 
nivoris? S E V E IU  N U S. 

Volucram  Cihibha  MisiNotsqut  in  qui- 
bus differant  ab  humanis  vide  capite  de  oinjhc, 

C A P.  II. 

De  Anate. 

NOTATA 

u 

PARTIBUS  DIVERSIS. 

X obfcrvatione  noftri  aliorumque  ^imjhhda- 
rnenfium, 

Omintum  hic  valdi  Pingue , & Ventricu- 
lum , & Inteffina  < & maximi  luec , anterius  non  folum , . 
fed  & utroque  latere , atque  inferius  > tegent.  Imo  variis 
locis  iis  connatum. 


V istiiculus  Ligamento  mcmbranofo , pingui , 
omento  continuo , fufpenditur  ab  Offis  ff  emi  medio. 

Membrana  conftat  validi,  crafsa,  densi,  rugosi- 
que,  quam  ab  utraque  parte  tegit  caro  duplex.  Harum 
pnma  tunica:  dkfce  incumbens  atque  conjunda,  crafla 
valdi  eft , utroque  latere,  duplici  tendine,  anteriore  uno, 
altero  pofteriore . eoque,  licet  tenui,  v^ido  admodum, 
inter  le  unita : adeo  ut  duplicem  Mufculum  exhibeat. 
Fibra  hic  omnes  latus  utramqne,im6  fuperiora  inferiora- 
que  occupantes , ad  tendinum  concurram  anteriorem  & 
pofteriorem excurrunt,  fimilitet ac linex  omnes  circuli 
ad  centrum. 

Priori  huic  mulculo  ^Aliur  utrinque  incumbit,  tenui 
fatis , hic  in  parte  dextra  ab  inferiori  Ventriculi  parte  eS, 
qux  media  eft  , mollior , Si  quafi  receptaculum  ad  fu  ru- 
ptorum , per  latus  didum  adfcenditad  Ventriculi  fupe- 
riora, uti  qui  in  latere  finiftroeft  a guladelcenditad  Ven- 
triculi inferiora. 

Iwtistina  non  obtinent  anfraduofum  eum  fitum, 
qualem  in  Canibus , alnfquc  animalibus , notamus,  fed  rc- 
dum  magis,  eumque transverfum. 

In  Intellino,  remoto  fatis  a Ventriculo  loco,  foramina 
duo  occurrant,  quorum  unum,  ordine  prius,  duBua  eft 
Hepatici  ingreflus, alterum, quod  poftetius,  duBuiCp- 
ftici.  Dudus  hi  diverlae  conditionis  hiem  in  Inteftinum 
effundunt,  unam  vindem , qua:  ex  Hepate , alteram  «** 
gricaiitem  magis,  qua:  ex  Veiicula  profluit. 

Cereum  duplex  hic  eft,  longum  valdi,  &tOrtuofum 
aliquomodo,  inftar  duplicis  lumbrici  Intellino  Redo, 
membranofi  vinculi  ope,  connexum,  fer  cibus  nigrican- 
tibus femper  repletum.  Eodem  loco  utrir.que  ex  Inteft»» 
no  Redo  principium  ducens , difparis  tamen  terasitti. 

Gula  feri  duplici  loco  protuberare  obfervatur,  uno 

ui  Ventriculo  vicinuseft,  altero  qui  digitorum  aliquot 

iflantia  ab  eo  remotus.  Illo  loco  anterius  atque  pofte- 
rius  exile  aliquod  tubercnlum  communiter  adeft , interius 
cavum  , fere  vermiculis  repletum  , in  gulam  iplrun 
apertum. 

Ventriculi  Tunica  intima,  crafla,  rugofa,  non  intrat 
gulam , fed  circa  orificium  fuperius  definit.  At  fecunda 
gula:  continua  eft.  Eft  tamen  parsbarc  gulae  inferior  rau- 
iculofa  magis  illa  qua:  fupenor 

R i Pau- 


Digitized  by  Coogle 


De  A 

P amcmai  hic  duplex  , membrani  intercedente 
feparatum , vafe  fanguineo  membranam  hanc  tranfeunte 
prxditum  , Inteftino  accumbens. 

Liin  Hepati  fuccumbit,  exigunt,  rotundiorifque 
F‘Xurt. 

K en  is  Lumbos  utrinqne  occupantes  parenchyma- 
Hcse  natura*  funt,  in  partes  tres  feri  diffindi . 

Renales  Glandula»  valde  hic  exiht , piant , 
atque  rotunda , ex  albo  rubicundi  coloni . 

Testes  in  corpore  iplb  litum  habent , fupra  Renes, 
Verne  Cavx  defccndenti  accumbentes.  Locum  eum  in 
femina  Ovarium  occupat. 

A Tefte  utrinque  JuSui  Jfermaticui  videtur  defeen- 
dere , verfus  ventris  inferiora,  ubi  terminari  eum  fufpicor 
(necdum  enim  de  re  certus)  in  corpus  illud  longum,  va- 
riique  contortum,  quod  Penem  dicimus. 

Urowgium  Glandulit  duabus  confiat,  albicantis 
coloris , teretisque  figurx , verfus  dor fum  4 fe  invicem 
parum  diflant . at  qua  parte  extremum  uropygii  refpi- 
ciunt  conjunda; , foramine  notabili  duplici  gaudent,  per 
qux  maceria  alba , oleofa , cavitate  ea  , quam  quxvis  ea- 
rum continet,  contenta,  exprimi  poteft. 

T a a c h i a latere  dextro  & fmiffro  Mufeuh  prav 
dita  tenui,  camofoque,  (framinis  magnitudinem  habente, 
A faucibus  ad  thoracis  fuperiora  fe  exter. dente  Hic  ubi 
definunt  ofTeam  afTumit  Trachea  conditionem . amplia- 
turqueinrccepfcculum  Aeris  ingens,  cavernofum,  mox 
dividitur  in  duos  Ramos  priorem  naturam  iterum  adfu- 
mentes,  hinc  membranofiores  redditos. 

Circuli  omnes.  Tracheam  conffituentes , anterius  & 
pofterius,  particulaquadamexiguadellituuntur,  ita  ut 
duo  conjundi  circular  em  defc&um , &.  quafi  foramen  ali- 
quod exile,  conff  ituant. 

Circa  Mufculosdifios  Nervi  utrinque  adfcendunt  Re- 
currentes. 

Pulmonum  munere  fungi  ordmatx  Veficulx  mem- 
branacex , ad  Ventris  inferiora  fe  extendunt,  quod  Hatus 
per  Tracheam  immiilus  evidenter  declarat.  Ipii  alias 
Pulmones  rubicundioris  coloris , rat  i valdA  hic  notantur, 
dorfoadnati.  B L A S I U S. 

CAPITE. 

IN  Capite  Anatis  fequentia  obfervarunt  AM5TE- 
LOOAMENSES. 

Foramen  A u a i s externum  hic  manifeftum,  fed  plu- 
mis tedum,  lato  digito  ab  oculis  diftans,  verfus  interiora 
& pofteriora. 

Naxis  & totum  roflrum  teda  funt  livida  quadam 
peUe , qua;  nihil  aliud  cft , quam  cutis  coutinuau  & fuper 
Offa  arrai  extenfa. 


NATE. 

Totaorbita  oculi  noneftoflea,  ut  in  aliis  animati-, 
bus,  fed  ab  inferiore  parte  loco  olfis  caro  eff  mufculofii» 
cum  Nervo  infigni,  qui  ad  Roflri  finem  excurrit. 

Supra  Oculi  orbitam  Glandula  recumbit  magna,  lata, 
carnofa , rubra , ad  utmmque  oculi  canthum  extenfa  , 
hinc  totum  implens  circulum , prefTa  hxc  fuccum  exhibet 
flavefeentem,  infipidum,  cralTum. 

In  orbita  Oculi  Glandula  alia,  albicans  magis,  minor, 
fuccum  fimilem  exhibens. 

Non  habetur  hic  Epioiottis,  fed  laryngis  aper- 
tio cft  inftar  rimx  oblonga,  Mufculis  munita,  ita  urfc 
claudere  & dilatare  polii  t. 

L i N o u a ab  utroque  Utere  duos  nuafi  dentium  ordi- 
nes habct,vel  faltAm  fpinarum  quarundam  nigrarum, den- 
tium inffar  acutarum,  mollium  licet. 

L i n s u a Os  habet  inftar  ejus  quod  habetur  in  Cygno. 

CEREBRO  & MENINGIBUS.  . 

CFribra,  Meningis  qui  Volatilium  in  quibu* 
differant  ab  humanis  vide  qux  hic  proponuntur  ex 
cx  WILSIO  capite  de  ^infere. 

NARIBUS. 

DE  Odor  atus  Oi  c ano  lege  qux  hic  habentur 
capite  de  ^infere  ex  S C H N E I D E R O. 

ORE. 

SUbiingualis  nucrus  salivales  pro  lin- 
gua- mngnirudindKitis  profundos  hic  dari  Tra8.  Je 
GianJ.  Oru  habet  STENONIUS.  Vide  caput  de 
Cygno. 

URETERIBUS. 

O Ennatorum  Ureteris  f.  pelvis  elegans  eft  forma, etenim 
IT  per  totam  Renum  concavam  longitudinem  fubalbum 
quiddam  excurrit  Vas,  a quo  hinc  inde  Rami  promun- 
tur, qui  fenfim  latiores  tub;e  inftar  fafti  innumeras  albo- 
rum Vaforum  colle&iones  admittunt  4 periplveria  pro- 
greflas,  ita  uthxreas  an  hxc  candida  Vafa  4 lancinato 
pelvi  & veluti  exeuntes  digiti  4 divila  manu  promantur , 
an  vero  ha:  latiores  pelvis  portiones  fint  inftar  infundibu- 
li, in  quod  illacopiofa  Urinx  Vafa  ferofitatem  exone- 
rent. Hxc  in  exiguum  corpus  implicatione  congloban- 
tur , quod  cum  Renalibus  in  Bove  dcUrfis  lobis  propor- 
tionem habet  Ex  harum  obfervatione  interdum  dubi- 
tavi an  excretoria  vafa  Urinx  eflent  propagines  Ureter*.. 

M ALP1GH1US  de  Rcmtui  cap.  j. 


CAP. 


Digilaed-by  Google 


De  A 


N 


C A P.  III. 

De  Anfere. 

NOTATA 

In 

MENINGIBUS. 

MEningis  quod  fpeftat  in  volucribus , Cranii 
tegmine  fublaro,  dura  meninx  molem  intus 
contentam  aride  complectitur : in  medio  lUxis, 
ubi  Cerebrum  in  duo  hemilphxria  dividitur , /mu/  in  Ion- 
ium protenfus  habetugqui  tamen  nulla  falce  in  mterflitia 
dimidia , Cerebro  minus  profunde  inferitur : dein  ubi  hac 
membrana  Cerebrum  & Cerebellum  interdir.guit,  duo 
/mu/  laterale/  efformantur  : Infuper  volucribus  /mu/ 
quarta/  aded , verum  qui  aliquanto  poftcrius , quam  in 
Homine  aut  Quadrupedibus,  litum  habet , nam  paulo  in- 
fra glandulam  pinealem , dura-  meningis  proccflus  cavus 
& teres  fuper  medullae  oblongata  crura  dimittitur ; ubi 
fratim  dividitur  in  duos  Ramos,  quorum  utrinque  unum 
furfiiin  emittit,  in  cavitatem . inter  membranam  (friatam 
& Cerebri  bemilplia-rium , in  poderiore  Cerebri  parte 
coniitam.  • 

Superiore  liac  membrana,  five  Jura  meninge  circum- 
quaque difciila  bc  fepolita . Pia  mater  valde  tenuis  appa- 
ret, qua:  non , uti  in  Homine,  alnfque  perfeci  is  anima- 
libus , tam  crebris  vaforum  plexibus  infignitur ; verum 
h*c  meriinx  fubtilillima  tibiarum  textura conftans, Cere- 
bri intus  contenti  fupcrficiem , planam  & xquabilem , 
gyrifque  & anfradibais  prorfusneftitutam , folunainodo 
mveftit  undique  ac  intime  fuccingit.  W ILLIS  Je  Cerebra. 

• CEREBRO. 

CE  * i b a i fabrica  in  Volucribus  aliter  habet  ac  intio- 
mine  non  quadrupedibus  : nam  prxterquatn  quod  in 
bitu  aut  ejus  aiafradus  & inxquahtatcs  omnino  defunt ; 
etiam  interius , Carfut  eallo/um , & famix,  etiam  Cor- 
fora  jiriata , qualia  fupradefcripfimus,  prorfusdefidc- 
rantur : atque  infuper  ipfa  Cerebri  compagesalio  modo 
configuratur.  Quo  hac  melius  perfpiciantur  , Cerebri 
an/eri /,  aut  Gahii  India  didcdaoncm  indituas;  atque 
Membranis  difeiilis.  Cerebri  fifiuras,  & medietatem 
ejus  unam  ab  altera  leviter  comprimendo , diducas,  & fe- 
parare  pergas,  donec  Ventum  erit  ad  ipfum  fundum,  in 
uo duo  corpora  medullofa  exiftur.t ; qua  nervorum  in- 
ar , traosverfim  protenfa , hemifphaeria  invicem  conne- 
dunt.  Utrumque  interffitii  latus  membrana  fubalbida 
invellit,  qua  quidem  (friis  velut  radiis,  i toto  ambitu 
verfus  angulum  inferiorem  produdis,  infignitur;  ftria- 
qu4  i(f*  circa  corporum  medullarium  inlertiones  con- 
centrantur.  Dein , fi  membrana  h*c  fecetur , in  utroque 
Cerebi  i hcmifphzi  io , cavitas  fubjcda  apparebit ; qux 
totum  ab interditii  latere  fpatium,  ac  infuper  podicam 
Cerebri  regionem,  magna  ex  parte  fubducit,  eaque 
memb  sua  Itriata  concameratur.  Utraque  cavitas  circa 
fundum,  indudumiutamcdiuia  Sccoaunune»,  qui  ad 


S E K E.  153 

infundibulum  patefeit , aperitur ; & ex  utroque  dudiis 
latere  medulla-  oblongata  cura  exporriguntur,  quibus 
utrinque  Cerebri  hemifphzrium  per  duo  medullaria  cor- 
pora appenditur ; nimirum  4 Cerebri  mole , Ventriculo, 
fubdrata  meditullium  unum,  & 4 membrana  di  iata  Ven- 
triculum obtegente , meditullium  alterum  prodit.  E bi- 
nis hifce,  in  utroque  latere  pofitis,  Corpora  medullaria  > 
nervorum  indar , transverfim  protenla , duo  Cerebri  he- 
mafphxria  invicem  conjungunt.  Infuper  bina  b*c  utrin- 
que coalefcentia , uta  timque  Cerebri  nemifplaatrium  me- 
dulla oblongar*  cruribus  adigunt. 

Adeo  Cerebri  figura  in  V olucribus.fi  hominum  8t  qua- 
pedum  perfc  diorum  Cerebro  comparaveris , veluti  /*- 
verfa  efle  videtur.  Nam  ficuti  in  his,  pars  cortiralit 
exterior  ed  , eique  medullari/  fubdernitur ; ita  in  volu- 
cribus inferior  Cerebri  compages  > qu*  mole  crafla  & 
& fpidiori  condat , cartieix  loco  ed  : membrana  autem 
extima  & fuperior.  Ventriculum  concamerans  , fupra 
quamvis  aliam  partem  medullari/  apparet.  Porro  Ven- 
triculi in  Hominis  & Quadrupedum  Cerebris , tnfra  & 
prope  fundum,  in  Volucribus  /apertu/  & juxta  oram  ex- 
teriorem collocantur.  Hujus  diferiminis  ratio  ede  vide- 
tur , quod  in  Cerebro  perfedaore , quale  Homini  & Qua- 
drupedibus contigit,  fpiritus  animales  tum  ortum  fuum 
tum  exercitium  habent,  icil-in  parte  ejus  corticali  pro- 
creantur, atque  in  medullari , qu*  fatis  ampla  huic  fub- 
dernirur , pro  tacui  ratum  adibus , iidem  circulantur,  va- 
ueque expanduntur.  At  veroin  Volucram  Cerebro,  fpa- 
tium quidem  fatis  amplum  fubed  pro  fpinmum  garera- 
tione , fed  pro  eirculaticne  eorum  ibidem  locus  vix  ullus 
conceditur.  Nempe  Avium  cerebra  , muneribus  plaanca- 
li*  aut  memori*  non  multum  occupari  videntur : Quin- 
nno  putandum  eft,  fpirims  m Cerebro  genitos,  in  me- 
dulla oblongata,  pro  tuenda  fundione  animali , potilli- 
mum  exercet  i 1 namque  illic,  uti  moxoder, demus,  lub- 
llantia  medullaris , qu*  corporis  callofi  loco  cd,  confi- 
dit, & inii  ir  corporum  di  iatonim  in  alii/,  in  bir  fiint 
membra:  * driat* , per  quas  ic  fpiritus  in  Cerebro  pro- 
creati, fine  quavis  ibidem  diataxi,  protinus  in  medullam 
oblongatam  ferantur.  Ceterum  quia  fpiritus  in  Cerebro 
geniti  excrementa  ferofa  deponere  debent , ideo  i com- 
plicatura membrana-  driat*,  fuper  Cerebri  puppim, 
ipfiuluuemedulla  oblongata  crura.  Ventriculi  ad  laanc 
latis  idonei  refultant.  Attamen  volucram  Cerebris , quia 
fornix  omnino  dced,  bim  tatmim  Ventriculi  anterio- 
res adfunt , intra  quos  plexus  chorocides  expanditur , cu- 
jus portio  venofa  i finu quarto,  uti mododiduna erat , 
paulo  inferius  oritur , Arteri*  autem  ex  uti  oque  latere 
medulla  oblongar*  afeendentes  accedunt. 

Nec  magis  in  ipfo  Volucram  Cerebro,  quam  in  Me- 
dulla oblongata , heterogeneitas,  five  conformatio  ab  ea- 
dem in  hominibus  & qtiadrapedibus-longe  difpir  appa- 
ret : nam  in  prima  illius  fcdaone , made  nervi  optici  o- 
riuntur , dun  infignes  protuberantia  laceri  utrique  accre- 
dunt : H*  multo  majoris  funtproportionisquam  in  per- 
fectioribus prominenti*  orbiculares ; adeo  ut  Cerebrum 
alterum  & Juccentunatum  videantur  : utraque  albidi 
coloris  &pure  medullaris,  interius  excavata  ed;  itauc 
hujufce  generis  animalibus  bini  Ventriculi  in  Cerebro, 
totidemque  in  medulla  oblongata,  reperiantur:  Cum- 
que in  his,  ficuti  in  exteris  quibufeunque  animalibus, 
euun  «vius  Cerebello  fubjiciatur,  Ventriculi  in  toto 
R f byat- 


\ 


Digitized  by  Google 


ERE. 


134.  D E A N 

if«« f«x»  exiflentes  numero  pariter  ac  figar*  & politio- 
ne Jijfcrant. 

I11  medio  Caudicis  medullaris , ubi  fci!  ifl*  prominen- 
tie  lateribus  ejus  adnafcuntUr . Rima  ad  infundibulum 
ducens  inciditur , in  illam  autem  utriufque  Ventriculi 
apertura  dchifcit , ut  minime  dubium  fuerit , quin  fero- 
fitates  ibidem  congedxifta  via  amandentur.  Porro  veri- 
iiinileell,  has  prominentias  excavatas,  S:  medullares,  in 
volucribus  corporis  calloG  vicem  fupplere , in  quibus 
nempe  fpiritus  animales,  propter  facultatum  fuaram 
exercitia  i circulentur:  Quippe  in  Ceiebro  fpariuman- 
guflum  efl , ut  fpiritus  intra  illitis  confinia  produci , ac . 
una  circulari  nequeant.  Porro  cum  involucribus  fpiri- 
tuura  animalium  ufus  ad  facultatis  feniitiva:  ac  locotnoti- 
vx  actus , plus  quam  ad  phantafiam  aut  memoriam  requi- 
ratur; certi  praecipuus  locus  ubi  & conveniant  & exer- 
ceantur , in  medulla  oblongata  potius  quam  in  Cerebro 
collocari  debuit. 

Aruri*  etraiiiet  que  ad  Avium  majorum  Cerebra  fan- 
guinem  adducunt  > tam  exiles  funt , ut  ad  eafdem  in  Ho- 
mine & Quadrupedibus  harum  nulla  fit  proportio.  Trun- 
ci ipfarum  intra  calvariam  delati , fine  quavis  divarica- 
tione  in  plexus  retiformes , eodem  quo  in  aliis  animalibus 
ritu,  juxta  glandulam  pituitariam  afeendunt,  & re- 
da Cerebrum  petunt,  vaforumque  exiles qualdam pro- 
pagines , tum  ad  exteriorem  ejus  ambitum , tum  per  in- 
teriores recelfus  diflribuunt.  Enimvero  perexigua  fan- 
guinis  portione , refpcdu  aliorum  animantium  , avium 
Cerebra  irrigantur ; quia  nempe  ad  fpirituum  animalium 
refedionem  , ubi  phantafia  aut  imaginatio  minus  exer- 
cetur , haud  multum  fanguinis  requiritur. 

V oluero  (fecusacnonnulliafTerunt)  & Proctjj 'u/ ma- 
millares , & Os  cnbnfmn  habent  ; nam  anteriores  Ce- 
rebri produdiones , fumme  extenuata: , & dura  meninge 
involuta: , fere  ad  mediam  roflri  partem  protcnfe , cilii 
triangulari  (cui  fmusduplex,  tenui  fepto  interftindus,  ad- 
ed)  inferuntur.  Illi  autem  proceflus  intra  prraii&i  ollis 
finus  delati , tiefinunt  in  veficxs  aqua  limpida  plenas,  qua- 
plane  referunt  procefTus  mamillares  in  Vitulo  aqua  lim- 
pida tumidos.  Porro  cum  t quinto  nervorum  Pati  ra- 
mus infignis  in  utroque  latere , oculi  orbitam  pertran- 
fiens , naris  cavernam  ingreditur  > i trunco  ejus  furculus 
emiflus , ipfi  naris  orificio  impenditur  ; interim  ambo 
majores  trunci , olli  cribrofo  circumdato , mutuo  con- 
veniunt , & mox  ab  invicem  abfcedentes , & ad  roflri  fi- 
nem perdudi , in  palatum  diftribuuntur.  Ad  hunc  mo- 
dum Volucres,  pariter  ac  Homo  & (juaJrupeJe/ , pecu- 
liari olfaUu/  organa,  gemino  fcil.  procejfu  mammillari,  irv- 
ffruuntur;  ac  infuper  intra  nares,  i quinto  Pari  nervos 
afeititios  habent;  quorum  adione , « ramorum  in  alias 
partes  communicatione,  etiam  in  ipfis  flrida  adeo  inter 
olfadum  & guftum  affinitas  contrahitur.  Cetera  nervo- 
rum Paria  fere  ad  eundem  modum  labent,  ac  in  Homine 
& Quadrupedibus.  Pariter  item  obfervamus,quantum  ad 
Cerebellum , & reliquam  medullx  oblongata:  portio- 
nem, inter  Aves  & alia  qua:  fupra  confideravimus  anima- 
lia, haud  magnum  diferimen  intercedere ; nifi  quod  pro- 
minent ix  orbiculares  anrc  Cerebellum,  alizquO  annula- 
res fubipfo,  in  illis  occurrentes , utraque  in  volucribus 
defiderantur ; nempihx  pofleriores  non  videntur  omni- 
no requiri  j priorum  autem  vires  a prominentiis  medul- 
lanbus  excavatis,  quales  volucribus lubefle oftendiraus , 
faede fupplentur-  \V ILLIS  l.c. 


S 

NARIBUS. 

IN  Avium  interioribus  Naiisus  etiam  inveniantur 
tusiiu,  qui,  ed  quod  non  aperti  fint,  fed  utraque  ex 
parte cceci,  fimilitiracin  Bove , Ove,  Porco  &c.  mi- 
nimi receptacula  funt  pituita: , voluerum  enim  natura 
ficca  maximi.  Suntque  hi  tubuli  non  feiuioflci,  non  car- 
tilaginei, fed  membranacei,  quos  tubulatas  veficas  vocare 
licreit.  Haium  ad  fupremam  ex  anteriore  & acuminato 
Cerebro  tendunt  duo  nervi , quorum  membrana  ex  mem- 
branis Cerebri , medulla  ex  ijifo  Cerebro,  rrahi  videtur. 
Hi  vero  funt  exiles , teretes  oc  oblongi , nfque  in  princi- 
pium roflri  quod  eo  loco  latius  ed  exporredi. 

Anferes  inter  Aves  alias  cdm  hoc  fenfus  genere  valeant 
maxime,  haud  alienum  erit  ejus  organum  iniisprefliu* 
infpicere.  Hac  via  illas  licet  hic  quam  commodiflimi  in 
confpedum  dare.  Primum  pneciii  capitis  cutem  fubmo- 
ve,  ut  Cranium  fit  nudum,  mox  illud  levi  ferra  admoti 
divide , ut  incifx  partes  ex  facili  fubfequantur.  Dein  in 
interiore  orbita  oculi  partes  qua:  juxta  funt  fcinde , ut 
oculus  deprimi  poflit.quo  fado  magnum  & eum  perquatu 
candidum  nervum  deprehendis,  quare  oculum  ita  ex- 
fecas  ut  ne  ille  Nervus iredatur.  Eruto  oculo  alium  Ner- 
vum fuperiori  aflimilem  in  inferiore  parte  orbita:,  quam 
diflecare  convenit,  notabis.  Hos  perfequere  ulque  ad  ex- 
tremum roflrum,  quare  feca  qua:  obdant.  Poftea  etiam 
lummfim  rodrum  incide  ita , ut  ne  fubjeda*  partes  vio- 
lentur. Patefcente  rodro  videbis  omni  ex  parte  candidu- 
los illos  Nervos,  qui  Narium  tubulata»  Veficse  inhane- 
fcunt , nec  ab  ea  adeo  facile  fegregari  queunt , nam  indi 
abeunt  ulterius.  Uno  intuitu  tum  etiam  Nervos  illos  ex 
procrifibus  mammillaribus  trados  notare  potes,  qui  in 
tubulatam  illam  majorem  Veficam  inferantur,  unde  ipfi 
nafei  videntur.  T unc  debes  etiam  anterioris  Cranii  dit— 
fedi  partes  fubmoverc,  ut  hos  Nervos  1 fadigiato  Cere- 
bro dudos  ad  fatietatem  usque  oculis  contemplari  tjjcas. 
Hi  Nervi  non  funt  tam  candidi , quam  candidi  funt  duo 
priores, ad  extremum  rodrum, quod  eo  loco  pons  plenum 
ed,  pertinentes,  fediialiquomodopallefciint,  aut,  urft- 
gniheantius  loquar,  eo  funt  colore , quo  cO  fummum  Ce- 
rebrum fuis  membranis  cindum.  Hifuntgemir.i,  utrin- 
que  unus,  & pollicis  articulum  latum  longi. 

Hi  canales , aut,  fi  vis , filamenta,  erunt  vel  ipfa  orgara 
olfadus,  vel  natura  & officio  nervi.  Non  pofTuntelle 
primarium  oifadtis  organum , quia  odorandi  fenfus  ac  ra- 
tio in  tam  angudis  fittulis  contineri  nullo  modo  poteft. 
Sunt  ergb  nervi,  qui  more  nervi  optici  aut  auricularis 
nervi  fpiritum  animalem  impertiunt.  Si  ergo  nervi  funt , 
non  poffunt  ede  primarium  odoratus  organum.  Jam  illud 
avium  in  Naribus  nulla  alia  pars  elTe  poted  quam  hx  in- 
dar cochlea*  cavata?  & quafi  tubulatx  Veficx,  qua:  per- 
tenui membrana  funt  inreftitx , utctiamTunica  in  avi- 
bus genuinum  olfadus  organum  illorum  nervorum  ope 
efle  poflit. 

In  hominis  quidem  tc  brutorum  Craniis  Os  cribrifbr- 
mc  multis  foraminibus  infigne  ed , quibus  non  duo  fed 
plnres&  ijadmodiim  exiles  nervi  (ita  enim  vocamus  illa 
filamenta)  feruntur , qui  in  tunicam  Narium  intima  ope- 
rientem inferuntur. 

Quare  illa  Narium  Membrana  admodum  fcnfilis  & ad 
odores  percipiendos  vehementer  apta  evadit,  quamvis 

eju» 


De  An 

ejas id fenfum etiam plurimum conferant  nervi,  qui  di- 
vcrfo  tramite  a tertio  pari  proficifcuntur. 

At  in  volucribus  Nervi  nujus  generis  funt  tantbm  duo. 
Hique,  qui , ut  dixi  Gepius.  de  antico  jam  acuminato 
Cerebro  orti , per  foramen  fubtcr  fummum  roftrum  re- 
do itinere  utrinqne  decurrunt , funt  in  Cranio  Ardea; 
multi*  produdiores , multoque  majores-  Hos,  eruto 
oculo,  nemo  non  invenire  poteft.  Adeo  ulcjue  in  oculos 
omnium  fe  ingerunt.  Hi  in  membranam  abeunt , nux 
veficas  illas  tubulatas  obducit.  Si  contendis,  efle  duo  Du- 
rx  meningis  ligamenta , non  eris  audiendus.  Nam  in  iis 
latefcens  quadam  medulla  notari  poteft  & apprehendi. 
Et  quo  conlilio  Natura  tam  magno  itinere  emitteret  li- 
gamentum ad  Veiiculam , qux  ipfa  nihil  habet  firmita- 
tis ? Si  vellet  duram  illam  meningem  alligare , ad  Cra- 
nium commodi  firmiterque  eam  pofiet  annedere.  Et 
quid  muneris  injunges  velicis  his  tubulatis,  quxavium 
in  roftro  fida;  I unt  - pine  *re«J  ^7»*,. 

Putasni  eas  etiam  in  avibus,  ut  in  hominibus  & reliquis 
animalibus  pituitam  Cerebri  recipere?  Veriim  involu- 
cribus ilrudura  Narium  omnino  diverfaeft.  Siquidem 
ese  a Cerebro  interjedu  oculorum  magis  remota;  funt. 
Quare  qui  illa  Cerebri  purgamenta  ad  lias  veficas  decur- 
rere poterunt  i Iplsc  quam  mundae  funt  ? Quo  pado  ita- 
que erunt  excrementorum  receptrices  ? Et  Cerebrum 
Stvium  quam  liccurn  dl  natura  ? quam  non  redundat  hu- 
moribus?  Et  demus,  confluere  purgamenta.  Qui  pote- 
runt illa  reddi , ciim  hi  tukili , ut  in  Bovis , Ovis , 1’orci 
Naribus,  fuperni  & inferne  clauli  fmt,  nec  ullo  modo  pa- 
teant? 

Oter&m  in  avium  Cranio,  ut  mado  tetigi,  illa  pars, 
dequa  hi  nervi  progrediuntur,  ut  in  humana  calva,  cri- 
bri indar  multis  foraminibus  patefada  non  ed-  Quidam, 
cujus  memtionem  fupra  intuli , meo  rogatu  fui  fuper  hac 
re  judicii  copiam  fecit  fieri  hiice  verbis:  homo  «bruta 
agredia  ut  Bos , Aiinus,  Ovis , dum  fpirirum  ducunt , ex- 1 
ternas  Nares  motant,  Aves  non  item ; cimi  naii  foramina 
incorneorodrofidafint,  utipfetradit  Ariftoteles.  Er- 
go procedus  mammillares  , Odis  cribriformis  foramina 
& externa:  mufculisque  donata-  nares  prope  in  unam  rem 
Confpirare  videntur.  • 

Si  vero  mi  interrogas , cur  Avium  in  Crouio  0 / cn in- 
forme non  inveniatur  f Relpondeo  ad  hunc  modum : a 
tegumentis  Cerebri  per  foramina  odis  Cribriformis  inHo- 
mine  & exteris  animalibus  quo  plures , e6  magis  exiles 
nervi  ad  Narium  Membranam  ferantur,  ut  illa  ad  fen- 
fum odoris  apta  reddatur.  Hicverb  in  Volucribusduo 
faltem  foramina  8c  duo  faltem  nervi  confpiciuntur,  qui  ad 
intima  Narium  tendunt.  Quare  quam  utilitatem  plures 
illi  at  tanto  minores  Nervi  in  Homine  & reliquis  ani- 
mantibus, eandem  feri  in  avibus  aderunt  etiam  hi  duo 
nervi,  qui  aliquanti)  majores  exidunt. 

Si  hi  duo  nervi , qui  inanferiscaptteinfunt,  cumduo- 
bus  Nervis,  qui  in  Bovis  Cranio  per  Ciibriformia  fora- 
mina ad  Narium  tunicam  tendunt,  comparentur,  certi 
illi  hos  feri  fuperant  magnitudine.  Quare  ciim  ejufmodi 
nervi  in  Homine  & brutis  plures  fitvt,  judaNaruraavi- 
busduostanrim,  at  eos  tanto  majores  concellit.  Atque 
quoniam  ea  pars  Cranii  in  avibusminored,  ineatotfo- 
ramina  haut  potuit  fingere  Natura , qux  ex  occafione  & 
ex  ratione  uniuscujusque  rei  opera  lua  & format  & va- 
riat. Atque  ii  Cranium  avium  multis  foraminibus  tam 


IERE.  I*rj 

mrnifedi,  fient  vulgus  credit  fieri  poffe , inibi  pateret, 
volatus  impediretur,  cum  Cerebrum  avium  tnnra agris 
irruptione  offendi  pode  videretur.  Et  Bclifai  ius  Aquiri- 
v*;s , Neritinonim  Dux uiii cognovit , aquilas.  ii  Narium 
foramina  in  iis  curationis  gratia  paterniora  fa&a  funt, 
commodi  in  altum  haud  volare  pode.  Profeflu  illa  duo 
foramina  etiam  in  avibus  funt  hifce  transeuntibus  nervis 
adeo  ufque  occlufa,  ut  nullus  a£r  ad  Cerebrum  bac  via 
penetrare  pofic  videatur.  H ic  tam  cito  in  volatu  haudus, 
certi  multa  incommoda  afferret.  Nam  quamvis  avium 
varia  & valdi  libera  peraira  fit  difeurfatio,  tamen  ea: 
plerunque  vento  adverib  volant. 

Quxcumitafint,  ha:  tuiu/otn  Vtfcu  r.ec  ideo  fiffx 
erunt,  utadrem,  hoc  verbo  utuntur  fxpius,  nrxparent  , 
quem  Avium  Cerebrum  forant  trahere.  F.t  illx  tubulatx 
Veficx  quam  infignes  funt  ? quam  fpatiofx  ? quantum 
adris  ponunt  capere  ? Certi  tanta  vi  adris  nihil  indigebit 
Cerebrum  Avium.  Atque  fi  tubuli  etiam  in  exteris  ani- 
malibus edent  fi&i  ideo , ut  adris  injurias  repellerent,  eos 
Natura  tam  vario  artificio  non  fabricaret.  Cfini  vero 
unumquodque  animantium  genus  fori  lingulari  odora- 
tione gaudeat , etiam  harum  & aliarum  interiorum  nafi 
partium  llru&ura  diverfa  cfi  & valdi  multiformis. 
SCHNEIDERUS  dc OJfc cribrif 

PARTIBUS  ORIS. 

P Alati  de  Membranis  pituitariis  in  Homine  & Vitulo 
poflqua  egerat  S C H N E I D f.  R U S /.  ydc  Cathnr. 
ad  Aves&  fpeciatim  Anfcrem  fc  convertit.  Et  aves  ne- 
quit Animalium,  ficcillimx  minimi dedituur.tur palati 
humore,-  ejus  fons  etiam  hic  geminus,  alter  in  palati 
tunica  latenter  emicat , alter  anima:  in  canali,  qui  etiam 
eddivifus,  interje&i  odei  lamina  ad  fimilitudinemOs- 
fis  Vomer  didi  effi&a  ed.  Hujus  cooperimentum  e(l 
valdi  quam  rofeidum.  Utrinqne  tabulx  1~cjic*  adja- 
cent , quarum  Membrana  admodum  tenuis , & ob  Vafo- 
rum  multitudinem  rubicundior,  etiam  fori fimili muco 
fuccida  reperitur.  Nam  exilia  illa  (anguinis  corceptacu- 
la  funt  fubter  illam  pelliculam  mirifice  fufa,  per  quam  ille 
humor  indefirenter , lenfim  & occultati  prorumpit.  H ic 
paulatim  conducitur  in  roltri  fuperioris  foramen . cui  in 
ore  contra  fitum  ell  foramen  laryngis.  Ille  mucus  dktu&o 
roftro  eil  vifu  facilis, & i veftigio  fo  vel  excis  notum  facit. 
Multus  namque  dependet  a fiimmo  ufque  ad  oris  imum. 
Plura  huc  lacientia  vide  capite  de  1-7 iulo. 

Epiglottide  deftitui Anferesomniaque pennata, 
& Ranas  PLACENTINUS  docet. 

CORDE. 

De  Cordis  fabrica  vide  Caput  de  GolinJ. 

DIAPHRAGMATE. 

Vide  qux  hiclegunturcapitede  Bove,  cx  Trjfl.  Jz 
Diofk  BARTHOLINI. 

PANCREATE. 

PAncreaticuh  ductum  ordinario  hic  gemi- 
num inveniri fcnbit  GR  AEFIUS  dc Jucco  Forer. 

C AP- 


1 


1 36  De  A o. 


C A P.  IV. 

De  Aquila. 

A N A T O M E 

injlituta 

a BORRICHIO 
PRIMA. 

AO  u 1 1 a m inter  hahator  referendam , coloris 
fubfufci  diflecui , in  ea  pratcralia  vulgaria ha-c 
potillimum  obfcrvata. 

Kosiiua  nigricans,  & in  acumen  delinens  adun- 
cum , cujus  pars  infima  concava , & in  murem  liaudri 
nautici  propemodum  formata , coque  ad/orbendum  op- 
portuna. 

t oramini  Narium  oblonga ; ad  quorum  marginem 
inferiorem  exferti  videbantur  nigricantes  pili. 

Interior  Rofiri  Cavitai  mille  oilium  fpongiolbrum  di- 
ftir.a.t  maandris. 

Duo  i\h  /ora mina  qua  o palpebri/ in  Narer  definunt 
in  Homine,  & quadrupedum  genere,  evidentir  hic 
etiam  eonfpicua. 

Lingua  tres  digitos  transverfos  longa,  vi  jc  unum  la- 
ta, & ad  concavum  nonnihil  inclinans.  Paulo  ultra  me- 
dium ejus  verfus  fauces  exfurgebant  utrinque  duo  afper- 
rimi  dentes,  pifeium  dentibus  duritie  & acumine 
pares , cum  integra  ferie  aliorum  fed  longi  minutiorum , 
transverfo,  & lemilunari  duftu  lingua;  fuperiora  mu- 
nientium Det;tes  hi  fauces  fpeflant , & quicquid  ori  in- 

rrfium  erat , vetebant  regredi , poterantque  ut  notavi , 
viva  adhuc  volucre  ita  attolli , ut  in  altum  exfurgerent , 
& regreflum  alimentorum  impedirent. 

In  faucibus  pod  Arteriam  alpcram  fequebantur  ordines 
duo  transverfi  fimilium  dentium , fed  minutiorum,  difpo- 
fiti  quoque  in  morem  cornuum  Luna;,  quos  mox  excipie- 
bat triplex  dentium  obliqui  flantium  feries  OElopha- 
gum  refpiciens. 

Denique  pod  OEfopliagum  aderat  adhuc  ordo  unus 
dentium  fimilium , fed  delicatulorum,  & Cartilaginei  ge- 
neris. Omnium  idem  inditurum,  ut  cibos  vel  incidant, 
vel  Stomacho  quoquo  modo  reddant  aptiores. 

Ad  lacera  lingua:  fecundum  longitudinem  membri  li- 
nearis vila  eft  foraminum  patentium  feries  humorem 
falivx  congenerem  preffu  modico  cHundens. 

In  fupremo  palato  itidim  duo  cartilagineorum  den- 
tium ordines  fefe  aperiebant. 

In  faucibus  nullum  U v u i * aut  I.  p i g i o 1 1 1 d is 
vedigium,  fed  ipfa  laryngu  Kima  nihilominus  | im  pa- 
tenti ofculo  hiabat , jamcoibat  quoties  volucri  libitum, 
quoti  in  faucibus  viva;  fpetiaic  licuit 
Os  Hyoides  duplet , poderius  in  morem  triden- 
tis (medio  tamin  dente  breviori)  formatum,  anterius 
bidentem  referens,  quema.iniO'  Ium  ex  figuia  alibi  clarius 
intelligitur.  Anterioris  cornua  incipiunt  iubtus  , qua 


U I t A. 

lmgua  dentes  fupra  eminent.  In  Regione  colli  illa  ipfa 
Membrana  communis  qua  afpcram  veftiebat  Arteriam 
Ingluviem  etiam  amplexabatur. 

Ab  Oculi  angulo  qui  rodro  proximis  ex  ferebat 
fefe  tunica  quadam  pellucida,  & cralliuscula,  a M ufculij 
luis  duobus,  pyriformi  altero,  altero  propemodum  qua- 
drato gubernata,  quam  aquila  pro  arbitrio  jam  fuperin- 
ducit  oculo  tegminis  indar,  jam  removet  ut  videat  cla- 
rius. Hanc  membranam  aliis  quoque  volucribus  commu- 
nem obfervamus. 

Orhta  oculi  non  tota  ofTea , quippe  externo  latere  fiip- 
pleverat  OilLs  vicem  membrana  quadam  crafla  > & robu- 
da  , fc  ipla  ofleam  orbita  fubdantiam  fupra  Oculos  in- 
cnigens 

Tandem  in  confpefhim  prodiit  Oeulur,  & ille  pupiUa 
faturo  colore  coeruteo  tinfta  Inde  circumambicnte  feri 
cinerea,  ‘fumea  Oculi  Cornea , & crafia  erat , & o 
mniumduridima,  crederes  germanum  c(Te  cornu  trans- 
lucens,  nAquuu  humor  parcus ; fitrei  eadem  feri  con- 
fidentia qua  CnftaUmi.  Figura  Cryftallini  anteriori 
parte  planior.  Memhrana  fuhnigncanr  & in  plicas  cor- 
rugata, rervoque  optico  in  longum  expanfo  continua , 
medium  digitum  lata  erat , tota  Vafis  didin&a  fanguineis 
fecundum  longitudinem  rugarum.  Margo  fingu  laris  hu- 
morisCrydaliini  a Peirejcio  adede  creditus  oblervari  hfC 
nequit.  Exprodu&is  jam  in  medium  non  difficile  opi  nor 
fuerit  rationem  reddere  cur  oculi  aquila  fine  noxa  ferre 
queant  folare  jubar.  Emnsv^o  fivi  tunicani  illam  exti- 
mam ambulatoriamque  obtendat  Oculo  a radiis  folaribus 
non  ladetur  magis , quam  Oculi  nodri  folem  per  diluti 
coloris  vitrum  mercftneridie  intuentes,  dve etiam  remoto 
illo  tegmine  veri  Corneam  illam  T unicam  foli  oftendat , 
efficiet  & cralTitudo  ejus  & durities  ut  nihil  adeo  damni 
contrahatur. 

Quin  im&  verifimile  fuerit  ab  infpeSo  identidem  f ile 
vifum  avis  hujus  acui.calefafta  non  tantum  rigida  illa  T u- 
nica  cornea , fed  & humore  vitreo , qui  in  hac  volucre 
crallior,&  motu  fegniori,ad  ingredtim  radiorum  foliseffi- 
cacius  inclarefcente.  Crediderim  alioquin  non  folum  aqui- 
lam , fed  & volucrum  alias  , quoties  T unicam  illam  ex- 
timam Oculet  fuperinducunt  jubar  folare  irretortis  intueri 
polTe  luminibus,  a\rn  & nos  eadem  avibus  maioribus 
exempta  & admota  oculis  nodris  idem  non  difficulrir 
praedemus , quod  in  Tunica  & aquila  & Anferiscon- 
tmgerc  experimento  didici. 

Didefta  C u r e locuples  ubique  pinguedo.  Mu- 
sculi ftridki , & JUrir  fris  pulcherrimi  didinfti. 

Hepar  rubicundum,  inouos  Iohoi  aqualesdivifum, 
quorum  dexter  dextrum  feri  replebat  hypochondrium , 
iir.ider  dnillrum  , didinguente  lobos  membrana  tenui 
derr.0  annexa ; quippe  fub  derno  fc  aperiebant  mem- 
branacea cavitates  quatuor,  dua  laterales  pro  pulmoni- 
bus . intermedia  dua  pro  lobis  Hepatis , & illa  ipfa 
Membrana  vicem  fupplentes  Diaphragmatis  , 
imb&  Mediastini,  quodaliisquoqueavibusfami- 
liare. 

Cor  magnitudine  propemodum  Ovi  gallinacei  in 
medio  dtumpeftore,  apice  ejusdem  nec  ad  dextram,  nec 
dnidram  inclinante , fed  fub  fj>ira  derni , mediam  Hepa- 
tis tefpiciente  figuram.  Sed  & id  volucrum  aliiscontin- 
gere  obfcrvatum. 

Ductus  Hepaticus  in  Intedina  fefe  exonera- 
bat 


Digitized  by  GOogle 


* De  A a.  i 

bt*  tribus  circi*r  fpithamis  cum  femiffe  infra  pylorum  fi 
ioteflina extricata  confideres,  infpecie  tamen  ob gyros 
inteflinoniin  varii  involutos  proximi  videbatur  adn®re- 
re,  co  peni  loco  ubi  itidem  ductus  panchati- 
ci  duo  fcfe  in  Inteftina  effundebant.  Dti&uum  isordo 
notatus : primo , fi  i pyloro  incipiamus,  offerebat  fe  du- 
ftus  Hepaticus , inde  duo  pancreatici , tandem  CyfticiVs, 
omnes  intervallo  vix  lati  digiti  A fedillantes.  Rami  He- 
patici doftus  totum  Hepar  percurrebant  nque  fatis  am- 
pli, [uifim  meram  bilem  vehentes,  adeb  non  deetl  ani- 
mo fi  i-  volucri  quo  ad  iram  & motus  veloces  incitetur. 

Nullum  Valvula  Coli  depretieiifum  veftigium.  In 
Colo  excrementa  nigriora,  quam  in  reliquo  intettinorum. 
Superiora  Intestina  tantillum  ampliora  inferioribus 
omnia  fimul  junita  implebant  pedes  Romanos  xiv. cum 
digitis  quatuor.  Circum  duplex , ab  utroque  latere  Inte- 
ftini  unum,  fed  minutum,  Sc  vix  digitum  transverfum 
longitudine  asjuans,  i podice  quatuor  digitis  transverfis 
remotum. 

Stomachus  pro  corporis  amplitudine  fatis  angu- 
ftus,  necfimilis  quadrupedum  Ventriculis , fed  cono  fi- 
milior  circa  fundum  obtufiori.  Vix  capiebat  univerlus 
flomachus  liquoris  % iv , an  contraxerit  captivitas  in 
medio  relinquo.  Dividebatur  autem  in  duas  farta  quali 
fuperiorem  qiue  ab  orificio  flomachi  incipiens  interiori  fa- 
cie primum  offendebat  tunicam  albam,  quatuor  fulcis 
parallelis  defeendentibus  interii  in&am , & mille  forami- 
nibus minutis  pertufam , deindi  fub  ea  tunica  parietem 
eralliusculum  compofitum  exinfinifiis  & rotundis  glan- 
dulis , fed  minimis , qua;  per  difta  foramina  in  (lomachum 
hiabant,  atque  lub  ea  demum  Tunicam  communem , Sc 
inftnorcm , qu®  in  fundo  rugofir  primum  membrana  in- 
horrefeebat,  quam  fecuta carnofa  (non ut  fuperiusglan- 
dulofa)  tunica,  Scilla  a tertia  communi  externa  tandem 
excepta.  , 

Qua  parte  fuperior  Ventriculi  pars  abinfcriori  divi- 
debatur , duo  Corniculorum  Cartilagineorum  eminebant 
paria , exfiantibus  glandulir  quibusdam  comitata , quas 
inter  varii  iterum  pori  in  Ventriculum  hifcebant.  Anab 
infinito  illo  glandularum  fuperiorum  numero  fenfim  in 
Ventriculi  partem  inferiorem  acidulus  quidam  liquor  de- 
ftillet,  ad  appetitum  excitandum,  8c  coquenda  eo  facilius 
alimenta  /definire  longioris  forfan  erit  fubfellii,  timiles  in 
diffinitio  re  Cygni  femina;  glandulas  inter  tunicas  Ventri- 
culi fuperioris  notavi , ex  quibus  fuccus  fubalbus  molli 
preffii  eliciebatur  in  Ventriculi  inferiora  defeendens. 

Pulmo  coloris  erat  miniati , defeendebatque  ultimis 
marginibus  ad  ulque  Renes.  Im6  Cavitater  pulmonum 
defeendebant  infra  mediam  abdominiscavitatcm,  ita  ut 
adr  per  utrumque  eorundem  foramen , quod  amplitudine 
vix  pilum  admittens  in  Abdomen  hiat,quaquaverfum  Ca- 
va abdominis  ingrediatur.  Quod  Sc  volucruro  aliis  ufu 
venire  compertum. 

Laxtnx  conflabat  cartilagineis  cireulir  integris, 
nifi  qua  parte  incumbebat  OEfo&ugo.  ibi  enim  annuli  in 
Membranam  terminabantur,  Wfitifirme  durum  Scia- 

tis folidum. 

Renis  agninis  fimiles,  fed  non  ita  incurvi  ut  Renes' 
vulgo  efle  folcnt.  Interior  eorum  facies  Tefticulorum 
carni  fimillimn.  Ab  his,  vice  Urimus,  defeen- 
debat  alveo  fic  fatis  amplo  duitas  Excrementa  albicantia 
hfuitimura  Inteftim  Rciti Cavum deporipus , ut  ibicum 


I L A.  137 

decoloribus  Inteftinorom  Excrementis  ju  ndta  fimul  ex- 
cludantur, quod  avium  generi  folenne. 

Ctstis  f t l l 1 a rotunda  magnitudine  referebat 
juglandem,  bile  viridi  diflenta. 

Rotundus  etiam  prope  modum  Lien,  Sccyfti  fellea 
tantillum  minor,  fubflanti®  mollicula;.) 

Glandula  in  corpore  plures : inter  alias  > nume- 
nari  nierer.turdu®  fub  lingua  (utrinqueuna)  eaquelon- 
giufcul®  & conglomerati  1 ai  Cyftim  felleam  una , fed 
quafi  in  duas  fiffa,  colore  albicante.  Toto  colli  dt$u 
ad  latus  Vena:  vifa  etiam  fubflantia  glandulofa,  bine  i*4 
interfe&a. 

In  Aquila , ficut  Sc  in  pliribus  volucribus  difleSis  nul- 
la hadenus  vel  V a s o x u m Lacteorum  vel  Lvm- 
fhaticoxu  m mihi  fpeftata  vefligia,  ut  fulpieari  non 
alienum  fit , Chylum  in  hoc  genere  animalium  flarim  rapi 
in  Vafa  fanguinea.  Quod  Sc  in  Anferum  Mafculorum 
(ubi  frumentaceis  jamdiu  turundis  padi  fuerint)  maftato- 
rum  fanguine  evidens  eft . quippe  is  ubi  refrixit  albulimo 
ladfe  lupernatante  comperitur. 

Sub  digitis,  pracipuit  autim  fub  digitorum  extremis 
Tori  rotundiores  eminent , quibus  infiflit  Aquila,  quoties 
per  afp^a  Sc  faxofa  meandum , elevatis  interea  unguium 
apicibus  f quod  ut  fuccedat  eo  commodius  Squamm® 
corne®  digitorum  fumma  tegentes , dum  hoc  fit  in  fcfe 
profundius  recedunt , quod  grcfTum  alitis  Sc  fabricam  pe- 
dum intuenti  non  potelt  non  efle  manifeftum. 

Secunda. 

IN  Anatome  Haliarti  qu®  occurrerunt  etiam  in  difle- 
ftione  alterius,  qu®  Chrjfattcn  c/ Crifloteli/ve\Bellonii 
videbatur,  propemodiim  lpeftata  omnia.  • 

Huic  tam  in  Stomachus  longi  amplior»  Sccum 
I M g l u v 1 1 jun&uS , vel  duarum  aqu®  librarum  capax, 
figura  etiim  ab  illo  altero  nonnihil  varians. 

Caput  Sc  rofirum  majus,  firm  infime,  Sc  quia  opor- 
tunitas  paulo  commodior  inquirendi  in  nujus  corpus,  vi- 
fum  hic  adjicere  qu®dam  anripr.Ttcrmifla  . non  quod  dc- 
fuifleea  exiftimem  in  illa  prima,  fed  quia  in  una  aut  alterA, 
[icr  ingerentem  fc  putredinem , per  negotia , per  difle- 
canda  inter  inquirendum,  non  licet  omnia  perfcqui. 

Cordis  cum  Pexicaxdio  Sc,  Auxiculis 
pondus  erat  3.  xiv,  Hepatis  cum  crsn  fellea 
3 xxxiv.  LiiNis3.j.  cum  granis  ii j.  Ihtestina 
longitudine  xvj.  pedes  Romanos  implebant. 

Cornua  Ut  exi  teretia,  fed  longa ; OvM  inTefficu- 
lis  f O v a x 1 o multa,  fed  minuta. 

Lingua:  illa  pars,  qu®  Jenter  illos  duriusculos  inter 
& Afper®  Artcri®  caput  interjacet,  poris  confpicuis 
hians,  qu®  vero  pars  A dentibus  ad  A picem  lingu®  excur- 
rit talibus  vacua , fed  firmior , Sc  membranis  robufliori- 
bus  communita,  in  medio  etiam  tendinofa , idcoqueel 
parte  poli  mortem  tranllulens. 

Asm  a Asteria  Caput  ita  0(fe fcutiformi 
fic  fatis  firmo  undkjuaque  incin&um , ut  liceat  fufpicari 
etiam  in  viva  volucre  claudi  hiatum  vix  pofle,  Sc  hinc 
ex  parte  pendere  clangoris  defefium.  hinnuli  ^eljpcra 
i/irttri*  qua  incumbit  OEfophagus'  in  Membranam 
abierant,  utdeglutitis  fruftis majoribus  cederem  prom- 
ptius. 

S Inter 


Digitized  by  Google 


m 

138  DeAo-Uila. 


Inter  utmmqoe  Ocalum  tenniffimiw  'carie/  dividebat 
eat  duabus  Osseis  Mimekasis  fe<1  pell  ucent  ibus 
com  politus. 

Cranii  futura  nuit®,  nifi  quod  utrinque  fupra  ocu- 
los roftrum  verfus  portio  quidam  Ollis  exigua  a rHiquo 
Cranii  corpore  per  narmonnin  verius  quam  futuram , di- 
videretur. 

Os  Etiimoides  in  Cranio  nullum ; in  Rostro 
fpongiola  varia  , 6c  quideiwprinnVutrinque  unum  fingu- 
heji  arteficii  qua  parte  rollrum  fronti  committitur , id- 
que  crebris  pertufura  forammibu/ , fed  Membranacei 
tenuitatis , figura  cellam  apic^i  in  alveai  i formatam  non 
inconvenienter  exprimens ; pltira  alia  ad  Ofi  iola  Narium 
fed  quod  & dxJalant  magni  artificis  inanum  loquitur, 
parietes  roflri  interiores  Olle  albiilmio  liibftantii  fatis 
folitlas,  feti  miris  foraminum  miandrisundiquefeneftra- 
toincruftati,  ad  quos  labyrinthei  generis  ilexus  allapfe 

S articuli  odoi  ifeti  vai  fe  fe  infinuunt  varieque  refultant, 
:f*pe  (utvcrofimillimumeft)  I11  duos  illos  Nervos  o- 
doratorios,  qui  per  roflri  inania  feruntur  (&  verfus  curva- 
turam ejus  manifefle  in  iv.  finduntur  ramulos)  incurrunt- 
motuin  fui  generis  Cerebro  communicaturi , utproinde 
roflri  aquilini  fabrica  multum  conferre  ad  odorewxquifi- 
tiffinfe  percipiendos  videatur , adeoque  odoratus  orga- 
non  rectius  in  Naribus  cum  Platone , quam  intra  calva- 
riam cum  Galeno  conllituendurn. 

Jabjnnthu/  in  Aut  t interna  apuill  utrinque  umis, 
fpeciem  referens  quodammodo  crucis  ad  extremitates  in- 
curvati, & in  fc  ipfam  reflexi,  pedique  Odeo  incumben- 
tis. intus  ubique  cavitas  qui  aciculani  facile  admitteret. 

Cire  b r u m vix  unciam  pondere  implebat  in  cujys 
fabncA , quod , antequam  manus  ipfi  examinando  admo- 
veretur invifam  putredinem  exhalaret , nihil  obletvatum 
memorabile, 

Tertia . 

Vix  expedita  Chryfadti  hujus  Anatome , tertia  in 
manus  noftras  Aquila incidit,  & illa  Chryfaiti  no- 
mine non  indigna,  quippccolore  & magnitudine  priore 
fere  gemella,  nifi  quod  nec  crura  ejus  intenle  flave  Ice- 
rent : nec  mores  cum  fuperioriper  omnia  convenirent. 
In  hujus  Anatome  priter  luperius  obfervata  hic  l'e ocu- 
lis noftris  fpeftanda  obtulere- 

Lateraies  Cir  idii  partes  feifeglobofie,  & verfus 
locum  quo  invicem  jungnntur  Ventriculi  aderant  tenui 
Cerebri  fubftantia  terti.  Pars  qui  Jrpu  loco  defervit 
fibris  albis  hinc  indi  diliinguebatur.  Ipfumfeptum  non 
erat  unum  corpus  continuum  led  in  medio  divifum. 

Loco  Pineali/  Glandula  apparuit  fubftantia  quidam 
glandulofa  a bafi  Cerebri  ad  ulque  duram  matrem  con- 
tinuata: qua  autem  pirteilla  duri  matri  illa  anne&itur 
cralliorvilebatur,  indi  mox  tenuior  reddita  verfus bafm 
funiculi  Nervi  fpeciem  referebat.  Anti  eandem  fereba- 
tur Ventriculus  quartus. 

Cerebellum  figura  6c  prope  magnitudine  Co- 
lumbini Ovi , fed  in  eo  lamellarum  Rami  longe  rariores , 
quam  in  Homine  aut  brutis.  Caena/  in  Cerebello  inii- 
gnis notata,  Stad  quartum  ufque  Ventriculum  fe  por- 
rigens- 

Neniarum  epicorum  Halamur  t fivi  continuatus  pro- 


ce Iliis  non  tegebatur  partibus  Cerebri  lateralibus,  fisd 
conftituebat  tubercula  qnadam  peculiaria,  qui  utrinque 
! Ventrieulur  unus,  & is  lic  fatis  mnnlfeftus , communi- 
i cans cum  Ventriculis  reliquis  fub  expaniione  Cerebri, 

| qui  verfus  Cerebellum  continuatur.  Ut  adeoque  in  Ce- 
i rebro  aquilino  fex  Ventriculi  confpiciantur. 

1 Quo  loco  Nervus  opticus  corneam  penetrat  non  de- 
1 prehenfum  eft  foramen  rotundum , fed  oblongum, 
j Humor  Crystallinus  & antirii parte . & po- 
ftica  planior , media  convexior  in  morem  caie  hollaimici. 

P u m l l a hic  cornalea , Iri/  flava.  • 

Ossis  Spongiosi  vices  fupplcbat  Membrana 
quidam  folida,  crrrutei  modo  circumiens , R:  Nereu 
recipiens  non  tantum  ab  odorator» , fed  & ab  altero  illo 
Nervo  qui  per  orbitam  oculi  poflerhis  accedens  cum  pari 
denique  fuo  concurrit,  & in  roflri  interiora diftributu» 
in  varios  ultimi  ramulos  difterminatur.  HuicNervoas- 
fidebat  Glandula  quidam  Conglomerata  , Vafculum 
fuum , utapparet,  verfus  Narium  foramina  emittens. 

Sub  Pentonao  Intestina  involvente  paifim  io- 
venti  minuti  & rotundi  globuli  (anglanduli)  Ovis 
formicarum  non  abii  miles , qui  preffu  unguis  attriti  cum 
flrepitu  rumpebantur. 

P a N c r‘e  a s alteri  parte  fubrotundum  & planius,  al- 
teri in  longum  protenfutn. 

Ad  latera  Veni  Cavicirca  Renesnotata  corpora  duo 
Glandulofa  oblonga,  in  tendines  tenuiflimos  delinentia. 

In  Cordis  finu  dextro  valvula  carnofii  tricuspi- 
dem vices  fupplcbat,  quod  & in  volucribusaliisdepre- 
henfum . 

In  U R o P r a 1 1 extremo  corpora  duo  glandulofa  & 
quidem  cava  , cellulilque  pluribus , in  oflium  commune 
conte  nra  fiia  exportantibus  diflmfta. 

Ossium  hiftoriam  attexere  non  placuit , ut  in  fcele- 
tis  ^/lldrovandi , aliisque  paflim  obviam.  OJfi/  tamen 
Hyoidet  conformationem  ut  Iceletis  non  annexam  figuri 
exprimere  libuit  in  ir  Mcd.  BORRICHIUS  da 
Sapientia  veterur. 

Myologia  ejusdem 


S T E N o N I o 

exhibita. 

Hlftoriam  Mufculorum  Aquili  hanc  exhibet  STE- 
NO  N IUS  Obf.  117.  I,b.  1. otB.  Dan. 

5.  I.  Dc  Aiufculit  Capitis. 

1.  Cum  cute  Capitis  erat  refifeta  Mufculi  cujusdam 
extremitas  inferior,  cujus  fuperior  extremitas  parti  po- 
lieriori  orbiti  oculi  huic  vidno  Oifi  Cranii  iiipr* 
orbitam  firo  anneftcl^fcr. 

a.  Maxillam  infcrl^wm  deducens  mufculus  extremi- 
tate polteriore  annefeit  ur  Cranio  pofl  aures , medio  fuo, 
quod  admodum  breve  eft,  fertur  immediati  lapra  Mem- 
branam, quiconflituit  meatas  auditorii  inferiorem  & 
poiieriorem  partem , antei  lore  extremitate  anneiiitur  li- 
nei luium  dt  polleriori  maxilla:  inferioris.  * 

3.' Va- 


Digitized  by  Google 


De  A cl 

Validiffimui  omnium  Maxillam  inferiorem  moven- 
tium eft , qui  iliam  forium  verfus  anteriora  trahit , cujus 
extremitas  pofterior  anneditur  maxilli  inferioris  parti 
pofteriori&  interiori,  anterior  autem  extremitas  anne- 
fhtur  & Oifiquod  vomeris  parti  pofteriori  refpondet,  & 
o fit  quod  anteriora  palati  conflituit,  huic  Olli  carnes 
otrinque  immediate  anne&untur,  ita  ut  totum  Os  nil  fit 
nili  Mufculi  compofiti  tendo  intermedius  in  Os  mutatus. 

4-  Quicrotaphiri  refpondet  mufculus  non  habet  api- 
cem cui  inferatur  eo  modo  quo  in  maxilla  aliorum  anima- 
lium, *!eft  tamen  tuberculum  aliquanto  ab  articulo  ver- 
fas  anteriora  remotum , cui  infentur.  Illi  adhan  et  Mu- 
fculus qui  Madeteri  refpondet. 

j.  Os  intermedium  inter  Cranium  & maxillam  infe- 
riorem habet  duos  Mufcuios  ad  minimnm.  Quorum  pri- 
mus hahet  extremitatem  alteram , in  Cranio,  cxpaniam 
a medio  balis  retrorfum  verius  exteriora , alteram  cx- 
panfam  fecundum  longitudinem  ipfi  os  Offis  intennedii. 
Secundus  habet  extremitatem  unam  in  latere  inferiori 
intermedii  , alteram  extremitatem  interius  verfus  pofte- 
riora  & inferiora  maxilla'  inferioris. 

6.  Quidam  fibra  Mufculofi  ab  angulo  pofteriori 
maxilli  inferioris  unius  lateris  transvernm  fub  alpera 
Arteria  verfus  angulum  oppofiti  lateris  feruntur. 

Dt  Mufatlts  Oculorum. 

Inter  Mufcuios  oculi  prim6  occurrit  Palpebram  attol- 
lens, fub  quo  litus  Mufculus  obliqui  defeendens  fub  fe 
continet  Glandulam  fitam  in  Oculi  cantho  anteriore,  qua: 
colore  quidem  Mufculum  refert , fed  vafe  excretorio  in- 
figni  prxditl perforat  Membranam  nidiuntem  loco  fa- 
tis propinquo  iirii  cornei. 

Priter  attollentem  palpebri , 8c  prxter  Mufcuios 
Mcmbranx  niditantib  feptem  alii  Mufculi  reperiuntur. 

Obliquorum  extremitates  a globo  oculi  averfi  in  can- 
tho oculi  anteriori  reperiuntur , non  multum  remoti  ab 
invicem , quo  fit  ut  T roeblex  ibi  nec  prxfentia , nec 
ufus. 

Duos  Membrana  niditans  habet  M ufculos , ex  quibus 
folus  Pyriformis  fufficeret  aperiendi  Mcmbranx , fed  fi- 
mul  eonftringeret  nervum  opticunlr  nifi  eodem  tem- 
pore in  partes  oppoiitas  traheretur  ab  alio  Qnadrilatero, 
cujus  altera  extremitas  cornei  anneditur  , altera  nulli 
parti  annexa  canalem  tendineum  foiniat,  perquempy- 
riformis  Mufculi  tendo  tranfit.  Aperienda:  Membranx 
niditanti  vitietur  futticere  ipia  vis  elallica  feu  reliilta- 
trix  Membrani  concurrens  cum  convexitate  Tunicx 
cornei. 

Admirandum  Dei  artificium  ex  direrfbrum  animalium 
comparatione  indies  evadit  manifeftius , mirantur  omnes 
T cochlearem  in  OculisHominum  & quadrupedum, ti;  qui- 
dem jure:  fed  admirationem  omnem  fuperat,  quod  fine 
trochlea  oculum  movens  in  avibus  novum  genus  trochlei 
longi  artificiofiua  niditanti  Membranx  dederit.  Qui  ne- 
gat libertatem  & prudentian^caufi  univerfali , difeat 
primo  medianicam , inde  perluftret  animalium  variorum 
fabricas , & vel  Hominem  exuat  oportet , vel  liberum 
agens,  & prudenuilimum  admittat. 

. * 


U I L A.  »32 

Dt  MufcuUi  Lingu * , Offii  Hjtidis,  Ingluviei 

C?  .Sljprr*  %sirteri*. 

>•  Primus  & Infimus  habet  in  itedio  tendinem , cujus 
oppofiti  extremitates  ad  latera  maxilla- inferioris  utrin- 
que & retrb  maxillas  feruntur. 

а.  Habet  itidem  extremitates  oppofitas  utrinque  In 
latere  interno  maxilli  interioris , 4 medio  maxilla'  ^ an- 
gulum anteriorem  continuando , & in  loco  inter  extrema 
medio  tendinem. 

i • Circa  medium  primi  ofiis  Lingux  ad  latera  utrinque 
exit  Mufculus , qui  ufquc  ad  medietatem  feri  cfurem  fe- 
cundi Ollis  refpondcntium  cruribus  Olfis  H yoidis  aliorum 
animalium  continuatur. 

4 • A parte  pofteriore  prim  i Offis  exiens  M ufculus , in 
apicem  Lingua:  inferius  terminatur , eum  verfus  inferiora 
incurvans. 

1-  Ab  uno  crure  jWmi  Offis  in  alterum  crus  ejusdem 
ollis  traRsverfini  fub  fecundo  Ode  feruntur  fibri  carnofse, 
depreffiim  apicem  lingux  in  diredum  elevantes. 

б.  Ab  apicibus  crurum  primi  Ollis  fertur  utrinque 
mufculus  ad  fecundum  ordinem  fcrranum. 

7-  Offis  H yoidis  exterior  mufculus  habet  extremita- 
tem a nteriorem  verfus  partem  anteriorem  Offis  H yoidis 
fuperitis  ar  te  articulationem , pofteriorem  extremitatem 
in  parte  pofieriore  maxilli  inferioris  partim  exterius, 
partim  interius. 

8.  Genio  Hyoides  prieedente  major  habet  extretni- 
tatem  unam  in  parte  pofteriore  Offis  Hyoidis  alteram  in 
media  maxilli  inferioris. 

9.  Ultra  articulum  utrinque  exftat  apex  ofleus,  unde 
ut  ex  reliqua  parte  fecundi  Oifis  mufculus  retrorfum  fer- 
tur verfus  maxillam  inferiotem. 

i o.  Circa  regionem  articuli  alius  mufculus  obfervatur  •' 
cujus  oppolita  extremitas  eft  in  parte  pofteriore  & infe- 
riore primi  cartilaginis. 

Fibrarum  mufculofarum  circa  ingluviem  toto  dudu 
colli  expanfarum  quidam  utrinque  circa  aciomii  regio- 
nem habent  exti  einitatem  fuam  pofteriorem,  unde  afeen- 
dentes  ad  latera  aliquantulum  expanduntur,  & verfus  po- 
ftcriora  reflexi  undem  habent  extremitatem  fuam  ante- 
riorem in  Olle  Cranii  ante  extremitatem  temporalis , fu- 
pra  latus  fuperius  auditorii  meatus. 

i.  Alii  fibri  habent  extremitatem  inferiorem  utrin- 
que in  narte  anteriori  & media  crurum  Offis  bifurcati , 
quod  ell  ante  fternum,  unde  alcendentes  expanduntur 
fupra  ingluviem,  & verfus  pofteriora  reflexi  vel  ipfum 
collum  ambiunt,  ve!  poftcriuscuti  inferuntur  ,&  hi  fi- 
bri omnes  fua  ccmflridionc  ferviunt  ad  exprimenda  con- 
tenta in  ingluvie. 

J.  Duo  Mufculi  afeendentes  ad  latera  Afperi  Arterias 
habent  extremitatem  inferiorem  adhirentem  fterno, 
quam  disnjperam ; inde  afccndunt  utrinque  annexi  afpe- 
n Aiterii;  extremitate  fua  fuperiore  quo  pertingant, 
non  obfervavi. 

Circa  bifurcationem  Afuerat  Arteria,  elegans  artifi- 
cis liberi  agentis  indicium  detegitur  ex  avium  compara- 
tione cum  quadrapedibus  j cum  vocis  gratia  in  diverfis 
avibus  diveriam  mufculoruru  fabricam  bifui  cationi  Afpe- 
ra  Arteriz  dederit,  quorum  nullum  veftigium extat  in 
Sa  Ho- 


1 


140  D e A 

Homine  Sc  quadrupedibus  mihi  vilis,  ubi  omnes  vocis 
mufculos  capiti  Arteriae  junxit.  In  aquila  mufculorum 
voci  fervientium  plura  paria  reperiuntur,  primi  paris  ex- 
tremitas fuperior  ad  aliquot  digitos  fupra  bifurcationem, 
inferior  in  prima  Cartilagine  exterius.  Hocparvidetur 
dilatare  locum  divifionis  feu  bifurcationis. 

t.  In  ipfis  jam  bifurcatae  ramis  exterius  aliae  fibra:  re- 
periuntur,  quarum  extremitas  fuperior  in  prima  ramo- 
rum Ini  tilagine , inferior  feniim  in  lingulis  cartilaginibus 
inferioribus , adeoqueferviunt  conjungendis  cartilagini- 
bus ramorum.  Catera  non  examinavi. 

• 

(.  1 1.  De  Muf culis  Celti.  # 

Mufculorum  Cranio  continuatorum 

exteriore  parte  Colli, 

PR  imus  habet  extremitatem  fuperiorem  expanfam  in- 
ter temporalem  mufculumdc  medium  occipitis,  infe- 
riorem in  proceilibus  lateralibus  vertebrarum  quartae, 
quinta: , fexti. 

Secundus  Digaftricus  habet  extremitatem  fuperiorem 
circa  medium  occipitis,  fubconcurfupnrcedentis  paris, 
inferiorem  in  fpina  vertebra:  decima  tertiae.  Hujasniu- 
fculi  primus  venter  longus  eft  duos  digitos  cum  dimidio, 
tendo  intermedius  longus  tres  digitos  circiter , tendo  in- 
ferior excipit  novem  mufculos  a novem  diverfis  verte- 
bris, quorum  quatuor  fuperiores  recipiunt  extremitate 
fua  fuperiore  fuos  finguli  mufculos  continuatos  verte- 
bris inferioribus.  Inter  utrumque  Pigaftricum  colli  eft 
aliud  genus  mufculorum , cujus  extremitas  inferior  eft  in 
tribus  fpinis  vertebrarum  colli , incipiendo  ab  illa  qui 
proximi  eft  fupra  fpinam  cui  infentur  Digaftriciextre- 
' initas  inferior. 

Tertius  habet  extremitatem  fuperiorem,  incipien- 
tem ad  latus  externum  primi  Paris , & expanlam  fecun- 
dum exteniionem  Apophyfis  lateralis  Cranii,  inferio- 
rem in  medio  colli  drea  fecundam,  tertiam,  & quartam 
vertebram. 

Quartus  habet  extremitatem  fuperiorem  expanfam 
fub  extremitate  fuperiore  trium  pridi&orem  inferiorem 
in  Ipina  vertebrarum  fecundi  & tertia:. 

Quintus  habet  extremitatem  fupenorem  rirca  medium 
occipitis , inferiorem  in  parte  fuperiore  fpirrae  fecundi 
vertebra:. 

Sextus  habet  extremitatem  fuperiorem  ad  latus  prae- 
cedentis , inferiorem  in  prima:  vertebri  parte  i fpini  re- 
gione verfus  latus. 

Mufculorum  Cranio  continuatorum  parte 
interiere  Colli. 

j.  Habet  extremitatem  fuperiorem  latam  expanfam 
a medio  Cranii  verfus  proceffum  lateralem , inferiorem 
in  medio  vertebrarum . indpiendo  a prima  & continuan- 
do per  plures  fequentes  vertebras. 

x.  Habet  extremitatem  fuperiorem  fub  pricedenti , 
magis  tamen  verfus  latus , inferiorem  ad  latera  colli , in- 
dpiendo itidem  a proceifibus  primi  vertebri  & conti- 
nuando per  fequentinm  plure*. 


U I L A.  * 

Mufculorum  inter  trimam  vertebram , 

Cr  reliquas. 

t.  Ad  latera  tuberculi  quod  corpori  vertebrae  refpon- 
det,  utrinque  extremitas  fuperior  eft  mufoili,  cujus  ex- 
tremitates inferiores  feruntur  intra  proceftus  laterales  fu- 
periores , verfus  locum  articulationis  vertebrarum  ter- 
tii , quarti , fexti  , ubi  incipit  etiam  per  apophofio 
vertebri  continuari  deorfum  ; inde  magis  ad  latera  ex- 
trorfum  continuatur.  . * 

1.  Sub  pra-di&o , verfus  anteriora  firuseft  mufculus 
eXiguus , cujnsaltera  extremitas  in  corpore  fecundi  ver- 
tebri fuperius  verfus  medium,  & etiam  in  primi  verte- 
bri laminea  ofiea , altera  in  tertii  vertebri  proceflu  la- 
terali fupenori. 

Parte  Pofieriori. 

Unum  par  mufculorum , cujus  extremitas  fuperior  eft 
in  limbo  inferiori  primi  vertebri , inferior  ad  latera  fpi- 
ni fecundi  vertebri. 

Parte  laterali. 

Unum  par , cujus  extremitas  fuperiorad  latera  prima: 
vertebri,  inferior  fuperius  inproceftibus  lateralibus  in- 
ferioribus fecundi  vertebri. 

Mufculorum  inter  fecundam  vertebram  (T 
inferiorem  antica  parte. 

• 

1.  Habet  extremitatem  fuperiorem  ad  fpinijxjfte- 
rioris  latus  inferius , & in  proceflus  lateralis  parte  fpinan» 
refpidente,  inferiorem  totam  in  fequentis  vertebri  fpi- 
nx  parte  fuperiori. 

1.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  fecundi  verte- 
bra proceftus  lateralis  parte  pofleriore , iuferiorem  in 
fex  vertebris  fcquentibus , & tandem  in  concurfii  cum 
extremitate  inferiore  digaftrici  fupra  deferipti. 

j.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  parte  laterali 
proceftus  lateralis  fecundi  vertebri  .inferiorem  in  parte- 
luperiori  procefluimi  lateralium  tertii  vertebri. 

Mufculorum  inter  tertiam  vertebram  Cr 
fequentes  antica  parte. 

1.  Habet  extremitatem  fuperiorem  ad  latera  fpini, 
inferiorem  in  quinti  apicibus  anticis  foliam  includen- 
tibus. 

x.  Habet  cxcremitatem  fuperiorem  in  proceilibus  la- 
teralibus inferiorem  in  quarti,  quinti,  & fexti  apicibus. 

j.  Habet  extremitatem  fuperiorem  interius  ad  latus, 
inferiorem  in  fequenti  vertebra  teri  ad  latus. 

Pefiica  parte. 

1.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  parte  inferiore 
fpini,  inferiorem  in  parte  fuperiore  fpini  quarti- 

t.  Habet  extremitatem  fuperiorem  pofterius  fub  pro- 
ceftj  laterali,  inferiorem  in  toto  fpatio,  quod  eft  intra 
fpinam  & partem  fupriorem  proceflus  lateralis  fequen- 
tis vertebri.  H 


Digitized  by  Google 


De-  A -q. 

f.  Hifort  extremitatem  fuperiorem  extra  praxteden- 
tem  in  proce fiu  laterali,  inferiorem  ad  latera  fexta:  & 
feptirarr. 

Mufculorum  inter  tf «artum  vertebram  O" 
fetjutnus  parte  antica. 

i.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  divifione  fub 
Tpina , inferiorem  in  duabus  proximi  fequer, Cibus  verte- 
bris aliquantulum  a medio  verfus  latera. 

i.  Habet  extremitatem  fuperiorem  inter  Apophyfin 
lateralem  & fpinam , inferiorem , fuperius  verfus  latera 
fequentia. 

).  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  ipfa  Apophyfi 
laterali  , inferiorem  in  fequentibus  vertebris  , quinta , 
fexta,  fextima,  & odava. 

*.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  proceflus  late- 
ralis parte  laterali  inferiore  , inferiorem  in  fequentis  ver- 
tebra; procdfu»  Lateralis  parte  fuperiore- 

* 

Poflica  Parte. 

t.  Habetextt-etnitatem  fuperiorem  in  parte  fuperiore 
(pina t quarta:  vertebra: , inferiorem  in  parte  fuperiore 
fpinzquintz. 

x.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  procelTus  late- 
ralis inferioris  parte  pofteriore,  inferiorem  in  quinta,  fex- 
ta, feptima,  odava,  torliun  & nona  vertebra.  • 

Mufculorum  inter  quintam  vertebram  Cr 
fequentis  antica  parte. 

t.  Habet  extremitatem  fq^eriorem  in  parte  fuperiore 
ad  latera  folli  media; . inferiorem  in  parte  fuperiori  li- 
quentis. 

i.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  Apophyfi  & 
fub  Apophyfi , inferiorem  in  fexta , feptima , ottava. 

j.  Habet  extremitatem  fuperiorem  inter  Apophyfin 
& proccffiira  lateralem , inque  ipla  parte  laterali  & in- 
feriore vertebra: , inferiorem  in  fequentis  vertebris  pro- 
etiTu  laterali  luperiu*. 

Pejitca  Parte. 

Habet  extremitatem  fuperiorem  fecundum  amplitu- 
dinem anguli  inferioris  fub  apice  qui  eft  loco fpinre,  in- 
feriorem partim  in  fequentis  medio  partim  in  proceilibus 
lateralibus  feptima:,  octava: , & in  extremitate  inferiore 
digaflrici  colli. 

A/ufcultrum  inter  fex  tam  vertebram'  O* 
fequentis  anttei  Parte. 

Tria  fiant  paria  ut  in  pr.-ecedente , pari  modo  fe  haben- 
tia , fcd  & poftica  pat  te  fitus  concurrit  cum  raufculo  po- 
ftico  praecedente  , nifi  quod  hic  incipiat  (id  quod  &fe- 
quentes quatuor  imitantur)  fibras  longiulculas  emittere 
verius  medium  tubemilum  o&avae , nona:,  decima:,  un- 
decima-. Sc  duodecimi. 

Ulteriorem  colli  mufculorum  £natomen  per  alias  oc- 
tupatwucs  bou  continuavi.  Qui  Deum  in  operibus  natu- 


u I E A.  IafT 

ra  quierunt , ut  ubique  ali4sfic  in  colli  varia  longitudine 
lecuntlum  varias  animalium  fpecies prudentem  artificem 
agnofeunt,  dum  brevius  collum  illis  dederit , quibis  ar- 
tuum anteriorum  extrema  diftinxit  in  digitos  verfuso- 
mnia  corporis  loca  mobiles:  quibus  atitera  illos  negavit, 
caput  longius  A trunco  removendo  & vertebrarum  col'i 
numerum  augendo,  roftri  extrema  digitorum  vicibus 
fungi  voluerit. 

S*  III.  De  mufculis  fervientibui  communi 
cavitati  Thoraci s Cr  Abdominis. 

Numerantur  feptem  Coffiever*  & dra  fpuria* , qtut 
collo  proximae,  fecusae  in  Homine,  ubi  fpuriae  lumbis 
proxin*  lunt.  Prima  fpuriaram  admodum  brevis  eft,  ha- 
betque  mufculum  ultima:  colli  vertebrx  continuum.  Se- 
quens fpuriarum  fefe  extendit  ferC  ad  angulum  medium 
viarum  collarum  , habetque  duos  mufculos,  unum 
prinue  Thorads;vertebra: , alterum  prima:  colbe  fpuria: 
continuatos. 

Cofta:  vera:  dividuntur  m duas  partes  per  articulatio- 
nem connexas , quarum  altera  fterno  proxima  eft,  & re- 
fpondet  parti  coftarum  cartilaginea:  in  Homine , altera 
vertebris  jungitur.  Hinctresinqualibetcoftaveraarti- 
culationes  inveniuntur , una  coda:  cum  fterno , altera  co- 
fta cum  vertebrae , tertia  inter  partes  colit.  Praecipuus 
coftarum  motus  geminus  eft  unus  verfus  collum,  quoin- 
fpiramus , alter  verfus  lumbos , quo  exfpiramns , mi  mo- 
tui fervientes  fibrre  motrices  inclinantur  verfus  collum, 
huic  infervientes  verfus  lumbos  inclinantur. 

Inter  duas  ultimas  coftas  in  parte  intervalli  fterno  pro- 
xima miHre  fibra;  mufculoli  reperiuntur , in  altera  vero 
ejus  parte  refpiciente  vertebras  mufculus  eft  , verfus  lum- 
borum regionem  inclinatus:  forti  fub  Ofielfehii.  quod 
i litu  fuo  jam  tum  remotum  fuerat , ohfervandi  silent  alii 
vertebriscontinui  verfus  collum  inclinati. 

In  penultimo  intervallo  coftarum  in  parte  fterno  pro- 
xima unius  tantum  generis  fibra:  funt , omnes  verfus  lum- 
borum regionem  inclinat* , at  in  parte  ejusdem  intervalli 
vertebris  proxima  fibra:  exteriores  verfus  regionem  col- 
li-, interiores  verius  regionem  lumborum  inclinant,  quin- 
imo  tntercoftalium  interior  omnia  collarum  intervalla 
implet,  eftque  inclinatus  verfus  regionem  lumborum, 
hic  coftas  verfus  lumbos  trahit,  Scfp.itiaintercoftaliaarv- 
guftiora  reddit,  adeoque  exfpirationi  fervit 
Intra  Thoracem  in  parte  coftarum  fterno  proximi  in- 
fignis  Mufculus  confpicitur , cujus  extremitas  altera  in 
apice  fternianteprimam  collam  , altera  in  tertia , quar- 
ta, & quinta  coftarum , hic  fpatiaintcrcoftalia  ampliora 
reddit  & ftermim  a fpina  abducit , adeoque  inlpirationi 
inferv it.  Hujus  antagomfta  dl , 

Obbquus  exterior , potius  Trasisvcrfus  dicendus  > qui 
habet  extremitatem  alteram  indpientem  in  parte  fterni 
circa  quatuor  ultimas  coftas,  & continuatum  per  lineam 
albam  ulque  ad  digiti  cum  dimidio  diftantiam  ao  Ofle  pu- 
bis, alterum  & iti  omnibus  collis  (tanto  magis  verfus 
vertebras  recedendo  ab  articulatione  media  coftarum , 
quanto  coftae  fuerint  a prima  remotiores,)  & inmargine 
lfchii  quaiitoto:  fibra:  a fterno  remotiores  videntur  ob- 
liquiores , conftringit  interftitia  coftarum , 8c  adducit 
ftemum  ccrfus  fpinam,  adeoqutrexpirationi  fervit. 

Re&i medietas odlibus pubis  proxima,  tota  Kndinofa 
S } ell. 


142  "De  A o_ 

ed  , medietis altera maxhnafui parti  «dhxretderni mar- 
gini 1 reliqua  prima;  coite. 

Ab  eadem  prima  coda  feruntur  fibr*  ad  Offis  Ifchii 
marginem  anteriorem,  quarum  qu.T  viciniores  funt  linex 
albx,  funtre&x,  qux  autem  inde  funt  remotiores,  len- 
fim  magis  evadunt  obliqua. 

Sub  redis  jacent  obliqui  interiores  ob  Ode  pubis  obli- 
que verfus  Oci  ni  marginem  pergentes. 

Quatuor  ultimi  modo  deferipri conveniunt,  qua  fer- 
viunt  excretioni  contentorum  communis  cavitatis  ■ quam 
in  avibus  thorax  & abdomen  condituunt , Membranis 
pluribus  in  varias  cellulas  divifam,  diffcruntdum  qui- 
dam trahunt  Oermim  reda  verfus  fpinam , alii  reda  ver- 
ffis  pubem,  alii  obliqui  & verfus  fpinam  & verfus  pubem. 

Sed  in  Homine  licet  Diaphragma  duas  formet  cavita- 
tes . cum  tamen  amplitudine  fua  mobile  fit , non  impedit 
quo  minus  mufculi  abdominis  feryiant  etiam  excretioni 
aeris  per  pulmones,  feu  expirationi.  • 

/.  IV.  De  A/uf culis  in  Uropygio  fuit. 

1.  Par  quod  in  medio  fitum  eO  habet  extremitatem  al- 
teram in  OOe  quod  facro  refpondet , alteram  ad  latera 
fpinarum  fingulurum  Uropygii,  fub  quo  alixfibrx car- 
nea; ad  latera  fpinarum  obfervantur. 

а.  I labet  extremitatem  alteram  in  Ode , quod  facro 
refpondet,  & lingulis  procet  I ibus  transvertis  Uropygii, 
alteram  fupra  duas  pennas  verfus  medium  uropygii. 

).  Habet  extremitatem  alteram  in  ipfis apicibus  pro- 
celluum  transverforum  Uropygii,  alteram  ad  latus  ex- 
ternum ultimi  pennx. 

4.  Habet  extremitatem  alteram  verfus  commifluram 
offium  pubis , alteram  verfus  duas  ultimas  pennas. 

5.  Habet  extremitatem  alteram  fub  prxccdente  ali- 
quanto latiorem  cum  non  modoOffi  pubis , fed  & parti 
Offis  Ifchii  angulum  condimenti  cum  Ode  pubis  neda- 
tur,  alteram  verfus pennascirca  medium  fitas. 

б.  Habet  extremitatem  alteram  in  margine  poderiori 
& interiori  Oll  is  Ifchii , alteram  verfus  medium  poderio- 
rum  Offium  Uropygii. 

7.  Habet  extremitatem  alteram  fub  rransverlis  pro- 
ceflibus  Uropigii  , alteram  latiorem  verfus  medias 
pennas. 

8.  Sub  hoc  fitiu  inter  proceflus  transverfus  anteriores 
& medios  fertur  indar  vertebralium  mufculorum. 

f.  V.  De  Mufculis  jungentibus  nlnrum  Ojfu 
inter  fe  , tr  cum  OJfibus  trunci. 

Alarum  Olla  dividi  poffimt  in  7.  ordines : 1 . ed  fcapu- 
lx &:  Claviculx  t.  Humeri  j.  Cubiti  & Radii.  4. Carpi  ex 
duobus  odiculis  compofiti  5.  Ollis  antepenultimi  dupli- 
cati in  medio  aperti,  cum  officulo  quod  exterius  ipft  ad- 
dat. 6.  Offis  penuitimi  cum  odiculo  quod  interius  ipfi  ad- 
dat 7.  Ultimi  Odis  quod  fimplex  & unicum : tot  hic  Os- 
fium  ordines  numerantur,  quot  in  manu  Hominis  inter 
truncum  & extremum  pollicis  apicem , quo*  ordines  reli- 
qui digiti  uno  ordiDC  fuperan*. 


tl  1 L A. 

I.  Eorum  qui  cermtBunt  duos  primos  Wdints 
cum  trunco  vero  inter  fe. 

I.  H abet^exTre mitntem  alteram  partim  in  plano  fter- 
ni,  partim  in  media  demi  fpir-a .prope  marginem , partim 
iu  Oflc  bifurcato  quod  ante  dernum  ed  , alteram  tum  in 
linea  afpera  humeri,  tum  in  alia  linea  ii  capite  interiori 
humeri  extenfa  ufque  ad  finem  linex  afpera,  edqtiemu- 
fculus  infigr.is  cralbtiei. 

*•  Parte  exteriori  & fuperiori  prxcedentis  exiguus 
Mufculusconfpicitur,  cujus  extremitas  altera  in  parte 
offis  bifurcati , ante  dernum  fiti,  apici  proxima,  altera 
in  ipfa  pe&orali , tenuis  ed  & latos,  & emittit  tendinem, 
a quo  in  vicinia  alxexit  mufculus  exilis , fed  tamen  com- 
politus  itat,  ut  alter  ejus  tendo  bifidus  carnes  amplexetur, 
alter  unitus  carnes  fubintret. 

j.  Habet  exy:emitatem  alteram  partim  in  angulo , qui 
ed  in  derno  inter  fpinam  & planum  ejus,  parti  m in  Mem- 
brana tendinofa,  expanfa  inter  anteriora  demi  & concur- 
fum  claviculx  cum  derno,  inde  traniit  fub  ligamento 
conneiflente  clav  iculam  cum  fcapula , & inferitur  apici 
anteriori  linexafperxhumeri. 

4.  Habet  extremitatem  alteram  in  claviculx  parte  an- 
teriore Sc  poderiore  derno  proxima ; alteram  in  apice  in- 
teriore humeri. 

t.  Sub  clavicula  confpiciuntur  carnes  mufculofe,  qua- 
rum altera  extremitas  in  parte  inferiore  claviculx  eft , al- 
tera in  lirea  demi  claviculx  proxima. 

6.  Habet  extremitatem  alteram  expanfam  fupra  co- 
darum quartam,  quintam,  fextam,  feptimam  Sc  0&3- 
vam  (ubi  tres  dentes  carnei  confpiciuntur,)  alteram  fub 
fcapula,  & refpondet  ferrato  majori 

7-  Habet  extrcmitatcirtBtcram  in  plano  exteriori  (ca- 
puli, maximam  partem  (capuli  occupantem , alteram  in 
cavitate,  quxeft  fuperius  in  Olfe  humeri,  vel  potius  in 
margine  anteriore  ejus  cavitatis. 

8.  Habet  extremitatem  alteram  in  latum  expanfam 
primo  in  linea  inferiore  fcapulx , inde  per  lineam  obli- 
quam ufque  ad  viciniam  claviculx , alteram  in  capite  hu- 
meri prope  claviculam  , qui  mufculus  perforatus  dici 
poterit  j quandoquidem  (equens 

9.  Mufculus  habeat  extremitatem  alteram  transeu ri- 
tum per  medium  hujus  mufculi  ufque  ad  Os  fcapulx,  alte- 
ram in  prima  verarum  codarum. 

10.  Habet  extremitatem  alteram  in  parte  fcapulx  an- 
teriore bc fuperiore , alteram  intotoduflu linex  afpera 
humeri,  & quidem  in  parte  homeri  exteriore. 

II.  Habet  extremitatem  alteram  inconcurfu  clavicu- 
lx cum  (capula,  alteram  in  plano  quod  ed  infra  lineam 
afperam  humeri. 

• 

1.  Eorum  qui  conncflunt  duos  priores  ordines 
cum  tertio  , C r reliquis. 

1.  Habet  extremitatem  alteram  expanfam  in  latam 
Membranam,^  annexam  partim  capiti  claviculx. partim 
capiti  interiori  humeri , alteram  bifidam,  utpote  & radio 
& cubito  infertam.  Ejus  fabrica  fimplex  ed , ubiexpan- 
fionestendinoixutrinque  fupra  carnes  eleganter  confpi- 
ciuutur. 


».  Ha- 


D e . A o. 

x.  Habet  extremitatem  alteram  partim  inScapul.xli- 
oea  inferiori  humero  proxima , p.i;  tim  in  ipfo  Humero 
exterius  ultra  duorum  digitorum  diftantiaro  intraarticu- 
lattonem  cum  fcapula, 

i.  Habet  extremitatem  alteram  totam  carneam  in  la- 
tere Humeri  fuperiore,  alteram  uni  cum  extremitate.al- 
tera  praecedentis  mufculi  concurrentem  in  unam  mem- 
branamteriflinofam , cuiexiguus  Anconeus anncditur , 
nuar  expanfio  tendinofa  infenrur  pofterius  & : Radio  & 
Cubito. 

tf.  Mnfculus  exilis  lecundo  pedorali  fuperiusdeferi- 
pto  altera  extremitate  unitus  habet  extremitatem  alte- 
ram in  latere  exteriore  humeri  circa  articulationem  cum 
cubito. 

5.  Habet  extremitatem  alteram  carneam  proceden- 
tis tendini  annexam,  utertpic  concurrit  ad  componen- 
dum tendinem  longum  qui  inferitur  procefliii  exteriori 
Metacarpi, 

(5,  7.  Eodem  loco  in  vicinia  Ollis  duo  parvuli  mufeu- 
li  habent  extremitatem  primam,  alter  terxlmofam , al- 
ter carneam  in  dido  tendine , fectndam  in  latere  interio- 
re Otiiculi  quod  proceffm  Metacarpi  per  articulationem 
Jungitur. 

8.  Habet  extremitatem  alteram  in  capite  externo  Hu- 
meri , alteram  totam  carneam  in  Cubito , non  procul  ab 
humero. 

9.  H abet  extremitatem  alteram  in  capite  interiore  Hu- 
meri, alteram  ad  lart»mterius  praicedei.tis  mufcnli. 

10.  Habet  extremitatem  alteram  in  humeri  capite  in- 
teriore fub  praecedenti , alteram  intra  inferiorem  pra.ee  - 
dentis  fed  longius  per  radjMn  excurrentem. 

11.  Habet  extremitatem  alteram  in  Cavitate,  quareft 
inter  duo  capita  inferiora  Humeri, alteram  in  Cubito  pro- 
pe articulum  cum  humero. 

In  (patio  inter  0(fa  tertii  ordinis , 
exterius. 

1.  Habet  extremitatem  alteram  inHumeri  capite  in- 
terno, altera  ejus  extremitas  tranfiens  per  thecam  medio 
loco  litam  in  latere  exteriore  articulationis  dividitur 
in  duos  tendines , quorum  umisabitinoihculum,  quod 
eft  fupra  Apophyfin  Metacarpi,  alter  fub  alio  tendine 
tranfiens  in  articulatione  cum  Ofle  penultimo  alar , obli- 
qui retrorlum  in  pofteriorem  apicemejusdem Ollis  in- 
feritor. , 

1.  Habet  extremitatem  alteram  in  vicinia  proceden- 
tis magis  verfus  pofteriora , forlitan  & in  parte  cubiti , 
alteram  trar.feuntem  per  thecam  angulo  flexionis  proxi- 
mam, 8c  mox  recipientem  alterum  tendinem  a parte, 
qu;E  diftinguit  Thecam  hujus  mufcnli  a theca  pneccden- 
tis,  & fic  ahit  in  latus  interius  Metacarpi. 

j.  Habet  extremitatem  alteram  intra  procedentes 
duos,  alteram  totam  carneam  in  pai  re  Cubiti  qu*  eft  vi- 
cina Carpo. 

f . Habet  extremitatem  alteram  totam  carneam  pan* 
tim  in  Radio  partim  in  Cubito  prope  humerum  , & occu- 
t interftitiurfl  utriufque  Ollis , alteram  in  Apophyfi 
etacarpi  concurrentem  cum  tendinibus  primi  & fecun- 
di mufculi  circa  Cubitum  & Radium  fiti. 

U Habet  extremitatem  alteram  totam  carneam  in  la- 


U I L A.  T43 

tere  interiore  Radii  quod  refpicit  Cubitum,  & maxim am 
partem  radii  occupa r , ita  tamen  ut  nec  humeri  nec  Carpi 
aitiq^um  attingat,  inferiorem  tranfeuntem  per  thecam 
ab  Angulo  flexionis  remotillimam , concurrentem  cum 
cavitate  articuli:  ubi  exiit  t Theca,  accipit  tendinem 
exigui  fed  elegantis  mufculi  Cmplicrs,  cujus  extremitas 
opjiolitacft  adlatusexteriusarriculi.  Hinc  pergit  fupra 
nominati  extremitas  ufque  ad  fequentem  Articulum , ubi 
fido  olle  Seftniotdeo  continuatur  ufque  ad  ultimum  O"- 
talie.  In  latere  exteriore  anguli  inter  Ofla  tertii  & quarti 
ordinisT  rochlea  reperitur  divifa  in  tresThecasjvelut  cre- 
nas libi  invicem  Parallelas,  per  quas  tendine»  feruntur. 

4.  In  [patio  inter  OJfa  tertii  ordinis  interius. 

1.  Habet  extremitatem  alteram  carneam  ultra  me- 
dietatem Cubiti  in  vicinia  humeri  , alteram  tianfeun- 
tem  per  finum  Odeum  tanquam  trochleam  fitum  in  latere 
interiore  articulationis  cum  Carpo , & inde  pariter  per 
latus  internis  liquentium  articulationum  transeuntem  in 
Os  ultimum. 

2.  Habet  extremitatem  alteram  totam  carneam  inci- 
pientem, ubi  definit  pr.Tcedentis  prima  extremitas,  & 
continuatam  feri  ad  vicinam  Carpi , alteram  transeun- 
tem per  finum  Ofleum  tanquam  trochleam  fitum  in  latere 
interno  Carpi  verfus  exteriora , unde  obi  ique  exiens  pro- 
pi  articulum  cum  cubito  ipfi  Metacarpo  inferitur. 

j.  Habet  extremitatem  alterari!  in  parte  interiore 
tendinis , qui  extenditur  A capite  interiore  humeri  ufque 
ad  tuberculum  internum  Oilis , quod  eft  inter  Cubitum  Sc 
Carpum , a quo  tendine  crcdederim  exire  fibras  tendino- 
fas  qu*  ab  uno  latere  abeunt  in  pennas  alarum, ab  altero  in 
radium , alteram  transeuntem  fub  tuberculo  Carpi  feu 
Oilis,  quod  elli  nter  Humerum  & Metacarpum , ufque 
ad  Os  penultimum  alie. 

4,  Habet  extremitatem  alteram  in  humeri  capite  in- 
feriore in  vicinia  pennarum, alteram  in  tuberculo  interio- 
ri Carpi  feu  Olfis  quod  eft  inter  Metacarpum  & Cubirum, 
videtur  aW  mufeuio  adhxrerc  qui  toco  ductu  pennis  per 
fibras  anncditur. 

5.  Circa  Offa  quinti  ordinis  in  angulo 
fexionis  exterius. 

1.  Habet  extremitatem  alteram  in  Membrana  tendi- 
nofa,  qua:  anneditur  pennis  Cubiti , & line®  anteriori 
Metacarpi,  alteramduplicem , cujus  pars  larga  Cubito 
proxima  eft  in  Cavo  planiori  Olfis  minoris  i duobus  iftius 
Articuli , pars  in  tendinem  exilem  definii,  qui  hic  refe- 
dus  erar. 

a.  Habet  extremitatem  alteram,  trifidam,  (Duoapi- 
ces  iftius  extremitatis  dividuntur  a ligamento  Ollis  parvi 
fiti  inter  Cubitum  Sc  Metacarpum-  Inter  hos  & tertium 
fertur  mufculi  primi  extremitas  fuperior.  Reliquum 
iftius  extremitatis  fuperius  anneditur  ipfi  margini  ejus- 
dem Offis  minoris  ultra  medietatem)  alteram  exilem  per 
crenam  in  margine  ejusdem  Oftis  tenuistranseuntemuf- 
quead  apicem  ofliculi  fiti  ad  latus  anterius  Ollis  fexti  or- 
dinis , ubi  accipit  fibras  carneas  antequam  oilictilo  anne- 
datur.  • 

}•  Habet  extremitatem  alteram  carneam  annexam 

inte- 


De  A q_ 

interiori  lateri  Offis  majoris  quinti  ordinis , alteram  trans- 
e mtem  pet  crenam  in  extremitate  ejudem  Oiris  litam 
obliqui  extroifum  ad  apicem  pofteriorem  Oifisf«fi  or- 
dinis. . 

Inter  utrumque  Os  quinti  ordinis  fitus  habet  extremi- 
ta.v-m  alteram  carneam,  utriusqueOflis  fuperficiei  adh*- 
rentem,  alteram  exeuntem  furfum,  & transeuntem  inter 
Ofla  quinti  ordinis  & pennas  ilUOfii  allitas,  ufquead  ulti- 
mam pennam,  quibus  pennis  adhaerere  videtut ; forfitan 
hic  contribuit  ad  pennas  eo  modo  intorquendas , qui  re- 
quiritur ad  intemitia  illarum  claudenda. 

{■  Sub  procedente  in  eodem  odium  interftitio  habet 
extremitatem  alteram  maxima  fui  parte  adhxrentem  Os- 
fis majoris  interiori  lateri  verfus  exteriora  parte  minore 
minori  Odi , alteram  transeuntem  extrofum  & per  cre- 
nam in  Ofle  fexti  ordinis  inter  extremos  apices  pennarum 
& ipfuni  Os  meantem  ad  ultimi  Oificuli  apicem  internum. 

$.  V I.  De  Mu f culi t jungentibus  pedum  Ojf* 
inter  fe , cr  cum  Offibus  Trunci 
cire*  femur. 

i.  Habet  extremitatem  fuperiorem  latam  & tendino- 
6m,  maxima  fui  parte  in  Ollis  Ifchkj  refpondentis  mar- 
gine fupremo  5t  pofteriori , inferiorem  anguftiam  & ten- 
dinofam  in  Olfis  tibi*  refpondentis  apice  fuperiori  8c  in- 
teriori. . 

t.  Habet  extremitatem  fuperiorem  latam  & tendino- 
fam  in  ejusdem  Oilislfchio  refpondentis  margine  pofte- 
riori  i fine  prxcedentis  Mufculi  ufque  ad  tuberculum  cir- 
ca [maximam  a fpina  diftantiam  (i  margine  anteriore 
ejusdem  Olfis  delcendit  alius  tendo  transverfim  per  inte- 
riorem fuperficiem  confinii  quod  eft  inter  carnes  & ten- 
dines) interiorem  cum  tendine  inferiore  vafti  externi 
concurrentem. 

3.  Habet  extremitatem  fuperiorem  latam  in  difti  Os- 
fis margine  pofteriori  incipiendo  a tuberculo  ubi  definit 
procedens , & continuando  fere  ufque  ad  imutp , inferio- 
rem transeuntem  per  Trochleam  elegantisiimain . cujus 
T rochlex  extremitas  fuperior  lateri  interiori  femoris  an- 
neititur , inferior  eiusdem  femoris  capiti  exteriori ; in 
medio  Trochleo  videtur  nodus  ac  fi  edet  principium  Os- 
fis  fefamoidei.  Ubi  Trochleam  attingit,  in  tendinem 
colligitur  fatis  craffiimjex  rotundo  planum,  nodumque 
format  feiamoidei  Osfis  principium,  lub  quo  nodoircrum 
exilior  redditus  ad  duorum  digitorum  diftantiam  infra 
caput  tibia: , pofterius  infcritur  in  tibiam,  quo  loco  tu- 
berculum exftat. 

4.  Sub  ho^fitas  habet  extremitatem  anteriorem  in 
medio  pofties  partis  femoris , pofteriorem  inter  Mufcu- 
tos  caude , fub  extremitate  pofteriorc  Mufculi  quinti 
cauda*. 

5.  Extremitas  fupqrior  Mufculi  glutxo  analogi  occu- 
pat totum  marginem  Osfis  Ifchio  refpondentis  a parte 
anteriori  incipiendo  & per  fuperiora  retrotfum  fecun- 
dum pofteriora  defcenoendo  ulque  ad  tuberculum  ubi 
definit  fecundus  tnufculorum  circa  femur , cujusfabnca 
Compolitaeft  ex  duobus  Mufculis,  tendine  inferiore  In- 
tra nredias  carnes  conter.to  ; carnes  exteriores  breviores 
funt,  interiores  aurem  longiores  occupant  magnam  par- 
tem ipfiusOsiis.  Inferior  extremitas  exteriora  Trochan- 
teris majoris  quali  in  circulum  ambit. 


U I L A,  , 

6.  Sub  boc  fitus  eftMufculm,  occupant  extremitate 
fua  fuperiore  maiginem  anteriorem  & medium  Osfi» 
Ifchii.  Extremitas  inferior  exterius  fub  T rochantere  ma- 
jore transverfim  fertur  fub  transverfa  extremitate  infe- 
riore MufcuU  feptimi,  fed  duftu  contrario. 

7.  Mufculus  habet  extremitatem  anteriorem  fupra 
pofteriorem  procedentis , pofteriorem  verb  continuatam 
per  carnes  fuperficiei  infimo  Ifchii  feu  coxa?,  qui  trahit 
femur  retrorfum,  ut  procedens  antrorfum. 

8.  Juxta  hujus  Mufculi  tendinem  in  femore  transver- 
fum  eft  alius  tendo  re&us,  cujus  oppolitam  extremitatem 
rcfec  ueram , absque  dubio  continuandam  poOeriori  mar- 
gini Ifchii 

Quo  loco  femori  continuantur,  Tendo  feptimi  fupra 
carnes,  fexti  infra  carnes,  confpiciuntur. 

9.  Habet  extremitatem  an  tenorem  fub  o£ha  vi  tendine 
quafi  in  medio. 

10.  Trochanteris  majoris , circa  quemtendinem  con- 
fpiciuntur  carnes  indar  Marfupii  altcujus,-  quae  habent  ex- 
tremitatem oppofitam  in  ambitii. foraminis  Osfis  Ifchii 
per  quod  foramen  ipfe  «endo  exit  utpote  habe  ns  extremi- 
tatem fuam  appoficam  in  interiorifuperfide. 

11.  Exilis  Mufculus  habet  extremitatem  fuam  ante- 
riorem in  margine  Osfis  Ilei  interiore,  non  procul  ab  ace- 
tabulo, pofteriorem  fupeiius  inlalcre  interiore  femori» 
verfus  dfteriora. 

1 1.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  eodem  loco  ac 
prmcedens,  fed  parte  interior  i,  inferiorem  in  femore  in- 
tra prxcedentem,  quo  latior  eft : funt  duse  partes  M ufcu- 
li  tricipitis : tendines  fui  pomose  annectuntur  tendinibus 
Mufculorum  in  pofteriore  tihj|  parte  fitorum. 

1 4.  Habet  extremitatem  Pieriorum  m apice  inferiori 
coxa: , inferiorem  in  latere  interiore  tibi* ; eft  fabrica 
fimplex  carnibus  longis, 

1 5 . Exilis  & longus  Mufculus  habet  extremitatem  fu- 
periorem in  acetabuli  margine  anteriore,  inferiorem 
transverfim  per  anteriora  genu  obliqui  extrorfum  ren» 
dentem. 

16.  Habet  extremitatem  fuperiorem  totam  carneam  in 
parte  exteriore  & anteriore  femoris . fecundum  totam 
longitudinem  Vafis,ita  tamen  ut  fecundum  rtftara  lineam 
tendo  ingrediatur  medias  carnes.  Inferiorem  in  tibia:  to- 
to ambitu  anteriori,  ita  ut  rotulam  fere  ample&atur. 

7.  Habet  extremitatem  fuperiorem  totam  carneam  in 
latere  interiore  femoris , fecundum  longitudinem  tricipi- 
tis. Inferiorem  in  tibi*  fupcrcilio  anteriori  introrfum. 

Cire*  tibiam  Cr  fibulam , incipiendi)  * p*rte 
exteriore  Cr  po (lert ore,  tn  vicinia 
MufcuU  Trochlearis. 

t.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  apice  fuperiore 
& pofteriore  tibi*  4d  latus  inferius  Trochlea: , inferio- 
rem expanfam  fub  tarfo,  ptene  ad  viciniam  digitorum 
excurrentem . &confticuememl|filrTem  iftius  Thecequ* 
Hiufculorum  ibi  tendines  includit,  fabrica  eft  fimplex, 
carnes  mediocris  longitudinis. 

».  Habet  extremitatem  fuperiorem Tubpracedend, 
qui  inferiorem  in  tendinem  longam  & exilem  extenfim, 
qui  ingreditur  fecundum  Theca:  cavitatem  & terminatur 
in  indicis  latus  externum  fle&endo  oblique  extroifum 

rfi- 


Digitized  by  Googt 


D t A q_ 

primum  articulum,  fabrica  (imples , carnes  longiores  car- 
nibus pracedentis. 

).  Extremitate  fua  fuperiorc  perforatur  a Trochleari 
fuperius  defcripto,  inferiore  circa  articulum  minimi  di- 
giti craiTtor  evadit,  & conliituit  perforatum , quiannedi- 
tur  & primo  Olii  ultra  medietatem  <Sc  fecundo  circa  prin- 
cipium, fub  perforantibus  ita  dilatatur,  ut  totam  amplitu- 
dinem articuli  occupet. 

4.  Anneduntur  illi  fuperius  duo  alii.  Primus,  qui  eft 
ordire  quartus,  futi  tarfo  accipit  tendinem  per  «tenoris 
malicoli  regionem  transvetlim  obliqui  dcfcenBentem,  ex 
quorum  duorum  tendinum  concurfu  fiat  tina  extremitas 
communis  inferior  pergens  ad  digitum  minimo  pro  si- 
mum , ubi  fub  minimo  articulo  incipit  dilatari  Si  compo- 
nere perforatum  primum. 

t-  Alter,  qui  eft  ordine  quintus  . liabet  extremitatem 
nferiorem  in  latere  exteriore  digiti , q ui  pollici  eft  pro- 
-j  imus. 

6.  Habet  extremitatem  fuperiorem  in  latere  exteriori 
tibi*,  inter  praxredenres  Mulcuiosfe  Tuberculum  ante- 
rius tibi* , inferiorem  in  fecundo  Ode  digiti  minimo  pro- 
ximi, ubi  couiUtuit  perforantem  primum  f.  perforatum 
fecundum ; antequam  perforatum  primum  ingrediatur , 
ad  latus  ejus  externum  incedit.  Hiomnes  Mulciillprxter 
primum  includuntur  in  Theca,  cujus  partem  primus  con- 
ii itui  t,  ita  quidem  ut  Theca  communis  in  plures  Thecas 
particulares  dividatur. 

7.  Secundam  Thecam  infignem  pertranfit  tendinum 
pci  forantium  major  pare  eo  loco  in  latum  & durum  cor- 
pus expanfa , qux  habet  extremitatem  fuperiorem  bifi- 
dam , una  parte  exterius  femori  continuatam  fub  T roch- 
le*  extremitate  fuperiore , alterfi  continuatam  cavitati 
femoris  fub  gemi  verius  interiora,  ut  adeoque  videatur 
occupare  locum , quem  Gaftrochnemius  occupare  folet , 
fabrica  ejus  magna  ex  parte  fimilis  eft  febrio*  in  femore 
Hominis. 

8 . Theca  tertia  infignis  eft , per  nuam  tranfit  perforan- 
tium altera  pars , qux  extremitate  fu3  fuperiore  tota  car- 
nea adhxrer  St  fibula  & tibia-  partem  Fere  totam  occu- 
pans. 7.  & 8.  extremitates  inferioresubi  fub  tarfo  ultra 
medietatem  tarfi  perrexerunt  in  unum  tendinem  median- 
tibus fibi  is  transvertis  videntur  uniri , qui  deinde  varii  di- 
viti. & iterum  ur.iti,  iterumque  divili  quatuor  tendines 
perforantes  conftituunt , ad  fingulos  digitos  digredientes, 
quorum  qui  pollici  proximus  reliquis  craflior  elt. 

9.  Habet  extremitatem  fuperiorem  geminam!  unam  in 
latere  interiore  femoris  verius  articulnm , alteram  in  late- 
re interiore  ribix,  inferiorem  partim  componentem  Thc- 
caiu  , partim  per  thecam  in  latere  interno  euntem  in  pro- 
ceifiini  tarli , adeoque  concurrentem  ad  componendam 
Membranam , qua:  includit  omnes  tendines  canalem  tarli 
impleifces.  $ 

Circa  tiliam  CJ“  fibulam  anterius. 

10.  Habet  cx?cniitatem  fuperiorem  geminam,  tinam 
tendi  nolam  in  apice  exteriori  tibia: , alteram  carnofam  in 
hnca  afperaJibulx,  ir.feriorem  etiam  geminam  unam  in 
theca  ipfa  (ub  tarfo , alteram  unitam  cum  perforata  pri- 
mo digiti  minimo  proximi 

11.  Maximus  inrer  anteriores  habet  extremitatem 
fuam  fuperiorem  parim  in  margine  anteriori  & fuperiore 
tibi* , partim  in  linea  afpera  tibi*  ab  ipfo  capite  ultro 


U I L A.  ‘14:; 

medietatem  ejus  dclcendentem.  F xtremitas  hujus  inii 
riorubi  per  thecam  feu  Trochleam  tranfiit,  piimono 
dum  format  Olfis  Selamoidei  principium , inde  majore 
f ii  portione  in  mediam  cavitatem  luperiorcm  Olis  tarli 
inferitur , mir.01  i parte  in  marginem  exteriorem  ejusdem, 
cavitatis. 

11.  Sub  prxcedenti  inclafus,  extenfor  digitorum,  oc- 
cupat majorem  partem  tibi*  anterius  extremitate  fupe- 
riore, inferiore  autem  per  thecam  tranfiers  fitain  ver  Ius 
interiora  fertur  in  minimum  digitnm  , Jx  illi  proximqs 
duos  alios,  St  quidem  in  latus  eorum  externum.  Afccrdir 
tendo  hujus  extremitatis  intra  carnes,  ubi  figuram  peni* 
anferin*  eleganter  refert  etiam  hic  tendo  fub  theca  no- 
dum habet. 

13.  Habet  extremitatem  fuam  fuperiorem  inferius 
partem  in  tibia  partim  infibula  , ir.feriorem  per  anr.ulum 
transeuntem  extrorfum  & obliqui  vei  fustai  fi  procelFuai 
exteriorem  incedentem  ubi  etiam  tcrmir,aufr. 

Circa  Os  quod  fupplet  vices  OJJium  tarfi  Cr 
metatarfi  incipiendo  'a  fvpiriorilus. 

1.  Habet  extremitatem  fuperiorem  triplicem  unam  in 
latere  tarli  interiore  alteram  in  latere  tarfi  exteriore  inter 
utrumque  tendinem  Mufculi  primi,  tertiam  inter  unde- 
cimum & duodecimum  adeo  tres  ventres conftituit , quo- 
rum inferiores  extremitates  limul  concurrunt  in  unum 
tendinem  extenlorem  pollicis. 

x.  Sub  hoc  fitus  eft  abdodor  indicis  habens  extremita- 
tem fuam  inferiorem  in  latere  iuferiore  primi  articuli  in- 
dicis. Veutcr  ejus  geminus , unus  major  & fuperior  alter 
exiguus  St  articulo  digiti  vicinus.  * 

j.  Habet  extremitatem  fuperiorem  carneam  in  medio 
Olfis  tarfi , inferiorem  in  primo  articulo  digiti  minimo 
proximi. 

4.  Habet  extremitatem  fuperiorem  verfus  exteriorem 
margirem  tarfi , inferiorem  verfus  latus  interius  minimi , 
cujus  elt  adductor. 

5 .Sub  tar®  in  canale  Ofleo  duoMufculi  delitefunr,unus 
qui  verfus  exteriora  litus  abit  in  mir.lmi  latus  exterius 
6.  Alter  qui  verfus  interiora fitns duobus  tendinibus, 
uno  abit  verfus  partem  pollicis  interiora  pedis  fpedan- 
tem  , altero  in  latui oppofi tum  pollicis,  uterque  primum 
poliis  intermedium  flexit.  * 

Imperfeda  h*c  & fuis  fortAmrjoi  ibus  non  carens  M11- 
fculorum deferiptio  non  minusStda  eft  legentibus,  quam 
infpedantibus  fuerit  jucunda  eorundem  prxparatio.  Ele- 
gantillimaenim  mecbanices  artificia,  creberrimi  in  illia 
obvia,  verbis  non  nifi  obfcure  exprimuntur,  carnium 
autemdudut  tendinum  colore , it.lrrtionum  proportio- 
ne & trochlearum  deftributione  oculis  exjiolita  omnem 
fuperart  admirationem.  Si  Dei  ea  voluntas  fuerit,  ut  coe- 
ptam plurimum  animalium  mylogiam  abfolv.itn . quod  in 
pr.-efens  ftctile  videtur  (ludium  , frudibus  foecundum  erit, 
tum  qua  veiasdifcrcpanttecaufasin exteriori divci lorum 
animalium  fgura  intclligcndas , tum  qua  artem  Mecha- 
nicam illuftrandam  , .praicipuc  vero  ad  cauix  uni  verfali» 
libertate®  operandi  defendendam  contra  hodiernos  ne- 
ccfiitatis  audores,  qui  dum  argumentorum  acumine  o- 
mnein  libei  tatem_  tollere  videntur , ipli  in  fiuvitatum  ex- 
quitillimarum  clcdionc  fiumma  Ih-pius  libertate  utuntur, 
adeoque  opere  deftruunt,  quod  verbis  quam  laboriofiffi- 
ni  i adft  ruere  cocantur.  T C A P. 


"S 


1 46  De  A 

C A P.  V. 

Dc  Ardea. 

A N A T O M E 

inftitut* 

i 

G.  B 1 A S I.  O. 

LIkoua  in  hic  ave  valdi  licet  ac umir»ata,ad  triangu- 
larem tamin  figuram  proximi  accedit , aut  potius 
pyramidalem, hujus  latus  pofiicum.quod  bafis.tau- 
cibus  vicinum,  latum  magis  lateribus  reliquis  lateralibus, 
prominentia  quadam  afpcra  utrumque  horum  prxditum. 
extendebant  feafperitates.hxutrinque  abafi  lingu*  feri 
ufque  ad  mucronem,  acfi  pilofis  papillis . hirfuta  effet- 
Conjungitur  Lingua,  im6  firmitir  unitur,  olligulocui- 
dam,  (ubtiliequidira.aft fatis  valido,  rigidovi , conti- 
nuum boc  Ofii  Hyoideo , i cujus  medio  antrorfum  pro- 
cedit. Sabflanti*  Lingua  eadem  Cartilagine*  efl , quam 
Membrana  qusedam  crallior , porofa  tamin,  glandulis  in- 
finitis pradita,  invellit. 

Ipfum  Os  Hroiots  non  folum  lingu*,  feti  & In- 
gluviei fulcimentum , Bali  conflat , tripi  icique  proceflu , 
Bafis  media  ejus  pars  efl , dura  valdi  , licet  tenuis,  ab  hic 
lateraliter  utrinque  procedit  proceffus  longior,  verius  ca- 
pitis poflica , cui  firmitir  coiisret , Cornu  Ollis  Hyoidcs 
dici  potefl , in  partes  varias , duas  feri , aut  tres,  quali  in- 
ternodia, dividitur,  mobiles  partes  h*  ob  variam  inglu- 
viei dilatationem, lingimque motum.  Ab  eadem  bafi  etiam 
* ad  pofleriora  fe  extendit  proceffus  quidam , fubrilis,  circa 
finem  complanatus,  parumque  incurvatus- 

Procdlious didis,  fimilitiracbafi  ipfi.  Ingluvies 
jungitur , Sacculus  h*c  efl  OEfbphago  fqgerius  conti- 
nuus, Alimentorum  primum  receptaculum  ubi  undique 
extenditur  infundibuli  fpeciem  referens.  Variis  li*c  con- 
dat Membranaceis  lamellis,  quas  Vafa varia eaque  inii— 
• enia fatis,  pererrant,  imb  etiam fibra: came*  divetfat, 
longa?  imprimis  , circularesque,  roborant.  Irifignitir 
dilatabitis  faccus  hic , reopitque,  imo  ad  aliquod  tempus 
refervat , licque  fuutil  gm 1 parum  immutat,  quam  maxi- 
mam ciborum  copiam. 

Pulmonis  duplici  utrinque  parte  condant , fupe- 
riore fcilicet , quatdorfo,  collisque  ardiilimi  jungitur, 
& inferiore  qua;  lumbis,  illa  Veficularum  plurimarum, 
fubtili,  eaque  carnei  coloris  ex  membrana,  conflatarum, 
congeries  cll , ha?c  capfulam  membranaceam  refert, 
fplerdera  hic,  albilfima,  deiifillimaque  Membrana,  fa- 
tis licet  tenuis. 

Laryngem  tria  imprimis  Ossicula  conflituunt 
quorum  unum  inferius , duo  luperius  collocata , itlud,  ri- 

Sidum  admodum  , atwulo  fu  premo  Afperx  Arteria;  per 
lembranam  firmam.  neditur.  H*r,utriiiqua«rium,  pa- 
latum refpiciunt , triangularis  qnodvis  eorum  figura  efl, 
estrorfum  linu  lingulari , quam'caro  mufculofa  replet , 
praeditum , introrfum  proceilii  notabili , cujus  ope  T ra- 
cbea  non  paruiu  anguftatur , gaudet.  Couneditur  idem 


R.  D E A. 

cura  Ofliculo  inferiore  mediante  MtmhrmUT rachem  In- 
teriora invefliente , annulosque  omnes  cotmeden  te,  inter 
fe  altas  neutiquam  uniuntur,  mobilia omnjtiS , Rimam 
fatis  mfignero.i  parte  potlica  ad  anticam  fe  extendentem,  _ 
efficientia,  poderius  ubi Afper* Arteri*annulofupre-  ’ 
mo  jungitur  motus  gratU , laxa  dstur  coharentia.  Ad 
finem  horum  ofliculorum , ubi  Arteria?  did*  junguntur, 
fimbria  quadam  valdi  laciniata  notatur,  ad  cujus  medium 
glandul*  mlnutiflimx  vari*  refident. 

Arteria  Aspera  inferiuj  duos  in  Ramos  latis 
confiderabiles  dividitur.  Annali  horum  Cartilaginei  equi- 
dim  omnes , afl  non  nifi  extra  Thoracem  integri,  quam- 
primum etenim  ad  Thoracis  interiora  Arteria  hic  deve- 
nit, lragerfcdi  notantur  ejusannuli,  parte  ei  qua  Car- 
tilaginea fubflantia  deficit  Membranacei  omnino.  Eo 
loco  ubi  Arteria dida  in  Rainosprimb dividitur , in  quo- 
vis Ramo  Rima  lingularis,  fono  formando  inferviers, no- 
tatur. Varii  h*c  dilatabilis , tum  quod  annuli  didi  im- 
perfedi  fummi  mobiles,  tum  quoti  Membrana  eos  con- 
nedens  partemque  Cartilaginibus  deititutam  conftitueus 
facili  extendatur. 

Pericardio  Cor  inveflitur  tenuiffim*  conditio- 
nis, hoc  quoties  ab  immiflb  flatu  extenditur,  fpatium 
infigi*  Cor  inter  & pericardium  notatur. 

Arteria  Aorta  ex  Cordis  Ventriculo  Gniftro> 
prodiens,  quamprimum  fubllantiam  Cordis  reliquit  nes 
notabiles  Ramos,quafi  truncos  totidem, furfumdeorfum- 
que  dillribueudos , exhibet.  Valvula;  in  hac  femilunares 
egregii  confpicuz,  fimilitir  ac  in  V etiis  inxquales. 

Gula  Tunicis  quatuor  conflat , harum  Prims  qu* 
fitu  extima , tenuis  valdi , fibris  carneis,  quantum  notari 
potefl,  omnino deilituta ; altera  qu*fitumedia,camo- 
fiored,  fibris  circularibus  praedita;  Tertia  qu*  priori- 
fuccumbic , fubrilis  fatis , fibris  gaudet  Redis  fecundum 
longitudincmGuIzextenfis;  Quarta  qu*  omnium  inti- 
ma, valida,  craflaque  fatis,  nervofie  conditionis  ed. 

honptudimr  h*c  ododecim  digitorum , non  nume- 
rata longitudine  Ingluviei , qu*  pro  Pharynge  haberi  po- 
teli,  eo  quod  collum  longum  valdi , viginti  nempi  digi- 
torum transverforum. 

Ventriculus  hic  reperitur  duplex.  Horum  pri- 
mus Gul*  qu*dani  cortinuatio  efl.  ejusdem  cum  ea  lub- 
(lanti*,  capacior  hic  nonnihil  Gula  dida  . imi  etiam 
Ventriculo  fecundo,  verfus  corporis  latus  dextrum ali- 
quomoHo  declinat.  Interius  circa  eum  locum  qui  prima- 
rium V entriculi  eonflituere  videtur  Circulus  glandulofus, 
rubicundioris  coloris,  trans  verli  pollicis  laticudinem, 
fummim  veri  tenuitatem,  habens,  notatur,  Chylificacio» 
ni  forfan  inferviens. 

Secundus  priori  minor  , rotundioris  fieurx  efl , Nu- 
cis Mofchat*  magnitudinem  habens,  ad  id  ut  Chylum  ex 
primoaccipiac  ordinatus.  Valvula  adtfbi  principrbm  ubi 
priori  jungitur  lingulari  gaudet,  materi*  rcgtefTum  im- 
pediente. 

Ventriculis  didis  Tertius  addi  papefl , omnium  mi- 
nimus, Vefionl*  indar,  aut  potius  gtobof*  Eminenti* 
Ventriculo  fecundo  a latere  coh*rens,  quicquid  exeo  . 
recepit  continuo  Intcftino  exhibens,  ex  hgc  ne  materia 
■ regrediatur  valvula  lingulari  natura  inhibet. 

Renis  inxqualis  valdi  exterius  figur*,  fanguini  pal- 
lidiori concreto  fubdanti4  haud  oaruin  iimiles , lumbo- 
rum in  cellulis  Ofleis  fitum  obonttfccs.  Quicquid  feri  fe- 

gce- 


Digitized  by  Google 


De  C i 

gregant  Cingularem  per  meaturo,  qui  pro  Uretere  haberi 
poteft  , ad  Cloacam  in  qua  terminari  videtur , amandant. 
Simili*!  omnino  hic  duchium*  horum  urinariorum  pro- 
greflus,  infertioque,  qualis  in  Galimidefcribitur  atque 
delineator  i GKAEFIO  TrtH.de  pjruiu,  Gemui. 

mulierum. 

Cloaca  Inteft ini  Redii  extremum  el>,  amplum  vah 
di.  adei>  ut  etiam  flatu  diilentuai  Ovum  <at  magnum  re- 
cipere queat,  tenuioris  longi  conftitutionis  eif  quoties 
extenditur,  Inteftino  i pfo.  Inhanc&InteftinumRe£tura 
fe  exonerat,  & Ovarii  duSus  ip  fexu  femineo  Ovum  Tuum 
deponit.  , 

Intestina  varii  i furfiim  imprimis  atque  deor- 
fum,  contorta , ejusdem  omnia  amplitudinis  funt,  folo  eo 
quid  Redhim  excepto,  utpoti  quod  paulo  capacius ; vix 
lex  digitorum  transverTorum  longitudinem  hoc 


»•“  ~y*"*‘  *****  *«*■»»*■■■  ■*— • ivti^istiuuiwill  iluC  habet, 
circa  fui  principium  exiguam  particulam  fuperiora  verfus 
acuminatam  appendicis  inftar  agnofeens.  Particulam 
hanc  pro  Inteftino  Cttco  afliimamus  nihil  eft  quod  impe- 
diat. It)  eodem  hoc  Inteftino  circa  extremum  ubi  Cloa- 
cam maenam conftituic  Valvula  notator  circularis,  fo- 
cum ad  inteftinum  tenue  regreflum  impedire  haud  parum 
valens. 

Panckias  tenera;  valdi  fubftantiz,  coloris  albi- 
cantis , trium  ad  minimum  digitorum  longitudinem 
habent. 

Vesica  riiLiA  infignis  fatis  magnitudinis,  bile 
ex  viridi  nigricante,  c&que  lenta  valdi,  plurimum  di- 
ftenta.  Ex  hujus  parte  fuperiore  Jk8*j  prodit  Ultrim, 
Vefic*  ipfi  in  defcenfu  firmiter  unitus,  terminatur  hic 
in  Inteftinum  tenue  loco  fatis  i pyloro  remota  DuBum 
etiam  ./»i*  a priori  diftm&im,  ab  Hepate  reda  proce- 
dentem, qualem  in  avibot  viriis  aliis  notamus,  hic  quoque 
ebferwe  licet. 

Ovabii  ductos  antequam  intrat  Cloacam  didam 
valdi  ampliatur , fic  ut  Vefrcam  quandam  fingularem 
conftrtuete  videatur,  circa  hujus  ingreftum  Valvula  etiam 
adeft circularis , rugofa  itidim , (mulis  illiquzcircaln- 
teftini  in  Cloiaeam  introitum,  ftercori  praxludent  viam  in 
ludiis  Ovarii  extremum  didum. 

NOTATA 

Iu 

CEREBRO  & MENINGIBUS. 

CE  a s S a A volatilium  MlXlVots q u s io  quibus 
differant  ab  humanis  vide  capite  de  Aufert. 


C O'  N I A. 


•»47 


N R 


IBUS. 


DE  Obomiv!  O e g a n i s vide  quae  hie  haben- 
tur ex  SCHNEIDERO  capite  ^Aufere. 

PARTIBUS  VARIIS. 

CAnalem  alimentorum  ex  ardea  edu&um, 
cum  duplici  Doctu  PANCsiAtico  & Bi- 
lAaio,  &firaplici  Coeco,  deferiptum &depidura 
abOLIGERO  J ACOB.EO^idj  DsM.ann.1673. 
exhibent  pag.  141. 


A N"  A T O*  M E 

Arde*  fellari* 

Ja8a  ab 

AMST  E LODAM  ENSIBUS. 

IN  ei  quam  difTccanint  •s4t*jlcfoJamenJc/  v.Januar. 
1661.  Liik  erat  fatis  mannifcfhjs. 

Valvula  Cordis  una plawfc carnoGi 

E::  Renibus  Ureteris  utrinque  ad  Cloacam  extenfi. 

Pylori  circulus  erat  manifeftus, 

Vintricului  ipfemagTHis&nwmbranofus. 
Intestinum  Coecum  nullum  occurrebat, 
r ^Cadfr«  Vesica  fellea,  fed  duoduAusad 
Inteltina  deferebantur  in  medio  circiter  mediante  inter- 
cedente abo  uniti 

Trachia  in  fine  Membranacea,  iimilitdr  ac  in  aliis 
avibus. 

C A P.  .VI* 

De  Ciconia. 

CE*-»**  M.k.nois^i  volatilium  in  qui- 
bus  differant  ab  humanis  vide  capite  de  Injire . 
VIII.  Martii  167».  D.  W E P FE  R U S Piil. 
lumCiconwfecuit,  inhoc  qiucobfervatalint  Oif.i, 

• cn“f-  habetur.  Gulam  ineuit  Ventricu- 

lum & Inteftina  coharrentia  exemi. 

L A propi  ftomachum  nodofa  protuberabat , ac 
videbatur  minor  quidam  Ventriculus  maiori  impofitus, 
rubebat : ablata  membrani  Tuberat  Mufeu/u t membra*, 
nens  fibris  rediis  praditus:  fub  illo  occurrit  thut  fibris 
transvertis  iuftrudhis : hoc  remoto  thu  t iterum  redas  fi- 
bras habens , oiwubushismulculis  membraneis  remotis, 
utinCaftore  in  confpedfum  venerunt  tcinuli  f.  extremi- 
tarsas  thecularum  pulchro  ordine  locata:,  minutis  caplf- 
laribus  1’tfu  iinguiferispid*  quafi&  decorat*:  undl- 

r:  (.ulam  ambiebant  ad  unci*  altitudinem.  Incisi  Gu- 
qooufque  Icti,  nodus  hiclpfam  ambiebat  innumera  «- 
etlt  minuta  intuebar,  cribrum  dixiffes:  preftisfordsad- 
nulis  copiofi  emanavit  mucus  gryfeus,  turbidiufculus : 
fp813*'*  «rinulis  inveni  tubulorum  extremitates  ccecas 
* i Tubuli  ifti  J.  unci*  longitudinem  craftitie  penn* 
columbin* , foris  exornabantur  Vafis  capillaribus,  ut 
favus  meile  , fic  illi  muco  adimplebantur  : acinuli  ma- 
gnitudine feminis  cannabini  accedebant.  Gula-  reliqua 
,pars  fibris  ieu  fulcis  rediis  prredita  erat , ingluvie  carebat, 
u r.de  tacili  patuit , mucum  hunc  non  a Ventriculo  fup- 
peditari,  nec  ab  ingluvie  qua  deft  ituebatur : Credibilius 
nubi  videbatur  fanguinem  materiam  fuppeditare : quod 
idem  in  Caftore  evenire  exiftimo,  chm  oscula  nihil  ex 
Ventriculo  intra  tubulos  admittant,  aliis  mucus  certo 
citius  a minutioribus  tegmentis  confpurcatus  fulflec. 

Ven tsicu t us  amplas  admodum  fuit,  conflabat 
ex  Membrani  peritorcei,  duobus  robuftiffimis  Mefculu 
ubi  oppofitis : nam  onus  anterius , altir  pofterifc  ipfi  in- 
T 1 cum- 


Digitized  by-Coogle 


148*  De  C 'o  l n m b a. 


c timbehat.  Ex  Membrana  mufculU  fubllratj , & pellicu- 
la. Internam  pclliqplam  facili  a membrana  mufculis 
fubdrata  illosquc  fuccingente  feparare  potui : ambae  ubi 
fe  refpiciebant  inflar  panni  fericci  tonli  apparebant  (.§;i- 
f)Cll  ailti  altf  ^ammet)  albj: , tenui  ferofo  humore  irro- 
rate, quafi  ipfi  fummitm  numen  non  (blum  de  fermento 
ex  Gula  adverendo , fed  quoque  propiore  profpexilfet. 
Alia  notatu  digna  hic  prartereunda  obfervavi , nimi* 
rum  ViteSi  Ovi  htttflini  portioni  tiihnrentvw  folhcu- 
hm,  prout  ab  Exc.  Staionc  inventum  pamimi  fuerat. 
Item  Umrturs  ad  latera  lumborum  defeendentes , 
St  Intel! ini  Re&i  lateribus  in  parte  podica  infertos: 
jpfum  Intestinum  Ricrusj  in  fine  in  amplam 
cavitatem  intus rugofam  expanfuin,  aliaque.  Animalium 
Ruminantium  Ventriculi  probi  examinati  forte  maio- 
rem lucem  his  tubulisaccenderent,S*proculdubio  totum 
Chylofis  negotium  luculentius  illullrarent.* 

* C A P.  VII.- 
Dc  Columba. 

OBS.ERVATA 

In 

PARTIBUS  VARIIS 
OL.  BORRIO II 10. 

• 

orriehio  in  Columba  Juniori  que  fpeftata , in  ^33. 
Utn.  onm.j.Ohfcrt.  96.  habenturhoc ordine. 
Aspera  Arteria  non  incumbebat  O F.  fo- 
phago,  fcd  ad  fitiiftram  ejus , nonnunqnam  etiam  inter- 
vallo aliquo  disjunda  vilebatur.  Eadem  prope  Cor  in 
Ramos  findebatur  duos , uui  tamen  ad  parenchyma  pul- 
monum delati  non  dividebantur  itcrqjp  in  Ramos  livi 
minores,  fiv£  plures  circulis folemnibus  in(lra£os,  fed 
omifiis  iis  in  apertos  hiatus  defmebar.t , & illos  podea  in 
totos  pulmones  fefc  ingerentes. 

Pulmones  codis  undique  firmidimi  adnati , colore 
miniato,  infima  labrorum  parte  i ufi  a Cor  ita  defeendeg- 
tes,  ut  nifi  diftingueret  Membrana , Renes  haud  dubii  at- 
tingerent. • ■ 

b Cor  pro  magnitudine  avicula:  fatis  magnum,  in  quo 
omnia  folemnia ; nec  Cornea  valvula  ulla,  (quamideo- 
uue  in  fcniori  palumbo  vilam  Scvtrino  crediderim)  in 
Iinu  Cordis  dextro  ad  bafm  patere  vifum  foramen  nunu-< 
tum  , quod  feta  profecutus  loilla  videbam  mamfcdi  fe- 
ptum  Cordis  penetrare , & in  finidri  Ventriculi  feri  me- 
diam Cavitatem  egredL 

Apex  Cordis,  non,  ut  in  pluribus  animalibus  ad  fini~ 
{Irum,  fedin  medio  fitus,  leviter  ad  dextram  inclinabat. 

Hepatis  loh  duo  majores,  tertius  minimus,  8c  pla- 
ce cylindri  figuram  exprimens. 

Vesicula  felles  nulla  ; aderat  tamin  Ju- 
Bnt  IltpjticMt , ifque  in  ter.ui  fifliira  Hepatis  ex  va- 
riis minutidimis  profiliens  Ramis,  inque  duodenum  fe 
exonerem.  In  hoc  duefu  vivente  adhuc  columba , jam 


bilis  confpeffa  eft  viridis,  jim  iterhm  evanuit , fucco  Illo 
felleo  in  Hepar  motu  fingu|ari , ut  videbatur , recepto. 
Intervallum  illud  motus  paulo  erat  longius  quamfyflo- 
le  & diallole  Cordis:  Corde  etiam  quiefeente,  adhuc 
motus  ille  aliquamdiu  durabat.  Et  poftquamdufhrsjam 
videretur  inanis,  mox  iterum  reflagnante  ex  Hepate 
liquore  bitiofo  implebatur , diutius  tamin  inanitas  tenuit 
quam  expletio.  Ollrndebatur&  propeduftus  alter,  He- 
laticus,  fed  minor,  firmiorque , in  quo  nulla  quiditn  bi- 
is  notata , motus  tamin  idem , qui  in  priori.  Secundus 
liic  priori  duplo  longior,  delinebat  in  jejuni  partem  fex 
digitis  transvertis  infra  prioris  ingteflum , adeo  ut  peeni 
relponderet  loco  quo  fuccus  Pancreatis  fefe  folet  in  Inte- 
(lina  effundere.  id  quod  jam  ante  in  corvo  aquatico,  alus- 
que volucribus  obfcrvatum. 

Ventriculus  uterque  bile  viridi  llagnabat , tum 
prior  membranaceus,  livi  ingluvies,  tum  lecundusille 
carneus , & glarea  lapillifque  laburratus.  Sed  cur  ibi  tan- 
tum bilis,  in  volucre  non  admodiim  iracundi?  credibile, 
in  confiidu  ultimo  mortis  ex  duodeno  in  Ventriculum 
per  pylorum  lic  fatis  patulum  tranfiilfe. 

Renis  finguli  ex  tribusglandulis  rotundioribus  fe- 
cundum longitudinem  libi  conjunctis  vili  contlare , per 
quarum  fuperficiein  extimam duflus ferebatur,  inlnte- 
ftini  Redii  extrema’  terminatus , coque  deferens  album 
quoddam , & liquidiufeulum  excrementum , quod  mi- 
(tum  ibi  cum  purgamentis  reliquis  cralfioribusanlntefii- 
nis  eo  delatis limul  excluditur.  Commune  hoc  avium  ge- 
neri, cui  cum  defit  Vcfica,  album  illud  recrementum 
corporis  per  Renes  defertur  in  Inteftinum  Redam-,  ibi- 
que  foras  amandatur- 

Intestinum  Coicum  Sncrtno  creditum  nul- 
lum , cum  revera  duplex  ell , fed  ranc  fab»c® , gyrus 
enim  quidam  fe  ollcndit  quatuor  circitir  digitis  ab  ano 
diftans,  utrinque  mteftino  annexus,  imd  pars  ejus,  fed 
involutior. 

AMSTELODAMENSIBUS. 

EX  obfervatione  nollta,  ^Ampioiomtnfuqur  Col- 
legii membrorum , . . 

Musculi  Pectoris  duo , fibi  invicem  incum- 
bentes, quorum  Prior,  qui  Ollis  (lemi  Spina:  antica:  bali 
fuaadh.-rrct , per  medium  tendine  notabili  dividitur,  fic 
ut  fibra:  ab  Olfe  ipfo  pedoris,  &abhacfpina  . carnof» 
omnimS,  procedentes,  in  hoc  tendine  termintfntut,  vd 
potius  tendinem  hunc  conftituant.  Sunt  autem  hbrn  il- 
la:, fuperiores,  alb.T,  quibus  hinc  in^efibriRe  rubicun- 
iteaccedunt , hae  verd,  inferiores,  rubr.v.  ^/ilicr  (imi- 
liter  tendine  gaudet  notabiliore,  quia  Mufculus  major  eft, 
totus  rubicundus , at  rubicundior  parte  ea  qum  vicina  ell 
Cuti , quam  ea  quteadharret  Mulculo  fubjcclo  jam  expli- 
cato. Fibr*  hic  omnes  magnae  funt,  fic  ut  Mufculos  quafi 
vario*  referant  facile  feparabilcs. 

In  Cluvi  es  dilatabilis  valdi  laccus  efl , mtmbrtno- 
ft/,  covcrnul»  plurimis-pnditus,  dilatata  ea  Imrjr  ex- 
hibet aliquot , giandulolas , albas , a parte  fuperiore  lea 
extenfa  ad  ingluviei  angullias  defeendentes. 

Gula  hic  incipit , qua: pollicis  transverti  lonirtnii- 
nem  habet  ,&  conllat  glandulis  integis  innumeris , fub- 

rubru. 


% 


itized  by  Go< 


i49 


De  C o a n i c 

rubris , femen  papaveris  figura  referentibus,  maximi  qua 
viciniores  funt  V entnculo , hic  enim  linus  albus  eft , ner- 
vofufque.  • 

Coxcum  IxrmidUM,  quod  in  avibus  duplex , 
utroque  latere  unum  > vermiculi  mllar  furfym  ad  latus 
Ilei,  cui  ad  liaret , adfcendens , hic  exiguum,  tritici  ma- 
gnitudinem vix  excedens. 

T i s m in  dorfo  decumbunt , eo  loco  ubi  definont 
pulmones . glandularum  albicantium  conditionem  refer- 
re videntor.  Hic  quoque  loci  Ov axium  in  feminis 
incipit-  . • 

Lus  exiguus  valdt,  inter  Hepar  & Ventriculum 
Gtum  habens.  Confer  qua:  de  Anate  adduximus. 

Vesicula:  ut  in  aliis  avibus . ita  & hac  , dua  aut 
tres  occurrunt.  Harum  fapener,  ftatim  lubOfle  pedo- 
risfita,  ex  pulmonum  poris  Aerem  accipiens , fc  exten- 
dit ufque  ad  Ventriculum , ubi  liigium  fumit  Altera , 
priori  minor.  Tertia , infima > ad  Ventris  anteriora  fita, 
omnium  maxima , Aerem  accipit  per  canalem  membra- 
naceum ob  foramina  varia  alia  per  pulmones  in  eam 
eranfeuntem. 

NOTATA,-  J 
■ In 

CORDE. 

DE  C o a o i s fabrica  vide  qua;  in  fcquentibus  pro- 
ponentur capite  de  Gallina. 

URETERE. 

DEUjleteei,  ejusque  pelvi,  vide  qua;  hic  ha- 
bentur ex  MALPIGHIO  capite  de  iduate  St 
inpnEgrdhscap.de  CaKt. 

PANCREATE. 

TRiplicem  utphirimum  in  iis  reperiri  ductum 
P|».'CiiATicun  aut  lior  ei\  G R A E fi 1 U S 
TraB.  Je  jaceo  Pancreatica. 

-CAPITE. 

CE  » i b x a volatilium , M em  tso  t squi,  inquibus 
differant  ab  Hunftnis,  vide  capite  de  ^Bnferc. 

In  Cornice  varia 

OBSERVARUNT  SEQUENTIA 

Alvi  STELODA  MENSES. 

PUlmon  is  fe  extendebant  ad  partenvfiefeme- 
diam  Ventriculi  ■ iplosad  Renes. 

Vesica  pellis  oblonga , & pro  ratione 
corporis  paulo  major. 

Liem  teres  erat  atque  rotundus. 

Musculi  ab  utraque  parte  afpera  Arteria  duse , G» 
mihtfr  ac  circa  divaricationem  ejus.  ‘ 

Aderat  & Membrana  niBatoria. 


& C 


O R V O. 


C A P.  IIX. 

De  Corvo. 

JEcux  ipli  ferti  nullo  intervallo  diflat  .i  Corde, 
quod  parte  polteriore  quali  per  cifterna:  Os  Vufa 
excipit. 

/intxicQlus  feri  rotundus,  fed  complanatus 
pjrte  rotunda  foedans  ad  externa.  Ipterna  tunica  figu- 
ram Oviamulamr. 

Appendicis  qua  vifuntur  in  avibus  longiores , 
exiles  hic,  medium  digitum  longa:. 

L i e k ad  fuprema inteftina  politus. 

Renes  evidentioresqnaminaliis&rotundi,  quam- 
vis ipfis  fubftent  corpora  illa  rubra  l^pnum  vicem  in  aliis 
habentia.  , 

Intestina  parvo  conflant  corpore,  nec  multa,  nec 
longa 

H i p a a non  magnum,  fed  ad  parvum  inclinans. 
Aspixa  Axtixia  non  rotunda , fed  comprefia 
parte  anteriore  ac  pofteriore. 

Circa  Avium  alar  hac  in  Corvo  obfervavi. 

Cum  propria  adhuc  nomina  non  Gnt  indita  Alarum 
I Oflibus,  qua;  m avibus  funt,  de  hisnos  agentes  partim 
nova  illis  nomina  confingemus,  partim  quoque  ubipot- 
fumus  communia  transferemus , qua?  funt  Hominum  Os- 
hbu». 

Confiat  Avis  Ala  OJJiint  odo,  quadiverfis  inter  fe 
, junguntur  articulationibus.  Tria  majora  f.  longiora, 

' quinque  vero  minora.  Majora  funt  unum  Os  humeri,  duo 
j Offa  Cubiti , Cubitus  & radius.  Prater  hac  minora  quin- 
que, unum  quod  pledrum  reprafencat , & hac  lon- 
gius  caceris  quatuor , alterum  ouod  figuram  habet  tcllfi- 
■ nx  parva , tertium  ex  his  eft  calami  icriptorMmodo  ro- 
I liratum. 

Pr.ater  hac  duo  oflicula  (imt  ad  articulationem  Cubiti 
ac  Radii , ait  erum  quadrangulunr,  ubi  inferitu  tendo  fu- 
I perni  adveniens  a altcriitn  oblongum  & gracilo  ut  unguis 
! Caninus. 

| Poteris  aflimilare  tria  hac  ofhcula  fimul  connexa  ple- 
dro  cuidam  mufico  cum  fu*Chorda. 

1 ArticulanturliacOflaomniadiverfisinterle  junduris, 
majora  per  Diarthrofin , minora  per  Sy narthrolin.  S E- 
VEIUNUS  Zoot.  Part. iv. 

Cexebxa  volatilium  M in  ingestu  e inquibus 
differant  ad  humanis  vide  capite  de  ^Bnftrc.  t, 

C A P.  IX. 

De  Corvo  Aquatico. 

DUos  hic  diftindos  ductus  gilarios  notavitSTE- 
NONIUS  F.pijl.  16.  Cent.4.  Bartholini,  quo- 
rum alter  a Vencula , ab  Hepate  alter oriundnt 
in  Irtteilinafe  effundebat,  & Pancreaticus  dudus 
hic  duplex  quoque  medio  intefpi  iorea  loco,  digitum  a fe 
mutuo  dillautes. 

T i CAP. 


Digitized  by  Google 


'5° 


De  Coturnice,  & •Cuemo. 


1 


C \V.  X. 

Dc  Coturnice. 

VF.  w t jl  i c u m s eundem  quem  in  Gallina  Titum 
obtinet. 

Intistina  beni  prolixa,  aequalis  fefmi 
cralfitiei,  pltirimdm  conduplicat,!. 

Coici  appendices  inter  omnes  Ave^JprgifRm*,  ut 
ad  media  Inteftina  confeendant,  fefeque  porrigant,  ab 
ano  & Reflo  extantes  paulo  minus  quam  ).  digitos  la- 
tos , ipfe  nutim  pau!6  minus  quam  4.  digitorum  latorum 
magnitudine  fuperni  Coccygi  incumbentes.  SF.  VE- 
1UNUS. 

C * A P.  XI. 

De  Cuculo. 

INhocfeflo  V in  triculus  totum  replebat  Ven- 
trem, & protendebatur  ufque  ad  infimam  ejus  Re- 
gionem. 

Sub  eo  latebant  Intistin  a Tat  brevia,  cum  annexo 
Pancreati. 

Ventriculo  difieflo  inveniebam  tunicam  interiorem 
qua?  in  aliis  avibus  inftar  tenacis  corii  efle  folet , mollem 
& teneram , fufficientem  alimento  fecile  diOohibili,  quale 
vermes  aliaque  infefla. 

Interius  in  proventricuk)  copiofie  notabantur  Glan- 
dula:. 

H 1 f a r fpieei  coloris , duflus  quosdam  bilarios  mit- 
tebat ad  Inteftina. 

V isicSl  * Hiari»  aberat. 

In  dextro  Cordis  Ventriculo  carnea  ifthatc  val- 
vula pennatis  propria  fe  offerebat. 

Testiculi  Renibus  incumbebant,  proximi  Tub 
capfulis atrabilariis.  SCRADERUS  oif.  1. 

Cerebra  volatilium  Mininois  q u r in  quibus 
differant  ab  humanis,  vide  capite  de  lAnJctc. 

C A P.  X I L 


Dc  Cygno. 


A N A T O M E ejus 

m/htuto 

. k 

THOM.  BARTHOLINO. 

CYtsni  Anatomen  nobis  reliquit  BARTHO- 
LINUS lingulari  Traflatu,  ex  quo  qua?  fabri- 
cam iplam  fpeflanr  hic  proponemus.  • 

C a v u t peneaiuerinmn  eft. 

L 1 s g u a illi  odea , Qualem  cum  capite  delineatam 
nuper  dedit  Beflerut;  aa  hujus  latera  fublingualia  Vafa 
oblervavit  Stcnonim. 


Rostro  eft  parum  turbinato,in  extremitate  obtufo, 

Virtibr*  Colli  xxiii.  funt  , Dorsi  vh. 
Caud.i  vult  mobiles,  ali*  enim  interius  immobiles 
fub  Ifchio. 

Os  P 1 c \o r 1 s protuberans : in quibosdan folidum, 
concavum  in  plerifque  ampla  Cavitate  roediaqui  parte 
porofum  , ut  aquam  admittat , quandoque  tamen  rationi 
alatis  hic  variat  natura. 

Scapiilk  Os  oblongum &anguftum,  ut  in  anfere. 

Ai*  Os  brachii  humani  *nmfum  cum  curito, 
deindi  Offa  duo  Metacarpl,  Extrema  ala  quatuor 
articulis  conftat  in  reflum  protemis , quorum  extremus 
bifidus  eft , utrinque  tamin  cohxrens , primus  maximus, 
Duo  laterales,  quorum  fuperior  major  in  duos  itim di- 
viditur. 

Cost*  utrinque  duodecim , ev  plurimis  limitaribus 
ac  MuTculis  . quorar»  fiibftantia  Odea,  Cartilaginofa , 
Membranofa  ac  Mufculofa.  Harum  duo  fnpariore/  (ter- 
no non  junguntur , Reliqua  novem  fterno  arcuatim  inar- 
ticulantur,  in  medio  Cartilagine divif* , & intereasqnin- 
que  medio  Apophyfa  habent  incurvas ; ultima  cofta  (fi 
cofta  dicenda)  coxx  fuperius  connata  medio  ejus  Car- 
lilagini junfla  in  latum  & incurvujp  finem  definit , quao- 
quara  potius  Os  pubis  dicendum , fullinendo  abdomini 
dicatum. 

Os  Cruris  femori  involvitur  lingulari  Apophyfi, 
Homini  inufitata. 

Os  Fibuls  in  latiore  principio  circa  mediam  ctu- 
ris  in  acumen  definit. 

V en triculus  Membranofus,  minorante  majo- 
rem cum  OEfbphago  continuus  major,  carnofus,  arenulis 
IapIdibuTque  exiguis  fubindi  refertus. 

Intestina  valdi  longa  funt , & multo  etiam  pol- 
licem craffo  adipe,  qui  vicem  olenti  obit,  ir.refla,  qua? 
cum  multis  anfraflibos  aut  gyris  haud  fint  intricata , fed 
fimplici  rantum  media  fpira  in  fe  revolutione  reflexa, 
huic  malo  volens  mederi  natura  Cceca  duo  inter  anum 
Stiplbrum  initium  inteijeflo  Reflo  Inteftino  appendit 
qua-  anfi  afluum  inteftinorum  defeftum  compeqjvent . 

Hepar  ingens,  tribus,  ut  in  Homine  heu  diilip- 
flum,  cum  Vafu , & Vefteula. 

Pancreas  longiusculum  Venis  refertum. 

Arteria  Aspera  admirande  fani  ftruflur*. 
Nam  pro  colli  longitudine  deorfum  OEfophagi  come* 

firoteaditur  donec  adfternumperteniat,  in  cujus  capfiN 
am  fc  incurvo  flexu  infinuat  & recondit,  vclur  in  tuto  lo- 
co & theca,  moxque  ad  fiindum  ejusdem  cavitatis  delata, 
furfumrefleflitur , egrediturqueanguftiasfterni,  &cla- 
viculismcdiisconfcenlis,  quibus  ut  fulcro  nititur  ad  tho- 
racem fi?  fleftit.  In  quibus  autem  iftafternicapfulafive 
vitio  natur*  fivi  retatis  deeft  > Afper.i  Arteria  quia  fe-tme 
infleflere  non  potefl  refla  brevior  aliarum  more  incedit. 
Antequam  autim  Thoracem  & ibi  fitos  pulmones  attin- 
eat, Prhis  laryngem  quandam  effbrmat  cum  Ofehyoide, 
lata  Membrana  veftito,  & muticorum  inftmmentorum 
fiftulam  referente , ea  facie  quam  infra  expreflismus , fu- 
periuslata,  fed angufta rima , inferius  verti anguftior& 
aepreflior.  Sub  qua  larynge  f.  Olle  Hyoideo  antequam 
pulmones  ingrediatur  Arteria  in  duos  Ramos  divaricatur 
bronchiis  non  abfimiles,  tumidiores  in  medio,  Mqu» 
pulmonibus  vicini  magis  funt  anguftiores.  In  quibus  ab 
humani  Arteria  differt , qua:  quidim  in  Ramos  dividitur 

. &orf>n- 


Digitized  by  Google 


G N O. 


D E -C  . 

» 

& bronchiasifcd  nurqnsrn  anfequam  pulmonum  fubftain- 
tiam  fuerit  ingrefla.  Miranda  hercle  modis  omnibus con- 
fhtutio , & refpirationi  infervit  & voci.  Nam  cum  in 
Riguorum  fundo  njplia  pro  vtftu  qu*rat  longitTimo  indi- 
guit collo,  ne  longa  mori  fuffocationis  incurreret  peri- 
culum. Et  certi  dum  dimidiam  feri  horam  toto  Capite 
& collo  pronis  vado  immergitur , pedibus  in  altum  elatis 
ceeloque  obverfis,  ot  ea  Arteria:  qua;  pedoris  di&mva- 
gina’  redufe  eft  portione  tanquam  ex  condo  promo  fpi- 
Sma  haurit , copiofo  autim  ai  re  opus  erat  per  bifidos 
Ramos  etiam  fublevando  corpori  grandiori. 

Os  Hyoidis  autem  ante  dirifionem  collocatum 
‘ad  longioris  colli  firmitudinem  facit,  &anguftion  rima 
vocem  cygni  moderatur. 

Pulmo  exiguus  eft  ac  flaccidus- 

Cox  humano fimile forma  & magnitudine.  Venaque 
fa  illo  coronaria  conlpicua.  In  Ventriculo  dextro  Val- 
nU  in  Vena  Cava  circularis,  una  & carnea,  reliqua;  Vai- 
r*U  hu^pnis  feri  fimiles. 

• • 

*Ab 

OL.  BORRICHIO. 

tN  Cygno  femina  obfervavit  OL.  BORRICHIUS 
‘Asrrssv  Asmua  flexu  illo  deftitutam,  A a- 
tiliam  MjKsi»  defeendere  in  dextro  latere. 

Ingluviem  Membrana veflitam ita porofam ut fa- 
. cilliino  preffu  liquor  fubalbidus  ex  Glandulis  minutillimis 
inter  utramque  hanentibtis  tunicam  eliceretur . inque 
Cavitatem  ingluviei  iHaberetur , luud  dubii  ad  fermen- 
tationem  alimenti.  * 

Duos  duc  rus  unum  a dextro  Hepatis  lobo , unum' 
a cyfti  fellea  procurrere  ad  jejunum , ita  ut , cum  antq 
feorfum  decurrant,  ubi  ad  jejunum devintum  fimul  o- 
mnes  uno  eodemque  loco  in  illud  fe  exonerent. 

Astuta  Axtixiam  in  pulmone  non  divaricari 
in  minores  Ramos , verilm  ubi  truncos  veloti  dycis  agere 
«teperit,  ftstim  iniplb  exortu  delinere,  rcliSas tanrum 
patentibus  m pareiKhyma  pulmonum  Oftjis. 

In  Cordis  finiftro  Ventriculo  refudi  auricula  ma- 
nifeflos  Mufculorum  Cordis  tendines  ad  Adita: initium 
defi  nentes. 

Loco  Diaphragmatis  minutos  & longiusculos 
M ufculos  collis  tendine  fuo  adhaerentes. 

Latera  Lingua  hinc  indA,  ordinata  tam  An  feiie , in 
longum , poi is dilbnda , qui  fetam  fuillam admitterent, 
ut  r.ecefle  fit  in  came  lingua;  minutas  latere  glandulas, 
qua*  Sc  quandoque  liquorem  in  Os  profundunt. 

C oi  c u m duplex , nigrioribus  quam  cartera  Intcflina 
esecrem  entis  ft  agnatis 

Renes  longos  vel  pedem  integram, & velat  fegmen- 
tisdiftindos,  per  quotum  interiora  canalis  excurrens  U- 
tcres  tandem  indi  elaplus  formabat , ad  extrema  Redi 
Inteflini  fe  exonerantes. 

U r i r u m lungifitmum  , figura  quafi  longe  pyra- 
midis, i-pift.  j t.  Ccnt.  iv.  BARTHOL1N. 


'1' 


olb 

AMSTELOD  AMENS  IBUS. 

AD  latera  pulmonum  erant  Mufculi  pulmonum  pro- 
prii , coli  is  annexi.  Erant  & manifolia  atque  magna 
foramma  ex  pulmonibus  in  Velicas  airem  trans- 
mittentia. 

VistCA  pilus  erat  grandis  pro  ratione  corporis. 
Uiitir  is  erant  varii  ex  Renibus  orti,  qui  in  utro- 
que latere , in  unumdudumconjundi , ad  cloacam  fere- 
bantur. 

Os  habent  fpcciali  in  lingua  uti  Anates. 

Os  Hyoidis  tres  habebat  Apophyfes.  E p i c l o t- 
t i s nulla  aderat , fed  clauditur  larynx  per  Mufeulos,  & 
per  mediam  Apophyfin  Olfis  Hyoidis  attollitur,  quod 
Ofliculum  meriti)  Hypogloetida  vocare  poliis.  Obfervata 


hxci.Febr.  i66j. 

NOTATA 

;* 

C E R E B R O , &c. 

CEribra  volatilium,  Miningisqui  inquibus 
differant  ab  humanis  vide  cadite  de  infere. 

DUCTIBUS  SALIVALIBUS. 

DE  Ductibus  Sublingualibus  minoribus 
TraS  ih  Mufe.  (S  Gltnd.  agens  S T E N O N I US , 
in  avium  mqun  quarundam  linguis  rara  horum  occurrit 
elegantia , ubi  in  ipfis  lingua;  lateribus  propA  bafin  fecun- 
dum eandem  red#n  difpofita  decem  duodcctmveoftia, 
li  comprimatur  Urgui  ierofi  humoris  totidem  profon- 
dunt  gemmas.  InCygnoeadem  ftylumadmiitebautfa- 
CilA , &.  pro  liugu^nnignltudine  fatis  profundA , quem- 
admodum & in  Anate,  fuere  tortA  etiam  in  illis  pnedidis 
plura  Vafa,  fed  horam  pulcherrimo  adlpcdu  abreptus 
ad  alia  non  attendi.  In  Callo  Africano  vidi  non  modo 
hanc  olliorum  redam  ieriem  fed  etiim  totam  tunicam 
tum  bafin  linguas  inter  & oftium  laryngis,  tum  in  ipfis 
lingua; lateribus,  tumVub  liiigu*&  glaixhilarum  abfeon- 
derc  corpora,  & Valotum  ornum  perrulam. 

DIAPHRAGMATE. 

DE  Diaphragmati  vide  qtqc  ex  tradatu  de 
ftrudura  Diaphragmatis  CASP.  BARTHO- 
LINI babemus  capite  de  %Anfen. 


PULMONE. 


WE- 


TJR.re  reliquis  notatu  dignum  cenfct  GEOR.G 
lT  D E L Obf.  xv.  1.  a.  Jrtifc.  curio/.  Cygni  S T i R N u M 
Illud  excavatum  Jiat  antica  parte  codo  modo  ut  in  for- 
nice pro  recipienda  Arteria  A (pera,  quaiubi  fefeinhaic 
interiora  inclinaverit  finium  atfedat  viam , & in  pedus 
infcritur. 

STER- 


Digitized  by  Coogle 


De  Fulica  &.  Gallo. 


152 

• • 

STERNO. 

IN  Cygno  primum  hinc  & in  Gallina  TnB.  Je  Mufe. 

& GlahJ.  pJi-  xi.  a Codis  in  pulmonum  Membranum 
carnofas  ferri  fibras , fine  dubio  in  Rqjpratione  non  otio- 
fas,  S TENON  IUS  vidiffefe  refert. 

c A P.  XIII. 

De  Fulica. 

OEca  Intedina  hicduo.eaquelonpilfima. 

Vesiriculus  majusculus , pnecipife  Ii  ad 
Hepar  comparetur , quod  pufillum  feni  dl. 
Ctstis  eillis  cxerta,  fclle  nigricante  plena. 
Aspera  Artiri  a qua  parte  adventat  pulmoni, ' 
non  qualis  anati  cum  cartilagine  rotundata , fed  crebris  & 
albicantibus  circulis. 

Singulis  digitorum  Pedis  Ossibus  ala  a lateribus 
utrinque  una,  qua:  ala:  partim condantur  ex  inferiori, 
partim  ex  fuperiori  pellicula  fimul  applicatis.  Id*  fine 
dubio  funt  ad  natationem  , non  alitirquidim  paludnbus 
omnibus  quam  pifeibus,  & canicula;  pinnae  aliq uot. 

Articuli  funt  ita  confirmati , ut  parte  fuperiori  podrnt 
refiedi.  In  medio  quidim  digito  ad  quadrangulum , in 
Interno  ad  triangulum  in  externo  feri  ad  Ovi  figuram. 
Cautam  puto  ut  quoquo  pafto  cedant  aqu* , & commo- 
di cum  ea  coaptentur. 

Cuditi  Os  didum  ed  vel  uti  axis  aut  immobile 
quid,  fuper  quo  motus  alii,  SEVERINU5  Xootp.tv. 
vide  etiam  JONSTONIJJM  eleavib.  p.  146. 

C A P.  XIV. 

De  Gallo,  Gallftiacco, 

& Indico- 

NOTATA 
• Circa 

GENITALIA. 

D V aforum  prsparantium  exortum  T e s t 1 c u- 
ios  habere  gallos  , II  A R V E J U S feribit 
Exerc.f,'  * 

Pisem  hic  nullum  fe  invenire  feribit , ejus  vero  lo- 
co orificium  fereperire,  haud  fecus  quam  in  GallinA,  mi- 
nus tainin  illud  &angudius.  Exere.f. 


PULMONES. 

IN  Gallo  Indico,  & Gallinaceo  ipfo,  omnibusque  feri 
pennatis  immiflo  in  tracheam  ftylotranfitum  i pulmo- 
nibus in  cavitatesabdominisapertum,  patentefipie inve- 
niri, ai!rem  hinc  in  eorum  pulmones  follium  opera  in- 
fpirarum  non  fine  impetu  ad  inferiora  pertranfire,  Excr.  3- 
IDEM  habet. 

DUCTUS  SUBLINGUALES, 
SALIVALES. 

E Ductibus  Sublingualibus  minoribus 
TraB.Je  Mufc.  ii  GlanJ.  agens  S T E NONI  U S'. 
in  avium  inquit  quar undam  linguis  rara  horum  occurrit 
elegantia , ubi  in  ipfis  lingua:  lateribus  propi  balin  feeuo- 
dum eandem  redi.im  difpolita decem duodecimvi odia,  • 
fi  comprimatur  lingua  ferofi  humoris  toridmn  protru- 
dunt gemmas.  In  Cygno  eadem  dylum  admittebam  fa-  . 
cili,  & pro  linguae  magnitudine  fatis  profundi,  quem- 
admodum & in  Anate  fuere  forti  etiam  in  illis  prxdiftis 
plura  Vafa,  fed  horum  pulcherrimo  adf|>cdu  abreptus 
ad  alia  non  attendi.  In  Gallo  ^Africano  vidi  non  modo 
hanc  odiorum  re&am  feriem,  fed  etiam  fotam  tunicam 
tum  bafin  lingua:  inter  & odium  laryngis , tum  in  ipfis 
linguae  lateribus,  tum  fublinguam  & glandularum  ab- 
fcondere  corpora,  & Vaforum  odium  pertufam:  reli- 
quorum animalium  lingua:  accumbunt  tantum  laxi  & 
glandula:  & Vafa  , ne  quidem  in  boum  genere  fetam  fa-' 
cili  admittentia,  licet  vaforum  parallelo  ii  glandulis  ad 
odia  dudtu  incedentium  elegantiam'  contenti  exornet 
fplendor  tx  ipfa  expreflus  liquor  detegat  odia. 

CEREBRUM. 

CErebri  qualis  hic  conditutio  elegantir  exponit 
W ILLIS  TraB.  Je  Cerebro  cxp.  r.  Eandem  eam 
hic  admittit  qualis  datur  in  Anfert.  Eo  ergo  loco  tra- 
dita huc  transferre  poterit  Le&or. 

OSSA  AUDITUS. 

IN  Capite  Galli  Africani  non  nifi  unum  Ossiculum 
auditus,  nblongum,  pede  tamin  lato  tympano 
fi  ita  appellare  liceat  infidens,  & fecundum  magnitudi- 
nem meatus  proveitum  ipfi  meatui  anteriori  fiia  parte  f. 
capite  annexum  vidit  S A L T Z M A N N U S. 

PANCREAS. 

Upliccm  ductum  pancreaticum  ordinario 
L/ bic reperiri  GRAEFIUS  docet. 


CAP. 


Digitized  by  Goosle 


D E 


G A , 

C A P.  XVI. 

De  Gallina. 

OBSERVATA 

In 

CORDE.  • 

IN  avibus,  Columba  v.  g.  Gallina»  Anfere,  & c. 
C oa  d i s fabrica  Cmilibus omnibus  omnino  fihru  , 
iifque  pro  proportione  amue  magnis  ac  in  grandiori- 
bus animalibus  contexitur  : licet  enim  exterius  fepn 
transvcrft  latus  quod  Ventriculo  dextro  proximum  eft 
larvem  & arqualem  faciem  exhibet : at  interior  reliqui  & 
extimi  lateris  pars  tota  fibrofo  eft , quinSc  valvulis  fi- 
milunarHus  , quafi  in  pulmonem  & Aortam  utrique 
Ventriculi  patent  ambo  donantur,  in  orificio  aut4miiv4 
mgreffu  in  Ventriculum  dextrum  Valvula  trictupides 
omnino  defunt,  fed  illarum  vice  rei£I4  fuperofttum  Ven- 
triculi qua  auriculam  refpicit,  carnea  quadam  Valvula 
dependet,  figura  prorfusfemilunaris,  q ira  verius  cordis 
conum  patula  femp4r,  fanguinem  in  omni  contra&ione 
fufFufum  pleno  & aperto  Iemp4r  ore  mox  excipit , & 

Sio  magis  repletur  coar&ius  Ventriculi  orificio  incum- 
t, reliquique  fanguinis  ibidem  effluxam  prohibet  rquan- 
quam  autem  dexter  Ventriculus  ex  uno  latere  planus  & 
lanris  fuerit ; fmijier  tamin  in  omni  volucram  genere , 
quantumcunque  parvi  fuerint , ex  omni  parte  fibrofus  eft 
camcisque  columnis  extra  reliquas  fibras  eminentibus, 

3uin  & Valvulis  mitralihu  adeo  affabri  conftruffis 
onatur , ut  nihil  fanguinis  in  pulmones  remitti  finant. 
Jucundo  enim  fpe&aculo  conflat  > fi  cono  Cordis  abfciflb 
aqua  4 Siphone  in  Ventriculum  injiciatur,  membranas 
iftas  quafi  fufflatasmox  extumefeere,  & anftilTimi  fibi 
undique  occurrentes , oftium  illud  Cordis  penitus  occlu- 
dere, adeo  ut  quacunque  vi  atque  impetu  aqua  inje&a 
fuerit  nihil  praeterfluere  patiantur,  fed  per  Aortam  tota 
exfilit.  10UWERUS. 

CAPITE. 

CEkisra  volatilium  MoriKcisqui  inquibus 
differant  ab  humanis  vide  capite  de  u/tmfire. 

Si  avium  a osra  a diff raxeris  etiam  ibi  liquoris  in 
palato  fuperiori  notantur  fontes.  Omne  enim  illud,  quod 
albam  tunicam  roffro  proximam  excipit.  Rimamque 
cingit  undique  carneo  colore  confpicuum  fi  prefleris, 
glandularum  oftia  patent,  pra  ca-teris  notanda  in  ipfo, 
hujus  fubffantra  anteriori  extremo  duo  punBa , perquie 
magna  humoris  albicantis  copia  exprimitur , quarque  vel 
in  Gallina  domeftica  ftylum  admittunt  non  tantum  infu- 
perficie.  TraB.  Jc Ghud.  oru  STtNONIliSi. 

VENTRICULO. 

VE n t x i c u l i Gallinacei  Anatomen  utilem  & cu- 
riolam  exhibuit  nobis  J O A N.  P E Y E R U S his 
verbis  : Gemino  inftruitur  Gallina  Ventriculo  : Supe- 


L L I N A.  153 

riore  quidem  membranaceo,  inde  ii  colli  medio  ad  (ter- 
num feu  ufque  peflus  protenfo,  qui  efca  for&us  & protu- 
berans etiam  in  vivente  ibidem  confpici  vel  tadu  depre- 
hendi poteft.  Minus  autem  proprie  Ventriculi  nomen 
ipfi  competere  videtur , quoniam  alimenta  nec  rcfblvit, 
nec  in  chylum  mutat ; fed  receptaculi  duntaxacaut  faeci 
locoeft,  inqueraficca  frumenti  grana  prim6  recondun- 
tur, tamdiu  aflervanda,  donec  fuffkiente  maceratione 
nonnihil  emolliantur , hocque  pado  ad  futuram  in  altero 
Ventriculo  difiolutioncm  praparentur.  Reftias  itaque 
itaque  capfulah.ee,  diftinaionisergo,  Ingluvies  appel- 
latur, & vernacula  noffra  ticr  feropf. 

isllter  five  infbricr  camofus  prope  Membranulam 
transverfam.  Diaphragmatis  vicariam , in  abdomine  lo- 
catur : qui  cum  cfcam  libi  concreditam  in  minutas  teren- 
do particulas  refolvat , Ventriculus  proprie  dici  meretjir. 
Nobis  omiflo  priore  hiftoriam  tantum  Ventriculi  legiti- 
me lic  dnfti , in  quo  alimenti  fit  eomminutio,  paucis  com- 
pleri animus  eft.  Quam  huc  eo  aptius  quadrare  exftima- 
vi,  quo  majorem  ad  penitus  intelligendum  ea,  quatde 
glandul  is  I nteftinoru  imlj  Exercitatione  difleruimus,  in- 
de lucem  affulgere  anialperti 

Enimvero  magnitudHf  figura , colore , tota  deniqoe 
ftra&ura  ab  aliis  multum  differt  Gallina:  Ventriculus; 
quoniam  modus  etiam  alimenta  fubigendi  eft  peculiaris. 
Etenim  pleroramque  animalium  Ventriculi  e tenuibus 
componuntur  membranis , foris  candicantibus,  intus  cru- 
fta  villofi  molli  & lubrica  obd  iniis.  At  Gallina:  totos 
quantus  4 carne  folida  compafhis  & rubicundus  apparet, 
ejusque  penetralia  inrequalibus  ac  duris  velut  cartilagini- 
bus mcruftpta  exafjxrrantur. 

Prius  vero  quim  imtnfimus  ejus  definiamus,  monen- 
dum, cum  VentriculoGallinaceo  ita  comparatum  efle , 
ut  quod  antediflefHonem  extrinfecns  videtur  efTe  longi- 
tudo, illud  refpeAu  cavitatis  interna-  vocandum  fit  lati- 
tudo : &qund  foris  pfttatur  efle  latitudo , ideodemre- 
fpe&u  longitudinem  conftituat.  Ut  igitur  exa&e  fingula 
feratari  detur , Ventriculus  cum  gulae  oc  Inteftini  portio- 
ne, tanquam  appendicibus,  integer  eximendus  eft:  tunc 
etenim  fafta  dumetifionc,  duplo  admodum  latior  quam 
longusdeprelienditur;  latiroainead  uncias  circiter  tres, 
longitudine  ad  unam  cum  fcmilfe , craftitie  denique  feu 
profunditate  ad  uncias  prope  duas  excurrente.  Quamvis 
autem  magnitudo  Ventriculi  perquam  videatur  infignis, 
ea  tamen  non  ex  amplitudine  capacitatis,  fed  parietum 
crallitic  potius  a-ftinianda  venit.  Cavi!  a I enim  interna 
eft  exigua,  nec  tanta  ut  vel  nuci  recipienda-  fufliccret. 

Tota  porrb  machina  figuram  oflentat  ovali  proxi- 
mam, utrinque  nonnihil  depreflam,  extuberantibus  ta- 
men in  medio  quafi  colliculis.  Extremitates  femi-circu- 
lares  & aequaliter  magna-  funt,  acinobtufamquandam 
fuaviterque  rubentem  marginem  Jiveoram  terminantur. 

His  itacorrflderaris , Pmgueda  feu  adeps  fublutei  co- 
loris Ventriculo  mUrata  ac  adlrarefcens  auferatur:  Ea 
namque  diligenter  (falvis  quantumfieripotcftvafisfan- 
guitens  Si.  nervulis)  abftratia  , carneam  illam  molem 
palam  fit  Mufeulerum  compagem  efle.  Quo  enim  in 
loco  protuberantes  utrinque  colliculi  incacuminaalba , 
ac  velut  argentum  fplendentia  affingere  confpiciuntur ; 
ibi  tanquam  in  polo  aut  centro  quodam  fibra  tendinolis 
undiquaque  4 camofaram  ambitu  emergentes , in  Ten- 
dines validiflimos  decuflatim  jundra  concurrunt- 

V Jrlufeu- 


Digitized  by  Google 


1^4-  D E G A L 

Mufculartm  autem  duo  praecipui  paria  conditui,  abf- 
que  nullo  prope  negotio  oemonfftaii  queunt.  Sunt  & 
dii  fibrarum  cSrnearum  fafciculi  , quos  tamen  utpqte  mi- 
noris momenti  ac  feri  ceterorum  duntaxat  traduces , 
haud  opera  pretium  duximus  in  plures  eosque  perticula- 
res  Mufculos  difpefcere. 

Primum  par  nfpedui  obvium  vafla  molis  eft,  utrin- 
que  lateribus  Ventriculi  accumbens,  iisque  fortiter  adna- 
tura,  quod  ea  propter  laterale  deinceps  nuncuparelice- 
bit.  Mirum  quamdcnfa  fibrarum  compage  & robore  id 
contexatur:  etenim  qua  parte  in  ventrem  quafi  & oram 
(cujusfupra  jam  meminimus)  extuberant  Mufculi  pol- 
lice c ralliores  exiftunt.  Fibra  eorum  ab  uno  polo  five 
undo  tendinofo  ad  alterum  dudu  pleraque  arcuato , 
ngtilis  hemi-cydum  conftituentihus,  fecundum  Ven- 
triculi longitudinem  feruntur ; qua  tamen  quo  a margi- 
ntbus  abfunt  propius  > e5  breviores  & rodiores  apparent, 
ut  jam  in  margine  ipfa  vix  amplius  quintam  uncia  partem 
longitudine  alloquantur.  Ibidem  obfervare  eft  illas  & 
CraSiores  effe , & laxius  aut  quafi  negligenter  uniri : Inde 
Teri  magis  produda  ad  unciam  nunc  dimidiam , mox 
integram , tandem  & duas  ekwantur , invicemque  ar- 
dilfimd  junguntur.  OmniuflHBquc  fibrarum  circa  po- 
to» concurfu  ac  concentratiooeTemlrr.es  duosrobuftos 
Conflari,  fupra  jam  indigitavimus. 

Atque  talis  omnino  eft  Mufculomm  ita  jundorum 
fan t aut  facies , ut  duobus  corporibus  femi-lunaribu» 
cornua  fibi  mutuo  obvertentibus  ac  implicantibus , con- 
grui aflimilan queant ; ceu iddiligenthlimenotavitfum- 
mas  rerum  natura  Scrutator  IVcpfcru/ m/ltr , in  manu- 
feripta  Ventriculi  anferum  fylvemium  Anatome , quam 
pro  maximo  fuoerga  me  publicumque  favore  mihi  nuper 
communicaverat.  Obfervandum  veri,  feries  & dudus 
fibrarum  Ventriculo  elixato  meliusquim  crudo  invefti- 
gari  ac  oftendi  pofle : Si  enim  tunc  in  feparando  diligen- 
tia adhibeatur,  praeter  fibras  carneas  redas  & arcuatas 
alia»  minutulae  five  tendinofe  obliquae  inveniuntur , quae 
tamen  mox  abruptae  vifum  effugiunt. 

Advertendum  etiam , Marginem  illam  Mufculorum, 
quos  jam  deferipfimus,  fibras  quafdam  prioribus  paral- 
lelis perpendiculariter  fuperindudas , totumque  Mufcu- 
forum  ventrem  ambitu  fuo  cingentes,  oftentare.  Inean- 
«fum  marginem  Vafa  /anguifera  tS  uervea  Mufculis  hi- 
fce  dicata  primario  inferuntur. 

Ablato  hoc  Mufculorum  pari  uni  cum  Tendinibus, 
prreeipuaque  mole  fic  detruncata  , alterum  multo  te- 
nuim , fumma  & ima , id  eft , dorfum  ac  fundum  Ven- 
triculi pervadens  atque  tendinibus  fuis  ad  idem  cum  prio- 
re centrum  fivepoTum  coi  limans , in  confpedum  emergit. 

Horum  mufculorum  fibra  circa  medium  fui  nonnihil 
dilatara  laxius  cohaerent ; inde  vero  fenfim  fenfimque 
compadsc  in  extremitates  tendinofas,  juxta  utrumque 
polum  fe  mutuo  apprehendentes,  ardantur.  Dudus  fi- 
brarum itidem  arcuatus  eft  tamqhe  nianifeftus , ut  ad  eum 
inveftigandum  elixatio  haud  requiratur.  Subhifce  Mu- 
fculis aliae  quadam  'fibra  carnofe  breves  & transverfie 
latent , fcutorum  mox  deferibendorum  limbis  fupra  ac 
Infra  adhaerentes. 

Tandem  Membrana  nervo-tendino/a  proximi  ad  Ven- 
triculi penitralia  deducens  in  confpedum  venit ; cra(la& 
denfaeoinloco,  quo  par  Mufculorum  laterale  adnatum 
lueret,  in  fundo  autem  & dorfo  reliquifque  Ventriculi 


L 1 N A. 

confiniis  tenuis  & delicatula  exiftrt , atque  interius  eru/ta 
quadam  i villis  perpendicularibus compofira  munitur. 

Diffcifla  hac  membrana  ipfoque  jam  Ventriculo  fecun- 
dum longitudinem  patefa&o , eadem  crujla  in  utroque 
pariete,  cui  lateralesillimurcvtliadcrefcunt,  plurimum 
indurata  & minimum  triplo  crailior  fada  in  quasdam  qua- 
fi fcuta  callofa  aut  cornea  fub-lurei  coloris  degenerat. 
Scuta  hrecin  externa  fcu  averfa  parte  finum  vel  concavi- 
tatem obtinent , recipiendis  Mufculis  lateralibus  dica- 
tam ; it^us  vero  fulcis  transverfis  exafperatae  fuperficic- 
bus  minimi  planis  fe  contingunt , fcd  co  feri  modo  in- 
vicem aptari  v identur , quo  Offa  nonnulla , qua:  capitibus 
fuis  excipiunt  & vicillim  excipiuntur , articulationis  fpe- 
cie  nuncupata. 

In  ipfa  autem  cavitate  (qua:  utrumque  inter  fcutum 
valde  exigua  eft)  efca  continetur , id  eft,  frumenti  par- 
ticulae confraihe  & comminute,  uni  cum  pluribus  lapoSm 
duris,  plerumque  albis  atque  fplendentibus : Nonnum 
quam  etiam  vitrorum  imb  acicularum  frufiula  ibidem 
adfui  fle  memini. 

His  porrb  quifquiliis  amotis  Orificia  Juo  tanquam 
commeatus  vix  Ipedanda  fuperfunt.  v/ f Iterum  horum 
(illud  videlicet  per  quod  alimentum  ex  induvie  accedit) 
plurima  notatu  digna , quorum  praecipui  gratia  univer- 
fam  hanc  Anatomen  inftituimua,  compleditur.  Primo 
namque  OEfophagi  extremitas  antequam  Ventriculum 
fubit , in  qutndam  quafi  Bulbum  rubentem  extuberat ; 
quem  fi  quis  forinfecus  contempletur  attentius , plurimi» 
veluti  orbiculu  atfuc  circellio  per  membranam  mufculo- 
fam  transparentibus , mfigniri,  eleganterque  toto  ambitu 
ornari,  confpiciet. 

Ut  vero  quid  circuli  illi  defignent  cognofd  exadi  po»- 
fit , membrana  exterior  Mufculofa  fibris  & redis  & cir- 
cularibus,  attamen  tenuibus  praxfita  auferatur  : Tunc 
enim  tota  interior  compages  ex  innumeris  earuncullo 
fub-rubentibus , oblongis,  teretibus,  denfoque agmine 
membranae  mufculofa:  perpendiculariter  ac  velut  imbri- 
carim adftrudis,  coagmentata  cernitur,  quarum  bales 
antea  minutorum  fpeae  circulorum  exrrinlcais  transpa- 
ruerant. 

Caruncula:  ift*  , vel  potius  Glandula , transverfim 
aut  per  longum  difleda: , tubulorum  inftar  cara  depre- 
henduntur, earumque  extremiapices  in  gula: cavitatem 
patentibus  atque confpicuisofcubs  delinunt.  Preffis  glan- 
dularum bafibus  apices  mucum  /ubvt/cidum  IS  albican- 
tem effundunt,  quo  interior  hujus  Bulbi  fuperficies  nun- 
quam non  obducitur  ac  velut  ittcruftatur. 

In  eodem  quoque  Bulbi  finu  aut  Ventriculi  quafi  fiub- 
urbio lucrent  interdum  elca  portio  reperitur.  lfti  glan- 
dularum phalangi  orificium  Ventriculi  hniikrum  cingen- 
ti , corpori»  Tubulefi  nomen  JSxr.  Wepfcnu  in  allegata 
jam  Anferum  fy  lveftrium  Anatome  impofuit.  Infra  quod 
fibra  quadam  Mufculofa:,  paris  fecundi  traduces,  con- 
fpiciuntur  orificium  tanquam  annulo  ambire ; quo  etiam 
in  loco  interna  cavitas  anguli  ior  apparet. 

lAltcrum  onficium  (qua  fores  in  Inteftina  patent) 
priori  vicinum  ac  ejusdem  prope  altitudinis , ex  amplo 
principioaut  quafiantroin  Pylorum,  fibris  redis&cir- 
cularibus  praxfituny  nque  Inteftina  dudu  nonnihil  retor- 
to definentem,  ardatur. 

Limer  autem  quidam  aut  fpimentum , transverfim 
intrinfecus  protuberans,  utrumque  inter  orificium  poni 

CCS- 


De  G a l 

cernitur.  Hic  loci  nonnunquam  grana  exa&e  comminu- 
ta , aut  liquor  turbidus , cnylo  tamen  nftndum  alfimi- 
landus , continetur : fepenumero  etiam  ibidem  prater 
v ifcidiufculum  mucum,  aut , fi  mavis , pituitam,  nihil  ap- 
paret. 

Tandem  trifinii  jeticrii  Vaft  in  Ventriculo  ejusqoe 
duobus  orificiis  fpeftanda  occurrunt.  Et  initio  quidem 
notanda:  funt  rteri a i viciro  Aorta:  trunco  emergen- 

tes; quarum  duo  rami  ad  bulbum  illum  glandulofum  rn 
Ventriculi  fuburbio  mox  divertunt,  ejusque  penetralia  in 
pturimosdivifi  furculos  denfo  agmine  perreptant.  Porro 
gemina  arteri*  propago  juxta  Ventriculi  dorfum  delata 
rsfliS  divaricationibus  in  margines , fundum  etiam  & py- 
lorum excurrit;  quiverofurculimarginesfubeunt.mox 
altius  immerfi  ac  fepiffime  divifi  per  totam  lateralium 
Mufculorummolefcdillribuuntur.  Deinde  contemplan- 
da: funt 

P'en*  ad  cavam  tendentes ; qua:  Arteriis  pari  divari- 
cationum  modo  ubique,  ceu  comites  individui,  alTo- 
ciantur  : obfervarc  quoque  eft , harum  venarum  ex- 
tremitates alicubi  fibi  mutuo  inofculari  ; etenim  fla- 
tus vel  hquor  vense  unius  lateris  tubulo  aut  fiphone  im- 
miilius , mox  per  oppofiti  lateris  truncum  fpirabit  aut 
effluet. 

Denique  confiderandi  funt  Nervi  , quorum  plums 
ramuli  bulbo  glandulofo  & Ventriculi  marginibus  im- 
plantartur.  Hi  tameu  in  complura  illico  filamenta  exte- 
nuati, aut  in  membranulas  expanfii  ulteriorem  inquili- 
tiorem  eludunt. 

Tanta  rerum  natur*  providentia  eft , ut  qtio  eunda 
viventia  pabulo  nutriri  voluit,  fingulis  ad  conficien- 
dumexillo  nutrimentnm  de  conveniente  organorum  fa- 
brica fapientiflime  profpexerit.  Hinc  tot  feri  Ventri- 
culorum , quot  anima'ittm  funtdifcrimina-  Exemplum 
proftat  in  Gallinis  ca^erisone  hujus  cenfus  volucribus, 
quibus  natura  granorum  & frumenti  appetitum  prircipui 
infevit.  Cum  enim  modo  haud  aptiore,  quam  mola:  be- 
neficio comminui  frumenta  polfint;  idcirco  provida  illa 
Mater  par  opus  corlimili  feri  organorum  apparatu  , in 
Gallinis  fiaimento  dele&antibus  perficere  ftuduit.  Qua- 
propter etiam  fpirantis  Galli  .1:  Ventriculo , ea  , quam 
expoluimus,  ratione conftrudo?  fivent / rmiU  nomen- 
clatura haud  ineongrui  tnbui  pofle  videtur.  Interiora 
namque  Scuta  dura  , callofa,  inque  plurium  annorum 
fubjedo  acie  cultri  an^i  penetrabilia,  molarium  vice 
hpulum  habentur.  M ufetui  ver6  fcuta  ha^  undique  am- 
plexantes totidem  quafi  Tutu  motrte/r  funt,  quarum  gy- 
ratiombus  frumenta  ex  ingluvie  per  gulam  ceu  infmdi- 
iulum  demifla,  atque  femorum  commiflurx-interpofita, 
atteruntur.  Spiritus  denique  animales  per  nervosr  & fan- 
gms  per  Arterias  advc&ap  , funt  quali  ventui  rivuli , 
mola-  rotas,  id  eft,  Mulculos  infpirantes  ac  ad  motum 
impellentes. 

Ut  vero  admirandum  huius  machina:  artificium  magis 
ducefcat,  opcr.T  pretium  mixmius , partibus  Ventriculi 
Gallinacei  demo  ad  examen  vocatis,  quas  fineul*  feoc- 
fim  autuniveifarconjundim  ufus&  adiot  es  edant,  brevi 
oratione  compte ftn  Nec  altum  quorundam  Ibpctcilium 
vulgaria  h*c  imi  optima  quique  temnentium  , fibique 
fubnmiorttcujufdam  fapientiat  typho  aut  fuco  unice  pla- 
centium , ab  inflituto  i-os  revocabit ; ufu  & experientia 
pridem  edodt»,  in  rebus  opinione  abjedis  ac  ufu  trivia- 


t I N A.  155 

libus  f*pe  maximos  opum  Natur*  thefauros  latere ; qui 
aftidua  contentione  in  lucem  eruti,  tot  fapientifllm  i re- 
rum Architedi  veftigia  produnt,  quot  nec  mirari  fatis  , 
nec  verbis  aut  captu  aflequi  datum  eft.  Revera  multi  hoc 
feculo  Viri  jndaruerunt , qui  ad  ampliftimos  maximique 
momenti  libros  aut  confcribeodos  aut  illufttandos , vel  ab 
ipfis  Infedis  eorumque  vifceribus  argumenta  fumlerunt- 
Prilcos  qtiinetiam  hiftoris  animalium  Scriptores  firnim» 
& induftri*  & laboris  laude  extollimus  omnes,  qui  tamen 
diverfa  priter  nomina  extemamque  animalium  figuram 
afpcdui  obviam , valde  pauca  notarunt:  quanto  itaque 
probanda  magis  diligentlaeft  , cum  ctiamdetrado  velo 
interna  brutorum  vifccra , multiplici  voluptatis  & utili- 
tatis fcenore,  perveftigantur. 

Ut  igitur  fimilitudini  coepta-  infiftamus , totam  Ven- 
triculi gallinacei  machinam  dividere  liceat  in  Infun- 
dibulum, Molam  ipfam , <$  Incerniculum  feu  recepta- 
culum.  • 

Infundibuli  nomine  intelligimus  Bulbum  illum  g!^- 
dulofum , in  quo  magna  faqie  granorum  vis  adgefta  repl- 
ritur,  quique  ex  amplo  fmu  inanguftumfenfim  coadus, 
orificium  Ventriculi  fmiftnim  conftituit , per  quod  in- 
troitus in  molam  patet.  Atque  hujus  infundibuli  munus 
eft,  deglutita  vel  ex  ingluvie  fuppeditata  grana  finufuo 
excipere,  eaque  aliquamdiu  affervata  Ventriculoinfuo- 
dere.  Ne  auteni  uno  impetu  plufcillabatur , quam  probe 
commuiniti  poteft , fibris quibufdam  mufculofis  orificium 
hoc  in  orbem  cinxit  natura , quarum  ope&  moderata 
conftridione  tum  decubitus  ille  granorum  temperari, 
tum  illaplorum , aut  infulbrum , reguigitatio  impediri, 
queat.  Fi*terea  efcam  hoc  in  loco  ideo  nonnihil  morari 
necelleell,  utpriulquam  Ventriculi  tedafubit,  liquore 
4 glandulis  tubulatis  fubminiftrando  imbuatur  Etenim 
(latuimus,  glendu  a>  hu/h  inrehi  promtuaria  tu!  quafi 
fonte t ejle , f quibux  humor  td  alimenta  exfucca  vel  emol- 
lienda ac  diluenda , vel  injimul  (quod  admodum  proba- 
bile) ceu  menfiruo  fermentanda , /agiter  deftiSet.  Hoc 
confpicui  earum  tubuli,  patentia  ofcula,  & muous ex  iifi- 
dem  comprellis  emanans,  abunde  perfuadenr. 

Cum  vero  innumerus  prope  fit  harum  glandularum 
numerus  der,  liftimaqiie  feries,  magnam  quoque  humoris 
exillisquotidieftillantis copiam  fore,  fubfumere  licebit. 
Singulis  enim  lior*  minutis  fi  vel  unicam  ex  ofculo  quoli- 
bet manare  guttulam  concipiamus , jam  intra  unius  nor* 
fpatium  effluet  tantum  , quantum  implendo  cochleari 
fufficit ; ficque  nydhcmeri  fiiatio  ad  mirjmum  viginti 
quatuor  cochlearia  plena  ex  hoc  glandularum  fonte  fca- 
turient.  Qu*  notabilis  humoris  copia  utique  de  nobili 
aliquo  & putanti  ejus  ufu  teftimonium  perhibet.  Ipfa 
quinctiam  glanMilof*  illius  coron*  fabrica  magni  ac  exi- 
mii quid  promittit  ; tam  enim  affabre  omnia  & fubtili 
artificio  conrtruda , taroque  eleganti  ac  concinno  ordine 
difpofita  vifuntur  , ut  minime  credendum  fit,  excre- 
mentitiam  quandam  aut  inutilem  colluviem  ibidem  fe- 
cemi  vel  colligi.  Arduum  autem  eft,  facultates  fivefa- 
porem  iftius  humoris  certo  definire ; quoniam  fine  cau- 
larum, nativam  ejus  crafin  ac  indolem  deftruere  valen- 
tium, interventu , experimentum  atque  judicium  de  illo 
capi  nequit.  Si  quis  tamen  conje&ur*  nonnullo  veritati» 
radio  fulgenti  locus  eft,  non  poterunt  non  huic  humori 
e.edem  tribui  vires,  quas  in  alia  Exercitatiore  liquo- 
1 ti  i plexibus  Inteftmotum  glandulofis  prodeunti  affi- 
V a gn»- 


i $6  De  G a 

g navimus.  Nimirum  videtur  it,  ceu' mcnflruum  Jpiri- 
tuofum  principiuqut  m vigore  pofift*  valde  t»rgcni,rjcam 
impraegnare , eique  vitalem  suram  infundere  , cujut  vite 
inflmau  eadem  in  chylum  fjctltu/  exaltari  queat.  Enira- 
ver  j nUi  fpirituofus  liquor  non  in  Gallina;  tantummodo  > 
fed  exterorum  quoque  anipalium  Ventriculis  admitta- 
tur; vix  ac  ne  vix  quidem  explicabit  mortalium  ullus, 
quomodo  live  granorum  frumentaceorum,  Cve  carnium 
comet  larum  aliorumque  id  genus  ciborum  diflblutio , in- 
que  Chylum  tenuilTimum  & candicantem  converCo,  tem- 
pore adeo  brevi  contingere  pallit.  Solaro  enim  calo- 
rem hifce  perficiendis  haud  lumcere,  inconcufla  ratio- 
nis & experimentorum  fide  ac  robore  pridem  evicerunt 
ViriCIarilimi.  Neque  etiam mcnftruum  illud  (in  Gallina: 
fidtem  Ventriculo)  acidum  ejfe  oportet ; alias  margarita; 
devorate  i Gallinarum  tlerconbus  integra-  non  recupe- 
rarentur, acidis  eas  i veftigio  folventibus. 

Jadhira  vero»  quam  pcrlarum  ponderi  intranfituillo 
nov.nunqu.im  accidere  expertus  elt  Celeberrimus  Fran- 
tijkus  Redi  nahilit  ^/Jretihue , lapillis  &fcutisdeterenti- 
bus  potius,  quam  acido  confumenti  imputanda  videtur. 
Ceterum  amplifliraus  pateret  campus  m multoties  de- 
cantata bocleculo  Ventriculorum  fermenta  alnus  inqui- 
rendi , nili  ei>  excurrere  nimium  e flet  extra  oleas  vagari. 
Quatnobrera  diluuifitione  in  aliud  tempus  rclervata , aut 
doliaribus  reliaa,  idboc  loco  advertendum  proponi- 
mus ; Non  in  Gahinamni  duntaxat  ,fcd omnium  , qua* 
kiHcttu*  Jijjccare  notit  contigit , volucrium  Vcntnculu 
aj ufmoji  Glandularum  tutulatarum  catervam  reperiri  : 
quae  cum  plurimis  arteriolis  & nervulis  femper  intlru&a 
fit  , non  poterit  non  liquorem  & fpiritu  nervorum  nitro- 
«2reo&  porticulis  fingimus  fulphureo-falinis  (carentem 
•deoque  veri  fermentativum.fuggerere- 

Ha;  autem  Ventriculi  Gallinacei  glandulae adea  plexi- 
bus inlldlinorumglandulolis  (de  quibus  inaliiquadum 
Exercitatione  difieruimus)  funt  fimiles , ut  Ovum  nugis 
efleOvononpoflit;  excepta  magnitudine  lola,  quatibi 
coafpc&iar  eu , hkdeprdfioracobfcutior.  Non  itaque 
i-nnot  auralienum,  fi  & ufu convenire , ccrteparumab 
toviccm  dilcrepare . dicantur.  Cumque  Homo  aliaque 
animalia,  uti  pracipue  Caftores  (quod  primus  notavit 
Exe.  lYcpferut  nojlcr  in  Amtorue  Fibri , tphemcndaleui 
natum  cunoforum  inferta)  glandulas  nvfi  Ventriculo  im- 
plantatas obtineant ; videntur  ex  in  Gallinis  refiquifque 
volucribus  ante  portam  feu  limen  ejus,  fecuritatis gra- 
tia, locari:  fecus  metuendum,  ne  Scutorum  callofitas 
& creber  lapillorum  adtritus  vim  glandulis,  ipfarumfal- 
temtubulis  ac  apicibus,  inferat. 

Jam  ipfa  m Mola  confideranda.  Mufculorum  paria 
duo,  gerainumque Scutum  callofunis  cdki intercedente 
cavitate  & contentis , ofTeruntut.  Abjefta  aliis  videatur 
pars  Gallina;  Ventriculus,  nobis  vel  fola  Mufculorum  fa- 
brica fiimmi  argumentum  pra-bet  miraculi.  Multum 
etiam  ia  perveftigando  Cordis  motu  laboratum  eft;  ob- 
tinuit tandem , eum  exterorum  ritu  Mulculoium  cieri : 
euocunque  tamen  is  fieri  pado  dicatur,  non  omne  celfat 
cubiam.  & admiratio.  Parimodofi  (ortehosVentriculi 
Gallinacei  Mufcuios  cordis  ad  indat  moveri  dicamus, 
neque  totum  diftum  eft , neque.nihil:  manetenim  prx- 
cipui  admiratio  , qui  inter  auot  oppojitea  iS  aquali  pol - 
tente*  rotorc  inufeulo/ , ea  perpetuo  vigere  poj/il  contentio 
ma  cotusri  quoji  difeordia,  ut  altet  alterum  nux  tan- 


L L I N A. 

quam  viBorem  extollat , mox  eeu  viBum  deprinat  futrgat- 
que?  Cum  enim  primo  ftatim  intuitu  carnem  Ventriculi 
veri  mufculofam  efle  appareat,  ipfi  prxter  movendi 
Provinciam  ufum  haud  alum  tribuere  licebit.  lm&  & rei 
necelfitas  & fabrica:  conftru&io,  motum  atterendis  fru- 
menti granis  aptum  perfuadent. 

Videntur  autem  laterale*  Mufculi  eo  fere  motu  Icuta 
fibi  annexa  torquere , quo  pronatores  St  fupinatores  ma- 
num; itautMufculodextri  laterisobliquedeorfum mo- 
to, alter  oppofiti  lateris  oblique  furfum  agatur,  &vicis- 
fim.  Qua  reciproca  agitatione  aliquamdiu  continuata  fit, 
ut  effraSo  granorum  cortice  medulla  feu  pulpa  exprima- 
tur, & ad  fariree  fubtilitatcm  comminuta , atque  liquori 
i glandulis  prxlimi naribus  ftillanti permixta , in  pultem 
tenuem  ac  liquidam  abeat ; ex  qua  Chylus  poftea  in  Inte- 
ftinis  conficitur  > futurum  languinis  &^urtium  tolidarum 
nutrimentum. 

Confertis  veto  decuilatim  fibris  tendines  horum  mu- 
lcatorum junguntur,  tum  ut  fibi  mutuo  porre&a  quali 
manu  auxili  i eTc  poffint,  tum  ad  continenda  in  officia 
Icuta,  re  e;  delineant  nimium , vel  extra  ordinem  di- 
labantur. Quem  etiam  in  finem  carneis  fibris  acervarim- 
congeftis  & robore  infigni  polientibus  opus  erat , valida 
motui  & tantum  non  perpetuo  paribus  futuris.  Cumque 
Mufculorum  motus  utnnque  temi-rirculum  deferibat, 
idbrco  fibra-  etiam  arcua»  & in  quofdam  quali  monticu- 
los  betni-fpbacricos  concinnata;  requirebantur. 

Infimer  ne  quod  ruptionis  aut  diftorfionis  immineret 
periculum,  Margine*  conftru&i , in  iisque  fibra;  brevio- 
res condita-  & laxius  unita;  fuerunt ; Neve  fumma;  mar- 
ginum fibra:  M ulculofe  , dimilfis  utrinque  tendinofis, 
medio  munimine  carerent,  aut  fibi  relidx  extra  cancel- 
los prolilirent , vel  motu  denique  valido  rumperentur  ; 
perpendiculares  naturales  natura  ipfis  fuperindoxir,  qui- 
bus fubjefta:  parallela;  ceu  fafcias  ambitu  colligantur  , 
viribus  ita  unitis  motum  potentiorem  (pendentibus. 
Hocque probat  experimentum;  Ventricnlo  enim  inte- 
gro in  aqua  fervente  diu  elixato , ita  ut  tendinibus  vehe- 
menter fe  corrugantibus  carnes  intendantur  , prius  has 
rumpi  & extra  ordinem  abire  , quam  vinculum  illud- 
transverfum  folvi,  contingit.  Eadem  operi  notare  eft, 
fibras  tendinofas  inter  elatandum  ablcedentes , aut  a car- 
neis tra&ioneavulfas,  Membranam  peculiarem  mentiri,, 
qux  praeterquam  tendo  ampliatus  nihil  eft  aliud. 

Porro  Mujcuh  dorfum  atquCfundum  FFntncuii  pi- 
pante* , contrario  laterahbu*  Jungi  munere  videntur.  His 
enim  tuta , ut  diximus , callofa  fortiter  conjungentibus  - 
interje&aquc  grana  atterentibus , illi  curo  opus  eft , fe 
contrahendo  fuperficies  fcutorum  ab  invicem  dimovent , 
ut  iavioiuiru  captandis  infundibuli  granis  fpatium  denuo 
paretur.  Sunt  oc  fecundarii  horum  Mufculorum  ufus: 
Superior  namque  conftringendo  lefe  orificium  finiftrum 
juxta  claudit,  regurgitare  id,  quod  infufum  mola;  fuit , 
profiibiturus.  Inferiori*  eft , fim  jl  efcam  molx  fe  fub- 
ducentem , vel  nondum  probe  fubta&am , incudi  red- 
dere. Denique,  cum  malli  alimenti  jam  fatis  comminu- 
ta&pulticulxfimilis,  itinere  acclivi  & incurvo4Ven- 
tricuu  fundo.Inteftinislit  inferenda;  probabile  eft , u- 
trumque  hunc  Mufculum  expulfioni  ifli  opem  adfer- 
re.  Omnes  autem  communi  opere  ad  fovendum  Ventri- 
culi calorem  confpirant,  ut  mutuatitio  live  ab  Hepate  , 
Cve  Liene,  Omento  tchquaque  ridoia  nullo  fit  opus. 

Eli 


De  G a 

Eft  vero  hic  mufculornrn  Ventriculi  gallinacei  con- 
templat» tanti  fenoris , uuiluribusalt*  indaginis  medi- 
tationibus anfam  porrigat.  Et  primo  de  unlverforum  mo- 
ra quaerere  fubit,  num  cordis  ceu  perpetui  mobilis  ritu 
fit  continuus,  an  datis  induciis  nonnulla  interpondus 
quiete?  Solutusne  item  vel  anim*  parens  imperio?  Vul- 
gi quidem  effato  quod  caret  alterna  requiedurabile  non 
eft.  At  deterior  multo  gallinacei  Ibrs  Ventriculi  videtur, 
cui  nunquam  vacuo  ingluvies  breviflimam,  fi  mod6  ul- 
lam otii  moram  indulget.  Quin  igitur  hi  ad  perpetuos 
damnati  dicantqr  labores  mufcu Iorum  nil  obitar,-  tunc 
talnen  praecipue  vigentes,  cum  & Ingluvies  & Bulbus 
(eu  infudibulum  alUunta  recens  dei  quam  maxime  im- 
plentur. , 

Dubium  hinc,  corJme  an  Ventriculo  Gallinarum  afii- 
dui  pnerogativa  motui  competat  I Pari  quidem  utrumque 
libertate  vifcus  gaudere  veriiimiieeft  ; modo  libertas  di- 
cendum fit  motus  perpetri  jugum  acnecdlitas,  i fpiri- 
tibus  animalibus  liberrime  influentibus , nec  vel  contra 
iK  vekjuiefcere  mandanti  anima;  morem  gerentibus , de- 
pendens. Inde  fortem  torquere  arietem  in  eos  licebit, 

Sui  Cor  Mufculwn  efle  aurtfnimali  motu  moveri , utcre- 
ant,  adduci  nolunt.  F.tenim  gallinacei  carnem  Ventri- 
culi Mufculis  veris  conflare,  nemo  quem  ad mfpedio- 
oem  pertraxit  naturae  favor , ire  negatum  poteft ; quos 
tamen  eundem  cum  corde  motum  mllianiauB  imperia 
obnoxium,  id  eft,  namralemjugcmqueexperiridiximusi 
Ea  vero  fumme  ardua  res  eft  , quo  pado  motus  io  Mu- 
fculis cieatur,  definire.  Vix  enim  mente  aflequi  datum, 
quis  fit  fpititoumanimaliummotuiprxfeftonmi  genius, 
quaeque  m mufculorum  fibras  vis  arque  poteftas?  qua: 
particularum  invicem , ut  ajunt , effervefeemium  indoles 
& natum  4 Ioda  robur  f Hxc  admirari  eunda,  quam  ex- 

K: , fariliuseft.  Proxime  tamen  in  his  perquirendis 
vit  Cl.  Johannir  Majo- a,  Angli  fummi acuminis 
induflna;  quod  hoc  loco  mdicaffe , quam  defingule  ju- 
dicafle,  fatiuserit. 

Caterum Gallina  Ventriculus  haud  leveargumentnm 
przbet,  etiam  in  Humano  quendam  fibrarum  motum 
ftatuendi;  minime  autem  tantum , quantum  in  Gallinis 
adftruximus,  fed  blandum  ac  imprimis  fervente c*dio- 
nis  (ut  vocant)  opere  vigentem.  Neque  enim  talibus 
inftrudns  eft  Mufculis  Ventriculus  Hominis,  nec  motus 
in  eo  tam  vatidus  requiritur , cibis  in  ore  dentato  ante 
comminutis  quam  deglutiantur.  Quia  tamen  Cl.Vfillifio 
& v-<«  teftibus,  media  Ventriculi  tunica  nil  m/i  fi- 

ctarum muficulofarum  compages  fi ; his  aliud  tribui  minus 
nequit,  prmterquam  ut  motu  quafi  vermiculari  nunc 
corrugando  fefe , nunc  viciflim  explicando  .alimenti  maf- 
fam agitent,  agitationeque  fubadam  fenfira  Hi  line fen- 
fu  noltro  per  pylorum  in  Inteftina exprimant.  Enimvero 
rmnus congrua  videtur  illa  comparat» , qua  Ventriculus 
lebeti  aut  facco  afiimilatus  alimentorum  digeflkmi  non 
plus  conferredicebatur , quam  vel  lebes  dixanda;  carni, 
velfaccus  frumento  intus  contento  poteft.  Equidem  in- 
ficias haud  imusVentricuk)  alimentum  e*cipi , & quam- 
diu  neceffe  eft , retineri : Verum  prarter  haec  officiis 
multo  nobilioribus  fungitur , adeonuidem  uteibi  rece- 
ptaculum appellari  queat,  fed  fimul&  officina  iit  in  qua 
alimentorum  fit  diffolutio , & organa  ad  perficiendum 
Cpus  illud  requifitafuppeditet 
Quis  autaa Jentarunt  calloforam  ufijs  adwvefit,  di- 


L L I N A.'  r57 

| dum  partim,  partim  dicendum  reflat  Quod  enim  in 
| mola  Iapides  motares,  id  fcuta  callofa  in  Ventrioilo  Gal- 
linaceo pratflant  ■ propter  qua:  venter  avium  calfofus  au- 
dit Plinio  hi  fi.  mt.  Iit.  XI.  cap.  ) 7.  Horufh  itaque  (cu- 
torum  fuperficiebus  inter  fe  mufculorum  impetu  arde 
commiflis,  frumentum  live  efca  teritur,  inque  particulas 
frada,  duro  nodo  durum  requirente  cuneum  , minuitur. 
Verifimile  proin,  fulcis  ac  eminentiis  quibufdam  illa  in- 
axjualiter  exafperari,  ut  attritio  inter  tot  vcluri  fcopulos 
mmori  negotio  celcriusque  peragatur.  Saltorum  autem 
attrita  ufu  fubftautia:  jadura , fibris  i membrana  nerveo 
tendinofa  (uppullulantibus  , fenfimque  obrigefcenribus 
refcdionem  luam  debet ; cujufmodi  fupplemento  con- 
fumtas  quoque  dentium  fuperfiries  reparari  expdfcnur. 

Pollremo  cavitatem  d (patio  quod  utrumque  intfcr 
fcutum  eft  refultantem,  recipiendo  granorum  lapillo- 
ramque  drmcnfo  deftinavit  natura ; exiguam  iHam  qui- 
dem & rimiediintaxatfpecieconrpicuam , feptam  tamen' 

& confit K2.im  fibris  mufculofis , ne  plus  in  eam  ingeratur, 
quam  regi  vel  digeri  commode  poteft.  Nimioenim  hu- 
ju#rima-  mfardu,  mufculis  ab  officio  ccffantibus,  ali- 
quando Gallinani  periifle  notavimus. 

Quod  denique  contenta  cavitatis  attinet,  duplicis  ea 
generis  occurrunt , vefca  nempe  & quae  vefcendo  noti 
iune.  Illa  vario  utplurimum  frumento  conflant , Gallis, 
narum  cupediis  atque  lautitiis:  hasc  lapillis 
nec  non  vitrorum  & ferramentorum  quandoque  particu- 
lis. Non  autem  temere  heterogenea  ejufmodi  corpu- 
fcula , fed  certo  confifio  ac  inftindu  vorari  £xr.  Harve- 
jns  tfi  7h.  Cora.  Confcntinus  pridem  animadverterunt, 
utpote  ad  frumenti  digeftionem  tritura  quafi  perficien- 
dam accommoda.  Quorum  aflertioni  & nos  calculum’ 
adjicimus,  perfuafi , glaream  illam  aliaque  durarum  re- 
rum fragmenta  comminuendis  granis  plurimum  infervi- 
re,  atque  ita  dentium  (quibus  oflcisAftaci Ventriculus 
armatur)  defedum  provide fcppferi. 

Quanta  igitur  vis  & impetus  fit  attritionis  yplipli  do-  • 

centlnpilli , quos  utut  duriilimos  inferviendo  confumi' 
certum  eft ; experimentis  etiam  Dodilfimi  Viri  Franeifei 
Redi,  Kobiln  Eretini  hac  de  re  (adis  id  commonftran- 
tit>us  ac  confirmantibus.  Necdefunt,  qui  ad  fermentum’ 
aliquod  confidendum  vel  temperandum,  arenulas  atque 
lapillos  ab  hoc  animalium  genere  devorari  putant ; ve- 
riim  minusconfentientcveritate : quoniam  lapillorum  & 
vitri  particularum  durior  eft  compages , & elrcdtbus  illis- 
edendis  virtus  inferior.  Haud  enim  calcem  vel  quofvis  4’ 
trivio  lapillos  Gallina  ahfumunr,  fed  cum  deledu  duris- 
fimos  tantum , fplendentes  & cryftallifijnr.es  : quibus 
fummam  propter  duritiem  ufus  non  alius  cribui  poteft , 
pmerquam  ut  eorum  colliftone  ac  attritu  mterpofiti’ 
commi  nutio  frumenti  promoveatur- 

Neque  majorem  illorum  opinio  fidero  meretur,  qui 
putaminibus  ovorum  conftituendis  materiam  i tjde  gene- 
rari exiftimant,-  fiquidemnon  miuor  lapilkmim  aut  are- 
n.t  copia  in  Ventriculo  Galli  reperiarur , quem  tamen 
nifi  valde  annofum  (fi  quse  fides  habenda  vulgi' & audo- 
rum  affertionibus)  nunquam,  Ait  miraculo  perquam  ra- 
ro, ova  ponere  contingit.  Plures  etiam  in  avftim  grege- 
dantur,  qum  tota  vita  ne  lapillum  quidem  deguftantcs, 
ova  nihilominus  cortice,  ut  Gallinarum,  teda  pariunt. 
Illud  autem  contentorum  examen  egregio  fpecimine  fer- 
vit ad  demonfttaodiu» , alimenta  in  VentricJo  duntaxat 
• • V j folvi 


158  D e G a 

folvi  ac  in  minutiis  redigi;  in  chylum  vero  demum  ope 
Inteftinorum  exaltari  Nunquam  enim  in  Ventriculo 
Gallinaceo  humor  Chylo  analogus , femper  in  Intc limis, 
deprehendituv  neque  poteft  non  attrita  dilutaque  fru- 
menti mada,  urgentibus  tot  undique  Mufculis,  in  Inte- 
ftina  mox  protrudi:  cujusperfeftioni  ac  maturitati  cum 
oppido  multum  adhuc  defit , illi  impetranda;  fuppetias 
Intdlina  ferre  necefle  eft. 

Tatxlem  Incerniculi  aut  receptcacuh  nominecomple- 
ftimur  Ventriculi  fundum.  Pylorum  item  cum  ejus  an- 
tro & Inteftinis.  In  hasenim  partes  comminuta  alimenti 
mafla  recipitur,  receptaque  i furfure  aut  quifquiliis  fil- 
trando  purgatur.  Eli  aurem  Pylori  falci  doti  IS  exitui 
fer  itli^/cclivii , ne  immifTa  molae  frumenta  przcipiti 
laplu  ante  evadant  aut  propellantur  , quam  fuerint  com- 
minuta. Obid  limet  etiam  interpoftux,  quo  ceu  parie- 
te intergerino  attritorum  cum  integris  confufio  prohi- 
beatur. Et  mucum  pituitawve  in  antro  pylori  verifimile 
eft  per  cruda:  villos , ibidem  mollis  & delicata:  ta&u, 
tranflTudare : ea  enim  iterumque  deterfa  perpetuo  tamen 
madet,  quod  etiam  in  humano  aliisque  brutoium  V«t- 
triculis  contingit.  Fibrarum  vero  conftruiftio  diflat  ori- 
ficium pylori  non  femper  didu9u  quaf  fauabut  patere , 
fed  moderate  tantum  dehifcere , ne  vel  nimium  uno  impe- 
tu elabatur , vel  quod  nondum  optimi  fubadhim.  Quid 
tandem  cum  alimenti  mada  in  Inteftinis  fiat,  hoc  expo- 
nere loco  ni! attinet,  Ventriculi  tanrfmi non Inteftino- 
rum  deferiptionem  aufos 

Redant  enumeranda  Arteriarum , ratarum  i£  Ner- 
vorum commoJa.  Sine  aquis  & vento  molendinum  agitari 
quis  vidit  unquam  t Sic  abfque  fpiritu  & (anguine  Galli- 
na: Ventriculum  quiscredat  ’ Sunt  igitur  vafaillacom- 
meatus pro  vita:  ac  motu»  incolumitate  ve&ores , irrigui- 
quefanguinis  & fpirituum  canales.  In  fpecie  Arteria- 
rum el\,  fanguinc  vitali  ferventeque  per  Mufculorum 
receflus  diffuk) , fibras  omnes  irrigare  ac  ceu  nedtare  fatu- 
rare.  Nemrum  autem , feturatas  atque  perfufas  immif- 
jis  fpiritilms  magis  intendere  , denique  motu  vibratas 
exercere.  Quod  fani  quo  fiat  padto  explicatu  difficili- 
mum.  Concipiamus  enim  licet  falia  atque  fulphura  efler- 
vefcentiis  apta  , datuamus  infuper  atque  credamus  vhn 
explofivam  ac  elaflicam  fpirituum ; nihilo  tamen  minus 
ad  effervefeentiam  illam  inter  particulas  fenguinis  fulphu- 
reo  falinas , atque  nervorum  nitro-aCrcas  firmius  ftabi- 
liendam , & Quomodo  ea  tam  ordinata  ac  potens  efle 
queat  evincendum,  magno  adhucopus  Apolline.  Quan- 
quam  inlignem  oppido  facem  hifcedludrandis  contule- 
rint Viri  de  re  medica  pneelari  meriti  erudit iouisque 
fulgore  maxime  confpicui  Tbomat  fViBit , NicolaurSte- 
no , Jobanncr  Majora  & alii,  qui  Mufculorum  motum 
deferibere  funt  aggredi.  Nifi  autem  anima:  & natur* 
determinationem  peculiarem  in  his  admittamns,  vix 
cunflis  fc  extricare  difficultatibus  mens  nodra  poterit. 
Venu  inGallm*  Ventriculo  id  muneris  eft,  fanguirem 
anutritione  & motu  (cui  potiflimum  falino-fulphureas 
eju*  impendi  particulas  verifimile  eft)  refiduum  ac  effa- 
tum , ne  flagnans  impedimento  iit  vel  corrumpatur , os- 
culis ablbrhtum  revehere , fale  & fulphure  fubiilibus  de- 
nuo  imprscgnandum.  Arteriarum  igitur  & Venarum 
comniui  i ape  fenguinis  faluti  conlulirur,  ejusque  fluxus 
ac  defluxus ordire  continuo , illis  afferentibus  his  efferen- 
tibus, fervatur.  Venarum  autem  extrema  capiiiameuta 


L L I N A, 

alicubi  mutuie  jungi  ofculit  oportuit , ne  quo  gyru»  ifte 
ac  torrens  fanguims^obftaculo  interrumpatur  , fed  hic 
refluere  prohibito , "mox  evadendi  locus  illae  datis  portis 
patefeat.  Quis  denique  Jangumu  (f  jpirttuu» , in  Bul- 
bum glandulolum  arteriolamra  & nervorum  canaliculis 
affatim  derivatorum,  ufm  fit } ex  iit,  qu*  de  glandula- 
rum officio  annotavimus , colligere  facillimum  Ibi  enim 
przter  vir*  & nutritioms  demenfum  , fanguis  Pe  fpiri- 
tus,  ad  conflandum  pro  alimenti  digeftione  fermentum, 
requiritur. 

Tantum  de  Gallina  Ventriculo.  Cujus  fabricam  qui 
novit  • fimul  totius  Gallinacei  gregis , M fleagr  idum  quo- 
que, Anferum  & Anatum  fylveftrium  domefticarumque , 
ac  plurium  aliarum  volucrium  perfpiciens,  qua  ratione 
alimenta  in  illis  mutentur  & comminuantur,  quantaque 
operum  natur*  Deique  Autoris  fit  majeftas,  intelhge t . . 

PANCREATE. 

'T'  R iplicem  utplurimum  hic  reperiri  Ductu  m>Pam- 
JL  caiATicuM,  horum  fert  duos  bilai  io  jungi.quan- 
doque  omnes  tres , eap.  i . teflhtur  GRAEKIUS. 

URETERIBUS. 

URivaais  hic  a Rembusdefcendereutrinque,  & 
in  cloacam  dofinere , exitum  autem  eorum  ade&ob- 
fcnmm  efle  & in  cavitatis  ipfms  limine  delifefcenteni  ut 
forinfecus  eum  invenire  & ftylum  vel  temiidimum  im- 
mittere piant  fit  impoflibile,  Exere.  j.  docet  HAR- 
VEJUS. 

GENITALIBUS. 

IDem  HARVEJUS  qu*  in  Gallinis  annotaverat 
eleganti  ordine  difpofuit  Seraderut,  ex  cujus  libello 
h*c  accipe. 

Locus  Ovarii  pofitus  eft  ftarim  infra  jecur  ad  fpinam , 
fupra  Arteriam  magnam  defccndentem.  Quoenim  loco, 
in  majoribus  animalibus  (anguineis , Arteria  crrliaca  me- 
fentqpum  ingreditur,  ad  exortum  r.empe  venarum  emul- 
gentium, vel  paulo  inferiis,  fit  quo  loco  ceteris  anima- 
libus fanguineis  & viviparis  vaforum  pr*paranflum  ad 
tefticulos  tendentium  exortus  eft  , & ubi  gallus  fuos  tefti- 
culosgeiit,ibi etiam Gallinzovariumreperitur.  Ex. 

Nempe  ei,  i parte  anteriore,  truncus  port* , gula& 
Ventriculi  orificium  ■ a pofteriora,  Vena  Cava,  & Arte- 
ria magna  ad  fpinam  dorh  defendens;  fupra, jecur;  lub- 
tus  autem  Ventriculus  adjacent.  Ex.  8. 

Quod  in  ovario  confpieicur , non  eft  ori  vitellus,  fed 
aliquid  ponis  cotnpofitum , quod  ambos  liquore*  per- 
mixtos in  fe  contineat.  Colore  quidem  vircilum  refert, 
fed  confidentia  fua  propiis  ad  albumen  accedit ; co&um 
enim  ad  duritiem , non  (ut  vitellus)  friabile  eft;  fed  al- 
buminis inftar  conci etum.  glutinofum.  & tenuibus  lamel- 
lis conflrufhim  cernitur.  Habetquc  albam  quaii  papulanj 
in  medio  lui.  Ex.  fj. 

In  Gallin*  ovario  varia  admodum  vitellorum  incre- 
menta cernuntur , a quantitate  propemodum  invifibili, 
ad confummatam  magnitudinem.  Ex.  j. 

Ego  vitellos  milii  femine  longi  minores obfcrvavi ; qui 
nempe  inftar  papularum,  aut  fudanuouro,  vel  arenula- 

ruaa 


De  G a 

ram  , propi  vifum  effbgerent ; Sc  illius  !od  membrana-  i 
rum  vduti  fcabrities  viderentur.  Ex. j. 

Nullum  ovum  in  ovario  cindumbft  albumine,  fed  vi- 
telli fblCun  reperiuntur ; qui  prout  i minimorum  conge- 
rie fefe  extulerint , in  ambitum  prodeunt , ut  in  fiifiori 
(patio  fecilnls  amplientur.  Dum  vitelli  augefcente»  ma- 
jorem molem  acquirunt , A reliquis  feparantur ouod 
dum  fit,  finguli  vitelli,  poeter  tunicam  propriam  .aliam 
ab  ovario  mutuantur , quas  illos  exfrinfecus  ampledirar , 
fic  fundamento,  unde  oriuntur,  adnedk.  Ambit  verii  tu- 
nica illa  integram  vitellum ; fed  in  parte  vitelli  exteriore, 
a propria  ejus  tunica  non  facilA  dillinguitur , quod  amba; 
tenuiilim*  fiflt : In  parte  autem  poftka , qua  vitellus  ra- 
cemi fundamento  obvertitur , tunica  h*c  vitello  non  ad- 
hzret , nec  in  eum  venulas  fpargit ; fed  facculi  inftar  fo- 
Idm  amplcditur.  Ex.  j. 

Singulis  vitellis  totidem  tunica:  ab  eodem  fundamento 
defumuntur.  Fundamentum  autem  hoc  eft  corpus  fui 
generis , ad  pennati  fpinam  obortum ; Verae  & Arteriae 
magice  adnexum , laxum , porofum  , flcfimgofum;  ut 
plurimos  vitellos  ex  fe  producat,  iiftlemquc  tunicas  lar- 
giatur: quae  poliea  adaudis  vitellis  diftenduntur ; eos- 
que , facculi  inftar , cum  collo  anguftkxe , ventre  autem 
amplo  ambiunt ; quemadmodum  i vitriarh  flatu  ampul- 
be  eftbrmantur.  lbid. 

Ex  accurati  infpetbone  edodus  fum , pedunculum , i 
quo  vitellus  pendet , non  m hujus  exiguum  aliquem  lo- 
cum inferi  ( quemadmodum  pomis  St  prunis  contingit) 
fcxleque connexionis adhucfupercfleveliigium ; fed  eun- 
dem, ar.tcquam*vite!lum  attingit»  i racemo  in  orbem 
(tuba:  inftar)  dilatari;  ut  vitelli  horizontem , five circu- 
lum bipartientem  ( non  aliter , quam  tunica  amphibli- 
ftroides  oculum)  ampledatur : adeo , ut  pars  fuperior 
vitelli . five  bemifpherii , qn*  racemum  fpedat , i pe- 
duncultcontadu  «coharenria  prorfus  libera  fit ; in  cu- 
jus tamen  cupulae,  five  fcaphii  parte  fuperiore,  (ali- 
quantulum autem  A latere)  dida  macula  locatur.  £x.6t. 

Ubi  Gatlma  Ova  parere  defieret,  integrum  ovarium , 
eum  infundibulo , (ceu  efftrta ) exarefeunt  > retrahun- 
tarque,&  abolentur ; relido  duntaxat  fundamento , ra- 
dicumque indicio.  Ex.  4. 

Infundibulum  Gallinxieu  tuba»  ab  ovario  (quod  un- 
dique compleditur)  deorfum  tendens;  fenfimque  latior 
fatfa,  in  fuperiorem  uteri  produdionem  terminatur ; eft- 
ue  firailis  vaginali  t tinicre  m feroto , membrani  tenuis- 
ma.faciliquedilatabiliconftans.  £»4. 

Vitellfls  in  eo  hirens  nunquam  deprehenditur,  lbid. 

Ab  infundibulo,  (inter  Ventridulum , inteftma,  renes 
fit  lumbos)  procefTus  uteri,  five  pars  ejus  fuperior  cum 
multis  revolutionibus  & cellulis  (ad  figuram  coli  & redi 
inteftini  id  Homine)  in  ipfum  uterum  defeendit.  Ipie 
autem  uterus  inocefiui  huic  continuus,  infra  Ventricu- 
lum, inter  lumbos , renes&  Inteftinum  redum,  extremo 
fibdominis  loco  ad  podicem  litus  eft ; adeo  ut»  cum  ovum 
albumine  veftitum  in  eo  continetur,  deorfum  tantoperfi 
decumbat,  ut  digitivfadle , num  molle,  an  durum,  par- 
Wique  vicinum  id  ovum  fit,  percipere  liceat. 

Uterus  hic  in  GalltnA , tum  magnitudine , tum  fabrici 
varius  confpicitur ; Quippe  in  GatlinA  virgine,  five  pullo, 
carnofus  eft , Sc  rotundus , tjuafi  burla  vacua  ; tantilla: 
cavitatis,  ut  vix  fabam  continendo  fit ; foris  quidem  Ix- 
vsseft,  ictus  autem  plicis  quibufiiain  fecundum  longitu- 


L L I N A.  I59 

dinem  rugofus : primo  Intuitu  Veficam  urinariam  majus- 
culam , aut  Ventriculum  alterum  parvum , facile  judi- 
ces. In  pr.vgnante  autem  Sc  jam  veneri  matura,  (quam 
ex  rubicundo  cnft* colore  mulieres  norurt)  uterus  mul- 
tb  audior,  &carnofior  apparet;  cum  plicis  majoribus 
& craflioribus ; ob  magnitudinem  illam,  quam  Ovo  ex- 
cipiendo idoneam  cernimus ; qui  furfum  fecundum  fpira: 
dudum,  longi  protenditur,  & ex  multas  loculamentis , 
five  cellulis  (tanquam  Inteftinum  colon,  ut  dixi)  com- 
ponitur, quie  ex  uteri  ptodudi  replicatione  conftiluun- 
tur.  Pars  hujus  inferior,  ut  maxima,  ita  craf.lfima  & 
camofillima  eft,  pluribufque  & majoribus  plicis  robora- 
ta ; figura  ejus  inrerna  ovalis  cernitur,  tanquam  Ovi  pro- 
plafma  Sur,t  proceflus  uteri  urplui  imum  tres  fpira:;  ron 
eft  hoc  tamen  ita  perpetuum  . quip  (ut  in  coli  cellulis 
contingit)  natura  interdum  abludat.  Ex.  9. 

Uterum  Ovis  privatum  raro  reperies , fed  vel  in  pro- 
ceflus fpfris  in  tursero , vel  in  ipfo  Urcro  contentum  inve- 
nies. Siproceftum  hunc vanium  inflaveris,  ceu  obliquus 
& contortus  tubulus  apparebit,  8rtd  modum  cochlea:, 
five  turbinis  in  faftigium  affingens:  talifqiie  eft  ex  plicis 
&fpirisuteri  fabrica,  ut  licetdcfccrder.tiOvo  m via  fa- 
ris p.ireat ; tamen  vix  ullus  retrorfum  fit  (vel  inflato  ae- 
ri) ad  fupcrioratranfitus. 

ProcefTus  uteri  cum  fuisfpiris,  in  effera  Gallina . at- 
que etiam  in  petilis  juvenculis,  ader) imminuitur,  utin 
tenurifimas  membranas  abe^t , & planfi  aboleatur,  nul- 
lumque ejus  veftigium  extet ; uti  neque  ovarii  aut  infun- 
dibuli : foltimmodo  ibidem  (tanquam  racemi  radix) 
glaadulofum  quid  & fpongiofum , quod  in  Gallinis  codis 
dulce  fapit  . reperitur.  Uterus  una  cum  proceflii , mem- 
branae opera  dorfo  alligatur ; quam  propterea  Fabricius 
melometrium  vocat,  per  quod  plurima  qitoque  vafa, 
fanguinerefertHliraa,  in  fingulas uteri  plicas  ramifican- 
rur.  Quin  etiam  ab  uteri  fundo,  fecundum  longitudinem, 
ligamentum  (ir.ftar  fami*)  ad  infundibulum  ufque  pro- 
tenditur , quale  in  fuperiore  coli  regione  produdum  cer- 
nimus. Quafi  portio  quredam  exterioi  is  tunicat  tenlafic 
contrada , ut  reliquum  proceflus  in  plicas  Sc  cellulas  cor- 
rugetur. Ex.  g. 

TotaUterifubftantia  (prsefertim  circa  plicas)  tamin 
Utero  ipfo , quam  procemi  ejus,  multis  amplifque  Veius 
fcatet : plurcs  tamen  funt  arteriarum  ramuli , quam  ve- 
narum. Ihd. 

Plica:,  qua:  in  parte  Uteri  interiore  obliqier,&  trans- 
verfte  apparent,  carnolae  fubflantia:  funt,  Sccoloreal- 
Mlftno  acladcoprredita*,  aquam  lentam  exfudmt ; ut 
tota  interior  fuperficies , tum  Uteri,  ruro  procefl  us  ejus, 
multo  quafi  tenui  albumine  madeat,  unde  vitellus  defeen- 
dens  augetur,  circumpofitoquc  paubtira  albumine  per- 
ficitur. Ihd. 

Certum  eft,  in  Gallina:  Utera  ftatim  A coitu , niliilo 
usconfpici,  quam  anti  ipfum  coitum  reperiebatur. 
x.  44. 

Neque  in  coitu , vetante,  aut  poft  ipfum , quicquaro 
(anguinis  in  Gallina:  Utero  continetur.  Ex.  54. 

Ab  orificio  Uterino  exteriori , ad  interiora,  Sc  ma- 
tricem trajedus adeo  implexus,  & interioris  fum  tunicis 
laxitate  rugofus  eft  » ut  neque  ftyio , nec  feta,  viam  intus 
reperire  potuerim ; lm6  vero,  Fabricio,  tefte,  ne  quidem 
inflatus agr  in  uterum  penetrat.  Ex.  j. 

Orificium  Uteri , five  vulva:  ,•  nimirum  tranfitus  4 

cum- 


160  De  G a 

communi  cavi  rate  in  uterum  G allinar , eft  veluti  protube- 
rantia qimlam mollis,  laxa,  rugofa,  atque  orbicularis, 
tanquam  preputii  extremitas claufa,  aut  vulva;  interio- 
ris cnjtisdam  tunica:  prolapfos , atque  inter  foramen  ani , 
& uropygium  locatur,  aliquantulum  Gniftrorfum  ver- 
gens. Ex.  t- 

Podex  In  deplumata Gallini  reperirecfl,  podicem, 
non  (ut  in  ceteris  animalibus)  in  orbem  contrarium,  fed 
depretio  orificio  transverfim  fciflum , & duobus  labellis 
conniventem  ; quorum  fuperius , alterum  inferius  intra 
fecollcrium  tegit  & occulit.  Superius  illud  labrum  feu 
'velabrum,  a radice  uropygii  oritur ; Sc  ut  palpebra  fu- 
pei  ior  oculum , fic  hoc  tria  pudendi  orificia  contegit ; 
( nempe  ani , uteri , & ureterum)  qui  fub  hoc  velabro , 
tanquam  preputio,  retraria  latent;  quemadmodum  in 
mulieris  pudendo  , ifitra  cunni  labra  & nymphas,  vulva;, 
urirunque  foramina  abiconduntur.  Ac  propterea  duo  illa 
excrementa,  (urina  nempe,  & flercus)  limul tanquam 
i communi  cloaca , furfum  elato  velabro , & nudato  fo- 
ramine egeruntur.  Aimiliter  in  coitu  Gallina , luperve- 
nienti  Gallo  vulvam  detegit,  & accommodat,  lix.  5. 

Velabri  illius  fabrica  in  Gallina  , eft  fimilis  fuperiori 
palpebrae : ex  cute  nempe,  membrana  carnosa  Scmu- 
Iculosa  texitur  ; cum  fibris  a circumferentia  undique  ad 
centrum  duitis ; ejulque  interior  fuperficies,  & palpebr.e 
& preputii,  mollis  ell.  Habet  etiam  in  extremitate  fui 
tarfumfemicirciilarem,  ad  modum  palpebra: : atque  in- 
fuper  inter  cutem,  &jnembranamcarnofam,  interftitium 
cartilaginofum,  ab  uropygii  radice , cum  tarfo  falcato  ad 
angulos rcrios copulatum.  Ex.  5. 

Sublato,  & refeifib  hoc  velabro , foramina  aliquot  ap- 
parent; quorum  alia conlpicua,  aliaobfcurafunt.  Evi- 
dentiora  quidem  lunt . ani,  & vulva; ; obfcura  autem, 
tum  illud , per  quod  urina  4 renibus  profluit ; tura  exi- 
guum illud  a Fabricio  inventum , m quod  geilau , ait  ille, 
Jemen  fuum  immittit,  lbid. 

Foramina  Iccc  omnia  adeo  fibi  invicem  vicina  funt , ut 
feri  in  unam  cavitatem  concurrere  videantur,-  quam 
cloacam  liceat  appellare;  quod  in  ea,  uni  cum  alvi  fe- 
cibus, urina  4 renibus  defccndens  commifccatur , donec 
fimul  egerantur.  Per  hanc  quoque  ovum  in  partu  tran- 
fiens,  fibi  viam  parat.  Ex.  s- 

Hxc  cavitas  cralfior  paulo& rugofior , quam  intefti- 
num  eft : atque  in  egeftione  & coitu  foras  provolvitur,  & 
tanquam  interior  intdlini  pars  prolapfa,  prominet:  eo- 
demque  tempore,  omnia  foramina  difiinri4 apparent ; 
qua-ftatim  in  ejus  reduriione , quali  in  unam  burlamcol- 
leria  reconduntur,  lbid. 

Excrementi  autem  exitus  partem  anteriorem  potlidet, 
atque  inter  ipfum  & uropygium»  introitus  in  matricem 
deprehenditur,  lbid. 

Foramen  autem  in  quod  Fabricius  putat,  gallum  femen 
fuum  immittere,  inter  hoc  vulv®  oftium  ,&  uropygium 
cernitur : In  pullis  juvenculis  vix  repentur  ; in  adultis 
autem  promifeu4  ineft , tam  gallo , quam  Gallina.  Val- 
d4  exiguum  & obfcurum  eft.  Vix  enim  aciculam  aecam 
terminatur : neque  unquam  potui  humorem  leminalem 
inearepedre-  lbid. 

Jecur.  NoftreGallirce,  quo  pinguiores  fuerint,  eo  je-« 
COra  minora.  & pallidiora  liabent.  Ex.  5 1. 

Rener  tS  V reteret.  In  Gallina,  (qui  ampli  longique  in 
dorii  cavitate  locantur)  utrimque  ddeendunt,  8c  in  com- 


L L I N A. 

munem  cavitatem , five  cloacam  deftnunt.  Exitus  autem 
eorum  adeb  obfcurus  eft , & in  cavitatis  ipfius  limine  de- 
litefcent,  ut  fbrinTecus  eum  invenire,  «ftylumvel  te- 
nuiffimum  immittere»  plan4  fit  impoflibile.  Hadeniis 
HARVEUS. 

Flue  faciunt  qua:  mox  exhibebuntur  ex  TrtB.  de  Ove  iS 
PuUe  FABR.  ab  AQUAP. 

Clarios  hare  omnia  proponit,  Aquapendentis  &Hxrvci 
fententiam  corrigens, illuftranfv4  REG.  deGRAEF, 
dum  itadiiieric.  Exiftimamus  mulieres  preter  OvaTefti- 
bus  contenta  nullum  aliud  femen  ad  generationem  con- 
ferre; quod  ut  melius  percipiatis,  brevem  & fuccinriam 
Gallinarum  partium  genitalium  hiftoriam  & pulli  gene- 
rationis modum,  mutuatis  hinc  inde  Clariff  Hervei  ver» 
bis,  premittermis. 

In  deplumata  Gallina,  reperire  eft  podicem,  (non 
(ut  in  careris  animalibus ) in  orbem  contrarium » fed  de- 
preflb  orificio  transverfim  fciflum , & duobus  labellis 
conniventem^  quorum  fuperius,  alterum  inferius  intra  fe 
coli  edum  tegit,  & occulit. 

Celebri  fuperiori j fabrica  in  GallinU , eft  fimilis  fupe- 
riori palpebra:  : excute  nempe , membrana  carnosi  & 
mufculosa  texitur;  cum  fibris  a circumferentia  undique 
ad  centrum  duriis : ejufque  interior  fuperficies,  fit  palpe- 
pre  & praeputii , mollis  eft.  Habet  enim  in  extremitate 
fui  tarfum  lemicircularem , ad  modum  palpebra: : atque 
infuper , inter  cutem  6c  membranam  carnofam , inter- 
ftitium  cartilaginofum  , ab  Uropygii  radice  cum  tarfo 
falcato  ad  angulos  rerioscopulalum  ; qua  fabrica,  feu 
cauda ; velabrum  hoc  diria  pudendi  foramina  facilius  de- 
tegere & operite  pcdfit. 

Sublato  itaque , & relciflb  hoc  velabro , fortminx  ali- 
quot apparent,-  quorum  evidentiorq  funt  ani  & vulva:» 
exitus  nempe  excrementi  & introitus  in  uterum.  Obfcu- 
rius  autem  eft  foramen  illud  ab  Hieronymo  Eebficio  tb 
u/iquependente  inventum;  duo  reliqua  vero  , per  quae 
urina  4 renibus  profluit , cum  in  inteft  ini  rerii  extremita- 
te terminentur,  nonnifieo  aliquantulum diflerio in con- 
fperium  veniunt. 

Ab  orificio  Uterino  exteriori  , ad  interiora  , & 
matricem  , in  qua  Ovum  perficitur  , tranfitus  eft  ; 
quem  in  aliis  animalibus  vaginam  Uteri  five  vulvam , no- 
minamus ; in  quam  mas  penem  fuum  in  coitu  ad  matri- 
cem ufque  emittit.  At  vero  in  Gallina  foetante  trajerius 
hic , non  rcrio  fed  flexuofo  duftu  ad  uterum  properat» 
unde  non  minus  qqam  ob  laxitatem  interna-  tunica:  flyi 
lum  feu  fetam  di  tficulter  admittit,  neutiquam  tamen  fla- 
tui tranfitum  denegat.  • 

Gallinarum  Ova  Galli  femine  per  uteri  foramen  im- 
miflo  fertilia  redduntur  1 quatenus  fubriliores  ejus  partes 
per  uterum  ac  Ovidurius  procefliim , ad  Ovarium  perve- 
nientes omnia  ejus  Ova  fpiritali  fua  aura  irradiante  foe» 
cundent.  Quod  probatur:  Gallos  enim  in  coitu  Semen 
emittere  , tcilantur  eoruin  Teftes  Sc  Vafa  Spermatica 
Semine  turgida,  quibus  compreflis  Semen  per  binos  Pe- 
nes (quibus  Callum  adornatum  inveaimus)  cum  impetu 
erumpit:  illudque  ab  incubante  in  Uteri  vaginam  injici 
evincit  ratio : in  Inteftinum  enim  aut  uretheres  fi  effun- 
deretur (cum  inde  nulli  ad  Ovarium  meatus  inveniantur) 
brevi  cum  excrementis  rurfus  expelleretur.  In  foramen 
c.Tcnm  five  burfam  Semen  injici , ac  longo  tempore 
confervari , ad  Ova  eo  delabentia  foccundanda , ut  autu- 
mat 


'•  * D,  e . ■ G a r 

mat  Fabricam/ , noliA  probabilitate  nitjfur : quia  fora- 
men, in  quod  Fabricius  putat  gallum  Semen  Tuum  emit- 
tere , inter  hoc  vulvx  oltiura  <Sc  Urogypium  cernitur. 
Nos  ver6  talem  ejus  onim  non  agnofcimus , quia  promi- 
fcui  tam  gallis  quam  gallinis  inelt,  & nullam  cum  Ova- 
rio communionem  habet • cum  in  cavitatem  ccecam  ter- 
minetur : neque  unquam*  potuimus  bamorem  Semina- 
lem in  ei  repetite;  quanquam  Fabricius  afTerit,  Semen 
ibidem  , tar.quam  in  bursa,  per  annum  integrum  reierva- 
ri,  omniaque  interea  Ovainde  foeenndari. 

Vagior  longitudo  duos  vel  tres  digitos  transverfos 
iquat,  latitudo  tantaeft.fi  extendatur,  ut  Ovo  duriori 
cortice  obvoluto  tranfitmn  concedat  ; fubftantia  ejus 
mediocriter  crafla  eft,  Sc  colorem  fubalbidum  obtinet. 

Sequitur  jam.  pars  illa,  quam  Harveur  Gallirue  uti- 
nm  leu  tutricem  appellar,  in  qua  Ovum  perficitur , al- 
bumine cingitur,  & teftA  contegitur,  qua:  ut  maxima,  ita 
crailifluna  & carr.ofiflima  eft,  pluribulquedc  majoribus 
plicis  roborata ; figura  ejusintenuovalisccrnitur,  un- 
quam Ovi  proplafina. 

Afcer.dentem  Uteri  portionem  five  productiorem , 
quam  Fabricius  fecundum  Uterum,  harveur  procef- 
lum  appellat;  nosOvkludum  nominabimus,  qui  prout 
alcenoit  altius,  ita  quoque  fenfim  magis  attenuatur  ik 
•racilefcit , minoribufque  & paucioribus  plicis  conftat ; 
uonectendem  in  membranas  (eaiquetenuillimas)  abiens, 
‘infundibulum  conliitu.it , quod  ad  cindum  corporis u£ 
que  pertingens  totum  Ovarium  complebitur. 

. OvtJu&ut  longitudinem  ingentem  obtinet,  nam  difpli- 
Catuj  facili  tres  ulna:  Hollandicx  quadrantes  funerabit , 
plicatas  verb  rarilfirai  quacuor  digitos  transverfosexce- 
dit , & uni  cum  Utero  Membrana  ad  modum  mefenterii 
dorlo  alligatur;  ne  loco  motus  & implicatus  vitellorum 
tranfitum  impediat : fed  liber  8c  apertus  eofdem  molli- 
ter excipiat.  Per  hoc  mefometrium  plurima  quoque  vafa 
languieea referofilma , in fingulasOvidubusplicas rami- 
ficantur.  Eft  itaque  orfu , fubftantia,  fabrica,  ufu,  ik  offi- 
cio mefenterio  analogon.  Quin  etiam  ab  Uteri  fundo 
fecundum  longitudinem , ligamentum  eft,  quod  ad  infun- 
dibulum ufque  protenditur , & ut  mefcqf  erium  ab  ut  A 
parte,  ita  & hoc  ab  altera  parte  Ovklubus  plicas,  ne  con- 
fundantur, detinet. 

OvidtsBus  & Vterus  duabus  conllar.t  membranis,  qua- 
rum exterior  larvis,  interior  vero  admodum  corrugata 
eft,  & multo  quali  tenui  albumine  madet,  unde  vitellus 
defeendens  augetur , circumpolitoque  pauiatim  albumine 
perficitur.  Hujufiuodi  igitur^eft  conftitutio  Uteri  Sc 
Ovidubus  in  Gallina  fietante  ; ineftoetA  verb  adeo  im- 
minuitur, ut  in  tenuilfimas  membranas  abeat,  & non 
«mphus  flexuofo , fed  redo  dubu  ad  Ovarium  tendat. 
Hujus  Ovidubus  pars  inferior.  Vulvas  live  Vagina:  ori- 
ficium appellata,  ita  clauditur ; ut,  quatenus  Ovis  tranfi- 
tum cor.ccflerat,  nunc  fortiori  flatu  i viam  deneget. 

Ovarium  five  locus,  in  que  Gallinarum  vitelli  conti- 
nentur , politus  eft  ftatim  infra  jecur  ad  fpinam  fupra  Ar- 
teriam Magnam  defeendentero.  Quo  enim  loco,  in  ma- 
joribus animalibus  fanguineis  ■ Arteria  Cxjiaca  roefente- 
rium  ingreditur , ad  exortum  nempe  venarum  Emulgbn- 
tiuro  , vel  paulo  inferius , & quo  loco  exteris  animalibus 
fanguineis  & Oviparis  vaforum  prxparantium.ad  tefticu- 
los  tendentium,  exortus  eft ; & ubi  Gallus  fuos  tcfticulos 
gcntjibi  etiam  GaUius  Ovarium  repetitur : In  quo  Ovo- 


• L * I N A:'  161 

rum  rudimenta  inchoamur;  qua*  initio  (fecundbih  ^Ar>- 
jlotelemhift.hb.  fi.  cap.  i.)  m inutafuntfic candida, adau- 
ba  poftea  lutea  & flava  conlpiciuntur. 

Superior  Fulmen  Matrix , quam  nos  Ovarium  appel- 
lamus*, nihil  aliud  eft  quam  para  membrano&  in  avium 
regione  lutnbari  omni  vafculorum  genere  laxi  intertex- 
ta, in  qua  infinita  propemodum  vitellorum  multitudo , 
aux  in  uno  veluti  acervo  conglobata  confpicitur,  rotun- 
dxfigurxfk  cujnfvis  magnitudinis ; in  qui  A minimo  ad 
maximum  ea  intercedit  differentia,  qux  eft  A grano  11- 
r.apis,  aut  decuplo  minoris  ad  frudum  fore  nucis  juglan- 
dis aut  mefoili.  _ , 

Qux  in  Ovario  reperiuntur  non  Ora  per  feba  cenfen- 
,da  fijnt , fed  horum  primordia  five  rudimenta;  qtixin 
racemo  eo  ordire  & magni tudine  difpoli  tafunt,  ut  Galli- 
nx  Ungulis  diebus  ari  jiartum  priori  fucced.it  alterum. 
Nullum  autem  Oi-um  in  Ovario  cinftum  eft  albumine; 
fed  vitelli  Ibliim’ reperiuntur',  qui,  prout  £ minimorum 
congerie  fere  extulerint , in  ambitum  prodeunt  , ut  in  fu- 
liorilpatio  facibus  amplientur.  Ideoque  Fabricius  verb 
ait:  VncEi  ht  raceme  majores  in  circuitu  funt,  minore/ in 
me  Jio  feu  a wansnbus  circumdati , dnuque  minimi  omni* 
kur  fubjeBi.  Dunifnim  augefeentes  majorem  molem  ac- 
quirunt, A reliquis  feparantur : quod  dum  fit,  finguli  vi- 
telli , prxter  tunicam  propriam,  aliam  ab  Ovario  mutuan- 
tur, qux  illos  cxtriniecus  ampleftitur , & fundamento, 
unde  oriuntur,  adncbic.  Quare  A Fakricio  pcdiolus  five 
fcdunculus  nominatur;  quod  ejusoperA,  iitfruftuscx 
arbore,  fic  vitellus  i racemo  nutrimentum  hauriat,^& 
crefcat.  EJl  enim  hic  pcdsolus  nexus  membraqeus  cavatus, 
qui  i racemi  fundamento  ai  vitellum  producitur  ; quem 
eum  contingit , dilatatur , CS  ( perinje  ae  nervus  opti- 
cus in  oculo  amplificatus  ) vitellum  externa  tunica  ob- 
ducit, Uuncfnte  edrijlotelcs  fi  A»,  ,ui«Xullu* , id  ejl 
appendiculam  umbilicalem  , 13'  veluti  fijlulain  nuncupa* 
vit . FcJio/us  ijie  fecum  multa  vafa  in  vitellum  deducit , 
per  quem  pajftm  rumificantur. 

Hxc  quidem  A Fabricio  veri  diba  funt , fed  fallitur 
dum  ait:  Tunica  bnc , non  quidem  totum  vitellum  cir- 
rum Jal  , fed  paulo  illum  ultra  medietatem  comprehendit  : 
pti  inde  ut  m glande  operculum  retro  appofitum  , calix  ap- 
pellatum < quo  fit  ut  exterior  vitelli  portio,  i propofiti 
membrana  irjhiuta  , eonJpcBui  fcjeojfcrat  fine  venit, 
nudata  appareat.  Ambit  enim  fete  integrum  vitellum , 
nam  in  parte  vitelli  exteriore , five  a pcdiolo  maximi  re- 
.motA , fata  quxdam  linea  apparet  *in  qu»  millx  Artcrix 
auf  verix  facili  conlpiciuntur : qoaproptA  etiam  colo- 
rem minus  rubicundum  refert:  atque  hxc  eft  fola  vitelli 
pars , qux  exteriori  membrana  non  obducitur ; quem- 
admodum dari  innotefeie,  fi,  immiflb  in  pedunculum 
tubulo , flatu  exterior  tunica  divendatur , qux  In  non 
maturis  Ovis  interiori  firmiter  adhxret ; in  neuris  ve- 
rb, ira  difldlviriir , ut  vitellus  aut  fponte  fua  dcflfct , aut 
contrahentibus  fefe  exterioris  membra  nx  fibris  expclla- 
’tur , qui.  ab  infundj|julo  five  membranosa  Ovidubus  ex- 
paidione exceptus;  per  Ovidubum  ad  Uterum  ,&c.  di- 
rigitur, remanente  exteriori  tunica-cum  pedunculo  ra- 
cemo affixa ; quam  propter  limilitudinem , Calicem 
cum  Fabricio  Sc  Harvea  vocamus,  qux  fenfim evane- 
fcir,-  quemadmodum  in  eflcnfs  Gallinis  totum  Ovarium 
folet,  cujus  loco  glacdulofum  quid  folunmiodo  repentur. 

X CAP. 


ligitized  by  Google 


In 

E 


» R O. 


E r i.p  * a volatilium  in  quibus  differant  ab  hu- 
( 'manis  vide  capite  de  ^ Infere . 

INTESTINO. 

COEca  duo  hic  obfervavit  ann.  1656.  excrementis 
crafla , flatibus  pauculis  ex  parte  diftents  fingula  lon- 
gitudinem quadrantis  ulme  d.imc.e  cum  dimidia  fuper- 
antia  > ficut  ipfe  in  quadripartita  Botamco  teftatur, 
S.  PAULE 

CLAVdCULA  Sc  STERNO. 

• • 

IN  eodem  fubjeflo  notante  BARTHOLINO 
hf.li.  CcMt.  4.  obiervata  eriim  luee : 

Clavicula  in  aliis  avibus  A pcflotisOfle  libera  hic 
firmitirftenio  cor  nata  erat.  . , . 

S 1 1 a n u Hi  ipfum  non  fimplici  cavitace  prieditum 
erat,  nti  in  Cyano  notatimus , atl  Afperse  Arterise  oblon- 
gae recurfum,  ted  variis  ambagibus  intus  patebat  velut  la- 
byrintheis flexibus,  pef  quos  incurvatodudu  ferpentis  in- 
flar  Arteria  furfum  dcoriiimque  ferebatur,  jucundo  plani 
& admi^pdo  fpeiiaculo. 

TRACHEA.  * 

ASspka  Arteria  fecundum  collftngitudinem  refla 
ad  dextram  flerni  partem  protendebatur,  illi  dein  fe 
infmuans  immergebatur  in  flerni  tubulum  dextrum , qui 
aliquot  gyris  circumvolvebatur,  donec  ad  liniftram  exi- 
tum qua-reret  & ad  pu Itiones  vergeret , pr.efixo  tamen 
Ofle  Hyoide  quale  in  Cygno  deferiptum.  T ubuli  hi  fter- 
ni  ampu  erant  pernix  aiilcrinae  capacitate  invicem  dfilin- 


fli-,  per  quos  liquor  quicunque  cum  fibilo  diflinflus  in- 
grediebatur, ut  eadem  ratione  a£r  ad  clangorem  obam- 
bulat- B ARTHOL.  I.cit. 


161  De  Gaeoej  Grue,  Mergo,  & NoctuaJ 
C A P,  XVL 
De  Grege. 

GULiE  & VENTRICULI 

jlruBura,  * 

GRegi  Gula  juxta Ventricukm cfl latior, cras- 
fior , & carnofior , Ventriculus  Anferum  Ana- 
tumque Ventriculis  fimilis. 

Ventriculo  "ut  Gallinaceis , anatibus  & anferi- 
bus  tres concelfe  tume* , quarum  Infima  , dura,  alpe- 
ra,  & quafl  crufla  qux  facile  aufertur.  Media  eftNer- 
vofa  & vera  tunica,  quamvalidillime  carni  adhaerens. 

Extima  potius  caro  eft  crafla  omni  ex  fibrarum  genere 
«onfufa  & compofita.  C 04  T ERUS. 

C A p.  XVIL 
De  Grue. 

NOTATA 


.INTESTINO- 

IN  t r.  s t 1 h a melcmerio  Mia;  indar  adneflebantur 
radiis  inxqualibus ; quinque"  dii  longiores  inteftino- 
rum  protendebantur  ex  mefenterio.Sc  totidem  breves  al- 
ternarim fibi  fuccedentcs , quafi  radium  marinum  videre» 
majoribus  minoribufque eminentiis  confpicuura.  B A R- 
THOL.  lac. tit. 

VESICA  FELLEA,  . 

&.  PINGUEDINE. 


N 


Ullahic  V isicul  a fulis,  nullus  in  corpore 

ADirs.  Idem  . 

. C A P.  XVIII. 

De  Mergo. 

VENTRICULI 

•* 

conformatio.  • 

IN  mergomagno  V tx triculus  humanumquaft 
refert,  pylorus  ex  media  & fuperiori  Ventriaili  re- 
gione exoritur,  donatur  liic  Ventriculus  Tunica  du- 
plici, fcilicet  externi  & interna.  Externa  eft  carnofa 
ac  crafla,  carnofior , cralliorque  juxta  orificium  fuperius 
ob camofas glandulofasque  carunculas,  quibus crailitie» 
augetur  & interna;  quam  firmiflimi  alligatur.  Donatur 
omnis  generis  fihm.  Interna  tunica  eft  prorfus  nervofa  , 
in  fundo  craflior,  ina-qualis,  atque  tuberofa.  AI  perita» 
hxc  invenitur  a lateribus  fiindi  libi  mntuo  oppofitis , ita 
firmius  amplefiitur  cibum,  in  medio  enim  & abis  in  locis 
eft  levis.  COITERUi 

X.  A P.  XIX. 

De  No&ua. 

NOTATA 

In  . 

PARTIBUS  VARIIS. 

NOflua;  Coi  cum  duplex,  ut  Gallinaceo  gene- 
ri, longum. 

Ventriculus  amplior,  membranofus, 
minimi  carnofus. 

OE sopii  acus  craflior. 

Hepar  moUiflimum. 

Vesicula  eellis  ampla roediocritir. 

Noflux  admirabilis  oculorum  forma  , externa 
prafertim,  non  rotundi, neque  mobiles,  extremis  fuis  cor- 
nea mollior,  media  feri  cartilaginea , & petali  modo  ef- 
formata  , cui  alias  globofx  portiones  imponuntur.  Mu- 
fidi  hic  perpauci  «graciles.  Tunica  retiformis  crafla 


« veluti panr.ola.  5EVERINU3. 


CAP. 


« 


Dfgitizecl  by  Google 


De  Otide,  Ossifraga,  JPavone,  & Phasiano.  163 


C A P.  XX. . 

Dc  Otide , f.  T arda. 

N 0*T  A T A 
In 

partibus  variis. 

t • 

LInguam  habet  (erratam , utrinque  acutam,  & 
in  extremo  duram 

M 1 a 4 v s auditorius  adeo  patulus , ut 
extremitas  digiti  immitti  pollif.-  Si  introfpicias  duo  ap- 
parent fub  plumis  anfrafius,  unus  roftrum  verfus,  alter 
refla  ad  Cerebrum  vergens. 

Interiora  fi  fpefles  , V entriculum  habet  ma- 
gnum , in  extrema  gula  ante  (lomachum  partem  .capa- 
ciorem ex  multis  rotundis  carunculis  compaflum,  inteili- 
nis  didu&is  & extetdls  id  quod  A tundo  Ventriculi  ad  al- 
vum refla  procedit  dodrantumcft  feptcm  cum  dimidio : 
appendices  veroduat  ab  alvo  retrocedunt , quarum  al- 
tera tenuior  eft  t/w  dodrantes  longa ; altera  amplior , 
duos  cum  dimidio,  tres  vero  sili  meatus  juxta  alvum  in 
unam  capacitatem  conveniunt.  JONSTON1US 
« Gcfntro  Jenvit.fi.  6 4. 

C A P.  XXL 
' Dc  Oflifraga. 

NOTATA 

Iit 

PARTIBUS  VARIIS. 

LIngua  humanae  fimillima , lato  apice, famatis  J 
utrir.que  duns  & corneis  appendicibus , membra-  ’ 
r.ula  tenui  ad  inferiorem  mandibulam  connexa. 

U v ea  qua:  homini  in  pupilla  perforatur  tenuillim?m 
quandam  membranulam  pupilla:  pretenfam  habet.  Pars 
qux  iridis  ambitu  clauditur  fubtiliiTima  & pellucida , nc 
vifus  prtrpediretur. 

Abdomen  copiofa  pinguedine  redundat. 

Liem  rotundae  figurae. 

Ventriculi  corpus  membranofum , orificio  la- 
tius, ingluvie  carens,  cujus  vicem  «rfophagus  fimul 
atque  jugulum  tranfut  paulatlm  ad  ventriculum  usque 
dilatatus  gerere  videtur. 

Vesic*  vellis  nullum  cum  hepate  «confortium , 
mulco  immeria  adipi. 

U r t a v s erado  corport , pyri  forma,  femine  plemis. 
UropyGicm  medii  pugni  craflicudine  & adipo- 
fum.  J O N S,T  0 N I U S Jc  avitu/ /.sj.' 


C A P.  XX u 
De  Pavonc. 

N 'O  T A T A 
In 

PARTIBUS  VARIIS. 

IN  Pavone  quae  priefcnPe  Stenonio  obfervavit  CASP. 

B A R T H O L.  m uSis  Jjn.  /,4.  2.  otf,  1 1 

habcnAr. 

Aspira  arteria  in  hac  ave  duobus  ftipata  mu- 
feulit , utrinque  uno.  Notatu  dignum  peculiare  artefi-* 
cium  annutorum  afpera:  arteriae  in  ramis  pulmones  utrin- 
que fubeuntibus,  quorum  ann*lorum  altera  Ihcdietaj 
ampla  eft,  altera  angufta  admodum , & membranam , ex 
fe  emittit,  ita  ut  infpiratus  a£r  per  anmilorum  interilitia 
eminatur  4 ramis  in  membranarum  cavitates.  * 

Corpus  elandulofum  in  OEsophago  fupra  os 
Ventriculi  plenunf  tubulis  emittentibus  liquoris  refol- 
ventis  infignem  copiam. 

V ENTRicuius’fibris  motricibus  copkrfis fatis  in- 
ftniflus. 

Intestina  duo  C*ca  vafta  fatis  & ampla , re- 
liqua oqpnia  longitudine  feri  axjuamia  certi  capacitate 
fuperantia.  * * 

Bini  ductus  bilaeii,  pancreatis  tamin 
uno  tantum  duflu  obfervato , fecus  quam  in  aliis  avibus , 
vel  quia  parum  cauti  traflatus , ve^  quia  omnino  alter 
aberat. 

CEREBRO. 

* « 

CErebra  Volatilium,  Meningis^u  i in  qui- 
bus differant  ab  humanis  vide  cap.  de  infert. 

CAP.  XXllL. 

De  Phafiano. 

% 

OBSERVATA 

III 

PARTIBUS  VARIIS.i' 

| Irca  oculos  quid  rubram  pluma?  erant.  Mcairt- 
nj  etiam  itieh terit  aderat,  ut  in  Comice  varia. 

1 n refprfhi  cosporis  parvus  & femicircu- 
laris,  fitusinter  vebculam  follis  & Ventriculum. 

Ventriculi  membrana  interior  dura  fatis , feri 
cartilaginea.  . , 

U r imti  a renibus  incipientes  in  cloacam  com- 
munem circa  anum , fed  exitu  peculiari , delinebar#. 
AMSTELODAMENSES. 


CAP. 


Digitized  by  Google 


* . 


164  DePico 

C A P.  XXI-V. 

De  Pico.  ^ 

.OBSERVATA 
• /« 

L I r N G U A. 

Picorum  L iko  vm  cum  merce  funt  facili  digiti 
& dimidii  longitudinem  excedunt,  cum  indis  re- 
trada:  fuerint  vix  dimxin  digiti  longitudinem  at- 
tingunt. Conflatur  ex  tribus  ojjicuiu  tenuibus,  flexibi- 
libus , & terltibus , invicem  colligatis , & aliquot  mu- 
fculis.  Horum  ofliculorum  unum  medium , & c.uteri; 
•breviusalt  ■ lingua;  extremitati  annexum,  duo  alia  funt 
lateralia , mulculis  gracilibus  terctibusque  inveflita  at- 
que colligata , medio  plliculo,  & robur , & exteulionis 
& retradionis  adminicula  praebent.  Extremitates  atque 
latera  ofliculorum  eorundem  mujcuU  utrirtque  a cipi- 
«tu  vertice  non  longi  a roflro  onumlo  alligantur.  Mu- 
nus hujus Mulculi  efthax oflii extenfa  retrahere,  velfi- 
mu!  eadem  fempir  inferiori  maxilla»  attenfa  refleden- 
do  ad  principium , utpoti  ad  rotlrum  fuperius , ducere. 
• Sunt  pneter  bos  alii  duo  Mufcuh,  ab  inferiori  roftrt, 
quod  inferiorem  refert  maxillam , extremo  f.  acumine 
orti,  eodem  modo  quo  primi ofliculis  lingua:  adnari  a 
vertice  oflicula  retrahunt , & lineum  exfertionem  cau- 
fantur.  Alt  in  fiiperiori  adione  oliiculs  h.tc  dudum  ro- 
ftri  inferioris  comitantia , a fe  mutuo  abfccdunt , ac  rur- 
fusadroftrum  fuperius  uniuntur : ficinhac  uniuntur  at- 
que medio  ofliculo  lingua:  adjunguntur,  atque  tenuem : 
gracilem  & i lateribus  infinitis  hamulis  exafperatom  ef- 
fbrmant  linguam , utilis  enim  picis  ad  vermiculati  formi- 
cas, aliaque  iafeda  venanda  talis  lingua  foret.  Siqui- 
dem picus  innata  fua  fagacitate  cum  deprehendit  alibi 
in  arboribus  ■ vel  carie,  vel  aha  de  caufa  cavatis  vermes 
jnfedaque  dclitefcere : ad  illas  volitat , fefeque  digitis 
ungulisquc  pvfterioribus  robuftiflimis  & caudi  pernis 
rigidillimis  fuftencat,  donec  valido  ac  peracuto  roflro 
arborem  pertundat,  arbore  pertufa  foramini  roflrum 
immittit , ac  quo  animalcula  ftridore  excitet  percellat- 
que  magnam  in  arboris  .cavo  emittit  vocem > infeda  vo- 
ciferatione hac  concitata  hucillucque  repunt,  piais  v. 
linguam  fuam  exerit  atqne  aculeis , hamisque  atiimal- 
cuia  infigit , infixa  attrahit  & devorat.  C O I T E R US. 

C A P.  XXV. 

De  Pfittaco, 

■ 4T 

A N A T#  O M E ejus 
PaS» 

. . ab 

« O L IGERO  JAC  O B JE  O. 

IN  Pfittaci  abdomine  circa  extrema  pulmonum  in- 
cipit cavitas,  qu.Tul  membrana  ad  odis  Ifchii 
oram  feri  excuriante  formatur , uti  ipfi  pulmones  in 


& Psittaco. 


medii  articulationis  coftarum  vicinia  > foramina  habuere 
in  ipfamcavitatem  patenda.' 

Stoma  cp  v s exiguus , colore  interius  ex  viridi  fla- 
vefcente  infiar  Ventriculi  Gallinarum , minutos  lapillos 
continuit  quarum  attritu  femina  folidiora  forfan  commi- 
nuit. . * * 

In  Ikclvvii  fupraflomaebum  rfd  medii  digiti  al- 
titudinem craflior  tunica  eft  .corpori  tubulato  in  ingluvie 
aquilarum  non  abfimilis. 

Cor corum  nulla veftigia. 

Caput  asper*  arteria;  tumet,  figura  Ovi  fif- 
furam  habet  pro’  exitu  aiiris  inftar  reliquarum  avium. 
Par  MufcuUrumWu  reperitur  i Ijuorum  extremius  an- 
terior cfl  in  latere  exteriore  prima:  cartilaginis  arteria: 
afpera:,  pofterior  in  latejq  exteriore  & Jxrfteriore  fe- 
cunda; cartilaginis  deducit  ab  invicem  prima  cartilagi- 
nis cornua , & fi  eodem  tempore  caput  afpcra  arteria 
antrorfum  trahitur , ingens  fieri  potefl  delatatio.  Glau- 
JuU  ibi  lita  funt. 

Que  loco  arteria  afpera  fefe  dividit,  plures  'Mufcuh 
cum  cartilagimhui  elegantem  figuram  exhibent. 

Primum  far  admodum  longum  & fubtile  inftar  fili  ali- 
cujus  extremitatem  inferiorem  habet  infra  thoracem, 
fuperiorem  in  latere  afpcra  arteria  circa  infimam  cir- 
culum. ' • 

SceunJum far  eitremitntcm  inferiorem  I labet  in  api- 
ce anteriore  tertia  cartilaginis , earum  qua  in  ramis 
afpera  arteria  funt  ijim  tumdivifis.  Extremitatem  ve- 
r6  fuperiorem  juxta  f iperioi  cm  pracedenris- 

Tertium  far  fuperiore  extremitate  & ad  diftantiam 
digiti  fupradivifionem  afpera  arteria.  Extremitate  in- 
ferioredelcendente  verius  infimam  ejuspartefl  ante  lo- 
cum divilionis. 

Quarti  pari/  extremitas  fupetior  cfl  juxta  exrremira- 
tem  luperiorem  primi  paris  poflerius.  Extremitas  vcr6 
inferior  in  apice  pofteriori  fuperiorum  duarum  cartiU- 
ginum  , qua  poft  divifionem  prima  fuut. 

Quintum  far  extremitatem  fuperiorem  habet  juxta 
extremitatem  fuperiorem  tertii  paris  poflerius.  Extre- 
mitatem vero  inferiorem  in  parte  pofteriori  primarum 
, poft  divifionem  cartilaginum. 

i/lunuli  ajycrtt  arteria  integros  cylindros  circulares 
non  conficiunt , fed  alternarim  alterius  pars  anterior  la- 
tior eft,  pofterior  anguftior,  & ipfa  figura  non  circu- 
laris fed  ovalis.  Cirta  finem  inferiorem  ubi  canalis  hic 
divaricatur  eft  cartilago  qua-dam  elegantis  fabrica;,  ex 
tribus ^-empolita  cartilaginibus,  quarum  fuperior  conf 
trflncaticaviqne  portionem  format,  cujus  bafis  utrin- 
que  ad  latera  proceflus  emittit  in  apicem  delinentes  ca- 
lamo fcnptorio  non  abfimilem,  fpatium  medium  inter 
dldos  apices  femicircuUre  eft,  & cartilaginem  fibi 
utriixjue  annexam  habet , cujus  figura  velut  parabolic» 
eft,  quo  loco  fuperiori  jungitur , ar  vero  oppofito  in  la- 
tere quafi  dao  cornua  habet,  & inter  illa  lineam  feri 
redam. 

utraque  M axilla  duo  afi  mobilia  concurrunt, 
duoque  ftyli  oblongi  inter  utramque  intercepti.  Maxilla: 
fuperioris  pars  exterior  roftri  fuperiorem  partem  com- 
ponit, interior  nihil  eft  nili  tendo  Mufculi  in  Os  delinens, 
quomodo  olla  forfan  componuntur  , quibus  Mulculi 
Ptei  ygoides  in  homine  anneduncur.  Maxilla-  inferioris, 
pars  inferior  refiri  parcetn  inferiorem  componit,  par* 

fuparioj. 


Digitized  by  Coogle 


E n E R t.  H I o 0 E, 


fcrperior  refpondet  parti  pofteriori  maxilla:  inferioris  in 
aliis  animalibus,  cui  llyli  oblongi  anne&untur,  quorum 
brevior  in  partem  inferiorem  .longior  in  partem  exte- 
riprem  Maxill®  fuperioris  continuatur.  Motus  Maxilla: 
fuperioris  huic  avi  eum  Crocodilo  & fi  Oppinno  fides  ha- 
benda Thamatopode  communis  e(l- 

L tuo  v a lata  admodum  &craflafimi!is  humana:. 

Ad  utrumqtie  lincua?  latus  corpus  gtandulofum  pla- 
num repentur , uncti  plura  vafcula  reflo  du&u  fecun- 
dum latutliogu®  fe  excipientia  exeunt. 

Sub  lingua  transverfim  fertur  cartilago  nigricans  ver- 
fus  apicem  ejus , figura  unguis.  . ' 

A Membrani  acus  membranam  tympani  reprafen- 
tanfe  fertur  fylut  tenoiflimusdifl®  membranas quafi  in- 
trorfum  perpendicularis,  cujus  extremitas  interior  Os  libi 
nexum  habet  quod  fuperiicie  externa  concavum  eft , in- 
terna convexum  circumferentia  ovali , ubi  ftylus  illi  con- 
ne&irur  elt  figura  flapedir,  cuju3crura  in  diametro  lon- 
giori figura: ovalis cortliflunt.  Osovale  modo defer  iptum 
oalisdtftapedis,  an  fit  continuatio  llyli , an  per  articu- 
lum cantum  connexio , incertum  eft , videntur  bafi  an- 
nexa at  el  ligamenta  vel  Mnfculi.  Bafis  ftapedis  conve- 
niens fibiforamcn  habet  in  quod  aliquo  usque  defeendit, 
cui  membrana  fubtilillima  obtenditur.  Sub  membrana 
cavitas  eft  qua:  ad  dillantiam  brevem  infra  foramen  de- 
fcendens  canali  coecum  fcu  exim  cprentem  format , lu- 
pi a vero  cum  fnio , quod  fub  labyrintho  eft , diflus  ca- 
nalis communicat.  Motus  itaoue  llapedis  alius  non  elt 
quam  membranee diflatjieprellio.  JW.Dan.  on.  167). 

‘NOTATUM 

cranio; 

SE  G E R U S Epift.  86.  C.  s.  Bartholini  in  ave  hac  in- 
ter alia  articulationem  fuperioris  M a x 1*  1 as  cum 
Cranio  exa&i  fe  obfervade  feribit , arteficiofamquc  Cra- 
nii ftrufturam  cum  dcte&atior.e  fumma  contemplatum 
fuifle  , hanc  perfefli  adeo'  defcripfifie  ^/ildrovartdum 
Ormlhol.  I.  xj.  cap.  j.  ut  quicquam  addere  ftlpetvaca- 
mum Videatur  in  figura  vero  Cranii  quam  ibi  addit  hoc 
unum  fe  deiidemrc,  quod  proccllum  quartum  f.  procef- 
fum  Cranii,  qui  elt  inter  orbitam  oculi  C & proceflum 
tertium , fcil.  auricularem  L non  expreflerit. 

,C  E R E B R O.  •* 

CE  a r b x a volatilium  in  quibus  differant  ab  horna- 
ms  vkk  Cap.  de  infere.  • 

CAP.  XX  VL 

De  Vespertilione. 

NOTATA 

u * 

CAPITE. 

Usctivx  riMFoiAii»  pluiimnm Cra- 
nii anterioris  partem  convellire,  fimiliter  ut 
cani,  SEVERINUS  docot. 


M 


M A.  M M J S. 


i65 


c± 


DE  Maumssun  fitu  8c  Numero  vide  Caput  de 
Cano. 

P.  E D I B u S. 

TT Efpertili.i  Pzd|5  habet  muribusfiiniles,  feti bre- 
V viores,  & eorum  pofteriores  finguli  quinos  habent 
digitos.  COI  TE  RUS. 

CAUDA.  . 

CAusam  habere  Vefpcrcilionem  contra  Jcnflt- 
ntum  Bc  Scbxcenkccldiuiu , pro  ^rfldrovando  aderit 
F R I D.  LACHMUND,  dictum  -probat  fedeto , 
cujus  figura  habetur  Mijt.  cur.  1. 4.  p.  140.  hic  fiso  loco. 

Intra  membraneas  alas  quafi  latitantem  habere  exi- 
guam caudam  Excrc.f.  tradit  HARVEUS. 

OSSIBUS. 

.'ite  conflat  valdi  lor.go,  cujus  Ossa  tenuia 
admodum.  Cranium  vulpino  fimile,  eique  quod 
erinacei,  fimiliferacprganonW^iY 

Nafus  infignisvnagriitudinis  ell  Simplo  odio  praxlitus. 
Nalbutrinque  Dcntec  addant  duo  acuti  Canini  iique 
exiles , quibus  vicini  primo  den*  infignis  magnitudinis, 
hincdentescaninitrescum  totidem  malaribus , lingula- 
ri figura,  afperitateque  pratditis. 

Maxilla  inferioris  ftrn&ura  limitis  illi  qu®  Martis  & 
Vulpis.  Dentes  hic  inciforii  fex  , hinc  caninus  utrinque 
unus  valdi  infignis,  cura  duobus  exilioribus,  tandem 
maxillares  qua  tuor. 

Colit  vertebra  feptem  iis  qua:  fimise  caudata:  & vulgis 
'fimiles. 

Clavicula  valde  infignes  ii  o&rpore  remota?  longius  , 
ftemi  odi  primo  unita:. 

Scapula  ampla:  itidem  humanis  valdWimiles. 

Sternum  ollicula  duo  conllituunt , fiipremum  ampfum 
cralfuinque , infimum  longius,  (cutilormis  camtagmis 
formam  referens  in  fine.  . 

Humeri  os  humano  valdi  fimile,  capitis  rotundi  ope 
fcapul®  jungitur , trochlearis  procedus  beneficio  Olli 
fequenti  longiori  valldoque,  nuod  Vina  Radiique  loco 
ell.  Humero  ubi  articulatur  olticulum  adcll  roboris  gra- 
tia. 

Cubiti  hac  os  oflicnlis  vari®  figur®  variis  committ* 
tur,  Carpi  Toco  haberi  pofTunt , hifce  ollicula  junguntur 
alia,  digitos  referentia  quinque-  uPrimum  eorum  polli- 
cis indar  eft , unicum , ungue  acuto  armatum , Jr  fan- 
dum longius  eft,  tribus  ex  partibus  coinpofitum , ternum 
omnes  longitudine  fuperat,  quartum  brevius,  qutntmn 
omnium  breviflimum;  in  omnibus  particula  tres  repe- 
riuntur. 

Lumborum  Vertebra  feptem. 

Os  Ilium  utrinque  unicum  ut  in  erinaceo  -,  pubis  0(6 
i fe  invicem  diftant.  Os facrum  unicum  & longum,  !|g 
tumaue.  , * # ' 

&unsoJfa  noftrisfimilia. 

Ext remum pedem  quascomporant  ofla  manum  huma- 
nam efformarc  videntur , Carpum  fcil.  Metacarpum,  Di- 
gitorumque  phalangem , ad  Carpi  extremum  fulcimer.ti 
loco  pr ocellus  adeil  Caudam  feptem  ofticola  exigua 
confli  tuupt, 

X ) CAP. 


Digitized  by  Google 


1 66 


U * 


L O 


&c. 


C A'P.  XXVII. 

De  Ulula. 

INttrionim  pleroramque  delineationem  ex  obferva- 
tione  OLIGER1  J A C O B .T.  I in  v4Bb  Dan.j>. 
Oif  gg.  exhibet  Ttumar  BartMiunr.  Vide  in  fc- 
quentibus  fuo  loco  figutain. 

CtitgtA  MtNiscuqjai  volatilium  in quibnj 
«b  humanis  differant,  Videcap.de.vA</cre. 


PARS  I. 

Formatione  Ovi  Pennatorum. 

c A p.  t * 

* • t , « 

Petmati  'UtereAtm  HiUtrue. 


ADDITA  M.E  NTUM 
De 

Ovo  & Pullo. 

AD  anatomen  pennatorum  plurimum  cum  faciat 
curiofa  contemplatio  ovi , & ex  eo  prodeuntis 
pulli,  placeOctiam  ea  aut  antiquo  noltroque 
tempore  a variis  tradita  Coronidis  Io*o  hiilorLT  anato- 
mica; volatilium  jungeje. 

OBSERVATA 

HIPPOCRATI  S. 

Hir  T.  lik.  ie  nat.  pueri  hasc  habet  : Volucris  ex  ovi 
luteo  nafeitur  hoc  modo ; ubi  mater  infidet , ovum 
incalefcit,  & quod  in  ovo  continetur,  a matre  agitatur , 
coticalcfafturaque  fpirtom  concipit»  ac  alium  frigidum 
ab  acre  per  ovum  attramt.  Ovum  enim  adetirarura  eft  > 
ut  attraehim  fciritum  fatis  copiofum  ei  quod  intus  eft 
transmittat.  Et  increfcit  avis  ih  ovo  £:  eodem  prorfus 
confimiiique  modo  in  membra  difpefcitur  vehit  puer. 
Procreatur  autem  avis  ex  ovi  luteo , alimentum  vero 
& incrementum  continet  quod  in  ovo  eft  candidum. 

HJER.  FABRICII 

. ah  . 

e AQ.UAPENDEHTE. 

DE  Formatione  0*i,  Fcetusque  pennatorum,  fingu- 
larem  nobis  reliquit- Traiiatum  Htcronwms  fa- 
kntiur  ab  ijtiqujpcnicnte  , ex  quo  cum  varia  de- 
fhmpferintSuccefiores,  t re  Leftoris  curiofi  judicamus, 
eum.integrum  huic  noftro  operi  inferere,  quo  ficinquo 
recentforum  inventa , fiquiacm  talia  haberi  debeant,  ab 
iisqua:  veteres  tradiderunt,  differant,  certius  conflare 
queant.  Nec  eft  quod  prolixior  ftylus  oblfec , exhibet 

frenim  non  ea  tantum  qua;  proprie  inventionis  funt , fed 
C (flue  ^InjUteler,  & ex  eo  flwiur,  alnque  hd>ent, 
quorum  Verba  ex  ipfo  Authorum  Textu  hic  adcmcere 
fuperfcdere  placuit  , ne  in  nimiam  excrcfceret  molem 
Opushocce,  maximi  cum  in  di&onim  Authorum , Ari-, 
ftotclis  imprimis,  praefer. ti  de  materia varilslocis tradi- 
ta, Commentar  ii  loco  haberi  queant  qua:  Fabricius  pro- 
ponit. 


INstiumsktoxum  feminis  traftationem proxi- 
mi formationis  fretus  tra&ario  confequitur.  Ea  enim 
lege  femen  gignitur  , ut  ex  eo  foetus  procreetur. 
Animalium  autem  fretus,  alius  ex  ovo,  alius  ex  femi- 
ne, alius  ex  putri  gignitur;  unde  alia  ovipara , alia  vivi- 
para , alia  ex  putri , feu Jponte natura  nafeauia , muVnf- 
m Gnrci  dicuntur. 

i/lriiot,  r.  iegen.an.  eap.  i.  j.  it  generat . an.  ea»,  i. 

3 ).  aham  formationis  foetus fpeciem  ponit,  cmtilagi- 
neorum  pifeium  , qui  partim  ovipari , parum  vivipari 
funt  : quia,  chm  ovum  intra  fe  gignant,  foris  vivum 
foetum  pariunt.  Sed  hsec  diverfa  a profofitis  non  eft , fed 
potiiis  mifta,  aut  ex  oviparo , & viviparo  com polita , 
ut  offendimus  in  librO  noftro  deformalfoetu  in  piftu- 
ris.  Nosdeomni  formatione  dicemus.  Inhaere,  ut  ri- 
deo . natura  imprimis  de  loco  fuit  foliata,  quem  aut  in 
animali,  aut  extra  animal  conftituit : .atque  in  animali 
uterum effe voluit,  extra  vero  ovum;  in  uteroquidem 
ex  femine,  & (anguine;  in  ovo  vero  cx  iis , quzinipfo 
confidunt,  foetus  generationem  molita  eft.  Quare  fi  in- 
tentio noltra  eft  in  przfentia  agere  de  foetus  formatio- 
ne , dc  utraque  agendum  eft , initio  ab  ea  > quae  ab  ovo 
procedif,  defumpto.  Hatc  enim  omnem  aliam  tracta- 
tionem przcedere  omnini»  debet  : tum  quia  cx  hac 
^yirifet.  opinionis  intelligentia jion  difficulter  elicitur , 
& habetur , tum  quia  traSatio  formationis  foetusexovo 
amplidmiacft , & altera  longi  latior , & difficilior. 

Ampliffimam  autem  efle  formationis  fetus  cx  ovia 
contemplationem  ex  co  patet , quod  maxima  anima- 
lium pars  ex  ovis  gignitur.  Nam  ut  infefta  ferine  omnia , 
& imperfeftiora  omittam  animalia  , quz  ex'  ovo  fieri 
fcnfui  apparet ; ex  perfeftioribus  quoque  maxima  para 
ex  ovis  gignitur.  Etenim  prirahm  ex  volatilibus , omnia 
pennata,  ex  aquatilibus  ver6 , fi  folacetacea excipias, 
cztera omnia,  pifces omnes,  item cruftacea omnia  . & 
mollia,  & teftaSa  ovipara  funt;  ex  terreftribus  ver& 
fola  nonnulla  quadrupedia  , & homines  vivum  foetum 
edunt ; cztcra  ut  reptilia , multipedia , & ferpentia  o- 
mnia , funt  ovipara , ficuti  inter  quadrupedia  omne  la-  , 
certorum  genus.  Quid  fi  lingularia  quaedam  excipian- 
tur, ca,  enunciationes  Veras  effe,  non  tollunt. 

Dc  Pulli  autem  procreatione  antequam  dicere  infti- 
tuo , priiis  ie  ovi  tenerarionc  omnino  przmittenda  difpu- 
tatio  eft  , quandoquidem  in  pennato  duplex  quodam- 
modo conceptus  fit , ovi , & pulli.  Utrimque  fuus  ute- 
rus eft ; pulli  quidem  ovum  j ovi  autem  quod  in  pennata 
femina  , intus  proprium  organum  poficum  eft  , quod 
ego  perpetuo  ovarium  appellabo;  quoufque  i probato 
auctore  alio  nomine  appellatum,  inveniam. 

. Ovi 


Digitized  by  Googl 


o 


V O ET  Pu 


Ovi  hjc  locus  , feu  tiitrm , fea  matrix , duplex  eft , alius 
liiperior  , alius  inferior.  Supiner  uterus  propO  chora- 
cem.eft  ad  pennati  fpinam  fub  jecore,  & pulmonibus 
flatim  , .&  fupra  magnam  tupi  venam  >,  tum  .arteriam. 
uArift.6'  dchji.  umm.  cup.  i.  dicit  ad  leptum  tranfver- 
furo  ovum  inchoari : nos  autem  in  relpiratioms  tradatu 
negavimus  penaata  feptum  obtinere.  Solvitur  dubium , 
pennata  fepeo  prorfus  non  deftitui  , quia  membranam, 
habent  tenuem  loco  fepti  politam,  quam  Ariltot.  dn- 
dum , & leptum  appellavit  : fed  non  habent  leptum , 
quod  mufculus  fit  , & ad  refpirationem  conferat , nt 
alia  animalia.  Ariftotelesautemmulculumnonagnovit. 

inferior  utcriM  fub  primo  ftatim  ad  fpinauj  limiltter  po- 
nitur, &utrinque  etiam  ad  lumbos,  fed  ad  podicem  uf- 
que  defeendit ; ibiquea  finiftris  finitur.  • 

Superior  matrix  nil  aliud  cft  , quam  infinita  prope- 
modum  vitellorum  multitudo,  qux  in  uno  vcluti  acervo 
conglobata  confpicitur,  rotunda:  figure&cujufvis  ma- 
gnirudinis,  In  qua  a minimo  ad  maximum  ea  intercedit 
differentia,  quicftAgranofinapis  adfrudum  feri  nucis 
juglandis,  aut  meljfili.  Hic  vitellorum  multitudo  fimul  j 
quafi  racematim  appofita , colleda , & conjunda  eft ; 
ob  quam  caulam  ego  perpetuo  viteBanum , aut  vitello- 
rum racemum  appellabo , cum  inffbcorum  ut  Celfus  lo- 
quitur, hoc  eft  t*ie  nomine,  ab  antiquis  relidum  elle 
hoc  organum  videam. 

Satius  autem  forti  fuerit  viteBarium  appellare  cor- 
pus vitei  los  expullulans , . ac  producens , hoc  eft  vitello- 
nim  fundarnWtum  ; racemum  veru  tum  corpus  prxdi- 
flum,  tum  vitellos  racematim  appenfos , quicumGra- 
ds  vitellorum  ■<.(•<  dici  poteft,  & noftns  quoque  bo- 
trus. Appello  autem  hanc  partem  racemum  quia  uva- 
rum racemo  quam  fimillimaeft.  Quotffcc  u/injlot.  j.  de 
gen.anim.eup.-6.  dixit,  cum  ait:  reddunturque  ova  eo- 
rum glutino  cohaerentia  ad  fpcciem  uva:.  £tenim  ficuti 
m racemo  uvse  feu  adnifunt  tum  majores,  tum  mino- 
res, tnm  minimi,  fmguli  fuo  pediolo  appenii  ; lic  in 
propoGto  vitellorum  racemo  videre  elb  Hic  vero  fe- 
diulm  nil  aliud  eft  , quam  mem^fanofum  corpus  , leu 
nexus  robuflus  cavatus  , qui  a racemi  fundamento  ad 
vitellum  producitur , quem  eum  contingit  , dilatatur , 
& perinde  \c  nervus  opticus  inoculo  amplificatus,  vi- 
tellum externa  tunica  obducit , nec  quidem  totum  vitel- 
lum dreundat,  fed  paulo  illum  ultra  medietatem  com- 
prehendit; permdeut  inflande  operculum  retro  oppo- 
litum  , calix  ap^Rlatum  , quo  iit , ut  exterior  vitelli 
portio  a propoli ta  membrana  deftituta  conlpedui  fele 
offerat  fttie  venis,  denudata  appareat.  Hujus  membra- 
tu exadam  quantitatem  dilcernes  per  veitigTam  orbi- 
culare , qdbd  in  perfedo  vitello  viiitur , quando  mem- 
brana filii  terminis  a vitello  laxari , & retolvi  incipit : 
tunc  enim  denudati  vitelli  vclbgium  quali  zona  vitellum 
cingens  apparet.  Hujus  pedunculi , & dimidiata:  mem- 
bratus beneficio  increfeeru  vitellus , quafi  fufpenfus , & 
«atteris  elatior  'detinetur.  Qui  fani  pedunculus  etiam  fe- 
cum multa  vafa  in  vitellum  deducit,  quorum  majora  per 
pediolum  difeurrentia  fufiinde  in  vitellum  propagantur, 
ac  di  (feminantur.  Porumhilhc,  feu  fiftulolum  canalem, 
qui  vitellarii  fingulos  conjdhgit,  & fufpenfos  detinet 
vitellos  , perpetui)  pediculum , pedioium,  & pedunet ^ 
Ium  appellabo,  quod  fructuum  pediculo  quam  fimilli-.| 
mus  ut  : quem  forti  udrijiet.  }•  de  gen,  umm.  eap.  a. 


t 4 O. 


67 

hoc  eft  appendiculam  umbilicalem , & 
veluti  fiftulam  nuncupavit  ; licit  nou  ex  omni  iiane 
deferiptio  competat,  torti  propter  fecundi  uteri  ko- 
rationem.  « «» 

Fiteli  autem  in  racemo  majores  in  circuitu  funt,  mi- 
nores m medio,  ceu  A majoribus  circundati,  denique 
mimmi  Omnibus  fubjedi : rurfufque  minimi  duriores , ac 
emero  validiores  : idcoque  vifelli  juftam  magnicudi- 
adepti  mollilhmi  omnium  funt. 
rodeunt  hi  h (aofundamento , quod  eft  corpus  quod- 
™ ex  femine  a primordiis  ad  pennati  fpj- 


Prodeunt  hi  A fuo  fundamento , quod  eft  corpus  quod- 
m lui  genens , ex  femine  a primordiis  ad  pennati  fpi- 
nam obortum  , fixum , obrirmatumque , quod  temperie 
i mediocritate  vix  recedit  , colore  potius  albefeens: 
conGftentia  mter  molle  eft,  & durum,  fed  tamen  laxum 
& porofum  j figura  rotunditati  imulum  ; numero  11- 
num ; uniforme , & magnitudine  moderatum , fed  ob- 
longum. & in  fummitate  amplificatum , ut  plurimos  , 
nmierofofque  vitellos  ex  fe  producat  , priuS  firgulati 
pediolo  fingulis  expullulato.  Hoc  fafld  cornus  fu&lan- 
t«  proprietate  vitellos  expullulare  , gererare  , & ex 
(anguine  producere  aptum  cft;  idque non felum priva- 
tum, quo  fe  ipfum  mttr.t  , fed  etiam  publicum  agens 
munus,  Ipcciei  proplghtioni , & tonfervationi  fubfti- 
tuitur  , ovoque  mitium  exhibet  , & pribet  , vitellos 
ante  omnia  eHormando.  Hi  vitelli  ficuti  initio  A parvulo 
incipiunt)  ccu  milii,. aut  linapis  magnitudine , & n»i- 
nuti  fun|  ac  candidi,  ut  imt^hjiot.6.  de  hi. 
eap.  X.  ficlubmde  paullatim  increfcunt , & ut  ait  Ariftot. 
lutei  ac  flavi  efficiuntur,  quoufqoead  juftam  magnitu- 
dinem ommons  notam  perveniant.  Hoc  temporiam  a 
fuo  pedunculo,  actotaejufdemhienjbrana,  ampTfica- 
uone  eorum  attenuata,  leparantur,  abrupta  i pediculo 
exporreda  ejufdem  membrana,  feparatione hac  itafa-  ' 
da  ambo,  hocefttumpedufculus,  tum  membrana  nau- 
lo poft  contrahuntur , & in  fuum  fundamentum,  lami- 
rum corpus,  a quo  produdafimt,  retrahuntur,  eimte 
allociantur  atque  conjunguntur,  quafi  in  jxiftinam  na- 
turam converla;  ubi  videre  interdum eftis.;;tfniKiitu. 
meas  abruptas  tres,  nuatuorvi;  qua:  uti,  dum  vitellum 
involvebant  maximi  dillenta:  tenuUlimaxj  ie  appare- 
bant ; ita  abrupta;,  & contradi,  atque  in  proprium 
corpus  reverte,  quafi  utetus  effeetus,  adprilLiumc«- 
turalcm  magnitudinem  redeunt. 

Vitellus  verb  unica  propria , & ea  quidem  tenuiffims 
tunica  obdudus , m membranofem , ac  latiorem  cavita- 
tem mfundibuu  rormam  i-mulantem  devolvitur  • atiiue 
ita  quaii  per  tubulum  in  fecundum  uterum  delcendit 
atque  ingreditur.  Hoc  enim  foramen  tubi , & fafendU  • 
bulo  eft  limile,  quam  obeaufam  infundibulum  appello 
quod  latillimo  principio  ad  vitellarium  fit , inde  veni 
collum  ejus  fequatur , membrai.oib  paneti  adfimftram 
obarmatum  , o c deorlum  delcendens , ououlque  in  uteri 
principium  finiat,  & vitellos  fabiude  laxatos,  8ca  fua 
membrana  refblutos , candcntelquc  excipiat , ita  ut  vi* 
telli  fingula  vice  finguli  in  fecundum  jam  didumuierum 
perveniant.  £ft  autem  hic  fecundu  uterue  memorato 
admodum  diifimilis  , quem  non  modo  inferiorem,  & 
fecundum  libet  appellare,  fed  etiam  totius  ovi  uterum  - 
propterea  quod  etii  ineo  vitellus  non  gignitur , recipi- 
tur tamen ; tum  vero  reliqua:  ovi  partes  excepto  viteffo 
in  eo  corporantur,  ut  Albumen,  chalazte*,  membranae 
•dme,  & ovi  putamen,  ut  inita  dicetur,  Igitur  hic  fe- 
cundus 


1 68  .De  Ovo  e T Pullo. 

Cundu ' uterus  tnembranofus eft , albus , tenuis»  mollis,  qu.T  in  refto  abdominis  mufculo'  confpiciuntu^  Hac 
cxtenlibilis,  carus,  amplus,  oblongus  valde , & flatu  Cxteriis  in  inferno,  8t  totius  Ovi  utero  obfcrvancur. 
ti  impleatur  , amplillimus , fic  tongillimtfs , anfrafhiofuf-  Intus  autem  in  hujus  uteri  cavitate  perinde  ac  in  in- 
que  quali  fpiris  refertu/;  qua;  inteftinorum  fpirascon-  terna  inteflinornm  facie , phea  permulta’  tranfverfe , fic 
cinnij  «mutantur : ideoque  tranfverfi  ab  uno  ad  alterum  infignes  adnotantur,  fed  plures,  & majores  in  medio, 
l itus  ducuntur,  nequaquam  per  longitudinem  feu  furfura,  & crallioii  utero  rifuntur : ubi  etiam  per  totam  ejus  lon- 
denrfumque  porrecta:.  gitiidirem  albuminis  exigua  portio  iubtude  in  lingulis 

Sunt  autem  tros  ad  l^mnrum  /pira , fit  nequaquam  fibi  qilicis  contineri  confpicitur. 
ipfis  omnes  limilcs,  fco  conformatione  diflimiles.  Nam  Porrigitur  hic  fecundus  totius  ori  uterus  i fupernis 
in  interni  parte  paulo  fupri , quam  ubi  ovum  perfeftum , partibus  ad  podicem  ufque , fiouti  difhim  eft , in  quo  po- 
& abfolutum  confifttt  , corticeniQue  affurait  , partim  dice  tria  notatu  djgna  apparent.  Unum  eft  quod  tnt 
anguftatur,  partim  rurlus  latefci;  hoc  corpus , atque  in  funt  foramini  m podice  infculpta,  dextrum,  uniftnini  ,- 
lafilfima  parte  ovum  juffam  magnitudinem  adeptum  con-  fit  medium;  Jextrumarinx,  mcJium  fecibus , fmtjirum 
fillit;  inde  per  anguftiorem  potum  defeendens,  tandem  ovorum  excretidni  deftinatur. 

prope  podicem  finitur,  ubi  foramen  adeft,  unde  ovum  Alterum  illudaflV,  quod , en  gallina  dum  fufFocanetur, 

exit.  exterius  protubcrafle  podicem , vidimus,  maximi  au- 

‘ Prima  igitur  fpira,  qua:  foperiiis  ad  foramen  eft,  in  tem  ad  Imiftram  partem,  atque  illud  tantum  orificium 
quod  vitellus  primo  cadit»  tranftrerli  procedit,  fieprop®  conlpicuum  fafhim  efle,  quoii  Galli  penem,  femenque 
lumbos  finitur;  fed  ea  parte,  qua' ad  ibramen , feu  in-  admittit:  ex  quo  datur  intelligi , dum  gallSs  coit,  galli- 
fundibulum  efl , ligamentum  obliqui  furliim  producitur  nam  hoc  orificium  extirius  voluntario  exponere,  retrfi 
ad  racemum,  cujus  fundamento  a lumbi  liniftro  latere,  fcilicct,  furfumque*  uropygio  retrafto , idjquod  etiam 
ubi  Ren  fubjicitur^  validillimiupnefiitur  : quod  (ani  intuenribos  apparet.  Namque  ego  domi  Indicam  teneo 
ligamentum  uti  fup*a  finitur,  ita  a podice  artovarium  gallinam  gallum  appaentem : qua;,  nobis  fuper  aftanti- 
rc&a  furluifl  fecundum  uteri  longitudinem  protenditur , bus , St  njanibus  aornim  tangentibus , Gallo  fefefubfter- 
uteri  fiiperficiei  perpetuo  annexuro;  verilimilcqnccft,  nit,  & uropygium  attollit,  vulvamque#ftendit>  quo  tem- 
ligamentum  non  1'olum  fbraminisiorarn  fervare  fupra  ap-  pore  di; igitur  meatus,  ut  e6  penis,  femenque  perve- 
penfiwn , fed  etiam  patentem  : perinde  ac  fi  manus  fac-  niat. 

culi  oram  apprehendens  ejus  orificium  teneat  apertum , Tertiam  quod  in  podice  eft  adnotandum , efl  duplex 
•ad  frumentum  deorfum  immittendum.  c ficula , quajinimaejusparteadospuhinupereminet , 

/>i^r,/or  sqitem fpirafit  uteri  pars  qu.T  ad  podicem  ter-  & confpicua,  extcriorqtie  apparet , fimulatque  uterus 
minatur,  fiquis  line  difieftione  eam  inflando  confideret , jam  propofitus  confpeftui  fele  offert , qua;  cum  fit  pen* 

. qua:  podici  propinqua  eft  , quali  tubulum- contortum , via,  ita  ut  abanpad  iplum  uterum , & ab  utero  in  ipfam, 
feu  inflexum  videre  fibi  videbitur,  fed  qui  gaulo  poft  utputa  fupeniif,  inhri  foramen  pateat , ex  altero  autem 
veluti  in  amplifliraam  veficam  migret.  Neque  vero  air  extremo  claufa  fit,  hanc  exiflimavimus  -effe  locum,  in 
a podicis  fpiamine  immiflus,  feu  infufflatusfurfumper  quem  gallus  femen  immittit,  porrigitque  ut  inibi  fervo- 
uterum  permeat,  fed  ab  hujufmodi  inflexionibus deti-  rur. 

netur,  quibus  difleftionc  amplificatis,  & laxatis , jim  Poftremum  in  hoc  inferno  uterocontemplaraiumeft 
permeat»  membranofum  quoddam  corpus . firmnm . denliim , ve- 

Mcmbrani  autem,  ex  qua  conformatur  hic  uterus,  non  nifque  plurimis  irrigatum , quod  inferiis  fpin-r  neflitur 
ubique  fimilis  eft , fed  alibi  tenuior , alibi  crailior ; Et-  per  totam  eam  longitudinem , qua:  eft  a vitellorum  ra- 
er.im  tam  in  fuperna , quam  in  inferna  parte , videlicet  in  cerno  ad  podicem  ufque  f fu  penus  verd  per  totam  fe- 
fuperiore  ad  ultimum  prirox  fplr*  terminum,  in  infe-  eundi  uteri  longitudinem  applicatur,  non  diliimili  ra- 
rioreverbufqucadlocum,  ubi  ovum  abfolutum  faehim  tione,  acmefei.toriuminteftinis ; unde  ad  illius  limilitu- 
degit,  corticcmque  contraliit,  tenuioris  (ubftanrije  eft,  dinem  non  inepti  jun/otfin  idell  medium  uterorum  ap- 
quara  reliquus  uterus,-  ita  ut  haec  duo  extrema  ad  ute-  pellari  poteft.  . ^ 

rum  intermedium  comparata,  fimplices membrana; vi-  Revera  fecundus  uterus  una  cummoc membranofo , 
deantur.  venolbque  corpore  concinni  admbdum  inteftinis , & fuo 

* Simplicilfima  autem . ac  tenuiflima  membrana  appa-  mefentctjo  comparari  poteft.  Etenim  velutirinteftina 
rctad  infondikulum  totum,  ( quod  ideo  fic  a me  nuncu-  membranofa  funt  oblonga,  rotunda,  concava,  convo- 
patur,  quia  in  principio  incipit  k latiore  parte  ut  infun-  lutsque,  plicis  intus  referta,  exteriilfquc  fh  fuperficie 
albulum,  & deinde fcquitur  coi lum,  ut  in  infundibulo. ) innumeris  pene  valis  contexta : ita  requi  corpus  memo- 
•Totum  autem  hoc  corpus  conflatur  ex  membrana  tenui  ratum  caldem  obtinet  conditiones.  Rurfus  veluti  intefti, 
mollii  lima,  & Irevigatiifima , qua:  vitellum  ftatim  exci-  na  melenterium  adepta  fuof. i fpina  exortum , quod  tura 
pit.  Incipit  autem  infundibuli  ora  a vitellorum  racemo  ea  colligat  j detinet , & conglobata,  ac  per  fpiras  circum- 
ampla  latitudine,  deinde  refla  per  callum  deorfum  ter'  voluta  continet,  ut  mirari  fatis  non  pcffis  mteftinorun» 
tur  perpetuo  alteri  membrana;  firmiori  appenfum , & ad-  longitudinem,  quomodo  capi  in  abdomine  poflit,  quando 
lia  rcns;  quod  fani  collum  paulo  pofttei  minatur  in  ie-  a mefenterio  reparata  inteftiaafunb:  fic  fle  hoc  quoque 
eundi  uteri  principium,  quod  appello  ubi  infundibulum  corpore,  quod  pimK»'iti,,*appeliamus.  mirari  oportet 
. cjrlinit : imbi  enim  uterus  propriam  fubftantiam  fufei-  longitudinem  ejus.quomoflom  Gallina:  Epigafl  r io  conti- 
pit.  * aeripoilit , fi  ab  eo  leparatum  confpicias , maximi  autem 

, Intermedius  autem  uterus  crailior  eft , fic  in  nervofum  fi  ipfum  infles,  colligat  pr*tcrca,fi;  detinet  totius  ovi  ute- 
rexum  degenerat,  iflis  interfcfliouibusqondilliini  em*  rum,  & ne  ovarium  onuftutn  decidat , prohibet : atque  a * 
. fpina' 


Digrtized^by  Google 


De  Ovo  et  Pullo. 


fpina  nt  mefenterium  ortum  ducit.  Infuper  ve(uti  me- 
(enterium  ftragulum  vaforum  eft , qu;c  in  ipfo  firmata 
propagantur ; Sic  in  ««■n-iJeV-  vafa  ftabiliuntur , ferun- 
tur , propagantur  quixjuomodo  utrinque. 

Ultimo  ufu  auoque  mefenterium  propofito  corpori  , 
& utero  refponact.  Etenim  veluti  fit  per  meferaicas  ve- 
nas alimenti  attractio , tranfumptioquc ; fic  per  has  ve- 
nas tranfumptio  fit  fanguinisad  uterum. 

C A P.  II. 

De  VtnnAtorum  uteri  Athone  , videlicet  de 
Ovorum  generatione. 

NON  eft,  quid  dubitemus  (auditores)  an  Pen- 
natorum uteri adionem habeant,  necni,-  Ne- 
que eft,  quid  in  ea  indaganda  laboremus ; quo- 
niam ex  pluribus,  unus  modus,  qui  nos inorgam interni 
ignotam  adionem  ducit,  maximi  omnium  huic  propo- 
fito congruit , qui  ex  opere  fado  adionem  detegit.  Nam 
ficuti  dicimus , ventriculi  adionem  ede  chylificationem , 
& teftium  adionem  feminis  generationem , quia  in  ven- 
triculocbylus,  inteftibus  femen  comperiatur ; ficOvo- 
tum  generationem  efle  Pennatorum  uteri  adionem  o- 
ronino  alleveramus , quod  Ovum  inibi  inveniatur.  Quin- 
immo chylus,  & femen  alibi  quoque,  quam  in  ventri- 
culo, & teftibus,  ille  quidem  etiam  ininteftinis,  hoc 
vero  in  vafis  fpcrmaticis  repentur : atOvum  nullibi  un- 
quam , quini  in  matricibus  , quas  ideo  Pennatorum 
Ovarium  appellabimus,  confiftit.  Sicut  fenfui  confpi- 
cuum  eft. 

. Itaque  inftramentum,  & locus  generationisOvOrum 
nobis  omnino  cognita  funt , Sc  perfpeda.  1’netcrea  ve- 
r6>  cum  duo  fint  uteri  in  Pennato,  fuperior,  & infe- 
rior , iique  inter  fc  admodum  dillimiles , ideoque  diili- 
milem  adionem  habentes , fimiliter  clarum  eft  i quxnam 
fit  utrkjue  peculiaris  adio  concredita.  Etenim  fuperior 
ad  vitelli , inferior  ad  albuminis . St  reliquarum  partium , 
fcutotiusOvi generationem  fubftitiiitur , ut  fenfii patet : 
In  fuperno  eiilm  nil  aliud , quam  i itellorum  multitudo , 
in  inferno  vero  totum  perfedum  Ovum  continetur. 
Ariftotelcm  autem  nullam  habtiiffe  notitiam  fecuivdi  me- 
morati uteri,  patet CX  vcrbu6.de hijt.anim.cap.  i.  po- 
fitis,  ubi  habet.  Concipit  fccmitia , quarcojerit,  Ovum 
fuperiiis  ad  fcptum  tranfvcrfum ; quod  Ovum  primi»  mi- 
nutum . & candidum  cernitur  , mox  rubrum  , cruen- 
tumqui  : deinde  increfcens  luteum,  & flavum  efficitur 
totum  Jam  amplius  audum  dilceroitur , ita  ut  intus  pars 
Interiit,  foris  candida  ambiat,  ubi  perfedum  eft,  ab- 
folvitur,  atque  exit  putamine , dumparitur,  molli,  fed 

{'irotinus  durefeente , quibufeunque  emergit  portionibus, 
dem  elicitur  ex  primo  de  gea.  amm.  cip.  j.  ubi  uterum 
avibus  omnibus  juxta  feptum  tranlVerfum  pofitum  efle 
affirmat.  Idem  multis  in  locis  claribs.  Exquibus  Arifto- 
telis  verbis  liquet,  ipfum  totum  Ovum  perfici  fuperiiis 
in  vitellario  voluifle,  fed  pofted  vitellum  ab  albumine 
difeerni.  At  fenfus  teftatur , duplicem  ede  uterum , & 
alium  efle  vitelli  generationis  locum , alium  albuminis , 
uti  infra  exadiisdicetur.  Igitur  levi  negotio  una  utero- 
rum aSio , qua:  concretui  dicitur , OC  Ovi  generatio  nun- 


i6$ 

cupatur , inventa  jam  i nobis  eft.  Sed  non  eft  hax  fola 
uterorum  fundio,  ut  patet;  fed  ea  quoque  adnotatur , 
& enumeratu»,  nimirum  Ori  augmentum , quod  Ovo  fia- 
tim  genito  fuccedit,  quoufque peifedum efficiatur,  & 
juftam  magnitudinem  adipifeatur.  Etenim  Gallina  noti 
prius  naturaliter  Ovum  parit,  nuam  perfedum  fadum  , 
«congruam  magnitudinem  adeptum.  Igitur  uterorum 
adio, 'tum  Ovi  generatio,  tum  augmentum  eft;  aug- 
mentum autem  nutritionem  fupponit , & includit , ut 
patet. 

Sed  Cum  generatio  omnis  a duobus  perficiatur , vide- 
licet opifice , & materia,  quo  modo  in  lad  is  concretio- 
ne , lac  ipfum  ut  dicebat  Ariftot.  materia  eft , herba 
veto  fuccus,  feu  coagulum,  quod  infpiffiindi  v/m  ha- 
bet, rationem  agentis  obtinet;  jam  de  utroque  agen- 
dum eft.  Agens  in  ovorum  procreatione  nil  aliud  eft  , 
quirn  inftrumenta,  feu  organa  propolim , nimirum  du- 
plex uterus,  materia  aero  nulla  alia,  quam  fanguis.  Et- 
enim fanguis  is  eft,  cx  quo  non  modo  ovum , fed  quod- 
cunque  feri  in  animali  corpore , boni  gratia  , fit , re- 
futat. 

Non  igitur  mireris,  fi%d  hujufmodi uteros membra- 
nolos , frigidos , tenues , & fua  natura  exangues , qux 
partes  commur, iter jKml  fme  vcnisconfpiciuntur , lan- 
guinem  copiofillimimi  per  fuum mefenterium , per  fimi- 
litudinem  quandam  appellatum , pernumerofa,  amplif- 
fimaque  vafa  tradudum  confpicias.  Porro  hic  fanguis  a 
proprietate  fubllantim  duorum  uterorum  altcratns,  & 
immutatus , tandem  in  ovum  evadit , & migrat , diverfo 
tamen  modo.  Nam  in  vitellorum  ovario , vitelli  tantum 
rocreaurur , qui  colore  inter  flavum , it  pallidum  con- 
ant  ; quique  temperie  a fangtiine  parumper  diflant, 
& parum  abeft,  quin  totus  vitellus  fanguis  fit  ; Unde 
lAvucnn*  non  fine  ratione  tantum  nutrire, quantum  pon- 
derat, dixit.  Ideoque verilimile eft,  apuriilimo,  tem-' 
peratoque  fanguine  vitellum  generationem  fuam  efle  ad- 
eptum exiflunare  , qui  potius  concrRus  fanguis  fit, 
quam  pleni  concodus.  Etenim  molliflimus  vitellus  eft, 
& quali  fluidus,  ut  fanguis;  colore  flavus,  ferique  ru- 
beus, ut  fanguis,  temperatillimus , ut  fanguis. 

Dixi  autem , vitellum  magis  concretum  efle  fangui- 
nem,  quam  pleni  concodum,  propter  eam  rationem, 
quod  rurlus  in  Sanguinem  migrare  vitellum  oportet ; in 
Pulli  nutritione , & augmento  ; quod  fieri  utique  non 
pollet,  fi  vitellus  per  calorem  infignem,  completam  di- 
verlar  forma:  abfolutionem  fuiflet  adeptus.  Albumen  au- 
tem & ipfum  ex  fanguine  conflat  fimiliter  a propofitis 
venis  aterado , fed  alterato , immutatoque  in  albuminis 
formam  a fubftantia:  proprietate  fecundi  uteri , cujus  ge- 
neratio ex  frigidior  i , pituitofaque  fanguinis  portione  fit , 
quam  ideo  noti  eft  ditficilc  per  ulteriorem  concodionem 
rurfus  in  fanguinem  migrare  , uti  paulo  polt  in  ufibus 
audietis.  Sea  in  hoc  fecundo  pennaii  utero  non  modo 
ovi  albumen  gignitur , fed  reliquar  etiam  ovi  partes  pro- 
creantur. 

Sunt  autem  primum  duo  corpora  grandini  fimilia ; 
unde  , ab  iSjrijl.  6.  de  hjl.  amm.  cjp.  i.  appelLm- 

tur,  qu*  alba  funt,  nodola,  concreta,  luciditatiscujus 
quam  non  expertia  , ut  grando,  quaque  in  albumine 
quidem  degunt , fed  ovi  vitello  magis  quam  albumini 
adluercfcunt  , & ejus  membrana-  appenduntur.  Sunc 
vero  ri/ufa  Jua,  altira  & minor  in  acuta  ovi  parte 
Y conft- 


Digitized  by  Google 


170  De  Ovo 

confiftet»  ■ oltero  in  tatiore , & obtufa , qua?  major  eft , 
& longior  es  duobus  1 tribufque  nodis  quafi  grandinis 
globubs , granifque  conflata , qua;  in  fecundo  hoc  utero 
ftatim,  ac  vitellus  illuc  pervenit,  excratliorc  fanguinis 
portione  ab  uteri  fubflantia  gignitur. 

Deinde  in  hoc  inferno  utero  dux  memirome  procrean- 
tur totum  ovum  obvolventes,  quarum  una  exterior  eft 
durior,  denfior,  & fortior,  cortici  proxima;  altera  in- 
terior, mollior  humorCS  contingens. 

Poftremum , quod  in  ovo  generetur , eft  putomen , feti 
cortex  , operculum  fcilicct  exterius  pofitum.,  durum  , 
frangibile  ,candidum,denfum,  ex  magis  adhuc  crafla,  pi- 
tuitofa  fanguinis  parte , genitum. 

Veriiimile  autem  cft,  varia  hrre  corpora,  videlicet 
chalazas , albumen , membranas , & corticem  non  modo 
ex  vario  (anguine  procreari , qui  per  majorem , mino- 
remque  cralfitiem  differat ; fed  etiam  variam  nteri  par- 
tem habere  conllitutam,  ac  delimatam.:  propterquam 
caufam  hic  fccundm  uterur  commode  intrer  porter  potell 
diflingui,  licit  continuus  per  totam  ejus  longitudinem 
fit,  principium,  medium,  & finem  : omitto  nunc  in- 
fundibulum , quod  membratmfum  cum  fit , tenuilliimim , 
& venis  vacuum , ideo  uteri  nomine  dignari  non  debet , 
propterca  intundibdlum  anpcllatmn  eft . quamvis  utero 
continuatum  fit.  Prmfipium  igitumecundi  uteri  fit,  ubi 
uterus  propria  donatur  fubflantia  cralliore , albidiore , 
& venis  referta , qua  infundibulo  continuatur , ubicha- 
lazx  etticiuntur,  & primi)  qufflein  in  obtula  ovi  vitelli 
parte  neduntur,  inde  m acuta  Huic  fuccedit  Jlnonlj 
uteri fert  media , amplior , longior , & fpir  is  convoluta , 
plicifque  intus  referta,  ubi  albumen  gignitur  , & circa 
vitellum  obducirur. 

Hanc  ultimo  tertio  uteri  part  fequitur,  fod  in  prima 
hujus  partis  regione , ovi  dux  membrana  generantur : 
in  fecunda,  & poftrema cortex , qui,  ut  par  eft:,  primi) 
mollis,  inde  durus  efficitur. 

Fieri  autertftn  lioc  fecundo  utero  omnia  jam  memo- 
rata corpora  confirmari  poteft , per  exiguum  ovum,  qua- 
druplo caceris  minus,  quod  vulgus  putat  efle ultimum 
gallinarum,  cum  jam  centum  ova  gallina  pepererit , & 
cmiferit,  (unde  centenmo  vulgo  dicitur,  & a rufficis 
dfperfo)  quod  fine  vitello  eft , habet  tamen  catera,  ut 
chalazas,  albumen,  membranas,  & corticem  j Verifi- 
mile  enimed,  tunc  generari , cum  vitelli  omnes  jam  in 
ova  migrarunt , neque  amplius  in  vitcllario  aliquis  fu- 
perefl  vitellus , qui  in  ovum  evadere  pollit  : ex  altera 
tamen  parte , albuminis  adhuc  modicum  fupercft-  F.k 
hoc  enim  modico  credibile  eft  , ovulum  piopofitum 
Creari  , & quod  in  medio  rotundum  corpus  prxfefert 
vitellum,  fed  tamen  eft  ex  albuminis fubltantia confla- 
tum ; quod  non  inepti  effetum  ovulum  appellari  po- 
teft. 

Quo  loco  ignorare  non  oportet  ovum  vulgo  centeni- 
uum  appellatum  duplex  repetiti,  alterum  (me  vitello, 
fle  hoc  veri  centeninum  dicitur , over  Jifperfo , quod  eft 
ultimum  fi  gallina  cmiffum  , cum  quo  gallina  omnino 
cellat  eo  anni  tempore  ab  ovis  pariendis:  alterumeftfi- 
militer  pufillum  ovum  quod  vitellum  habet,  & non  eft 
ultimum  a gallina  editum,  fed  intermedium  eft , &poft 
illud  gallina  adhuc  fequitur  ova  parere  juti, t magnitudi- 
nis, ficuti antea  : foddeficitinruagnitudincpropterdi- 
muiutam  facultatem  vcgctalero,  licuti  accidit  pcrfico& 


ET  PULLO; 

aliis  plantis,  quar  modo  quidem  plurima  juftx  magnitu- 
dinis: nonnulla  autem  perpufilla  efficiuntur,  & rema- 
nent. 

Jam  igitur  liquet , quomodo  vitellus , albumen , cha- 
lazia, membrana:  , & putamen  ovi  generentur  : fed 
age  nunc  qua  ordine  tum  generentur , tum  perficiuntur 
ovi  porter  iigillatim  repetamus.  Vitelli  primo  in  vitello- 
rum ovario,  fcu  racemo  minimi,  ut  finapis,  miliique 
granum  expullulant;  inde  majores,  grandiorelque  , & 
denique  au  juftam  magnitudinem  perdudi  , fi  proprio 
pedunculo , membranaque  ab  ipfo  produda , feparantur, 
caduntque  in  infundibulum  ; & ab  eo  in  fecundi  uteri- 
principium  devoluti,  atque  in  prima  fpira  detentt , cho- 
Iozm  acquirunt.  (Quodperfuadet,  quia  chalazx  vitello 
valdfl  neduntur. ) Indefenfimdefcendentesdumperfe- 
cumli  uteri  fpiras  volutantur  , jam  undique  oltumen  r 
quod  in  internis  plicis- refervatur , illis  apponitor,  ad- 
hxrefcit , & quodammodo  incruftatur ; Nam  hoc  modo 
fieri  albuminis  circa  vitellum  appofitionem , & applica- 
tionem , adhxrentiamve , ovum  axium  durum , indi- 
cioell;  in quoejufmodi  laminas,  fcu  orbes,  feucruftas 
apparere  omnibus  patet. 

Albumen  igitur  circa  vitellum  obduci  in  mediis  fpiris, 
medioque  utero  crafliore  verifimile  eft , dum  fodicet  fen- 
fim  vitellus  per  fpiras  volutatus  defoemlit:  &quia  per 
prius  & pofterius  generatur , & apponitur,  fit  ut  quod 
priore  loco  apponitur  crailius,  quod  vero  pofterius , li- 
quidius exillae.  Neque  dubites  , quomodo  albuminis 
tanta  copia  in  plicis  jam  fuppetat,  utprooviperfedio- 
nelufliciat,  qnoniam  fimile  quid  hic  accidit,  ac  in  ven- 
triculo: Si.  n.  hic  plus  chyli  facit,  quam  fit  pro  fui  nu- 
tritkme  cx  ufu,  fle  reliquum  tanquam  fupernuum  a fe 
ablegat,  cum  tamen  toti  corpori  utile  fit : ita  lecundus- 
hic  uterus  propter  venas  plures , & quam  fuar  moli  con- 
veniat majores , quas  excipit,  copiofius  quoque,  quam 
fuse  naturae  competat  alimentum  conficit  > ac  prarparat, 
ut  puta  albumen ,-  quo  abunde  faturatus,  quod  reliquum, 
eft,  quando  multum , & copiofum cft , ut fenlu natet , 
ibidem  deponit,  atque  in  plicis refervat , utvitelloco- 
piofutn  femper  fuggeratur  albumen , quod  revera  utero- 
fuperfluum  eft,  quamvis  fit  pro  ovi  generatione  utililfi- 
mum.  Ubi  autem  jam  albuminis  jufta  quantitas  ovo  por- 
reda  eft , quod  in  ultima  fpira  contingit , tunc  natura 
membranas  liomores  obvolventes , contincntefque creat, 
primoque  interiorem  molliorem , tenuioremque ; mox 
illi  proximam  cralliorein.  & firmiorem  defuper  impo- 
nit ; ultimo  cortice  obducit.  Atque  hoc  modo  ovum ; 
& omnes  ejus  partes  generari  in  utroque  utero  rationi 
confontaneum  eft : ha-cqiic  una  eft  prima , & praecipua 
pennati  uterorum  ad  10.  Seri  quia  ea  lege  ovum  gene- 
1 ratur  , ut  adaugeatur  , & perficiatur  , qua:  adiones 
uterorum  prxdidorum  funt  quoque  propriae,  « pro- 
pofitam  ftatim  confequcntur , dc  his  quoque  agendum 
eft- 

Quomodo  autem  inerement umfufcipiut  ovum , dubium 
admodum  eft.  idcirco  jure  ab  ^/Irijlot.  j.  degen.  omm. 
eop.  i.  quarritur  quomorio  ovum  in  utero  augeatur  fimul 
ac  nutriatur  cum  neque  ut  animalia  per  umbilicum,  ci- 
bum capiat , cum  umbilicum  non  habeat : neque  ut  ver- 
mes adaugeatur  : cumque  exeat  ovum  integrum  cum 
molli  cortice  , & membranis,  neque  in  iplo  appareat 
aliquis  potus,  perquem  uuttui,  & augeri  pollit , neque 

aliquid. 


Googlc 


De  Ovo  et  Pd  l-l  o.  171 

aliquid , Quod  utero  adh.Treat ; Refbondet  vero  adede  que  cfle  potcft.  Igitur  vitellus  vero  adaugetur  augmen- 
itrovis,  dum  mollibus  membranis  obvolvuntur,  cana-  to,  quod  per  venas,  faneuine,  &nutritione  comple- 
lem  umbilicalem  in  acuta  ovi  parte  > ubi  ovi  principium  {ur,  qu.T  omnia  proculdubio  vitellum  fenfim  adaugent 
eft,  per  quem  augetur.  Id  quod  probat  ex  ejeditiisitv-  vero  augmento,  quod  fit  priftina  continuitate,  folidita-* 
choatisovis.  teque  vitelli  corporis  fervata , donec  ad  juftam  pervene- 

Nam  ubi  avis  aut  madefaAa,  aut  inalgens  ejecit,  cruen-  rit  magnitudinem  : quo  tempore  relaxatur,  refolvitur-. 
tum  adhuceemitur  intus  ovum , habens  libi  annexam  ap-  que  praxlida  membrana  a vitello , & vitellus  tum  infe- 
pendiculim  umbilicalem.  Sed  cum  Ariftot.  duo  dicat ; eundum  uterum  cadit.  In  hoc  uterodum  degit,  cum  in 
alterum  qubd  ovi  principium  in  parte  acuta  fitaltiflimum  fuo  racemo  jam  juftum  incrementum  fit  adeptus , non 

alterum  quod  ibi  fit  appendicula  umbilicalis,  quaovum  amplius  adaugetur : nifi  forte  modicum  quid  ex  eo,  quod 

augetur:  nos  tamen  neutrum  elle  verum  obiervamus.  in  exiguis  propria:  vitelli  tunicx  venis  remanfit.  Sedrc- 
Neque  ertm  ovi  principium  eft  acuta  ejus  pars,  fedpo-  volvitur  albumine,  prius  Chalazis  ad  miliis, 
tiiis  obtufa,  in  acuta  autem  qua  parte  pullus  neqpege-  xAliumcn  autem  alio  modo  adaugetur , Scaccrefcrt, 

neramr,  dtl  fuo  loco  demonftrabitur  : neque  prreterea  ae  vitellus.  Etenim  non  per  vena9,  neque  per  nutritio» 
in  membranis,  multoque  minus  in  cortice  aliquid  appen-  nem  , ut  vitellus,  incrementum  fufeipit:  fed  per  juxta 
ditur  quod  alimentum  deferat  intus  inovum ; immo  quod  pofitionem  vitello  adhaerefeit  Dum  enim  vitellus  per 
majus  adhuc  eft , neque  etiam  potcft  quicquamadelTe.  fecundum  uterum  devolvitur,  ac  fenfim  volutatur , fen- 
quod  ab  utero  ad  ovum  perveniat,  autbftula,  aut  cana-  fim  quoque  fubinde  fufeipit  albuminis  portionem  ibi  ge- 
lis , aut  vena  , aut  ponis  , quod  ovum  utero  jungat,  nitam,  paratamque  ut  circa  vitellum  apponatur,  donec 

quo  nutriatur , Sc  adaugeatur.  Nam  cum  audio  ovi  mo-  medias  fpiras  vitellus  prtetergrelTu* , & ad  ultimam  de- 
rui locali  conjungatur , 8c  ei  quidem  longiflimo , qui  fit  volutus  una  cum  ovi  albumine  circumdudo  etiam  mera- 
deorfum  a pulmonibus  ad  podicem  ufque,  atqueisqui-  branis  obvolvitur,  & corticem  afliftiit.  Cur  ver  6 natura 
dem  non  reda  & brevitlima  linea , fed  per  multas  fpiras , voluerit , ov um pjrtmt  tJ augeri  ver t , ut  in  vitello , ptr- 
Si  circumvolutiones  efficiatur , quomodo  poterit  appen-  t im  tppoftnve  tugmtnte , ut  in  albumine;  nulla  alia  ra- 
dicula umbilicalis  ovo,  Sc  utero  nedi  in  tara  longo , & tio  elt  , mea  fententia  , nifi  quia  natura  in  albumini» 
flexuofo  tradu?  8c  cui  uteri  parti?  aut  quomodo  volu-  augmento,  non  potuit  appendiculam  umbilicalem  con- 
tari  ovum,  autdefcendere  ad  podicem  appendicula;  ap-  flituere  , & venam  ovo  appendere  , quarti  tamen  ovi 
penfum  ? fed  forti  caufa  erroris  Ariftot.  fuit , quixi  falsb  membrana;  appenfam  ArilfoC.  pofuit.  Ratio  qu6d  non 
exiftimarerat,  ovum refoondere femini, & froftui plan-  appendatur  vena,  Severo  augmento  augeri  non  poffie 
tarum,  qui  retro  habet  fuum  principium  ad  ramum,  cui  reliqua  ovi  pars,  ficuti  vitellus,  noneifalia , meo  ju- 
■ppendirar.  Quod  veri»  in  confirmatione  fusaffumitur,  dicio,  nifi  quia  ; cum  tot  partes,  & tam  varia;  in  hae 
ejedum  ovum  appendiculam  habere  probabile  eft  ; pro-  fecunda  ovi  parte  gignantur , chalazx,  albumen,  mem- 
pterea  quod  ejicitur  ovum  violenter,  &ejicitur,  cum  brana:  du*  invicem  didinto , & inter  fe  variat , & cortex 
' nondum  eft  perfedum ; fed  vitellus  violenter  abrumpi-  ab  omnibus  diverfus  ; & varia;  uteri  partes  , forteque 
tur  a fuo  pediculo , ita  tamen , ut  pediculus  fit  vitello  etiam  proprietates  requirantur , & longum  etiam  fpa- 
appetifus;  in  quo  cafu  appendicula  vifitur,  8cfanguis,  tmm  ; non  poterat  appendicula  conditui , quxtamlon- 
neque  poteft  perfici  vitellus  abruptus  cumfuaa[5pendi-  gaeflet,  utfuificeret,  fic  ovum  utero  Conjungeret,  pro- 
cul a , quia  non  afluraitaifiplnis  albumen,  cumnonvolu-  pter  tradus  longitudinem,  quem  ovum  fadt  perhunC 
tetur.  fecundum  uterum ; vitellus  autem  vero  augmento  adau- 

Qu*  cum  ita  fint,  alio  modo  dubium  diluendum  eft  getur,  ideofixuseft,  non  vagus,  folutus,  deliber, & 
dicendo,  evum  tu geri  dupliciter,  prout  duplex  eft  utc-  mobilis,  ut  albumen  ; St  habet  appendiculam,  Sc  ve- 
ras, foperior,  Sc  inferior;  &ovifubftantiaduplex,  vi-  nam  umbilicalem , qualem  non  habet  albumen , quod  fo* 
tellus,  & albumen,  (cum  albumine  enumerantur  quo-  lutum  ,&  libehim , mobileque  eft.  Hxc  eft  ratio  incre- 
que  Chalazz , membrana; , 6c  cortex , quit  eandem  fub-  menti , & abtolutionis  Ipfius  ovi , mea  fententia. 

eunt  rationem  Cum  albumine  Nam  luec  omnia  tum  Ad  Ariftot.  de  ejedis  ovis  dico,  fanguineminiisdun- 
fua  natura  alba , & frigida  funt,  tum  ab  eodem  fanguii:e  taxat  in  vitello  apparere,  Sc  contineri,  ut  fcnfu  patet  t 
pituirofo  fafta , tum  in  eodem  genita  utero  ) 6cverofci-  quem  exili  unantium  eft  extra  venas  effofum  propter  ca- 
licet  augmento,  Sc  non  vero,  quod  per  juxta  pofitio-  Ium,  aut  idum,  aut  aliam  Caufam,  cum  immaturi  vi- 
tiem fit.  tellus  a fua  membrana  denudatus  , feparatufque  fit. 

Vero  augmento  adaugetur  titeBtu  , non  vero  albu-  Ideoque  vitellus  cruentus  apparet  , non  autem  albu- 
men. Vitellus  enim  adaugetur  (anguine,  quiadipfum  men. 

porrigitur,  dum  adhuc  vitellario , feu  racemo  appendi-  Ultimolocode  evieerticc  dubitandum  ex  Ariftot.  eft. 

tur,  per  venas,  qu*  a mefomitrto  per  pedunculum  fur-  Etenim  u/injltt.  6.  de  biji . tn.  ctp.  i.  (j  prime  de  gen.  tn. 
fum  ad  vittHum  porriguntur,  Sc  per  membranam  d pe-  ctp.  8.  8ccumeo  Sim.  hb,  io.  ctp.  jt  dicit,  corticem 
diolo  in  vitellum  por  redam  , qua:  plena  venarum  eft:  non  intus  fugni,  fed  Cum  ovum  editum  eft:  atqueprout 

Et  hic  vitellus  appendiculam  habet  umbilicalem,  quam  exit,  ita  ab  aire externo  obdurari,  calore  externo  evt- 
vAnjlct.  i.  de  gen.tnim.  etp.  i.  si>„  A'  appel-  pertute  humorem.  Sed  ego  oculata  fide  non  femel , fed 

lat , videlicet  pedufculuro , 8c  venam  quoque  urobifica-  iterum , ac  fiepiiis  jeftor , ovum  duro  cortice  obdudum 
lem , qu*  per  pedunculum  fertur  : quanquam  forti  hare  intus  reperifle , antequam  exifle.  Qu6d  fi  quis  occurrat, 
non  eft  appendicula , quam  Ariftot.  umbilicalem  appel-  in  gallina  emortua  ovum  d frigiditate  emortui  corporis 
lat , qu6d  eam  non  in  vitello , fed  ad  ovi  extimam  mem-  obdurari , fimili  modo , ac  dum  exit  ab  aiiris  frigido  con- 
branata  pofuerit,  ubi,  utididum  eft,  nequeeft,  ne-  tadu  obduratur,  ut  dicit  uirifbet.  ydegen.tmm.ctp.  i. 

Y a Huic 


Digitized  by  Google 


l7' 


De  Ovo  et  Pullo. 


Huic  facili  recondetur,  &in  viva  gallina  ovum  duro 
cortice  donatum  non  difficulter  exterius  perfemiri : id 
quod  mulieres  quotidie  experiuntur  , dum  extri  abdo- 
.men  digitis  ovi  duritiem  pertentant , ut  cognofcant , au 
gallina  mox  fit  editura  ovum,  necui;  cognofcuntque  id 
exafti,  etiamfi  ovi  duritiem,  per  mollia  coipora  fuper- 
pofita,  nimirum  abdomen  pertra&ent.  Audivi  tamen  a 
mulieribus  fide  dignis , non  cffe  ex  toro  a veritate  alie- 
num > ovorum  corticem  in  exitu  ab  aere  obdurari  i qui 
lentum  quendam  Immorem  exeunti  ovi  circumfufum  i 
veftigioexficcet,  & cortici  nondum  cxaAi  duro  appo- 
nat, & induret,  id  quod  feri  extemplo  fit  ut  dicit  A- 
liftot.  Quod  feri  non  credidiflem , nifi  ut  dixi  a fide 
dignis  mulieribus  accepifiem  , atque  ego  ipfe  tandem 
experientia  id  comprobafiem. 

Nec  vero  eo  inficias,  eodem  loco,  fcilicetpropipo- 
dlccm  i me  quoque  ovum  aliquando  inventum  efie  puta- 
mine deftitutum , fed  tamen  ambabus  obvolutum  mem- 
branis : quod  interdum  etiam  gallin.T , licit  raritis , e- 
mittere  lolent.  In  hac  igitur  difficultate,  diu  verfabar 
an  ea  opinione , veram  non  efie , ovum  tunc  corticem, 
& duritiem  contraheje , cum  excluditur ; primi , quia , 
«t  dixi , jam  invenimr  ovum  intus  duro  cortice  dona- 
tum: deinde  fi  cortex,  obduratum  operculum , five  in- 
tegumentum efi  fepararum , &perfe,  & a duabus  reli- 
quis diftinSum  membranis  , quomodo  momento  tem- 

8 oris  generari  poterit  ? Pneterea  membranam  jam  fo- 
ratu contAliere  momento  temporis  duritiem , durum 
omnino  eft : infuper  cum  gallina  ovum  fine  cortice  pa- 
rit , jam  membrana  mollis  lervatur , nequaquam  obdu- 
ratur. 

Neque  vero  ^5riJlot . y.Jegenanim.cap.  a. ratio, qua 
probat,  ovum  ex  utero  molle  exire,  multum  ncgocii 
faceflebat.  Latet  nos  primi  membranam  mollem  id 
e (Te , quod  poftremo  telta  efficitur : perfeifto  enim  ovo , 
durum  ac  rigidum  evadit,  ita  modici,  utcxcatadhuc 
molle:  dolorem  enim  moveret,  ait  Ariftot  , nili  ita  exi- 
ret: egrcffiim  , llatim  refrigeratum  duratur , evaporato 
tiumore  quamprimum  , qui  exiguus  ineft  , rehcfaoue 
portione  terrena , Iiaec  Arillot.  Ad  hanc  enim  non  dif- 
Jiculterrcfpondebam  primi  experientia , qu*  common- 
flrabac , ovum  cum  duro  cortice  exire : deinde  ratione 
qu*  experienti*  aflipulabatur.  Nam  fi  j:\  longi  angu- 
li iore  via  exit  foetus  ex  utero  mulieris , infignis  tnagr  itu- 
dinis.  cur  non  poterit  quoque  ovum  cum  duro  cortice 
ex  gallina  exire?  pra-fertim cum  uterus  fit njemb: ano- 
lu» , & valde  cxtenlibilis , & foramen , quod  ad  podi- 
cem eft , fit  amplum  fatis,  propter  quas  cautas  dolo:  em 
iu  exitu  inferre  effatu  dignum  minime  poteft.  Unde 
«ametli  non  facili  exit,  alioqui  pallim  fuo  pondere  exi- 
ret, fiepique  imperfedkum , neque  fine  aliqua  exit  mo- 
Icftia ; tunen  dolorem  parere  alicujus  momenti  credibi- 
le non  eft , indicio , quod  cantat  ab  emifib  ovo  gallina. 

Hxc  ut  dixi , ita  probabiliter  diu  fudinebam  , quia 
tamen  ratio  omnis  quiefeat  oportet,  ubi  experientia  re- 
fragatur : Ideo  concedo  quoque  ego,  ovum  cortice  ob- 
duifutn , & conftitutioncm  intar  molle  & duram  ade- 
ptum, jam  in  exitu  ftatim  impenhils  obdurari;  confcrc- 
fcei-te  circa  putamen  i vclligio.  propter  humoris  eva- 
porationem, ut  ait  Arillot.,  vifeofa  ac  tenaci  quadam 
numiditate  : cum  qua  madefeers  in  tota  fupedicie  ovum 
caletur,  & receuti  coit  ici  adiuerefoensexhccatur , ob- 


duraturque  frigido  ambient#  non  nihil  interea  conferen- 
te. Id  quod  facile  intueberis,  fi  gallinam  domefticam 
domi  habueris , & ovum  ci  in  exitu  dextre  manu  arri- 
pueris. 

Supcreft  nunc , ut  Je  utilitate  aBianu , htcefi  avi  ge- 
nerationis, aliquid  in  mediiim  adducamus , fo\  cujus  gra- 
tia in  pennatu  , 15  nonnullus  ahia  formatis  fartus  per  ova 
perficiatur  , explicemus.  Ariftot. , & cum  eo  Plinius 
quinque  feti  animalium  genera  enumerant  ovum  par  ien- 
tia , & cx  ovo  generationem  fuam  adepta  , videlicet 
pennata  omnia:  tum  qua:  ferpunt,  tumteftudines,  la- 
certas , & alia  quadrupedia  propemodum  reptantia: 
item  pifces:  item  qn*  pufillo  funt  corpore , uttormic*. 
Hatc  tfnim  omnia  fretus  formationem  cx  ovo  obtinue- 
runt , quorum  omnium  ratio,  fou  utilitas  neque  una, 
neque  vulgaris  eft.  Nam  pennata  ob  eam  caufam  ex 
ovo  pariunt , tum  qu6d  fretus  vivus  in  iis  volantibus  pon- 
dus ingereret , tum  quod  excrementa  foetus  una  cura 
fretu  Hu&uarent  huc  atque  illuc  dimota  > ficque  vola- 
tum i prrecipuanr  pennatorum  a&ioncm  , omnino  aut 
impedirent,  aut  difficiliorem  redderent,  ideoque  neque 
vefica  , neque  ventriculjrs  , ut  qu*  impensi  implean- 
tur, & fluitent , neque  tofi  es  decidui , ied  intus  omni- 
no politi : reque  pulmones  penduli , fod  coftis  annexi 
in  avibus  conlpiciurrur  ; quin  neque  pulmones  lobos  ob- 
tinent, neque  forti  jecur  in  lobos  fimiliter  divilum  efl , 
quod  ita  pendula  evaderent  vifcera.  In  fumma  omne  de- 
ciduum rfu&uans,  mobile,  librans,  aut  pondere  gra- 
vans , natura  in  vohicrum  fabrica  devitavit. 

Excipitur  tamen  vefpertilio,  qui  ut  ex  ^h  ijht.  3 .Je 
] hijl.  arum.  cap.  t.  elicitur  & Plinio  ht.  ro.  cap.  61.  vi- 
vum parit  fretum , & volatile  animal  eft.  Solvitur  ex 
Ariftot.  quifo  vefpertilio  partim  volatile,  & bipes,  par- 
tim  quadrupes,  & terreltre  animal  eft , vel  potius,  di- 
cendum eft  , utramque  naturam  mancam  habet , quo- 
niam ficuti  bipes  mutilatum  eft,  ita  truncatum  quadru- 
peseil,  quamvisdentes  habeat.  Jam  veri  qua: ferpuirt , 
reptatuque  moventur ; & ipfa  quoque  Ova  pariunt . quod 
ferpendo  , & reptando  , terramque  contingendo , & 
affricando,  fretus,  fi  intus  detentus  augeretur , non  dif- 
ficulter Ixdcietur  , vipera  tamen  excipitur  , qux  tura 
ova,  tum  vivos  edit  fretus,  & intra  fc  parit , & fimili- 
ter , cartilaginei  pifces  ait  Ariftoteles. 

Pneterea TeJluJmcr  ova  cdurt,  quod  fretus  intusin 
ipfis  augeri  non  poffot ; propter  tefix  duritiem,  & rigidi- 
tatem undique  ipfa  obducentem. 

Item  pifccr  ova  edunt  > atque  ca  folis  calori  exponunt , 
ob  eam  caufam , ut  m,as  femen  in  ea  infpcrgat , & fu- 
canda reddat , cum  ad  coitum  non  fmt  idonei , ideoque 
ut  dicit  sAnjlot.  1.  Je  gcn.anim.  cap.  6 fofc  incurrentes 
attingunt,  abfolvunturque  ocyflinfo.  Alia  quoque  cauta 
eft  , qu’>d  pifces  parere  multitudinem  fietmim  nume- 
rofam  debeant ; idcirco  non  intus  Capnnt , fodexterifis 
per  ova  pariunt.  Excipitur  pifeis  canis  vulgo,  Veneriis 
Afiarius,  qui  tum  oviparus,  tum  viviparus  eft  ; pro- 
ptercaquodhiccartil.agineuseft.  flefrigidus,  atquehu- 
midus  , &ob  frigiditatem  mollitiem,  & humiditatem 
molle  generat  ovum,  quod  molle  exiftens  ii 'extra pa- 
reret, pare. et  propter  fuam  mollitiem,  M^Anjlet.  1.. 
Je  gcn.anim.  cap  10.  (?  11.  quo  fit  > ut  ir.trafe  vivum  ge- 
neret, atque  liac  ratione paitim oviparas,  paitim  vivi- 
parus lit : 


Ultimi 


De  Ovo 

Ultim6y>mi/«,  &qux  corporum  parvitate pranlita 
funt , ova  pariunt  tum  propter  eorum  corporis  exiguita- 
tem animal  intrafe  continere,  & augere  non  potentem ; 
tum  propter  fetuum  multitudinem , & numerofatn  ea- 
rundum fobolem.  Sed  jam  uteri  pennatorum  utilitates 
ttcenfeamm. 

C A P.  III. 

De  Pennatorum  Uteri  Utilitatibus. 

UTm  pikwatorum  , uti  etiam  cetero- 
rum , mtu  Juut  propter  rationem  ab  Arift.  ad- 
duffam ; Nam  cum  utercftontincatur  quod  gi- 
gnitur , idque  cuftodiam , operimentum , tji  concoctio- 
nem defideret , hac  ratione  uteri,  & vulva;  omnium  in- 
rus  funt  dicebat  Ariftot.  locus  enim  exterior  corporis  & 
frigidus  eft , (e  oftcnfioni  expolitus. 

Duplex  tfl  autem  ulenu pennatorum , quoniam  duplex 
fubftar.tra  concurrit  ad  ovi  conilitutioncm . quarum  pror- 
fus  altera  alteri  diflimihs eft,  immo  fibi  ipli  etiam  con- 
traria, calida,  f & frigida;  videlicet  vitellus,  & albu- 
men, &c.rteraalbumlnis  temperiem  fcquentia,  ut  cor- 
tex , membrana;  clialaza:  non  poterat  natura  in  uno  ute- 
ro contraria  corpora  conftituere.  Efle  autem  contraria 
vitellum  , & albumen  etiam  e/Jnftot.  6.  de  hifl.  anim. 
cip.  a.  prodidit,  his  verbis.  Naturam,  vitellus  ovi,  & 
albumen  habent  co-.trariam  non  tantftm  colore , vertim 
etiam  virtute.  Vitellus  enim  fpiflatur  frigore,  albumen 
non , fed  amplius  humet  ; contra  , albumen  fpiilatur 
igne,  vitellus  non  ; fed  mollis  perliftit,  nili  peruratur , 
magifqtie  in  aqua  fervente,  quam  ad  ignem  cogitur , at- 
que induratur ; 

Horum  poi  r o uterorum  alter  fuperior,  alter  inferior 
ed , quoniam  a lateribus  in  plano  ambo  poni  haud  qua- 
quam poterant ; propter  ventriculum , inteftina,  renes, 
& alia  ea  parte  coi  locata  organa. 

Ceterum  fuperior  ulenu  vitellorum  r/f , optima  ratio- 
ne; calidae  enim  parti,  & leviori,  ut  vitello,  fuperior 
locus  magis  conveniebat : contra  frigidae , & pondero- 
fe,  inferior. ' Rurftis  quod  intus  in  centro , poni  prihs, 
quod  extra  , & ad  circumferentiam  , poftei  ius  debet. 
Rurfus  vitellus  ex  puriflimofanguir.e,  tenuiorequeeon- 
flitus  , fublimcm locum  occupare  a latiina,  ^excre- 
mentorum faecibus  diftantrm  debebat ; contra  albumen 
& caetera  ex  ct albore . pituitofioreque  fanguine  conflata 
nrfemum  locum  adipifei.  Pratfcrca  vitelli  ovum  inchoa- 
bant, albumen,  & cetera  perficiebant,  ut  ad  exitum, 
videlicet  infernum  podicem  properaret.  Ultimo  vitelli 
feti  nudi.  & molliHimi  furt,  &ad  patiendum  aptiib- 
mi.  proptcrca  in  Mtiibmo  loco  fnnt  collocati , quifuh- 
limis  eft . & ab  ofle  peCtoe  is , & coftis  ex  omni  parte  ab 
externis  injuriis  muniri  dcfenfique,  ab  internorum  vero 
eonta&u , & comprellionc , ut  ventriculi , inteftinorum  . 
renum,  qua;  infra  funt,  femoti  : contra  totum  ovum 
membraris,  duroque  cortice  coopertum  infernis  poni , 
qua  etiam  parte  exitum  haberet,  decebat,  idque  propi 
excrementorum  loca  dfgere  nihil  oflidebat.  Prxterea 
uterus  inferior  cum  totius  ovi  Iit  ovarium , merito  ma- 
jor, & amplior  fuperiorc  eft , qui  vitellorum  tantum  eft 
uterus.  Superior  «emulatur  uvarum  racemum , quodam, 


etPullo.  175 

cum  ovorum  origo , & promptuarium  i vitellis  inchoet , 
primum  vitellorum  multitudo  paranda  erat ; qu.c  cum 
decidua  edet  futura  in  fecundum  uterum , nulla  aha  figu- 
ra ei  magis  conpetebat , quam  racemi,  ficenim  unus  vi- 
tellus alterum  non  impedit.  Propter  hanc  caufam  vitelli 
majores  in  circuitu  funt , & exterius  pofiti , & pediculo 
appenii,  ut  augeri  fme  ulla  difficultare , defeendereque 
poilint,  ne  ah  aliis  comprimerentur,  viciilimque  com- 
primerent. Sed  quo  minores  vitelli,  eh  duriores  funt, 
ut  durities  exiguitatem  tueatur.  Ad  hujufmodi  vitello- 
rum racemum  vafa  euam  plura , & qudm  fua:  moli  con- 
veniat majora  , deducuntur  ; quoniam  racemi  corpus 
non  foliim  fanguinem  trahere  pro  fui  nutritione  , fed 
etiam  longi  cbpiofum  pro  vitellorum  multitudine  tum 
creanda  , tum  augenda  debebat  : kleoque  vena  cava , 
& magna  arteria  illi  fubjelta  eft  , & proxima.  Eft  vi- 
tellorum propemodum  infinitus  numerus  in  racemo  gal- 
linarum, tum  quia  natura;  unus,  ac  pracipuus  fcopuj 
eft  generationem  procurare  , ac  potius  in  ea  tanquam 
naturaliiiimo  opere  in  fuperflnis  abundare,  quam  defi- 
cere in  neccflariis:  tum  quia  fecundorum  ovorum  non 
omnia  fupponuritur,  N qua:  fupponuntur , non  omnia 
perficiuntur:  tum  pr.eterea qubdejufmodi animalia,  Sc 
ova  jn  eo  genita  , cum  hominum  in  cibum  magna  cx 
parte  cftent  celfura  , ideo  plurima  gigni  conveniebat. 
Unde  & qua:  ab  his  caufis  funt  remota , pauciora  ha- 
bent in  Racemo  lutea.  Vitelli  autem  rotunda  figura  do- 
nati funt,  quo  facilihs  defeenderent , &pcr  fecundum 
uterum  commode  volutarentur  , & ex  omui  parte  al- 
bumen fufcipcrer.r.  * • 

Utilitates  fecundi  uteri  quodfpeftat:  cur  hic  major, 
& inferior , £c  ad  excrementorum  locum  politus  fuei  it 
dichim  jam  eftfupra,  cum pruno  utero  comparatus  eft. 
Sed  longus  quoque  valdi  eft  hic  inferior  utenis  ■ cauda 
una  eft;  quoniam  non  unum  corpus,  neque  unius  ge- 
neris. ut  folum  albumen  in  hoc  utero  gignitur,  fed  quo- 
que chalazn; , du.rque  membrana; , & cortex  ■ quorum 
j cuique  proprium  locum,  corpulquealbgnarccorilonum 
erat.  Quia  igitur  prout  inter  fc  varia  ejulmodi  corpor3 
funt,  ita  varia  fecundi  uteri  fubftantiie  proprietas , pro- 
pri ulque  locus  requirebatur : merito  ron  modo  lor.gum, 
fed  etiam  craftitic  , ir.ceflu  , & fubftantia  varium  effe 
oportuit  : varium  auttm  dico , quoad  naturam  , quam- 
vis varium  ad  fenfum  exafte  non  appareat.  Altera  caufa 
eft,  quopiam  albumen  alfumit  vitellus,  dum  fenfimde- 
fcendens  fenfim  fimul  convolvitur  per  uterum,  ubi  eft 
albumen,  quod  ibi  gignitur , & perpetuis  p!as , minus, 
prefens  eft.  Etenim  opinandum  eft , perinde  huic  utero 
accidere , ac  ventriculo.  Ut  enim  hic  cum  totius  corpo- 
ris nutritionis , & confervarionis  habeat  rationem  , ideo 
cibaria  plura  attrahit  , quam  fit  pro  fui  nutritione  ex 
ufu;  qubfit,  ut  multum  chyli  illi  luperfluat,  quipoftea 
toti  corpori  eft  utilis : ita  pariter  hic  uterus  ex  nume- 
ralis venis  plus  fanguinis  trahit  , quam  libi  opus  fit : 
quem  in  albumen  convertens  proprium  uteri  alimen- 
tum non  tamen  totum  in  fe  recondit , & affundat , fed 
multum  illi  fuperfiuit;  quod  intus  in  utero  relinquitur , 
ut  inibi  fervetur,  & eo  vitellus  obvolvatur-  Non  igitur 
mireris , li  in  hoc  utero  perpetuo  albuminis  copia  re- 
dundet , ac  detineatur  : cui  rei  non  parum  conferunt 
tumfpira:,  tum  carum  tranfverfus litus , ScduSiis,  tum 
denique  internae  plicae  tranfveife  ad  vitellum  aliquan- 
Y ) tifper 


Digitized  by  Google 


1 74 


D e O 


V o 


tifper  morandum  , ni  ocyiis  defendens  albuminis  ad- 
hsrentiam , & appofitionem  aufugiat.  Spir*  enim  non 
per  longitudinem  du&s  , fed  tranfverfat  funt . quo  in 
defenfu  placidus  motus  , uniformifque  vitelli  iit.  Si 
cni  m furfum , & deorfum  porreftx  fjpira  eflent , furfum 
quidem  tardi,  ac  difticulter;  deorfum  veri  nimis  velo- 
citer pondere  fuo  vitellus  moveretur  cum  ruptionis  peri- 
culo. In  hoc  feundo  utero  notare  etiam  oportet  prin- 
cipium, medium,  & finem.  Principio  enim  fupemoin 
membranam  tenuem»  mollifiimamque degenerat • qu* 
orificium  latius  efformat.  quafi  tubulum,  aut  infundi- 
bulum repr*fentans , qui  vitelli  i fua  membrana  fepa- 
rati,  Sc  cadentes  in  fecundum  uterum  devolvantur,  ac 
perveniant,  a quo  amici  excipiantur:  ideoque  hic  tu- 
bulus bevigatiflimus , tamque  amplus  eft  > ut  commo- 
di fingulo  vitello  tunc  alioqui  mollifltmo  iter  prxbeat. 
Media  uteri  pars  ea  eft,  quas  6c  a prima , &Apoftretna 
differt  non  modo  fubftantia,  fed  etiam  conformatione , 
fubftantia  quidem»  quia  in  prima,  & tertia fimilis feri 
fubftantia  eft,  membranofa,  & fibris  reftis  utraque  do- 
nata : quia  prima  ad  vitellum  attrahendum  , tertia  ad 
iter  ovo  integro  praebendum  fubftituitur:  conformatio- 
ne , quia  prima  infundibulum  imitatur : tertia  mearum 
potius anguftum , qudm latum inteftinum refert,  dafatis 
longum,  ubi  ovum  membranas  primh,  & ultimo  corti- 
cem contrahit.  At  media  pars,  qu.e  albumini  generan- 
do, & fuppeditando  fubftituitur,  fuum  habet  proprium 
principium  a fine  colli  infundibuli,  quamvis  continuum 
fit  principium,  cum  infundibuli  fine  : & ampliftimum 
eft  principium , uter«fque  ampliffimus foiris convolutus» 
& magne  plicis  interius  referttf  limus , 6t  albuminis  fera- 
ciflimus,  quod  vel  ipfis oculis  confpidcur.  Infernis  au- 
tem propi  podicem  veftca  ponitur  ex  eodem  corpore 
conflata , atque  reliquus  uterus  eft:  qu*  ex  altera  parte 
orificium  habet  > in  fundo  claufaeft : hanc  in  indie»  gal- 
linis, &noftris  quoque  obfervatam continere,  & reci- 
pere galli  femen  exiftimavimus : quod  fua  pradentia , & 
mora  tum  totum  hunc  uterum  , tum  etiam  ovum  fe- 
cundum reddat  , uti  infra  exa&ius  dicetur.  Quoniam 
vero  hic  uterus  albumini , chalazis»  membranis,  depu- 
tamini gignendo  in  fingulo  ovo  comparatus  eft , qua:  o- 
mniafanguinemcopiofumexpofcurt , ideo  membrano- 
fum  corpus  venis  refertiflimum,  veluti  mefenterium , ad 
inteftina  pofitum,  conftitutumque  eft,  quo  hoc  publi- 
cum munus  fuificienter  expleatur ; quod  fani  corpus  du- 
plicem praebet  uftitn , uti  etiam  mefenterium  inteftinis : 
Nam  uterum  colligat , & ni  decidat , prohibet : tum 
vero ftragulum  fefe  vafisomtubusoffet. 

Ultimo  loco,  penfitandus  ufut  eft  exitum  fecundum 
latiorem  fortem.  Contrarium  enim  videri  poflet  etfidun- 
dumeffe.  Nam  fi  acutior  pars  egrederetur  fcnfim  mea- 
tum' dilataret , & viam  facilem  latiori  parti  praeberet. 
Sed  cum  latiorovi  pars,  acpondcrofiordeclivemfitum 
neceflano  eflet  habitura , & materia  deorfum  vergens 
fimul  eam  partem  adauxiflet , & ovum  exeundi  unam 
dilficultatem  omnibus  modis  fubire  debet ; non  curavit 
natura  alteram  potitis , quam  alteram  fututurum  ovum 
efle , prarfetim  cum  feniirn  via  fme  ulla  violentia  (e  di- 
latet. 

Supereft  nunc  ovi  jam  geniti  utilitates  proponere , & 
recenfere.  Sed  quia  video  omnia  feri  in  ovo  polita  non 
in  primis  ovum , fed  pulli  generationem , formationem , 


ET  P V L E O. 

nutritionem,  augmentum,  & tutelam  refpicere , Scillj 
utilia  effe,  ejufque  gratia  comparata . &fafta  ; unde-, 
St  v/lriftot.  t.  degen.  amm.  cap.  ■ . ovi  eflentiam , ac  defi- 
nitionem tradens  dicebat , ovum  efle  , cujus  ex  farte 
animal  gimiitur : reliquum  cibus  ei , quod  gignitureft. 
(Namvitdlus,  albumen,  dialaz*  omnino  ad  pulli  ge- 
nerationem , nutritionem  , & augmentum  conferunt, 
ut  fenfu  patet:  membranae  ver6,  & cortex,  etfi  ad  vi- 
telli, albuminifque  tutelam  conferunt , non  miniis  ta- 
men ad  pulli  quoque  Tutelam  conferre  videntur , prae- 
terea ovi  figura  rotunda  > oblonga , acuminata , & ob- 
tufior,  non  nifi  pulli  generationem,  & commodum  fi- 
tum  refpicium ) mcrifo  nunc  ovi  utilitatibus  omiftrs , eas 
ad  fretus  formationis  tradationem  remittemus  , quam 
exequi  in  pnefentia  Iccingimur  , initio  ab  ovi  hiftoria 
defumpto.  . 

C A P.  I. 

Dc  Formatione  foetus  Pennatorum 
Ovi  Hiftoria. 

PE  x » a t a omnia  ex  ovo  gigni  omnibus  notum ! 
quod  & fi  intra  fe  pariunt , non  tamen  intra  fe  ani- 
mal gignunt , fed  extra , nimirum  foris  ovo  emiflo. 
Sunt  nonnulla,  qu*  tura  ova , tum  fretum  intra  fe  pa- 
tiunt, unde  tum  ovipara  tum  vivipara  cenfentur.  Talia 
funt  inter  pifes  qu*  ab  Ariftotele  cartilaginea  appellan- 
tur , ut  (quarina , raja , canis , feu  gallas  pifeis . valgo 
Veneriis  afiarius  ; & inter  ferpentes  vipera.  Sed  nos 
prihs  de  pullorum  formatione,  qu*  extra  corpus  fit,  di- 
camus, initio  ab  ovi  hiftoria  defumpto:  quod  non  mod6 
pulli  uterus,  & locus  eft,  fed  id  etiam  a quo  tota  pulli 
generatio  pendet,  quam  ovum  perficit  ut  agens , ut  ma- 
teria, utinftrumentum,  ut  locus  ,&  ut  alia , fiqux  con- 
currunt. 

Ovum  omnibus  notum  a grxea  voce  »*•  dedu&um  no- 
men: fed  interponitur  ut  htera  euphonix  caufa ; ita  di- 
citur quafi  «i»,  .i.  fohtarium  , quia  lingularia  pariat. 
Non  enim  veluti  ceteri  uteri  intra  fe  plui  es  gignunt  fe- 
tus, ita  ovum,  quod  pulli  uterus,  & locus  eft,  plures 
fed  fing, liarem  quemque  parit  intra  fe  pullum. 

QuSd  Ii  interdum  ovum  duos  obtinens  vitellos  intra 
fe  pullum  cum  quatuor cruribus,  duobufquecapitibfa, 
aut  quatuor  alis,  & id  gemis monftra pariat ; nunquam 
tamen  duo  invicem  feparati,  ut  duo  dici  poflint , pulli 
funt,  fed  unus  duntaxaf  corporis  truncus  eft,  qui  duo 
capita  , quatuor  crura  , & alia  iftiufmodi  habet  an^ 
nexa.  . 

Ovorum  varis  enumerantur  differenti * ab  *Ariftot.  fi. 
dthtft.tmm.  cap.  i.  Quas  antequam  recenfeo,  opers- 
pretium  duxi , ut  exaaior  fit  ovorum  varietatis  notitia , 
a fummo  quodam  principio  differentiaselicere.  Videli- 
cet ovum  generaliter  bifariam  fumi  , vel  proprii , vel 
improprii.  Ovum  proprie  diBum  appello,  cui  ovi  defi- 
nitio at>  vAriftat.  i . de  hft.  amm.  caf.  t . tradita , compe- 
tit. Ovum  eft,  ex  cujus  parte  animal  gignitur,  reliquum 
Cibus  ei  , quod  gignitur  , eft.*  Improprii  vero  diBum 
ovum  appello,  quod  fimiliter  v/lnftot.  i.  degen.  anim. 
eap.  i.  ejufdem  cap.  t . tum  j . cap.  g.  eodem  loco  definivit, 
ex  quo  toto  animal  nafcicur,  ut  funt  ova  formicarum , 

. mjfca- 


D r Oro 

mulcaram , aranearum , quorundam  papilionum , & alia 
id  genus  perpufilla , & minuta  admodum  ova.  Haec  *A- 
riffot.  feri  perpetuo  veritus  eft  ovi  voce  nuncupare;  fed 
vermiculj  nomine  ipfa  donavit  loco  citato:  ubi  ovorum 
divilionem  afferens  dixit,  u de  htft.  tnim.  ctp.  5.  Anima- 
lium alia  perficere  partum,  fbrafqui  mittere  fibifimile, 
ut  ea,  quae  animal  edunt  in  lucem:  alianondumexpla- 
natum , luamqge  formam  adeptum  parere : quorum  (an- 
guinea ovum  pariunt,  exanguia veri) vermem : Stloco 
cit.  ubi  divilionem  fetuum  ammaiium  ita  tradit , In  lu- 
cem fretu  perfeffo  > aut  animal  editur , aut  ovum , aut 
vermis ; St  afferens  differentiam  inter  ovum.  St  vermem, 
dixit;  Ovum  effe,  cujus  ex  parte  animal  gignitur , ex 
parte  verbi  nutritur:  vermem  autem,  ex  quo  toto  ani- 
rnal  gignitur.  Quia  tamen  vulgo  ova  dicuntur  St  ad  fen- 
fum  potiris  ova  ipparer.f  , tjti&n  vermes  , propterea 
^Anflet.  j.  dehiff.tmm.  cjp.  16.  ait,  Scorpiones  terre- 
ftres  vermiculos  ovorum  fpecie  parere  complures , 8c  eis 
incubare:  StTih.  eodem  ctp.  18. ait,  locultas parere  ver- 
miculos ovi  fpeciem  gerentes. 

Interdum  ^ffriflot.  t.  de  bijl.  tnim.  ctp.  5.  ejufmodi 
ova  vermes  immobiles  nuncupavit,  ubi diftinguens mu- 
tuo vermes  dixit , aut  continuo  mobiles  efle , aut  immo- 
biles : interdum  ovi  nomini  fubllituit  femen  cartami , aut 
milii : idebque  dixit  vermem  omnia  infedfa  facere,  ex- 
cepto genere  quodam  papilionum , quod  durum  quid- 
dam Ii  mile  ca:  ramo,  id  eft  cnici  femini  producit,  fed  in- 
tus fluidum : St  paulo  poli  de  generatione  papilionum 
ex  erucis  ita  feribit ; Nafcuntur  papiliones  cx  erucis, 
eruca:  ex  virentibus  foliis,  maximique  exbrallica.  Pri- 
mum miflbs  quid  milio  conliftit  in  folio ; mox  vermiculi 
inde  contrahuntur , Sc  accrefcunt  : tum  intra  triduum 
crucx  efformantur  ; inde  rupto  putamine  papiliones 
exeunt. 

Tandem  non  dubitavit»//»/!,  j.  de  hff.  tmm.  ctp.  ,8. 
fSctp.  19.  S etp. ;.  ili  iufinodi  etiam  ova  limpliciter  nun- 
cupare, Sc  locuftasm  rimis  fua  ova  parere  dixit : Sc  bru- 
chorum foeturam  ova  appellat : 8c  rurfus  ait , *Arij}ot.  1 . 
dt  h,Jl.  tmm.  Cjp.  J.  cicadas  feminas  i coitu  fuaviores 
maribus  efle : quippi  qure  ova  candida  guftui  habeant 
rata,  at  vermes  ovum  parere  unicolor.  St  cute  molli, 
ixit:  denique frepius ira loquutus eft Gal. quoque  v.  de 
comp.  med.  fec.  loc.  ova  araneorum  nominat.  Igitur 
qureimproprii  ova  vulgo  dicuntur  ab^Ariffot.  j,  dc  gcn. 
tmm.  ctp.  9.  paifiro  vermiculi  appellantur ; interdum  ver- 
miculi ovi  fpeciem  gerentes  , interdum  vermiculi  immo- 
biles, nonnunquam  Jtmilit  corte  me , aut  milio,  nonnun- 
quam  (impliciter  ovo.  Reveraautem  & ova , Sc  vermes 
ea  poffumus  nominare  : propterea,  qu5d  11  ova  funt, 
param  abeft , quin  vermes  lint , cum  pauculo  fpatio  ver- 
mes evadant:  Quod  fi  vermes  fint,  tamen  ova  adfen- 
fum  videntur,  quod  membrana  obvolvantur,  ut  ova, 
enni  interea  intus  vermem  habeant , ut  dicit  inflet,  f. 
de  hi)},  tmm.  ctp.  19.  de  locuftis : quarum  vermiculi  ter- 
ra quadam  praxenui  tanquam  membrana  ambiuntur ; qua 
difleffa  emergunt  locuflre , Sc  evolant : Sc  paulo  poli. 
Hic  conffionc  peraita  exeunt  ex  iUo  terreno  amiculo 
parva:  locuftre. 

Creterum  hoc  loco,  ur  requivocatio  omnis  tollatur, 
illud  (cire  convenit,  quod  inie&a,  quae  per  coitum  gi- 
gnunt, feri  omnia  ut  plurimim  ow  pariunt , atque  hrec 
in  nonnullis  in  toto  generationis  curfu  , St  ferie  unica 


et  Pullo.  i^ej 

funt,  ut  in  mufeis,  apibus,  vefpis,  formicis  : in  non- 
nullis duplicia,  ut  in  erucis,  locuftis,  feriam* animali- 
bua bombicibus , Sc  omnibus,  quibus  animal  non  uni- 
cam, fed  duplam  > aut  trinam  generationem  fubit,  St  in 
aliam  fpeciem  mutatur.  Nam  fericina  animalia  primum 
ova  funt , qu*  muta n fur  in  vermes  f inde  vermes  juftum 
incrementum  affecuti  fefe  in  folliculum  h feiplis  fabrica- 
tum  includunt,  Sc  evadunt  oiurttin  ^gmuitu  ita  ab 
Ariftot.  diftre , quat  funt  feri  immobiles : Sc  paulo  poft 
tertio  evadunt  papiliones,  qui  ni;»?  foras  evo- 

lant. 

In  iis  igitur,  quarum  trina  fuccedit  generatio,  bina 
conlpiciuntur  ova,  videlicet  prima,  ex  quibus  primo 
vermis  gignitur  : & fecunda,  in  qua:  poftea  vefuci  in 
folliculos  Icfe  includunt.  , 

Sunt  praeterea  nonnulla  ova  unica  quidem , fed  tamen 
qua:  prima,  feu  primogenia  non  funt,  hoc eft a princi- 
pio non  apparent:  fixi  poftea,  ut  funt  eruca-  illa;,  qU« 
Ipontc  natura:  oriuntur , qua:  a principio  vermiculi  funt , 
pofteA  audfe . Sc  eruere  faffre  fe  fe  in  feliculum  inclu- 
dunt , qm  ovi  fpeciem  refert.  Nullum  horum  proprii 
ovum  appellavit ,Anfiot.  ydegen.  tnim.  ctp.  rp  fed  ver- 
me™; tamen  abovi  fpecie  ambo  ova  dixit,  hoc  eft,  Sc 
unica  ,&  duplicia  pluribus  in  locis.  Nam  de  primo  ovo 
ait,  quod  eruere,  St  fetus  aranearum,  & complurium 
aliorum  primordia  efle  videntur  ova,  qubd  propter  fi- 
gurre  orbiculatam  fpeciem  ova  appareant , Sc  locultas  in 
rimis  fua  ova  parere  afleruit.  Ue  fecundo  antem  ovo  lo- 
co citato  de  gen.  an.  paulo  infra  -Anftot.  j.  dchijl.  tmm. 
ctp.  z8.  dicit , omne  hoc  vermiculi  genus , ubi  fure  ma- 
gnitudinis finem  receperit,  quafi  ovum  efficitur  : indu- 
refeit  enim  putamen  eorum , 8c  tantifper  immota  red- 
duntur, quod  in  vermiculis  apum,  Scvefparum,  atque- 
ctiam  in  crucis  apertum  eft.  Quia  veriS  ejufmodi  ab  A- 
riftot.  potiis  vermes , quam  ova  dicuntur , ideofubjun— 
git  caufam , cur  non  ova , fed  vermes  appellentur : di- 
cens ovum  nequaquam  figura,  aut  mollitie',  autdtiritie 
detihiendum  efle : etenim  fimt  conceptus  nonnullorum, 
duri  , quamvis , ovo  diverfi  : fed  qu^d  totum  mutetur , 
nec  ex  parte  ejus  animal  gignatur,  id  vermis  eft,  inquir 
Ariftot  Et  de  ovis  improprii  dfehs , eorumque  diffe- 
rentiis baftcnus. 

At  ovt  proprii  diSt , quorum  ex  parte  animal  gigni- 
tur, Sc  ex  parte  nutritur,  de  quibus  fermo i noms po- 
tillimura  inftituerxlus  eft , Ariftot.  z.  de  gen.  enim.  ctp.  r, 
divifit  inperfeffa , 8c  imperft&a.  PerftBt  dixit , qu*  io 
utero  ablolvuntur,  Sc  confummantur : ImpeifeBt  vero , 
qure  excluduntur  debiram  magnitudinem  minimi  aife- 
cuti,  fed  extra  poftea  adaugentur,  utpifciumova,  & 
cruftatorum , Sc  mollium.  Nos  tn  prrefentia : atris  poft- 
babitis,  de  perfeBit  agemus  : quorum  different  in  defb» 
munttir  a colore,  figura,  magnitudine , duritie , Sc  mol- 
litie, foecunditate,  Sc  id  genus  aliis.  -4  Colore,  qui» 
alia  alba  funt,  utbonaeorumpars,  videlicet  columba- 
rum, Gallinarum,  ut  ait  ^Anffot.  6.  de  h/fi.  tmm.  ctp.  t. 
loco  citato:  alia  alterius  coloris,  videlicet  pallida,  uK(y- 
erarei  ut  paluftrium  : aut  rubicunda  ut  tinnunculi : Sc 
hac  vel  unius  coloris  funt,  ut  jampropofita;  vel  macu- 
lata , aut  punffis  diftin&a,  ut  pbafianOrum , melcagri- 
dum. 

Figurt , quia  aBa  ova  funt  perfeff  i rotunda , ut  pi- 
fcium,  alia  oblonga,  qus  dupliciter  adhuc  variant:  alia 

enim 


Digitized  by  Google 


176  De  Ovo 

enim  ex  altero  extremo  latiora , cralliora,  Scobrefiora, 
ex  altero  acutiora,  ut  gallinarum ; alia  axjualia  ex  utro- 
que extremo  funt , ut  ferpentum. 

■Rurfus  magnitudini  quoque  variant : quod  alia  mini- 
mi, ut  pifeium , formicarum  ; alia  parva , ut  avicula- 
mn,&  ferpentum  : alia  magna , ut  gallinarum  : alia 
mixima,  ut  anferum,  &pavonum:  alia  perquam  ma- 
xima, ut  ftruthio  cameli , i quorum  putaminibus  ferunt 
ifcthvones  cafts  fuas  tegere. 

Item" differunt.ova  pcf  txSjtum , Stduritiem:  appel- 
lo autem  dura  ova , qui  cortice  donantur ; inoll  ia , qui 
eo  carent:  unde  alia  fine  duro  cortice,  ut  ferpentum ; 
alia  cum  ipfo  funt,  ut  citera : atque  Indifferentia: ab 
exter  ilis  pofitis  clelumuntur.  , 

Rudusovainterfedifferunt  per  et,  epuj  iutmurad- 
funt : qua  ratione  ait  Arii  tot.  alia  plus  lutei,  ut  palullria, 
alia  minus  habent,  ut  alia. 

Potilfima  autem  ovorum  differentia  (ni  fallor)  defu- 
mitur  ab  ovi  fecunditate  . fecundum  quam  alia  irrita 
funt , alia  fixeunda.  Potifiimam  autem  hanc  effe  diffe- 
rentiam ex  eo  patet  , quod  his  imprimis  funt  nomina 
propria  indita , qualia  funt  ova  fubventanca , Zephyria,' 
canicularia , urina,  hypenemia , fynofira.  Ovumfubven- 
tantum,  & irritum  latinis,  ^/Injiot.  ver6  6.  de  htfior. 
anim.  cap.  1.  & \js  1,  i n‘°* , Platoni  muuiditi  ,St 

Aphrodifeo  i(.' eroni  ita  dicitur  , qubd  vento  conce- 
ptum iit,  i quo  gigni  nihil  poteft.  Antiqui  enim  opina- 
bantur ovum  vento  concipi  poffc , propterea  quod  tunc 
ova  gignunt  pennata , cum  fingulares  quidam  venti  flant : 
inter  quos ^eJriliot.6.  de  hiji.  amm.  cap . 1.  voluit,  pn- 
cipuum  efle  Zephyrum  ; unde  Zephyria  ova  appellata 
quoque  funt:  eo  quod,  ut  dicit  Ariftot.  verno  tempore 
aves  flatus  illos  fcecundos  ex  Favonio  feu  Zephyro  reci- 
pere videantur.  Utrum  autem  aut  per  os , aut  per  vul- 
vam, aut  per  totius  corporis  poros , aves  favonium  re- 
cipiant, non  ita  liquet.  Neque  mirandum , prifcos  cre- 
didifle,  ova  A vento  quopiam  generari , cum  quoque  in 
Hitpania,  hoc  e(t  Lulitania  ex  vento  equas  concipere  , 
& tres  annos  tan(pm  vivere  Varro  teftetur  1.  de  reruili- 
ca , & Virg.  j-  Georgicorum.  Subdit  Ariftot.  idem  fieri, 
hoc  eft  generari  ova  fubventanca,  ieu  Zephyria  fi  digito 
in  genitale  palpetur.  Ova  haec  Anjlol.  6.  Jt  hiji.  anittt. 
cap.  1.  ftericia , & minora , ac  minfis  jucundi  faporis , St 
magis  bumida,  quam  ca  , qui  fcecunda  gignuntur , fed 
plura  numero  eile  ait.  Ova  quoque  gricd  appellantur 
iotiftyi  id  eft  Jpontanca,  quod  fponte  oriantur,  id  eft 
fine  femine,  St  utero.  Ultimi  dicuntur  ova  urina  , St 
fynofira,  qui  a grammaticis  cum  prxdiftis confundun- 
tur propter  etymon,  quod  uros  ventum  figiuficct : fed 
diverfa  funt,  ut  ex  Plinio,  & v/. ‘Irijlot . j.  de  gsn.anim. 
eap, «.  patet,  qui  ait,  effe  ova  depravata,  vitellocor- 
rupto,  & diffufo,  eo  modo  , quo  vinum  iftate  fice 
fubverfa corrumpitur.  Plimmlib.  ro.  eap.  jH.  aurem uri- 
naovadicitefleex  incubationedercli&a,  &idem  habet 
aAriftot.  6.  de  hiji.  anim.  cap.  j. 

H is  de  ovorum  differentiis  ita  exploratis  jam  ovi  com- 
pofitionem  aggrediamur.  Componitur  ovum  ex  vitello , 
albumine , chalazii  duabic , tribui  memhranu  , videlicet 
una  vitelli  propria , duabus  totius  ovi  communibus , de- 
mum cortice:  quibus  duo  addenda  funt,  qui  veri  ovi 
partibus  annumerari  non  poffunt : Alterum  eft  quidam 
exigua  cavn.tr  in  obtuiiore  ovi  parte  intus  propi  puta- 


, a-* 

et  Pullo. 

men  e (Formata ; Alterum  perexiguum , albamqne  vefti- 
gium quafi rotunda  cicatricula,  vitelli fuperficiei adnata. 
Quorum  omnium  hiftoria  exa&ids  nobis  afferenda  eft , 
ab  externis  exordientibus. 

Ovi  exterius  operculum  eootex , & Putamen  appel- 
latur a Plinio : ovi  tefta  i Quinto  Sereno:  grici  autem 
pluribus  vocatur  nominibus  'etpuun  Ariftoteli  «nro'^a. 
St  Hippocrati  , liVas  Ariftophani  ; ai*$- 

Anatolio;  qui  omnia  nomina  tcftam  duram,  & (qua- 
mofam  fignificant.  Eft  enim  exterius  ovi  integumentum 
durum,  tenue,  friabile,  porofum,  colore  vario,  ni- 
mirum candido , pallido , rubro , maculato , & putidis 
diftindo:  videlicet  gallinarum,  & columbarum  candi- 
do, paluftrinm  pallido,  tinnunculi  rubio,  ut  minium  , 
Phafianorum  maculato  , pundifque  diftindo  , ut  ait 
v/Jrillot.  6.  d:  UJl.  tmm.  cap.  i.  Putamen  non  omnia  ova 
fortita  funt.  Etenim  ferpcnrium  ova  eo  deftituuntur , & 
gallini  aliquot  folent,  raro  tamen,  fine  cortice  ovum 
parere : id  quod  Ariftot.  vitio  quopiam  evenire  feribit , 
ova  eunda  volucrem  duro  putamine  conftare  tradidit. 

Putamen  quanquam  durum  eft , non  tamen  iqualitcr 
in  omnibus  partibus  durem  apparet,  fed  durius  ad  ovi 
principium , & luperiorem  partem  eft.  Appellat  autem 
Ariftot.  fuperiorem  ovi  partem , & principium , acutam 
ovi  partem,  qui  poftcriiis  exit.  Sed  hic fententia evi- 
dentibus confentire  non  videtur,  quia  pars  obtufior , ovi 
principium  eft,  videlicet  pulli  principium;  nifi  forti  A- 
riftot.  ovi  principium  diltinguat  d pulli  principio , aut 
codex  depravatus  fit.  Sed  fi  dicamus , Ariftot.  errafle , 
ejus  error  ab  eo  forti  fluxit , quia  falso  exiftpnavit  pro 
ovi  augmento  appendiculam  quafi  umbilicum , acuti  ovi 
parti  appenfam  efle , ex  qua  augmentum  ovo  accedit , id 
quod  lenfui  non  confentire  fuprd  demonftratum  eft.  Sub 
putamine  dui  confiftunt  membrani  totum  inveltientes 
ovum ; quarum  prim3  cortici  proxima , firmior , crallior, 
minufque  mollis . quam  fubjeda  liquoribus  contigua. 

Poftea  albumen , vitellus , & chalazi  apparent.  */11- 
humtn , ovi  albus  liquor  Plinio , ovi  candidum  Cclfo , ovi 
albor  Palladio;  Item  ovi  album,  & albamentum  Apicio. 
Grici  adiutt  ; ab  Ariftot.  «»  ab  Ar.axagora 

ut  apud  Athcneum  <»><5®-  ydam  .i.  lac  avium  dicitur: 
quod  idem  fenfit  Alcmion  Crotoniates , ut  refert  Arift. 
Eft  ovi  liquor  frigidus , lentus , albus , varius  craflitie- 
( Nam  ad  obtufam , aetttamque  ovi  partem  liquidius , in 
aliis  partibus crailius  vifitur : ) St  copia  ( copiofioreniin 
eft  ad  obtufam  ovi  partem,  minus  ad  acutam , & adhuc 
minus  in  citera  ovi  parte)  vitellum  undique  obtegens  ( 
& cingens.  . 

Vttelhu  autem  d vita  fic  didus  eft , quod  eo  vivat  pul- 
lus: dicitur  quoque  d colore  ovi  luteum:  grici  xforii 
Hippocreti  ;c y Ariftoteli  bygi, , St  > ‘X  vti»  : Anti- 
qui , utSuidas  ex  menandro  .1  pullum  appella- 
runt : qu6d  exiftimarent  cx  ca  ovi  parte  pullum  nafei. 
Eft  ovi  hquor  molliliimus,  tenuillima  membrana  obdu- 
dus : qua  abrepta  effluit , neque  amplius  in  fe  conftan» 
detinetur,  in  medio  ovi  confiftens : colore  modo  luteo, 
modo  inter  flavum,  & pallidum  medio , pertedi  rotun- 
dus, magnitudine  varius,  pro  pennatorum  magnitudi- 
nis varietate,  paluftria  enim  plus  lutei,  terreftria  pias 
albi  habere  feribit  v/dnjlot.  6.  dc  bift.  anim.  cap  t.  Uni- 
cus vitellus  in  quoque  ovo  eft , rarddooieperiuntur  , al- 
tet alteri  fupcrpoucus , ut  iu  majoribus  ovi». 

Cbo  a» 


4 


* 


Digitized  by  GoogI 


L)  E U V O E 

Cialata  .1.  grando , feti  grandines , fic  enim  appel- 
lantur ab  lArijlot.  6.  de  hifi.  anim.  cap.  i.  funt  uti  alias 
dkStum  ed , duo  corpora  grandini  fimilia , alba , concre- 
ta, nodofa,  hiciditatiscujufilam  non  expertia,  ut  gran- 
do. Haec  non  in  albumine  quidem  folhm  degunt , (ed  vi- 
tello magis , quam  albumini  adhrerefcunt , ejufquc  mem- 
brana: appenduntur.  Longiufculaquc  funt,  ita  ut  inde- 
coro ovo  ex  altero  extremo  ipfi  vitello  ex  altero  mem- 
branre  albumini  proxima: , & luperftanti  appendantur. 
Sunt  duu  chalazre , uti  quoqu Cx/driftot.6.  dchijl.aniin. 
rap.  i.  dicit,  altera,  & minor  in  acuta  ovi  parte  confi- 
dens , altera  in  latiore,  & obtufa,  qua:  major  ed , & 
longior,  ex  duobus,  aut  tribus  nodis  quali  grandinis  gra- 
nis, globulifque  conflata: , ita  modico  intervallo  inter  fc 
diftar.tibus  : ut  alter  alterum  tenui  fubflantia  quidem 
generis  quali  funiculo  conjungat , & copulet : in  indica 
gallina,  & majoribus  avibus  plures  viluntur  globuli,  & 
nodi,  & propter  pltires  nodos,  quali  grandines , quos 
utraque  chalaza  obtinet , chalaza:  in  plurali  numero, non 
chalaza  in  lingulari  , ab  Ariftot.  ( uti  opinior  ) diftre 
funt.  Quod  fi  nos  per  Angularem  interdum  pronuncia- 
mus , caufa  ed,  ni  acquivocatio  cadat,  dum  alteram  al- 
teri comparamus,  videlicet  eam  qua:  in  obtufiore,  & 
eam  qua:  acutioreeftovi  parte,  ut  Aridot.  quoquedixit 
has  duas  chalazas,  alteram  parti fuperiori  vitelli,  alte- 
ram inferiori  jumdam 

Hi  reperiuntur  indifferenter  in  ovo  gallum  experto, 

& non  experto : perpetuoque  adfunt.  Neque  enim  ego 
non  adefle  unquam  comperii.  Quod  fi  aliquando  ovum 
chalazis  dediturum  invenias,  dicas,  id  omnini)  praeter 
naturam  effe  , & rariilimi  contingere  , aut  analogon 
quid  efle  politum,  ut  in  minimis  ovis:  ego  fane,  ovo 
omiflo  anlcrino,  indico,  gallinaceo  & nollratis  galli- 
na:, in  quibus  magnitudine  effatu  digna:  chalaza:  vifun- 
tur  , inveni  infuper  mamfcllc  in  columbo  domedico, 
nec  non  turrita  adede  chalazas : quinijno  confpeftui  fefe 
quoque  obtulerunt , vel  etiam  in  perquam  exiguis  pafTcr- 
calorum  ovis,  in  quibus  perinde  tenuifliinus,  alDitfque 
pilus,  aut  filum,  aut  nervulus , oculorum  acie  fuit  cer- 
nere . fed  id  tantummodo  in  claro  fole  primaque  ejus 
luce  a (ble  proficilcente , nequaquam  in  fecunda ; ut  ex 
bis  conducendum  videatur , confentaneum  efle  omnibus 
chalazas^dcde  ovis , abdinui  autem  fbrmicarum  ova , & 
alia  id  genus  per  quam  minima  contemplari  , ratus  oculi 
hominis  aciem  illuc  non  perventuram , fed  chalazis  ana- 
logon quid  in  fimilibusimmenfecxiguitatisovisfuppo- 
nendum  ede  conjeci. 

Jam  igitur  omnia  corpora  ovum  componentia  deferi- 
pta , Sc  propofita  funt.  Nunc  duo  alia , qua:  potius  ovi 
affe&iones  , quam  partes  appellare  licet , recenfenda 
fupetfunt.  Unum  eu  alba  veluri  cicatricula  perexigua, 
rotunda , & plana , ut  circulus  lentis  magnitudinem  x- 
quans , qua:  cuique  vitello  imprelfa , ad n. itaque  conlpici- 
tur  : quam  exidimavimus  efle  ipfius  pedufculi  fepa ra- 
tionis vedigium.  Eajn  in  magno  vitello  duplicem  ali- 
quando obfervavimus , alteram  alteri  latis  propinauam , 
«alteram  altera  minorem,  quod  duplici  pediculo  fue- 
rit mei  ito  donatus,  quo  firmiilsmagmisvitcllusovario, 
feu  racemo  appenderetur:  quod  ita  effe,  propinquitas 
utriufque  manitdlat. 

Alterum  ed  exigua  quredam  eavitar  in  obtufiore  ovi 
parte  intus  propi  putamen  efformata  , non  exa&i  in 


T r V L L O.  177 

cacumine,  fed  ad  latus,  & inferiis  qoadantenus  obli- 
qui , procedenlquc  interius  i direfto  fubjeidre  refpondet 
chalaza: , quam  intueberis  ovo  adverfa  luce  potito. 

In  gallinis , & aliis plerifquc  circulum  refert : in  anate, 
& anlere  cavitas quidimadefl perpetui,  fed exaSi cir- 
culum non  refert.  Eaficonfpiciaturfimul,  atqueovum 
editum  ed  ■ & recentillimum  , perexigua  apparet  , ut 
perexiguus  nummulus  vulgo  foldino  appellatus,  feri- 
que minimi  digiti  unguem  non  excedit : fenfim  tamen 
fubinde  major  redditur,  quo  requieta  magis  ova  funt, 
utputa  ab  ambiente  exiccato  ea  parte  pauli  jilm  albumi- 
ne : feJ  in  pullo  jam  in  ovo  eftormato  annue  amplior 
efficitur:  amplidima  autem  ed,  ita  ut  propemodum  ovi 
medietatem  requet,  & obliqua  admodum,  cum  pullus 
grandised,  & ad  exitum  properat. 

heri  femper  unica  vifitur:  femcl  tamen  in  coito  ovo 
triplicem  inveni,  unam  alteri  contiguam,  omnes  far,4 
in  cacumine  pofitas,  duas  tamen  aquale? , tertiam  mi- 
norem. Hanc  cavitatem  cupio  vos  nonolcitantcrobfer- 
varc  propter  ufus  non  vulgares , quos  p rabere  fuo  loco 
audietis;  neceditatem  hujus  cavitatis  conjicies  ex  duo- 
bus; primum  ex  ratione  Aridot.  delumpta  ateflibus, 
qubd  Icilicet  hujus  nccdlitatis  ratio  inde  habetur,  quia 
omnibus  perpetuo  ineft  ovis : Deinde,  quia  cum bvode- 
fcxmdeme  per  partem  obtufam  cavitas  adefl ; repleri  fane 
tota  obtufa  pars  deberet  ex  pondere  corporum  ovi  inter- 
norum , nantra  tamen  ne  id  fuccedat , & cavitas  omni- 
no ea  parte  paretur , ovi  membranam  propi  corticem 
ubique  politam  , inibi  circulo  circum  cortice*  alligat 
relidi  ea  corticis  parte  fine  membrana,  ut  cavitas  me- 
morata infculpta  remaneat. 

Illam  omnini')  intueberis,  fi  totum  ovi  corticem  dimi- 
diatim  dividas,  &tum  interitis  cortice  ea  parte  abrupto 
infpicias  ; interius  enim  membrana:  planum  circulum  ; 
exteriis  vero  nudum  & folum  corticem  confpicies.  In 
tenuiori  vero  « interna  ovi  parte  ad  ejus  acumen  cavi- 
tatem ejufmodi  confpicies  nullam.  Hanc  cavitatem  eam 
puto  effe,  qu.T  a P/in,  hi.  \o.cap.  jx.  dicitur  ceu  gutta 
eminens  In  putamine,  qua:  4 cacumine  ined.  Nam  hu- 
mor mobilis , ut  gutta , vilitur  in  anate  indica , & non- 
nullis quoque  aliis , eaque  praderea  pars  cll , qua  etiam 
ovi  umbilicus  effecenfetur,  propterea  quod  inibi  fretus 
fure  generationis  initium  fumat.  Etenim  fretus  in  media 
hac  cavitate  palpitare  incipit,  ubi  etiam  Chalaza  confi- 
dit. Plinius  autem  a bistfciflot.  j. degen.  anim.  cap.  a,  id 
totum  defumpfit.  Et  de  ovi  ltidoria  haSenus. 

CAP.  IL  . 

De  Ovi  ajionc , hoc  e/?  de  Pulli  generatione. 

Am  quomodo  ex  ovo  pulli  generatio  (equitur  in- 
quirendum ab  eo  Aridot.  & Galeni  principio,  quod 
etiam  ab  omnibus  conceditur  exordientes,  videli- 
cet quiSd  omnia,  qure  in  hac  vita  finnt , ab  Ilis  tri- 
bus fieri confpiciantur , artificibus,  indrumentls,&  ma- 
teria: ut  igitur  in  operibus  artis  fiber  rerarius  ipfc  qui- 
dem ed  artifex ; Inll  ramenta,  malleus,  8c  incus ; Ma- 
teria, ipfumres;  effeftus,  feu  apotclcirna  ed  lebes  v.  g. 
vel  concha:  fic  in  natura:  operibus,  «artifice  opus  et  it 
indrumentis,  & materia.  Sed  illud  Icite  convenit , quud 
Z in 


[?igitized  by  Google 


178  D e O v o 

in  artefartis  artifex , & inftrumentuin  funt  feparau  > ut 
faber , & malleus , piftor  & penicillus : at  in  natum;  ope- 
ribus conjunrta  fimul , & unum  funt : fic  jecur , & opi- 
fex , & inftrumenturo  gignendi  fanguinis  elt ; fic  ven- 
triculus opifex , & inftrumer.run  chyloliseft:  ficqu®- 
que  corporis  pars  ut  rcrti  proin  ^drijlot. «.  degen.  arum, 
cap.  4.  dixerit  moventes  ab  inftrumentalibusdirtir.guere 
non  facili  cll.  Ratio  adertur  a Galeno  inlibr.  dcfurm. 
fcctus , quia  in  arte  fartis  opifex  forinfecus  attingit , in 
naturalibus  opifex  caufa  inftrumentis  indita  elt,  <5cper 
organa  tota  pcmieavit 

Quare  iri  pulli  procreatione,  & agente  tartiim  opus 
erit , & materia ; atque  in  his  duobus  potifliminn  veri  ari 
oratio  debet  : Qu®  duo  explicans  L/injiot.  1.  de  hrjl. 
tnift.  cap.  10.  dicebat , marem  formam , & principium 
motus  pra-bere , fieminam  verb  corpus , atque  mate- 
riam : atque  has  duas  caufas  larti  comparabat  Nam  in 
lartis  concretione , corpus  lac  ipfum  elt  ; coagulum  verb 
principium  fpidandi , cogcndiquc  obtinet.  Sed  cum  in 
ovo  non  folbm  pulli  generatio  fiat , fed  etiam  augmen- 
tum, & nutritio,  ideo  non  agens  tantum,  Sc  materia, 
fed  etiam  alimentum  indagandum  in  ovo  elt : quiaiimul 
atque  pullus  generari,  Itatim  Sc  nutriri  quoque  incipit, 
& augeri;  ideoqne  Ariltot.  dicebat , naturam  limul , Sc 
materiam  animalis  in  ovo  reponere,  Sc  fatis  cibi  ad  in- 
crementum. Contineri  autem  in  ovo  Sc  materiam , & 
pulli  alimentum  eo  argumento  ex  Hipp  conjicitur,  quod 
ubi  exclufa  cll  volucris,  nullus  humor  in  ovi  tclla  ineft  , 
qui  memorabilis  exiftat. 

Tria  igitur  de  pulli  generatione  in  ovo  indaganda  funt, 
agens,  materia  ,&  alimentum.  Sed  de  his  tribus  primo 
ftatim  vertibulo  difficultates  tres  infurgunt.  Prima  ad 
pulli  materiam,  & alimentum  fpertat  Do  horum  utro- 
que Hipp.  in  hb.  de  natura  pueri  ita  feribit;  puEum  ex 
e:  i luteo  generari , Sc  ex  alte  nutriri , <3  augeri.  Atque 
idem  fenfifle  prilcos  illos  fapientillimos  exeo  patet,  quod 
Suidas  ex  Menandro  feribit , vitellum  inflo  id  eft  pullum 
appellatum  fuifle , quod  antiqui  exiftimarent,  ex  ea  parte 
pullum  nafei.  Et  hax  fententia  adhuc  confirmatur  ex 
Anaxagora,  d quo,  ut  Athenarus  feribit,  ovi  albumen 
appellatum  ert  • poS-®.  pdxu  id  ert  lac  avis  , quod  nil 
aliud  fignificat , quam  alimentum  aris.  Confirmatur  id- 
ipfum  ex  Alcraxone  Crotoniata,  qui , ut  refert 
/tot.  5.  degen.  enim,  eap.i.  ip(e  quoque  OYi  albumen 
nuncupavit  «'«(!$-  ydxu  , Sc  exprelsi  dixit , pro  cibo 
pullis  ede,  licit  propter  coloris  affinitatem  lac  appella- 
verit. Quinimmo  Ariftot.  eo  loci  feribit,  hanc  opinio- 
nem hominum  fuilfe : quafi  diceret , tunc  temporis  o- 
mnes  fetd  homines  exiftimade , albumen  efle  pulli  ali- 
meftum  , luteum  verb  materiam.  Igitur  Hipp.  Anaxa- 
goras,  Alcmeon,  Menander,  & prifei philolbphi , pe- 
nique  omnes  alii  voluerunt , pullum  ex  vitello  generari  , 
ex  albumine  vero  nutriri.  Confirmat  hanc  opinionem 
Hipp.  experientia,  dum  dicit,  experientia  confirma- 
tum efle , ex  ovi  luteo  pullurrt  nafei , & ex  albo  nutriri , 
& augeri.  Qu®  fani  experientia  quomodo  habeatur  ab 
Hipp.  non  dicitur  : nili  forti  nos  dicamus,  experien- 
tiam defumptam  efle  ab  ovo  duplici  donato  vitello,  ex 
quo  gigni  pullus  quodammodo  duplex  videtur , nimirum 
cum  duobus  capitibus,  quatuor  cruribus,  Scfimihbus, 
cum  tamen  unicum , Sc  fimplex  adiit  albumen. 

Sed  prx-tcrea  Hippocratis,  & pnfeorum  experientia 


et  Pullo. 

confirmari  poteft  obfervatlone  i me  farta  in  magno  ovo , 
quod  r.on  perperam  exirtimavimus  binos  adeptum  efle 
vitellos : in  quo  tamen  upum  tantum  invenimuj , qui  na- 
turalis erat : alterum  autem  verfus  partem  obtufam  cor- 
pus non  fiiit  vitellus,  fed  globulus  vitello  paulb  minor, 
rotundus , duriufculus , & veluti  membranofo  corpore 
circundatus  : quo  tranfversi  incifo  abfcedum  efle  exifti- 
mabamus ; fed  potiiis  naturale  corpus  efle  competimus, 
quod  niliil  praeter  naturam  in  fe  contineret,  nam  reple- 
tum feri  totum  erat  fublfantia  parenchymati  jecoris  fi- 
mili,  qua;  tum  colore , tum  conlifter.tia,  tum  odore  car- 
nem jecoris  referebat:  quo  modo  aliquando decortum 
in  aqua  fanguinem  per  venam  fertam  emiffom  comperi- 
mus  evalide  limilem  jecoris  parenchymati,  tum  colore, 
tum  odore,  tum  fapore,  tum confiftentia.  Si  igitur  ex 
vitello  jecur  generatur , ergo  &ali®  partes  ex  eodem 
procreabuntur , & corporabuntur , ut  opinio  antiquo- 
rum erat. 

Contra  hanc  tamen  opinionem  ^Ariflet.  6.  de  hrjl. 
enimeap.  5.  (3  ). degen. amm. cap.  1.  (5  cap.  j.  & cum  eo 
Phn.  hh.  10.  cap.  5 )■  dixerunt  puEum  ex  alie  liquere  eri 
corporari  , ex  luteo  nutriri . Quia  verb  ^rfrijfot.  nihil 
non  probatum  reliquit,  propterea  1.  degen.  antm.  cap.  x. 
hanc  fuain  opinionem  ex  vitelli,  & albuminis  contraria 
natura  probare  nititur  hoc  modo.  Vitellus,  & albumen 
inter  fc  funt  contraria,  & natura  eorum  contraria  ex  eo 
dignofeitur,  qubd  luteum  gelu  duratur,  &coit;  calore 
contra  humefeit:  idcbquc  cum  vel  in  terra,  vel  per  in- 
cubitum concoquitur,  humefeit  : at  quod  tale  ert,  ci- 
bus congruus  animalibus  nafccntibus  ert : etenim  alimen- 
tum & humidum , & fluidum  ede  oportet , ut  facili  per- 
meare podit,  terte  eodem  Ariftot.  eodem  capite  paulb 
infla  ubi  ait,  cibum  pullis  humidum  ede  oportet,  qualis 
piant®  fuppeditatur  ad  corpus  alendum.  Albumen  con- 
tra gelu  non  concrefcit,  fed  magis  humefeit,  ignitum 
vero  folidcfcit;  idebque  cum  ad  generationem  anima- 
lium concoquitur  >' craflefcit : quare  ex  lioc  confiftit  ani- 
mal. Nam  partes  animalis  folid® , non  nili  per  concre- 
tionem, qua;  fit  i vi  caloris,  fiunt,  & conftituuntur : 
Itaque  cum  vitellus  .i  calore  fluidus  efficiatur , merito 
alimentum  pullo  ert  ; contra-albumen  , cum  a calore 
craflefcat , mefiti  in  folidas  pulli  partes  fecedit. 

Unde  jure  ex  Ariflot.  fententia  ex  albo  Ifijuore  ovi 
corporatur  pullus  , ex  luteo  nutritur.  Atque  h®  funt 
lententi®  fummorum  virorum,  ex  quibus  incertum  eft, 
ut  videtis,  quid  ftacuendum  fit  de  materia,  & de  ali- 
mento pulli  : hoc  eft , quacnam  materia  , quodvi  ali- 
mentum in  ovo  ipiius  pulli  fiQ  an  vitellus,  an  albumen: 
nam  corticem,  & membranas  ede  materiam,  & alimen- 
tum pulli  nullus  omninb  dixerit. 

Sed  & de  agente  dubitatur.  Nam  cum  agens  fit  maris, 
feu  galli  femen , ut  cuique  ex  ovis  fubventaneis , fcu  Ze- 
phyriis appellatis  perfpicuum  eft , qu®  irrita , & infe- 
cunda funt,  qubd  gallo  fuerint  dertituta,  tamen  quid  fit 
illud , & ubi  in  ovo  fit  galli  femen  ignoratur.  Ac  gaEun 
quidem  femen  in  gallinam  mittere  certum  ert.  Videmus 
enim  gallum  gallin®  fupervenirc  , & aliquid  immit- 
tere: quod  proculdubio  aliud  quam  galli  femen  non  ert: 
propterea  qubd  gallus tertes habet,  tc  fpermatica  vati». 
Sed  & nuper  hujus  rei  obfervatio  i me  farta  eft  in  Gallo 
veteri  annorum  circiter  feptem , in  quo  vidimus , finiftro 
vafi  fpetmatico  per  totam  ejus  longitudinem,  aflocia- 

• tum 


D 


O v 


ET  P U 


E L O. 


tam  alterum  vas  tfeeuplo  ipfomet  fpermatico  grandius , 
corpus  arteri*  referens : quod  fuo  principio  pone  teftem 
appendebatur , inde  ver6  deorfum  refli  ferebatur  ufque 
ad  uropygium,  Sc  anum:  ubi  orificium  habebat  valde 
latum,  quo  aperto  materia  effluxit  copioliflima  lafli li- 
milis  , qua  totum  quoque  vas  erat  repletum  ufque  ad 
fumraum  % non  tamen  prorfus  tum  colore  , tum  confi- 
dentia fimili.  Nam  in  principio  alba  quidem  , acdilu- 
tior , ut  puta  miniis  concofla  : fine  vero  albiliima  > mi- 
nis liquida,  mauifquecoaa apparuit.  ( Putavimus, hu- 
jufmodi vas  efle  loco  varicoiorum  ailiflentium  , ceu 
promptuarium  feminis  : quod  illorum  in  morem  fper- 
marico  vafi  adjaceat:  non  tamen  erat  varicum  modo  in- 
tortum , aut  anfrafluofum  > fcd  aequale , & live  refla 
deorfum  ferebatur : Praterea  materiam  albam  lafli  fi- 
milcm  femen  efle  conjecimus  ; ob  album  ejus  colorem 
cuique  femini  proprium  : unde  pilees  vulgi  dicuntur 
(da  larte)  quod  femen  lafli  fimiie  in  feminis  concepta- 
culis retineant  : 8c*j1rifiot.  j.  Jr  bqi.  anmi.  cap.  j.  de 
femine  loquens > dicebat ; &laflcum  pifces  omnes  car- 
tilagineos emittere  humorem  : Quod  fani  femen  tranfu- 
tui , atque  deponi  a fpermatieo  vafe  in  hujufmodi  am- 
pliflimum  vas,  opinati  fuimus.  Copiam  autem  tantam 
materia: , feu  feminisprius  admirati , tandem  conjeci- 
mus, neceflariumfuifle,  ut  tot  gallorum  coitibus,  quot 
paucis  horis,  immo  una  ftorula  peraguntur , fulficeret.  ) 
Indcxtro autem  latere,  nihil  tale obfervavimus , fed  vi- 
dere vifi  fumus  in  fine  bipartiri  vas  propofitum , & ma- 
jorem portionem  ad  finiftram , minorem  vero  ad  dex- 
tram regionem  tendere.  Penem  autem  galli  icperire  non 
t potuimus. 

Inquirere  hic  dignum  eflet  quomodo  feminis  exigua 
tantam  portio  in  firgulo  coitu  emittatur  , non  autem 
confertim  totuiti  , quod  confiftit  in  vafe  : prifertim 
Cum  vas  refla  deorfum  defeendat , & ampli! fimum  > am- 
pliflimaque  cavitate  donatum  fit.  Pritcrea  cur  in  fini- 
llro  tantum  latere  ejufmodi  vas  reperiatur , cum  tamen 
dextrum  quoque  vas  fpermaticum  adiit.  Sed  his  in  aliud 
tempus  rejeflisad  propofitum  noftnim  redeamus. 

Cum  igitur  certum  fit  ex  hisealhim,  femen  ingalli- 
ram  ejaculari,  illud  tamen  nullibi  in  ovo  apparet.  Ne- 
que vero illudcflegallifemenopinandumen,  quod  vul- 
gares homines  , potiflimflm  autem  muliercul.x  in  ovo 
paflim,  la  galladura,  appellitant,  qua:  in  ovi  fummita- 
te  corfiftit , propterca  quod  hic  corpora  chalazarfunt, 

J|txe  in  ovis  gallum  tum  expertis,  tum  non  expertis  in- 
Bnt:  in  omnibus  enim  ovischalazxvifuntur,  acrepe- 
riuntur,  & frecundis , & irritis:  quod  non  contingeret, 
fi  chalazx  edent  galli  femen,  in  ovo  igitur  galli  femen 
non  adeft,  fcd  quod  majus  adhuc  efl,  neque  etiam  ad- 
tfle  potci\,  propterea  quod  in  ovum  galli  femen  perve- 
nire non  valet.  Ratio  efl , quia  gallus  & ft  penem , & 
femen  in  gallinam  immitti^,  utrunque  tamen  exiguum 
efl,  cum  ocylfimi  fe  expediat:  locus  autem,  in  quem 
immittitur , ac  pertingit , propi  podicem  efl , ubi  ovum 
jam  perfeflum  corticem  habet  , aut  faltim  denfa  tu- 
nica obduftumeft,  quam  galli  femen  penetrare  non  po- 
teft. 

Neque  dicendum  ullo  modo  efl  , femen  longiiis  ab 
utero  rapi , cum  & plicx  interitis,  & fpirre  exteritis , & 
prolixa  uteri  longitudo  id  prohibeant  : quinimrob  fi  aSr 
intus  per  podicem  infulfiatus  non  permeat  longius , ut 


'79 


fupra  demonfl ratum  efl  multo  miniis  femen  permeare 
poterit.  r 

Et  ex  hac  difficultate  alia  quoque  tertia  oritur.  Nam 
edi  Galli  femen  agens  in  ovo  efl,  ita  ut  pullus,  •non  nili 
galli  (eminis  virtute , ac  facultate  oriatur  ; experientia 
tamen  commonftrat,  id  folum  fufficiens  non  efle  , fed 
locum  quoque  ut  agens  neccflarkS  requiri.  Undeetfiut 
plurimum  ova  cubando,  feu  in  cubatione  gignitur  pul- 
lus, non  rarii  tamen  etiam  in  fimo  fit,  ut  Plinius  in  Fi- 
metis .r.gypti  fieri  tradit : nonnunquam  intra  mulierum 
mammas,  ut  in  feririifis  ovis:  interdum  in  aqua  tepida 
pohtisovis  ex  Ariftot.  fententia , interdum  in  ripis  flumi- 
num , ut  ex  ovis  pifeium , ut  Ariflot.  fimiliter  feribit : 
interdum  fub  temr  gleba,  ut  in  ovis ferpentum.  Quat 
ianc  difficultas  ex  co  quoque  adaugetur,  quod  uti  refert 
^Inflat.  X.  degen.  amm.  cap.  4 Democritus  locum  mem- 
bra formare  fecundum  formam  parentum  voluit : & Em- 
pedocles uterum  calidum maresfacere,  frigidum  fcemi- 
■ ex  quibus  aufloribus  vis  efficiens  in  locoponituc- 
Quir.iinmo  ^4 rifiot . 6.  de  bift.  anim.  cap.  x.  ad  hujufmodi 
propofitum,  Icribit  hifloriam  cujufdam  potator  is  Syra- 
cufis,  qui  ovis  lubrtoria  in  terra  politis,  tandiii  potabat, 
donec  o va  ederent  foetum  : fignnm  manifeftilfimum,  lo- 
cum multum  conferre  ad  ftetus  generationem.  Patet  igi- 
tur  , controverliis  plenam  efle  traflationem  ovorum 
pulli.j 

Ad  primum  autem  dubium , quod  attinet  de  pulli  mo- 
tma  , ec  alimento : cum  Hippocrates  Anaxagoras , Alc* 
mion,  Menander,  & prilci  cx  una:  & Ariftot. & Pli- 
nius ex  altera  parte  libi  invicem  iint  contrarii : Ideo  non 
video  quo  modo  lolvi,  aut  componi  hic  inter  eos  con- 
troverlia  poli  i t Propterca  ego  meam  afferam  fenten- 
tiam , uc  a vobis  judicetur  ( auditores ) paratiflimus  eam 
mutare,  fi  opus  Iit.  Utrique  primum  confentio , videli- 
cet Hippocrati  quod  ex  albumine,  & Ariftoteli  quod  ex 
vitello  nutriatur  pullus.  Diflentio  ab  utroque  videlicet 
ab  Hipp.  quod  ex  vitello  nafcatur,  & ab  Ariftot.  quod 
ex  albumine  corporetur  pullus.  In  fumma  opinor  ego, 
tam  vitei um  , quam  albumen  pulli  tantummodo  alimen- 
tum ctfc , nequaquam  materiam : qua'  fententia , ut  vi- 
detis , partim  confentir  , partim  diflentit  a propofiti» 
aufloribus.  Quamvis  Ariftot.  uti  diflum  eft,  unicam  tan- 
tum adduxerit  rationem,  ut  fuam  probaret  opinionem : 
Hippocrates  vero  dixerit,  id  experientia  comprobatum 
efie ; ego  tamen  hanc  meam  opinionem  tribus  probabo 
argumentis  a fenfu  depromptis. 

Et  primo  neutrum  ovi  liquorem  ejfe pulli  materiam , ita 

demordfratur.  Id,  quodeifepullimateriadcbet.exqua 
pullus  corporatur,  & gignitur,  confurai  debet,  prout 
pulli  gereratioconfummatur ,&  perficitur , haxelt  ma- 
jor propolitio,  quat  ita  probatur  cxGal.&Aver.  Quia 
projecto  in  uterum  femine  animalis,  aut  planta:  in  ter- 
ram , illud  fenfim , & fenlim  verti  videmus  in  corporis 
particulas:  neque  ceflant  partes  faematis recedere,  & 
commutari,  donec  ex  eo  omnes  perfefli  compleantur 
corporis  partes.  Minor  propofitio  eft.  Sed  neque  vitel- 
lus , neque  albumen  confumitur , dum  pulli  generatio 
confummatur  ; id  quod  probatur  j quia  comummata 
pulli  generatione  adhuc  vitellus,  & albumen  fuperftites 
funt  ufque  ab  finem,  hoc  eft,  ufque  quo  pullus  excludi- 
tur; ergo  vitellus,  & albumen,  materia  ex  qua  pullus 
corporatur,  efle  non  poliunt. 


Probo 


i9o  De  Ovo 

Probo  modo , vitellum , & ilium  efie  pulli  alimentum 
hac  ratiore  Alimentum  pullo  fuppeditari  debet,  non 
foldm  ubi  foetus  in  ovo  concluditur , fed  etiam  ubi  extra 
ovum  OBclufus  pullus  e fi  , quia  nutritio  per  totum  vita: 
curium  nos  aflociatur,  & comitatur:  Sea  extra,  pullus 
per  os  nutritur , & per  exterius  alimentum  ; ergo  in  ovo 
confifiens  nutrietur  ex  iis,  quae  inovofunt : qu.r  etiam 
in  ovo  confervabuntur  ufque  ad  exdufionis  pulli  tempus : 
fed  vitellus,  & albumen  confervantur  in  ovo  ufquequo 
pullus  erit,  ergo  pulli  erant  alimenta  : 

Neque pofiunt  efiegenerarimu  materia  , quia  generatio 
ut  diximus  intra  paucos  dies  confummatur , & finitur  : 
&pofl  paucos  diescefTat,  6c  feriata  jacet  generatrix  fa- 
cultas: ex  altera  ver6  parte  albumen,  & vitellusconfer- 
vantur , neque  abfampta , & permutata  videntur. 

Omnia  adhuc  pleniils  confirmantur  alia  ratione  de- 
fumpta  ex  vafis  per  vitellum  & albumen  propagatis , & 
difeurrentibus : qua:  cum  Stfint  mimerofa,  & a pullo 
tum  in  albuminis , tum  in  vitelli  membranas  propagata , 
& fubflantiam  utriulque  fenfim  imminuant  , & abfu- 
jnant,  quoufque  tota  peni  confumpta  . ablbrptaquc  fit , 
& pullus  tunc  excludatur;  ideo  clariflime  manifeflant , 
vitellum  & albumen,  neque  ambo  ede  pulli  materiam, 
neque  unum  magis  quam  aliud , propterea  quod  ambo 
fenfim  , fenfimque  proportione  quadam  imminuun- 
tur. 

Qu6d  fi  alterum  horum  edet  materia  generationis 
pulli,  primo ficuti  dirium  eff , confunieretur m cor.fum- 
inata  pulli  generatione  , deinde  pro  generatione  par- 
tium non  indigerent  vafis , quia  vafa  funt  rnffmmcv.ta  mi— 
tritionis  potius , quam  generationis ; quamvis  (fatim  per- 
aria  generatione  vafa  pritif  o fint  ad  al  imentum  porrigen- 
dum , ac  fuppeditanoum.  Unde  & ipfe  lAn/lot.  j.  Je 
gcn.  aitim.  eap.  a.  aJ finem,  dum  in  ovo  ficto  duas  confli- 
tuit  venas  umbilicales , quarum  altera  ad  vitellum ; altera 
ad  membranam  pullum  invellientcm  propagatur,  eam 
tantum,  qua:  ad  vitellum  nutritionis  pulli  gratia  eo  por- 
rexit ; qux  vero  ad  membranam  pullum  inveffientem 
fertur , ea  cujus  gratia  eo  mittatur , explicare  non  potell, 
propterea  quod  lime  re  vera  ad  albumen  , aut  albuminis 
membranam  (nutritionis  pulli  gratia)  propagatur,  quod 
ipfe  pueavit  pulli  efie  materiam > nequaquam  alimentum, 
ut  e(l.  Imo  licit  rurfus  lArifiot.  6.  ichifi.  amm.  eap.  5. 
feribat , ex  albo  ovi  animal  fieri , ex  luteo  nutriri , ta- 
men paulo  pofi  eod.  cap.  iis , qum  in  ovis  cernuntur  ad- 
du&us ; & quodammodo  ab  ipfamet  veritate  coaftus , 
meam  opiqjonem  paulo  ante  propofitam  confirmavit, 
cum  dixit,  album  a decimo  dic  adhuc  fuperefie  in  ovo; 
cumtamcndecimadieomniafmt  jam  corporata , bifor- 
mata pulli  organa;  in  qo*  albumen  fecedere,  fiexeo 
pullus  fieret,  oportuifict.  Rurfus  ibidem  dicit  Arillot. 
ex  duabus  venis  umbilicalibus  produriis , alteram  vitel- 
lum adire,  alteram  albumen  : quod  non  contingeret, 
nifi  albumen  pulli  alimentum  efict.  Atque  hit  ae  ali- 
mento pulli  mea  opltiio  ell : cur  nutem  pennati  pullus 
duplici  line  alimento  indiguerit , in  ultbus  dicetur. 

.AS  Hippocratem  autem,  IS  .A' ili >1.  ita  rcfponJeit- 
Jum  e fi.  Hippocrates  dixit  , experientia  confirmatum 
efie , pullum  ex  luteo  gigni , ex  albo  nutriri : fed  hmc 
experientia , quomodo  habeatur , incertum  efi : neque 
enim  Hippocrates  eam  edocuit.  Q116J  fi  experientia  an- 
tiquorum caeli,  quam  nos  fupra excogitavimus,  &ad- 


e T Puelo. 

duximus , de  ovo  nnicnm  albumen,  & duplicem  fortito 
vitellum , ideoque  duplicem  procreante  pullum  ? Re- 
fpondetur  in  propofito  ovocnalazas,  ex  quibus  corpo- 
ratur pullus,  aut  efleduptices,  aut  longi  majores , aut 
ita  varias,  ut  duplicia  crura,  dupliciaquc  capita  gigni, 
elfingique  pollint. 

1A1I  oifervationem  autem  a me  allatam  refpondetur , 
eam  nil  aliud  innuere,  nifi  vitellum  aptiflirauni  efie , ut 
reperti  in  fanguinem  convertatur. 

.AJ  ^AnjUt.  autem  rationem  fupra  adduriam  , qua 
probat  ex  albo  pullum  fieri,  ex  luteo  nutriri , refponde- 
tur , Ariflotclis  fundamentum , & fuppofitum  forti  ve- 
rum non  efie.  Nam  five  Arifioteles  loquatur  de  calore 
nativo,  five  extraneo  ; & five  de  exiguo , five  de  exce- 
denti, perpetuo  verum  eft,  a calore  utrunque  .i  tdro 
luteum,  quam  album,  aut crafiefcere , aut  non  craflc- 
fcere.  Quod  vero  uterque  calor  idem  faciat:  de  extra- 
neo calore  id  indicio  eff , quod  (i  ovum  ad  ignem  coqua- 
tur , & albumen  obduretur , luteum  quoque  obdurabi- 
tur, fi  iutenfus  fit  calor:  fiveromitis,  neutrum.  Quod 
fi  citius,  & prius  albumen  obduratur,  quam  luteum,  id 
inde  provenit  , quod  album  prius  vim  ignis  perfentit, 
tum  quia  propinquius  eff,  tum  quia  cortici,  tanquam 
denlb  corpori , cui  vicinum  eff , vis  ignismagis  imprimi- 
tur ; tum  denique  quia  albuminis  corporis  major  nt  eva- 
cuatio tum fenfibilis , utexovifudorepatet,  tum  infen- 
fibilis.  Quod  ii  abrupto , & coffo  fine  cortice  in  aqua 
ovo,  album  concretum,  luteum  vero  liquidum,  flui- 
dumque  confpicias  , refpondeas  identidem  evenire: 
etenim  fi  arbumen  propi  vitellum  obfervabis  , ipfum 
quoque  fluidum  adnotabis.  Quod  vero  utrunque  -i.  tam 
luteum  , quam  album  a calore  nativo  incubantis  cral-  • 
fefeat,  id  indicio  pariter  de  utroque  cft,  quod  in  fine 
cum  pullus  propi  tempus  exclulionis  cfts,  utrunque  craf- 
fius  farium,  videlicet  tum  vitellus,  tum  albumen  appa- 
ret; verilimile  autem  elf,  Imnc  craflitudinem  A princi- 
pio inccpiffe  , & fenfim  ufque  ad  ultimum  auriam  m 
utroque  efie : id  quod  iimiliter  experientia  comproba- 
tum eft  in  cubatis  ovis  fubinde  per  infcquentes  dies  intus 
vifis , & ratio  elf ; quia  a vafis  perpetuo  id  quod  tenuius 
ex  utroque  elf , exugitur  8c  attrahitur. 

Sed  pro  Ariffot.  mihi  quoque  alia  fuccurrit  firmiflim» 
ratio,  defumptaexeo,  quod  apparet  in  pifcium  grnere 
cartilagineo:  quod  ovum  intra  fc gignit,  & vivum  quo- 
que fretum  excludit.  Ovum  enim  non  perferii , fed  tan- 
tummodo vitellum  in  fuperiore  utero  gignit , in  inferiore 
autem  pifces : & vitelli  in  infernum  uterum  defeenden- 
tes,  fingulo  pifei  i regione  cordis,  & jecoris  per  lon- 
gam collum  applicantur  : & fine  dubio  nutrimentum 
pifeibus  porrigunt,  quoufque  in  fuo  utero  concludun- 
tur. Si  igitur  in  hoc  animali  vitelli  tantum  in  fupemo 
utero  gignuntur,  & alimentum  * pifeibus  fuht,  rationi 
confenraneum  eff , in  inferno  utero  albumen  gigni , & 
ex  eo  pifces  inibi  condufbs  procreari. 

Firniilfimum  hoc  pro  Arillot.  argumentum  eff : quod 
egoexAnatome  pileis  jam  propoli ti  excogitavi.  Hanc 
tamen  rationem  ita  folvemus  : nihil  fcilicct  prohibere, 
quominus  in  inferno  utero  chalazas  gigni  dicamus , ex 
quibus  pifeis  corporetur  : & hoc  animalis  genus,  «cum 
aquaticum  fit , & frigidum , non  indigere  alio  alimento, 
quam  vitello  . tanquam  calido  ; forteque  albumen  fua 
natura  tam  frigidam  efie,  ut  frigidas  cralfati  pileis  na- 
tura: 


Digitized  by  Googl 


De  Ovo  et  Puti  o. 


i 3 i 


tor*  non  conveniat  ; proindeque  admitti  in  cruftato 
pifce  non  debet.  Id  quot'  ex  Ariftot.  confirmari  poffc  vi- 
detur, qui  anates,  &palu(lriacopio(iorevitellodonata 
efle  prodidit.  Sed  diccrc  quoque  pofliimus , pifces  in  fe- 
cundo utero  generari  ex  (emine  mat  is.  Nam  j. 

ctp.  <.  dicit,  pilees  cartilagineos  coire : re- 
fertque , nonnullos  lateri , fe  vidifie  quredaro  ex  cartila- 
gineis averfa , modo  canum  tcrreftrium  cohrerere  ; & 
paulo  poft  ait;  Cartilaginea  morari  in  coitu  diutius  o- 
mnia , qua:  animal  generant  > quam  qua’  ova : & rur- 
fus ; Pi/ccs  mares  habere  non  teftes , fed  binos  meatus , 
qui  fetifico  femine,  cum  coeundi eft  tempus , implen- 
tur, &ladeum  omnes  emittunt  humorem.  Si  igitur  fe- 
men emittunt  cartilaginei  pifces , ergo  ex  femine  pifcium 
generatio  his  extiterit , nequaquam  ex  albumine.  Sed 
forti  potior  pri  ma  refponfio  eft. 

Seu  dicetis  fi  album , & luteum  in  ovo  pulli  alimenta 
funt,  qunnam  igitur  materia  pulli  fta  tuenda  erit f cum 
iam  dictum  fit,  in  ovo  femen  non  adefle;  inveniatis  vos 
hanc  materiam  inductione  a furticienti  partium  enumera- 
tione- Remanent  in  ovo  cortex,  dux  membrana;,  & 
chalaza.-.  membranas , &ovi  corticem  nullus  pulli  mi- 
t eriam  conilituerit , ergo  fohe  cbtlaz*  congrua  crqpt 
pulli  materia.  Sed  & lice , quoque  difficultatem  habent. 
Primo  etenim  chalazre  videntur  in  ovo  ligamentorum  vi- 
cem tantum  fubire , cum  manifelU  appareat , harum  ope 
vitellum  albumini  & membranis  alligari  Secundo  fi  cba- 
lazx  pulli  effent  materia , in  obtufiore  tantum  ovi  parte , 
ubi  pullus  generatur , confilterent  : atqui  reperiuntur 
quoque  chalaza.-  in  acutiore  ovi  parte , ergo  ex  chalazis , 
Unquam  ex  materia , pullus  corporari  non  poteft.  Tertio 
chalaza:  etiam  in  ovis  iubver.raneis  continentur.  Quarie , 
& quinto  chalaza  , qu.t  in  obtufa  ovi  parte  confiftit , exi- 
guum , & puftllum  adeii  corpus  eft , ut  nullo  modo 
matetia  futheiens  cflepollit,  ex  qua  tot  organa , tanta- 
que pulli  moles  eriiciatur.  Ulnmb  adverfus  chalazaseft 
authoritas  i/Jnflot.  6.  de  bifi.  enim.  cap.  i.  qui  chalazas 
nihil  conferre  ad  animalium  generationem  feribit. 

Itaque  ex  qua  materia  pullus  generetur,  valdi  abftru- 
fe,  & recondita  inquifitio  eft.  Mea  tamen  fententiaeft, 
ut  puEtu , tanquam  ex  materia , CX  chalazn  corporetur. 
Id  quod  probatur  primo , quia  ex  corporibus  ovum  con- 
ftrucntibus,  & pulli  generationi  idoneis  ibium  triifunc, 
albumen , vitellus , & chalaza; : albumen , & vitellus  nu- 
trimentum totius  pulli  fimt  i uti  jamprohatumeft;  ergo 
fobe  chalaza:  materia  erunt,  exqua  fit  pullus. 

Pnetcrca  inter  ovi  pattcschalaz®  funt corporafui ge- 
nens fubftantire  proprietate  diftinda  ab  albo,  & luteo: 
a luteo  quidem  ut  clarum  eft:  ab  albo  autem : nam  funt 
corpufcula  rotunda . globnfa,  & nodofit,  albidiora,  quam 
album  , 6cclaro  fp!ei  dore  confpcrfa , ut  grando.  Igitur 
fi  diverfa  a luteo  « albo  funt , etiam  ufum  diverfum , & 
diftindum  ab  utroque  pt  rebent , qui  non  altus , quam  pro- 
pofitus,  jure  (latui  poteft. 

Rurfus  chalaza:  funt  in  ovo  eo  loci  pofit  *,  ubi  pullus 
generatur,  ergo  ex  iis  pullus  conflatur.  Namlicodirm 
ovum  in  obtula  parte  rumpas  ufquc  ad  chalazas . eafdcm 
cavitati  illi  refpondere  co.tfpicies,  lubqua  pulluseffor- 
matur , maximi  ubi  caput  ejus  confidit. 

Accedit,  quod  fi  videas  pullum  in  primo  fui  ortu,  vi- 
delicet poft  trium , aut  quatitor  dierum  conceptum , qua- 
tuor  obfervabis.  PyflB  obfervabis  caput  nugnum,  al- 


bum totum  , 8r  feri  diaphanum  , & in  eo  oculorum 
foamen  ex  nigra  linea  veluti  annulo  delcriptum,&  in  me- 
dio ejus  rotundam  pupillam  albam,  fecundo  huic  capiti 
fpina  continua  fatis  evidenter  apparebit,  & ipla  alba , 
vifcofa,  & ad  diaphanum  propinquans,  ita  ut  non  ex 
alta  inatet  ia  hrec  .i.  caput , & fpinam  genita  ede  poflis 
concipere,  quam  ex  chalaza:  nam  tota ha-c moles,  ex 
qua  caput , & fpina  condat , exa&i  chalaza’  fubftantiam 
remulatur : & licuti  chalaza  corpus  potiits  oblongum , 
quitn  rotundum  eil,  lic  pulli  corpus  in  prima  forma- 
tione- 

Tertio  obfervabis  rubedinem  feu  rubrum  corpus  fub 
capite  anterius,  8c  infra  politum,  quod  line  dubio  ex 
loci  poficionecor , & jecur  eft. 

Quarto  duas  venas , qtire  tum  ad  albumen , tum  ad  vi- 
tellum erunt  propagata : quarum  trunci  erunt  contigui : 
fed  propagines  diiperfe  tum  in  album,  tum  in  luteum. 
Curavi,  ut  hoc  totum  pingeretur , quod  fadura  quidem 
e(l , fed  diaphanum  imitari  pudor  non  potuit.  At  qui 
cltalazam viderit,  & hujufcemodi conceptum , quod  ad 
coi  pus  attinet  fe  vidilfe  credat. 

Perfuadet  jugiter  ranarum  quoque  generatio , qdbtex 
nigris  ammalculis  mchoat,  vulgo  liic  ranabnttolt , quo- 
rum non  eft  confpicere  nifi  caput,  & caudam , hoc  eft 
caput,  & fpinam,  omnino  fine  cruribus,  & bracili» s 
quibus  tamen  temporis  progreflii  majoribus  fati  is , jam 
nigro  colore  recedente,  & colore  vero  ranarum  acce- 
dente, fimul  quoque  fenlim  brachia.  & crura  expullu- 
lant ; pri mo  quidem  exigua , & imperfecta,  fubinde  per- 
feda,  &confummata. 

Infupcr  ch.alaz.re  nullre  apparent  genito,  feuefTorma- 
tojamperfedi  pullo:  cum  autem  reliquia:  fiiperfuntef» 
formandarum  partium,  videlicet  alarum,  « crurum, 
qua:  ultimo  loco  fiunt,  fimiliter  etenim reliquire  Chala- 
zarum  fuperfunt,  ergo  a clialazis  fiunt  pulli. 

Amplius  (i  in  Clialazis  tres  tantum  nodi  funt,  viden- 
tur jure  hi  nodi  refpondere  tribus  vent.  ibus  , capiti , 
thoraci,  & abdomini,  (eu  tribus  partibus  prrecipuis, 
cerebro,  cordi,  & jecori.  Quod  ii  quinque  enumeren- 
tur, rcfpondebnnt  prreter  illas,  alis  etiam.  & cruribus. 
Quod  ii  nur.quam  quatuor  nexii  in  chalazis  vifuntur , ei  it 
Cchoc  fignuni  manifeftum  liquido  commonftrans,  cha- 
lazarmn  nodos  numero  partibus  pulli  prrecipuis  refpoit- 
dere. 

His  omnibus  rationibus  accedit ratioalia a fimilitudi- 
ne  defumpta  : nam  ficuti  viviparum  animal , ex  pauca 
feminali  materia  corporatur ; quod  vero  ad  alimentum 
& nutritionem  fuggeritur,  copiofiflimum  eft  ; lic  pro 
pulli generationeexigua chalaza futficiet:  cetera  autem 
in  ovo  contenta  alimenta  duntaxat  pullo  erunt : fic  plan- 
ta: ex  exiguo  & pufdlo  femine fynapis,  frilicet,  glandis, 
ma!i,jpyriv£  maxima  exoritur  arbor , utputaexcopio- 
fiilimo  alimento  tum  alta  , tumauda  : ut  miran  non 
oporteat , fi  natnra  & album  & luteum  m ovo  pro  ali- 
mento tantum  fubftitucrit ; exiguas  vero  chalazas  corpo- 
rando pullo  dicarit. 

Neque  objlat . quod  chalazre  ligamenti  vicem  fubeant , 
uti  probatam  eft,  vitellum,  & albumen  fibi  invicem, 
tfim  vero  etiam  cortici  per  membranam  alligantes : Id 
quod  in  codo  magis  ovo  confpicias  ; quoniam  non  in- 
convenit  ip(as , & ligamenti  ufum  prrebere , & in  pullum 
fecederc , ac  verti.  Quinimmo  neceflaria  eft  hrec  diala- 
| Z ) zarura 


iSi  De  Ovo 

zaram  colligatio  albumini , & vitello , cum  per  hanc  vafa 
ex  utroque  ad  corpus  fcetus  nutriendum  appenfa  prodire 
neccllefit,  quialioqui  hac  colligatione  dcllituca»  & in- 
vicem reparata  , nutrire  baudquaquam  corpus  foetus 
pollent,  cum  vafa  neque  appendiculam,  neque  funda- 
mentum , feu  ftragulum  , cui  firmari  po fient , habe- 

tent.  , , , . . 

Neque  rurfu»  oh/iat  , chalazas  in  fubventanen  ovis 
quoque  reperiri,  hoc  eft  in  ovisenndis,  tum  quae  gal- 
lum experta  funt,  tum  quae  eodem  funtdeftituta;  quo- 
niam Chalazx  eodem  tempore  cum  ovi  generatione  ge- 
nerantur omnes,  at  fecunda;  poftea  redduntur  ex  galli 
femine  in  uterum  imroiflb  eas  fcecundantc,  ut  infra  di- 
cetur. 

Neque  tertio  olfiat  , quod  utroqne  -i.  ad  oppofitas 
vitelli  partes  fint  appofitae,  quoniam  etfi  feri  fcmper  in 
obtufiore  ovi  parte  pullus  generatur»  & hanc  ob  caufam 
chalaza:  triplo  feri  majores  ea  parte  , quam  acutiore 
funt;  tamen  quia  fieri  etiam  interdum  poteft,  utinacu- 
tiore  pullus  generetur,  licit  non  nifi  raro  id  contingat; 
aut  quia  in  operum  natura  naturaliflimo , potius  naturam 
abufliare  in  fuperfluis,  quim  deficere  in  neceflariiso- 
portuit;  & ex  abundanti  quidpiam  ponit,  quod  omnino 
generationem  perficiat  , neque  irritam  fuccedere  per- 
mittat , ideo  re  de  utrubique  hoc  eft  & ad  acutiorem  & 
obtuliorem  ovi  partein  polit*  chalaza:  fur. t,  ut  ft  ex  al- 
tera parte  forti  irritae  eflent  chalaza: , laltem  ex  altera 
fierent  fecunda:  ; quo  modo  videmus,  naturam  inter- 
dum feminam  hermaphroditum  procreare,  aut  in  fe- 
mina muliebrem , & mafculum  fexura  conftituere , ut 
omnino  alteruter  perficiatur » & fecundus  fucccdat , ne- 
que ex  toto  irrita  generatio  fequatur. 

Accedit , quod  etiam  in  ovis  naturam  variare  apparet : 
qtxe  modo  obruftore  fui  parte  procedente  emittit  , id 
quod  ut  plurimum  contingit : modo  acutiore : item  ut 
plurimum  cortice  duro  intus  genito:  nonnunquam  molli 
tantum  membrana  obdudo  > exeunte  ovo. 

Sed  neque  illud  okfiare  videtur»  fi  ambi  chalaza:  fe- 
cundi funt  reddit*  a galli  (emine,  cur  non  ex  ambabus 
corporetur  pullus,  lea  ex  iis  teri  femper , quiinobtu. 
Core  ovi  parte  confiftunt  * irrita  vero  reddatur  pulli  ge- 
neratio in  chalazis , qui  in  acutiore  ovi  parte  funt  t Re- 
fpondetur , enim , omnes  quidem  chafazas  fecundita- 
tem 4 femine  fiiiflc  confequutas,  fed  non  pari  ratione , 
aevirtute.  Siquidem  chalaza:  in  obtufiore  ovi  parte  po- 
fiti,  cum  magis  vicina:  podici,  & exitui  fint,  triplo 
fere  aliis  majores,  & hac  ratione  robuftiores:  ita  funt 
primi,  qua:  feminis  virtutem , & fecunditatis  faculta- 
tem recipiunt , ideoque  majus  facultatis  robur  afiiununt  : 
rhalazi  vero  acutioris  oui  partis,  cum  longi  minores 
Gnt,  &in  altiore  locopofiti,  minus  recipiunt  faculta- 
tis: Atque  hic  exigua  facultas  non  difficulter  evanefeit 
in  minoribus  chalazis»  ubi  in  majoribus  jam fada con- 
ceptio eft  : & ad  conceptum  vena: , & arteria:  a vitello , 
& albumine  porriguntur.  Tuncenimonmealimentuin, 
& vis  omnis  Irecunditatis,  nutririonis,  & augmenti  illuc 
porrigitur,  ut  interea  jure  a minoribus  chalazisevnnclcar. 
Quod  Ii  tamen  aliquando  accidat,  ut  acutior  ovi  pars 
jado  femini  propinquior  fiat , unde  major  virtus  ei  com- 
municetur; non  inconvcnitminoreschalazas  fecundio- 
res reddi , & conceptionem  fieri  ia  minoribus  polle , irri- 
tis interea  aliis  relidis. 


ET  P D U 6. 

Neque  id  centra  ovi  definitionem  tfi  ab  eArifitd.  i.  /, 
gen  ammcaf.  t.  traditam,  videlicet  ovum  efle , cujusex 
parte  animal  gignitur  : reliquum  cibus  ei,  quod  gigni- 
tur, eft;  quoniam  inter  ovi  partes  chalaza  quoque  enu- 
merantur. 

Ultimo  ad  illam  de  exiguitate  chelae  erum  propofitam 
rationem  facili  refpondetur  : nimirum  generationem , 
& generationis  vim  in  exiguo  . & pufillo  corpore  confi- 
dere , & ipfis  chalazis  longi  minori : id  quod  apparet 
in  hoc  exiguo  pullo  quatuor  dierum : apparet  quoque  in 
omni  femine , live  animalis  fit , live  planta'  : quod  vide- 
mus omnino  pulillum  efle  refpeftu  animalis , & planta 
generandi : fed  animal , &fplanta  gignitur  quidem  ex 
modica  materia,  & minimo  leuine : adaugetur  autem, 
&invaftam  magnitudinem  increfcit  ab  exuberante  ali- 
mento : immd  verb  magna  copia  vitelli , & albuminis 
lignum  manifeftum  faciunt,  hic  corpora  efle  pulli  ali- 
menta, nequaquam  materiam : proptereaqubd  genera- 
tio intra  paucos  dies  tota  finitur , at  nutritio  toto  tempo- 
re durat , quoufque  utero  geftatur  pullus.  Praterea  ii 
pullus  ex  albo,  aut  luteo  generaretur,  in  magna  mole 
generaretur,  ut  funt  ovi  liquores  , non  in  exigua,  ut 

<yhi ^irifiot.  autem  auBoritatem  dicendum.  Si  veram 
eft,  albumen  die  pulli  alimentum,  nequaquam  mate- 
riam ; pariter  verum  efle , chalazas  efle  pulli  tantiim  ma- 
teriam. Et  cum  aliter  dicere  non  liceat , ab  Ariftot-  re- 
cedimus: prafertim  cum  Ariftot.  nullam  adducat  ratio- 
nem , cur  chalazz  non  Conferant  ad  pulli  generationem. 
Ceterum  non  efle  omnino  hanc  opinionem  contemnen- 
dam exeo  patet , qubd  Ariftot.  dicit , fecundum  nonnul- 
los chalazas  generationi  conferre:  quamvis  neque  eo- 
rum ullam  proponat  rationem,  i nooisautem  plura  fint 
propolita  argumenta.  Itaque,  ut  videtis,  luec  opinio 
mea  non  eft,  fed  antiquiflima : tempore  enim  Ariftote- 
lis,  ik  ante  etiam  rigebat:  & vulgus  quoque,  cum  di- 
cit, hanc  efle  lagalladura,  forti  nil  aliud  intelligit , nifi 
partem  eam,  ex  qua  generatur,  & corporatur  pullus. 

Sed  jam  ad  fecundam  difficultatem  veniendum  eft  fci- 
licet  de  Office  caufa  , id  eft  femine.  Nam  cum  in  ovo  id 
non  appareat , ficuti  didum  eft : cum  tamen  a gallo  fe- 
men in  uterum  porrigatur ; qniritur  cur  in  uternm  galli 
femen  immittatur,  fi  in  ovum  non  ingreditur  i Item  Ii  in 
ovo  non  adeft , quomodo  ovum  fcecundum  ex  galli  fe- 
mine, quod  non  habet , efficiatur  1 

Mea  opinio  eft,  Galli  femen  in  uteri  principium  im- 
miflhra  & ) artum , efficere  totum  uterum  , fle  fimul  quo- 
que omnes  vitellos  e6  cadentes,  ac  totum  denique  ovum 
fecundum:  idque facere liia facultate,  feu  (piritali  fub- 
ftantia  irradiante ; eomodo,  quo  videmus,  ex  teftibus, 
& femine  alia  quoque  animalia  fecunda  reddi.  Si  quis 
enim  in  memoriam  revocaverit  incredibilem  illam  trans- 
mutationem , qua  animal  exertum  afficitur , dum  calo- 
rem , robur , & fecunditatem  in  toto  corpore  amittit ; 
facili  id  quod  dicimus  uni  tantum  Calliroe  utero  evenire 
concedet,  & certi  in  eadem  fpecie  capones  fatis  id  per- 
fuader.t,  qui  ubi  exedi  fuerant,  & teftibus,  femineque 
deftituci , jam  vigorem  omnem  feeunditatemque  amife- 
runt. 

Id  quod  fimiliter  exemplo  vermium  , qui  fericinivel 
bombyces  dicuntur , confirmatur : qui  iimn!  atque  coje- 
rc  , femina  mox  femen  jam  qgflgum  foras  emittit , 


DbOvoet,  Pullo.  183 


Sc  fubinde  ora  parit  abfoluu  , & doro  cortice  obvo- 
luta. 


Sed  quftd  omnino  verum  fit , wn  t em  fetemtJandi  to- 
ta Ova,  © quoque uterum  a femine  Gaui  prevenire , patet 
exeo,  quod  mulieres  agunt , qua;  gallinam  domi  Gallo 
deftitutam  habentes,  eam  per  unnm,  atque  alterum 
diem  alibi  Gallocommittunt : ex  hoc  enim  exiguo  tem- 
pore foccedit  ovorum  omnium  fecunditas  per  totum  il- 
lud armi  tempus.  Id  quod&  ;.  degen.  an.  eap.  t . 

confirmat  qui  vult,  quid  cum  femel  aves  cojerint,  omnia 
feri  ova  fcecunda  habere  per feverent-  Sed  parva  omni- 
no perficiant  (Ita  textus  Gracus  fonat. ) Porri  hanc  foe- 
cunditatem  communicari  ovis  ^4nfi.  i.  Jcgtn.jn.eap.  t. 
CJ6.  de  kifi.  an.cap.  i.  cenfuit,  cum  nondum  mutatum 
ovum  ex  luteo  in  album  eft,  alibi,  & forti  meliuslcri- 
bit ; antequam  ovum  ipfum  a lutea  in  candidam  ambien- 
tem partem  proficiat , noceft  cum  nondum  perfe&um, 
& aofblutum  ovum  eft , in  fecundo  utero  : aftertque 
exemplum , quod  fi  accidat , ut  avis  hypenemia  iueft 
fubventanea  ova  ferat,  fipofteaco^at,  nondum  mutato 
ovo  ex  luteo  in  album , fcecunda  ex  fubventitiis  red- 
duntur. Idem  xAriJl.  6.  dc  hin.  an.  cap.  t.  protulit,  idque 
rurfus  confirmavit  pauli  poft ; ubi  habet  quod  uMl  con- 
cepta ex  coitu  lutea  fint,  qua:  adhuc  albumen  nonaf- 
fumpferint,  fi  tilm  cum  alio  mare  co«at  avis,  proles, 
qu»  fequitur,  fimilis  eft  mari,  qui  fecundum  coitum 
injerit,  ideoqueait,  nonnullos  ex  iis , qui  ut  galliae  ge- 
nero fa?  procreentur , operam  dant , id  mutatis  admiffa- 
tiis,  faceret. 

Quo  loco  quaritur  cur  Arift.  voluerit  fubventanea 
ova  toecundari , nondum  mutato  ovo  ex  luteo  in  aibu  m i 
Equiderrrkl  ob  eam  caufam  fieri  autumo , quia  virtus  fe- 
cundandi facili  imperitur  chalazis , & vitello  feu  nudis , 
& adhuc  albumine  non-  obvolutis ; maximi  autem  cha- 
lazis, tanquam  qum  materiam  ipfi  pullo  pnebeant,  ut 
corporetur  ( videtur  vero  id  meam  de  chalazis  opinio- 
nem comprobare : ) proptereafubdit  Ariftot.  at  li  jam 
candidum  acceperunt  humorem , fieri  non  poteft,  ut  fub- 
ventanea in  fcecunda  mutentur. 

Porro  feminis  fecundandi  virtus , ne  ullo  modo  exha- 
lare poilit , fcd  diutius  in  utero  confidere , ac  toti  imper- 
tiri; natura  ipfum  conclufit,  repofuitque  in  cavitatem, 
quali  burfara  podici  viduam , & utero  appenfam , & in- 
grcITu  tanriim  donatam , ut  inibi  diutiis  femine  detento, 
virtus  ejusdem  magis  confcrvaretur , & univerlb  com- 
municaretur utero ; Etenim  ii  h.rc  non  adcfler  vefica,  nil 
obftaret,  quin  femen  k defeendente , & exeunte  ovo  fo- 
ras impulfum extruderetur,  & uterus  fcecundandi  facul- 
tate dedi  tu  tus  relinqueretur.  In  hanc  veri  veficam  ei 
facilihs  femen , penisque  galli  immittitur , qui  furfum 
motu  voluntario  A gallina  uropygio  revoluto , reftior 
brevkxque  in  veficam  paratur  via , iterque;  qu*  vefica 
in  Gallina  indica  major  apparet ; fed  in  noftrate  confpi- 
cua  quoque  eft. 

Ex  diais  elicitur  primo , maximi  autem  ex  eo , quod 
^Anfi.  t.  degen.  an.cap.  18.  feribit maris  femen  fua  fa- 
cultate materiam  contentam  in  fceraina  , 8c  cibum  quali- 
tate quadam  afficere ; & virtute  tantum  contenta  inge- 
nitura ovum  vivificari,  ^Anfi.6.  Jekifi.an.cep.  t.  fen- 
tiie,  ova  a galli  femine  fceaindari , & galli  femen  kifi- 
gnem  fcecundandi  virtutem  obtinere. 

Cairei  nequaquam  obftant ; rara»  eam  maximi  de- 


clarant , qu.e  ab  eodem  dicuntur,  ubi  reddens  caufam 
cur  ova  hjpcnemia  id  efi  Jukventanea  irrita  funt,  dirit, 
quod  humor  eorum  craflefeere  in  avis  cubatione  non  po- 
teft, fed  tam  candida,  qudm  lutea  pars  fimilis  fibiperfe- 
verat.  H.ecenim  ideo  contingunt , quia  Galli  feminis  vi 
deftitimr.tur , v idel  icet  calore , robore,  & facunditate, 
qum  fani  omnia  ex  femine  proveniunt , propter  qium 
caufam,  neque  cralfefcerc  albumen  & Vitellus,  reque 
concoqui  poliunt  ne  in  pullum  vertantur,  &ex  utroque 
pullus  fiat:  ledfibifimiles,  uterque  humor  perfeverat: 
noceft  incoda,  & immutata  utraque  remanet  materia 
tam  albumen,  quam  vitellus.  Unde  & Arift.  pauli  poft 
ejusmodi  ova  rellate  magis  confidere  feribit,  nimirum 
propter  calorem : & paulo  inferiis  ait  : Incepta  quo- 
que , fi  adhuc  parvis , defient  coitus,  non  accrefcitnt : fed 
fi  continuetur,  celeri  incremento  augentur , juftamque 
magnitudinem  implent , non  propter  aliam  rationem , 
mfi  propter  calorem,  quii  Galli  femine  provenit.  Do- 
cet igitur  perbelle  hoc  loco  Arift.  quomodo  ova  hype- 
nemia non  perficiantur , fed  irrita , & imperfe&a  omni- 
no remaneant , qure  omnia  feri  nonvariatit  ab  exemplo 
la&is,  & coaguli , quod  infpiflandi  facultatem  habet,  ut 
prodit  Ariftot. 

Elicitur  ex  didis  fecundo,  differentia  inter  ovipara, 
© vivipara  pena  gcnerationii  caufar : Differunt  .n.  quat 
ex  ovo  ab  iis  qua;  ex  femine  fiunt,  ex  eo,  quod  ovipara 
materiam , ex  qua  corporatur  pullus , diftindam , & re- 
paratam habent  ab  agente  : vivipara  autem  fimul , & 
caufam  efficientem,  & materialem  habent  adjundam, 
& concorporatam.  Agensenim  in  oviparis  femen  Galli 
eft  in  pennato , quod  in  ovo  neque  eft , neque  effi  poteft. 
Materia  vero  eft  chalaza,  ex  qua  corporatur  fretus , am- 
bo ba-c  Invicem  didant  per  multum  fpatium.  Nam  cha- 
laza  Vitello  jam  formato,  & in  fecundum  utiruni ca- 
denti accedit , & ovo  interno  adjungitur ; contra  Galli 
femen  prope  podicem  conliftit , (k per  longillimum  fpa- 
tium A chalaza  diftat : fua  tamen  facultate  iri adiante,  & 
uterum,  & totum  fecundat  ovum.  At  femen  in  vivipa- 
ro, & materia  eft,  & agens,  & in  uno  corpore  utrim- 
que fimul  confidit.  Ex  quibus  videre  videor  Arift.  fen- 
tentiam  fuatn , de  caufis  generationis , a paucis  recep- 
tam, tanquam  veram  in  oviparis  attulifle.  Nam  Arift. 
in  omnibus  materiam  fretus  (anguipem  menftruum  mu- 
lieris, 8c  femina;  efle,  ficeto  fretum  corporari  tradi- 
dit; maris  autem  femen  tanquam  movens  exifterc,  Sc 
fretum  ab  eo  refuitare,  & plafmari  credidit  : ex  hoc 
perfcdo  opere  digeri , St  evanefeere  femen  opinatus  eft  : 

Id  vero  in  pennato  diilindi  apparet.  Nam  in  hoc 
materia  chalaza  eft,  qua  in  ovo  intus  eft , Se  antequam 
ovum  perficiatur , 8c  v itellus  albumen  affirmat , gignitur, 
& ovo  apponitur.  Semen  autem  Galli  ad  podicem  im- 
mittitur, & in  vefica  reponitur , & confervatur,  quouf- 
qoe  pullus  conformetur  ; immo  veri  per  totum  inte- 
grum anni  tempus  inibi  fervatur  , pofteaquam  femel  ad- 
miflo  Gallo,  ova  omnia  per  totum  illud  anni  tempus  fe- 
cunda redfcntur , tanquam  vefica  unicum  ob  id  foramen 
habente,  ut  in  conclufo  loco  femen  Galli  diutius  ut  in 
proprio , 8c  congruo  loco  fervetur : quo  tempore  pra  - 
tergreflbjamfecunditasevancfcit,  evanefeente , & c.  - 
halante  maris  femine  , utdicit^rift.  Sed  Schinus  rei  ul- 
timum illud  etficacillimum  erit  argumentum , fi  pilees  ex 
Ariftot.  dura  mcutrages  ventres  perfricant , quod  pifca- 

toics 


184  D e O v o 

tores  vulgari  voce , pifces  fpriflare  dicunt , aut  per  flu- 
minum ripas ocyftimc  excurrentes,  ova  pene  innumera 
jameje&a  albo  femine,  quod  vulgo  lac  appellatur,  re- 
fpcrgunt  Atque  ita  perfera  ea , fic  cortice  obdu&a  fe- 
cundant. Quanto  magis  fecundari  chalazas  totumque 
ovum  confentaneum  eu , ubi  maris  femen  in  utero  con- 
tinetur , rotusque  uterus  vi  fecundandi  puditus  Cii , 
ovumfcnfimfeniimque  formatur.  ficchalazi  vitello  at- 
que albumini  adjunguntur.  Maximaerim  atqucpoten- 
tillima  vis  fecundandi  in  femine  apparer , cum  ova  etiam 
exterius  in  ambientem  airemaut  aquam  emifla  tantam 
vim  fecundandi  habeant 

Supere ft  modii,  ut  ultimum  aperiamus  dubium  de 
hco  propofitum.  Certum  igitur  eft . locum,  ut  locus eft, 
nihil  agere  in  femen , aut  ovum , agit  tamen  merito  qua- 
litatum , quas  obtinet , non  omnium  quidem , fed  tantum 
primarum,  quibus  folis  natura  conceflum  eft  agere,  & 
pati;  Qualitatespriimcfunt  calidum,  frigidum,  humi- 
dum,  & liccum , vel  feparatat , fit  fote  > lingularesque ; 
vel  ad  certam  temperiem  redatka;.  Nullus  plulofopho- 
rumaufus  eft  dicere,  locum  agere  aut  in  ovum,  aut  in 
femen  propyetate  temperamenti , fed  duntaxar  Icparatis 
qualitatibus.  Unde  Empedocles  uterum  calidum  mares 
tacere  ccnfuit , frigidum  feminas : nifi  forti  Democri- 
tum excipiamur,  qui  locum  membra  formare  fecundum 
formam  parentum  dixit : At  mehercule,  fi  efticientia , 
feu  facultas  generandi  ipfi  utero , & loco  accepta  refe- 
rarur,  proculdubio  femen  ea  deftituetur.  Atqui  femen 
opificem  Iulum  c(Te  ex  ovis  fubventaneis  Calli  femine  de- 
ftitutis  demonftratum  aperti  eft. 

Sed  id  quoque  demonftratur  ex  multa  locorum  varie- 
tate, in  quibus  pullus  ex  ovo  procreatur.  Etenim  fi  opi- 
fex caufa  4 loco  penderet,  unus,  ac  proprius  eflet  cui- 
queailignatus  locus,  nequaquam  ovum  pullum  formaret 
modi  in  fimetis , modo  in  aqua  calida,  modi  intra  mu- 
lierum mammas,  modi  in  fiuminum  ripis,  modi  fub 
terne  gleba , aut  in  furno , & loci*  aliis  id  genus ; propter 
magnam  qualitatum  cujusque  loci  varietatem:  qua:  ta- 
men in  una  communi  communicant  qualitate,  hoc  eft 
caiiditate.  Unde  virili,  i- Jef  en.  an.  cap.  1.  dicit  quid 
quamv  is  incubante  ave  oritur  pullus , tamen  fi  aut  tem- 
pus iit  bene  temperatum,  aut  locus,  in  quo  ova  ma- 
nent, tepidus,  concoquuntur,  & avium  ova,  & ovipa- 
rorum quadrupedum  iinejarentis incubitu:  Hic  c.iim 
omnia  in  terra  pariunt,  fbncoquuntuique  ova  tepore 
terne : fic  pauli  poft ; tempus  ova  concoquere  ait : & 
rurfuspaulopoft,  perficitur  animal  in  ovo  celerius  die- 
bus tepidis , tepore  enim  juvatur.  Nam  concoftio  eft 
calor  quidam:  terra  enim  fuo  calore  concoquit : fic  qua: 
incubant,  hoc  idem  faciunt : adhibent  enim  fuum  calo- 
rem: bxc  Arift. 

Quapropter  dicendum  eft , /0«  omnia  fullo / ex  ori/ 
procreare  epe  tantum  tepori/ , 13  cal/Jitati/foci.  SicGal- 
lm.e  ova  cubando  ea  calefaciunt : fic  per  calorem  mulie- 
rum mammarumfericinaovavivarcdduntur:  iic  fimeta 
fuo  calore  pullum  in  ovis  excitant : fic  pifeium  ova  a So- 
lis calore  cxcalfacfta  in  pifces  vertuntur : fic  idem  Sol 
ferpentum  ova  calefaciendo , in  ferpentulos  ipfa  mutat: 
fic  denique  aves  omnes  nidos  ftios  ea  forma,  utu,& ma- 
teria ethr.gunt,  fit  conftruunt,  ut  ova  inferiis  calefa- 
ciant, fic  foveant.  Sive  enim  ex  luto,  ut,turdi,  fic  hi- 
rundines: five  ex  pilcium  fpiuis^ic  Aleiones:  ilveex 


ET  P UEIO. 

paleis,  ftipula,  aut  feno,  ut  paller : five  ex  condenlo 
frutice , ut  perdices , fic  coturnices : five  in  terne  caver- 
nis, ut  merope  in  Botetia : five  in  faxis  ,fic  domibus , ut 
cuculus:  five  in  arborum  cavernis,  ut  upupa:  qui  (ani 
omnia,  materia  nidorum  fune  exterior : perpetuo  tamen 
intentis  nidis  fuperftcrnitur  aut  lanugo  > aut  pluma , aut 
aliud  quid  molliilimum : quod  ova  ea  parte , quam  avis 
non  contingit,  foveat,  caletaciatque , fic  pullos  pennis  de- 
fticutos  ab  afueriorc  conta&u  omnino  tueatur  : fumina- 
tim  quicquid  locus  agit  in  ovum,  id  totum  pcrcalidita- 
tem  contingit. 

Hic  tamen  caliditas,  8c  fi  transmutare  ovi  corpus  in 
pullum  potens  eft,  non  tamen  ut  loci  calidius  id  in  ovo 
praftat : fed  quod  plurium  locorum  varia  eificit  calidi- 
tas,  nil  aliud  eft,  mfi  quia  excitat  feminis  facultatem  ad- 
huc confopitam,  aut  in  potentia,  aut  in  primo  a&u, 
ipfamquead  fecundum  revocat  aftum : ita  ut  femen  in 
animal  migret , fic  ex  chalaza  pullus  creetur , corpore- 
turque.  Quod  verum  dic  ex  co  patet , quia  alias  ova  na- 
(cercntur  etiam  ex  fe  ipfis » fi  caior  quicunque  moderatus 
fiitticiens , & conveniens  accederet : fericina  enim  ova 
etiam  fine  mammarum  calore  ex  fe  ipfis , ac  tantummo- 
do cedris  tepore  nafcerentur : funditer  & aha. 

H<x  tamen  loco  difficultas  oritur , videtur  enim  non 
ede  verum , calorem  quemcunque  fecundandi  vim  ad 
actum  deducere , fed  potiiis  temperiem ; cum  femen  non 
nifi  in  uterum  projedum  perficiatur , nequaquam  in 
alium  calentem  locum  immiflum,  cumque  is  femen  attra- 
hit valenti  vi,  ficadipfum  quoquomodo  accurrat,  non 
videtur  id , nifi  temperamenti  proprietate  priftare  t 
Refpondetur,  quod  as  es  incubatu  utantur,  alia  vero 
minimi , ut  pifces,  formica: , ferpentes , fic  pleraque  alia, 
ea  caula  eft  ; quoniam  corporis  calore,  ftrmftura,  & 
plumis  fovere,  fit  calefacere  ovum  poliunt,  fic  ita  fa- 
cjltates  de  potentia  ad  aduro  revocare , ut  pullus  oria- 
tur. Citcra  non  cubant»  quod  neque  calorem  futticien- 
tem  funr  adepta,  neque  corporis  aptam  ad  cubandum 
, ftruduram , neque  plumas , quibus  foveant  : ideoque 
hax omnia  tbvenda  calori  Solis  committuntur;  verun- 
tamen  alia  fub  terra  gleba , ut  ferpentes , & reptilium 
genus:  alia  fuper  hei  bis , ut  pifces ; alia  in  folliculis , & 
ieficis arborum  ramis appeniis,  ut  vermes,  rugae;  alia 
alibi , excipitur  vulgo  aiiarius  pifeis , qui  ova  extra  non 
emittit,  fed  intra  fe  continet,  perficit,  & vivum  fetum 
edit , ne  propter  eorum  mollitiem  pereant  : Molliifi- 
mu:n  enim  animal  hoc  eft , ideoque  cartilagineum , quod 
materiam  in  olla  durare  natura  non  potuerit  propter 
mollitiem,  ^ylnjl . $.  Jegen.an.cap.  1.  reddens  caulam 
curaves  incubant,  quadrupeda  ovipara  minimi , dicit, 
quadrupedum  ova , ut  validiora  tepore  concoqui,  avium 
vero  ut  imbecilliora  parentem  clefiderare : quomodo 
autem  hic  quidem  imbecilliora,  illa  ver6  validiora  fint, 
non  dixit.  Ultimo  *ylrijl.  6 . Je  an.  cap.  j_  patiendi  tem- 
pus in  Galiinis  confutuit  addate  quidem  vigefimum  fe- 
cundtundiem ; byeme  aliquando  vigefimum  quintum, 
celeiihsenim  litate  propter  ambientis  calorem,  quam 
hjre.neexcludunt : aliisautemplus,  minus  temporispul- 
lomm  excludendorum  aflignatur , pro  ut  proprium  tem- 
peramentum , Cc  nativus  cujufque calor  requirit. 

Cum  igitur  conftitutum  jam  fit,  Pullum  tanquamex 
materia  ex  ovi  chalaza , tanquam  vero  ab  agente  ex 
Galli ferniue  ovum  fecundante  generari:  nutrimentum 

(astem 


De  Ovo  et  Puleo. 


autem  polii  ede  duplex,  album  & luteum , & a calore 
cubantis,  tum  veri  a quovis  alio  calore  moderato  facul- 
tatem generativam  confopitam , & quietam  excitari  : 
Modo  nil  aliud  reftat , nili  videre  quot , 3cqu*  adiones 
in  ovo  celebrentur,  ut  eximius  liic  cftedus  videlicet  pul- 
li generatio  fequatur , inde  quomodo , fic'  quo  ordine 
partes  fotus  formentur : denique  quomodo  adaugean- 
tur , & nutriantur  explicare,  fic  enim  omnes,  qu*  in 
utero , feu  ovo  pennatorum  adiones  peraguntur , con- 
templabimur, cognitis  autem  afbonibus , facili,  & fa- 
cultates , fic  opera  fada  propalantur , etenim  adiones  i 
facultatibus , opera  autem  fada  ab  adionibus  dimanant. 

Tres  primhm  adiones  funt,  qua:  in  ovo  avi  fuppofito 
apparent.  Prima  eft  pulli  generatio , fecunda  ejufdern 
accretio , Tertia  nutritio  nuncupatur.  Prima , hoc  eft 
generatio,  propria  eft  ovi  adio ; fecunda , & tertia,  vi- 
delicet accretio,  & nutritio  majori  exparte  extra  ovum 
fuccedunt,  tamen  in  ovo  mchoanrur  & quoque  pecli- 
ciuutur-  Qua:  adiones  ficati  <1  tribus  facultatibus  dima- 
nant, generatrice,  audrice,  & micritona:  fic  eas  tria 
opera  foda  corjequunrur-  Ex  generatione  enim  omnes 
pulli  partes  refultant ; ex  accretione , fic  nutritione , au- 
dum  , & nutritum  pulli  corpus. 

De  prima,  hoc  eft  iefmlit  genent  tone  prihs  agentes , 
(cire  licet,  ope  generatricis  facultatis  pulli  partes,  qua: 
prihs  non  erant , produci , atque  ita  ovum  in  pulli  aorpus 
migrare.  Dum  autem  qua: vis  pars  in  alteram  commigrat, 
illam  propria  ellcnti*  commutationem  fubire  necefta- 
rium  eft ; alloqui  eadem  fubftantia  maneret , fimulque 
eandem  in  aptam , fic  convenientem  natura  fua  figu- 
ram , fitum , & magnitudinem  conformari  eft  necefle , 
hisque  duabus  abfolvitur  procreatio  fubftantia  commu- 
tatione , & conformatione.  Immutatrix igitur,  fic  for- 
matrix facultas  haram  fundionum  caufa  erunt  Una 
unamquamque  corporis  partem  > qualem  cernimus , ex 
ovi  chalaza  produxit;  alterafiguram  illi,  compagem- 
que , 8c  fitum  propriis  ulibus  klorieum  contollit.  Prinv» , 
qua  tum  immatainx,  tum  etiam  tlteratnx  appellatur 
facultxj,  tota  naturalis  eft,  & fineullacqgnitioncagit, 
fic  calido , frigido , humido , & ficco  afTumpto , totam 
per  totam  chalaza  fubftantiam  alterat , & alterando  in 
pulli  partes  immutat , hoc  eft  in  carnem , ofla , cartila- 
ginem , ligamenta , vems , arterias , nervos , St  fi  qua 
lunt  in  animali,  (eu  pullo,  partes  omnes  fimilarcs,  ac 
fimplices  converrit , ( qua  omnes  hujus  alteratricisfacul- 
tatis  opera  funt)  easqueexpropiio,  ingenitoqne  calore, 
fic  fpiritu  galli  (emen  ex  ovo , hoc  ell  chalaza  alterando , 
& commutando  generat , creat , producitque,  propriam 
fubftantiam,  fubftantiaque  proprietatem  cuique  imper- 
tiens. 

Altera  verb,  qua  formatrix  dicitur,  quaque fimila- 1 
respartesdillimilaresetficit,  iis  falicet  ornatum  ex  apta 
figura  * jufta  magnitudine , idoneo  fitu , & congruo  nu- 
mero, conferens,  jam  propolim  longi  nobilior  eft,  fit 
fumma  lapientia  pradita  ; de  qua  propterea  Ariftot.  du- 
bitavit an divimoriseflet originis , & a calido,  frigido» 
bumido  • St  ficco  res  diverfa.  Nam  revera  genito  v.  g. 
per  alteratricem  oculo,  ponere  poftea  ipfiim  in  capite, 
non  in  calcaneo,  fic  rotundam  illi  prabere  figuraro,  non 
quadrangulam , aut  aliam : magnitudinem  autem  mo- 
deratam , fit  numerum , qui  neque  unum , neque  tres  > 
neque  plutea  oculos  comprehendat»  bac  (Inquam)  ope- 


r85 


ranon  naturaliter,  fed  cum  eledkme,  fic  cognitione, 
atque  mtelledu  potius  fada  videntur. 

Videtur  fiquidem  formatrix  facultas  exadam  habere 
cognitionem , fic  providentiam  tum  fotura: adion is , tum 
ufuscujusquepartis,  fit  organi,  prxvidens quippe quafi 
infinita  faptentia  prxdita , oculos  ad  videndum  elle  com- 
paratos, vifioni  vero  idoneos  futuros , fi  in  eminenti  lo- 
co conliftant , ut  tanquam  de  fpecula  eunda  profpicere , 
fic  colluftrare  poilint  : rotundaque  figura  debere  con- 
formari, quo  ad  eunda  ridenda  qubqufi  verfum  4 ve- 
ftigio  moveantur : tum  duorum  numerum  eis  compete- 
re, qu,')  plura  videant,  fic  imo  larfo,  alter  dimidium  fal- 
tim  adronis  retineat : qua:  omnia  cum  providentia , fic  * 
ratione  fada  potius,  quini  naturaliter  videntur ; ideo4 
que  non  eft  mirandum,  ut  dixi,  fi  de  hac  formatrice  foe- 
tus facultate  Arift  dubitavit,  an  divinioris  fit  originis, 
fic  a calido , frigido , humido , fic  ficco  res  diverfa. 

H*c  gitur  lunt  facultates,  adiones,  8c  opera  fada 
generatricis,  qu* Galli  femini , fic  ovi  chalazis  indita  eft. 
Neque  vos  turbet  (Auditores)  ex  pufillo,  minimoque 
corpore,  cujusmodi  chalaza  eft , innumeras  propemo- 
dum  refultare  pulli  partes , fi:  organa:  quoniam  id  oc- 
culata  fide  vobis  ent  perfpedum , fi  mecum  exiguum 
hoc  pulli  principium  minus  (orti , quim  clialaza  fit, 
contemplabimini,-  in  quo  coradeHeex  pulfu  percipie- 
tis-, iride  caput,  oculos,  fpinam  oculis  iplis  videbitis; 
alius  verb  omnes  pulli  partes  in  hoc  exiguo  corpufoulo 
contineri,  omnium  earum  generatio,  qu*  exiguo' tem- 
poris fpatio  fuecedit , manifellum  omnino  vobis  faciet. 
Et  h*c  de  prima  ovi  adionequ*  eft  pulli  generatio;  ad 
quam  celebrandam,  fic  Galli  femen  agens,  fic  foecun- 
dans . fic  chalaza  tanquam  materia  fubft ituta  eft. 

Sed  non  hare  fola  in  ovo  provenit , atque  confpicitut- 
adio  a galli  femine  fecundante  proveniens;  fed  etiam 
accretio  eorum  , qu*  genita  funt,  qu*  cx  nutritione 
expletur,  fecundo  locoinfurgit,  & fefeexcrit:  accre- 
tio (inquam)  tanta,  quanta  luifictt,  ut  pullus  membra 
moli  illima,  fic  peni  fluida  qu*  in  prima  adeptus  eft  for- 
matione, tam  firma  habeat  fic  conftantia,  ut  per  os  ci- 
bum capere,  8c  ad  capiendum  moveri,  tum  verb  illum 
fenfibus  difeernere  -utcunque  poftir.  Sani  fotus  au- 
gmentum nutritione , utrunque  autem  alimento  comple- 
tur ; adior.es  autem  utriusque  e*dem  efle  videntur. 
Namattradio,  retentio,  concodio,  qu*  tanquam nu- 
tritioni  propr  i*  cenfentur  adiones , iplius  quoque  ac- 
cretionis communes  funt , eamque  perficiunt.  Quas  (and 
adiones eftedrices  praecedunt  facultates,  fubfequuntur 
autem  opera  fada : eftedrices  autem  facultates  liintat- 
tradrix,  retentrix,  concodrix,  fit  expultrix : denique 
qu* apponit,  agglutinat,  fic  tandem  nutrimentum  ailimi- 
lat:  opera  autem  foda  funt  (ut  fummatim  dicam)  au- 
dus»  & nutritus  tum  pullus,  tum  omnes  puUi  partes. 
H*c  porri)  pulli  audio , fic  nutritio , quia  tanquam  ab 
agente  ab  ovi  inlitis  facultatibus , tanquam  veri)  ex  ma- 
teria ex  fanguine  exuberante  fiunt,  fanguisverb  in  ovo 
nullus  infit;  propterea  natura  ipfum  ex  aliqua  materia 
fuppeditarc  conftituit , in  ovo  tum  albumen , ram  vitel- 
lum polii  it,  quaiinfanguinem  ferddidum,  fadum  mi- 
grant , 8t  propofitum  augendi , nutrifndique corpus  fre- 
tus fcopum,  fic  ufum  complent.  Jam  igitur  omnes  facul- 
tates, adiones,  fic  opera  foda,  qu*  ab  ovo,  St  in  ovo 
proveniuuc,  propoli ta  funt. 

A a Supcreft 


i OJ 


D £ Ovo  ET  P U E E O. 


Supereftmodb,  at  in  hujus  traftationis  fine  contem- 
plemur , pemcndamusque  quo  ordino , MSc  eft , qu* 
prms  > qil®v£  poftcrifis  farta  , (3  organa  in  ovo  gignan- 
tur: fteenim  (ni  fallor)  tot»  h*c  contemplatio  tuum  fi- 
nem , fuosque  numeros  fuerit  aflecuta.  In  cujus  indagi- 
ne duo  ponenda  fundamenta  funt:  alteram  d corpore , 
alterum  a re  incorporea  defomptum , ut  puta  a natura, 
& ab  anima.  Corporcnm fUndammtum  appello , quod  d 
natura  cBrporis  dependet , & fluit : & ab  arte  facis  fa- 
cili exemplum delumitur.  Sicutienim  quodemnque ae- 
dificium , & fabrica  ab  arte  conftni&a , priiis  fundamen- 
ta reqiiirit.  fuper quibus  univerfum icdincium  ponatur, 
* ut  fuftentetur : inde  parietes  eriguntur , d quibus , & pa- 
vimenta , & tcfta  fuftineantur ; tum  verfi  fupellet , & 
caitera  domus  ornamenta  iis  appenduntur,  ac  ftabiliun- 
tur : ita  profe&b  natura  fabricam  animalis  molitur.  Offa 
enim  tanquam  fundamenta  primum  conftituit,  ut  iis 
omnes  corporis  partes  adnalcantur , appendantur , ac 
flabiliantur:  qu®  etiam  alio  nomine  prius  formantur,  & 
confliniuntur.  Nam  cum  ofla  ex  molliflimi , & mem- 
branea fubftantia^jrimam  fuam  habeant  originem , & 
paulo  poft  durii  lima  fiant,  ideo  multum  temporis  poni 
oportet  in  generatione  olfis , ut  os  durillimum  efficiatur , 
ideoque  prifis  gignitur. . Hinc  Gal.  non  cuicunquc  artifi- 
cio animalis  fabricam  comparat,  fed  maximi  navigio. 
Inquit  enim  ficuti  navigii  fundamentum,  & principium 
carina  eft , ex  qua  coft®  bine  inde  in  circulum  recurvat*, 
St  inflarcrati3modici inter  fe  diftantes porriguntur,  ut 
univerfa  navigii  fabrica  ex  canna,  tanquam  excongruo 
fuppofito  principio  pofleaconfummetur,  ficin  animali 
fabrica  natura  perfpinam  porre&am , & coftas  circum- 
dufte  quafi  cannam , & fabric®  principium  congruum 
conflitutum,  totam  deinde  componit,  & perficit  mo- 
lem. 

Quocirca  fi  in  pulli  generatione  talequidpiam  a prin- 
cipio flarim  confpicias , videlicet  totam  fpinam  produ- 
cam, & coftas  dclincatas , & caput  efformatum,  dicas 
quafi  carinam  efle  animali  fabric®  paratam , & appofi- 
tam;  & caput  altius  caitcris,  quali  puppim,  erettum. 
At  ver6  fi  fpina  tanquam  carina , prior  caseris  genita 
eft,  omnino,  {fcfpinalem  medullam  prius  intus  poni  erat 
neceflurium-  Quod  fi  fpinal is  medulla  ante  fpinam  for- 
mari, includique  debet , omnino  cerebrum  , quodfpinali 
tnedull*  principium  eft,  conformari  prifis  erat  conve- 
niens. 

Sed  mnltos  in  admirationem  adducit , cur  natura  ocu- 
lor nugir  ividontir  , & pene  caseris  partibus  majores 
eonftruxrrit  l Nifi  dicamus,  oculorum  naturam  peni 
totam  diaphanam  efle , ideoque  fanguinem  in  eorum  ge- 
neratione naturam  non  admittere, Ted  maximi  diapna- 
nacorpora  : cujufmodichalazarumcorpuseft,  ideoque 
ftatim  a chalazis  ad  magnam  partem  conformari , ut  fan- 
guis  modici  ad  illorum  generationem  concurrat. 

Quod  fi  concurrere  multum  fanguinis  dicamus,  omni- 
no alio  nomine  oculi  prius , & gignuntur,  & perficiun- 
tur: propterea  qufid  oculi  ex  diverfis  admodum  , & in- 
ter fecomrariis  partibus  conflantur,  opacis  frilicet , ni- 
giisq^,  & corpulentis,  ut  uvea  tunica,  & choroidc: 
Sc ex  maphanis albiflinns,  rariilimis,  ft  purilfimis .nimi- 
rum cryitalliro , aqueo,  & vitre-o  humore : item  cor- 
nea, conjunCiva,  retina,  aranea.  Sed  in  conti  anis  par- 
tibus coaflitucndis  natura  multum  temporis , multum 


laboris  ponit,  ut  partes  contrarias  motui  i materia  repa- 
ret: ergo  prius  erant  oculi  formandi , &gignendi. 

His  addi  tanquam  tertia  cauia , ufus  poteft  ; oculi 
enim  tanquam  maxime  neceflarii,  ftatim  infantibus  na- 
fcentibus  aperiantur , ideoque  priiis  gigni , ut  prifis  per- 
fefeionem  adipifeantur , necelle  eft. 

Jam  igitur  patet  ex  arte  faftis,  car  natura  fpinam  pri- 
mi, Stcaputefformarit,  &veluti  carinam  animali  fa- 
bric® conflituerit.  Satius  autem  fuerit  dicere , artem  ab 
ipfa  natura  dkhcifle,  Sciplamfuifle  imitatam , quoniam, 
uti  dicit  ubique  Galenus , natura  & antiquior  eft , & in 
operibus  fuis  magis  fapiens.quim  ars;  idem  exaftidimi 
confpiatur  in  ranarum  generatione , qu®  ex  exiguis  ani- 
malculis  inchoatur  vulgi  hic  ranabottoli : quorum  non 
eft  confpicere  nifi  caput,  & caudam,  hoc  eft  caput,  & 
fpinam  fine  cruribus  penitus , & brachiis : qu®  tamen 
temporis  progreflu  majora  fafta,  jam  nigqo  colore  rece- 
dente , & colore  vero  ranarum  accedente , limul  quoque 
brachia,  & crura  expullulare  videntur;  primi  quidem 
exigua,  & imperfie&a ; fubinde  perfe&a , & confumma- 
ta.  Confirmat  igitur  perbelle  hoc  totum  inchoata  rana- 
rum nroduriio. 

Alterum  fundamentum  partium  prifis , & pofterhix 
generandarum  lumitur  a natura , hoc  eft  ab  amma  , a 
qua  animalis  corpus  regitur , ac  gubernatur.  Si  eni  m duo 
luntgfadusanim*,  vegetalis,  & leniitivus ; vegetalisque 
eft  tempore , & natura  prior , cum  ipiis  plantis  iit  comis ; 
omnino  organa  segetali  defervientia  prius  generanda, 
conformandaquefunt,  quam  qu®  fenfititiv®,  & motiv® 
accommodantur  facultati  , praecipui  autem  principalia , 
& qu»  rationem  obtinent  gubernatis ; Sunt  autem  luee 
organa  potillimum  duo , jecur , & cor : jecur  quidem 
tanquam  fedes  concupifcibilis , feu  vegetalis , feu  nutri- 
tori® : cor  autem  tanquam  organum,  quod  fuo  calore,  & 
vcgetalem,  & quamcunque  aliam  facultatem  vegetat  & 
perficit:  ideoque  cum  vcgetali  focietatcm,  & nexum 
validum  habet.  Unde  fi  in  fuppofito  ovo  poft  tres  dies 
videas  ea  parte,  quapallus  gignitur,  cor  palpitare,  ut 
quoque  tcftatur  Arift.,  non  mireris,  fed  dicas,  cor  ad 
vegetalcm  pertinere , & propterea  primum  generari : 
rationi  quoque  confentaneum  eft,  fic  jrcur  fimi  liter  ani 
cum  corde  gigni,  fed  latere,  quia  non  palpitet  ut  cor,  nam 
& ipfe  Arift.  jecur,  & cor  pari  ratione  in  animali  corpore 
conftitui  afleverat,  ita  ut  ii  cor  eft,  eft  & jecur,  ait 
Ariftot. 

Si  igitur  jecur,  &cor  prima  generantur,  confonum 
quoque  eft,  & cetera  organa  his  duobus  defervientia 
cum  his  fimilitcr  generari  ; ut  ratione  cordis,  pulmones, 
& ratione  jecoris,  omnia  membra,  qu*  feri  in  infimo 
ventre  conlifttint ; Praeterea  venas , & arterias , non  fo- 
ifim  propter  eandem  rationem  fimiliter  cum  corde,  & 
jecoregigni  .necefleetl , fed  etiam  ita  gigni  peculiari  ra- 
tione confirmatur.  Quod  fi  enim  Gmul  atque  jucur,  & 
cor  genita  fnnt,  ftatim  & nutriri,  & augeri  incipiunt: 
nutrimentum  autem  non  rifi  per  venas  comportatur, 
necell  irio  renas  paratas  efle,  {St  jam  genitas,  cum  pri- 
mum jecur  genitum  eft,  oportet;  alioqui  alimenti  de- 
feftu  interiret.  Similiter  de  Corde  , dcarteriisdicerdmn 
elf .-  videlicet  non  poffe  i.uti  itionem  jecoris  fiic cedere 
(ine  calore  cordis.  qui  per  arterias  circumfunditur : ideo 
| neqj  •etiam  mireris  h arte.ias  pulfare  lidciis,  & ad 
membranam,  ubi  pulli  generatio  fit,  venas,  arteriasque 
• per 


^ D e O v o 

per  parai  circuli  fopcrficiem  in  pullum  transroiflas , in- 
tuearis. 

liquet  igitur  ex  his  in  prima  ft.itim  pulli  generatione 
jecur,  cor,  venas,  arterias,  pulmones,  & omnia  in  infi- 
mo ventre  membra  contenta  generari : item  carinam  , 
hoc  eft  caput  cum  oculis , ac  tota  fpina , & thorace  con- 
formari : ita  ut  in  pulli  generatione  primis  quatuor,  aut 
quinque  diebusomnia  jam  propolim  confpiciantur , ac 
tantum  artus  defint , hoceftabe,  & crura,  & qua;  haec 
componunt , ut  offa,  articuli,  & mufculofum  genus : qua: 
ratione  optima  polierim  gignuntur,  quod  motus  a&io 
poftrcma omnium  animalium  a&ionum  fit,  fle  a vegetati 
facultate  longifftmo  dillans  intervallo : unde  organa  quo- 
que ad  motum  fpe&antia,  Sc  ipfa  poitremo  loco  gene- 
randa funt. 

Atque  hac  de  animalium  generatione  ex  veris  ovis,  & 
proprii  didis  propofita  fint.  Nunc  ovorum  atiio,  feu 
animalium  generatio  ex  ovit  improprii  JiBir  proponen- 
da eft. 

Hanc  Arift.  paifim  vermis  generationem  efle  tradit. 
Differre  autem  hanc  a prima  ex  perfedis  ovis  voluit : 
quod  hac  ex  parte  fui  animal  generant , ex  parte  nu- 
triunt, alia  veto  totum,  quod  Habent , in  animalis , hoc 
eft  vermij  generationem  conferant , ita  ut  ex  ovo  toto 
vermis  nalcatur  ; propter  quam  caufam  ejufmodi  ova 
nequaquam  heterogeneas  partes , fed  duntaxat  homogo 
neas  continent : qubd  Arili.  fignificavit  per  illud  ver- 
bum, fluidum,  unde  dicit ; Genus  quoddam  papilionum 
durum  quiddam  fimiie  cartamo  ideu  cuici  femini  produ- 
cit, fed  intus  fluidum : ex  quo  toto  ( nimirum  fluido , & 
bomogetieo  in  ovo  contento)  nafeitur  vermis:  qui  ex 
Arift.  imperfedum  aniinal  eft , & feri  homogeneum , 
6e  indiferetum : & cum  ex  toto  eo  fluido  vermis  nafca- 
tur  (equitur , in  ovo  nullam  fuperefle  materiam , qua;  ali-' 
mentum  vermi  fit. 

Attamen  Arift.  vermem  nutriri , & augeri  voluit , & 
emittere  excrementa.  Ergo  aderit  in  ovo  etiam  alimen- 
tiportio;  neque  verum  erit,  ex  toto  eo  animal  fieri.  Sed 
triplex  afferri  refponfio  poteft.  Prima , ut  vermis  in  ovo 
genitus  habeat  in  fe.  hoc  eft  intus  in  fuo  corpore,  aliquam 
materiam  inconcodam  , qua-  per  ulteriorem  concodio- 
nemipiimet  alimento  fit.  Alia  relponfio  eft , ut  dicamus 
definitiones  aliquantulum  variando.  Ovum  proprii  di- 
ftumidcflc,  ex  cujus  minori  parte  animal  gignitur,  vi- 
delicet ex chalaza : ex  majore  autem  nutritur,  ut  puta 
exalbumine,  & vitello:  ovum  vero  improprii  didum 
contra  Icilicet efle;  ex  cujus  majori  parte  animal  gigni- 
tur, ex  minori  verb  nutritur.  Qui  relponlio  videtur  mea 
fupra  pofita  fententii  magis  competere.  Tertia  refpon- 
fio ex  Arift.  elicitur ; qui  vult,  vermem  ex  toto  ovo  geni- 
tum jam  extra  ovum  in  ambiente  degere , fle  exterius  nu- 
triri, augerique,  fle  emittere  excrementa : Si  enim  ex  toto 
ovo  vermis  gignitur,  coufonum  eft,  eo  genito , nihil  reli- 
qui ex  ovo  fuperefle. 

Sed  ad  actionem  ovi  improprii  didi  redeamus.  Arifl. 
ficuti  duplicem  quodammodo  ovi  naturam  , duplexque 
ovum  conftituit  in  hoc  genere , uti  iu  hiftoria  diximus ; 
ita  duplicem  ponit  adionem , genitumque  animat  du- 
plex. Etenim  ex  primnovu , qua  primordia  generatio- 
nis funt,  vermis  perpetui  gignitur  :, nimirum  ex  ovis 
mufearum, formicarum, apum,  fericinorum  bombycum 
animalium,  fle  ex  ovo  cartamo  ilmili , fle  aliis  id  genus , in 


ET  P U L 1 O.  187 

quibus  quid  fluklum  continetur , St  ex  to fluido  toto  ver- 
mis nafeitur : ex  Jectuedu  veri  ovit , qux  ab  ipfomet 
verme  fabricantur,  papiliones  gignuntur,  & exeunt  Ici-, 
licet  volatile  animal,  quid  in  putamine,  feu  folliculo,  ceu 
ovoi  continetur,  Se  conducitur : & abrupto  folliculo 
exit,  utdelocuftaKimovisAriftot.  prodit,  cumlocuftas 
ex  ovo  hoc  fani  modo  fieri , & erumpere  tradidit.  Lo- 
culi® pariunt  in  rimis  fua  ova , qua: durant  hyeme , & in 
terra  incunte  aillate  proveniunt  ex  fretu  anni  fuperioris 
loculi®,  qua:  in  terram  fatum  deponunt ; ita  ut  quali  fa- 
vus efle  videatur,  hinc  vermiculi , fpeciemovi  gerentes 
oriuntur;  qui  terra  quadam  prstenui , tanquam  mem- 
branula ambiuntur , qua  disjeda  emergunt  locuilx,  ac 
evolant. 

Eodem  modo  fieri  generationes  vermium , Bomby- 
cum, qui  fericini  appellantur , confpicimus.  Etenim  ex 
ovis  ineunte  zftate  a papilionibus  fuperiore  anno  exciu- 
fis . ac  toto  hyberno  tempore  fic  fervatis . pollea  circa 
Veris  medium  d calore  folis,  ut  dicit  Arift.  fle  ab  alio  quo- 
que moderato  calore,  v.  g.  inter  mulierum  mammas,  fa- 
cultates in  ovo  infitas  excitante,  oboriuntur  vermes ; qui 
ftatim  atque  orti  funt,  mori  folia  comedentes  nutriuntur, 
augentur , 8c  emittunt  excrementa : ubi  autem  juftum 
receperint  augmentum,  tum  A^ibo  cedant,  fle  folliculi 
fabrica:  toti  dediti,  tandem  in  folliculo  a fe  ipfis  fabreta- 
do,  ceu  in  ovo  fe  includunt,  ubiinaurelias,  feuchryia- 
lidas  primum  verfi , hoc  eft  in  vermem  quodammodo 
immobilem,  mox  in  papiliones  degenerant,  qui  rupto 
folliculo  foras  erolanc : ca-terum  hi  alas  tantum  oua- 
tiunt,  nequaquam  a (olo  fefe  attollentes , fed  ambulant 
ita  dimotis  alis , donec  mare  fcemina;  occurrente  dm 
codant : d coitu  fremi  nm  mox  ova  excludunt,  & mo- 
riuntur, ut  quoque  mares. 

* Coeterum  non  eadem  generationis , IS  formarum fue - 
cejp.o  in  omnibus  eft.  Etenim  inleda  aut  ex  ovo  gignun- 
tur, aut  exanimalibus  generis  ejufdem  > ut  phalangia, 
& aranei;  ex phalangiis,  & araneis,  utbrachi,  locultae, 
cieJida::  aut  non  ex  animalibus,  fed  fponti:  Alia  ex  ro- 
re, qui  frondibus  inharet,  videlicet  verno  tempore,  cum 
natura  fert,  alia  ex  hyberno  tempore  diutiis  auftrali : 
alia  ex  creno,  aut  fimo  putrefeente:  alia  in  lignis  aut 
ftirpium  ipfarum  aut  cilis:  aha  in  animalium  pilis,  ali* 
in  excrementis  aut  excretis , aut  intus  in  corpore  con- 
tentis : Quorum  nullum  ex  ovo , qu6d  non  pracft,  fuam 
generationem  adipifeitur : quamvis  ex  iis  aliquot  aliam 
poftea  fubeant  mutationem , & in  folliculo  ovi  fpcciem 
referente  fe  includant. 

Uti  antem  in  propofitis  paucior  formaram  fucceffu» 
eft , fic  in  nonnullis  numeralior , uti  ex  «Arijl.  de  biff. 
aHim.cap.ii).  elicitur  tum  fieri  ex  quodam  verme  gran- 
diore, qui  veluti  cornua  gemina  protendit , fuique  ge- 
neris eft,  primum  tora  immutato,  erucam:  deinde  eum 
qui  bombyx  appellatur : ex  hoc  necydalum , invalidum 
dixerim : qua:  varia  formarum  fucceflio  in  femeftri tem- 
poris fpatio  completur.  Nonnunquam  Arift.  fimplicio- 
rem  ponit  infectorum  generationem  ut  lococitato  : ubi 
apum  , fle  crabronum , & vefparam  vermes  quandiu  re- 
centes funt  fle  aluntur , tantifper  8c  ftercus  emittere  vi- 
dentur: Se  cum  forma:  lineamenta  receperint,  fubqiu 
facie  nympha:  appellantur , jam  neque  cibum  prarterea 
capiunt,  neque  ullum  reddunt  alvi  excrementum  , Icti 
coerciti,  & contradi  qukfcunt,  nec  uUopa&o  movere 
Aa  x fe 


i88  De  Ovo 

fe  patiuntur , asque  dum  fpecies  deftinata  perficiatur : 
quo  fado  evolat  proles,  rupto,  quo  continebatur  follicu- 
lo, Atque  hxc  de  ovis  improprii  didis,  & eorum  asio- 
ne, & infidis  ab  iisdem  prodeuntibus  dda  fufficiant: 
quat  fiimma  cum  ratione  PImhu  hi.  n.e.  I-  iramenlx 
fubtilitatts  animalia  dic  opinatus  eft.  * 

C A P.  III. 

Dc  Ovorum  Utilitatibus. 

Carali*  Ov*  heterogene* , Cr  organica fmt:  alia 
bomogcnc* , fimilaria. 

OVi  ntilitates  perftcuturo  mihi  ante  omnia  in- 
quirendum, cur  e*  multis  partibus  ovum  compo- 
natur : inde  vero  num  id  omni  competat  ovo. 
Quod  fi  ovo  improprii  dido  hoc  non  competit,  rurfus 
tertio  hujus  varietatis  utilitas  quaerenda  elt:  Videlicet 
«»r  aha  ov*  organa  fmt , utputa  ex  pluribus  compofita ; 
ali*  eorpur  tantiim  fimilare , quod  ex  toto  eo  animal , 
fcoc  eft  vermis  nafcatur ; non  autem  ex  parte  ejus  gigna- 
tur , ex  parte  verd  nutriatur , ut  priora.  Ad  primum 
quod  attinet.  Gal.  paflim  quodque  organum  ex  multis 
partibus  conflare  pr  odidir.  Quinimmo  dc  ratione  orga- 
ni efle  voluit,  ut  ex  pluribus  componatur  particulis, 
quae  ad  unam  a&ionem  omnes  confpirent , diverft  tamen 
ratione,  & utilitate. 

Nam  alia:  prxcijwum  inflrumentum  adionis  funt , 
alite  ponuntur , tanquam  fine  quibus  adbo  fieri  non  po- 
teft  : , ali*  ut  meliiis  adio  fiat : ali*  denique  ad  borum 
omnium  tutelam,  & confervationem  creatrc  funt.  Ovum 
Igitur,  cum  organum  fit,  (non  enim qusclibet  pars  ovi 
eftovuml  ut  cx  pluribus  conflet  partibus  hafce  condi- 
tiones (abeuntibus  necefle  eft  : quas  (ani  conditiones . 
carumque  utilitates  cxa&iiis  explicans  */} rijl . i.  de  gen- 
ent. csp.  ai.  & i.  ejufdem  c.t.  ex  ovi  definitione  eas  pro- 
pofuit,  dum  dicit:  ovum  eft,  ex  cujus  parte  animal  gi- 
gnitur, reliquum  cibus  ei , quod  gignitur  eft.  Ex  quibus 
verbis  datur  intelligi,  in  omni  ovo  unam  adefle  partem , 
qu*  eft  caofa  prxtipua  ovi  acKoris ; ali*  vero  pofit* 
funt,  vel  tanquam  fine  quibus  ovi  adio  fieri  non  pollet ; 
ali*  ut  meliCli  ovi  ailiu  fiat : ali*  denique  ad  ovi,  & 
adionis  ejus  tutelam,  & confervationem  comparat* 
funt. 

Igitur  primum  inquirenda  ovi  * Bio  eft , utputa  ad 
quam  omnes  utilitates  reteruntur:  Trimus  enim  ex  Ga- 
leno paffim,  non  licere  de  utilitatibus  quicquam  propo- 
nere , ac  contemplari , nifi  adio  organi  pi  iiis  cognita  Iit. 
©viadiones,  utifupra ftatutum  a nobis  fuit , ex  Arift. 
tcGaleuodu®  funt ; prima  eft  pulli  generatio ; fecunda 
augumentum,  & nutritio.  Quatitur  igitur  ijuanampart 
in  ovo  Jit  prima  caufa,  feu  prxeipuum  inftrumentum 
aSitnitni  T Dubio  procul , li  de  prima  adione  loqua- 
mur , qu*  eft  pulli  generatio , prxtipua  caula  ve!  eft  fe- 
men, vel  chab.za : quia  Ii*  du*  funt  prxerpua  pulli  ge- 
nerationis caufa.  Sed  utrum  femen  » an  chalaza  > Potius 
femen  dicendum  eft : Nam  caufa  hax:  prxtipua  nulla  alia 
eft , quam  eificiens.  Sic  ventriculus  caufa  efficiens  chy- 
lofeoscft : fic  jecur  iixmatofcos,  fic  cor  pullus,  & caloris 
origo  , & eificiens  caufa  confl  ituitor : fic  cerebrum  fen- 
ftis , & motus : itidemque  de  exteris  dicendum  ; thala- 
zaautem  tantummodo  materia  eft;  fed  latius  eft  dicere, 


et  Pullo. 

utrimque  fimul  efle  prxeipuum  adionis  inftrumentum. 
Ratioeft,  quia  efficiens  caufa  fine  materia  generare  nil 
quicquam  valet.  Dicebatenitn.dri/?.i.  drgm.an.cap.x. 
oportere  in  generatione  efle,  & qubd  generet , & ex 
quo  generet ; inrtrunientum  autem  utrunque  includit  ,Sc 
agens,  & materiam. 

ProptercA  fit  pulli  generatio  ex  feminegalli  tanquam 
foecunaante , & ex  dial  aza  tanquam  pullum  corporante. 
Ckalaca  igitur  i Gadifetmne  fgeundata  praeipua  ctuj* 
rjl  puUt  generationti , qu*  prima  eft  ovi  amo. 

Atnonhaxrfola  eft  oviadio,  fedex  Arift.  & Galeno 
eft  quoque  pulli  augmentum,  cui  aflociatur  nutritio en- 
ju/  pari  principali  t , SS  praetpua  caufa  cjl  alimentum ; 
id  quod  non  aliud  eft , quam  vitellus , & albumen , quae 
prirax  caufa?  funt , ut  fiat  augmentum,  & nutritio.  Ve- 
na: verb , & arterias  alimentum  deterentes  erunt  tan- 
quam line  quibus  adk>,  hoc  eft  augmentum  , & nutri- 
tio fieri  non  pollet;  at  vitelli,  & albuminis  quantitas 
conftituta  funt,  ut  meliiis  ovi  adio,  hoc  eft  augmen- 
tum, & pulli  nutritio  fiat,  & ad  pulU  abfolutionem  & 
juftum  incrementum  fufficiat  : fine  enim)  hac  utrmfque 
debita  copia , deterius  omninopulli  incrementum  fucce- 
derct.  Ultimo  ovi  cortex,  & membrari*  ad  totius  ovi, 
fimuique  adionis  tutelam  pofit*  funt.  Jam  igitur  patet , 

| cur  ovum  ex  multis  conflatum  eft  partibus,  & quomodo 
omnes  ad  totius  ovi  adionem  confpirent ; quovi  modo 
fingulx  fingulas  generales  explcantutilitates. 

Nunc  feoindum  problema  dilcutiendutneft : Videli- 
cet numine  eadem  ovo  improprii  di8o  competant.  C efle 
organum,  flebaberepl  ures  partes,  quarum  fingulx  fuo* 
prxbeant  ufus , tumadioni,  tum  prxeipux  parti  adio- 
nis  caufx.  Cum  ovum  improprii  didum  aut  vermicu- 
lus fit  ex  Arift. , aut  ex  eo  vermiculus  nafcatur,-  vermi- 
culus autem  imperfedum  animal  fit  ex  eodem , & cum 
ex  toto  ovo  ipfe  nafcatur,  & alimentum  propterea  in 
ovo  ei  deficiat  ; (equitur,  hujufmodi  ovum  uniforme 
corpus  efle,  & fluidum  , ut  dicit  -/ihfi.  i.  de  gen.  am 
eap.  i.  & omnino  fimilare,  nequaquam  organum  : dc 
ejufmodi  animalia  alimento  in  ovo  non  indigere,  pro- 
pterea qubd  exterius  nutriantur , & eam  ob  eaufam  ii* 
perpetuo  generationis  locum  congruo  cum  alimento  af- 
fluere narura  voluit.  Itaque  mulcas  ova  producere  in 
came  putrida , videmus  & erucas  in  braflica,  &cantha- 
rklasin  fetis  caninis;  denique  lingulis  vermium  generi- 
bus accommodatum  fibi  tum  locum , tum  alimentum  ju- 
giter fuppeditari.  Ex  toto  autem  ovo , non  ex  parte  ejus 
gignitur  animal , quia  vermis, qui  gignitur , imperfedum 
animal  eft , & ut  tale  facili , ac  cito  gignitur,  & confusn- 
matnr. 

Ultimo  fi  quxras,  ear  natura  vermet  ex  ovo  tam  fa- 
cili. tamquefeftini,  ac  velociter  tum  oriri , tum  augeri, 
perficimur  voluerit : aha  vero  ex  proprii r ovi/  noluerit  t 
Refjiondendum , imperfeda  longi  facilius  perfidis 
perfici,  & confummari.  Neque  enim  in  vermibus  to« 
partes,  tantamque organorum  compagem,  qu* multo 
labore , multoque  tempore  opus  habet , requiri  exifb- 
mandum  eft. 

Quod  fi  ultimo  quxras,  e ter  in  vermium  generat  iota , 
fucceilioneque  natura  ut  plurimum  non  fuerit  unica  mu- 
tatione contenta,  fed  modo  trinam,  modo  duplicem 
f unarum  fuccejjtencm  ajfc&avetit , & adhibuerit  .'  Re- 
1'poudctur  vermem  ex  ovo  genitum  oportere  rurfus  ov» 

parere, 


De  Ovo  et  P u e e o. 


parere,  «propagatio  fequacur , foecieiqae confervetur. 
Dva  autem  foecunda  per  maris,  & foemin*  conourfum 
fiunt,  alioquiinfoecundafunt,  ut  patet.  Itaque  merito 
vermes,  qui  propter  eorum  tmperfeftam  naturam  fexu 
non  diftinguuntur , uti  elicitur  ex  t.  ie  gen.  tu- 

et f.  i . jam  mutari  in  aliam  fpeciem  debent , qu*  utrun- 
que  fortia tur  fexura . Quini  ut  fiat,  primum  vermiculi  ex 
•vis  oriuntur  ; qui  fuEinde  aufti , crura  formam  in- 
duunt . ubi  autem  juftara  magnitudinem  receperunt , in 
follicukrincluduntur.  ibi  aureli* , evadunt ; ultimo  pa- 

fiibones.  Quia  vero  fexu  non  diftinguuntur , & vermis 
periero  quodammodo  non  mutant,  utcunqueeruc*,  & 
aureli*  evaferir.t,  nili  ubi  in  papiliones  raigrarint,  mu- 
tatiquefint;  in  papiliones  autem  commutati , jam  vola- 
tilium naturatn  fapiunt,  volatilibusquc  annumerantur; 
ideo  wnc  fexu  diftmgummir , 8dfcocunt,  tum  demum 
ovapariunt,  ut  rurlusejusdcm  generis  vermes  fiant,  & 
generationis  foccdlio  cotifcquaiur , fpeciesque  confer- 
vetur. 

Quod  fi  hac  utilitas  omni  ex  parte  non  arridet , dicas, 
hanc  formarum fucceflionem fieri,  quia  Deus  providen- 
tiam, & potcftstem  fuam  multarum  rerum  mirabili  va- 
rietate voluit  offendere. 

Ex  bis  quoque  patere  poteft , cur  ex  infcBn  aha  gi- 
gnuntur ex  ovo , ut  bona  pars;  siit  ex  ssimshha  ejui- 
itm genent , ut  phalangia , & aranei : & ex  phalangus 
8t araneis,  brucr,  loculi*,  cicada:;  eAha  non  ex  ani- 
malibus, fed  fpouti , ut  dicit  Arift.,  oriuntur,  videlicet, 
ex  rore,  qui  frondibus  adharet,  aut  ex  auflrali  tempo- 
re, aut  ex  cerno,  aut  fimo  putrefeente,  autin  lignis  vel 
ft  n pium  , vel  esefis , autin  animalium  pilis , aut  in  excre- 
mentis, vel  excretis,  vel  intds  in  eoi pore  contentis.  Cu- 
jus tam  multiplicis  generationis , numerofeque  fobolis 
ca  eff  utilitas , ut  fciwret  hac  admodum  imperfefla  ani- 
malia , qua  tum  breviilimo  temporis  fpatio  durant , vi- 
delicet trimefiri , aut  femeflri , tum  in  alitum  cibum 
ceffura  erant  ; ( nam  potilfimum  avium  ludificationis 
tempore  infeflorura  fit  proventus)  numerofillima  per- 
petuo fint , ne  unquam  deficiant , ne  vi  genus  peccat. 

Qua  etiam  caufaeit,  ut  hac  multiplicem  fortiantur 
generationis  occafionem  : unam  quidem  fponeaneam, 
& ex  fe , videlicet  ex  rore , qui  frondibus  infudat ; aliam 
ex  concubitu  ; videlicet  ex  ovis,  qu*  fiunt  ex  primis 
vermibus  folliculo  indufis,  & in  aliam  fpeciem  mutatis, 
videlicet  in  papiliones.  Sunt  nonnulla , qua  univerfalem 
jam  propofitum  finem  non  aflequuntur ; ideoque  ab  liis 
diftinguuntur,  quod  hac  novam , ac  duplicem  mutatio- 
nis fpeciem  non  lubeunt , fed  pereunt  in  prima.  Ut  funt 
parva  illaanimalcula,  vulgo  Kofpetti  • in  torrentium  li- 
tore  ex  pulvifculo  ab  alfivo  imbri  madefafito  exorta , & 
ab  exortu  fe  faltu  protinus  loco  moventia , ut  rana , quas 
toto  corpore  aemulantur,  quamvis  colore  potius  rolpos 
referant ; qua  uti  cito  propter  caularum  vehementiam 
^riuntur,  ita  cito  etiam  peieunt;  St  propter  eorum  fu- 
gitam generationem  r.on  fieri,  fed  pluere  a nonnullis 
.creduntur.  Hac  nullius  communis  ufus  gratia , fed  ex 
ueceffitate  caufarum  produci,  quod  cito  otiantur,  & 
pereant,  neqoe  in  aliam  fpeciem  mutentur  , indicioefl. 
Sic  edam  vinarii  culices , qui  vulgo  raufcioHni  appellan- 
, tur  ex  vinariis  oriundi  primam  fpeciem  non  prxtereunt . 
fed  vermiculus  fubito  in  volatile  traufit,  quod  foiti 
ufumalia  pabulandi  vixpiabeat. 


i8p 


De  teiim  Ovi  Vtiliuiilxei. 


OVi  utilitates  ejus  potiflimum  aflionem  refpiciunt, 
ad  eamque  referuntur . hoc  efl  in  pulli  generatio- 
nem, & augmentum,  uti  fupra  didum  eft;  fed  qu* 
primum  a toto  ovo  defumuDtur,  vel  ovi  funt,  quatenus 
in  utero  eft  r vel  extqa  ,■  fi  extra , vel  ubi  avi  fuppoGtum, 
aut  ubi  non  fuppofitum  efl : de  omnibus  agamus. 

Ovum  igitur  foras  emifTum,  & non  fuppofitum , pri- 
mo rotundum  eft,  ut  inminiroo  fpatio  tota  pulli  moles 
contineatur  , propter  quam  cautam  Deus  rotundum 
mundum  ferit , ut  omnia  contineret , omnia  complede- 
retur,  atque  ob  eandem  caufam  h*c  figura  natur*  fero- 
perextitit  atnicillima,  & convenientilhma , ut  dicebat 
Cal.  io.  deufupart.  Prieterea  cum  non  habeat  angulum 
externis  injuriis  expolitum , nleo  tutiilima  eft,  & ad  ejuf- 
dem  exclulionem  opportuniflima. 

Veruntamen  omnium  fer  mi  avium  non  perfecti  ro- 
tundum ovum  eft , fed  oUongum  : unde  ovale , quod  tali 
figura  donatum  eft  appellatur ; oblongum  autem  ovum 
eft , quia  pullus  magis  longus , quam  latus  eft  ; ita  qpim 
inflexis  omnibus  articulationibus  apparet,  ac  remanet. 
Id  vero  efle  oblongum  plerisque  ufo  venit  ovis  ut  Galli- 
narum , anferum , pavonum,  anatis,  columbarum,  fer- 
pentum , & nifi  forti  pauca  excipiantur , ut  pifeium , & 
formicarum , quid  rotunda  prima  facie  appareant : fed 
& Gallinarum  quoque  ovorum  principia  i vitello  inchoa- 
ta rotunda  funt. 

Rurfus neque  exaifti ovale,  & aequaliter  oblorgum, 
fed  altera  parte  ohujiur , Larius , &craflius,  altero  scu- 
tinr , tenuiusquedlovuum  ; quoniam  pullus  ex  fope- 
riore  parte,  ubi  caput  eft,  & thorax,  latior:  ubi  verb 
crura , aoguftior,  tenuiorqueeft,  in  qua  readnuc  varietas 
confpicitur,  qu*  in  majoris , minorisque  rrtiqee  conti- 
ftit.  Etenim  nonnulla  ova  cum  eo , quod  oblonga  funt , 
pauli  minus  ex  Utroque  latere  funt  mqualia ; afra  ex  al- 
tero extremo  valde  acuminata.  Unde  ^4nft<.t.  6.  Jr 
h:fl.  tn.  ctf.  r.  dicebat.  Qu*  oblonga  fur.t  ova , & fa- 
ftigio  cacuminata , fceminam  edur.t.  Qu*  veri  rotun- 
diora, & parte  fui  acutiore  obtufa , oibiculum,  aut  pe- 
ri pher  ion;  habent,  mares  gignunt.  Contrarium  fcnbit 
Plinius,  fceminam  edunt  qu*  rotundiora  gignuntur ; re- 
liqua marem:  credendum  eft , Plinium  contrarium  ha~ 
buifle  codicem  : cui  aurem  credendum , dubium  eft. 
Melius  autem  forti  erit  veritatem  ab  Experientia  venari 
ex  relatu  mulierum-  Ego  tamen  crederem,  hoc  prove- 
nire ex  partibus  pulli  internis,  qu* ad  podicem,  ixuro- 
pygium fpeftant , aut  latioribus,  aut  anguflioribus : fi 
enim  figmina  habet  partes  eas  latiores,  ut  ego  opinor, 
tunc  ovum  rotundum  pariet  fceminam  : fi  .inguftiotcs 
marem,  opinor  autem,  fceminam  habere  eas  partes  la- 
tiores, quia  ad  podicem  pr*ter  alia  foramina  mari  com- 
munia, uterum  habet,  qui  amplus  eft , & amplas  ejus- 
modi partes  requirit;  cujusrei  gratia  etiam  mulier  hanc 
partem  ad  ofla  ilium  fpe&astero  viro  habet  latiorem. 
Igirur  ova  merito  tum  latiorem , tum  anguftiorem  pon- 
tem fortita  funt.  Qu*  ut  ita  efformarentur , natui  a tn 
ovi  ortu  declivem  litum  uni  parti  tradidit , qu*  latior  fu- 
tura erat , ut  propter  declivem  fitum  materia  copioiior 

Idcotfum  vergens , fimul  eam  partem  dilataret; 

Et  propter  banc  caufam  avum  m fanem  ns&crtm 
A a J exit: 


190  D e O v o 

cxn:  qramuj  forti  magis  confonum,  commodumque 
eflet,  in  acuum  partem  priiisexire,  unquam  quxfen- 
lim  fibi  viam  ad  exitum  pararet.  Sed  culh  profpiceret 
natura,  eandem  retro  fubefle  difficultatem , fi  contra 
fieret , propterea  latiorem  ovi  partem  prius  exire  per- 
mifit.  Quod  forte  ea  quoque  ratione  faftumeft , ut  re- 
tro ad  acutam  ovi  partem  uterus  facitiis,  & citi&s  con- 
traheretur , & ira  contraftus  faciles  quali  ad  exitum 
dcorfum  ovum  impelleret.  Sed  ut  puto,  ovi  obrulioris 
partis  pondus  lenfim  dilatando  viam  apci  it , & libi  parat. 
Quod  fi  contrarium  fi  tum  obtineret , pondus,  quod  fu- 
penus  eflet,  deorfum  revolveretur,  atque  ita  perinde 
ovo  contingeret,  ac  lamina;  plumbee,  medulla;  lambuci 
a inexx , vulgb  Saltamartino.  Quod  ii  interdum  reperia- 
tur  contra  id  quod  feri  perpetuum  eft , non  turbet. 

Ovi  magnitudo  ea  eft,  qua:  requiritur  ratione  magni- 
tudinis pennati  animalis , ut  fcilicet  in  ovo  tantum  augeri 
pullus  poffit,  donec  per  os  nutriri  valeat. 

Ovorum  numerue  quarundam  avium , ut  puto , defi- 
nitus eft  ; earum  nimirum  , qua;  lemel  in  anno  generant : 
in  iis  enim  credibile  eft  tot  vitellos  in  racentqxi  informari, 
quqf  funt  neceflarii  in  una  nidificatione.  Sed  unum  no- 
tatu dignum  oportet  in  hisobfervate , videlicet  htec  pen- 
nata , qux  pauca  ova  pariunt , ea  fine  mare  non  parere. 
Nunquam  coiunibx  (ut  audio)  ova  fine  mare  pariunt, 
quamvis  6. de bijt. an.  cap.  1.  dicat,  fubventanea 

ova  plures  aves  parere  , ut  gallinas , perdices , columbas, 
pavones , ar.(cies,&  vulpanferes didas.  Caufam  vos  ipfi 
per  otium  excogitetis  ,&  milii  communicetis.  At  Gal- 
lina: ova  fine  mare  pariunt. 

Igitur  pleraque pennata  ova  in  numero  definito pariunt , 
cujus  rei  forti  caufa  eft,  quod  numerus  imperfectionem 
in  omnibus  arguit : & in  paucitate  natura  non  fallit.  Et 
hoc  evenire  iis  confentaneum  eft , quarum  partus . & ipfi 
etiamm^parentes  vel  in  cibum  alterius  non  fuccedunt , 
vel  deftruftioni  non  funt  obnoxia;.  Nam  fi  (int  obno- 
xiae, ut  Galli  ree,  in  iis  numerus  ovorum  generandorum 
definitus  non  cit ; idcoquc  in  Gallinarum  vitellario  nu- 
merari feri  vitelli  non  pofliint.  Neque  enim  omnia  per- 
ficiuntur in  vitellario;  & qua:  perficiuntur,  incubatio- 
ne poftea  neque  omnia  fupponuntur,  quod  multa  co- 
meduntur. </lnjlet.6.  bijt.  an.  cap.  i-  tamen  dividens 
primo  Gallinas  in  generofas,  & ignobiles;  dixit,  ma- 
gnam eflegenerofarum  Gallinarum  fecunditatem,  cum 
fexagima  edant  ova  ante  incubitum:  licit  lix  minis  fe- 
cuntfe,  quam  ignobiles  lint : Prxtetea  muliercula:  no- 
ftrx  dicunt,  quamque  Gallinam  centum  ova  pareie, 
ideoque  ultimum  appellatur  vulgo  contemno  , & a rufti- 
cis  difperfb , hoc  eft  abortivum  ovum ; & eft  illud,  quod 
Gallina  poftremo  loco  facit  exiguum , & quadruplo  mi- 
nus reliquis:  quod  eft  fine  luteo : vicemquc  lutei  vide- 
tur albumen  fupplere , quia  in  ipfoquid  rotundum  con- 
fidit loco  lutei  quod  dehdt , quia  non  amplius  fuppetit 
in  racemo : albuminis  autem  adhuc  aliquid  fu  periit . 

Vide  quoque  ovum  iftiusmodi,  quod  ex  parte  acuta 
appendiculam , (eu  collum  habchat  longius , & ovum 
imitabatur , oblonga:  cucurbitae  collo  finulc.  Prxterca 
non  modii  in  numero , fed  etiam  in  tempore  differentia 
adnotatur:  ideoque  Arift.  loco  citato,  qua:  parvo  funt 
corpore,  ut  Adriarue  quotidii , <Sc  ex  cortalibus  nonnulla 
bis  die  parere  dixit.  Multi  paris  quoque  incubitu  depra- 
vari ova,  & urina  fieri  dixit  Arift.  urina  autem  ova  luat, 


ET  P 11  l l O. 

cum  vitellus  in  cubatione  diffunditat , kiqse  provenire 

ex  nimio  calore  voluit  crfriJL  3.  de  rm.an.  cap.  i.  eo 
modo , quo  & vina  calidis  temporibus  fame  fubverfa 
corrumpuntur.  Ideoque  ova  calido  tempore  depravan- 
tur, & multiparis  qnoque  id  accidit,  propterea  quiSd 
incubatu  aequalis  calor  omnibus  non  communicetur , fed 
aliis  deficiat,  aliis  fuperct , & quali  putrefaciendo  ofr 
turbet , & eandem  ob  caufam  idem  quoque  uncungoP 
bus  evenire  cenfuit  Aritet.  quamvis  pauca  tum  edant, 
nimincubentova:  cum  enim  natura  eorum  calida  fit, 
faciunt,  ut  quali  ferveant  fupra  modum , & diffundatur 
ovorum  vitellus  :f  itaque  fepe  alterum  ex  duobus  uri- 
num fit,  fed  tertium  teri  femper.  Accidit  autem,  ut 
vitellus  tanthm  fubvertatiir , & diffluat,  nequaquam  al- 
bumen , quid  fub  vadio , & diffufio  i calido  fit , vitellus 
autem  calidus  eft,  afcmen  frigidum.  Pneterea  vitellus 
fluxilis,  ac  tenuis  eft.  Albumen  tenax , & crallitn, 
quamvis  Ariftot.  vitellum  magis  cfle  terreftrem , & per- 
inde ut  in  vino , fic  in  oro  feci  refpondere , dicat. 

De  Ovi  Corticis  'Utilitatibus.  ■'  < ' 

S Equitur  nunc , ut  utilitates  parrium  ovi  afferantur , ab 
externis fumpto  principio,  videlicet  ab  ovi  cortice. 
Ovi  cortex,  feu  putamen  non  omnibus  meji  ovis,  Nam 
ferpentumova , Sc  aliorum  pleraque  cortice  deftituun- 
tur:  quando  ha-c  fub  terra  gleba  reliffa,  & comprefla 
frangerentur  facili , fi  cortice  frangibili  donata  eilent; 
alio  veri  facili  comprefla , ruptaque  eflent  a cubantis 
pondere,  fi  rigidus  cortex  non  obfilleret.  Prxterea  fer- 
penres  roflro  dclfituuntur , qa6  rumpere  durum  corti- 
cem poflint , five  ferpentulis  in  ovo  condufis , five  etiam 
matri,  fiadeflet,  ici  munus  eflet  concreditum , &com- 
miflum.  Alia  autem  ova,  utpifeium,  formicarum,  la- 
certarum , teft udinum , & ejus  generis , ut  exigua  funt', 
ita  duriufcula  eatenus  funt , quo  tuta  ab  externis  fint. 

Rurfijs  cortex  J urus  ejl , (7  dtnfus , ut  a rebus  contun- 
dentibus , ac  prementibus  tutus  eflet , & ipfe , & pullus. 
Dicebat  enim  ^sirifiot.  3.  de gen.  an.  cap.  3.  Telia  in 
ovis  edendis  tutela  eft  contra  detrimenta , qux  deforis 
veniunt.  Sed  propter  quam  caufam  albus  cortex  e/l  ? non 
propter  aliquam  utilitatem , fed  quatenus  confequitur 
temperamentum  frigidum , & ficcum , quo  durus  fit , ac 
denius,  ut  fimiliter  olla  alba  funt-  Quod  fi  alios  cortices 
alio  colore  infe&os  videris,  utputa  vel  pallidos,  vel  lu- 
teos , vel  rubros , vel  maculatos , & punftis  diftin&os ; 
dicas,  hanc  varietatem  varium  fequi  temperamentum, 
quod  varios  producit  humores , qui  in  ovi  cortice  effio- 
refeunt.  Vidi  enim  aliquando  Gallinam  in  totum  nigram 
fufeo  quoque  cortice  ova  parere- 

Rurfus  franjriiihs  cfl  cortex , ut  tempore  exitus  pulli 
non  difficulter  rumpatur.  Si  enim  ita  non  eflet . exire 
pullus  non  pollet ; quam  ob  caufam  non  ubique  fimiliter 
durus,  acrrangibiliseft ; fedeo  loci  maximi,  ubipujfc 
roftrum  adeft , & 1 el 'piratio  peragitur : qui  locus  can- 
tate donatus  eft  airca  . qux  inibi  corticem  facit  ficcio- 
rem,  & magis  frargibilem,  de  qua  cavitate  infra  di- 
cetur. 

Infuper  Umigatus  cjl  cortex,  utafper,  fi  eflet,  St  diffi- 
culter exiret , ex  utero  & vias,  per  quas  exit,  eroderet.  « 

Ultimo  ovi  r-rtex porofu r cjt , ut  patet  ex  fudore  ex- 
eunte , cum  rcccas  fupra  emeres  coquitur , qu6calor  cu- 
bantis 


. De  Ovo 

btntis  ftciliite  interite  penetret , & permeet,  tura  «d  fe- 
minis facultates  exciundas,  tum  ad  vitelli,  tfc  albuminis 
fubftantiam  alterandam , quo  facile  in  fanguinera  com- 
mutetur. 

Membranarum  Ovi  Vtilitatn. 

AD  membranas  quod  attinet;  Quaeritur  primo 

re»  ftava  natura  avum  membrana  akvolvcrit ; Ro- 
ipondetur,  ut  qui  in  ovo  moli  illini,  & fluidi  humores 
funt , intus  contineantur , 8c  ab  externis  latdentibus  ar- 
ceantur. Dicebat  enim  Arift.denfas  ede  membranas,  ut 
arcere  poflint. 

Sed  in  ovo-  quoque  efle  membranas  dicendum 
eft , ut  fluidos  humores  detineant:  quo  modo  inoculo 
quoque  denfa  cornea  fa&a  efl , ut  humorem  aqueum  de- 
tineat, ne  foras  exudet.  Si  igitur  denfa:  funt  ovi  mem- 
braris, ergn/i  ijfida ; denfitas  enim  frigiditatis  efte&us 
eft , quod  ii  frigida  membrana  eft , ergo  elbe : quia  in 
corpore  animalis  omnia  frigida  alba , & omnia  rubra  ca- 
lida funt.  Patet  igitur  cur  ovum  membranis  obvolvatur, 
cuique  denfa:  fint , frigida: , & albe. 

Kurfos  membrana  iua  in  ovo  int/fi  inter  corticem , & 
humores  comperiuntur quoniam  una  nonerat  fatis  ad 
conjungenda  corpora  inter  fe  valdi  diilimiha , fcilicet 
corticem,  & humores  : corticem  (inquam)  valdi  du- 
rum . & humores  valde  molles,  ac  prope  modum  dixe- 
rim fluidos.  Unde  Plato  dicebat,  ficuti  inter  ignem,  & 
terram,  corpora  fcilicet  inter  fe  valdi  diilimilia,  Deus  po- 
fuit  duo  corpora , ad  reni , & aquam , ut  h.tc  flmul  con- 
jungeret : fle  inter  cranium  duriilimum , & cerebrum 
motliflimum  pofuif fimiliter  duas  membranas,  duram 
fcilicet  ac  tenuem:  Sic  inter  corticem , & humores,  aut 
fi  mavis  dicere  inter  durum  corticem , & mollem  foetum 
(nam  foetus  gratia  ovum  fartum  eft)  pofuit  duas  mem- 
branas, cum  una  non  probi  futficeret  durum  corticem 
molli  ibetui  conjungere,  licit  fretus  adhuc  propriis  mem- 
branis obdudus  fit  : qua  etiam  alium  uliim  prxbent, 
quam  qui  communiter  membranarum  eft , videlicet,  bt 
integumenta  quadam  fint , de  quibus  mox  dicam. 

Merito  vero  cralfior , & durior  corticem  cuntingjfc 
qui  cum  commodi  verfatur  ; tenujor  autem , & mollior 
molli  fretui  adhsret,  aut  molblhmos  humores  ob  vo- 
luit. Ha:  funt  communes  totius  ovi  membranarum  uti- 
litares. 

Tertia  ovi  membrana  vitelli  propria  eft:  ideoque  vi- 
tellum privatim  obvoluit , & conftantem  in  feipfum  con- 
fervat;  quo  fit,  ut  ea  abrupta,  vitellus  exemplo  pro- 
fluat. Figuram  itaque  vitelli  cot, fervat.  Mrijlat.  ) Je 
pcn.an.cap.i.  autem  membranis  diftingui  vitellum  , 8c 
albumen  cenfuit , quod  naturam  habeant  diverfam. 

Et  ita  fe  habent  na:  membrana:  in  ovo  non  feto.  In 
fceto  vero  duae  communes  memorata:  membrane  fimi- 
liter  fe  habent.  Vitello  vero  propria  ftragulum  vafo- 
rum  fe  fe  offert  aptillimum , uti  infra  dicetur. 

In  fine  hic  quaeritur , cnr  in  ova  non  fato  peculurcm 
membranam  albumini  nequaquam  , vitello  autem  traJi- 
tam , ta  cbJudam  videamur  ? Relpondetur,  in  ovo 
omnino  propriam  membranam  vitellum  obtinuifle,  ut 
conftans  in  fua  fubftantia , eo  loci  confideret  : aliter 
enim  efflueret,  fle  cum  albumine  confunderetur  : id 
quod  prohibet  propria  vitelli  membrana.  Albumen  au- 


et  Polio.  ic>i 

tem  propria  non  indiguit  membrana,  tum  quia  a commu- 
nibus membranis  jam  memoratis  obvolvebatur,  tum 
quia  tenax  exiftens  in  fe  conftans  utcunque  confervabo- 
tur.  At  in  ovo  freto  albumen  propria  indiguit  membra- 
na , qua:  vaforum  umbilicalium  ftragulum  cflet. 

• * 

VittUi , Cr  Albuminis  Ovi  Vtiliiater. 

JAm  fjpradeoviadione  -i.  de  pulli  generatione  agen- 
tes , diximus , ex  chalaza , qua:  in  obtufa  ovi  parte 
coniiftit,  polium  generari  : femen  autem  Galli , quod  in 
ovo  neque  eft,  neque  efle  poteft,  nequaquam  in  pulli 
partes  fecedcre,  fed  duntaxat  tum  uterum,  tumchala- 
zas,  totumque  ovum  fecundare,  utex  iis  pullusoria- 
tur  ; Itaque  cum  chalaza:  vicem  feminis  fubeant,  flefub- 
llantia,  colore,  & feri  corporis  proprietate  femini  per- 
finiiles  fint , juri  ex  iis  omnes  fperruatici-  appellata:  par- 
tes procreabuntur. 

Cum  vero  univerfa  animalis  fubftantia  ex  duobus  cor- 
poribus inter  fe  valdi  diverfis  , quinimmo  comrariis  con- 
tinuatur , nimirum  calidis , & frigidis , dua:  diverfa:  ha: 
partes  procul  dubio  diverfum  inter  fe,  fed  libi  quoque 
limilc  expollulant  alimer.tum : fi  modo  verum  eft , ex 
iisdem  nos  nutriri , ex  quibus  conftamus.  Merito  iraqne 
Ipcrmatica:,  frigidx,  « alba:  alimentum  album , & fri- 
gidum : fangiiinc.-e  vero  rubra:  Sc  calida; , rubrum , & 
calidum  alimentum  poftulabunt  : Merito  fimiliter  aef 
frigidas,  albas,  & exangues  nutriendas  partes  candidus 
ovi  liquor,  videlicet  albus,  frigidus,  & exanguis:  ad 
calidas  vero,  & languineas  vitellus,  utputa  calidus  li- 
quor , ruber , & (anguineus  fiibftirutus  eft.  Sic  enim 
omnes  animalis  partes  conveniens,  & familiare  alimen- 
tum fibiprociirabunt.fle attrahent. 

Hoc  fani  aliincnrum  ita  diverfum  ali  A animalia  vivi- 
para habent  exmaffafanguinea,  in  qua  omnes  funt  hu- 
mores , & qualitates  .f.  calidiores,  fle  frigidiores  portio- 
nes, ntHip  prodidit:  At  in  oviparis  non  eft  fanguisuv 
ovo:  fed  ha:  dua:  materiae  ad  duo  partium  genera  inter 
fe  diffidentia,  & corpusaniinalisconftituentia , nutrien- 
da accommodantur. 

Inflant  nonnulli adverfusantedfrta,  videlicet  fibi  ve- 
ram non  videri  caufam  allatam  dc  numero  duorum  ovf 
humorum , quoniam  facili  uno  fiipplcre  natura  potuif- 
fet , qui  ambas  haberet  miftas  facultates  duo  ,i(la  par- 
tium genera  nutriendi  ; licut  in  aliis  animalibus  unum 
fanguinemfubftituit,  in  cujus  mafla  calidiores , & frigi- 
diores limul  mifcuit  portiones : ita  uno  duntaxat  (an- 
guine omnium  gencruin  partes  nutrivit  ‘ Refponden- 
dum , ita  fartum  non  efle,  propterea  quod  pullus  r.orr 
poterat  nutriri  languine,  quia  in  ovo  fanguis  nonerat  f 
in  quo  ex  Hipp.  calidiores  funt,  & frigidiores  portio- 
nes: merith  igitur  duplex  materia  conltituta  eft  calida, 
& frigida , ut  ex  fingula  fingate  partes  fuam  exugerent- 
fibi  convenientem  portionem  : aiioqui  fi  unum  eflet  ali- 
mentum in  uno  corpore  miftum , & confiifum , difficul- 
ter partes  invicem  contraria* , quod  eflet  fu*  natur*  ami- 
cum fegregare,  & attrahere  poflent.  Nunc  vero  firgu- 
I*  partes , quod  fibi  fotis  tantum  familiare  eft  1 trahunt 
iineulladifficultate.  Quod  fi  ita  res  haber , vafa  quoque 
ex  albumine  attrahentia  in  partes  exangues , & frigida» 
fanguinem  comportabunt  r qiuc  vero  ex  vitello  trahunt, 
ad  calidas  partes , & rubras  deferent. 

Unum 


Dig 


I92  D E O V O E 

Umim  autem  admirari  tum  in  vitello,  tum  in  albumi- 
ne oportet : qubd  , cum  nullum  eorum  fanguis  iit , ita 
tamen  naturx  languinis  propinqua  fint,  ut  modici  omni- 
no a ('anguine  diftent , & pariim  abiit,  quin  uterque  li- 
quor (anguis  fit:  quo  EJ  exigua  labare, levique  ccucaBieue 
ia  fanguinem  vertuatur.  F.t  ideo  videre  eft  venas , & ar- 
trnas  m albumini,  & vitelli  membranas  propagatas 
perpetuo  languine  refertas : albumen  autem , & vitel- 
lum in  fua  natura  confidet  e ; fcd  iimulatque  k vafis  utra- 
qucfubftantiaexugitur,  in  fanguinem  migrare,  adeo  eo- 
rum fubftantia  vicina  fanguinieft.  Id  quod  clariconfir- 
matur  oblervatione  quadam  a me  ftfta  1604.  Florentia; 
prxfentibus  ExcellentifT.  D.  Camillo  Finali  Magni  Ducis 
Medico , & Excelletitifiimis  D.  Viftorio  Roilio , D.  A- 
driano  Spigelio , & Andreghctto  Andreghettio,  in  ma- 
gno Galli  lix  ovo , quod  exuUmaviraiH  duplicem  obtine- 
re vitellum:  in  quo  tamen  verfus  ovi  acutiorem  partem 
vitellus  naturalis  inventus  eft  : adobtuiiorera  vero  glo- 
bulus rotundus  paulo  vitello  minor , duriufculus,  & mol- 
li membrana  obduftus  compertus  eft  : quo  diflc&o  intus 
fubftantia  parenchymati  jecoris  pertimilis  tum  colore  . 
tum  odore,  tum  confiftentia  vifa  eft.  Quod  fane  nil  aliud 
nobis  fignificat,  nifiqubd  hic  vitellus  a vegeto  loci  calo- 
re adobruerit  concoftus , ut  in  fanguinem  primo  fit  con- 
verfus , inde  in  xmulam  feri  jecoris  fubftantiam : Nam 
& nos  cum  aliquando  fanguinem  i vena  eundum  in  aqua 
decoqueremus , illum  craflefaffum , & in  jecoris  (eri 
fubftantiam  mutatum,  & colorem,  odorem , & faporem 
jecoris  redolentem  obfervavimus. 

Quanquam  autem  hxc  vera  funt,  exiftimare  tamen 
oportet,  hanc  fubftantiam , qux  i vitello,  & albumine 
i venis  exugitur , eo  modo  ede  fanguinem  , quo  chylus 
in  mefcraicis  venis,  in  qutbus  nil  aliud  confpicitur,  quam 
fanguis,  cum  tamen  chylus  umbram  tantiim  fanguinis 
fufcepcrir,  perficiatur  autem  in  Jecore : fictubftantiaab 
albo , Sc  luteo cxtnfta  invenis  ftarim fanguinis  umbram 
contrahit , & magis  coquitur , quo  in  venis  magis  mora- 
tur, retinens  adhuc  proprias  qualitates,  nimirum  calidas, 
aut  frigidas.  Sed  hic  fanguis  potihs  in  venis,  quumin  je- 
core elaboratur,  decoquitur;  evadit  autem  os,  cartila- 
go, caro,  & extera  in  IJifis  partibus,  ubi  exafke  coquitur, 
Se  adimiiatur- 

Eft  & alius  albuminis  ufus , quo  a vitello  fuit  fegrega- 
tus,  ut  fcilicet  in  albumine  fcetus  innatet , & ita  fuftente- 
tur , re  deorfum  fuopte  pondere  vergens  ad  unam  par- 
tem inclinet,  fSc  vafa  trahantur,  rumpanturque , ad  quod 
prxftandum  tenacitas,  & puritas  albuminis  confert; 
Etenim  fi  in  vitello  degeret  foetus,  facili  deorfum  in 
profundum  defccnderet  cum  vitelli  etiam  ruptione.  Scri- 
bit Arift.  afeendere  vitellum  ad  obtuliorem  ovi  paitem, 
cum  pullus  concipitur.  Hoc  proptereafit  quod  excha- 
laza  pullus  corporatur,  qux  vitello  adhxret,  unde  vitel- 
lum, qui  in  medio  eft,  furfum  attolli  oportet  ad  latiorem 
ovi  par  tem  , ut  inibi  gignatur , ubi  cavitas  naturalis  adeft 
ad  pulli  falutem  peuiuam  necellaria , uti  infra  patebit. 
I.x  hoc  argumento  .elicitur  exchalaza  fieri  pullum. 

Jam  liquet,  cur  duo  liquores  in  ovo  pofiti  fuit,  curque 
contrarii,  alter  calidus,  & ruber , ut  putajitellus , alter 
frigidus,  exanguis,  & albus,  utputa  albumen ; prxterea 
cur  unus  liquor  fuflicierts  non  fit,  & cur  tandem  temporis 
feri  momento  in  fanguinem  uterque  commutetur : Mo- 
di) vero  alias  utriusque  liquoris  utilitates  recenfeamus. 


r Pullo.  • 

Sunt  hi  duo  liquores  non  compifti , fed  malhjfmi,  8c 
propemodum  fluidi , ot  facili  permeare  in  foetus  corpus 
poflint  ad  ipfum  nutriendum  : Icu  potius  ut  facilihs  ver- 
ti in  fluidum  fanguinem  valeant,  quii  melius  permeent. 
Et  propter  hanc  caufam  varium  confiftentia  albumen 
eft  : videlicet  alibi  tenuius , & rarius , alibi  denfms , 8c 
eradi  us.  Tenuius  in  obtufiore  ovi  parte,  ubi  foetus  ori- 
tur, apparet ; ut  primo  tempore,  quod  ex  tenuiore  albu- 
minis parte  tenuius  refultat , facilius  tum  in  fanguinem 
vertatur,  tum  per  exiles  venas  intret,  tum  in  fotum  per- 
meet, tum  vero  etiam  parva  cavitas  adaugeatur,  qu* 
omnia  primo  fccturc  tempore  erant  perquam  neecf- 
faria. 

Eft  & alia  utilitas,  ut  citius  exficcetur,  evaporetqne 

Suidpiara  ea  parce,  quo  naturalis  illa  cavitas  major  in 
iesfiat,  Scufum  neceflarium  infra  propalandum  fup- 
pleat.  Illud  infuperadnocandum  eft,  vitellum tanquara 
molliorem  interiorem  obtiouifle  pofitionem , hoc  eft  in 
medio  albuminis ; quoabextrinfecCis  occurentibus  edet 
remorilAmus , proindeque  tuttirtmue  : propter  quam 
caufam  perjiBi  etiam  rotundus  eft. 

Lutei  caloris  eft  vitellus  .album**  albidi , dt  alter  r*li~ 
dts,  alter  fit  frigidus.  Etenim,  uti  alias  tlifhim  eft,  in 
animalis  corpore  omnia  rubra  calida,  alba  ver6  frigida 
funt.  Unde  non  poflum  libenter  Ariftotelis  opinioni  ac- 
ouiefeere,  feribenti  vitellum  ede  albumine  magis  terre- 
(trem.  Nam  fi  album,  frigidius,  tenacius , & ponderofiu» 
eft ; (equitur,  terreftrius  ede.  Neque  obftat  albedo  iplius 
tanuuam  diaphano,  & aifreo  corpori  propinquior,  quan- 
do cc  offa  cum  eo  quod  albiffima  funt , etiam  maximi 
funt  tcrreftria , eo  quod  ex  iis  tenufont  partes  evapora- 
rim: quod  confirmabat  Arift.  exemplo  cineris , a quo 
refoluto  fumo  tin&urx  opifice,  albus  redditur  cinis. 

Mallis  vitellus  eft,  quia  mollium  partium  nutrimentum 
erat  futurum.  usSIbumen  vifcefum  eft , quo  ad  nutrien- 
das partes  craliiores , durior esque  efTet  accommodum. 

Ultimo  vitellus  albumine  eopioftor td , propterea  quod 
ad  calidas,  bumidas,  mollesque  partes  enutriendas,  ae 
referciendas,  de  quibus  vi  caloris  major  fubftantix  por- 
tio defluit , ac  deperditur , erat  comparatus : contra  al- 
lamen.  Atque  bxc  de  vitelli , & albuminis  utilitatibus 
infla  ftnt.  p 

? i *£. 

Galli  Seminis  Utilitates. 

• i • • »• 

GAlli  feminis ufum eximium, ac prxcipuumefte,  vi- 
delicet uterum  , avumque  ftcuuiare , ne  irritum  fit, 
er  i,i m li  extra  ovum  iit , jam  fupra  explicatum  eft.  Hoc 
eofiejijjimum  fuppcditari , ut  Gallus  tot  coitibus  . quot 
paucis  horis,  imniounahoraabipfo  peraguntur,  fuftt- 
ciat , rationi  confentaneum  eft  : ideoque  refW  amplilli- 
mum  vas  conftitutum , & efformatuni  efle  ad  tanti  m fe- 
minis copiam  fufeipiendam , luggerendamque  ut  ex  fu- 
pradiftis  patet.  • : .1* 

Porro  femen  albijimum  eft , ut  lac.  Scribebat  Arift, 
femen  genitale  volucram  omniuur  album  ede,  ut  exte- 
rorum animalium  ; ego  autem  addo,  omne  femen  five 
animalis,  fivx  plantx  album  efle:  differt  tamen  unum 
ab  allero  per  majorem,  ac  minorem  albedinem.  Unda 
Arift.  cartilaginea  aquatilia  lafieum  emittere  humorem 
prodidit.  Candoris  cujusque  feminis  caufam  afferens  A- 
rift,  dicebat,  qufegenitmafpuma  eft,  fpuroa  autem  alba 


De  Ovo 

eft  propter  fpiritos  feu  adris  copiofi  admtftionem : cujos 
caufa  leviflimum  quoque  femen  eft,  utemifliim  non  de- 
cidat, fed  fervetur. 

Quhd  fi  album  omn#femen  eft,  ergo  frigidum,  eum 
jarnfet>edi<£him fit , inanimaliscorporeomni3alba  fri- 
gida die.  Hoc  tamen  de  corporea  tantum  feminis  fub- 
Uantia  intelligendum  eft.  Nam  quia  ut  fpumofum,  etiam 
fpintunlum  eft  , & aereum , hoc  nomine  calidum  nati- 
vum #bet  multum.  Eft  vero  hoc  calidum  in  fubftantia 
frigjia  collocatum,  quia  fi  in  fubftantia  calida  pdfitum 
eflet  facili  digereretur , diifipareturque . antequam  ex 
ipfbamnul  corporaretur:  id  quod  frigiditas  prohibet 
Cui  rei  tenacitas  quoque  conducit,  qureetiam  facit, 
ut  in  uterum  fcifl^n  projeflum  adh.mreat.  Mollities  au- 
tem facit  ut  id  ipfum  corporetur  facilius.  Ut  vero  (emi- 
nis io  fingulo  coitu  congrua  portio  emittatur , pro  cun- 
Ctisque  fu  friciat,  naturam  repagula , & obftacula  congrua 
parare,  utputaveloftiola,  vel  anguftiam  in  imo  vale, 
aut  intorta  capreolorum  modp  vala  huic  muneri  fubfti- 
tui , credibile  eft,  ultimo  quamvis  mole  exiguum  emiflum 
femeneft , virtute  tamen  j&  facultate  maximum  eft,  ne 
dicam  divinum  : nequeojim  in  rerum  natura  auidrepe- 
ritur,  quod  tot,  ac  ta^^xfefe  excrat  facultates,  ut 
femen. 

Chalazarum,  C T exigui  circuli  cicatriculam  in 
Vitello  referentis  Utilitates. 

DE  chalazis  autem,  & cicatricula: veftigio  in  vitelli 
fuperficie  apparente , & quali  adnato , nihil  eft , 
quod  dicamus;  Cum  de  chalazis  lu  pra  exacti , cum  lo- 
cus id  exigeret , difputatum  fit.  Nili  forti  illud  addatur, 
Videlicet  in  coito  ovo  , ita  in  fe  ipfis  contrah  i chalazas , 
m conceptus,  five  pulli  jam  jam  efiformati  . ac  geniti  fi- 
militudinem  referant.  De  pedunculi  autem  veftigio  cica- 
triculam referente  nihil  fimilicer  eft , quod  dicamus,  cum 
r.ulliusufus  nunc  fit,  fed  tantummodo  pcdufeuli  fepara- 
rionisfitveftigium.  Quaremeriti  ultimo  loco  cavitatis 
obtuli  ovi  partis  utilitates  recenfendz  funt. 

Cavitatis , <jua  in  parte  obtufaejl  Ovi,  Cr- freti,  O" 
non  fati  utilitates. 

C Avitas,  quae  in  omnibus  ovis , & foetis,  & non  ire- 
tis, maximi  amem  in  pullum  habentibus , in  obtulio- 
reod  parte,  ubi  caput,  &roftrum  confiftit,  apparet: 
atqne  eo  major , quu  pullus  ortui  > feu  e#tui  propinquior 
eft,confpicitur:  prarierea non exadi  in cacnminc , fed 
quadantciius  ad  latus  > neque  *qualis& plana,  fed  obli- 
qua vifitur:  ntajorque  e(t,  ubi  roftrum  pulli  confiftit  : 
pneterea  vero  a primo  etiam  ovi  ortu  opacum  circulum 
prvo  nummulo  ilmilcm  vulgo  foldino  exterius  adverfa 
luce  refert , ovo  fril icet  cacumine , & acutiore  parte  una 
manu  appnchenfa  in  oofto  veri)  ovo  cortice  ac  mem- 
branis detrafiis  manifeftiftima  eft,  non  unicam,  neque 
vulgarem,  fedplures,  & eximias  prrebet  utilitates : id- 
que  omni  tempore  aprimaipfaovinatalidie.  Quae  fani 
cavitas,  pro  ut  magnitudine  varia  eft , lic  nfus  varios 
praedat,  in  univerfum  autem  omnis  utilitas  ab  aere , qui 
io  ca  continetur,  dependet,  & fluit.  Itaque  utilis  eft,  ut 
minima,  ut  parva,  ut  magna,  & ut  maxima.  Veldi- 


E T P*U  E L o/  ■ *93 

«as,  utilis  adrefl  in  cavitate  contentus,  afpauciftimus, 
ut  pancus,  jit  copiofior , & ut  copiofiflimus : nutrurfus 
tertio  dicas,  eft  utilis,  & in  primo  ovi  ortu,  Aperto- 
rum tempus,  quo  ovum  non  fupponitur,  tum  vero  ut 
fuppofirumeft,  & fetum;  tertio  u’t  grandior  pullus  fi»* 
ftus;  ultimb  ut  exdufioni  propinquus. 

Itaque  pro  diverla  cavitatis  magnitudine,  & aeris  co- 
pia varia , & ftatu  ovi , & pulli  vario , ita  varii  ufus  fe  (e 
exerunt:  Etenim  utmiiqgia  d prima  ipfa  natali  die  ovo 
utilis  eft  ad  ejus  eventationem , confcrvationemque , Ut 
ver6  parva  in  ovo  fuppolito , & prima  pulli  conceptio- 
ne, dum  cor  palpitat,  & arteria:  ad  ejus  refrigeratio- 
nem attracto  a corde . & arteriis  adre.  Ut  rurfus  magna 
in  anfto  pullo  ad  ufum  refpirationis  prrebendum : qui 
tempore  pullus  ampliore  eget  refrigeratione,  qua:  es 
refpiratione  comparatur.  Denique  ut  maxima  ad  vo- 
cem praebendam,  ut  pullus  i cortice exciudatur.  Etenim 
in  priino  ovi  ortu , & eo  nondutmfuppofito , & feto  , 
minimaqne  cavitate  donato,  exigua  cavitas  tantum  aif- 
ris  continet,  ut  ovi  calorem  eventare , ac  moderati  re- 
frigerare , confervarcquealiquandm  valeat. 

Uti  autem  ovum  fuppefitum  eft , St  jam  pulli  con- 
ceptio fcquutaeft,  quo  tempore  cor  palpitat,  & arte- 
jfe , tunc  ex  cubantis  calore  exiccante  major  reddita 
cavitas  plus  adris  continet,  quo  ad  cor  imprimis»  inde- 
uc  totu  m corpus  vitali  calore  jam  affe&um , refrigeran- 
um  fufriciat : ideoque  & cor , & arteria:  pullu  perpe- 
tuo adrem  in  cavitate  contentum  attrahant. 

Tertius  cavitatis  ftatus  eft , rufii  pullus  grandior  fa- 
Bur , calorque  audus  jam  copiofiore  indiget  adre , ut 
refrigeretur  : quo  tempore  refpiratio  jam  exigitur : & 
ad  rem  trahit  pullus  refpiratione  accita , fed  omninoexi- 
gna,  ac  mitillima,  qua  adrem  trahit  pullus  potiris  'jier 
ipfius  fecunda:  membrana:  poroAjuain  ab  ipfamet  ca- 
vitate; quod  cavitatis  tanquam  fepimentum  membrana 
fit , atque  fretus  intus  in  membrana  concludatur  : fed 
nonnihil  quoque  ^ trahere  confonum  eft  ex  eo  fpatio, 
quod  inter  pullum , & membranam  intercedit. 

Quarta  cavitatis  utilitas  eft , tum  pullus  jam  tam  au- 
Bus  eft  , ut  refpiratione  indigeat  valent  tore , qua  non  am- 
pliils  per  ipfius  membrana:  poros  ex  cavitate  adr  traha- 
tur , fed  ab  ipfamet  protinus  cavitate  fine  membrana: 
obftaculo,  quo  tempore  roftro  pullus,  quafi  refrigerii 
neceflitatecoaftus,  pungit,  & aDrumpit  membranam, 
& ita  patula  tafta  cavitate  refpiratiooem  agic  per  libe- 
rum adrem  in  cavitate  contentum  : qui  hoc  tempore 
longi  copiofior  eft,  quod  cavitas  ab  iisdem  caufis  au&a 
magis , A amplior  ita  tacta  eft , ut  peni  ovi  medietatem 
axjuet. 

Ultiniacavitatisutilitaseft,  eum  jamusqui  adeo  au- 
iftus,  Sc  perfeftus  pullus  eft,  ut  per  os  nutriri  poflit , ob 
idque  cxclufiemr  tempus  inflet : propterea  quod  neque 
amplii^  ea  relpiratione , qua:  i cavitate , & adre  in  ea 
contento  fuppeditatur,  neque  eo  alimento , qui  inferiis 
ex  ovi  humoribus  fuggeritur , fed  utroque  exteiiiis  adve- 
niente opus  habeat : prihs  autem , & citiiU  indiget  ex- 
teri» adre  quam  cibo , cum  alimenti  adhuc  aliquid  intus 
fuperlit:  in  duo  cafu  jam  pullus,  qui  durum  corticem 
pnerollri  mollitie,  & corticis  i roftro diftantia,  eoque 
intra  alam  adftri&o,  rumpere  non  valet,  jam  (ignem 
matri  dat  rumpendi  necelllratis : id  quid  per  vocem  t f- 
ficitcmiiTam.  Etenim  pullus  tunc  ita  robuilus  eft,  &ca- 
fi  b vitas 


D e O v*o 

vitas  tilm  ampla fida , & a£r  itacopiofift  contentus,  ut 
jamadauda  impenfiiB refpi ratione , exufflationera quo- 
que ,&  vocem  emittat.  Etenim  cavitas  ficutl  a principio 
perexigua  eft , ita  fenfim , fenfimqueexiccatione  lubin- 
tir  ampliatur , quoilfque  ampliftima  reddita  jam  propter 
copiofum  contentum  ai  rem  exufflationem , & vocem 
promere  pollit ; atque  eam  fane  vocem  profert , qua:  in 
primo  ortu  naturalis  pullo  eft , fortique  quidpiam  peten- 
tis fignificatrix : qui  etiam  ejjjetiiis  audiri  facili  a quo- 
quo poteft:  praiterquam  quod  Pliniuslib.  io.  cap.  n- 
SCu/iriJt.6.  dthift.  an.  eap.  j.  id  ipfum  affirmat : vide- 
licet vigefuno  die  (i  moveatur  ovum , jam  viventis  intra 
putamen  vocem  audiri : pipitenim  pullus  aliquantulum 
(inquit  Arift.)  Qua  pulli  vocc  iftetante  protinus  audi- 
ta, quafi  necdTitatem  rumpendi  corticem  cognofcens, 
ut  nimirum  pullus  externo  (ruatur  aiire  pro  fui  conlerva- 
tione,  aut  Ii  mavis  dicas  pulli  diledique  filii  confpicien- 
di  defiderio  ftttans  a§eda , jam  roftro  corticem  rumpit : 
qui  non  difficulter  abrumpitur,  cum  eo  loci  propter  ca- 
vitatem jam  diu  humoribus  deftitutam  , & a contento 
ai!re,.&  calore  exkcatam  fragilior,  friabiliorque  eva- 
ferit. 

Vox  igitur  pulli  primum , & maximum  Tignum  eft 
ejusdem  exitum  quasentis , externoque  aCrc  indigentis^ 
Quam  itaexadi  Gallina  percipit , ut  ii  forti  fortuna  fo> 
tar.s  pulli  vocem  internam , infernamque  efle  dignofeat , 
tum  furfum  pedttius  ovum  revolvat,  ut  ea  duntaxat  par- 
te, qua  vox  venit  fine  ulla  pulli  roxa  corticem  abrum- 
pat. Addit  & alterum  fignum  Hipp.  inlib.  de  natura 
pueri , pulli  fcilicet  cx  ovo  exire  petentis  : videlicet 
quod  pullus  ubi  alimento  deftituitur,  fortiter  movetur, 
uberius  alimentum  quirens  ( & pellicuke  circum  dis- 
rumpuntur : & ubi^nater  fentit  pullum  vehementer  mo- 
tum , putamen  exfcalkns,  ipfum  excludit , quod  vigin- 
ti  diebus  fit. 

Jam  igitur  patet  quot,  & quam  irfignes  utilitates 
omni  tempore  d memorata  proveniant  cavitate,  maximi 
autem  ad  pulli  tum  generationem  , tmfi  confervationem. 
Qua:  omnia  optimi  intelligentes  mulieres  in  fupponen- 
dorutp  ovorum  ratione  vcrfatl , ovum  ad  cubandum  non 
fupponunt , mfi  fex , feptens  ve  dierum  intervallo  ab  ortu  : 
quo  tempore  ovum  cum  prius  eflet  plenum,  aut  exigua 
nimiscavitate  praditura,  jam  ab  ambiente  exliccatur, 
tliecriturquc , 6c  ita  cavitatem  majoiem  ea  partecor.- 
trahit,  & effortnat : id  quod  ex  Plinio  confirmatur,  qni 
ova  cubari  intra  feptemdies  edita  utiliflimum  protulit: 
vetera , aut  recentiora  in  foecunda  cerfet : ideoque  ubi 
ovum  recens  cubandum  fvbjicitur , infeliciter  (occedit 
conceptio ; itaque  redi  dicunt  mulieres , plerunque  fuf- 
focari  pullum , quixi  ovum  nimis  plenum  fuppoiitum  fir, 
& omni  feri  cavo , & aere  deftitutum,  3ut  qu.lmpau- 
cillimo : tametfi  Columelta  recentiilima  quoque  fuppo- 
qendaeflefcribat:  quitamcnfi  requieta  fupponantur ; 
non  vetuftiora  admittit,  quam  decem  dierum:  recen- 
tiflima  commoda  e(le  ova  voluit  ad  fupponendum , quo- 
niam cum  in  obtula  ovi  parte  albumen  tenuius  lit , facili 
a calore  cubantis  co  Joci  albumen  exiccatur,  & cavitas 
«najor,  acnecefl/iria  psratur  In  quo  cafu  oportet,  & 
anni  temporis,  Sc  conflitutionis,  & omr  mo  ambientis 
aeris  l.nbere  rationem;  quo  fit,  ut  redi  a Columella 
fs  n.mfir.  recentiilima efle  fupponenda ova,  proptetea 
q-wti  ai»  Kouw. , uLiipfedcgeiut,  calidior  cum  fit,  fta- 


E T 


P U 


LEO. 


timexficcare  albumen,  & ovi  cavitatem  fufficientemad 
ufum  commodum  parare  poteft.  Ideoque  in  hac  Pata- 
vii regione  tutius  (ni  fallor)  eft  ova  fupponcre  requieta: 
qui  cavitatem  jam  antea  paratam  habeant  fufiscientem, 
huic  enim  communis  eonluetudo  fubfcribit. 

Ex  quo  etiam  (equitur,  veriflimuro  illud  eflefignum, 

3uo  mulieres  orumreetns  ad  forbendum , aut  non  recens 
ijlinjuut , aedifeemunt,  videlicet  fi  ovo  adopopittam 
lucem  pofito,  mauuquefupracrailiorem  ovi  parffm  fij- 
perpoiitam  t cavitatem  aut  adede,  aut  abefle ; aut  fuion 
extoto  abefle,  (altem  exiguo  numifmati  fimiletn  adede 
confpiciunt  : fi  enim  cavitas  nulla  appareat,  aut  per 
quam  exigua,  recens:  fin  major  confpicitur,  requietum 
efle  ovum  pernofeunt.  • 

Habent  etiam  aliudfxnum , quod  prae  didum  fequi- 
tur.  Eft  autem , ut  ovo  adverfa  luce  pofito , fi  lucem 
ovuropervadere , ita  ut  tenuius , dariusque  diaphanum 
intusconfpiciatur,  fignum  eft,  recens  ovum  efle : con- 
tra fi  lux  intusobfcurior^ifitur,  tum  diaplianum  erat 
lius ; fignum  eft , requietum  ovum  exiftere : ratio  eft , 
quia  primo  tempore  ovi  humores  tenuiores  funt , poftea 
vcrocralliores  fiunt , dHfipat^idelicet  tenuioribus  par- 
tibus : unde  & cavitas,  & ^Hbani  corporis  denfitas, 
feu  craflities  fequitur- 

Propter  quam  caufamalbedo  etiam,  qui  diaphano 
proxima  eft , & ovi  levitas  quoque  recentis  ovi  figna 
iunt ; nam  fi  leve  ovum  eft , recens  efle  fignum  eft,  quod 
levitas  arguat , plurcs  innatos  aereos  fpiritus  in  ovo  in- 
tus adhuc  contineri,  qui  abexterno  aere  adhuc  nonfint 
diftipati , & ita  leve  ovum  reddunt : Unde  nonnulli  ovo 
duntaxat  manu apprilicnfo , & librato  an  recens,  vel 
requietnm  fit , agnolcunt.. 

Xjltimum  ffnum  eft  ovi  rugofitas , vel  ut  melihs  dica- 
mus , quid  medium  inter  Levigatum . i rugofum , quod 
in  noftra  lietrufca  lingua  dicitur  ruvido,  hic  rufpido. 
Ubi  enim  ovum  larvigatum  eft , fignum  eft , efle  requie- 
tum,- contra,  fi  rugofum  : ratio  eft,  quia  (i  in  utero 
ovum  larvigatum  eflet,  facili  ex  feiplb  exiret,  & ante 
tempus conftitutum  tum  fuopte  pondere,  tum  larvore 
ex  utero  foras  elaberetur  : requietum  autem  ovum  li- 
vorem contrahit,  quia  minima:  illius  extuberantia:  ab 
externo  acre  exitcantnr,  & complanantur  Ultimo 
ovum  recens  prope  ignem  ficcum  politum,  fudat:  re- 
quietum minimi. 

Atque  lvec  de  ovo , feu  de  animalium  ex  ovo  genera- 
tione oida , fufficiant.  Qua:  libenter  tanquam  commen- 
taria, feu  expolitionem  in  capita  ab  Arift.  deovo*con- 
fcriptaconflitutoda  candido Ledori  cenferem,  acpro- 
ponerem,  ni  invitus  i fummo  omnium  praceptore  in- 
terdum defledere  coadus  eflem. 

• 

C O I T E R I. 


CO  i t i s.  e S Trafl.  de  Ovts  & Pullis  Gallinaceis  hic 
habet. 

Ova  in  plerisque  avibus  generationis  primordium  a!> 
avibus  feminis  fumere  Zephyria  C hypanemia,  ideft, 
fubventanea,  quixi  alias  herilia  & irrita  vocantur,  & 
absque  maris  (emine  excufa  funt  demonftrant.  Circa 
brumam  itaque  in  gallinis  communibus  fub  diaphra- 
gmate ubi  cava  vena  ex  jecore  prodiens  diaphragma 
perrumpit  > ienfira  ac  pcdctcsUm  multi  parvi  « fubflavi 

globuli 


Digitized  by  GoogI 


* D i Ovo  i 

globali  ex  mero  vitello  qMati , cumularim  ob  ventris 
brevitatem  cumularim , minimi  fecundum  ventas  lon- 
gitudinem, ut  in  viperis  & ferpentibus  oviparis  monilis 
ex  coraliis  f.  magnis  margaritisconflatiinftar  juxta  inte- 
Itina  utrinque  extenduntur.  Eo  in  loco  fovendis  ovis 
aptiilimodoriiimDrimls  , deirdi  circumpofitarum  par- 
tium ligamenta  dilatata  fingulis  ovis  lingutas  membranas 
venis  arteriisque  refertas,  ut  indi  nutrimentum  au- 
gmentumque acciperent  impartiunt.  Globuli  in  princi- 
pio pauci  & parvi  numero  & quantitate  audi  majores  & 
inferiores  primb,  poft  reliqui  ad  priorem  uterum  pro- 
truduntur , ex  hoc  ad  fecundum , a fecundo  perfeda  pro- 
rumpunt; qui  v.  ratione,  mmc  per  utriusque  uteri  ex- 
plicationem declarabo. 

In  gallinis  duo  reperiuntur  ultri , quorum  alter  ela- 
tior exiftit , <Sc  lati  inteflinuli  in  gyros  circumvoluti  for- 
mam repnfentat  albo  colore  praxiitus,  vacuus,  Scdor- 
fb  annexus  I me  inventus  eft.  Superiori  regiOhc  pertin- 
gebat ad  imperfedorum  ovorum  cumulum  fub  diaphra- 
gmate k dorfi  ligamento  dependentem , cui  beneficio 
temrillimi  membrana1  alligatus  erat,  hic  deprehendere 
non  potui  foramen , per  quod  inchoata  ova  vel  ovorum 
feminaria  in  hunc  ingrediantur  uterum.  Conflat  a. 
primus  uterus  ex  Juaiui  t unias . Mteml  nimirum  & 
tfiterna  , interna  eft  alba , multis  rugis  referta , lic  n.  an- 
te juflum  tempus  ova  non  elabui.tur,  externa  finiilisefl 
peritomo , qua;  k vena  cava  ramos  fatis  infignes  vena- 
rum, ah  aorta  arterias  multas  ad  uterum  ducit.  In  hoc 
ova  valdi  augentur  & album  confequuntur. 

lAltcr  Si  inftrior uterur , per  quem  galli  femen  im- 
mittitur longitudine  adxquat  dimidium  digitum , confe- 
quirur  orificium  anguflnm  & llriduin , quod  ad  crafli- 
tieni  ovi  perfedi  dilatatur , uterus  v.  hic  laxi  ovum  com- 
prehendit. Sui/lantu  ejus  eft  crafla  atque  ex  propria 
imuropriaque  (ivi  d peritonaeo  mutuata , conflatur  r«- 
mci , externa  haec  peritonaei  tenuis  atque  plurimis  venis 
arteriisque  intertexta  eft.  Interna  f.  propria  craifior  eft 
multo  & minonbus  paucioribusque  valis  perfidi.  Ute- 
rus hic  fecundus  terminatur  aci  glandulas  duas , qute  re- 
num in  avibus  vicem  lubire  exiftimanrur,  iftic  habet  ftri- 
dtam  orificium  fphin&erisirtftar,  quod  i fecundo  utero 
excipitur,  haud  dubie  fphin&er  hic  dilatatur  & conftrin- 
gitur  rurfus,  dum  ovum  ingreditur  & ingreffum  eft. 
Otticium  hujus  eft  ovum  excoquere , & calore  fuo  ira 
irdurat%,  ut  putamen  confequatur , num  v,  hirysrolifi- 
cum  galli  femen  impartiacur  me  latet.  Uteri  cervix  fatis 
longa  craflaqueeft.  Haftenus  de  ovorum  origine  & ab- 
foluta  perfectione , nu^c  de  pullarionc  Anno  1 564  tnen- 
fe  Mayo  Bononia:  inftigante  me  D.  XJIy/fe  ^S/tdrovanJo 
duas  gallinas  ad  incubationem  proclives  felegi , eawm- 
que lingulis  ij  ovafubjeci,  fingulis  diebus  unum,  quo 
licc  duo  pracipui  cerneremus  nimirum  originem  vena- 
rum, atque  quid  primi  inanimali  gignebatur,  aperui. 

In  primi  Jiei  ovo  vidi  luteum  coi.fequnttim  circulum 
album,  non  admodum  magnum,  in  cujus  medio  ejus- 
dem coloris  pnndtum  fivi  orbiculum.  F.x  circulo  flue- 
bant duo  germini  quorum  alter  cfaflior  & longior  altero 
exiilebat , vitellus  fluidior  atque  recentis  ovi  luteum. 

1 1.  Die  vidi  duas  tenuiflimas  pelliculas  ceu  membra- 
nas, quaram  altera  putamini  immediati  adhifit,  alte 
ra  ahquantispir  k putamfne  diflitl  fubftantiat%ovi  in- 
volvebat, in  cacumine  enim  fpatiutn  exiguum  fuit  va- 


T P U E L O.  195 

cuum.  Vitellos  clarus  erat  ad  cacamen.  Vitelli  media 
pars  candidior  reliqua  parte  cernebatur.  In  medio  don- 
fpexi  quid  femini  Iimife.  Punitus  Si  circulus  inventi 
fimt  fub  membrana  involvente  ovi  fubftantiam , atque 
fibris  quibusdam  afpcrfi  , album  ut  vitellus  aliquanti  li- 
quidior folito,  fubftantia  alba  vitro  fimilis  , quam  vul- 
gus femen  galli  exiftimat , aliquanto  du  rior  extitit. 

III.  Di:  in  albumine  fuit  nulla  deprehenfa  mutatio  ,’ 
at  punitus  I.  globulus  I anguineus  in  vitello  ante  inventus, 
jam  in  albumine  potius  repertus  manifefti  puHabat , fim- 
deb3tque unum  ventramum,  utex colore judicarequi- 
vimus  , qui  in  duos  feiflus  multos  emifit  ramufeulos , qui 
circuli  modo  pullantem  punitum  ambitire.  Hi  ramufeulf 
fiiffblciebantnr  membrani  temiifliml , qua»  tum  munere, 
%im  fubftantia  fecundinam  exprimebat.  T res  itaqoe  fijc 
repertifunt  membrari , quarum  prima  putamini  afleri-' 
bitur , fecunda  ovi  univerfi  liibftantii , tettia  fccun- 
dinat.  • 

1 V.  D'e  pertudi  ovum  ab  obtufiori  parte , & primi 
occurrit  fpatiuni , adeo  vaaium  ut  artiailum  digiti  prio- 
rem facili  admiferit.  Album  juftar  aqua:  ob  tenuitatem 
diffluebat , globulus  & reliqua  majora  funt  reperta,  puV- 
fabar  a glooulus,  vafa  minimi.  Ab  altero  latere  glo- 
bul  i tres  libi  mutuo  conjuniti  colore  tranilucidi , vitro  fi- 
mili  reperti,  ab  altero  latere  duo  rami  (ivi  vafa  arteriis 
nondiliimiliaextitire,  qui  tamin  non  pulfabant.  AU 
bumineeffufo  in  confpeihim  prodiit  vitellusfatis  liqui- 
dut , & hinc  indi  fanguinc  quoijuomodo  confperfus. 

V.  Die  deprehendimus  fecundam  membranam  to- 
tius ovi  fubftantiam  ambientem , Si  multis  venis  perfu- 
fam,  ital  putaminis  membrana  liberam  & validam,  ut 
absque  offenfione  cum  ovi  fubftautil  extrahi  potuerit, 
aperta  hac  membrana  globulum  fanguineum  pulfantem- 
que  vidi  profundius  (olito  fublidiffe.  Sumpfi  utriusque 
gallinx  quinti  diei  ovum,  6c  in  altero  apparuit  tantum 
globulus  pulfans  informis , adhuc  fanguinc  utcunque  cir- 
cumfufus  cum  fuis  venis  ut  ante  diftum.  Globuli  a latere 
exiftentes  colore  tendebant  ad  nigram,  habeKinrquc  in 
medio  minores  adhuc  globulos,  quiconjunfti  cereorum 
quoquomotlo  reprefentarunt , tertius  globulus  non  nili 
in  magnitudine  mutatus  fuit,  in  albumine  vife  funt  par- 
tes dilhniilares , quarum  quidam  tenues  a<F candorem 
accedentes,  quidam  crafflorcs.  Vitellus  facillimi  cum 
albumine  confundebatur.  In  altero  ovo  manifefte  Caput 
pulli  apparuit  pro  ratiore  corporis  maximum  & in  eo 
utrinque  k lateribus  unus  bculus  fub  niger,  qui  in  me- 
dio perlucidus  confpiciebatur.  Inmedjp  Oculorum  ter- 
tius globulus,  k capite  dependebat  reliquum  corpus 
oblongum , non  longi  a capite  Cor  vel  orbioris  pullans 
fitu*,  unde  8c  vem  vi  fi  funt  primum  dnccnftriginem. 
Nullam  hic  potui  deprehendere  hepatis  veftigium  , ita 
interna  erant  cotifufa. 

V I.  Die  pritcr  reliqua  qtne  omnia  fnere  majora 
vidimus  abobtufiore  parte  poft  membranam  primi  al- 
bumen , hafebatenim  luteum  in  fundo  in  albumine  pul- 
lus vivus  animatus  & omnibns  fuis  partibus  adumbratus 
fluduabat.  Caput  uro  ratione  corporis  maximam  illi 
cancellum  erat.  Nihil  pritepoculos  uerfeaius&  majus 
obtinuit,  potui  enim  fcd  cum  aliqui  diflicultatp  in  oculis 
omnes  tunicas  & humores  a fe  mutuo  drfcemcre.  Por- 
ro inter  duos  oculos  in  fuperiori  regione  apparuit  glo- 
bulus fatis  majfius  & pellucidus  , qui  cerebrum  re- 

fib  1 pri- 


196  De. Ovo  et  Pullo.  * 


prafentare  vifus  eft , infta  oculos  erat  roftro  quid  fi- 
nules 

VII.  Dic  omnia  mantfeftiusfefevifui  obtulere , pri- 
mo pellicula;  tres,  pradertim  tertia,  fecundina  dioa, 
venas  fuffiilciens  , & omnem  liquorem  circumdans , 
emi  do  liquore  candido  cum  flavo  animal  exiguum  & ru- 
di minerva  efformatum  prpdiit.  Caput  illi  erat  ceteris 
corporis  partibus  tum  majus  tura  perfe&ius.  Dignofce- 
batur&  Cranium  & roitrum  exquifitius,  reliquum  cor- 
pus cum  membris  informatum.  Ex  vifceribus  nullum 
potui  diftinguere,  tum  auia  ventri  tlioracique  inclufa 
erant,  tum  quia  intus  necuum  veram  8c  manircftam  deli- 
neationem confequuta  erant,  undique  enim  confufa  cer- 
nebantur. 

VIII.  Die  inveni  omnes  partes  majores  magisqu*l 
dtflincaras,  & Crura,  &Alas,  ita  ut  jam  pulli  elbgiem 
{epraclentarit , validiori  motu  in  ipfo  albumine  feipfum 
volvebat.  Praeter  harc  reperi  venas  fatis  confpicuas  in 
pulli  umbilicum  immiflas. 

IX-  Vidi  fecundinam  Venarum  tum  multitudine 
tum  magnitudine  auftam , denique  8c  copia  (anguinis 
folito  turgidiorem  , transfudaverac  etiam  fanguinis  te- 
nuiflimi  nonnihil.  Poft  Secundinam  vifui  occurrit  pullus 
fluitans  in  albo  & utrinque  a lateribus  vitelli  dimidium, 
tanquam  vitellus  in  duas  aquales  partes  diflefttus  fuiflet. 
Vafa  umbilicalia  multo  erant  majora.  Pullo  exempto 
detraxi  membranam  propriam  immediati  pullum  cin- 
cintem,  r.efcil.  in  humore  periret.  Jamomnibus  paiji- 
busnbfolutus,  & poris latis,  ex  quibus  pennarum  pri- 
ma1 radices  projrupturx1  erant,  undequaque  confpicie- 
fiantur.  Caputomnium  maximum  extitit,  oculi  v.  per- 
feiiiilimi , & fuis  palpebris  donati.  In  Capite  vidi  tres 
globulos  tranfparantes,  & fimul  avium  cerebrorum  fi- 
guram cfFormantes.  Inferiores  omnes  a collo  partes  ad 
Integram  naturalemque  figuram  perduita.1.  Foris  inpe- 
ifore  i cordis  regione  pullatio  apparuit.  Cor  fuam  ha- 
bebat formam , & colore  fubalbidopr.-cditum,  pulfabat 
etiam  extra  pullum  diu.  Jecur  fub  pallidum  ■ Ventriculus 
Inteflina , Codae , & omnia  alia  vifcera  admodum  fluida, 
atque  flaccida  reperiebantur.  Albtiminisdtiplcx  fubdan- 
tia,  & lingula:  lingulis  membranis  propriis  comprehen- 
fa.1.  Alter* portio' fuit  tranflucida,  & pullum  innatan- 
tem continebat , altera  lenta,  craflaSc  pallida  tanquam 
excrementitia , albuminis  portio  in  ovi  fundo ha-fir. 

X . Diei  ovum  habebat  fecundinam  folito  aliquanto 
robufiiorem,  venasfanguine  foris  irroratas.  Frrtus  vi- 
tello tanquam  pulvinari  inftratus  omnibus  partibus  ab- 
folutus:  fetnor.f,  dot  fum&  clunes  erant  pr  imo  radici- 
bus pet.uarum  obdu&ar.  Corpus  vel  ver.ter  pulli  capite 
aliquandil  major.  In  oculis  omnes  tunicas , omnes  hu- 
mores , & exterrui  velamenta  urpoti  pulpebras , atque 
membranam  qua  ni&itant  vidi.  Cerebrum  fuos  bibebat 
confra&us  & gyros , Cor  v.  naturali  figura  & colore 
candido , ut  partes  fpermaticx  praditum  : Pulmo  ac 
Colr.T  erunt  cltormat*.  In  ventre  i:  ferior  i Jecur  ab  albo 
colore  adrubicundumcendeb.it,  Ventriculus  atque  ia- 
teflina  candididlma.  Prodibant  ex  (cetus  Ventre  juxta 
anum  duo  vafa  umbilicalis  ad  vitellum  tendentia.  Exem- 
pto pullo  deprehendimus  majorem  partem  albuminis 
abfumptam , & quod  fupererat  cradum  excrementum 
exft  itifle,  a vitello  v.  parum  vel  nihil  abfccdidc, 

XL  Die  nullam  nili  qua  mnaagnititfhr.c  eft  cogno- 


vimus diffidentiam , manifellte  atque  eaput  creverat 
pennae  fuppullularant.  Foctu™nalbo  & tenui  liquore, 
vitello  incumbens , natabat , fub  vitello  hcefit  cradum  & 
vifcidnra  albumen. 

XIL  Die,  praeter  cactera  confideravimus  membra- 
nas & humores , Membranae  fuerunt  quatuor , quaua 
Prima  roborisgratia  putamini  conceda  eft  ■ ita  enim  va- 
lide putamen  tragilidimum  unitum  confervat , ut  ovum 
recens  &crud#m  ne  a viro  robuftillimo  fi  acutiores  par- 
tes utraque  manu  comprimantur  rumpi quidim  queat. 
Secunda  totam  ovi  fubftatitiam  ambit,  deprimitur  & 
conflringitur  pro  Ovi  imminutione , & contraftione , & 
liac  ratione  inhibet  partium  Ovi , qua;  facile  commotio- 
ne cum  omnia  liquidiora  tempore  incubationis  reddun- 
tur, fieri  potuit , confulionem.  Tertia  pra-bet  Vafisfu- 
ftentaculum  atque  ftabilimer.tum , Arteriis  enim  atque 
Venis  eft  referta,  extrinfecas  fanguine  fubtili  confpcr- 
fa  totum  ovum  circumdat,  & fecundina:  munere  (ungi- 
tur. Tertiam  fequebatur  Membrana  pullo  propria , qu* 
fimul  cum  pullo  aqua:  non  pamm  continuit , vifum  mihi 
eft , hanc  tunicam  livi  Membranamjuxta  umbilicum  di- 
latari, & vafa  umbilicalia  inveftire,  ad  pullum  quod  at- 
tinet, major,  folidior  fiiit,  & majoribus  pennis  obdu- 
chiserat.  ExtremHati  fuperioris  & inferioris  roftri  ad- 
lia-fitquid  albi  & laxi , quod  (emina;  dicunt  prohibet* 
frugum  apprehenfionem , quapropter  fimulatque  pulli 
funtcxcluli  boc  album  avellunc. 

XIII.  Vidimus  Cubitantia:  ovi  minorem  quantita- 
tem, pullum  majorem  atque  magis  pennatum,  nihil 
pneter  h*c  peculiare. 

XIV.  Dic  quantum  Ovi  albumini  abfcederat , tan- 
tum pullo  augmenti  accedit,  erat  etiam  totus  parvis 
pennis  obteftus,  liquor  pellucidus,  craflus  & viccofus  , 
minori  quantitate  folito , propria  membrana,  ut  & vi- 
tellus pellicula  vafis  referta  continebatur.  Umbilici  va- 
fa vifafunt  milii  numero  quinque  ede,  quorum  una%e- 
na  membranam  tertiajn  f.  (ecundinam , cni  multos  ra- 
mos impartiebatur , petebat.  DuzKrb  alite  versa:  per 
tunicam  vitellum  inveflientem  dideminabantur.  Pr.vter 
has  venas  reperi  inter  vafa  umbilicalia  duas  arteriolas , 
anfra&uofi  vermium iuftar  ad  vitellum  tendentes,  in- 
fertionemanimadvcrteienon  potui. 

X V.  Dic  vafa  undique  per  fecundinam  diffufa  fuere, 
& adeo  tenues  habebant  tunicas , ut  levi  comaftu  cultri 
vulnerabamur.  Effluxit  fanguis  valdi  rubicundas  & te- 
nuis- f lac  va&  ab  uno  ramo  latis  erado  per  mediunt 
chorii  longe  extenfo  protliere , difleda  fecundina  ef- 
fluxit aquoli  Iciinon  parum.  Btinde  veficula  f.  mem- 
brana in  confpechim  venit , in  qua  hmrebat  fcctus  in  aqua 
nayrns,  & fimul  vitellus  propria  membrani  conclufus 
hac  membrana  fecundina:  ut  in  tortu  humano  aninios 
chono,  annexa  erat.  Vitellus  in  duas  partes  manifefti 
divifus  coharebat  vix  fpatio  dimidii  digiti  latitudines, 
una  tamen  utrique  parti  fuit  membrana , qua:  ex  umbi- 
lico f-  cute  pulb  enata  fuit,  reliqua  fuperioribus  refpon- 
debant. 

X V I.  Vidicraflam  vilcofamque albuminis  membra- 
nam , undequaque  feri  abfumptam , & arteria;  pullantis 
ramum  didipacam  inter  membranam  vitellum  cirgen- 
tem,  membrana  pulli  & luei  eadem  erat , alia  qua;  augeri 
debuere  majora,  quasimmirauioportuitminorafunt  vila : 
inter  cSUra  Venter  erat  fobto  tumidtot  & crallior:  io 

ventre 


/ Google 


De  Ovo  et  Pullo. 


1 97 


ventre  vifem  plurimum  increroenfi  fumpferanc.  Xn 
Ventriculo  reperi  fubfiafitiatn  chylofam , cujus  6m  ma- 
jor portio  fuit  infineftomacH!,  juxta  ventriculum.  Ex- 
tra ventrem  pendebant  vafa  duo  vermium  indar,  qui 
potius  inceftinuquam  arteriis  aflimilabantnr. 

XV1L  Qic  vidi  & inter  tertiam  & quartam,  & in- 
ter quartam  & pullum  fubftantiam  aquolam , fed  pau- 
cam , deinde  ex  umbilico  vidi  prodire  arteriam  unam , 
tres  venas,  &apophyfm  ab  inteilinis  ad  vitellum,  vena- 
rum dure  ingrediebantur  Venas  Mefaraicas,  tertia  ad 
cavam  , arteria  magna  transfeendens  Ventriculum  in- 
ferebatur in  Cor,  utaliasvidi  Inteftina  extra  umbilicum 
aliquousque  propendere,  & meatus  ex  inteftinisab vi- 
tellum pervenire  vidi.  Hoeces  dur illimi,  nimirum  pu- 
taminis inftar , inter  membranam  quartam  & pullum  de- 
prehendebantur In  Ventriculo  repertum  eft  chyli  non 
parum  cum  aqua  permixtum.  Vitelli  non  parum  inven- 
trcm*ttraftumfuit,  pofitns,  fitus,  dcfcriptiomArifto- 
telis  refpondcbat. 

X V 1 II.  Deprehendi  iqter  membranam  quartam  & 
pullum  quid  excrementi  veri  ex  pullo,  quarta  membra- 
na involvebat  luteuin  & pullum.  Pullus  luit  totus  plu- 
ciofus  & ventricofus.  Separat^fclli  membrana  reperi 
propriam  vitelli  membranam  mims  vanis  refertam , at- 
que medii  ex  parte  cum  vitello  jam  in  longum  expro- 
dudo  in  ventrem  raptam , vifeofum  & album . cujus 
mentioeft  fada,  omnino  abfumptum  fuit.  In  pullo  ven- 
triculus , qui  admodum  creverat , continuit . & parum 
ferofi  humoris , & plurimum  materiei  candidi  calci  in- 
ftar, quod  credidimus  chylum  efle , tale  m.  quid  ex  in- 
teftiriseffluxit. 

XIX.  Die  pullus  habuit  Caput  deorfum  inclinatum 
fob  dextra  ala  & dextro  crure  reconditum.  Aquofus  hu- 
mor erat  imminutus,  ubique.veri  fceces  inveniebantur 
inter  tunicam  quartam  & pullum  , fic  & aquofus  hum6r 
quo  totusjiullus  madebat.  Vitelli  membrana  confpicui 
vifaeft  acute  pulli pronafei , atqueex  contradione  hu- 
jus membrani  vitellum  intus  rapi  atque  abforberi , ut 
etiam  jam  feri  abforptus erat,  pnter  hanc  impropriam 
membranam; obtinuit  & propriam  multis  venis  & arte- 
riis refertam.  In  ventre  vidimus  ea  qui  ante  fedperle- 
diora,  nihil  vitelli  ( ut  Alb.  magnus  vult)  in  inteftims de- 
prehendi. Habebat  janiTcftes,  Criftam , gallus  n.  erat. 
Pneterea  audivimus  pipientem. 

X X.  Dic  fu  it  pullus  eftedus , & in  putamine  IV;  re- 
periebantur  Membrani,  in  una  parte  libi  mutuo  an- 
nexi , quarum  dirt  interiores  multas  venas  & arterias 
continebant.  Ad  pullum  quod  attinet , vidimus  intustria 
Vafa  umbilicalia,  quoruntduo  vifefunt  arteria; , unum 
vena  efle.  Umbilici  foramen  occltTum  erat,  attamen  fpc- 
cilloimmilTo  facile  aperiri  potuit,  dilataro  foramine  cul- 
tello profiliit  vitellus  tunica  propria  vettitus,  Sc  in  lon- 
gum produdus,  vitelli  quantitas  paulo  fuit  minor  atque 
a principio  extitit,  colurebat  beneficio  canalis  ex  infe- 
flir-is  exprodudi  ipiis  inteilinis , arteria  Ombilicalis  eu- 


rubicundos,  advertendum  quod  pulli  gallinacei,  ut  & 
aliarum  avium  pro  propria  natura,  ratione  temporis  re- 
gionis, incubationis  affiduitate  , tardius  maturiusque 
formentur.  Columella  inquit  diebns  qnjpus  animantur 
ova  & in  fpcciem  voluertm  conformantur  ter  fextenis 
opus  eft  gallinaceo  generi,  v4rifletciej  inquit  iftate 
gallina  xviij.  die  foetum  excludunt,  hyeme  aliquan- 
do xxv. 

V E S L I N G I I 

Obfcrvationei  PhitSfophica  C r Medica  de  pulla - 
rttnt  in  ts£g}pto  exclujione  mediante  calare 
elementari. 

Cuft  pullorum  matris  incubafu  excludendorum  , 
nec  cormnua*i  nec  facilis  infpedio  detur : nafhu 
quali  divina  virgula  occafionem , qua  eorundem  . 
edudionemin  fumis  jEgypriis  adminiculante  graduato 
calore  contueri  milii  licuit,  continua  dierum  & plurium 
fimul  etiam  ufurpatione , Deo  benigr.e  adfpirante  fic 
progreftiis : 

i.  Tertie  menfn  Mprihs  calore ccelefl i fatis  jam  ad- 
audo,  infpexi  ovum  unius  diei,  in  quo  utrinqoe  gran- 
deoli  plurimis  q.  filamentis  luteo  infertis,  tumprarterea 
in  eodem  macula  albicans  & rotunda,  cetera  nihil  im- 
mutatum. 

In  ovo  leviter  i calore  alterato  ad  bafin  ovi  macula 
lentis  inftar  albicans , cui  grandcola  filis  fuiscolveret,  fub 
ea fcquentibus  diebus,  via.  i. ).  q.  Scc.  embryonis  dia- 
(pafmafefc  marifeflat,  eofriheet  cxgrandii  etranftata 
Ipermaris  materia : macula  hic  eft  corpus  lentum  fper- 
maticum  ii  lutei  mcmbranacirca  divifionem  haud  fepa- 
rahile : quod  poft  diftraliitur  in  partes  divertas.  Primo 
die  nulla  venularum  umbilicalium  delineatio  conlpi- 
citur. 

i.  Secunde  di;  circulus  rubeus  elegans  in  lutei  mem- 
brana verfus  balin  ovi  declinans  ; m hujus  medio  fub 
membrana  portiuncula  qu  edam  fpermatica  hordei  gra- 
num referens,  in  quo  verfus  partem  fuperiorem  macula 
fubrotunda coloris  magis obfcuri , inqua  palpitare  quip- 
piara  videbatur : ciandinesutrirquefuperftites. 

j.  Tertio  venula  limiliter  in  oibcm  cxtenfa , in  cujus 
medio  vermiculi  inftar  afearidis  in  fprrnm  feperius  con- 
voluti elhgies , parte  fiiperiore  craflior  & rotunda  pro  - 
tuberantia  iriigr.irur  ; idque  fuh  lutei  menfprona , ab 
utroque  latere  venularum  mitiutiilimis  ramis  (lipara. 
Hujus  parte  fuperiore  ubi  venula  tantum  confpici  potuit 
turgidior  & amplior,  motus  evidcntHlimns  videbatur 
fyftolcs& diaftoles , duabus  boris  clapfis  pqftmiam  i for- 
nace exemptum , dimidia  verb  poftquam  fradum  ovum 
fuerat,  calori  tamen  folari  expolitum : citcrum  corpn- 
fculum  nulla  partium  adbuc  notabili  diftindione  confpi- 
cuumfoit,  ad  quod  tamen  utrinque  grandeolorum  fila- 
menta lefc.  porrigere  videbantur.  Inipexit  hun%motum 


quam  ante  vifii  eftpulfare,  & in  cor  inferi.  Venibim 
implantationem  moliebantur  in  vera  norti  ramos  longe 
abnepate.  Ex  ventriculo  difledo  effluxit  chylus  folito 
magis  flavus,  cum  pauco  aqua:,  ex  ingluvie  aqua,  ex 
redo  inteftino  fceces  fub  virides , jecoris  ad  luteum  colo- 
rcuMuagis  quam  adrubicundum  color  tendebat.  Pulmo 


jus  in  xvij.  dici  ovo  mentio  eft  habita  multo  apertius  I Illuftriflimus  Jo.  Donatus  Cosfi  Ver.  In  Memphi  Jf.~ 
-a — m,—  *,  xr— gypt.  tum  Adm.  Rever.  Dn.  P.  Paulus  de  Lotiis  Dn 


Frar.c.  NordiusdidiC.  a Secretis  & domefticorum  plu- 
rimi. 

_ q.  Venula?  furfum  deorfumqoe  commeantes  latius 
extcnfi , jam  fanguine  pleni  qui  ex  vulneiatis  effluebar. 
Corpus  Vero  pulli  nominatum  oblongum , quod  venula 
Bb  j per- 


Digit 


19S  De  Ovo  et  Pulio. 

perreptare  videbatur : Superius  globofum  capituli  inftar  ampla  St  fanguintdiftenta,  Referebant  repentina  plu* 
c :m  duobus  punfiis  nigricantibus : fub  hoc  lenis  &rn-  viaelajJTi  Februarii  Anni  16  ji.  quiailicet  frigus  mgrue- 
bicunda prominentia  cor  exaftt  figuril  fua  referens , qui  bat , & fpiracula  claudi  nift  poterant , plus  quam  ^ooo. 
rnotufyftolesftdiaftoles  admodum  concinni  moveba-  pull.  interiifle.  Item  ova  Crocodllarum  i pifcatoribus  in 
trr,  etiam  qnatuor  elapfis  lutris  poft  exemptum  ovum  Nilo  capta  quia  cortiftm  non  habent  adebdenfatn  furni 
4 furno:  fpe&antibus  fupra di&is  , & Viro priftantiili-  calore  a fe  exclufa  : quemadmodum  caponum  indica- 
nto D.  Dominico  Savio&c.  ex  hac  vena:  manifelW  pro-  rum,  anfcrum,  anatum,  columbarum,  avicularum, 
dire  videbantur , reliquum  coipufculum  uniforme.  Strutii  ova  ob  duritiem  non  polle. 

j.  Quinta  die  verfusbafiniuper  lutei  tunica  embryo-  io.  Decima  die  corpus  jam  camofa  fubffanria  rir- 
risdiaf|Tafma  grandius  &confpeftius  fe  offerebat,  tri-  cumdatum,  oculorum  orbes  palpebrarum  integumenta 
busdiftindfumrcgionibus.omnibfcexfanguibift&alb)-  dimidiatim velabant.  Roftrum integram , Sccoravuifb 
cantibus.  Superior  anterius,  dua*  prominentias  habet  canite  ultra  hor*  partes  duas  concinni  movebatur.  Um- 
quic  cerebro;  pofterius  unam  qui  cerebello  debetur,  bilici  vaia  in  tres  propagines  diffundebantur  fed  cum  m- 
omnes  tamen  pellucidi  &muccidi:  tum  prominentias  crclcewe  fcetudura  membrana  fenlim  fi  baii  introrfum 
duas  feuoihes  oculorum  nigricantes  cum  uvatforainine  abfcedit.  Veni  etiam  umbilicales  non  tantum  in  lu- 
albicante,  atque  ture  pro  cotpufcuh  pirfportror.e  admo-  teum,  fed  & albumen  fpargebantur , grandinumque 
dum  ampla:  interius  cavitas  quidam  roftro  diffinda,  portiones  adhuc  fuperftites  infpictente  Adm.  Rev. 
. cartera  informis.  Media  regio , cordis  motufcabundi  r.  Paulo  de  Lodi.  • 

confpicuus cum  venis  utrinque  turgidulis prateipuedeor-  1«.  VnJectma  cerebrum  univerfum  jam  confiften- 
fum  abeuntibus.  Inferior  regio  nullis  diftiqda  partibus , fiam  acquifiverat  aliquam  ,.olleo  rudimento  munitum , 
circa  dextram  partem  pun&o  rubicundo  infignita'  Ex-  per  quod  venae  & arterii  per  linus  cerebri  fparii  per 
trema  duobus  conflabant  proceflibus  pedum  fcilicetru-  cervicem  aflurgentes  confpici  potuere , in  medio  potif- 
dimentis:  veni  4 medio  quaff  prodeuntes  magis  audjc  fimum  rubefcens : c^krum  craticula;  hinc  inde  pedus 
& pleni.  obvallabant , tui!)  clavularum  & extremarum  partium 

o.  Sexta  omnia  jam  ampliora  confpiciebantur,  vena;  offa  duritiem  aliquam  conlecnta  cumfttrno  : Videtur 
per  mediam  lutei  circumferentiam  extenfi,  motus  non  nontotaduratunica,  fed  pars  ejus  interna  tenuior  ablce- 
tantumcordis,  fed  etiam  pulmonum,  qui  auricularum  dere,  nam  & illa  8c  vitelli  membrana  adhuc  integra; 
potius  cordis,  obfervabilis,  vena  circularis  hic  etiam  tum  grandi  no  fa-  fubftantii  non  parum  per  quam  infi- 
nondum  divifa.  Ad  epatis  fedem  rubedo ; tum  vafa  ex  gnes  vena;  procurrunt.  Abfcedenti  membrani  verti 
umbilico  erumpentia  fanguine  floridi  coloris  referta:  ampli  umbilicales  erant  connexi,  qurcumipfa  a dura 
alarum  quidam  projediores.  membrana  prolabente  cum  vitello  & albore  fcetu  facil4 

7.  Septimo  vitelli  membrana  magnam  partem  venis  fcparabiles erant.  Fcetuscxtra  luteum  quidem  repertus : 
umbilicalibus  referta , eaqueduri  membrani  adhirens.  Primis  tamen  diebus  extra  ejus  membranam  haud  pro- 
Luteum  ipfum  dilutius  & pallidius , & embryo  partibus  dierat , nifi  jam  amplior  fadus , nili  dicendum  fetum 
omnibus  major , potiflimum  capite , corde , ob  motum  fupra  lutei  membranam  gigni , & cum  ipfa  albugine* 
evidentiorem.  Ex  abdomine  prodeuntia  vafa  umbili-  tunici  accrefcere : dor.ec  grandior  tkftm  cqm  aibugi- 
calia  omnino  majora  per  lutei  membranam  fparfa.  Dorii  nea  membrana  ob  gravitatem  feparetur. 

fpina  verticillis  fuis  diftinfta,  pedes  in  digitos  partiti,  1 1.  Foetus  pulmones  exa&ius  contuebar,  qui  obejus 
ventris ver6extenf»5partescontraherevidebatur.  Gran-  ‘refolutioncm  immobiles  forfan,  cor  interrm  languido 
do  ex  hafi  ovi,  ampla  fatis  embryoni  filamentis  fuis  motu  fecontorouente,  cujusmorus  ad  auriculas  Scba- 
conneftebatur : aderant  & alarum  leves  protuberanti*,  fin  primum  ordiebatur,  poft  reliquo  parenchymate: 

8.  03nvo  tofus  embryo  amplior , & inglomumqua-  arteria  umbilicalis  motum  cordis  fiibfequebatur.  Fpar 

fi  convolutns , oculi  nigricantes  cum  albouveiforami-  jam  rubicundius,  fub  quo  folliculus  bili*  turgidus.  Dor- 
ne,  tam  ampli  ut  vix  in  adulta  itate  majores  eile  finn  jam  pennularum  primordiis  maculofiuii , membra- 
queatit:  roftri  portio,  tum  arterii  trachei  canalis  jam  nant  tenuem  duri  particulam  elle,  totalis  feparatio 
confpicu.a»  Cor  eleganti! [ime  conformatum  fanguine  offendit,  fpedante  Patre  Paulo  de  Lodis.  Vaforum  um- 
diffluens  uberrimo , ad  cujus  motum  & pulmor.cs  cor-  bilicalium  duo  tantum  trunci  exuiffbilico  prodeunt,  4 
citari  videbantur.  Epatis  parenchyma  jam  in  confpe-  quibus  vena  in  luteum,  arteria  in  albumen  quaii  tota  di- 
ffini fe  dabat,  colore  nonnihil  flavefeente  pnditum,  ftributa,  videlicet  ubigrandmofum  ik  lentius  exiffit. 
tum  fiomachi  lacculus  inteftinonim  gyris  continuatus.  1 j-  Pulmones  adhit  quieti,  vaia  umbilicalia  duo 
Vaforum  urnbihc.  dui  arterii  ex  iliacis  jam  erant  ob-  tantum,  ex  quibus  arteria  ffatini  in  duos  amplillimos  ra- 
vi* , tum  3c  vena,  fed  «jui  ex  amplo  cavi  trunco' potiris  mos  bifurcator , omnes  iniigniter  turgentes  & albugine* 
originem  ducere  videbatur:  alarum  apparebant  remi-  tunici  cum  crafiiore  albuminis  paite  adbitentia  ; ut 
pia , & pedum  colume!!*  cum  digitis  magis  exprefli.  non  immerito  tunica  ab  albumine  iplo  profefta  videatnr. 
Totus  fg  tus  cum  ovum  aperiretur  mori  quodam  coti-  Pullus  hinc  inde  nigricantibus  pennulis  infignjtus  caput 
vjlfivo  concutiebatur.  Socunda  ir.fpe&ione  totus&  par-  ( fupra  peftus  contorquet,  reflexis  ibidem  alis . pedesve- 
tibus  extremis  le  movebat : Epar  inteffinafle  ventriculus  ru  capiti  applicat : magna  pars  tum  lutei  tum  albuminis 
optim4 conformata : bilis velicula non  aderat:  alburni-  fupereft, (ea utrumque lentius  evafit:  humidttas tenipor 
nisgraudirofa  fub  lautia  ipfi  a cauda  quafi  cobirebat.  fetus  potius  excremer tum  videtur. 

<3-  Corpus  r na  totum  ovo  aperto  commovebatur  14.  Decima  quarto  maximam  partem  corpus  jam 
irfjncienrellluf  rifimoDorato.  In  oculis  ctyftalius  jam  pennulis  nigris  & albicantibus  obfitumerat:  caput  uni— 
coiiipicuus.  Epar  adhuc  lutei  coloris.  Vaia  umbilicalia  verfum  exigua Cruftuia  obductum:  hiabat  aliquoties  di- 
ti idO 


Di  Ovo  e 

du&o  roftro  cum  durius  trafbuetur,  nec  vox  percepti- 
bilis nec  pulmonum  in  eo  motus. 

Foetus  tenuiilima  tunica  ab  albumine  profe&a  circum 
datus,  in  <]iuu)uiil  ferofi  : albuuvtn  cum  lutei  macula  al- 
ba  pemtiilmii  cohaxera  .-.vafonifn  umbilicalium  major 
pars  inalbumioupartemcrairioremdiiTtpata»  & cum  ea 
rcficcatafenfirochony  tunica:  eonneditur.  . 

i(.  In  pullo  una  arteria  umbilicalis  ampla,  per  lobos 
epatis  fupra  ftomachum  aTcebdena  fub  corde  originem 
tralietis.  Item  vena;  dux  colore  fanguinis  admodum  ab 
arteriadilcrepantes,  quxoriri  non  ex  e pate,  fed  altius  i 
vena  cava  : & lue  quidem  io  luteum  & cum  eo  ut  etiam 
intedinacobatrent:  illa  libera  in  albumen  craflius  fparfa, 

& undique  cum  chorio  quod  corticis  membrana  adhm- 
ret  connexa.  In  eodem  pullo  albuminis  ftfiduum  in  quo 
chalazia  elegantiflima  cum  albicante  lutei  macula  co- 
hatrebat.  Vivebat  cum  praecedente  pullo  14.  horis  poft- 
quami  fumo  exemptus. 

i{.&  16.  Pullus  jam  totus  pennatus  capitique  pellis, 

& oculis  palpebra;,  qiSe  penitius  addu&e,  ronrredtatus 
roftrum  diducebat,  citra  tamen  vocis  emiiGonem.  A 
corde  diftin&i  quid  primo  fc  concitabat  motu , quod 
utrum  auricul*  ejus  edent  an  pulmones,  nondum  adeOi 
diftuxftum  fuit : quod  potius  pulmones  edent  , perfua- 
(leb.it  amplitudo  partis  commota- , qua-  tota  rubicunda , 

& utnnque  cordi  ailiftebat : tum  quod  pulmonum  alia 
vcftigia  non  obfervaripotqgrmt.  Stomachus  amplus  ad- 
modum , qui  totus  materia  ladi  coagulato  fimili  refer- 
tus , cujus  portio  gtiain  inteftinoram  aliqua  parte , imo 
& extra  fetum  repei  iebatur , forfan  id  ejus  excremen- 
tumcralTius:  at  cur  in  ftomadio ' Albuminis  pars  feri 
tota  conferopta , cuius refiduum  lentum  arteriis  umbili- 
calibus pertextum  albuginea;  tunica  adluerebat : artet  1# 
umbilicalis  a vena  optimi  diftingui  potuit  colore  magis 
iaturato,  qualis  in  principio  fuit  m-venis  omnibus:  dein- 
de moruli 

Retulit  Senior  operarius ; ignem  utraque  parte  fumi 
cujuslibct  per  decem  faltem  dies  adhiberi , quibus  elapfis 
ignis  fubducitur , ovorumque  pars  dimidia  fn  fupcrioretn 
fumi  partem  transfertur , dimidia  altera  inferiore  relin- 
quitur ; fpiraculis  omnius  pro  conditione  aeris  vel 
apertis  vel  cannabe  obtlRris.  Circa  decimum  hypene- 
mia  & infecunda  ova  ab  utilibus  ad  radios  folares  uni- 
cuique furno  per  foramen  fornicis  medii  incidentes  di- 
fcernere,  adeoquefequeflrare norunt  'Ab  initio  usque 
ad  finem  operis  ova  multiplici  indigent  tranfpofitione , 
partira  ob  calorem  qui  in  omnibus  squalis  ede  debet , 
rtim  ob  fitum  ipfius  embryonis  quem  experientia  nro- 
t varium  ede  debere : tranfponuntur  vero  ante  lucis 
exortum , meridie , fole  occumbente , media  node , id- 
que  opera  adidua. 

1 7.  Foetus  cum  albuginea  membrana  k duri  facili 
jjm  feparabilis  fuit , quin  & fetus  fingulari  aliqua  febrili 
tunica  velut  amnio  involutus  videbatur.  Concitatio  illa 
quam  pulmonum  arbitrabar,  revera  ipfarum  auricularum 
aut  ventriculorum  ad  bafinobfcrvavi : quod  jam  pulmo- 
nes ad  latera  ampli  & rubicundi  confpicerentur , cum 
thorace  connexi  & immobiles.  Excrementorum  magna 
parsutiara  extra  foetum  ik  quafi  peculiari  vedcula  fu- 
Icepta : nec  deerant  etiam  liquida  feu  aquofa  fefbm  feu 
urinam  forfen  oitendentia. 

1*.  ContreSatus  admodum  refedabatur  v «iebatur - 


tPuLEa  199 

qne  evohmistenui  quafi  amnio  ami<9os : pulmo  &cor 
eximii  purpurabat,  epar  veto  ex  albo  luusum.  Albu- 
men  totum  jam  confumptum , refidua  lutei  ipifiioris  ma- 
gna portione  q«e fetus quali  (Sagulum.  Renes,  lien  & 
cartera  vifcera  optimi  perfefta. 

19.  Foetus  jam  fortior,  totus  tamen  intra  feas  tuni- 
cas proprias  chorion  fcilicet  & amnion  contentus.  Ade- 
rat & excrementorum,  tenuiorum  & crallorutn , aliqua 
portio:  lutei  pars  cum  fero  erat  connexa,  imo  in  abdo- 
men fetus  jam^ittrahi  ceptum  erat , qua;  licet  amplam 
materiam  referebat  vifeofam , in  quibusdam  Icatis  feb vi- 
ridem & corruptam , quod  melior  pars  in  nutrimentum 
jam  facdlit : V idebatnr'adhuc  arteria nmbilicalis  dextra 
per  eam  fparfa , altera  jam  vena  in  albuminis  exiguam 
portionem  diffufs , qua;  inftar  dilatata:  veficc  cfiori? 
cum  vafotum  umbilicalium  maxima  parte  adharrebat. 
Pulmones  prae  cattii^omnibus  partibus  rubicundiores, 
hinc  cor,  deinde  renes,  epar  ex  luteo  albicans.  Totum 
feparavi  celbpliagum , in  cujus  piedio  bui  fic  indar , abe- 
maliuconfpiciebatur.  Intedinis  excrementi  quid  &bi- 
liofi  viridis  aliqua  parte  inerat.  Hiabat  aliquoties  fed 

10.  Foetus  amplidimus.  Valbrum  umbilicalium  uni- 
cum tantum  fuperfkescum  albuminis  exliccati  portiun- 
cula. Totum  luteum  latis  magnum^i  abdomen  jam  erat 
attra&um  cum  duobus  vafis  umbilicalibus , qux  arteriae 
videbantur,  at  revera  vena;  potius , perlati  patens  jam 
ante  abdominis  foramen  per  quod  intediua  alias  procide- 
bant: eo  tempore  nonuum  corticis  rupturam  aggredu» 
erat:  ex coma&u valdi concitabatur. 

11.  Jam  cortex  cum  membranis  transverfim  partefe- 
periorediviluserat,  per  quam  aperturam  roftrum  fe- 
tus oculis  obvium  erat:  nihil  per  ipfem  & membranam 
intra  corticem  refiduum  erat , una  tamen  vena  umbili- 
cali cum  cor.denfati  albuminis  particula  fupcrftite,  & 
cradbrum  excrementorum  aliqua  colluvie.  T otum  lu- 
teum in  diftento  abdomine  continebatur,  cui  duo  vada 
qua:  arteria:  videbantur  connexa.  In  ftomaebo  materia 
jam  magis  citrina  & portiuncula  qiwdamj  viridis:  inre- 
ftina  biliofis  excrementis  plena : antequam  cortex  rum- 
peret jr  jam  pibilabat  pradente  Adm.Rev.  Patre  Paulo 
deLodis:  peitus  totum  fobinde  elevabatur. 

Biduum  poftquam  erumpit  citra  nutrimentum  degit 
lefhilo  & calore  confeetocontentus , fi  interea  temporis 
non  divenditur,  ovi  luteo  (cibo  fcilicet  confundi)  ci- 
batur. 

Fumi  conclave  habet  urnim  amplius  anterius  & con- 
vexam in  quo  operarii  ftabulantur : unum  item  vel  duo 
alia  in  quibusova  allata afiervantur : ex  priore  angud® 
fed  brevi  flexu  ad  partqm  itur  qua;  fumos  fpcffcat  quae 
cum  aliis  admodnm  humilis  & ft#ftaob  calorem  qui  cir- 
ca foperiora  convexorum  major  eft.  Horum  ad  mini- 
mum quatuor  ede  debent , ut  locus  fit  mftir  balnei  un- 
dique calidas,  tum  libi  invicem  oppofiti.  Extruuntur 
ex  lateribus,  extni&i  ligno  congefto  identidem  feccer- 
fo  exqpiliti  prius  ficcantur,  lateresque  nondum  codi 
indurantur. 

Fieri  hoc  opus  in  univerfo  i€gypto  & etiam  Alexan- 
driae  confiat  : nec  vel  pluvias  aut  caloris  mutationes 
operar  ii  diligentia;  detrahere:  fieri  etiam  pofle  in  Eu- 
ropa fi  tempus  eligatur xitivum,  feritem  ovorum  copia 
ptadto  fit. 


Erant 


200  De  Ovo 

Erant  aotem  fiffnorum  numero  fedecim,  ficututrin-  ! 
que  o&o  % eflent  oppofiti.  Situm  habent  admodutn 
declivem,  ut  pitecipua  eorum  pars  fubterrafit,  reliqua 
pars  aggella  fenfim  terr?  folo  cqatquaru».  Eurous  quili- 
l)ct  duas  habet  partes  f.  orgafteria , fuperiovem  fcibcet 
& inferiorem : fuperior  gibba  eft  feu convexa,  inferior 
feti  quadrangula  : diftinffar  funt  pavimento  crafio  ex 
trabibus  ligneis  tenui  lutoinduibs,  & lateribus  impofi- 
ti>  fitina  compage  conftru&um , in  cujus  medio  foramen 
quadratum  longitudine  & latitudine  quinque  feii  pal- 
marum; huic  in  convexo  furni  fpiraculum  imminet  la- 
titudine ft  longitudine  fpitamam  adaquans. 

Eidem  huic  fumi  fepto  tramvcrfo  anterius  & pofte- 
riusfocus  eft  connexus,  quia  pavimentum  denfum  ad- 
«fuodum , in  quo  alitur  ignis,  componitur  ex  lateribus 
amplis  craliitudine  duorum  digitorum , confeflis  4 te- 
naci luto  quod  ad  Solem  exficcatum  : uterque  fecun- 
dum latitudinem  internam  furni  produftus;  in  longitu- 
dine quatuor  palmos,  profunditate  vero  duos  tantum 
continens. 

Inferior  pars  furni  foramen  habet  feu  oftiuiti  anterius , 
cujus  altitudo  pedem  unum  cumpalmistribus,  latitudo 
pedem  & quatuor  feri  digitos  continet. 

Connexa  furni  pars  tria  continet  uflia , quorum  unum 
anterius,  duo  ad  latera  pofitafunt:  anterius  altitudine 
duorum  pedum  &*uonim  quafi  digitorum,  latitudine 
pedis  unius  & trium  feri  palmarum  : lateralia  furnos 
dextra  larvaque  vicinos  relpiciunt,  horum  latitudo  ad 
baiin duorum  pedum,  altitudo  duorum  pedum  Scferi 
trium  digitorum  ; adeoque  omnia  illius  capacitatis  ut 
ea  operar»  toto  corpore  perrepere  pollint , fuo  tempore 
cannade  diligenter  obftruenda. 

Spiracula  prater  id  quod  in  medio  convexi  eft  duo  re- 
periuntur,  quorum  unum  fupraoftium  inferioris  erga- 
ileriifub  diaphragmate  furni:  alterum  ad  fupernam  re- 
gionem oftii  lateralis. 

Longitudo  interna  furni  eft  in  ergafterio  fuperiore 
feptem  pedum  & quafi  trium  palmarum:  inferiore  toti- 
dem pedum  & paqjp  plus  minusve.  Latitudo  furni  parte 
fupernn  St  inferna  quinque  pedibus  interni  producitur. 
Altitudo!  fiwdo  ad  convexam  furni  partem  feptem  pe- 
des & quinque  feripi  digitos  complcaitur.  A fepto  ad 
convexum  altitudo  eft  quatuor  peuum , & digitorum  to- 
tidem : a fundo  ad  fcptum  transverfum  eft  altitudo  duo- 
rum pedumS.' fexdigitorum : rehquum  fepticraffitudi- 
r,i  alhgnatur.  Murorum  aut  parietum  craliities  infignis 
eft,  ut  anterior  oftii  fuperior is  paries  pedem  unum,  & 
tres  paimas  continet,  & loquor  hic  de  polibus  geome- 
tricis non  vulgaribus.  Atque  ha:c  furnorum  quantitas  eft 
quorum  unusquisque  feptem  ovorum  millia  completi] 
poteft.  m 

Intermedium  , feu  porticus  inter  furnos  oppofitos  fu- 
perius  convexum  habet , cum  fpiraculo  cuilibet  furno 
rcfpondcnti  pro  numero  eorum  ; inferius  in  quadras  di- 
flinflum,  luto  exaltato,  cui  ambulantes  operarii  infi- 
ftunt  pedibes  nc  pulli  exdufi  conculcentur.  Hujus  in- 
termedii altitudo  eft  feptem  pedum  3c  digitorufii  circi- 
ter ofto-  Latitudo  duorum  pedum  tantum  & totidem 
ferini  pabnarhm.  Spiraculum  etiam  janua:  imminet : 
oppofitaveropartrpars  feu  latus  in  fmum  efformatum 
elt  in  quo  cannabis  reconditur. 

Materia  ignis  eft  fimus  equi  ( vel  bnbalinus , ) palea  nu- 
triti, qui  exi  iccatur  Sc  pulv erizatur. 


ET  P U E t O. 

Penes  Cophdias  Chriftianos  pullitiei ; geometriae  ? 
arithmetica:,  licerarum,  artium  mechanicanim  in  M.~ 
gyptoveftigia,  tanquam  genuinos  incolas  remanferant. 

Repetito  infpexi  ovorum  feriem  Anuo  1 6 j x.  7 . men- 
fis  Maji  in  Maamel  vifta  parum  i Pyramidibus  diftante , 
p radente  D.  Grydio  MeaicoGallo.  Ovum  quod  primam 
alteratkmem acceperat  feu fijndatjpnem feminis.  Inhoc 
fupra  luteum  quod  rctulam  partem  fpedabat  chalaxium 
infertum  videbatur  latis  grande  per  quod  albicans  quafi 
crafliufculum  filum  tranfibat- 

In  ovo  quod  fex  horis  calori  erat  expofitum , fupra 
luteum  confpiciebatur  corpurculum  rotundum  albicans, 
in  cujus  medio  aliquod  ex  luteo  flavefcens  quafi  cen- 
trum , magrptudir.c  feminis  Sesban , quod  forte  cordis 
rudimentum.  Subeo  flavum  f.  luteum  ovi  in  rotundam 
quali  (offulam  fubfidcbat , qua;  fpermatica  materia  ple- 
na videbatur. 

In  ovis  duobus  qua;  duarum  dierum  cumdimidio,  foe- 
tus exiguum  corpufculum  fuperius  quafi  recurvum,  quod 
in  fbfiula  fupra  luteum  confpicua  & femine  vel  albumine 
plena  delitefecbat.  In  hoc  cor  pevfe&i  elformatum  & 
fanguine  turgidulum  admodum  concinni  movebatur . 
fpeffante id ipfum  llluftrifiimojo. Donato,  & DoAiffi- 
moD.Georcio  Philipono  .agitatione  duabus  horis  pro- 
pemodum  ab  effra&o  cortice  durabat , quamvis  tribus 
horis  ante  4 fumo  exemptum  effet  Paulo  inferius  pro- 
dibant vena  dute  umbilicale^  quse  ex  ampliore  trunco 
in  tres  minores , Sc  tandem  minimos  utrinque  fparge- 
bantur.  Arteria  umbilici  ex  proftuxtofmus  re&e  forium 
ferebatur  per  lobum  Jecoris  amplo  trunco  fub  corde  im- 
plantara.  Corpufculum  totum  vix  afearidem  magnitu- 
dine fopercbat , nifi  quod  fuperois  partibus  fonglobatius 
•onfpiciebatur, 

F.par  in  excluio  pullo  ex  pallido  luteum  ; fedCor  fta- 
tim  rubicundum.  Ventriculus  coagulo  plenus.  Excre- 
menta intra  Chorium  & Amnion  albicantia,  pulmones 
rubicundi  & obfcuri  coloris. 

Ovi  feiur.dum  heras  accuratior  ivfpeffie. 

ANno  iC-,6.  Ovum  jo  hmj  fub  gallina  fotum  ex- 
hibebat in  luteo  maculanflitundam  pallidulam , fi- 
milis  coloris , ambiente  orbiculo  circumicripto.  In  ejus 
medio  coqius  exiguum  fpcrmaticum  rotundius  colle- 
ftum , qucxl  fenfui  oculorum  pon  tamen  fatis  fibi  con- 
flanti agitari  videbatur. 

Ovum  jtf.  herarum,  in  luteo  pallidius  flavefeentem 
maculam  exhibet , fed  fuffufis  quali  umbeculis  hinc  inde 
variegatam  atque  direptam  lunata  tamen  fui  rotunditate. 
In  medio  fublidet  albidum  corpufculum , rotundum  an- 
nuli  indar  feu  circuli , in  cujus  medio  ftnus  aut  fubfiden- 
tia  quadam  obfeurior  : in  oppofitis  lutei  partibus  an- 
nexum albumen  Sc  grandinetis-  Simile  plani  in  alip 
ejusdem  temporis  fe  obtulit.  In  utroque  albicans  in  cen- 
tro corpufculum , remota  membrana , ftyio  conta&um 
nondum  cohxrentiatn  obtinebat , fed  quali  fluidum. 

Ovum  15.  hararum  maculam  exliibet  pallidius  fla- 
vam, alio  deinde  candidiore  quafi  orbiculo  fucciivftam. 
In  medio  album  corpufculum  feminis  lentis  effigia,  in 
medio  Snuofum , in  quo  in  longum  porre&us  quafi  exi- 
guus vermiculus  afcaikh  parvulo  fimilis. 

Ovum  duorum  dierum  ii  8.  herarum , vermiculum  ma- 
jorem 


D * Ovo  i 

jorem  exhibet , ftiperina  elobofiorem , fubobfouro  ibi- 
dem punito  ir  (ignitum.  Tctnm  corpufculum  rubicun- 
da fatisque  ampla  quafi  linea  fecundum  longitudinem 
pervadit,  qua:  vena  fdlicet  cava  & arteria  magna  con- 
junita  funt.  Sub  medio  utrimque  ramum  porrigit.  Sub 
capite  furfum  porrigitur  ramus , qufdeinoe  bifariam  in 
Circum  rotundatur.  Sub  globofa  vermiculi  parte  cor- 
pufculum  perexiguum , momfy(teles&  DiaUoles  etiam 
fubaSre  frigidulo  per  dimidiam  hora:  quadrantem  fefe 
movet,  quod  rubicundus  color  figura  rotundam  arguit. 
NB.  Motum  celerem  fuifle  non  fine  vicinarum  particu- 
larum agitatione  obfcura.  Membrana  chorii  latius  ab- 
fceflerat , & humor  quoque  luteus  fub  vermiculi  corpu- 
fculo  futyidebac , aqueo  lentore  fuffufus. 

In  ovo  duerum  dierum  tantum , eadem  fed  obfcurius 
apparebant,  maculi  tamen  inaKjualiter dirempta.  Mo- 
tus cordis  velox,  fed  ob  bumid.  & frig.  aeris  conftitutio- 
nem  brevi  ceffans. 

In  ovo  fed  duor  dicrcxuBo/  ab  incubatu , luteum  va- 
riis orbibus  depidum  confpidebatur , quorum  centrum 
albicans  corpofculum  continebat,  ambitus  integer  & 
minor , primus  fcilicet  croceus  circumfufa  obfcuriore 
linea  terminabatur : alter  major,  qui  crocei  pariter  fed 
magis  faturati coloris , hunc  circumdat  tertius  pallidior, 
variisque  nubeculis  quafi  albefeentibus  variegatus  & di- 
remptus, fequitur  luteum  & forfan  ob  hum.  &fng.  ae- 
ris conftitutionem  haud  pervenit  ad  perfcftionera. 

Qvum  J utrum  dierum  EJ6.  herarum  vermiculum  ex- 
hibet limilem ; & ejus  umbilico  vafa  duo  dexerorfum 
tevorfumque  , tertium  , item  deorfura  porrigebatur, 
Cruculutn  tanquam  extra  corpus  i protenfis  vatis  pen- 
dulum , veloci  St  ordinato  motu  etiam  poli  hora:  qua- 
drantem concitatur,  fenfim  exinde  tardius.  Capitis  ob- 
fcurum  rudimentum , fublidebat  juxta  illum  fuper  lu- 
teum corpus  albicans , quale  primo  dic  exa&o  confpici 
folet. 

Ovum  uniur  diciherarumquc  18.  in  cujus  medio  fub- 
Cdentia  gemina  major  & minor  aqua  veiuti  turbidula 
plena  , per  eam  vermiculum  reterens  corpufculum, 
oblongum , fupemi  globofum , ob  fummam  pelluddi- 
tatem  non  facili  conticuum , ab  eo  inferias , dextror- 
fum  item  laevorfumque  rubicundae  lineola:  fubtiliflinue 
ramificabant , non  continuati  dufhis , fed  raiuutilfiroo- 
rum  quafi  punctorum  congerie  conjugatx.  Sub  ipfo 
alia  deinde  furfum  porre&a , hinc  inde  in  circulum  didu- 
citur, fimiliterpun&ulisadunata.  Supra  hunc  orbiculus 
obfcurior,  deinde  alius  pallidior,  circa  quem  iterum 
alius  nubeculis  quafi  variis  diremptus , qui  denuo  ab  alio 
extimo  pallidiore  , & magis  continuato  fuccingirur. 
Motus  cordis  non  perceptibilis,  eratque  tempus  matu- 
tinum frigidulum. 

In  ovo  exafto  jam  bdue  corpufailum  longuli  pro- 
tenfam  erat , quod  linea;  infignis  rubicunda  totum  per- 
meabat. Motusineocordis&  vidnae  auricul*  evidens, 
velox  per  hora  quartam  perfoverans.  Sub  eo  furfom 
du&usfemidiameter  in  circulum  continuati  duihisfinSi- 
tiir,  intra  cujus  peripheriam  punfta  inferius  plurima  di- 
fpcrfa , qua  pariter  ab  utroque  fcetus  latere  venularum 
propagines  innumera  furfum  deorfumque  difleniinan- 
tur.  Ramus  peculiaris  autem  ad  circumferentiam  fertur, 
quemadmodum  in  progi  eifu  reliqui  etiam , circulo  undi- 
que hifccnte.  A ci.c  imferentia  etiam  aliquot  ramuli 
introrfuni  feruntur , fed  breves. 


T Pullo.  QOI 

Ova  duo , uniur  diei  C?  hor.  t s.  continebant  fcetus  cor- 
pufculum , vermiculi  inftar  extenfum  , ob  pelluciditatem 
cognitu  difficile ; Vafa  umbilicalia  ob  fummam  tenuit»— 
tcra  araneorum  textum  aquanda , & corculi  pun&um  , 
r.on  nifi  intepefeente  demum  ovo  fpeftabili»  fuere : por- 
rigebatur corpufculum  fupra  finus  quafi  duos , majorem 
& minorem  , qui  profundior  .&  albicans  corpus  conti- 
nere confpicitur,  quod  per  initia  contuemur.  Corculum 
fumma exilitatis,  micare  fubinde  & furrigi  vix  tamen 
evidenter  judicabatur. 

Ova  duo  jam  exado  biduo  fimilia  offerebant  viful 
qua  ante,  excepris  pungis  & ramulis  i peripheria  ia- 
trorfum  fpe&antibus. 

Ova  duo  uniur  diei  tS  jg.  herarum , corpufculum  exhi- 
bet fupemi  globofum  fed  extenfum  , ob  pelluciditatem 
perceptu  difficilius , cujus  caput  infimi  repofitumcon- 
lwcieoatur,  reliquo  vermiculo  in  longum protenfo.  Sinu» 
albidius  & in  femi  Luna  formam  fmuatum  corpufculum 
continet,  quod  alius  deinde  & oblongior  ladonquefinus 
ample&i  confuevit.  Vaforum  umbilicalium  & in  dn- 
cumferentiam  & per  latera  didu&orum  fubtiliflim*  Sc 
vifumpari  fugientes  flridura  aderant , punftata  ferie 
coharentium.  Intepefeente  ovo  fubglobofa  didi  cor- 
pufculi  regione  cralliuiculum  punduni  agitari  videbatur, 
oculis  in  re  minutiilima  vix  fidem  fibi  promittentibus. 

Ovum  duorum  dierum  (i  n.  herarum  eadem  qua  an- 
tea continebar ; fed  fatu  mortuo  cor  non  pullabat , ad 
cujus  vas  umbilicale  dextri  lateris  corpufculum  candi- 
cans confpidebatur.  Ovumalterum  ejusdem atatis  foe- 
tum optimi  vivum  exhibebat,  pulfu  cordis  & unius  late- 
ris auricula  evidentillimi  & puerulorum  pulfu  celeriore. 
Corpus  ejus  infigne  vas  rubrum  ejusdem  coloris  i corde 
quafi  prorenfum  .circa quod  amplillimum.  Quamvis  au- 
tem  afpe&u  fimplex , revera  tamen  geminum  , vena  & 
arteria. 

Ova  duo  firi  trium  dierum  lateralia  vafa  longius  8c 
mimerofms  diffufa  ad  vas  usque  drculare , quod  auobus 
lateralibus  exilius  apparebat,  & nonnihil  obliteratum: 
im6  a protenfis  lateralibus  divelli , fenfmique  iis  coi! ic- 
te nd  i videtur.  Cordis  motusevidens  celer  per  liorx di- 
midium conflans ; fed  mirum  quod  abinfigni  vafequod 
corpus  fatus  perreptat  ad  cor  (quafi  fejun&um  quid  ef- 
feti duo  exiliores  rami  porrigebantur.  Sed  mobile  ipfum 
trifolii fpccicm exhibebat,  cujus  partes  dua:,  Cor  fdli- 
cet & auricularum  una,  alternarim  evidentias,  tertia, 
forfan  arteria  defeendens , obfcurius  movebatur.  Foetus 
amplior  ad  mufea:  tenuioris  magnitudinem  pervenerat; 
Caput  amplum , 'recurvatum  verfus  peflus , atque  in  uno 
etiam  jam  manifeffus  Oculus  & membrana  uvea  cum  pu- 
pilla perquam  ptlriflima  quafi  corpus  lucieum  transpate- 
bat.  Vafaftctus  membrans  album  inis  jam  largius  lece- 
denti  nonnihil  cobamebant , quo  placidillimi  tamen  fe- 
parato,  integra:  permanebant.  Luteum  ipfum  dilutius 
bc  quafi  aqua  fuffufum , fupra  quod  fatus , prcecipui  ca- 
pitis mole  profundius  fubfidcbar.  Vafa  omnia  ejusdem 
coloris  fanjjuinem  continebant  adhuc. 

Jamfeptimus  erat  Junii  tenipusque ob  noffem  imbri- 
bus madidam  frigidiufculum , cum  hora  matutina  i a. 
infpeda  praecedente  die  hora  70  ova , fietibus  & vafis 
umbilicalibus  falvisdenui  oculis  admoverem  : dextri 
exemptos  fatus  impofui  fupra  micrnfcopii  nigricantem 
bafm.  Tura  vero  tu  utroque  amplum  caput,  Sc  oculo- 
Cc  rura 


203 

mm  livefcentium  globi  longi  magi  manifeftius  obvii 
erant.  Caput fuperni cryftalli  indar  pellucidum,  fum- 
maque  totius  cutis  in  fretu  perfpicuitas  & tenuitas.  Sub 
capite  (poftquam  foetus  in  longum  ftylisexporreihis  & 
quantum  ficti  poteft  ad  naturalem  litum  redudus)  Cor 
latis  magnum,  conoidali  figura,  albidum,  ineo  utrin- 
que  fanguis  duobus  fcilicet  locis  liatrcbat.  T umidulum 
tamen  rcliaua  fubftantia  ubi  fanguis  non  erat , aequaliter 
glacuin  nullis  apparentibus  flaminibus  aut  villis.  Hoc 
lefeabafi  (quamvis  15.  horis  ab  ovorum  apertione  ex- 
altis & dimidia  dum  in  microlcopio  lueret)  tardi  fed 
evidenter  adhuc  fe  movebat  in  utroque  fretu.  Sub  corde 
corpora  multa  alba  nondum  figuris  fuis  iatisdiftinguenda 
vifebantur , fupra  qua:  vala  umbilicalia  ferebantur. 

lnoxo  fere  quatuer  dierum  eadem  ied ampliora,  vas 
orbiculare  exile  & propemodiim  obliteratum , reliquo- 
mm  vafarum  ,ad  lefe  extenforum  quali  terminus.  In 
oculis  pupilla , fubcorde  latius  albicans  corpus,  & gin 
laltei cum  rotundiore  corpore,  ventriculi  & intellmo. 
tum , liepatisnue  rudimenta  prtu  fe  ferebat. 

Ovum  aliud  quatuorfere  Jurum  eadem  obtinebat , 
Cor  jx>li  6.  horas  frigetaltis  omnibus  per  microfeopium 
infpedum , adhuc  lenti  movebatur : fed  ob  litum  in- 
concinnem  capitis  fretus  in  hoc  & prax: edenti  ovo  figura 
naturalis  cordis  non  refii  fe  offerebat.  Aderat  album  lub 
corde  corpus,  aliudque  minus  forfanvcutriculi&c.  pri- 
mordia. Sed  etiam  a urum  rudimenta. 

In  ovo  trium  dierum  .ii  tuvu  16.  jam  elaplis  Cor  in 
microfcopio  adhuc  pulfabat  fuperni  lajiguine  dillirltis 
locis  plenum,  reliquo  traliufeminalc  albidum,  non  ta- 
men ilaccidum , fed  lpermatica  fubftantia  plenum.  In 
vifceribus abdominis  concreta  qmedam  albicantia  diftin- 
gui  nifi  conje&urahter  haud  poterant. 

In  ovo  qujtuor  dierum ; qua;  in  abdomine  funt  con- 
jedura  magis  quam  certo lenfu  diftingui  potuere.  Ala- 
rum & Pedum , cum  ouropygio  jam  rudimenta  ade- 
rant. Uterque  fietulus  quali  lubtililiimus  amnio  obdu- 
Itus confpiciebatur , aqua  icplcto. 

Ovum  /ex  dierum  exhibebat  in  capite  diftinltius  bul- 
lasquafi  tres,  quarum  dua-  polierioies,  una  anterior  St 
ipfa  intercurrente  quali  vena  fecundum  longitudinem 
diftirguebatur , fubquaad  latera  nigricantes  oculorum 
ampli  orbes,  per  quos  uveas  tunica  ii  idem  exprimens 
dentior  tufcedo , & pupilla  clari  fe  mamfeftabat.  Inter 
oculos  roftri  albicantis  rudimenta  rctufa , reliquo  capitis 
& Cerebri  jam  glaucefiere , nec  amplius  pellucere  con- 
fpiciuntur.  Circa  peitus  Alarum  produltiones  fed  ut  in 
reliquis  ollius  partibus  tunc  temporis  apparet,  rudes, 
molles,  nullisque  articulorum  ccollium  drviliombus  di- 
flinlta-.  I11  pedore  Cor , fretu  jam  ruptis  umbilici  valis 
inpelvipofito  St  propemodtnn  licco , diu  languidi pul- 
fabar.  Turgidulum  , St  duobus  finibus  languine  plenis 
diflinihim.  I11  abdome  Jecoris  albicantis  & ventris  fae- 
catus cum  intcllinis  nonnihil  evidentiora,  cum  pedibus 
produltis  fed  rudibus. 

Ovum  feptem  dierum' , circa  Caput , cranei  & palpe- 
brarum circa  balin  globoii  oculi  exortarum  quafi  rudi- 
menta habet.  Cor  remota  cute,  diluti  rtibefcere,  dua- 
bus rubicundis  auriculis  primo,  deinde  & rcliquocor- 
pore  pei  pulfuin  fe  concitante,  arteriarum  & venarum 
color  quam  diverfus.  Jecur  ut  die  lexto  obfcuri , fic 
feptimo  clarius  ex albo  luteum  colorem  acquirit.  Yen- 


D « , O V o?  * T 'P  0 it  d. 


tnculi  facculus  ideft,  & Inteftina  eum  umbilici  valis  pro- 
tradat.  Pedes  in  digitos  jam  diftin&i.  Movebatur  prima 
vaforum  diflblutione  & Spertura  ovi. 

Ovum  8.  dierum  Jbttum  perfis&iorem  habet.  Oculi 
ejus  jam  ex  dimidio  aperti.  Cor  albidius  purpurafeens, 
cum  motu  auricularum  evidenti.  Pulmones  diftingui 
non  poterant.  Jecur  4 luteo  nonnihil  ftavelcens,  cum 
Vcntriculi&  Inteftinomm facculo.  Valorum  color di- 
verfus.  fretus  ad  ovi  apertionem  movebatur-  Extremis 
fu»  lamdlftindius  articularim,  circa  collum  & dorfum 
quali  alperior  cutis  penmilanim  rudimenta  exhibebat. 
Poft  j . horas  ficcato  fretui  adhuc  pulfus  inerat , Cor  albi- 
cans quidem  fed  fucci plenam,  auriculz  rubra: , qurefe 
concitabant,  reliquo  cordis  corpore  parum  aut  nihil  in 
ultimis  fe  commovente.  Pulmonum  indicia  non  confpi- 
cna.  Lien  remoto  ventnculo  ad  latus  fe  prodebat,  ex 
albo  dilutius  rubellus. 

Ovum  'undecim  dierum  prreccdente  omnia  eviden- 
tiora habebat.  Caput  te&um  , oculos  propemodum 
apertos.  Cerebrum  addenfatius , licet  olla  cranei  mollia 
Roftri  extrema  cartilaginis  orbiculus  muniebat.  Cgr  ru- 
bicundius pollens  amplum  plenum  , juxta  quod  tamen 
Pulmones  vrfui  fe  non  offerebant.  Jecur  impeniius  fla- 
vum , & fubtus  nigricante  folliculo  bilis  inftrudum. 
Ventriculus  amplus  folidus.  LienSt  teftesinconfpe&um 
non  venerunt.  In  habitu  corporis  rhorofum  M ulculofum 
pedus  & coxa  omnino  adhuc  alba : jam  pennarum  pn» 
mitireprarflo  fuerunt,  albis  adhuc  ipiismuiculis,  fretus 
tamen  movetur  iisdem  : Diu  jam  diftedo  per  medium 
cerebro , Cordis  auricula:  fepiis  St  celerius  fe  movebant, 
reliquo  cono  languidi  ad  extremum  taradiu,  coni  lauto 

Knore  motu  adhuc  non  amplius  fe  attollente.  Sed  mirum 
icquodin  una  auricularum  pulfus  hic  ultimo  fubfiffe- 
bat . in  altera  tandem  ceflabat.  Externarum  extremas 
etiam  internodiis  diftinche  funt.  Jam  duodecim  exaltae 
erant  hora-,  cim  difl-fto  corpore,  divifo  cerebro , la- 
ceratis vifccnbus . abruptis  umbilicalibus  valis , adhuc 
cordisauiicula  le  moveret.  Arteria;  umbilicalis  amplus 
i & primarius  ramus  «d  candidum  ovi  fertur  & contra  ve- 
1 urna  luteum.  Verre  umbilicales  ad  porfce  truncum 'fe 
viWnturrcripere:  arteria:  fupra  ventriculum  per  Jeco- 
ris filliirani  ad  cor  confcendunt  quo  loco  inferantur  ob- 
fcorum.  Sani  arteriae  ex  corde  prodeuntes  confidentia 
St  eoiore  albo  inultum  ab  art.  umbiL  differunt.  Obf.  An- 
no 16J7.6.  Maii. 

H A R V E T.  • 

Singulam  confiderationir  hte  funt  qua  TraBatu  veri 
aureo  nolru  reliquit  GuiLJtLMUS  HaIVIIj,  ex 
hec , J nfixie  ceu/cripta , peacipua  excerpere  utile  , 

de  GaLinapartihurgeueratiem dicatu  cedent  ex- 
btbetlceo,  cum  erum  quadam  ntpragrtjjit , ubi  de  gallina 
cgimut , addtiBa  , neglcliii , facient  hac  ad  pleniorem,  eo~ 
ruuit  qua  Aulloteles , Coiterus,  Alderovandus , Parila- 
nuS  j al  lique  propo/uere.  explicationem , vel , ubi  rer  exigit^ 
/olidiorem  ccrrcatoncm,  rc/iitationcmvi. 

De  pencratunc  Ovi. 

TTltellus,  in  racemo,  exigua  duntaxat  papula  eft  t 
V feniiraqueaullus,  colorem  tk  magnitudinem  vitelli 

A adi» 


Digitized  by  Ot  iogk 


. D * Ovo  i 

adipifctmr;  indique  abruptus,  per  infundibulum  de- 
fcendit , & per  fpiras  cellulasque  ptoeej&s  devolatus, 
albumen  induit : licit  nullibi  (quod  redi  contra 
Jiotelem  Fabririm i obfervavit)  utero  adluereat,  nec  per 
vala  umbilicalia  augeatur  fed  , ut  pilcium , vel  rana- 
rum ova  i foris  ex  aqua  albumina  libi  parant,  & circum- 
volvunt ; vel , ut  fab® , ciceres  , casteraque  legumina, 
& frumenta,  humore  macerata  intumefcunt,  nidique 
alimentum  pullulanti  ex  fele  germini  acquirunt:  itA  fi- 
mi liter  ex  (fietis  uteri  plicis  (tanquam  ex  ubere , aut  plu- 
ant J utmmi)  albuginea  humiditate  promanante,  vi- 
tellus tibi  (vegetativo,  & innato,  qnojiollet,  calore, 
& facultate)  albumen  quierit,  & concoquit.  Idcoquein 
'plicisillis,  &cavoutcri,  liquor , albuminis faporem re- 
ferens, copiofilFimiabundat.  Atque  hoc  patto  vitellus 
paulatim  defeendens , albumine  cingitur , donec  tandem, 
in  extremo  utero,  membranis,  teltaque  duriore  aflum- 
ptrs,  ad  partum  perficitur. 

De  Ovi  incremento , Cr  exim. 

AUdiamus  Fabricium : Siculi  dicimus  (inquit)  ven- 
triculi aBioncn i ejfe  cbyhfiettimcm , 3cc. 

Nos  autem  brevitati  li udentes , (omiilis , ut  oportet, 
altercationibus)  ut  facili  concedimus , uteri  officium , 
& ufum  procreandis  ovis  deftinatutn  cfle ; ita  effigietis 
adaequatum  (ut dici  folet)  & immediatum,  in  avo  ipfo 
contineri  alleveramus;  ovumque,  non  ab  utero,  fedab 
interno  principio  naturali,  fibfque  proprio,  tum  gene- 
rari, tum  augeri  cenfeinus;  principiumque  hoc  Itota 
gallina  primum  in  vitellum  inchoatum , primamve  pa- 
pulam profluere ; quod  deinde  (ceu  innatus  calor , aut 
natura  opifex)  vitello  inhorrens,  ipfum  nutrit,  auget- 
: quemadmodum , in  unaquaque  corporis  parte , 
Itas  quaedam  ineif , qua ipl.v fingillatim  aluntur,  & 
crefcont. 

Modum  autem  quod  attinet,  quo  vitellus  albumine 
augetur,  i/injlotelct  videtur  credidifle,  m ovi/ , dum 
mollibus  membranis  obvolvuntur , canalem  umbilicalem  m 
acuta  ovi  parte  ejfe , (ubi  avi  principium  ftatUit)  per  quem 
augeatur.  Quam  fententiam  Fabricius  reprehendit,  ne- 
gatque  ullum  talem  canalem  tdejfe , aut  vitellum  ulhbi 
utero  adhaerere  : atque  dubium  deejcBt  ovi 'appendicula 
diluit  i dicendo , avum  augeri  dupliciter , prout  duplex  eji 
uterus , Juperior , CJ  inferior ; (S  ovi  Jubfiantia  duplex , 
vitellus,  is  albumen.  Vitellus  adaugetur  vero  augmento  ,* 
fangum:  nempe , qui  ad  ipfum  per  venas  porrigitur,  dum 
adhuc  vitellario  appenditur.  Cdlbumen  autem  alio  modo 
adaugetur , iS  acer  fcit , ac  vitellus  : etenim  non  per  ve- 
nas, neque  per  nutntionem , ut  vitellus,  merementumju- 
feipit ; fed  per  juxtapofitionem  vitello  (dum  per  fetyn- 
dum  uterum  devolvitur)  adkarefcit. 

Mea  autem  lententia , ovum  ubique  eodem  modo 
augetur,  quo  vitellus  in  racemo,-  a principio  nempe  in- 
trinfeco  concoquente : hoc  folum  diferimine,  quod  in 
racemoSlimentum  illi  per vafa deferatur,  in  utero  au- 
tem jam  paratum  inveniat,  quod  imbibat.  Quippe  in 
omni  nutritione , & accretione,  antualiter necefftria eft 
partium  ruxtapofitw,  & applicati  alimenti  concodio  ac 
diftributio : neque  htec  minis,  quim  illa,  vera  nutri- 
tio confertda  eft  : fiquidem  utraque  novi  alimenti  ac- 
ceflu,  appofitione,  a gg  luti  natione,  atque  tranimuta- 


t Pullo.  903 

tione  contingit.  Nec  mimis  fani  ciceres  vel  fabre,  at- 
trado  per  tunicas  fuas  terra;  humore , (quem  veloti  fpon- 
gix  imbibunt)  veri  nutriri  dicuntur ; quam  fi  eundem 
per  venarum  ofcula  admitterent:  & artiores  corticibus 
luis  rorem  pluviafque  abforbentes , rrqui  veri  aluntur , 
ac  per  radices  folent.  V erum  de  r.utritionis  modo , alibi 
plura  annotavimus.  Imprafentiarum  nos  alia  difficultas 
tenet;  nimirum  an  vitellus,  dum  albumen  acquirit,  fe- 
parationem  ejus  aliquam,  & diftin&ionem  non  faciat; 
atque  iti , dum  augetur , pars  quadam  terredrior  in  vi- 
tellum , fen  medium  ovi  (tanquam  ad  centrum , ut  ^/)n- 
flotelcs  voluit)  fubiidat  ; pars  alia  levior  eundem  cir- 
cumambiar.  Inter  vitellum  enim , qui  adhuc  m racemo 
eft,  & eum  qui  in  medio  perfedi  ovi  reperittir,  hoc 
maximi  intered  ; quod  ille,  quamvis  luteo  colore  fit, 
confidentia  tamen  magisalbumen  referat ; & co&ura , 
hujus  irflar , craflelcat , compa&us , vifeidus , & in  la- 
minas fiflilis  fit:  vitellus  vero  qui  in  ovi  perteifi  medio 
eft , a coffione  friabilis  fiat , & confidentia*  magus  terre- 
dris,  (noncraffie,  Scglutinof®,  albuminis  indar,)  ap- 
pareat. 

De  Ovi  Cortice. 

TEmpedivum  ed , pod  declaratam  ovi  generatio- 
nem, de  ejus  partibus.  & differentiis  agere.  Com- 
ponitur autem  ovum  ( inquit  Fabricius)  ex  vitello,  albu- 
mine, chalazii  duabus , tribus  membramr,  ( videlicet , uni 
vitelli  propria , duabus  totius  ovi  communibus)  CJ  demum 
cortice.  Putamen  hoc  quanquam  durum  eft,  non  tamen 
aquahterm  omnibus  Partibus  durum  apparet ; feddunut 
ad  ovi  principium , CJ fuperiortm  partem  tft.  I deoqlie  Fa- 
bricius dubitandum  ait,  exqua  materia,  Sc  quo  tempo- 
re, ovi  te  ita  gignatur.  vdri/lotclct  enim&  rlinius  af- 
firmant, corticem  non  intus  gigni , fed  cum  ovum  editum 
eji-.  CJ  prout  exit,  ita  ab  aere  externo  obdurari,  calore 
externo  evaporante  humorem.  Idque  fardum , ait  eslriji. 
ne  parenti  dolorem  moveret,  IS  facilius  egrederetur.  Querar 
admodum  ovum  aceto  emollitum , in  vas  ftri&i  orificii 
facili  intrudi  dicitur. 

Fabricius  quidem  huic  opinioni  diu  adverfabatur ; 
quod  ovum  duro  cortice  obductum  intus  referifiei  ; idem- 
que  mulierer  quotidie  experiantur , dum  extra  abdomen 
digitis  ovi  duritiem  pertentant , ut  eognofcant , an  gallina 
mox  fit  editura  ovrnn , urens.  Podea  autem,  cum  aece - 
pijjet  a mulieribus  fide  dignis , ovorum  corticem  in  exitu 
ab  aere  obdurari  , qui  tomum  quendam  humorem  exeunti 
ovo  eircumfUfum  c vejligio  exicet , IS  cortici  nondum  extBd 
duro  apponat,  IS  induret , atque  tpfe  tandem  expenentii 
id  comproba  f t : mutavit  fententiam , putavitque , ovum 
cortice  obduBum,  iS  conflitutienem  inter  molle  CJ  Jurum 
adeptum , jam  m exitu  fiatim  nnpenfius  obdurari , eon- 
crejcente  circa  putamen  i vejligio,  propter  humoris  evave- 
rationem,  ( ut  ait  ^irsjl.)  vrjcoja  ac  tenaci  quadam  tu- 
miditate; cum  quamadejeens  in  tota  fuperficieovumna- 
fcitur , iS  recenti  cortici  adharefeens  exjiccalur , obdura - 
turque , frigido  ambiente  nonnihil  interea  conferente . Id 
quod  facili  intueberis  (inquit)  fi  gallinam  domc/iicam  do- 
mi babueru , CJ  ovum  et  in  exitu  dextre  manu  arripueris. 

In  hac  JSnjhtelis  fententiadiu  hzferam , donec  me 
certa  experientia  contrarium  docuit.  Quippe  comper- 
tum habeo,  ovum  in  utero,  feri  femper  duro  cortice 
• Cea  ob- 


Digitized  by  Google 


204  De  Ovo 

©bd  Sum  e fle.  Et  aliquando  vidi  ovum,  4 gallina  viva 
exemptum,  atque  etiaronum  calens,  fine  cortice  humi- 
«litate  tenaci  madefeeus ; quod  tamen  ab  humiditate  illa 
circa  putamen  concrefcente , aut  evaporafeente . (ut  vo- 
luit labiam)  nihil  omnino  obduruerat , neque  abatfre 
ambiente  frigido  permutabatur  ; fed  mollitiem , quam 
in  uterohabuerat,  retinuit. 

Vifiim  eft  etiam  ime  ovum  i gallina  recens  progna- 
tum, perfeftoque  cortice  incruftatum,  cuticula  tamen 
tnembranofi , ot  molli  fuper  corticem  indu&i  veflitum ; 
qua- membrana  ne  quidem  poft  ovi  ortum  concrefccbat. 
Vidi  przterea  ovum  4 gallina  natum  , undiquaquefcfta 
obdu&um , praeterquam  in  acuti  culminis  apice,  ubi 
exigua  mollifquequsdam  eminentia  (qualem  forti  A- 
rijl.  pro  umbilici  veftigio  habuit)  permanfit. 

tetriciui  itaque  rami  videtur  a vero  receUifle : neque 
enim  ea  dexteritate  unquam  fili , ut  ovum  in  ipfo  exitu 
arripere,  idque  inter  molle , & durum  reperire  potue- 
tim.  £t  hoc  fidenter  affero . corticem  intus,  five  in  ute- 
ro, ex  materia  ibidem  oblata  confici;  & non  aliter, 
quiim  reliquas  ovi  partes,  a formatrice  ejus  facultate 
flajmtri : coque  magis , quod  viderim  ovum  perexi- 
guum (Fabricius  centeuiaum  vocat,  8c  noftrates mulie- 
res gallo  adferibunt)  crufta  tefhun , intra  aliud  gailm® 
Ovum  majus,  pcrfe&um,  & cortice  circumcirca  obdu- 
Sum , contineri.  Ovum  lioc  Strcmjjimo  JJrji  Caroh, 
Domino  meo  demertiflimo,  multis  aliis  coram,  fpe- 
dfandum  praebui . Eodemque  at  no  io  limone  majore  aif- 
fcdo,  limonem  alterum  perfedtim,  fed  perexiguum, 
flavo  cortice  obdu&um  reperi-  Quod  jam  crebro  in 
Italia  contingere,  audio. 

Quanquam  illa , quae  jam  diximus,  vera  funt  (ovum 
firilicet  etiamnum  in  utero  exiftens,  duro  cortice  muni- 
ri; tantopere  tamen  apud  me  femper  valuit  ArijUtelu 
nutontas,  ut  non  temere  ab  illa  recedendum  putem; 
ideoqoe  credam  (quod  etiam  obfervariones  me*  confir- 
mant) huic  corticis  concretioni,  aliquid  inipfoejusexi- 
tu  ab  ambiente  aitre  accedere;  lentumque  illum  & lu- 
bricum humorem , (d  quo , dum  nafeitur , madet)  ffatim 
»b ejus exclufione indurari-  Coitexenim,  duminutero 
eft , .multi  tenuior , & tranfparens  magis, ac  l*vi  fuper- 
ficicconfpicitur ; edito  autem  jam  ovo,  crailior  multo , 
minis tranflucidus , & fuperficieafpera  (tanquam  polli- 
ne albillimoadfperfo,  & nuper  acciclcente)  apparet. 

Tam  fubit®  concretionis  exemplum  apud  Statuarios 
videre  eft , qui  ex  alabaff ro  calcinato , vel  gypfo  aqud 
temperato , camentum  liquidum  efficiunt ; qui  itd  ap- 
plicito, definvSorum  vultus,  vel  alterius  cnjufiibet  rei , 
etiam  minutiflim® , fimulacrum  8;  imaginem  excipiunt ; 
eodfimquc  mox  indurefeente , proplejmaia  concinnant. 

Quemadmodum  igitur  in  omnibusreri  liquoribus  ter- 
reni aliquid  n.cit  (ex.gr.  in  vino,  tartarum;.  in  aquis, 
limus,  aut  fabulum  ; in  lixivio,  lal;  qui,  huraido  ma- 
gnam partem  exhalante , concrefcit  & fublidit)  iti  pa- 
riter fcdimentum  album  avium,  una  cum  urina,  4 reni- 
bus in  cloacam  defccendete  arbitrabar , , ovumque  ibi- 
dem eodem  oblini , & incruffari ; ut  pavimenta  a falco- 
nibus. 8cpraxli&®  Infui®  totum  clivum  gyplari  dixi- 
mus ; & perinde  atque  vafa  , locaque  alia  ubi  ciebr.N 
mingitur,  tLavo  cortice  tegi  folent;  materia  illi  fci'i- 
ect  concrefcente,  ex  qua  calculi  in  renibus»  vefica,  alx'f- 
que corporis  partibus  generantur.  Credebam,  inquam. 


E T P U t L O. 

. (pr*fertim  Arijlotelii , & Plinii  autorftate  duftus)  e* 

1 liujufmodi  albo  fedimento , quod  iu omnibus  oviparis, 
(quorum  ova  duro  cortice  integuntur)  cnpiofii  adeft, 
ovi  gallinacei  corticem  fieri,  « ab  ambiente  frigore 
(dum  excluditur)  conctefcere:  Eandcmque  meam  fen- 
tentiam,  ali®  quoque  plurim®  oblervationes  adeo  con- 
firmarunt; uc  vix  mihi  temperem,  quin  credam,  ali- 
quam 6 Item  teft®  partem  indi  produci. 

Vetuntamen  (ut  redi  monet  f tinctui ) ratio  onmn 
conticefeat  oportet , uti  experientia  rtf.  tritur.  Vitram- 
que  hujus  feculi  eft  nimis  familiare ; phantafmata , ex 
conjeduri , levique  ratiocinio  (fine  oculorum  reftimo- 
nio)  nata,  promanitefta  veritate  obtrudere, 

Mihi  enim  certi  compertum  eft,  ovum  (Jaltem  apud  * 
nos)  m ipfo  utero  exiftens  cortice  integi : licit  Ariflo- 
idct , & Plinnu  contrarium  affirment,  idque  patriam 
quoque  haud  pertinaciter  nefandum  putet.  Foriitan  lo- 
cis calidioribus,  & robuftior  ibus  gallinis , ovum  molle& 
fine  tefta  ut  plurim&m  nafeitur;  apud  nos  veio  id  numi- 
ni contingit.  Itimihiolim,  fencttii  chm  eflem,  A- 
romat anui  Medicus clarifiimus  oftendit , inter  atramque 
fafeoli  laminam , minutum  folium  efformatum ; cum  ta- 
men apud  nos , infimilibusfalcolis,  duntaxat  apex  par- 
vulus rafckuri  germinis  appareat.  Tantopere  ad  fa- 
cunditatem & celeriorem  proventum,  c®li,  foli,  adrifque 
benignus  tepor , & clementia  conducunt. 

De  reliquit  Ovi  partihn/, . 

UBi  autem,  quando,  & quomodo  reHquz  Ovi  partes 
generentur,  in  hiftoria  uteri-partim  jam  diximus; 
puitimquepoftca,  ubi  de  earum  utilitatibus  agetur,  di- 
cemus 

A Humat  ( inquit  patriciae ) ovi  altat  liquor , Pli- 
nio , &c. 

Ego  vero  in  ovogallinaceo  non  modi)  varium  albu- 
men obfervavi . fed  etiam  duplex  ; utmmque  proprii 
membrana  involutum : alterum  tenuius,  liquidius,  8c 
ejufdem  ferme couiillenti®  cura  humore  illo,  quem  ex 
uteri  plicis  manantem,  albuminis  materiam  & nutrimen- 
tum diximus.  Alterum  albumen  eft  crallius,  & VI (coillis, 
pauldque magis  ad  albedinem  vergetis;  in  vetuftioribus 
autem  & requietis  ovis , poft  aliquot  dierum  incubatio- 
nem, fufflavefeens.  Utlccundum  hoc  albumen,  vitel- 
lum undique  obtegit ; ita  liquor  illeexterior , ipfumcir- 
cumambit.  Bina  Ti®c  albumina  diftinda  efle,  vd  hinc 
conftat ; Si,  ablato  cortice  . membranam  titramque  pro- 
ximam penetraveris ; videbisalborem Jiquidum&  exta- 
rioreirxprottnusetfluere ; iisdemque  membranis  hinc  in- 
di in  patinam  reclinatis , interius  tamen  & craifius  albo- 
mjn,  locum,  & figuram  fuam  globofamfervat ; utpote 
membrana  propria , tenuique  adeo , ut  vifum  prorfus 
effugiat , terminatum , hanc  autem  fi  fecueris . fecun- 
dum albumen  illico  huc  illuc  fparfum  effluit,  & figuram 
rotundam  amittit;  perinde  atque  4 vefica  fe&a  numar 
in  ea  fervatus  prorumpit ; & difrupta  propila  vitelli 
membrana,  liquoccroceus egreditur ,& globoiitas pti- 
fima  fublidit. 

litelitu  [art  Fabricius)  a vita  dicitur , &c. 

C balante , id.eft , grandines  (Italii  gaUadura , Anglii . 
ite  ireddle)  bili®  lingulis  ovis  obtigerunt;  altera  in  ob- 
tufo,  altera  ia  acuto  angulo.  Plus  earum  ia  albumine 
» r4pe» 


De  Ovo 

reperitor  ; vitello  tamen  validius  adhsrrent . ejufque 
membrana  appenduntur.  Corpora  funt  longiulcula , 
concreta  magia  quam  albumen  , & albidiora , nodofa, 
Juciditanscujuidam  non  expertia,  ut  grando;  unde  il- 
lis nomen : conflat  enim  quxlibet  chalaza  pluribus  Quafi 
grandinibus  albumine  ad  invicem  jundia.  Earum  altera 
major  eft,  & longibs  i vitello  verius  obtufum  ovi  cacu- 
men protenditur : altera  minor,  a vitello  inferiis  ver- 
ius partem  ovi  acutam  porrigitur.  Major  ex  duobus  vel 
tribus  nodis,  quafi  grandinis  granis,  globulifve  confla- 
tur; qui  modico  intervallo  a (e  invicem  diftant;  & mi- 
nor ordine  majori  fuccedit. 

In  omnibus  omnium  aviumovis  reperiuntur ; frecun- 
dis  pariter , & fubventaneis : kique  in  utroque  eorum 
cacumine.  Unde  apparet  vulgaris  muliercularum  error , 
exiftUnantium , grandines  efie  galli  fperma , atque  ab 
ipfis  pullum  procreari.  Atque  ipfemet  Fairiciut , licAt 
neget  est  ex  galli femine  conflare  ; multis  tamen  rationi- 
bus contendit , eat  immediatam  effe  materiam , quamgal- 
lui  facunditate  imbuat , 13  ex  qua  pullat  corporetur ; Id- 
que  hoc  levi  argumento  , quod  ni  coBono , chalaza  in fe 
tpfat  ita  contrahantur  , ut  conceptat , fivc  pulli  jam  effor- 
matt  ac  gcmtifimilitudinem  referaut.  Vcrifimdc  tamen 
non  efl , plura  futuri  fretus  rudimenta  in  eodem  ovo  re- 
quiri : nec  unquam  quifqoara,  nili  in  obtufo  angulo , pul- 
li primordium  repenit  Qumetiam  di&se  chalaza-  in  ovis 
per  coitum  facundis , nulla  (eofibili  differentia  ab  lisdi- 
fcrepant,  qua-  in  ovis  irritis  inveniuntur.  Hallucinacus 
itaque  eft  vir  clariflimus  circa  Grandina  ufum  in  ovo ; 
fdque  poftea  ex  dicendis  clarius  conflabit. 

Etiam  in  minimarum  avicularum  ovis,  tenue  filum,  aut 
nervulus , chalaza  veftigium  exhibet.  In  ovorum  Stru- 
thioeiix,  & C affatu  re  utroque  cacumine,  vidi  chaiazas 
crailillimas.,  longillimas . & albilfiraas , ex  pluribus  glo- 
bulis magnitudine  inv  irem  cedentibus  conflatas. 

Cantat  quadam  exigua,  inobtufiore  ovi  parte , intus 
prope  putamen  confpibtnr ; qua:  interdum  ui  ipfo  fafti- 
gio  lita  efl  , interdum  nonnihil  ad  latus  inclinat,  fubje&x 
chalaza;  i diredo  refpondcns.  figura , ut  plurimum, 
circulanefl  ; in  Anate  autem  & AnicreexadA  circulum 
non  refert  Hanc  evidenter  tanquam  nuculam  obfcu- 
rim  cernere  licet , fi  polito  ex  adverfo  lumine , impoiita- 
quetransveriimmanu , in  obfcuro  intuitus  tueris.  In  ovo 
recentillimo  exigua  eft  , oculi  humani  pupillx  magnitu- 
dinem referens.  Quotidie  increlcit , proutovum  requie- 
turo nugis  fuerit , 8c  ambiens  adr  calidior.  A prima  fla- 
rim incubationis  die  valdA  ampliatur:  (annuam,  parte 
aliqua  exterioris  & liquidioris  albuminis  exhalante , re- 
liqua contraheretur,  & fpatium  amplius  relinqueret: 
fit  enim  cavitas  ifthsec  inter  teftam , membrana  fnccin- 
gente  ibi  loci  deftitutam , & membranam  exteriorem 
univerfos  ovi  liquores  ampledentenr.  Omnibus  ovis 
ineft:  imoverb  in  utero  adhuc  remanente  ovo , quam- 
primurocorticeobtegitur,  inveni;  Alant lurum rerum 
curiali,  fi  cavitas  hac  in  fummo  laliigio  fuerit,  exejuf- 
modiovonafcituruni  rdarem . feminam  autem,  fi  ver- 
ius latus  deflexerit.  Hoc  fanA  compertum  eft ; cavita- 
tem minimam , tignificare.  ovum  jam  recens  edituro,- 
couti  a vero , requietum  efl* , fi  grandiufcula  fuerit-  Erit 
autem  uberior  poftea  de  hac  re  dicendi  lucus. 

Circulus  albus,  & perexiguus,  vitelli  tunicae  (tan- 
quaa  cicatricula  quaedam  multa) adr.alcitur ; quam  ideo 


ET  P V l L O.  * 20*J 

Fairiciut  Cicatriculam  nominavit ; led  pSrvi  fteit , Sc 
porifis  ovi  affedionem , quAm  partem  ejus  aliquam  exi- 
ftimavit.  Macula  h*c  perpufilla eft, lenticul* ferA' ma- 
gnitudine, avicula: pupillam  referens,  alba,  plana,  ft 
circularis.  Omnibus  quoque  ovis  ineft  ,-  etiam  a prima 
eorum  origine  in  vitellario.  Quare  fallitur  Fairiciut ; 
dum  putat , hanc  maculam  efledun taxat  abrupti  pedun- 
culi veftigium  • quo , in  ovario , ipfi  racemo  appende- 
batur. Pedunculus  enim  (ut  ipfe  agoofeit)  davus  eft , & 
vitdlo  appropinquans  dilatatur , ut  ipfum  totum  ambiat. 
Ac  tanqnam  in  facculo  Crintineat : non  autem  illi  ( ut  pe- 
dioli pomorum , aliorumquefruduum)  infigitur,  ut  ita 
abruptus  veftigium  fui  relinquat.  Qo6d  fi  aliquando  in 
magno  vitello  (ut  Fairiciut  refert)  duplicem  maculam 
confpexcris ; caufla  monftri  foriitan  fuerit , & duplicati 
fetus , (ut  poftea  dicetur ; ) non  autem  duplicis  pedun- 
culi indicium.  Plurimum  vero  hallucinatur,  dum  ctea- 
tncul jm  hanc  nulli  ufui  infervire  credit : eft  enim  praci- 
pua  totius  ovi  pars , cujus  gratia  reliqua:  omnes  effbr- 
mantur,  Stexqua  pullus  originem  fuam  ducit.  Panfa- 
nur  quidem  perperam  hantefle  galli  femen  contendit. 

N Ovorum  different  iit. 

OVtem  gemerahte^fj^iam  fumitur ; vel  proprie , vel 
improprie.  Hxc  quidem  Fairiciut:  nobis  aurem , 
(qui  de  ovi  gallinacei  generatione  prxcipuA  agimus) 
omniumovorum  differentias  hic  univerfini  tradere , non 
eft  animus;  (id  gaUmacrorimdun  taxat  diilimilicudines 
proponere.  Gvaigitiir  gallinacea , alia , funt  recentis ; 
alia,  requieta;  illa,  quam  h:ec , albidiora  funt;  state 
auippe  oftufcsntur , & prarfertim  ab  incubatione : iif- 
aem  etiam  cavitas  in  obtufo  angulo  exigua  eft:  &,  fi 
valdA  recentis  fuerint , ab  ad  habente  pofiine  aliquantil- 
lum fcabra  funt : requieta  vero , ut  cortice  obfcnriore-, 
ita  & Isvigato  magis  conflant.  Recentia  ( modi  integra 
fuerint)  prope  ignem  pofita  ludant ; &,  prx  exteris,  ju- 
cundo laporcprsdita funt,  plurimumque  in  deliriis  ha- 
bentur.  Imo  vero,  ova,  poli  duorum  aut  trium  dierum 
incubationem,  fuavifis  lapiunt , quam  requieta  : quafi 
blando  gallins  tepore  denuo  refocillata , ad  naturam  at- 
que integritatem  recentium  reverterentur.  Quinetiam, 
poft  diem  decimum  quartum , (ciim  jam  pullus  plume- 
Icere incipit,  mediumque  ovi  poflidet , Ac  vitellus  ferA 
integer  lupereft)  ovum  in  aqua-ebulliente  ad  duritiem 
coxi,  utpullifitum  exquifitius  dignolcerem  ; cujus  po- 
tituram, inftar  proplalinatis , albuminis  cavitas  expref- 
fit : ejufque  vitellum  grati  planA  faporis , fimilffquc  fu  v 
vitatiscum  recenti  ovo  itidem  indurato,  reperi.  vitellus 
vivente  adhuc gallinA,  A racemo  diremptus,  ftatfmque 
comeftus,  dulciAs  fapit  crudus , quaracoAtus. 

Ovorum  etiam  A figura  diferimen  eft  ; alia  enim  aliis 
longiorafunt,  & acuminata  magis.  Exoilongit  C Saeu- 
titovu  fautore  tO^njlotele)  famma  generantur  : ex  »ir 
qua  mucronem  ohtuftun  balent , macet.  Phnint  autem 
contrarium  ftatuit  ; Ftt  minam  edunt , inquit,  qua  ro- 
tundiora gignuntur , reliqua  marem.  Cum  eo  etiam  eft 
Columella.  Cum  quit  volet , inquit , qtumplurtmot  marcj 
excludi , longi/fima  quaque . 2f  acuttjjima  ova  fuijiciat  : 
13  rurfut , cnmfoemtnat , quam  rotundtjfima.  iriflotelit 
lententia  hanc  caudam  habet : quoniam  callidiora  funt 
rotundiora ; eftenim  caloris  congregare  & conftitucn.-; 

Cc  5 piufquc 


*o6*  De  Ovo  et  Pullo. 

plufque  is  calor  potefti  qni  pii»  operatur.  A validiore 

Igitur  & perfe&iore  principio,  robuliias  & perfcaius  Degeneratione foetus ex  Ova  gallinaceo. 

' animal  exforgcr.  T ale  cft  mas , ftrmina:  ( pra-fertim  gal- 

lusgallin.-e)  comparatus.  Contri  autem , minora  ova  in-  f~\  F Ovi  gallinacei  formatione,  Pc  generatione,  jam 
ter  mipertwfta  recenfentur,  & minima  omnino  impro-  VJ  dirium  eff.  Sequitur,  ut  de  puEi  ex  ovo  procrea- 
liliea  habentur.  Ideoque  ^4nJlotelci  ad  laudabilem  ovo-  tione  obfervstiones  no  [iras  enarremus, 
rum  proventum  frequentem  galli  coitum  laudavit  Ste-  inflet  fla  olim,  nupCrque  Hieronymus  Fobriehu , de 

rilia  autem,  & fubventanea  ova , minora  efle  afleruit,  generatione  & formatione  pulli  ex  ovo  accurati  ade6 
minufque  fapida , qu6d  tilia  fint  humida  ,&  imperfeda.  Icripferunt , ut  pauca  admodum  defiderari  videantur. 
Di&a  autem  differentia  intelligenda clt  deovis  ejufdem  \JlyJTet  ^Alirtvaniut  tamen  ovi  puEuiaittmem  ex  fofc 
gallina::  rmm  chm  gallina  quaelibet  fimilia  femper  ova  obfervatiombiH  defcripfit ; qua  in  re,  a<i  ^Ariftaedti  au- 
pariat  ; mares  inde  omnes,  vel  fceminas  produceret.  toritatero potihs , quam  experientiam  ipfam  collimafle 
Aliter  ii  intellexeris , incerta  vaidi  fuerit > exprmdi&is  vidctar.  Quippeeodem  tempore  VoMtntt Coitcr  Bcno- 
fighis , de  mare , aut  feemina  con jeftura.  Quippe  varia:  mn  degens , ejusdem  Vlyffir , perceptoris  fui , ( ut  ait) 
gallinz , ova  edunt  tum  magnitudine , tumfigura  didi-  hortatu,  quotidie  ova  incubata  aperuit , plurimaqoe  veri 
milia:  alia:  nempe  oblonga , ali*  rotundiora,  parumque  elucidavit,  feci»  quam  ab  uAIJrovanlo  taflumeft;  quae 
a fe  invicem  diferepantia.  Licit  enim  aliquando  inejuf-  tamen  hunc  latere  non  poterant,  tjf milito  tanfamu 
dem  gallina:  ovis diferimen aliquod  invenerim;  cft  ta-  quoque  (Mediats Venetus)  explofis  aliorum  opiniont- 
men  hoc  adet')  exiguum,  ut,  nili  valdi  exercitans,  non  bus,  novam  pulli  ex  ovo  procreationem  commentus  eff. 
innotefeat.  Cum  enim  in  eodem  utero , (in  quo  cortex  Quoniam  tamen , (fecundum  ea  qu.ic  a nobis  obferva- 
adnalcitur)  ceu  proplafmatc , fingula  ejusdem  gallinm  ta  funt)  nonnulla  magni  momcr.ti  aliter  longi  le  habent , 
ova  figuram  fuam  pene  eandem  acquirant ; (quemad-  atque  alii  ha&enus  tradiderunt  ; quid  Quotidie  in  ovo 
modum  in  coli  cellulis  excrementorum  fcybala)  necefle  agatur,  & qua:  partes  tranfmutentur,  referam:  prarfer- 
eft , ut  magna  inter  illa  reperiflMfcmilitudo ; adeo , ut  tim  primis  incubationis  diebus , quo  tempore  maximi 
ipfcmet  non  multo  negotio  ,^H^a  gallinarum  caret-  omnia  oblcura,  oonfiifa,  obfervatuqui  ardua  (iint,-  & 
va,  quodnamcujuflibetgaliinaEOvumeflet,  facili  inter-  auferret  potiflimhm  pro  fuis  obfervationibos  digladian- 
nofcere  potuerint  Idque  alii  promptnis  prxifirennt,  tur ,-  quas  nempe  prrtconceptts  fuis  opinionibus  (de  cattfi- 
poflquam  huic  rei  diuturnam  ac  feduum  operam  impen-  fis  generationis  animalium  materiali , & efficiente)  ma- 
derint.  gis , quam  veritati  ipfi  accommodant. 

Praxipua  autem  ovorum  differentia  eff , qu&d  alia,  Qua:  lAri/hnelci  de  procreatione  pulli  narrat , verifi- 
fint  facunda , alia,  infdecunda ; qua:  etiam  dicuntur  im-  fimaTunt.  Nihilominus,  quafi  ipfcmet  ea  non  vidiflet, 
prolifica , irrita,  hypenemia,  five  fubventanea , &Ze-  fed  ab  experto  quodam  accepiffet,  temporibus  q aeque 
phyria.  fuis  haud  r e&t  diftinguit  : plurimumque  fallitur  circa 

uva  illa  ftecunda  cenfentur,  quavfablatis  impedimen-  locum,  in  quo  primum  ovi  principium  fit , quem  in  acuta 
tis  extraneis)' fotu  blando  de  fe  pullos  producunt.  Quod  ejus  parte  (latuit : eoque  nomine  a Fabricio  meriti  re- 
nonfolinn  fit  A gallinae , five  matris  incubatione , lei)&  prehenditur.  Nec  videtur  principium  pulli  in  ovo  ob- 
■cujusvis  alterius  avis,  (modfi  juffre  magnitudinis  fuerit,  fervafle;  aut  ibidem  reperirepotuifleea,  que  in  omni 
utoperiendo  foveat,  & protegat)  aut  alio  quocunque  generatione  dixerat  recefiaria.  Materiam  nimirum  con- 
blando  calore.  ilitiirivam  (cilm  ex  nihilo  qmequam  naturaliter  fieri,  im- 

Ova  fterilia  pullos  non  excludunt,  (autore  ^Arijiotele)  pofiibile  fit)  albumen  effe  voluit,  Et  quomodo  efficiens 
quiahumoreorum  ab  incubatione  non  craflcfcit , neque  cauffa  (galli  femen  nempe)  citra  ta&um  agat ; autovum 
aut  luteum , aut  candidum  i priftina  natura  immuta-  ipfum  f|»onte  fui , fine  ulli  inferente  maris  genitura , 
tur.  roetum  efficiat,  haud  faris  intellexit. 

Gallinarum  ova  numero  preterea  diffinguuntur.  ^ Alirovandua  ejusdem  erroris  cum  ^Anfiotele  affi- 

hqua  enim  fjCina  ( ait  Pnilofophus  ) toto  anno  po-  nis,  ait  prmterea,  (quod nullioculi,  nifi cocci , concefle- 
nunt,  &c.  I int)  vitellum  primi j fiahm  liitbut  ad  arulam  ovi  angu- 

Ab  incubatione  etiam  differentia:  capi  queur.t:  fiqui-  lum  ajfurgere : putitque  grandines  effe  femen  galli  , at- 
deni ali.e lemel, alise bis,  terve, alie multoties incubant,  que  ab iplis  pullum conftitui ; nutriri  antem  tum  i vi- 
Suiit  etiam  quxdom  ova,  majora,  alia , minora ; ali-  tello,  tum  ab  albumine.  Plani  contra  ^Arijlotelir  fen- 
qua,  etiam  minima,  que  vulgo  in  Italia  centeni»*  di-  tentiam , qui  grahdines  nihil  ad  ovi  fcecunditatem  facere 
cuntur,&  mulieres  nonne  hodie  (ut  & ohm)  a gallo  edi-  arbitratur. 

ta , Sc  Baftltfcot  prodiiffura  fabulantur.  Vulgtu.  (inquit  Veriora  multo,  &autopfi.T  magis  cotifona  yolcbertu 
labitam)  putat  exiguum  hoc  ovum  ejTe  ultimum  gallina-  Cvittr . De  Tribus  tamen  ylohulii  que  narrat,  fabule 
■ rum , euntjam  centum  ova  galhna  perferent ; (unJeeen-  lunt.  Nec  principium , unde  foetus  in  ovo  oriatur,  revli 
temnunt  vocant)  quod  fine  vitello  efl  , hahet  tamen  cate-  perfpexit. 

rj,  ut  elalazat , albumen , membrana/,  & corticem,  /e-  Hieronymut  Fabrieiut  quidem  contendit,  graniinet 
nfimUe cmm cft  . t uuc generari , cumvilei/t  omter  jam  in  nm cffcgaEt femen ; exipftc tamen galifemme  fecundatu 
na  migrarunt , &c.  Mihi  autem  hoc  minis  verilimile  pullum  ( tanquam  ox  matertt ) corporari  voluit.  Vidit 
videtur  j quia  certum  eft , abliimpto  toto  ovario,  ute-  etiam  principium  pulli  in  ovo,-  maculam  nempe , five 
rum  quoque  fecundum  (itA  ab  eo  diftum)  pariter  exte-  cicatriculam  vitelli  tunicae  adnatam  : fed  eam  ountaxac 
nuar i St  in  membranam  flaccelcere ; nec  quidquam  al-  pedunculi  abrupti  veftigium  elle,  & Ovi  affectionem 
buminis , vel  huiuiditatis  in  fe  continere.  quandam , non  autem  partem  principalem,  judicavit. 

tari- 


D * • O v o 

farifana/  fcntftirtam  latficn  de  chalazia  abunde  fe- 
futavit , ipfemet  tamen  li>  arcula  quitu/dam  , & par- 
tium principalium  foetus  (jecoris  nempe,  & cordis)  /.'<*- 
8u.  maairclli  hallucinatur.  Videtur  etiam  obfervafle 
principium  fertus , fed,  quid  eflet , ignora  fle,'  eum  ai  t, 
punitum  situm  m circulorum  medio g»Ui  femen  etfe,  ex  quo 
jrtpuhn/ 

Ita  contingit,  ut  finguli,  dum  ad  prseconcepf  as  duduin 
opiniones,  formationis  pulli  in  ovo  rationes  exigunt,  i 
vero  fcopo  aberrarent 

Prima  Ovi  mfpeBio : five , quid  primut  incubatio- 
ni t dies  in  Ovo  produxerit. 

UT  clarihsinnotefcat,  quid  prima  ab  incnbatu  dies 
movo  produxerit , ferendum  prime)  eft,  qua- nam 
fponte mutitiones  in  eo  contineant,-  quibus  ovum  re- 
quieturas a recenti , (citra  incubationem)  diftinguitur  , 
ut  ita , quid  ab  ipfo  incubitu  profici fcarur , Gt  mani- 
fertum. 

Cavit  at  igitur  (utdiximns)  in  obtuia  ovi  parte,  ofnni- 
bus  quidem  adeft ; fed  qu6  vetuilius  ovum  fuerit , e6 
major  indies  redditur ,-  pra-fertim  locis  & temporibus 
olidioribus,  (exhalante  nimirum  parte  aliqua  albuminis 
tenuiore ut  in  hilforia  ovi  dfehun  eft. ) Eademque,  dum 
ampliatur , magis  fecundum  ovi  longitudinem  , quam  la- 
titudinem expanditur  , & figuram  demum  ab  orbiculari 
decimantem  obtinet.  Cortex  ovi  minas  jam  cranlparero, 
offulcatur 

Albumen  craflins  redditur. , & vfiddius ,-  ad  ftrami- 
Beum,  five  fpicenm  colorem  vergens. 

Propria  vitelli  tunica  laxior  reddita,  in  rugas  flacce- 
fcit.  Nam  8 c hujus  liquoris  aliquid  tempore  diilipari , 
verifimile  eft. 

Grandines  eodem  (emper  loco , politura,  & confiftcn- 
tii,  inutraqueovi  extremitate  reperuiocur ; idquetam 
ia  ovis  recent  ibus,  qu.Un  requietis tam  per  coitum  con- 
ceptis, quAm  fubventaneis)  quarum  firma  copula  vitel- 
lus cura  albumine  conneibtur , Se  Uterqne  liquor  debitam 
invicem  poGtionem-fervat.  Sunt  enim  duo  mutu6  oppo- 
fitaftabinmenta,  five/»h&  cardines  hujus  Mierocofmi ; 
ea  arte  fabrefafki,  quali  albuminum  eflert  numerofai  tu- 
ricx  , forentque  hinc  indi  in  utroque  extremo  fraiul 
contorta:  in  chordam  nodofam.  qua  vitelloadne&untur. 
Indigue  fit , ut  vitellus  agri  ab  albumine  fecedat , r.ifi 
prius  chalazre . aut  cultello  refeiflae , aut  manu  abrupta: 
iuerint;  quo  fafio,  protinus  ab  invicem  fcparantur.  Sci- 
licet horum  cardinum  ope,  vitellus  tum  in  ovi  centro  fir- 
matur, tum  in  debita  fui  confiftentiA  confervatnr.  Adeft, 
st  pr.mcipua  pars,  cicatricula  nempe,  eandem  ovi  regio- 
nem (ceu  altitudinem)  r^piciat , & in  media  ab  utroque 
cacumine  diftantia  prrmfihear.  Quippe  macula  hmc , fi- 
ve cicatricula,  tam  in  requieto  ovo  »quim  recenti,  ei- 
dem confidentia.  magnitudine,  & colore,  eodemqueiiru 
exllruifta  cernitur.  Quamprimum  autem  i gallinae  incu- 
bantis fotu , vel  alterius  cu julpftm  blandi  caloris  acceffu, 
ovum  ad  pullulationem  mutari  explicatur  ,-  inddque 
(ceu  pr.ecipuo  ovi  centro)  latitans  plaftica  vis  prorumpit, 
fic  germinat  H.rc  tamen  prima  pulli  origo  i nemine 
hactenus  (quid  fciam)  obfervata  eft. 

Secundo  itaque  incubationis  die  > poftquam  ovum  Ho- 
ras vigiuti  quatuor  fub  gallina  tepuit , ut  cavitas  ejus  in 


ET  Ptll  L O. 


207 


obnilbtaeumine  multhm  ampliatur  Se  delcendit , ita  in- 
terior quoque  ovi  conftitutiopet mutari  incipit.  Vitellii* 
nempe,  pui  priis  in  albuminis  centro  liarebaf,  verffn  . 
cacumen obrufum  aflurgir ,-  ejufq  ie  pars  media . cui  ma- 
cula infixa  eft.  attollitur,  & membratur  cavitatem  am- 
toenti  fefe  applicat ,-  adeo,  ut  vitellus  cav.tati  per  cicatri- 
culam conjungi  videatur , F.tpout  vitellus  alcemlit,  al- 
buminis parscrallior  tantundem  in  acutum  . imumve  an- 
gulum detruditur.  Unde  apparet,  (ut  redii  latriaui  ob- 
lervavit,)  vei  erralTe  %/dnjiatelem,  vel  mendum  in  codice 
efle,  cum  dicitur  : Effertur  per  id  tempta  (nempe  intra 
dies  tres  toddimque  nodfes)  luttiu  humor  ad  cacmucn, 
qua  ovi  principium  efl , atque  ovum  deteritur  cd  pane, 
(fcilicet  ob cavitatem  dilatatam.)  Appellat  autem 
r</-  principium  ovi , acutam  cjm  panem , qua  poflcntir 
extt.  At  certum  eft,  vitellum  & nbtufam  ovi  partem  afi. 

(llrnot  o rriuiMFamnno  IUuIam  -J  -A  . •». 


fecundo  & tertio  die , cicatriculam  dilatatam , pnlifque 
jampoiitumexordium,  necdum  tamen  afeendente  vi- 
tello : Raro  antem  id  contingit ,-  & ab  ovi  imbecillitate 
profestum  arbitrabar. 

Secundo  incubationis,  ftve  primo  infpeflionis  die , 
difta  macula  dilatatur  ad  pili,  vellentis  magnitudinem  j- 
6c  in  circulos  (ceu  circino  circumduftos ) d i Ipeigitnr ; qui 
punitum  albnm  perexiguum  habent  pro  centro.  H.int 
maculam  e/ldrovandum  quoque  obtervafle , verifimile 
eft,-  tiquidem  ait , m medio  lutei  quafi  futaltidum  quid 
apparuijji  , cujut  Ariftoteleswsn  meminit : & Coiterum,- 
UDi  ait , fecunda'  die  m viteBi  medio  par/  candidior  reli- 
qua : atque  etiam  Par ij anum , citm  ait , fecunda  die  al- 
tum corpiu  mediocrii grani  lenti/ magnitudinem  & figuram 
reprafentan/  confpid  z cflque  illud  (inquit)  galli  femen 
alta  & tcuuiffimd  tunica  otduQum  , qued  Jubjtat  duahnt 
communitu/  tori  ovo  membrani/  ; fu  perfla  t veroproprta  vi- 
telli tunica.  Crediderim  tamen , neminem  hafienus  ci- 
catriculam hanc  in  omni  ovo  reperiri , pullique  originem 
efle  agrovifle. 

Interea Chalazas  five  grandines,  hmc atque  illinc  ab 
utroque  ovi  cacumine , verfus  latera  ejus  dechnafle  vi- 
deas: klque  ob  permutatum  illum  (quem  diximus)  li- 
quorum litum.  Adeo , ut  altera  chal.rr.-i  ex  obrafo  an- 
gulo aliquantulum  defeendat,  alteia  vero  ex  acuto  cacu- 
mine tantundem  furfum  feratur:  quemadmodum  in  ob- 
liqua fphxra,  quantum  alter  polus  fupri  honzmtrm 
alcendit , tantundem  alter  deprimitur. 

Vitellusctiam  (pnefertmi  ubi  cicatricula  eft)  paulu- 
lum colliquefccrc  incipit,  propriamque  fuani  tunicam 
(quam  *nte  incubationem  in  ovis  requietis  laxiorem  Se 
[ rugofam  diximus)  in  tumorem  attollit,-  videturque  eun- 
dem colorem , confidentiam , & faporis  bonitatem , 
quam  in  recenti  ovo  habuit , recuperaflc. 

Eft  hic  prima:  diei  proceffusovi  ad  polem,  pmnim- 
que  advenientis  pulli  veftigium.  ^Idrevanduc  addit, 
albumen  necdum  alterari , quod  veritati  confonum  eft. 
Dum  autem  affirmat,  gaUi  femen  in  eodem  deprehendi , 
manifcftd  fallitur.  Levillimo  nempe  argumento  innixus, 
putavit  chalazas  efle  femen  galli,  quia  (cilicet  ovanrde- 
(htuta , infreunda  funt.  Ita  fimi  , & ne  ova  quidem  : 
tiquidem  irritis  pariter  ac  ftecnndis,  grandines  feniper 
adfunt.  Illevero,  forfan  i mulierculis  deceptus,  (quas 

illas 


Digilized  1 


308l 


1 


2o8  D e o y o 

illas  io  Itali*  geSaiuram  vocant ) communem  errorem 
fcquutUS  eft.  Nec  minoris  imprudentia;  Unrmjmutfa- 
bricitu  tenetur,  qui,  fculptis pluribus  imaginibus,  for- 
mationem pulli  exhibet;  cumque  ex  chalazis  corporari 
contendit : non  animadverto» , grandines  iis  temoori- 
bus  iuiegtas  utrinque,  & immutatas  (fed  foco  motas)  re- 
periri,  pullique  exordium  alibi,  remoti  i chalazis,  quae- 
rendum eile. 

Secunda  Ovi  infpeflie. 

PRmtcrito  die  fecundo,  didi  cicatricula:  circuli  coo- 
fpediores atque  ampliores  fiunt,  ad  magnitudinem 
unguis dffiiti anularis , & interdum  medii;  quibus  rota 
macula  in'  duas  regiones,  (aliquando  tres)  ealquediver- 
fis  Gepe coloribus  obfcurc  diftindas  dividitur , oculi  fi- 
guram plane  referens,  tum  protuberantia  aliqui , qualis 
in  cornea  tunica  vifitur;  ftim  etiam  humore  tranfpareo- 
tc  & luddiflimo  intus  contento;  cujus  centrum  pupil- 
lum reprsfentat,  fedpundo  quodam  albo  in  centro  exi- 
ftente,  tanquam  avicula:  alicujus  ocellus  fufFufionem,  fi- 
vc  cataradam  (ut  vocant)  in  medio  pupilla;  pateretur ; 
obqusmfimilitudinem,  oculum  ovi  nominavimus. 

Intra  Iios  circulos  (inquam)  liquor  continetur  darifh- 
mi  refulgens , quovis  cryff  allino  humore  purior,  quem 
litransveriimad  lumen  intuearis,  tota  jam  macula  po- 
tius in  albumine  locata , quam  vitelli  tunicae  (ut  prius) 
iroprefli condicitur,-  & (ceu portio qiuedam albuminis 
colliquefacta  & clarifkata)  intra  tunicam  propriam  te- 
imiflirnam  conclufa  apparet.  Ideoque  liquorem  hunc , 
oculum  , five  colliquancntum  candidum  appello  : quafi 
nimirum  pars  albun ii  .is  £ calore  fufa&  colliquata , fepa- 
ratim  fulgeret , (nifi  coucuffione  turbetur)  & veluti  par* 
fpirituola . magisque  coda , a reliquo  albumine  tunica 
propria  diftingueretur,  & inter  utrumque  liquorem  (vi- 
tellum  fcillcet , & albumen)  pofitaeOet.  Differt  a reli- 
quoalbumine,  claritate,  & tranfparentii quemadmo- 
dum aqua  fontis  limpidiffima,  a ftagnante  turbidiore. 
Tunica  hunc  liquorem  ambiens,  adeo  exilis,  fragilisque 
efl  i ut  (mfi  fumm  < cura  adhibeatur)  facili  diihliat,  fon- 
temque nunc  confufione  liquorum  turbet. 

Atque  hic  anceps  animi  diu  hafficabam,  quid  de  can- 
dido hoc  collinuanrentoftatuerem;  utrum  nempe  cali- 
dum innatum  dicerem ; an  tumidum  raduale  ; vel  ma- 
teriam praiparatam  futuro  foetui ; five  alimentum  per- 
fcd<)  codum,  quale  Kot  cenfetur  inter  humores  fccun- 
darios  f Namque  certum  erat , (ut  poftea  dicetur)  in 
• ipfius  medio,  prima  foetus  rudimenta  jaci,  huncqueillo 
ruo  iri  pi  imittn,  audumque  poftea  in  eodem  bquore  ho- 
fpitari.  . 

Colliquameitum  igitur  hoc  brevi  (eotiem  nempe  die) 
augetur  ( ( quemadmodum  in  fecunda  fabra»  figura 
adumbratur)  prtefertim  interior  ejus  regio,-  qu«e,  dum 
expanditur,  exteriorem  repellit , & oblitcrat.  Perinde 
atque  in  eorum  animalium  oculis  cernere  cft.  quibus  la- 
tillima*  pupillae  contigerunt,  r.odumte  melius  viderit, 
quamtntcrdiu : (cujus  generis  funt  bubones,  feles,  & 
hujusmodi;  quorum  pupilla  in  tenebris  atque  umbra  la- 
tilhmv  p«ee,  in  luce  vero  plurirabm  conftringitur ) 
nam  li  talem  oculum  e luce  ftib  ito  in  tenebras  tranftulc- 
ris , videbis manifeftu  pupillam  ampliari  adeo,  ut  reli- 
quam circumcirca  regionem  ( iridem  didam)  valdi  im- 
minuat, & propemodum  aboleat. 


it  Pullo! 

in  has  regiones  incidens  Parifanm , egregii  hallucina- 
tur , dum  arculeifuo/,  mtliiaim,  album , W gilvum,  ahum- 

Suc  Jcnuo  album  coiruninifcitur ; fictumque  ex  albome- 
io  punSo  (quod  revera  hadenus  in  illarum  regionum 
centro  piparet)  fieri  ait , femenque  getii  ejfe,  fabulatur. 
Porrb , ut  nobiliore  fubtilitate  fuperbirct,  pnuiquam 
(inquit)  ruber  aliqui*  m fietit corpore  appareat , Jua  ex- 
tant  im  ea  minima  iuBula ; iuitie  tamen , rubore  earum 
mulla  pruina eji : earomque alteram,  pro  corde;  alte- 
ram , pro  jecore  obtrudit.  Atverb,  nec  bullula  aliqua 
confpicua  eft,  antequam  rubor  fanguineus  appareat ; nec 
foetus  unquam  primis  ftarim  diebus  rubefeit ; neque  ulla 
earum  bullularum,  nobis  hepatis  veftigium  exhibet;  fcd 
arob*  binos  cordis  ventriculos,  Sc  auriculas  referunt;  & 
micando,  (ut  poftea  dicemus)  fyftolefic  diailolefibi  in- 
vicem refpondent. 

Colliquamentumboc  %Arijlottlct  videtur  intellexifle, 
C&mait:  Membrana  etiam , fibrit  dijlmSa  faugwueie, 
jam  album  liquerem  per  idtempur  (tertio  fcillcet  die)  cir- 
cumdat, a mcatibui  illii  venerum  orienr. 

Neque  enim  Philofophus  per  album  liquorem,  totum 
albumen  intelligere  potuit ; quoniam  eo  tempore,  albu- 
minis tunica  necdum  venis  diftin&a  eft ; fcd  fola  colli- 
quamenri  hujus  tunica , cum  venularum  ramulis  huc  illuc 
fparfis,  cernitur.  Et  propterea  dixit,  membrana  etiam  : 
quali  aliam  mtelligeret , poeter  illas , quas  albumen  St 
vitelinm  ante  incubationem  ambire  dixerat , cbm  hanc 
poft  tertium  demum  diem  a meaubut  venarum  orni  affir- 
met. Coiterue  etiam  colliquamentum  hoc  videtur  agno- 
vjfle , cum  ait , ^dlbummu  quadam  pare  ad  canderem 
accedent,  quadam  crajjlor.  Didum  enim  colliquamen- 
tmn  propria  membrani  cingitur , & i reliquo  albumine 
feparaturStdiftingiutur,  antequam  quippiam  ianguinis 
appareat 

Tertia  Ovi  infpeBio. 

Vidimus  fccnndum  proceflum,  five  praeparationem 
ovi  ad  fretum,  quae  die  tertio  obfcrvanda  vemt.  Se- 
quitur, ut  tertium  ejus  apparatum  intueamur;  qui  poft 
tres  dies  toridemque  nodes  conftderaudus  eft.  De  eo 
^iriftotelcr  : Gencratienu  indicia  extare  incipiunt  in 
gallina, pod  trei  Jiet  totidemque  noBet.  (puta,  dieJLurae 
mani,  fidie  Venerispraxredenti,  inaurora,  ova  gallina; 
incubiturae  fuppofita  fuerint)  eftque  terti®  figura; , apud 
fabricium,  facies. 

Quarto  itaque  die  fiinfpexeris,  occurret  jam  major 
mnamorphefit , & permutatio  admirabilior ; qua:  fingu- 
lis  feri  illius  diei  horia  manifeftior  fit ; quo  tempore  in 
ovo,  de  vita  piant®,  ad  animalis  vitam  fit  traniitus.  Jam 
enim  colliquamenti  Imbui  linei  exili  (anguinea  purpu- 
rafcens rutilat ; ejufque  in  cenao  feri , pundum  langu i- 
neum  falien®  emicat  i exiguum  adeo , ut  in  fui  diaftole  , 
ceu  minima  ignis  fcintillula,  effulgeat;  & mox,  in  fy- 
ftole,  vifumprorfus;cffugiat,  & difpareat.  Tantillum 
nempe  eft  vit®  animalis  exordium,  quod  taminconfpi- 
cuis  initiis  molitur  plaftica  vis  Natur® ! 

Obfervationcm  hanc fi  fub  finem  tertii  diei  experiri 
libuerit ; adhibiti  fummitliligentii,  & clari,  magnaque 
luce,  ve! radiis folaribus  adapatis.  autperfpicilliope, 
difcernere  poteris,  Alias  autem  iti  tenuis  dl  & exilis 
purpunfiata  linea , pundiquefabentisadeb  impercepti- 


D t Ovo  i 

hilis  motus,  ut  plani  fruftri  fis.  Quarti  verb  diei  princi- 
pio evidenter , & fob  finem  ejus  evidentifiimi  apparet 
punSumfianguineum  faliens,  quod jam  movetur  (ai t*s1- 
rijl.)  ut  animal  in  candido  liquore  : (quem  ego  colli qua- 
nienttm  nomino ) ai  coque  punflo  tneatur  venarum  fjie- 
tie  duefanguine pleni,  j texuofi  firuntur  ad  circulum  pur- 

S"  tum  , & tunicam  ambientem  colliquamcntum. 
s interea  per  ipfius  colliquamenti  fpatia  plurimis 
«propaginibus,  mi* omnes  ab  uno  principio  (ut 
arborum  virgulta  ab  eodem  trunco)  profluunt.  In  hujus 
radicis  angulo  inflexo , colliquamentique  medio,  pun- 
ftura  rubrum  faliens  ponitur,  quod  in  pulfu  fuo  rhythmum 
& ordinem,  ex  fyftole  & diaflole  compotitum  fervat.  In 
diaftole  quidem , quali  majorem  fanguinis  quantitatem 
imbiberet,  ampliatum  apparet,  atque  emicat : in  fyftole 
vetbconfeftim  fubfidens , tanquamiflu  illo  convellere- 
tur, & fanguinem  dimitteret)  delitefcit. 

Punftnmhoc  Fabricius  in  tertia  fua figura  depinxit, 
& (quod  mireris)  pro  corpore  fretus  accepit:  quafi  aut 
rpfiim  faliens  puuansve  non  obfervaifct , aut  Injlotelit 
locum  perperam  inteilexiflet,  aut  ejus  omnino  non  me- 
miniflet.  Mirandum  vero  magis,  eum  toto  hoc  tempore 
de  clulazis  fuis  nihil  fuifle  follicitum,  ex  quibus  tamen 
pulli  exordia  deducit. 

XJtyjjct  lAIdrmandui , eodem  feri  tempore  Bononia 
feribens,  ait  : Ipparebat  in  albumine  exiguum  velut 

punBum faliens  , r/tque  iOud  quod  Pbilofopbtu  cor  t aluit. 
Ex  eo  veri  evidenter  videtam  cnafei  ven a trunculum  , (S 
at  hoc  duor  alter  ramulos  proficifci , qui  meatur  ilii  fuerint 
f anguiferi , quor  ad  utramque  tunicam  ambientem  vitellum 
£J  alium  protendi  iBe  dixerat.  Sum  autem  omuino  ejus 
fententia , ut  ejusmodi  viae  credam  efe  ventfae , ac pulfa- 
tilerjanguinemquem  iit  contineri  puriorem,  principalium 
membrorum  generationi,  jccctit  nempe,  (S pulmonu , fmii- 
humque  idoneum.  Non  funt  autem  arobx  ven* , neque 
utraque  pullat : fed  altera,  arteria altera,  vena  eft ; ut 
poftea  dicemus:  fimulque,  meatus  hos  fretui  vala  dln- 
Dilicalia  fieri,  docebimus. 

Volcbcrus  Ceiter  h*c  habet  : Pun8ut  fxve  globulus 
fangumetu,  in  vitello  antea  inventui , jam  in  altumine po- 
tmr  repertui , manifejU pulfabat.  Mali  ait , in  vH:Bo  an- 
U inventui ; pundus  enim  in  vitello  inventus,  albus,  non 
fahenr  erat;  nec  fecundo  poil  incubitum  die,  punftus 
aut  globulus  ianguir.cusfaliensapparet.  Sed  punitus  ille 
(quem  in  medio  circuli,  quali  cer.rrum , diximus,  & vi- 
tello adnexum)  evanefeit,  priusquam  punfius,  qui  ab 
jBrijlotclc  faliensdicirnr,  difcerm  queat . ve!  in  rubrum; 
(utopipor)  convcrfus,  puifat.  Nam  uterque  punfhis, 
in  centro  colliquamenti , & juxta  radicem  venarum  indi 
exorientium  (ituseft  : nunquam  autem  fimul  apparent, 
fed  in  albi  iocum  fuccedit  ruber  punfhis  faliens. 

Id  quidem  1'olcherur  veriflimi  : PunBtu  faliens  jam 
in  albumine  potiur  referitur,  quam  in  vitello.  Quibus  ver- 
bis permotus,  qna-fivi  diligentei*,  numnam  punfhis  ille 
albus , in  fanguineum  punfhim  tmnsmutaretur  ; quo- 
niam ambo  ejusdem  peni  magnitudinis , & eodem  in  lo- 
covidebantur.  Et  aliquando  quidem  inveni  rutilantem 
& purpuriflatum  circulum  extimum , defmentcm  juxta 
horizontem  miniatum  coUiquamento  circumdatum  , in 
cujus  centro  punfius  albus , non  autem  ruber  aut  faliens 
«periebatur : nunquam  vero  fimul  utrosque  illos  pim- 
flos  conlpicatus  funi.  Magni  cei  td  momenti  eft  h*c  dis- 


t Pullo.  209 

quifitio : utriim  fdlicet  fanguis  infit , ante  pulfum  ? &, 
nuro  punfius,  ex  venis;  an  ven*,  ex  punflo  oriundx 
lint  1 

Quantfim  mihi  obfervare  licuit , videtur  fanguis  efle 
ante  pulfum:  cujus  lententi*  hanc  caufam  dicam.  Die 
Mercurii , fub  velperam , tria  ova  gallin*  fuppofui ; die- 
que Saturni  paulo  ante  eandem  horam  reverfus , inveni 
hxc  ova  frigida,  utpote  k gallina  derelifta:.  aperto  ni- 
hilominus eorum  uno , pulli  exordium  reperi ; lineam 
nempe  rubram  & fanguincam  in  ambitu ; in  centro  au- 
tem , pro  punflo  faliente , punflum  album , exfargue. 
Quo  indicio  percepi  gallinam  haud  multo  prifis  incuba- 
tionem deferuifle.  Quare  vi  captam,  &in  ciftaconclu- 
fam , per  integram  noflem  ibidem  detinui  ; poftquam 
(cilicet  ova  duo  reliqua , cum  aliis  novis  illi  fuppofuiflem. 
Quid  fit?  Poflridie,  fummo  mani,  ambo  ova  rediviva 
erant:  appartiitque  in  centro  ipfum  punflum  micans, 
albo  punflo  multo  minus ; i quo , (albo  nimirum)  fcin- 
tilla,  tanquam  4 nube  proliliens,  in  diaftole  duntaxat 
comparuit.  Adeo,  ut  videretur  mihi,  ex  albo  punflo  , 
rubrum  punflum  emicare  t utcunque  in  illo  punflum  li- 
bens generari:  idque,  exiilente  jam fanguine,  autnafei, 
aut  falcem  moveri.  Imi  fipiflimc  comperi,  punfhim  la- 
licns , chm  (ceu  plani  intermortuum ) ab  omni  motu 
quiefeeret , a novo  fotu  motum  denuo  & pulfationem 
recuperafle-  Quare  inordinegenerationis . punflum  & 
fanguinem  pritnhm  exiilerearbitor  ; pulfationem  verb 
non  nift  poftea  accedere.  • 

Hoc  certi  conflat,  futuri  fretus  nihil  omnino  hoc  die 
apparere,  pr*ter  fanguincas  lineas , & punflum  faliens  , 
venasque illas,  qu*  omnes  ab  uno  trunco  (quemadmo- 
dum ifle  a punflo  faliente)  propagantur , & per  totum 
colliquamcntum  plurimis  fibrarum  ramificationibus  Ipar- 
guntur,-  qu*  poftmodum  vafa  umbilicalia  conftituunt: 
quibus  longi  latequcdiileminatis,  ferus  demum  (prout 
augetur)  ex  albumine  & vitello,  fibi  alimentum  haurit. 
Harum  venarum,  eirumque  propaginum  vivum  exem- 
plar videas  in  arborum  foliis,  quorum  fibrx omnes  a pe- 
dunculo oriuntur,  &ab  uno  trunco  per  totum  folium 
diffunduntur. 

Totum  hoc  cotliquamentnm,  fanguineis  fibris  diflin- 
flum,  ambarum  papilionis  alarum  magnitudinem  & for- 
mam refert.  Ede, iKi\l3<siriJlotclu  membrana,  qua  fibras 
J. anguineas  habens , ce  tempore  album  liquorem  continet , d 
meatibus  illis  venarum  ertens. 

Sub  finem  quarti  diei , & initium  quinti , punfhim  fan- 
>guir,eum  jam  adauftum , in  veliculam  exiguam , tk  te- 
nuiflimam,  fanguinem  in  fc  contir.cntcm,  tranfiifle  cer- 
nitur; quem  finguliscontraflionibus  propellit,  faflaque 
diaftole  recipit  denuo- 

Haftenus  nullum  vafortim  diferimen  deprehendere 
potili : neque  enim  arteri*  a venis,  vel  timidi . vel  pulfu 
aiftinguiintur.  Ideoc;ue  vafa  omnia  indiferiminatim  ve- 
nas nominanda  cenfco ; vel,  cum  Ariitotelc , meatus  ve- 
nales. 

PunBum  hoc  (ait  Arift.)  movet  jam  fijc,  ut  animal . 
Quippe,  anima!  d non  animali,  motii  djftinguitur,  Sc  ferv- 
fu.  Ciim  itaque  punflum  hoc  jam  prflBCimfefe  movedt, 
meritb  animas  naturam  induiiTeclicimus ; & ovuin  ani- 
ma vegetariva  pridem  imbutum , jnmmotiva,  St  fenfi- 
tivi  potentia  infuper  donari;  &aphnt.n  in  animal tran- 
fiiile;  eodetnque  tempore  animam  pulli  ingredi,  qu* 
Dd  ex 


aio 


De  Ovo  et  Pullo. 


ex  ovo  pullum  format,  eitmquenoftea  informat.  Quip- 
pe ex  operationibus , inefle  facultates ; & ex  his,  vita: 
cauflam  & principium  (animam  fcilicet)  idque  adu  (chm 
operationes  adufint)  Philofophus  demor, ftrativi  con- 
cludit. 

Egoverb  pluribus  experimentis  certus  fum,  non  mo- 
tum iolummodo  pundo  (alienti  ineflc , (quod  nemo  ne- 
gaverit) fedfenfum  etiam.  Nam  ad  quemlibet  vel  mini- 
mum tadura,  videbis  pundum  hoc  varii  commoveri,  & 
quafi  irritari ; ( perinde  omnino  ac  fenfitiva  corpora , 
fenfus  fui  indicia  propriis  motibus  exhibere  folent)  & 
ad  iteratam  fepe  injuriam  extimulai  i , atque  in  pulfuum 
rhythmo  ■ & ordine  conturbari.  Ita  nempe  in  herba , 
fenfih  didi,  &Zoophytis,  lenfum  incile  concludimus  ; 
quia,  chm tanguntur , fefe  contrahunt,  quafi  aegri  fe- 
rant. Vidi,  inquam,  fepiflime , aliique,  qui  and  mecum 
aderant,  ab  acus , ftyli , aufifiigiticontadu,  imo  verua 
calore  aut  frigore  venementioreadmoto,  aut  cujuflibet 
reimoleftantisoccurfn,  punitum  hoc  varia  fenfus  indi- 
cia, pulfuum  nempe  varias  permutationes,  idufque  vali- 
diores, ac  frequentiores  edtdifle.  Ut  dubitandum  non 
Iit , quin  punitum  hoc  (animalis  iuftar)  vivat,  moveatur, 
& fentiac. 

Ovo  infuper  aeri  frigidiori  diutiis  expofito , punitum 
faliens  rarihs  pulfet,  &languidihs  agitatur:  admoto  au- 
tem digito  calente,  autalio  blando  fotu,  vires  (latimvi- 
eoremque  recuperat.  Quinetiam  poftquam  punitum 
nocfenfimclanguit,  & (anguine  plenum  a motu  omni 
ceflars,  nullumque  vita:  fpecimen  exhibens,  morti  peni- 
tus fuccubuifle  vifum  eft  : impofito  digito  meo  tepente, 
fpatio  viginti  arteris  mea:  pulfuum , ecce  corculum  de- 
nuo  revivifeit,  erigitur;  & tanquam  pottliminio  ab  Or- 
co redux , priflinam  choream  redintegravit.  Idque  alio 
quolibet  leni  calore,  ignis  nempe,  aut  aqua:  tepidse , ite- 
rum iterumque  i roe,  atque  aliis  faflitatum  eft;  ut,  pro 
libito,  mifellam  animam  vel  moiti  tradere,  vel  in  lucem 
revocare,  in  noftrapoteftateiueric. 

Qua: diximus,  quarto  i prima  incubatione  die  , five 
tertia  infpeftione , plerunque  eveniunt.  Plcrunquc,  in- 
quam ; r.on  eft  enim  hoc  perpetuum , cum  magna  fit  in 
ovorum  maturitate  diverfitas , aliaque  aliis  citiusperfi- 
ciantur.  Quemadmodum  in  arboriscujufcunquefrudi- 
bus  ufu  venit , quorum  alii  pracoces , & decidui  funt , 
dum  alii  crudi  Sc  immaturiores  ramis  tenaciter  adharent. 
Adeo,  ut  qixedam  ova  quinto  die  minus  proveda  fint, 
quam  alia  tertio  ut  plurimum  folent.  Idque,  (ut  certi  ali- 
quid & explorati  haberem)  in  plurimis  ovis,  per  idem' 
tempus  incubatis,  eodemque  die  apertis , comperi.  Ut 
reque  fexum  fequiorem , nec  siris  inclementiam,  neque 
incubandi  negligentiam,  aut  aliud  quippiam  cauflari  pof- 
fem , prater  infitam  ovi  imbecillitatem , calidive  innati 
pauperiem. 

Ova hypenemia , fivcinftecunda,  hoc ipfo tempore, 
(quafi  dic  critico)  mutari  incipiunt , atque  indolem  fuam 
oftendere.  Nam  ut  ova  fcecunda  in  colliquamentum 
(quod  poftea  in  fengninem  tranfit)  ab  infita  vi  plaftica 
mutantur , ita  futoentanca  ova  eodem  tempore  corrum- 
puntur, & putredinem  induunt.  Obfcrvavi  tamen  ali- 
quando maculam,  five  cicatriculam,  in  ovis  etiam  infoe- 
cundis  latius  explicari  ,■  nunquam  tamen  ad  cacumen  af- 
fulgete , nec  circulis  ordine  difpofitis  circumfcribi.  Vidi 
quoque  interdum  Vitellius  alie  ubi  darefeere,  & liquefie- 


ri , fed  inrequaliter ; partesque  coagulatione  quafi  teme- 
raria concretas,  ir.fiar nubium  fpariim volitantium,  in- 
natare. Et  licit  ova  harc  nondum  rancida , putrida , 8c 
foetida  dicantur;  fqnt  tamen  ad  putredinem  prona,  & 
ad  eam  tandem  continuato  incubantis  calore  pertin- 
gunt : idque  eodem  illo  loco  duda  corruptionis  origine, 
quo  ova  prolifica  generationem  aufbicantur. 

Perfectiora  itaque  ova,  jam  fub  nnem  quarti  diei , du- 
plicem, vel  bipartitam  habent  veficularn  pullantem , du- 
plici idu  alteram  alteri  viciflim  refpondenrem  ; eo  nem- 
pe modo,  atque  ordine,  ut  una  fele  contrahente,  altera 
languinc  diftenta , & rutilans  appareat;  qua:  mox  pari- 
ter contrafta , fanguinem  liquido  exprimit;  momento- 
que interjedo,  prior  denuo  refurgit , pulfumquc  repetit. 
Clarcque  videas,  adionem  harum  veftcularut» , efle  con- 
rradionem ; i qua  far, guis  impellitur,  & in  vafa  protru- 
ditur. 

Quarta  die  (inquit  cutildrovjndu/)  bina  videbantur 
punSa,  Cf  quodhbet  eorum fefe  movebat*  qua  haud  dubio 
cor,  <3  jecur  fuerint  -t  qua  vifcera  in  ovi/  triduo  incubat  i/ 
u/ iriftoteU/  dixit. 

Philofophus  vero  id  nufpiam  dixit:  neque  ea  vifccra 
(utplurimhni)  ante  decimum  diem  conipicua  funt.  Mi- 
rorque  i/1IJrovanJum  pullantium  punctorum  alterum, 
jecur  cxiftiraalTe : quafi  ver6  hoc  unquam  ad  eum  mo- 
dum agitaretur. 

Satias  fuerit  credere , punitorum  felientium  alterum 
(adaudto  foetu)  in  auriculas,  alterum  in  Ventriculos  cor- 
dis abire-  Enimvero,  in  adultis,  Ventriculi  cordis  ad 
eum  modum  ab  auriculis  implentur,  factaque  contra- 
dione  deplentur  denuo  ; quemadmodum  in  tradatn 
nollro  dc  motu  eordi/ISJanguini/  obfcrvavi  mus. 

In  provedioribus  quoque  ovis,  aliquando  fub  finem 
quarti  diei , nefeio  quid  turbidi  veficulas  pulfantes  adum- 
brabat, vifutnque (offufe nubecula- rnffar)  impediebat, 
qu*>  miniis  clari  putida  felientia  intueri  potuerim.  Cla- 
riori tamen  luce,  peifpicillisque  adhibitis,  collatifque 
uni  fubfequentium  dierum  oDfervationibas  , conftitit 
cfle  corporis  rudimentum , ceu  nebulam  ex  colhquamen- 
ti  parte  concodam  , vel  circa  venarum  principium  con- 
crcfcen scffluvium : utampliusdediequintodicetur. 

rorandus  quoque  videtur  id  ohfervafTe  : Quinta 
die  (inquit)  nin  ampliu/ punSum  tliud , quod  eorejje  dixi - 
mu/,  extra  videbatur  move*  , Jed  obtegi , ac  cooperiri , C J 
duo  tUt  meatu/  vsnoft  evidentiore/  confpicicbantur , alter 
vere  major  altero.  Kailjror  autem  virdodiflimus : nuilto 
enim  poft  tempore,  (ubi  domicilium  fieri  perfedi  fa- 
bricatum fuerit)  lar  ifte  familiaris,  odes  ingreditur , fe- 
fcque  in  intima  earum  penetralia  abfeondit.  Erratque 
etiam,  ubi  ait,  venarum  infui  vi,  reliquam  albummie 
portionem  quafi  in  palearem  eoiorem  immutari.  Repetitur 
enim  ifte  color  in  albumine  crafliore  cujufcunque  ovi  re- 
quieti , indiefque  magis  intenditur  ,■  ( prout  nempe 
ovum  vetuftius  fuerit^  ut  pridem  diximus ; ) idque  fine 
ulla  venarum  opera,  portione  folum  tenuiore  exha- 
lante. 

Crefcente  autem  fretu,  (ut  infri  dicemus)  furculifqoe 
meatuum  venalium  longi  lateque  in  vitellum  & albumi- 
na fparfis,  colliquantur  uti  iusqtie  liquoris  portiones,  non 
quidem  (ut  *Aldrovandus  voluit)  ab  infita  venarum  vi , 
fcd  a fenguinis  inibi  liofpitai-.tis  calore.  In  quamcur.que 
enim atriuflibet  liquori* partem,  did*  vena- porrigun- 


31  I 


De  Ovo  e 

tor ; fubito,  locis  conterminis  colliquatio  apparet ; ideo- 
que  vitellus  eodem  tempore  quali  duplex  confpicitur : 
qu6d  nempe  fuperior  ejus  pars,  (quarfupra,  ad  obtulum 
cacumen,  aavitati  jungitur)  liquidior  jam  reddita,  ad  re- 
liquum vitelli , indar  cera:  flava:  liquefa&e , ad  eandem 
frigidam  & denlam  comparata:,  appareat.  Eoque  nomi- 
ne ( ut  fufa-  omnia  folent ) laxiore  fpatio  continetur. 
Qumetiam  pars  ifta  fuperior , tepore  genitali  liquetadU, 

£ reliquis  liquoribus  (fed  prefertim  albumine)  proprii 
tunicitenuilfimidiflertuiiiatur.  Quofit,  ut,  rupta bac 
tenui,  fragili,  atque invifibili membrani,  confeftim ac- 
cidat albuminis  & vitelli  confufio,  qua  omnia  pertur- 
bantur. Eflque  ha:c  fiepe  cauda  fiuftratm  generationis 
(cum  liquares  iftidiveriae,  imo  contraria:  natura:  fint) 
fecundiun  illud  rijlotclii , loco  fiepius  citato , Depra- 
vanturoo a,  iS  fiunt , qua  urina  appellantem*  temporepo- 
tiii/ calido  ,-  idque  ratione . Ut  enim  vina  t empori  bur  ca- 
lidi/coacef  eunt  ,faccfubvcrfd , ( koc  enim  eaujja  cfi . ut 
depraventur)  fic  ova  pereunt  vitebo  corrupto : id  enim  in 
utrirque  terrena Cortiocjh  QuamekrcmiS  vinum  obturba- 
tur fuce  permtfla , Ctf  ovum  vitebo  dijfujo.  Atque  buc 
etiam  non  immerite)  retuleris  illud  ejusdem : Ce/»  to- 
nante qua  foventur  ova , corrumpuntur.  Siquidem  mem- 
brana tenuifTima  a tanto  fragore  levi  negotio  dilirumpi- 
tur.  Ideoquc  fortaflisova  confufa  & putrida,  CjnoJura 
dicuntur,  quSd  nimirum  (ut  diximus)  diebus  caniculari- 
bus crebrius  tonet.  Quapropter  Columella  quoque  redi 
monuit,  plerofque  ab  ajiivo joijhho  non  putare  bonam  pul- 
lationem. 

Hoc  certi  conflat,  ova  facili  quaflari , concuti , & 
difperdi ; fi  quis  avibus  inalbantibus  moleftus  fuerit,  quo 
tempore  didi  liquores  colliquantur , & turgent,  mem- 
braivrque  eos  ambientes  dilatantur,  & tenerafeunt. 

• 

Quart*  Ovi  infpeciio. 

QUinto  demum  ab  incubatione  die,  difeernitur  pri- 
mum (inquit  *Arifl. ) corpus  pulli  valde  exiguum , 
IS  candidum  ; capite  confpicuo , IS  in  eo  oculi / maximi 
turgiju , qui  diu  fie permanent.  Sere  enim  tandem  parvi 
fiunt , ac  confidunt,  fn  parte  autem  corporu  inferiore,  nul- 
lum extat  membrum  per  initia , quod  rejpondeat  fuperio- 
nbut.  Meatur  autem  ibi  qui  a corde  prodeunt,  alter  ad 
circumdantem  membranam  tendit,  alter  ad  luteum,  officio 
umbilici . PuLi  igitur  origo  ex  albumine  cfi ; alitur  enim 
luteo  per  umbilicum . 

Quibus  verbis , *Anftotcle/  videtur  totam  pulli  gene- 
rationem, in  tres  elajfc/6ve  ordines  dtftribuere : nempe 
a primo  incubationis  die,  ad  quintum  usque:  indi  ad 
diem  decimum  , vel  decimum  quartum  : atque  hinc,  ad 
vicefimum.  Quafi  ea  duntaxat , quje  his  tribus  tempori- 
bus percepit , in  hifloriam  retuliflet.  Contingunt  fani 
his  temporibus  maxima:  in  ovo  permutationes  : quafi 
' diebus  liilce  deerttorik,  ceu  tribus  gradibus,  proceffus  ab 
ovo  perfedo  ad  pulli  exclufionem  diftinguererur.  (inar- 
to enim  die  prima  fetus  particula,  punttum  faliens  nem- 
pe, & (anguis  apparent , poftcaquc  fetus  corporatur. 
Septimo,  pullus  membris  diftinguitur,  & fefe  movet. 
Decimo , plumefcit.  Circa  vicefimum , refpirat , pipit, 
atque  exitum  quatit  Vira,  quae  illi  circi  quartum  diem 
ineft,  plantarum  aunula  videtur , atque  anima  vegetati  va 
duntaxat  cedenda  eft.  Indi  veru  ad  decimum , animalis 


t Pullo. 

inftar,  fenfitivi atque raotiva anima  fruitur,  qndadole- 
(cit : pofteaque  fenfim  perficitur  ; ornatur  plumis , & 
roftro,  unguibus,  rehquifque  inftrudus , ad  exitum  jam 
properat,  ut  tandem  emancipatus  fui  juris  fiat. 

Qua:  itaque  poft  quartum  diem  eveniunt , uArifiotelea 
tria  potifiimum  enumerat ; nempe  corporis  fabricam : 
venarum  du&us , qui  jam  umbilici  officium  & naturam 
fubeunt : materiamque,  unde  fetus  primhm  oritur,  con- 
flituitur,  & nutritur. 

Decorpoi  is  fabrica , quatuor  recenfet : fcilicet,  qua: 
fit  eius  magnitudo  ; quis  color  ; qua:  partes  maximi 
confpicuximt,'  (capuc  nimirum,  & oculi)  & quamam 
fit  membrorum  diitm&io. 

Efl  revera  corpus  valdi  exiguum , formaque  galbam 
vulgarem  referens , ex  qua  mulca  oritur,  colore  etiam 
candido  proditum  cft,  perinde  ac  mufce  vermiculus» 
uem  in  carne  putreicer.te  fovendum  atque  enucrien- 
umdeponit.  Eleganter  etiam  addidit,  confpi cuumma- 
xime  effe  capite,  \S  oculii.  Quod  enim  primo  apparet , fi- 
milai  e efl,  & indiftin&uni ; tanquam  concretum  & con- 
gelatum quid  ipfius colliquamenti  foret,  (qualis gelati- 
na  apparet,  qure  ex  cornu  cervini  coctura  efficitur)  nem- 
pe tranfparens  nubecula , & vix  confpicua , nifi  in  duas 
quafi  partes  divifa  diftingueretur.  Quarum  altera  con- 
globata, longi  altera  major  eft  ; capitisfcilicet  rudimen- 
tum , quod  die  quinto  primum  confpicitur  5 in  eoque 
mox  oculi  manircfli  diflinguuntur ; qui  per  initia  flatim 
maximi,  vaideque  inflati  prominent , & a reliquo  capite» 
atque  etiam  corpore,  circumfiifi  quadam  nigredine di- 
feriminantur.  Horam  quilibet , reliquo  toto  capite  ma- 
jor eft ; quemadmodum  Sc  caput  ipfum , corpus  rdi- 
quum  magnitudine  excedit.  Durat  aliquandiu  hic  cor- 
poriscandor,  & oculorum  inturoefcentia (qui,  perinde 
ac  cerebrum,  aqua  intiis  limpidifiima  implentur,  foris 
autem  nigricant)  ad  decimum  nempe  diem,  atque  etiam 
amplifi|:  Jirb  enim  (inquit)  decrafieuit  oculi , IS  fefe  ad 
ratam  contrahunt  proportionem.  Imo  ver6 , me  obierva- 
torc , oculi  avium  nunquam  fefe  ad  ratam  illam  propor- 
tionem contrahunt , qua:  eft  inter  oculum  & caput  ani- 
malis vivipari.  Gallina: enim , aliisque  avibus,  fi  cutem 
oculos  integentem  detraxeris,  horam  quilibet  totam 
cerebri  molem  facite  aquaverit : in  bcccagine  autem  , 
Sc  limi! ibus , alteruter  oculus  toto  reliquo  capite  (fi  ro- 
ftrum  dempferis ) major  eft.  Omnibus  vero  avibus  id 
commune  eft , ut  orbita  five  cavitas , qua  oculum  am- 
plcftitur,  cerebrum  ipfum  exfuperet,  ut  in  ipfarum  cra- 
niis videre  eft.  Fit  autem  ut  carum  oculus  minor  videa- 
tur, quia  totus  prater  pupillam  , cute  & plumis  obtege- 
tur; neque  orbiculari  figura  praedirus  eft , (qua  promi- 
neat) feddeprefliore ; ut  pifcibus  contingit. 

In  parte  corporit  inferiore  (inquit  Pbilofophus)  nullum 
extat  membrum  per  mitia  quod  refpondcat  fupenoribur. 
Ita  proieflo  Ic  res  habet : corpus  ab  initio  ut  vix , nifi 
capite  Sc  oculis,  confpicuum  eft ; ita,  quoad  inferiora, 
nec  membro  aliquo,  ahsfcilicet,  pedibus,  fterno.uro- 
pygio,  nec  vilcere  ullo  diftinguitur  ; imo  ver6  neque 
formam  quidem  corporis  ullam  obtinet : fed  ■ quantim 
nobis  videre  licuit , eft  exiguum  quid  venula:  adjacens , 
tanquam  canna  naviculae  circumflexa,  & quali  galba  , 
vel  termes,  absque  ullo  collarum,  pedum,  alarumveve- 
fligio ; cui  corpufculum  conglobatum  , multoque  con- 
ipedius  appenditur,  fcil.  capitis  rudimentum,  in  tres  ve- 
Dd  a hui 


212  De  Ovo 

luti  bullas  divlfum  > (A  alterutra  fcil.  parte  intuenti ; ) 
revera  tamen  in  quatuor  difpefcitur ; quarum  duae  am- 
pliffima:  ,&  nigricantes , oculorum  primordia  funt;  re- 
liquarum altera  cerebrum  i altera  cerebellum  condituit. 
Omnes  aqua  limpidiffima  plena;  rcpcriuntur : in  medio 
verboculoram  nigredinis,  (tanquam  incentro)  pupilla 
cernitur , indar  fcintilte  tranfparenris , aut  cryftalli , ef- 
fulgens. Hinc  fafhim  arbitror , uttres  folim  corfpicua: 
iuilc , male  rem  obfervantibus  impofuerint.  Cimi  cmm 
ex  veteri  Scholarum  difciplina,  triplicem  in  corpore  ani- 
malis dominatum  didiciflcnt,  partesque  tres  principales, 
(cerebrum  nempe , cor,  & jecur)  prxeipuis  muneribus 
fungi  crederent facili,  tres  didas  bullas,  partium  ha- 
rum  fundamenta  atque  initia  ede,  fibi  perfuafcrunt.  Coi- 
torus  autem,  utpcritumdifleftoiem  decuit,  multo  ve- 
riiis  affirmat  ,■  fe,  die  ab  incubatione  feptimo,  rodrum 
atque  oculos  vidifle  ,•  nullum  veroexviiceribuspotuiflc 
difeernere.' 

Philofophum  porro  audiamus  ; Mr /tus  ili,  qui  i 
corde  prodeunt , alter  ad  ambientem  membranam  tendit , 
diter  ad  luteum , ojjicio  umbilici.  Nimirum  corporato 
•ftatim  foetu , ver*  id*  umbilici  otbeium  praidant ; ea- 
rumque  alterius  rami  feu  propagines  in  tunicam  exti- 
mam albumen  ambientem  diflemmantur ; alterius  ver6 
tami,  Titelli  tunicam  adeunt , & per  hujus  liquorem  fpar- 
guntur.  Unde  clari  condat,  utrumqoc  parirer  liquorem 
nutriendo  pullo  dicatum  efle.  Et  licet  Jlrijb.  dicat , Ori- 
finem  pulii  ex  albumine  ejfe,  atque  ali  luteo  per  umbili- 
cum : non  ait  tamen , pullum  ex  albumine  heri.  Quippe 
excandido  illo  liquore,  quem  nos  eolliquamentum  no- 
minavimus, fitfcetus:  & totum  illud,  quod  nos  oculum 
evi  nuncupavimus,  in  albumine  continetur.  Nequeait, 
vi&um  pullo  folim  ex  luteo  per  umbilicum  accedere : 
fed  verba  ejus  (ex  obfervationibus  meis)  hocfenfu  inter- 
pretor; licit  pullos  inalbumine  originem  fuam  habeat, 
non  tamen  indi  folim  alitur,  fed  etiam  ex  lujpo,  (ad 
quem  meatuum  umbilicalium  alter  pertingit)  fibi  vi&um 
quxrit , imi  ver6  ex  hoc  potillimum , ed  enim  albu- 
men (ex  fententia  riflotclis ) conco&us  magis  & pu- 

riorovi  liquor;  vitellus  autem  terredrior,  & (olidior, 
ideoquerobudiori  jam  faflo  pullo  nutriendo  idoneus: 
acproptcrca  (ut  infra  dicetur)  vicem  laciis  (lippiet,  ulti- 
moque abfumitur ,-  quippe  pars  ejus  refidua,  (podquam 
jam  natus  ed  pullus,  & cum  matre  obambulat,)  in  ven- 
tre ipGus  continetur. 

Qua:  dixi,  a quarto  die  ad  decimum  usque  eveniunt. 
Quando  autem  fingula,  quomodo,  & quo  ordine  fiant, 
jam  expediam. 

Proxima infpeflione , qna-die quinto  inditoitur,  cir- 
ca venam  brevem  ab  angulo  dudam  (ubi  duo  pnnd.i  al- 
ternarim micantia  lita  lunt)  cradius  aliquid  & albidius , 
nubecula;  indar,  (tranfparens  tamen)  apparet:  per  quod 
pradnda  venaobfcurc , ceu  per  nebulam,  confpicitur. 
idem  aliquando , in  ovis  proveit  roribus , quarto  die  fum 
confpicarus.  Ed  autem  corporis  rudimentum  ,-  quod 
jam  lingulis  horis  concretum  magis  compa&uniqne  cer- 
nitur ; venamque  prardi&am  & ampleftitur  limul , & 
illi , globuli  alicujus  indar , appenditur  Rudimentum 
Id  globofum,  vermiculi  hujus  (ut  lic  dicam)  carinam 
magnitudine  longe  fuperat  : edque  figuwc-triquctne , 
in  tres  nempe  paites  ( protuberantis  arboris  gemmul* 
more)  oblinire  drviiuio.  Earum  uoa  orbicukiis eft,  & 


ET  P IT  t t O. 

reliquis  duabus  major;  duSisquemox  a circumferentia 
versos  centrum  tenuillimis  filamentis,  nigricat ,-  feptique 
ciliaris  exordium  apparet,  indeque  particulam  hanc  in 
oculum  mutatum  iri  indicat.  In  hujus  medio , pupilla 
admodum  exigua , & punOi  lucidiflimi  indar  (ut  dixi- 
mus) confpicua  ed : eoque  potiiiimbm  indicio  conje&u- 
ram  feci , integrum  hunc  globulum  futuri  capitis  rudi- 
mentum efle;  circulumque  illum  nigrum,  ex  oculis  al- 
terum futuram , cui  ex  adverfa  parte  alter  opponitur: 
quippe  iti  fiti  iunt,  ut  ambos  fimul  intueii  nequeas, 
cum  fuperior  inferiorem  obtegat,  & occultet. 

Primum  hoc  futuri  corporis  rudimentum , quod  circa 
venam concrefcere  diximus,  figuram  folum oblongam, 

& aliquanrulum  (Carinae  indar)  inflexam  obstnet : ed- 
que confidentia  ejus  mucofa.  indar  fitus candidi,  qui  re- 
bus hnmidi^ar&eqoe  conclufis  innafei  iblet.  Venula 
autem,  cui  mucorem  illum  acerefcere  jam  dixi , ed  cava 
defceixiens  per  fpinam  dorfi  ; uti  fubfequuts;  obferva- 
tionesfidem  fecerunt.  Duarum  quoque  veiicidarum  pul- 
fantiam  ordinem  fi  diligenter  intuitus  fueris , qo*  pofte- 
riusfc  contrahit,  eam  fanguinem  in  hujus  vena  princi- 
pium impellere , eamque  ciftendere  confpiciet. 

Ita  duarum  veficularum  fefc  moventium  atque  invi- 
cem pulfantium , dus  manifedx  contra&iones , dnxque 
(imiliterdilatatior.es  cernuntur;  priorque unius  contra- 
&io , alterius  diftentionem  efficit : fanguis  enim  ex  ca- 
vitate prioris  veficulac  coaribta , elifus  in  fecundam 
hanc  implet,  didendit,  pulfumqiie  edit ; qua;  mox  etiam 
fe  condringens,  farguinem  (quem  )am  a priore  veficuli 
acceperat)  in  prxdicrx  vente  principium  protrudit,  cam- 
que  fimu! dilatat  Venam  autem  adhuc  appello,  quam 
ex  pulfu  aortam  efle  cenfeo : arteria:  enim  a venis , tuni- 
carum craffitie,  nondum  didinguuntur. 

Hxccum  fxpius in plurimisovis  diligenter  nccurate- 
que  contemplattis  effero,  aliquandiu  pendebam  animi, 
quamnam  fententiam  ample&erer.  Utrum  fcilicetcon- 
crementura  hoc,  globulusque  appenfus , ex  colliqua- 
mer.to  (in  quo  natabant)  tanquam  ex  materia  compa&i 
& coagulata  proveniant ; quemadmodum  ex  vaporibus 
(dum lurfum ineant,  impcrceptibilibus)  inaireluperio- 
recOndenfatis  nubes  fiunt:  An  potius  ab  effluvio  quo- 
dam e fanguineo  illo  meatu  exhalante , vel  per  diapede- 
fin  tranfudante,  exoriantur  ; mutuatoque  indi  nutri- 
mento augeantur  ; Sunt  enim  maximarum  quoque  re- 
rum initia  perpuiilla ; &,prz exiguitate  fui,  obfcuraad- 
moduro. 

Hoc  fini  exploratam  me  habere  arbitror,  pun&afa- 
lientia , & meatas  venales , ipfamque  venam  cavam  pri- 
mum exidere,  eiquepodea  corpulentiam  diftam  accre- 
fcere.  Certufque  fum , fanguinem  4'punfio  faliente  in 
venam  liare  impelli;  ex  eaque  corpufcnlum  illud  nutri- 
ri , & crefcere-  Nempe  primus  ille  fitus  & mucor , ex 
effluvio  vera: , (cuiadnafcitur)  primum  oritur,  indeque. 
podea  nutritur,  atque  augetur  ; quemadmodum  fitus 
alibi  folet,  in  locis  humidis,  inter  opaca  domus,  quxdiu 
non  repurgatur ; & ur  camphora  fuper  tabulas  cedri ; 
& mufcusfuper  (axa,Sc  arborum  cortices , aut  denique, 
qualiter  erucis  quibusdam  tenuis  lanugo  innafeitur. 

Eadem  quoque occafionedubitabam,  numnam , findi 
' coli  iquament  i coagulatione,  una  cumfanguine  Sepon- 
ito faliente,  hoc  etiam  corporis  capitisque  rudimentum 
datimesuderet,-  fed  tcoue  adeo  & pellucidum,  ut  vifum 

gradus- 


De  Ovo 

prorfus  effugeret ; donec  in  (itura  ac  mucorem  crafle- 
fcens , albedinem  fpifliorem  induat , qui  percipiatur : 
dum  interea fanguis  craflior  & rutilans  incolliquaraento 
tamdiapbano  facili  confpicitur.  Verumenimvero  cum 
prdSus  rem  ipfam  cogito , hi  ea  lententia  fum fangui- 
nem dari,  antequam quicquam corporis  reliqui  exiitat; 
eficqueeum,  prse  exteris  amnibus  foetus  partibus,  pri- 
mogenitum: Acabipfo,  tum  materiam,  ex  qua  corpo- 
ratur ftetus  ,•  tum  nutrimentum,  quo  augetur,  proce- 
dere: efle  denique  (fi  modo  ulla  fuerit)  primam  parti- 
culam genitalem.  Id  autem  ut  credam  , quibus  argu- 
mentis adducar , alibi  fufius  dicetur , ubi  ae  parte  go 
nitali  primi , de  calido  innato , & humido  radicali  di- 
fceptaoimus  ; & fimul  etiam , quid  de  anima  lentien- 
du  ra  fi  t , plu  ribrn  collatis  obfervationibus , determinabi- 
mus. 

Circa  hoc  tempus,  fingulis  peni  horis  omnia  majora, 
manifeftiora,  magtsquedillinfta  & explicata  apparent, 
fitque  in  ovo  velox  mutatio,  plurimaque  confdt  finalia 
aliis  fiipcrveniunt.  Cavitas  ovi  jam  multo  audior,  to- 
tamque  ejus  partem  fuperiorem  vacuam  relinquit;  tan- 
quam  q u mtt  pars  ovi  abfumpta  foret  > 

Venarum  ramuli  longius  protelantur,  plurelque  nu- 
mero non  folum  in  colliquamentnm,  (ut  antea)  leti  hinc 
in  albumina,  illinc  in  luteum  diftribuunrur  ; araboque 
adeo  liquores  paffim  fibris  fanguineis  fcatent.  Vitelli 
pars  fuperior  plurimum  colliquelcit  & funditur , ut  ab 
inferiore  plane  diverfa  appareat , jamque  duo  quali  vi- 
telli videantur ; dum  fuperior,  cera  Irquefafta:  inftar, 
(ut  diximus)  inflatus  & pellucidus  emicat;  inferior  au- 
tem &denfior,  una  cam  albuminis  parte  cralliore,  ad 
acutum  ovi  angulbm  fubfidit.  Eftque  adeo  tenuis  vitelli 
fuperioris  tunica  propria,  uri  minima  concuflione  faci- 
li rumpatur:  unde  liquorum  commixtio,  ut  diximus, 
& generationis  fruftratio. 

Jam  primum  ftetus  rudimentum  fefeconfpiciendum 
exhibet,  (quemadmodum  in  Fsfeiri/  figura -qtitnrir  & 
fexta  videre  efl)  eoque  in  aquam  limpidam  immiflo, 
quid  corporis  faftum  fit , quia  etiamnnm  defideretur , 
cognitu  facile  fuerit.  Apparet  nempe  forma  vermiculi , 
five  galba: ; ficut  in  frondibus  arborum,  corticum  pullu- 
lis , frudibus , floribus  , alibique  vermium  tk  erucarum 
primordia  confpicimus ; prafer  rim  vero  in  gallis  quer- 
cinis, quarum  in  centro,  intracruftulamrotrmdam  (ceu 
nucleum)  liquor  limpiduscontinetur,  qui fenfim  craflc- 
fcens  & coagulatus,  fubtilillimis  lineamentis- diftingui- 
tur,galbzque  formam  induit:  manet  autem  aliquanti- 
fper  immobilis,  polleaque  motu  & lenfu praeditus , fit 
animal,  tandemqtre  mulca  avolat. 

Similem  generationem  eorum,  qua*  fponte  nafcuntur , 
u/irijlotelcs  defcripfit  : Quadam  i rore  gignuntur , qui 
fuper  falli  decident.  Fatiloque  poft , Fiunt  papiliones  ex 
erutu.  Hac  autem  ex  foliis  virentibus potij/lmum  ra- 
phani illius  , quam  hrajficam  vocant  aliqui:  frimusn  mi - 
i io  minor  efi,  deinde  minuti  vermes : tumerefeesetes  intra 
triduum  erum  pufita:  ptfthacauBa  amotu  ccffaset , ii 
formam  mutant , vocant urque  chryjatlides , crulhque  du- 
ra continentur ; atque  fi  attingantur,  motum  edunt.  Cru- 
fia  multo  pofl  tempore  abrumpitur  tandem , unde  alata 
animalia  evolant , quot  nominant papilioner. 

Nos  vero  quorumlibet  animalium  generationem  eo- 
dem modo  fieri  jn&a  doccbuaus ; omnia  mmurum  ani- 

• 


E T P U l t O.'  213 

malia,  etiam  pcrfefta , fimiliter  ex  vermiculo  gigni. 

Quod  etiam  ^inftoteles  videtur  anntnfle , ubi  ait : /* 
omnsbus  autem  vel  iis  qua  perfcBum  pari  uni  ovum , cen- 
er Plus  primur  indifcrctur  adhuc  recipit  incrementum  .- 
qualis  natura  etiam  vermis  efi.  Hoc  nempe  inter  ver- 
mis, aliorumque  animalium  generationem  intere!!  ; quod 
ille  prius  augeatur , quam  figuretur , aut  in  partes  diflin- 
guatur;  fecundum  illud  Philolophi : E verme  ita  fit  ani- 
mal', ut  non  ex  ejus  parte , ficut  ex  ovo,  fed  totus  crefeat  6 1 
dearticulatum  animal  evadat  : fcilicet,  augmento  di- 
fererns. 

Eli  equidem  quixf  miremur , animalium  omnium, 
praferthn  fangaineorum  (puta  canis,  equi,  cervi,  bovis, 
gallinis,  Icrpentis , hominis  denique iphus)  primordia, 
tam  plani  galba:  figuram  & confidentiam  referre , ue 
oculis  inter  no!  cure  nequeas. 

Sub  finem  quinti  dici,  vel  initto  fexti,  caput  ia  tres 
veliculasdiftinguitur : quarum  prima,  maxima,  rotun- 
da, & nigricans,  eft  oculi ; in  cujus  centro  pupilla,  velutl 
pnnfeinrcryftallinum , confpicitur.  Sub  hac  minor  vefi- 
cula  (qu®  cerebrum  refert)  ex  parte  delitefcerts  cemf- 
tur : cui  tertia,  tanquam  appofitacrifta,  five  apex  ro- 
tundus, fupereminet;  ex  qua  tandem  cerebellum  effin- 
gitnr.  I11  omnibus  veri) , prater  aquam  limpidilllmam-, 
mhil  repertas. 

Jam  rudimentum  corporis , ( carinam  diximus)  fpr- 
naradorli  luculentifis refert,  cui  latera  exftru&a  adur- 
gere incipiunt : a'at  nimirum  & pedes  4 galba  aliquan- 
tulum protuberant.  Venarum  meatus  nuric  plani  umbi- 
licum referunt; 

Quittu  Ovi  infpeflio. 

Die  fextO,  capitis  tres  bulla:  evidentius  apparenr, 
oculorumque  tunica:  jam  diftinda;  fur.t  : fimul 
etiam  pedes,  atque  ala: expullulant:  quemadmodum-, 
fub  finem  Junii,  gyrinis  (Italis ranabottoli  dicuntor,  Aiv* 
glis  tadpoles)  pedes  adnafei  folent,  cum  jam  aquas  de- 
ferunt, caudam  amittunt,  & ranula:  formam  induunr. 

Pullo  autem  non  alia  adhuc  uropygii  forma  adeft. 
quimquatin  caeteris  omnibus  animalibus,  iplifque fer- 
pentibus,  confpicitor;  cauda  nempe  teres,  Ac  exigua. 
Parenchyma  cordis  pulfanti  veficala:  obnafritur:  pau- 
loque  poft  jecoris , & pulmonum  cernuntur  rudimenta; 
roftrumque  fimul  apparet : albiflima  omnia , prx-icirim 
roftrum.  Circa  hoc  tempus  etiam  vifcera  omnia , & in- 
teftina  confpicua  funt.  Cor  veri  ante  reliqua  fe  viden- 
dum exhibet : pulmones  etiam  ante  jecur , aut  cere- 
brum. Omnium  tamen  primi  oculi  videntur,  propter 
amplitudinem  ipforum, « nigredinem. 

Jam  quoque  fetus  fefe  movet,  fle  leniter  contorquet, 
caputque  exporrigit : licit  nihil  etiamnum  cerebri,  pra- 
ter aquam  limpidam  veficul*  indufam , comperiatur. 
Eft  denique  perfe&a  galba  : hoc  folum  ab  erucis  difere- 
pans , quid  hi  vermes  emancipati  cum  fint , hucilluc  fer- 
pant,  vifturr.quefibi aliunde  quairant:  ille  vero  vermi- 
culus looo  (labilis,  proprioque  pabulo  innatans,  cibum 
per  vafa  umbilicalia  mutuetur. 

Exftrufes  jam  vrfceribus-,  atque  inteftinis,  fcrtuquc 
motum  exercente ; pare  tamen  corporis  anterior , tho- 
race & abdomine  privata,  plani  aperta  cernitur;  cor- 
que ipium,  jecur, « inteftina  toris  pendula  cenfprciuntur. 
„ Ud  } Sub 


214 


De  Ovo  et  Pullo. 


Sub  finem  hujus  diei,  & 'principium  feptimi,  digiti 
pedum  didinguuntur ; fcMuIque  jam  pulli  effigiem  in- 
duit , rodrum  aperit , & calcitrat : omnes  denique  par- 
tes adumbrantur , prx  c.rteris  verb  oculi.  Vi  (cera  aded 
obfcuri  patent,  ut  Cuterus  veri  affirmet , fe  oculos  qui- 
dem & rodrum  percepifle , nullum  verb  vifcus  potuiOc 
difeernere  vel  ablconditum , vel  confufum. 

Quiefequuntur  ab  initio  fexti , ad  leptimi  diei  finem, 
ut  plurimum  in  aliis  ovis  citius,  in  aliis  paulo  tardius  con- 
tingunt.  Oculorum  tunicae  jam  videntur,  licit  humo- 
rem folum  liquidum  & limpidum  in  fe  contineant.  Ipfi 
oculi  extra  orbitas  fuas  prominuli  funt;  corumque  ftn- 
guli  non  minus  cerebrum  amplitudine  excedunt , quam 
caput,  cui  innafeuntur,  totum  reliquum  corpus  mole  ex- 
fuperat. 

Bullula  qusdam,  indar  criffie,  extra  cerebri  ambitum 
exppnfa,  cerebelli  vicem  fupplet ; ipfaque  fimiliter  aqua 
limpida  referta  ed. 

Cerebrum  obfcuri  bifidum  apparet ; minusque,  quim 
cerebellum,  fulget ; magis  tamen  candicat.  Et  quemad- 
modum cor  foris  extra  peftoris  penetralia  confpicitur, 
ita  pariter  cerebellum  extra  cerabri  fines  protuberat 

Abfcidb capite,  apparuit  (perfpicillis utenti)  in  cer- 
vice , vena:  ad  cerebrum  afleendentis  quafi  punttum  fan- 
guitveum.  Spina:  quoque  vedigium  jam  primum  i reli- 
qua pulpi  difeernitur , colore  quidem  laaeo , fed  confi- 
dentia firmiore.  Ita  limiliter , quafi  tenues  aranearum 
telas,  exiles  line*  Ude*  percorpufculi  pulpam  vagan- 
tes, codarum,  aliorumque offiuin fpecimen  exhibent: 
idemque  luculentius  in  majorum  animalium  viviparo- 
rum formatione  apparet.  Cor,  pulmones,  jecur,  & in- 
tedinorum  loco  tenuiffima  filamenta,  omnia  alba.  Jeco- 
ris parenchyma  venae  umbilicali , qui  parte  ingreditur . 
fuper  exilia  damina  fibrofa  adnafeicur  : fimili  prorfus 
modo,  quo  rudimentum  corporis , vena:  a corde  defccn- 
denti , vel  veficulre  pulfanti  accreicere  diximus.  Quem- 
admodum enim  uva: , racemo  ,■  germina,  virgultis;  in- 
cipiensque  fpica,  gramini  accrefcunt ; ita  quoque  hepar, 
venae  umbilicali  ad  liaret , indeque  oritur , ut  fungi  ex  ar- 
boribus , & fupercrefcens  in  ulceribus  caro , vel  farcofes 
morbofx  arteriarum  ramulis  conterminas , 6 quibus  nu- 
triuntur, & in  maximam  interdum  molem  cxcrefcunt. 

Ad  hoc  arteriarum  officium , five  fangu  inis  circulatio- 
nem refpidens , ingentes  aliquando  hernias  carnofas , 
praster  omnem  fpem , perfodi  curavi;  id  folum  agens, 
ut  prmeifa  vel  ligata  arterioli , nihil  nutrimenti , fpiri- 
tusve ad  partem  laborantem  accederet ; quofa&um , ut 
tumor  morticinus  facili  podea  vel  ferro , ve!  igne  exdir- 
paretur.  Habuit  quidam  prre  exteris  ( idque  complu- 
rium fide  dignorum  tedimonio  confirmare  poflum)  far- 
cofin  infcxoto,  five  herniam  carnofam  humano  capite 
majorem,  genuum  tenus  deorfum  pendulam:  indeque 
furfum  carnofa  moles,  ad  carpi  magnitudinem,  (ceu  fu- 
nis nauticus)  abdomen  ingrediebatur ; adeoque  malum 
i Krevit,  ut  nemo  ferro,  vel  aliter , curam  aggredi  aude- 
ret. Hanc  tamen  ingentem  excrefccntiam,  ferotum  tan- 
topere didendentem,  tediculumque  in  medio  ejus  ob- 
volver  reni . quodixi  modo  plani  abduli,  & curatione 
perfeAi  defundus  fum  ; relido  interea  tefti  Vafe  fuo 
prxpararte,  & deferente  ; reliquisque  in  feroto,  per 
vagiralem  tunicam  defeendentibus,  fahris-&  intaais. 
Verum  hujusmodi,  alusque  curationes,  prxter  vulgi 


fententiam  & methodum  feliciter  pe  radis,  io  obferva- 
tionibus  nodris  medicinalibus  (fi  Deus  nobis  vitam  lar- 
gitus fuerit)  copiosi  enarrabimus. 

Haec  eo  fine  potiffimiimi  nobis  dida  funt,  ut  luculen- 
ter condet,  hepar  vafis  accrefcere  , & aliquandiu  pod 
natum  (anguinem  demum  gen&ari ; ejusque  parenchy- 
ma ex  arteriis , (unde  materia  affunditur)  procreari  4 & 
aliquantifper  fanguine  privatum  albefcere ; quod  & re- 
liquisnodri  corporis  partibus  commune  eft.  Quemad- 
modum enim  pullum  ex  ovo  nafei  diximus,  eodem 
omnino  modo,  atqueordiue,  hominis,  aliorumque  ani- 
malium generatio  contingit. 

Unde  condat,  abfonam  prorfus  efle  eorum  fententiam 
(quanquam  olim  hodicquc  paffim  obtinuit ) qui  jecur 
fanguinis officinam,  & autorem  ede  addruunt,-  coque 
nomine  ipfum  inter  prxdpuas , primoque  genitas  cor- 
poris partes  recenfent.  Quinetiam  tanto  vifcus  hoc  ho- 
nore dignati  funt,  ut  datim  ab  initio,  uni  cum  corde,  i 
matris  Femine  oriundum  dicerent,  fabulamque  Je  tn- 
in/  caftUu , veficulis  nempe  fiditiis , acriter  nimis  de- 
fenderent. E quorum  numero  Pari/i**,  nuper , magno 
quidem , fed  imprudenti  animo , veterem  cantilenam 
occinit.  Non  animadverterunt  fcihcet  hi  boni  viri , ve- 
ficulas  in  ovo  moveri , cor  micare , fanguine mque  jam 
perfedi  codum  adeffe,  antequam  hepatis  efficiens, 
(quam  hoc  illmsautor)cenfendused.  Nam pod  fangui- 
nem,  &abipfo,  hepar  generatur,  vafisque  fanguineis 
adnafeitur. 

Sed  neque  tjlriftetelicij  aflentirlaufim,  cor  fanguinis 
autorem  reputantibus.  Nam  fubdantia  ejus,  Cveparen- 
clivma , aliquanti)  pod  fanguinem  nafcitur , & veficulis 
pulfantibus  fuperadditur-  Plurimum  aurem  ambigo, 
utrum  veficul»,  fivepundumfaliens;  an  fanguis  ipfe  fit 
antiquior : num  fcilicet  liquor  contentus , an  vafa  con- 
tinentia. Videtur  autem , quod  continet,  contenti  gra- 
tia  febrefadum  ede  ; Ideoque  poderius  efformari.  Id 
quidem  oculorum  fidelium  tedimonio  certum  ed , primi 
corporis  damina,  priraumqueejus  fundamentum  con- 
fpicuum , venas  ede ; quibus  reliqua:  omnes  partes  fii- 
peraddita:,  &podgenitefunt.  Vcriunhac  derepoftea 
amplius. 

Interea  ridere  libet  fidam  illapi  partium  dlVifionem, 
in  fpermaticas , & fanguineas : quali  verb  aliqua:  ex  fe- 
mine immediati  nata:  Fint,  & non  omnes  ab  eadem  ori- 
gine proficifcantur. 

Ad  propofrtum  revertor.  Colliquaroenti  ambitus  jam 
fupra  dimidium  ovi  occupat.  Cor  foris  pendulum , i 
corpore  nonnihil  remotum  ed  Et , fi  attenti  infpexerif, 
vafa  quadam  umbilicalia  pulfare  videas. 

InfpefUo  fextu. 

Die  feptimo  omnia  manifcdiora  funt,  vifunturqoe 
lingularum  partium  primordia:  nempe  ais,  pedes, 
genitalia,  pedum  digiti  divifi,  femora,  clunes,  6cc.  Jam 
fe  movet  foetus , Sc  calcitrat,  perfedusque  pullus  con- 
fpiritur ; cui  nihil  pollea  fuperadditur , fed  partes  te- 
nelle duntaxat  ixremcntnm  lumunt : qua: quanto,  ma- 
gis augentur , tanto  quoque  magis  albumen  abfumitur ; 
membranatjuc exteriores  unite , fecundina: nataram  re- 
ferunt; quemadmodum  & vena*,  umbilici  effigiem  ma- 
gis iixiics  repradeutant.  Quapropter  4 die  feptimo  ad 

decimum 


De  Ovo  et  Pull 


o. 


decimum  tranfiUcndum  cenito ; eum  interea  temporis 
nihil  obfervatu  dignum  occurrat,  quod  non  paffim  apud 
sutores  alios,  prarfertim  ^ri/ictclcm , reperias. 

Fit  tamen,  ntplurafimul  ova  infpicienti,  quardam  prx- 
cocia,  & proveaiora,  omniaque  explicata  magis  haben- 
tia : alia  tardiora , membriique  minus  diftmfta  appa- 
reant. Quanquam  alias  non  parum  ad  hanc  rem  faci  u nt , 
anni  tempus,  locus,  externa  (omenta,  diligens  incubatio, 
& fi  qua;  funt  alia  hujusmodi.  Memini , me  aliquando 
die  feptimo  in  ovo  ignaviore  vidifle  cavitatem  quidem  in 
obtufo  cacumine  dilatatam  , colliquaroentum  venis  con- 
fperfum,  in  ejus  medio  vermiculum , oculi  etiam  rudi- 
mentum, cseteraque  auz  in  aliis  ovis  quarto  aut  quinto 
die  fieri  (olent : veficulae  tamen  pulfantes  non  aderant ; 
nec  venarum  truncum , aut  radicem  (ex  quaipfas  oriri 
diximus)  reperire  licuit.  Quapropter  merith  ovum  im- 
becillius judicabam,  & qualia  tergo  rel*ftum , facultate- 
que generativi  effeta  prarditum , jamque  internecioni 
proximum.  Prarfertim , chm  ejus  colliquamerrtum  mi- 
nus folito  pellucidum  & fulgens,  venasque  parhm  ruti- 
lantes cemerem-  F.vanefcente  nempe  fpiritu  vitali , pars 

3 uae  in  generatione  prima  efficitur,  & fub  obtutum  ca- 
it ; in  corruptione  quoque  prior  deficit,  & evanefeit. 

InfpeBio  pofl  diem  decimum. 

QU*  decimo  die  confplcienda  veniunt , tam  accura- 
ti ab  ^Arflottle  enarrantur , ut  vix  quicquam  fu- 
periit , quod  a nobis  addi  poflit.  Sententia  autem  ejus, 
me  parapbrafle,  eft  hujusmodi : Deamo  jam  die  pullat 
utut  eonfpieuut  efl ; atque  etiam  pellucidus , & albus , 
przter  oculos,  & venarum  ramos.  Caput  etiam  tota  re- 
liquo cerperemajuieft ; S?  oculi  capite  grandiore t kteratt, 
(eu potius adhirrent . &quafi appenduntur,  nulla  adhuc 
pupilli  proditi ; (fcilicet  perfecti  formata  : tunicas  ta- 
men jam  diferetas  deprehendere,  non  eft  arduum) 
Quippe  tunc fi  eximat,  inveniat f abit  grandiora  ■ Cf  nigret, 
frj  quibut  detraSa  cute  humer  exit  candidut , ac  frigidus, 
vehementer  ud  luctmrefulgem , protere  a vere  mhi!  , (m 
toto  capite  nempe)  przter  diftam  aquam  Umpidam  con- 
tinetur. Itfi  nimirum  feres  habet  a die  feptimo  ad  deci- 
mum afque,  ut  fupra  diximus. 

Eodem  tempore , inquit,  vifcera  quoque  jam' apparent, 
Crf  quo  ad  ventrit  inteftmoruinquc  pertinent  naturam  : 
cordis  nempe  parenchyma,  pulmones,  jecur, &.  omaia 
vtr6alba.  mucilaginofa,  & flaccida , nihilque  firmitudi- 
flisin  fe  habentia.  1'enoque  etiam  quo  a corde  tendunt , 
jam  umbilico  applicantur.  ±/ib  umbilice  autem  tenditur 
vena  una  ad  membranam  qua  vitella t continetur  : qui  eo 
tempore  liquidior  jamiS  /ufioreft,  quam  qui  naTuid  fui 
conflarefolet.  Altera  autem  ad  membranam , qua  Cf  tota 
membrana  (nempe  colliquamenti  tunica)  foetum  ambiens 
(S  vitellum , interjacentque  humer  continetur.  Crcfcentc 
enim  paulaum  pulle  , vitelli  pari  fupra , pari  infra  eft , 
albumen  autem  m medio  liquidum.  Sed  fub  inferiore 
vitelli  parte  illa  , albumen  item  e/l ; quemadmodum  $ i an- 
teafubcrat.  HaftenuSi^rfiv/f*r;/r/. 

Venas  autem  jam  perfpicui  videre  eft  arterias  comi- 
tari ; tam  has,  qua; ad  albumina  tendunt;  quam  illas, 
qua:  ad  vitellum.  Vitellus  etiam  hoc  tempore  liquefeit, 
« fiiGor  eft  ; non  totus  quidem  , fed  is  qui  fupernatat ; 
(ut  pridem  diximus)  neque  etiam  venarum  ramuli  in  to- 


215 


tum  vitellum  excurrunt;  fedin  partem  illam  duntaxat, 
quam  liquata:  cerae  inftar  fufam  diximus.  Similiter  vena:, 
qiue  ad  albumen  tendunt , arterias  fibi  comites  habent, 
ipfaque  albuminis  major  pars , m humorem  candidum 
(colliquamentum fcilkret)  abit,  qui  pullum  innatantem 
ampleftitur  ; interjacetque  utramque  vitelli  portionem, 
fuperiorem  nempe,  & inferiorem  ; cui  in  imo  (angulo 
nempe  acuto)  parsalbuminiscralTior  & vifeidior  fubja- 
cet.  Vitelli  pars  fuperior,  liquidior  jam&  fufiot  appa- 
ret, quAm  inferior ; quocunque  enim  venarum  fihr.v  dip- 
junduntur,  partes  illa;  fubito  intumefeunt  & liquidiores 

Decime  vere  did,  inquit,  albumen  fubftdit , exiguum 
jam.vifeidum,  era/Jum,  iSfubluteum.  Quod  nimirum  io 
colliquamentum  non  abiit. 

Jam  maxima  albuminis  pars  in  colliquamentum,  inde- 
que  in  foetum  abfumpta  eft  ; totum  nempe  albumen  te- 
nuius ; crafliorisque  pars  major.  Vitellus  autem  am- 
plior, quam  initio  erat,  confpicitur.  Unde  manifefti 
conflat,  vitellum  nondum  nutritioni  infcrvire,  fed  poflca 
huic  officio  dicatum  efle.  Et  quantiim  ex  venarum  du&u 
ac  diftributione  conjefhira  confequi  potui , foetus  ab  ini- 
tio ftatimex  colliquamento  nutritur;  quippe  in  ipfum 
duntaxat  vena:  primum  difleminantitr  ; dciode  in  te- 
nuioris albuminis  membranam;  pofteaque in craflius al- 
bumen, 5c  vitellum.  Similiter  & craflius  mox  albumen, 
pro  nutricatu  eft;  ultimoque  tandem  vitellus. 

Ita  nempe  tenerrimus  fetus , dum  adhuc  vermiculus 
eft,  tenuiffimo,  optimequecofto  viftu  alitur ; colliqua- 
mento, inquam,  & albumine  tenuiore.  Poftquam  autem 
adolevit , cibo  utitur  «ari , viribusque  fuis  cor.fentaneo. 

Proximis  verbis  ^iriftotclct  fingulorum  in  ovo  litum 
deferibit  : Prima  poflremaque  parte  mcegprana  ovi  fub 
cortice,  non  corticit  membrana , fed  fub  ea  : atque  in  hac 
liquor  ineft  candidut : (colliquamentum  fcilicct)  Deinde 
pullut;  iS  eum  eontinen/  membrana , atqueiti  feparant, 
ut  ne  in  liquore  illo fit  fiet  ut  ipfe. 

Ubi  mendam  intextu  elle  fulpicor.  Nam  utres ipfa 
indicat,  iti  potiits  dicendum  foret : Deinde  pullus  mem- 
brani obvolutus , in  eo  candido  liquore  manet,  five  na- 
tat : quae  quidem  membrana , non  eft  exterior  illa  to- 
tam teftam  immediati  fucringens , fed  altera  huic  fub- 
jefta  ; qua:  abfumpto  jam  primo  albumine  exteriore, 
reliquooue  albumine  cr.tllb  in  acutum  angulum  depref1 
fo;  ex  duabus  membranis,  (nimirum  albuminis  tenuio- 
ris, & colliquamenti  proprii)  una  tunica  fit,  quattan- 
quam  fecundina , cborion  difta , jam  apparere  incipit. 
Apteque  ait  Ariftoteles,  liquor  in  ea  candidut  ineft ; qui- 
bus verbis,  albumen  non  intelligit,  fed  fafhun  ex  albumi- 
ne colliquamentum , in  quo  fetus  natat ; albumen  euim 
quod  fupereft > in  acutum  angulum  fubfidit. 

InfpeBio  pofl  diem  decimum  quartum. 

A Die  feptimo  ad  quartum  & decimum , omnia  aufta 
magis  (ut  diximus)  & confpe&iora  fiunt.  Cor,  alia- 
que  vifccra  omnia,,  intea  pulli  ventres  jam  abfcpnditala- 
tent;  8c  quae  nuda  prnls , fbrisque  prominentia  cerne- 
bantur, nunc  nifi  aperto  thorace , atque  abdomine , neu- 
tiquam  confpiciuntur.  Pullus  nunc  primiun  plumis  ve- 
rtitur; quarum  radices,  ceu  punfta  nigra,  vifuntur.  Ocu- 
li pupilla  jam  diftmguitur ; palpebra1  apparent ; atque 

etiam 


21 6 De  Ovo 

etiam  membrana  m&atoria,  in  majore  oculi  cantho,  fefe 
conipiciendam  dat , qua:  avibus  omnibuscft  peculiaris , 
qua  oculos  fuos  detergere  folent.  Cerebri  garri  quoque 
diftinguuntur , & cerebellum  calvaria  occluditur,'  cau-r 
da  etiam  urojJVgii  figuram  adipifcltur. 

Poft  diem  decimum  quartum,  vifcera  (prius  alba)  car- 
neum fivcjubicundum  colorem  paulatim  induunt.  Cor 
jam  thoracis  latebras  ingrefium,  ftemoque  opertum, 
•■rdificium  propria  opera  exftnidum  inhabitat.  Cere- 
brum & cerebellum  intra  cranii  fornicem  lohdefcit.  In- 
tellma  autem  , & ventriculus  nondum  abdomine  con- 
cluduntur , fed  interioribus  annexa,  foris  propendent. 

Duarum  venarum  juxta  annum  t ver.tre  in  umbilicum 
derivatarum , altera  eft  trieria , (ut  pulfus  indicat, ) ab 
arteria  magna  oriunda ; altera,  vena,  a vitello  per  inte- 
ft  inorum  latera  in  venam  Portam,  fima  hepatis  parte, 
deduda:  alter  enim  vaforutn  nmbilicalium  truncus,  ra- 
mulis ex  albumine  colle&is , tranfit  jecoris  gibbam , & in 
venam  cavam  juxta  cordis  bafin  perforatur. 

Hac  ut  indies  luculentius  apparent,  itd  major  quoque 
albuminis  portio  quotidie  abfumitur ; quod  vitello  non 
contingit , qui  peni  integer  etiamnum  permanet , ei- 
demque  mole , qua  primo  die  confpiciebatur. 

Diebus  fequentibus,  quinque  via  umbilicalia  videre 
eft ; quorum  unum , efl  vena  maxima , i cava  fopra  ie- 
cur  oriunda , ramosque  in  albumen  difpertiens  ; alia: 
dia  vena  a Porta  proficifcentes  (ejusdem  amba  origi- 
nis) in  binas  vitelK  partes  (quas  modo  defcripfimus)  di- 
ftribuuntur , & utramque  hanc  arteriola,  ex  lumbaribus 
nata,  comitantur. 

Jam  pullus  majorem  ovi  partem  occupat,  quam  reli- 
qua omnia  qua  ineo  continentur ; plumisque  veftiri  in- 
cipit : quantexjue  piis  foetus , tanto  minis  albuminis  re- 
peritur.  Notatu  quoque  dignum  eft , membranam  colli- 
quamer.ti  (quam  diximus cumexteriorc  tunica  conjun- 
gi , & fccur.dinam  five  eberion  conftituere , jam  vitel- 
lum totum  uni  comprehendere,  & contradiorem  red- 
ditam, vitellum  fimul  cum  inteftinis  ad  foetum  adduce- 
re, eique  conjungere,  & ceu  facculo  confindo  claudere. 
Quaque  antifubtilis  & tranfparens  luerat,  prout  jam 
magis  magisque  contrahitur , ita  pariter  craflefcit  ma- 
gis, &carnofior  evadit:  pofteaque,  ad  limilitudineto 
nernia  inteftinalis,  in  feroto  dilatato  inteftina  fimul  cum 
vitello  recondit , & fuftinet  ; tandcmqoe  quotidiani 
contradione  addudior,  abdomen  pulli  conftituit.  Vi- 
tellum hoc  modo,  circa  diem  decimum  odavam,  intra 
inteftina  laxiore  alvo  collocatum  reperias ; non  tamen 
ita  firmiter  pofitum , quin  inteftina  levi  momento  (ut  in 
hernia  inteftinali  fit)  vel  intra  ventrem  repulfa , vel  foras 
in  Cerotum  delapfa , una  cum  vitello  huc  illuc  pellantur. 
Vidi  aliquando  columba:,  reftivo  tempore  feftinanti&s 
excluftp,  vitellum  ad  hunc  modum  ex  alvo  prolapfum. 

Snb  hoc  tempus , pullus  ventricofus  cernitur , quafi 
herniim  (ut  dixi)  pateretur.  Jamque  colliquamentum 
paulatim  rarbanir,  immutatur,  Sc  abfumitur , (cujus  pri- 
dem maena  copia  erat)  fcetusque  fupra  vitellum  decum- 
bit. Iisdem  diebus , anteqnam  liepar  colorem  fangui- 
neum  n.tncifcirur,  fecundamque  (ut  ajunt)  concotlio- 
nem  inftituitj  fel  (quod  in  eadem,  utpote  excremen- 
tum , virtute  jecoris  feparari  vulgo  credunt)  virefeens 
jam  inna  hepatis  lobos  invenias.  In  ventriculi  cavitate 
liquor  limpidus  repentur , ejusdem  plana:  confidentia , 


IT  P D L t O. 

coloris  , & faporis  cum  colliquamentb,  In  q«o  fretus  na- 
tabat; -qui  per  inteftina  ddabens,  colorem  (enfim  mu- 
tat, & in  chylum  vertitur ; tandemque  in  inteftinis  infe- 
rioribus fimile  excrementum  occurrit , quale  eadem  in 
pullis  jam  excluiis  continent.  Ubi  profediores  fuerint 
pulli,  in  eorum  ventriculo  liquorem  hunc  codum  videas, 
& coagulatum  : quemadmodum  iniisqui  ladc  vefcun- 
tur,  JeUjIeu  fit,  in  ferum  nempe  & coloftron  permu- 
tatum. 

Abfumpto  feri  albumine  , & exigui  jam  colliqua- 
menti  relidi  quantitate,  per  aliquot  ante  cxclufioner» 
dies,  pullus  non  amplius  natat , fed  (ut  dixi)  fupra  vitel- 
lum decumbit ; totusque  conglobatus , capite  ut  pluri- 
mum inter  femur  dextrum  & alam  polito , roftro  etiam, 
unguibus,  & plumis,  carterisque  omnibus  inftmdus  cOrv 
fpicitur.  Mod6  dormit,  modo  vigilat  i movensque  fefe, 
refpirat,  Scpipit  Si  ovum  auri  admoveris , tumultuan- 
tem intus  fretum,  calcitrantem,  rejpieientem  etiam  au- 
torc  lAnftotele  , atque  pipientera  manifcftt  audies. 
Idem,  fi  iri  aquam  calidam  pcdetenrimdimiferis , innata- 
bit, pullusque  intus  d calore  ambiente  expergefadus , 
faltes  edet,  ovumque  (ut  diximus)  huc  illuc  volutabit. 
Quo  experimento  mulieres  ova  frecunda  diftinguunt  1 
lubventaneis,  qux  aqua-  impofita  fubfidunt. 

Albumine  jam  penitiisconfedo , pauld  ante  exdufio- 
nem,  umbilicus  alter  (queminalbuminaderivatumdixi- 
mus)  obliteratur;  five,  ut  ^3rijhulei  ait , umbilim  ir, 
qui  ad  fccundinai  exunortt  tendit  ,folvitur  ab  animali, 
(3  ea  Jit.  Qui  vera  tJ  luteum  fertur , cum  pulli  tenui  mte- 
fimo  eenneaitur. 

Excrementa , qui  primfim  in  inteftinis  reperiuntur, 
albafunt,  Sccinofa,  teftiovi  emolliti  fimiua.  Quin- 
etiam  ejusmodi  extra  fretum  intra  feeuodinas  're perire 
eft.  Adftipulatur  Philofophus  : Eodem  tempore  etiam 
multum  emittit  excrementi  aJ  extremam  membranam. 
Quin  album  quoque  excrementum  tam  intra  alvum , quam 
extra  habet. 

Tempore  verti  procedente,  paulo  arte  fretus  exclu- 
fionem,  /irrerfubviridcsccrnuntur,  quales  okcIuios  pul- 
los ejicere , modo  diximus.  Vifitur  etiam  in  ingluvie 
portio  quaxlam  colliquamenti  degi  uti  ta  ; & in  veneri- 
culo  fchifton,  five  coagulum. 

Nec  badenus  quidem  jecoris  color  purpureus , aut 
(anguineus  eft , fed  ab  albore  in  flaveainem  vergere, : 
qualia  pifeium  jecora  cernuntur.  Pulmones  tamen  fan- 
gmnolenti  rubelcunt. 

Vitellus  nunc  in  abdomine  inter  inteftina  concludi- 
tur: idque  non  folCim  dum  fatus  in  ovo  fuerit,  fedpoft 
exclufionem  etiam , cum  obambulat , matremque  infe- 
quensvidum  quiritat.  Ut  verum  videatur,  quod^rr- 
ftoteler  multoties affirmat ; vitellum  nempe  ,pul!o pr*  ci- 
bo centigijfc : eodem  enim  intus  contento,  pullus  primis 
abexcluiione  diebus  (donec  roftrum  firmitudinem  ac- 
quifiverit,  quo  cibaria  frangat,  & priparet;  ac  Ven- 
triculus robur , quo  eadem  conficiat ) pro  nutrimento 
utitur  ; eftquc  aae6  ladi  analogos.  Infiotelex  huic 
feneentia:  calculum  fuum  adjicit,  loco  a nobis  fiepius 
citato : Jam  13  pullum  ipfum  multum  humant  lutei  fubit : 
qui  demum  Jecrefeit , prece Jtnteque  tempore  totum  abfu- 
mitur in  ipfum  pullum , eujut  in  corpore  comprehenditur  ■ 
ita  ut  decimo pojl  die , quam  exelufui  eft  puliur , fi  Jijjecc- 
tur,  etiamnum  ad  mtcjtmum  paulum  vitelli  reliquum  in- 
veniatur 


De  Ovo  i 

v (uiatur.  Quinetiatn  pod  tricefimum  diem  , vitelli  reli- 
quias ibidem  deprehendi.  Et,  fi  valet  argumentum  ii  du- 
au  venarum  umbilicalium , (quas  ad  jecoris  portam  uno 
aut  altero  trunco  terminari  diximus)  pullus  jam  eodem 
prorfus  modo  nutritur , alimento  ex  vitello  per  vafa  um- 
bilicalia attra&o ; quo  poftea  chylo  ex  inteitinis  per  ve- 
nas mefentericas  tradutto  alitur.  Vala  enim  utrobique 
ad  jecoris  portam  terminantur,  ad  quam  nutrimentum 
pariter  attradhim  deferunt.  Ut  ad  vena claBcac  inme- 
renterio  (qua;  in  pennati»  nullibi  reperiuntur)  confugere 
non  fit  opus. 

Lubet  hic  anne&ere,  quod  fipe  expertus  fum.  Ut 
foetus,  & liquorum  pofituram  apertihs  difccrnetem, 
pod  d icm  decimum  quartum  ad  exclufionem  usque,  (al- 
buminis majore  parte  jamabfompta,  & divifo  vitello) 
ovum  integrum  ad  duritiem  decoxi ; ruptoque  cortice, 
ac  pulli  collocatione  perfpe&a;  inveni  tum  albuminis 
reliquum,  tum  ambas  vitelli  partes  (quas  faSa  per  lenem 
calorem  colliquatione  divifas  diximus)  eadem  confiden- 
tia, colore,  fapore,  aliisque accidentibus,  quibusovarc- 
quicta  & fimmter  cofta  dotari  folent.  PlurimCim  itaque 
mecum  ipfe  reputavi , qui  fieret,  ut  ova  improlifica  gal- 
lina; fuppofita  , ab  eodem  calore  extraneo  corrumpan- 
tur, putrefeant,  & fetida  evadant ,-  ovis  autem  fecun- 
dis idem  non  contingat.  Sed  in  his  liquores  ambo  (iicit 
fetus  una  cum  excrementi  pauxillo  adfit)  fani,  falubres, 
& immutati  permaneant ; adeo,  ut  liquis  codloseosin 
tenebris  comedat,  nequeat  a requieto  ovo  fimiliter  co- 
&o  diftinguere. 

. Dc  Pulli  exclufione;  five  partu  ex  Ovo. 

E St  Ovum  (ut  diximus)  quafi  utmu  rxpoftu» , & lo- 
cus in  quo  fatus  formatur  : matricis  enim  munus 
obit,  pullumque  ad  debirum  nafcendi  tempus  ainpledri- 
tur  ; qui  perfeftus  jam  indi  patitur,  Ovipara  itaque  non 
difcriminantur  a vivipari» ; quid  hic  foetus  fuos  vivos 
pariant , illa  non  item  ,•  (pullus  enim  intra  ovum  non 
lolum  vivit,  & movetur fed  refpirat  etiam , ac  vocem 
edit , vitaque  jam  natus  perferiore  fruitur , quim  reli- 
quorum animalium  fatus,)  fed  differunt  potiflimfim  ge- 
nerationis modo ; quid  nempe  in  viviparis,  uterus  live 
locus  in  quo  foetus  formatur.  Iit  intra  animal,  (cujus  calo- 
re fovetur,  Se  perficitur:  in  oviparis  vero  ovum,  ceu 
uterus,  extra  animal  exponitur ; quoti  tamen  illud  non 
miniis  incubando  fovet , quam  fi  intra  corpus  fuumam- 
plcfteretur. 

Nam  licif  mater  interdum  varias  ob  caudas  ova  fua 
tnntifper  deferat ; eadem  tamen  usque  amat,  brevique 
rediens  finu  fuo  comploditur , fovet  ,%c  diligentur  tue- 
tur. 

Cim  vero  pullus  afirem  jam  liberiorem  quierit , rupto 
cortice  prodit  in  lucem , circa  diem  (vicelimum  primum, 
aut  vicelimum  fecundum. 

De  hac  pulli  exclufione,  five  nativitate,  non  ed  prae- 
tereundus Fabricii , aliorumque  feri  omnium  vulgaris 
error.  Audiamus  Fabricium  ipfum  : , inquit , in- 

diget externo  aere,  &C. 

Hic  .-l  Fabricia  fcdivi  quidem  & concinni  tli&a 
funt,-  folidis  tamen  argumentis  haud  innituntur.  Expe- 
rientia enim  compertum  habeo , pullum  ipfum  (non au- 
rem matrem)  corticem  frangere  : idque  rationi  etiam 


tPullo.  217 

quam  maximi  edeonfentaneum.  Quomodo  enim  aliis 
ova  infimetis,  fomisqvecalidis  (utin  , yfgypia , alibi- 
quefit)  rumpantur?  ubi  mater  nulla  aded,  qua;  vocem 
nipplicanrjs  pulli , opemque  implorantis  audire  queat. 
Tedudinum  marinarum  & terredrium.pifcium  quoque, 
bombycum , ferpentum  . & druthionum' ova , quomo- 
do frangantur  f cim  fetibus  illis  vel  vox  defit,  qua  exi- 
tum petant , vel  fub  terra  fepulti  exaudiri  nequeant. 
Sponte  igitur  nafcuntur  pulli,  atque  ex  ovis  fuis  proprio 
molimine  profiliunt.  Idque  icteri,  certidimis  argu- 
mentis liquet.  Quippe  it:  prinJPi  perforatione,  hiatu* 
idc  multo  minor  eri , quam  ut  matris  rodro  conveniat : 
fed  pulli  rodro  diredi  refpondet;  circa  quod  (in  mo- 
dum coronae ) corticem  iquali  femper  A cacumine  di- 
dar.tia  ruptum  videas,  partesque confraftas  (prifertim 
primis  idtibus)  foras  femper  prominere.  Quemadmo- 
dum aurem  ruptis  vitreis  ienediis,  facili  quis  judicave- 
rit , intufne  ictus  an  foris  advenerit , fi  modi  frudorum 
adhaerentium  apices, quo  tendant,  diligenter  intuitus 
fuerit:  Ita  pariter  rupto  ovo,  ex  fragmentorum  per  to- 
tum corona:  dudhim  eminentia  , ab  interna  cauda  id 
proficifcimanifedum  ed.  Quin  egomet , aliique  mecum 
complures,  fimul  ac  pullum  audivimus  corticem  ungui- 
bus fcalpere,  vidimus  quoqtie  illico  eundem  rodro  per- 
tundere, rupturamque  in  circulum , corona:  indar , de- 
ducere. Quinetiam  vidi  fetum  capite  fuo  corticis  cacu- 
men attollere , & amovere. 

Pluribus  quidem  hic  deduximus,  quod  haud  fper- 
nendi  utilitatis  fit  fpeculatio : ut  inferiis  conflabit.  Fa- 
bricii ver6  argumentis  refponfu  facile  ed.  Fateorenim, 
pullum  intra  ovum  vocem  edere,  &fortaflis  aliqui  J pe- 
tent n fignificatricem Non  indi  tamen  fequitur , corti- 
cem a matre  frangi.  Neque  pulli  rodrum  ade6  molle, 
aut  a cortice  remotum  ed , ut  nunc  perforare  non  podit ; 
prifertim  cortice  jam  (ob  caudas  ab  eo  allatas)  valdi 
friabili  reddito.  Nec  femper  caput  intra  alam  recondi- 
tum tenet,  ut  ideo  corticem  rodro  frangere  nequeat, 
fed  folummodo  chm  dormit,  aut  vita  defungitur.  In- 
terdum enim  (ipfomet  quoque  fatente)  vigilat,  calci- 
trat, fcalpit,  radit,  didringit  corticem , ludatur , mem- 
branas involventes  rumpit , vocem  edit , (eandemque, 
opem  implorantis  efle , non  invitus  conceflcro : ) lu-c- 
que  omnia  ii  quolibet  facili  audiri  podimt.  Quare  galli- 
na fedulo  aulcultans , quamprimum  vocem  ab  ima  parte 
attolli  percipit,  ovum  quidem  non  rumpit , fed  pedibus 
fuis  forium  revolvit , commodioremque  fitum  pullo  in- 
tus indufo  prabet.  Non  condat  autem , pullum  voce 
fua  rumpendi  corticis  nccellitatem  matri  indicare  aut 
exitum  ab  ea  petere.  Nam  fepe  per  biduum  anteexclu- 
fionem , pullum  in  ovo  pipientem  audias.  Nec  mater , 
dum  ova  revolvit,  rumpendi  ea  locum  qmrit;  fed,  ut 
infans,  ciim  in  cunis  fe  mali  habet,  inquietatur,  plorat, 
ejulat;  materque  illius  amans,  hucilluc  feduld  ab  uno 
latere  in  aliud  removet , agitatqqp , donec  ille  placatus 
fuerit : ita  funditer  gallina,  ubi  pullum  tumultuantem, 
pipicntemqucinovofenferit,  vel  jam  ex  ovo  exclufom 
in  nido  fefe  inordinati  commoventem , protinus  fc  at- 
tollit , cavetque,  ni  corporis  fui  pondei  c,  vel  calore  ni- 
mio eum  Ixoat,  rodroque  pedibusque  ultri»  citroque 
volvit,  donec  fetui  quietem,  atque  indolentiam  compa- 
raverit. 


E e 


Dc 


2l8 


De  Ovo 

De  Ovis  gemelli jicis. 

GEmellifica  ova  funt , 6 quibus  gemelli  prodeant  pul- 
li; eaquc  (ait  ^Anft.)  bmi»  viteBu  pradita  funt  j 
quiwaliquibiu  tenui  albumini/  diffepimento  feparantur , 
quo  minue  inter  feeonfufifint : in  ahunuliuin  ejl,fedfe 
mutue  contingunt. 

Vidifxpe  ova  gemellifica,  quorum  (itigulos  vitellos 
bina  albumina  ambiebant,  cum  membranis  communibus, 
piopriisquelingillatii^fcvolvcntibus.  Alia  quoque  ova 
•Minius  cum  bims  vitems  quafi  connafcentibus,  quibus 
ocrisque  unicum  albumen  commune  circumfundebatur, 
r Gallina  nonnulla  funt  (inquit  Arift. ) qua  omnia  ge- 
melhfera  pariunt ; in  quibus,  quod  evenire  vitello  Jiximur, 
perfpe8umefi.  Quadam  cmm  duodeviginti  cum peperiffet, 
exclujit geminor  i ntfi  qua  irrita fuerunt.  Perum  ita  fit , 
ut  cx  gemelli  t,  alter  major  Jit , alter  minor  ; pojiremu/ au- 
tem etiam  monflrofus. 

Apud  nos  interdum  gemellifica  ova  nafcuntur,  & ge- 
melli quoque  aliquando  ( licet  rariflimil ) excluduntur. 
Jpfemet  autem  ambos  ejusmodi  tertus  vivos  nunquam 
vidi  i quod  vel  in  ovo  i p(o,  vel  in  cxclulior.e  alter  perear. 
Idque  etiam  mihi  ex  rijl . verbis  fit  verifimile,  dum 

alterum  majorem,  alterum  minorem  ait:  illum  nempe  ro- 
bttftiorem , & artate  provedtiorem ; hunc  autem  imbe- 
cilliorem , magisque  ad  exitum  imparatum  ; fiquidem 
(ut  opinor)  bini  Uti  vitelli,  difparrs  ortus , & maturitatis 
funt.  Fieri  itaque  vix  poteft,  quin  robuftior,  &exclufio- 
ni  jam  paratior , fi  ovum  aperiar , ipleque  prodeat  in  lu- 
cem , alteri  abortum  aderat.  Si  autem  ille  ovum  non 
ruperit,  prudens  ipfi  periculum  (obdefedtumaSris)  im- 
minet. Adeo  alterutri  faltcm,  in  cxcluiione,  fi  non  utri- 
que, certa  mors  impendet. 

I abneiur  ida  Qjriflotclis  verba  vel  non  videns,  vel 
regligens,  ait:  Quod fi  interdum  ovum  duosobtnunj  vi- 
tellos, nitra  fepulium  cutn  quatuor  cruribus,  ve!  ah  r,  duo- 
butque  capitibus  , ftf  id  genur monjlra  pariat ; nunquam 
tamen  duo  invicem  feparatt  (ut  duo  dici  pojjint)  pulli 
funt  : fed  unur  duntaxat  corporis  trunem  ejt , qui  duo  ca- 
pita, quatuor  crura , ahaque  hujusmodi  annexa  habet. 

Unde  condat,  eum  nunquam  vidifle , aut  ab  expertis 
audivifle,  ejusmodi  ova  bir.os  pullos  parere : ac  proinde 
una  mecum  credere,  talia  ova  raro  contingere;  neque 
unquam  excludere  binos  fretus  vitales. 

Miror  autem,  (vi(a  hac  ^Arijlotehr  autoritate)  eum 
dicere  ,duor  invicem  diftinBos puCos  ex  ovis  ejusmodi  nun- 
quam provenire : fcd  monftrum  femper  produci.  Pra»- 
lcrtim  cum  ipfemet  credat,  fetum  £ chalazis , tanquam 
i materia,  fabricari ; & in  gemellifico  ovo  quatuor  cha- 
lazas  non  videre  non  potuerit. 

Crediderim  potitis,  cum  in  ovo  gemellifico  duo  vitelli 
eodem  albumine  concluduntur,  invicemque  adeo  con- 
junfti  funt , ut  eorum  cicatricula: , dum  limul  aperiuntur, 
■num  oculum  (eoBiqutmentum  a nobis  diftum)  confti- 
tuant  ,-  monftrofum  foetum  procreari  pode , cum  qua- 
tuor pedibus,  duobus  capitibus  6cc.  quippe  nihil  viaeo, 
quod  impediat : talemque  ex  ovo  ptbritii  prognatum 
arbitror. 

Veruncamcn  ubi  duo  vitelli  diftin&i fuerint,  duabus 
unicis  propriis  diflepti,  & grandinibus  fuis,  albuminibus, 
exter  isque  ad  foetus  generationem  necefToriis  inluucti : 


et  Pullo. 

cum  ^irijlotele  concludendum  cenfeo » tale  ovum  , ut 
partes  omnes  (prxter  corticem)  duorum  ovorum  habet, 
iti&  potentias  quoque  obtinere;  ac,  nifi  infoecundum 
aut  urinum  fuerit,  auos pleru nque  foetus  produdhirum , 
raro  autem  monftrum  lingulare. 

PorifmatA  quadam  ex  prad.cla  Ovi 
btjieria  defumpta. 

Hlftoria  quidem  ovi  gallinacei  ita  fe  habet.  In  qui , 
quomodo ipfum generetur , &a£tione  fua  (propa- 
gatione nempe)  pullum  cftbrmet,  enarravimus.  Prolixi 
forfitan  nimis , eorum  arbitratu , quibus  quorfum  tanta 
molitio,  tamque accurata  obfervatio  fpeaet , nondum 
conflat.  Quare,  quem  fruftum  diligentix  noftrar  confc- 
quuti  fimus,  hic  adjungere  confentaneura  arbitror:  at- 
que (utdodiilimi  Verulamii  noftri  verbis  utar)  vinde- 
miatio fecunda  inftittiendaeft.  Theoremata  itaque  non- 
nulla, ex  enarrata  hiftoria  colligenda  veniunt;  quorum 
aliqua,  certiilima  funt ; nonnulla,  ancipitis  fidei,  & ulte- 
rius ventilanda : quxdam.  paradoxa,  & popularibus  pla- 
citis contraria : horum  quoque  alia,  ad  gallum,  five  ma- 
rem pertinent ; alia,  ad  feminam;  quidam,  ad  ovum 
iplum ; quadam  denique , ad  pulli  formationem.  Qui- 
bus aliqnando  accurati  pcrfpeflis,  de  reliquorum  quo- 
que omnium  animalium  generatione  facilius , cerciusque 
judicabimus. 

Quid  Jit  Ovum. 

THeoremata,  qux circa  ovi  contemplationem ver- 
fantur , alia , quid  ovum  lit , docent ; alia , genera- 
tionem ejus ; alia , partesconflituentes  perpendunt. 

Conflat  primi') , unius  pulli  unicum  efle  ovum.  Et 
quamvis  fit  veluti  uterus  quidam  foris expofitus,  rarilti- 
mi  tamen  plures  gignit  fetus  ,■  fed  finguLarem  pullum, 
ut  plurimCun , producit.  Et  licit  binos  ir.tcrdum  gignat, 
ovum  tamen  ejusmodi  haud  fimplex  cenfendum  eu , fed 
duplex ; utpote  naturam  duorum , partesque  obtinens. 

Eft  enim  ovum,  coriceptusaliquis  a mare  & femina 
proficifccns,  utriusque  pariter  virtute  prad  itus,  ex  quo 
uno  unum  fit  animal. 

Neque  eft  principium  dur, taxat , fed  fiu&us  quoque 
& finis : principium  fcilicet  prolis  gencrandx ; froftu 
autem  utriusque  parentis,  puta  galli,  & gallina' opus, 
(ceu  finisquem  in  generatione  fibi  proponunt)  & origo 
fetus  fututi  ; Semen  autem  iS  /rutius  (autore  -Anjt. ) 
inter  fe  differunt  prioris  pqfteriorisque  ratione  ; fruaua 
enim,  quod  ex  alio  eft  : femen , ex  quo ahud.  Nam  alnis 
ambo  idem  funt,  m 

Videtur  etiam  ovum  medium  quid  efle;  non  mod& 
quatenus  principium , & finis  eft  ; fed  tanquam  opus 
utriusque  lexhs  commune , & ex  utroque  compofitum : 
quod  materiam  , & facultatem  opificem  in  fe  continens, 
utriusque  virtutem  habet,  qua  alterutri  fimilem  fetum 
producat.  Eftquoquemediuminteranimatum  & inani- 
matum; neque  enim  vita  prorfus  donatum  eft,  neque 
efidera  omnino  privatur.  Inter  parentes,  & liberos;  in- 
ter eos  qui  fuerunt , & qui  futuri  funt;  media  via,  five 
traniituseft:  cardoque,  & centrum;  circa  quod  gene- 
ratio totius  gallinacei  generis  vertitur. 

Terminus  eft,  cx  quo  omnes  galli  & galli  nx  oriuntur  ■ 

&*! 


Digitizecf  by  Goog 


De  Ovo  et  Pullo.  219 

Sc  ad  quem,  ceu  finem  a naturi  libi  piopofitum , tota  vi-  Si  itaque  ovum  4 propria  anima  fecundum  redditur» 
t4  nituntur.  Ita  iit,  ut  individua  quatque,  dum  fpeciei  live  proprio  principio  tecundante  infito  praditumeft  ,- 
gratia  fui  iimilia  procreant,  in  xvum  perdurent.  Eft,  in-  unde  aut  pullus  gallinaceus,  aut  hybrida  ex  gallina  Sc 
quam.  ovum  hujus  artcrnitatis  periodus  : nam  haudfa-  phafiar.o  natus  oritur ; isqueautmas,  aut  fcetr.ma;  pa- 
cil^lixcris,  utriim  ovum  pulli,  exeo  nati  gratia:  an  hic  tri,  aut  matri  fimilis;  fimus , aut  morbofus : certi  con- 
illiuscauira  fa&us  fuerit.  Quid  autem  horum  prius  five  eludendum  eft , ovum  (etiam  in  ovario  dum  eft)  matri* 
tempore,  live  natura  (it,  ovum  nempe»  an  gallina  ? po-  anima  non  vivere  ; fed cdcinftar  filii  emancipati , 4 pri- 
ftea,  ciim  de  animalium  quorumlibet  generatione  uni-  ma  ftatim  origine : (icut  arborum  glandes , « femina  4 
veriimdicemus,  uberius  tra&abimus.  plantis  ablata,  haud  ulteriCis  earundem  partes  xftimanda 

Ovum  prateerea  (quod  pracipud  notandum)  propor-  funt;  fed  fui  juris  fafta , qua;  propria  infitaque  poten- 
tione  relpondet  feminibus  plantarum,  casdemque  omnes  tia  vegetativa,  jam  vitam  degant, 
cum  iftis  conditiones  obtinet : ut  non  immerito  gallina-  Quod  fi  ovo  fecundo  animam  inefle  dixerimus,  fubi- 

rumlemen,  five  fperma  cenfcndum  iit,  (quemadmodum  bic  dubitatio ; utriim  eadem  anima  ovo  jam , &moxfu- 
& femina  plantarum,  ova  dici  jure  pofliuit)  non  foliim  ex  turo  pullo  infit , an  vcr6  diverfa.  Necefle  enim  efl  fatea- 
quo,  ceu  materia;  fed&aquo,  tanqnam  efficiente,  pul-  mur,  inefle  principium  aliquod,  quod  ovum  conftituit, 
lus  oritur.  In  quo  etiam  nulla  pars  futura:  prolis  a&u  eft,  & auxit;  quodque  etiam  pullum  jam  gignit,  & auget, 
omnes  veri  infunt  potentia.  Queritur  itaque,  num  ovi,  & pulli  principium,  five  ani- 

Ovum  itaque  eft  corpus  naturale,  virtute  animali  prx-  ma,  unacadcmqucfit;  anplures,  &diverfir?  Nam  fi 
ditum;  principio  nempe  motus,  transmutationis,  quie-  plures  anima?  fuerint , (alia  nempe  ovi,  alia  pulli  j)  quar- 
tis, & confervatioms : Eft  denique  ejusmodi , ut , ablato  ritur  porri) , unde , & quo  tempore , pulli  anima  ipn  ac- 
omni  impedimento , in  fbrmam  animalis  abiturum  fit : ccflerit ? & quidnam  fit  in  ovo,  quod  ante  anima-  adven* 
nec  magis  naturaliter  gravia  omnia,  remotis  obftaculis,  tum  cicatriculam  dilatat;  vitellum  attollit  furfum ; och- 
deorfum  tendunt  ; aut  levia  furfum  moventur  ; quam  Ium  (4  nobis  difenn)  & colliquaroentum  efficit ; iiquo- 
femen,«S:  orum. in  plantam,  ant  animal , infita  anatura  rumconftitutioncm  permutat;  omniaque  ad  futuri  pulli 
propeniione  feruntur.  Eftque  femen  (atque  etiam  ovum)  fabricam  prarordinat,  cum  ni  hilum  quidem  pulli  adhuc 
ejusdem  tniftus& finis,  cujus  eft  principium,  atqueeffi-  exiftat?  Aut  unde  dicemus  alimentum  pullo  accedere 
ciens.  idoneum,  quo  nutriatur,  & crefcat ; cum  pullus  nondum 

Unius  pulli  unum  eft  ovum.  Ver  i fabrieint .-  Ovum  fit  ? Videntur  enim  Ivtc  opera  vegetativa-  pulli  animas 
non  modo  ntenu  expolitus  cjt , & hem  generationis ; JrJ  efle,  qux  pullum  rcfpicit , ejusqucnutritiom,  atque  au- 
td  tuum  a quo  tota  pulli  feneratio  pendet ; quam  ovum  gniento  confidit.  At  veri,  inchoato  jam,  autfemifaSo 
perfert  ut  agent , ut  materia  , ut  injlrumentuin,  ut/ocur.  i pullo;  quid  fetum  cum  liquoribus  unum  , continuum,  & 
£5  ut  aha , ftqua  concurrunt  ad  generationem  necefla-  connafeentem  reddit?  Quid  pullum  nutrit,  auget;  ac 
ria.  liquores  e i alendo  idoneos,  4 putredine  vindicat , pripa- 

Hxc  quidem  proptrrea  fufibs , 8:  difertis  antorum  rat,  colliquat,  & concoquit  ? 
verbis  4 nobis  recitata  funt ; ut  indi  conftet , qua:  ovo  Ctim  anima  fit  a£lur  eorporir  organici  vitam  habentia 
tribuimus,  omnia  illi  inefle;  nempe  materiam,  orga-  inpotcntij,  incredibile  eft  eam  pullo  inefle,  antequam 
num,  efficientem  cauiTam , locum,  Si  fiqua  alia  ad  gene-  quicquam  corporis  ejus  organilatum  fuerit.  Nec  magi* 
rationem  pulli  requiruntur.  credibile , eandem  ede  ovi , pullique  animam : fiqnidera 

Qnar.quam  ovum,  dum  fit,  intra  gallinam  (ut  dixi)  anima  eft  confervativa  ejusauntaxat,  cujus  eft : pullu* 
continetur;  & in  vitellario  matri  per  pedunculum  adna-  j autem,  &ovum,  funt  res  diverfie;  variasque  operatio- 
fcirur,  atque  ex  ejusdem  venis  nutritur;  non  eft  tamen  [ nes  vitales  edunt,  imo  veri»  contrarias , adeo  ut  alterum 
dicendum  parsmatris,  neque  hujus  anima  vivere»  aut  S ex  alterius  corruptione  nafei  videatur.  An  forti  dicen- 
vegetari;  fed  propria  fua  virtute , ac  principio  interno  : j dum?  idem  efle  principium,  & caudam  vitae  in  utroque ; 
quemadmodum  ex  arboribus  fungi,  vilcus  quercinus,  & nempe  in  pullo  femifa&o , & reliquo  ovo  ; tanquam 
mufeorum  genera  nafcuntur , qiix  (licit  planta;  adhx-  ejusdem  corporis  unus  fimplexqueaihrs  foret,  autquafi 
rcant,  & ex  iisdem  fuccis,  cum  illius  germinibus,  &fb-  ex  partibus  unum  corpus  naturale  producentibus,  una 
liis  alantur)  tamen  partes  arborum  non  funt , neque  ap-  quoque  anima  profilirct , qux  tota  in  toto  eflet,  (ut  vul- 
pellantur.  go  dicitur)  & tota  in  unaqualibet  parte.  Quemadmo 

Non  eadem  tamen  anima  in  fubventaneis  ovis , atque  dum  in  arboris  trunco , foliis,  aut  fru&ibus  videre  eft: 
in  fecundis  reperitur.  Alias  enim  pullus  ex  utrisque  pa-  ubi  feparatione  five  diviiione  faS4  , (quocunque  demum 
riter  efficeretur.  Quomodo  autem  eorum  anima- , & id  feceris  loco)  dicimus,  idem  efle  hujus,  & totius  prin- 
quibus  diferepent ; Tiaud  fatis  explicat  ». drijlotclc s,  dum  cipium,  five  caudam  primam : eft  hujus  tamen  quali  fop- 
inqunir,  euromne/ parte/ ovi  fant  in  Jubventaneo , necta-  ma&  finis,  illius  veri)  ut  principium.  Ita  etiam  in  linea» 
men  anima!  ex  eodem  genere! uri  l>uia  (inquit )fenfiti-  quocunque  in  pun&odivifio  faif a fuerit ; erit  illud  an- 
vam  animam  babere  oportet.  Quafi  ili  ovis  fecundis,  prx-  tenoris  partis  tinis , five  terminus  ; pofterioris  autem 
teranimamvegetativam,  etiam  fenfitiva  infit.  Nili  in-  principium , five  exordium.  Idemque  videatur  contin- 
telligas , in  ovo  fecundo  animam  vegetativam  aftu  in-  gere  in  qualitate  > & motu ; nimirum  in  transmutatione 
efle,  qux  potentia  in  fe  continent  fenlitivam ; unde  ani-  qualibet,  ac  generatione, 
mal,  paitesque  animalis  fenfitivxpoft  modum  producan- 
tur. Sed  neque  hxc  nodum  fatis  folvunt , animumque 
difficuUatumlaqucis  irretitum  expediunt.  Videturcnim 

ovum  ede  verum  fperma  animalium.  le  > Ovum 


Digitized  b’ 


120 


De  Ovo  et  Puelo. 


Ovum  non  ejfe  opus  uteri , feti  anime. 

Slcuti  dicimus  (inquit  Fabricius)  ventriculi  aHionem. 

ejfe  cbylificaiioncm ; id  tefiium  attioncm  . feminu  gene- 
rationem ; quia  in  ventriculo  chylus . in  tefiibus  Jemen 
comperitur  ; ftc  ovorum  generationem  ejfe  pennatorum  ute- 
ri aSionem . omnino  ajjcveramur , quod  ovum  inibi  inve- 
niatur. 

Nos  autem  quanquam  fatemur,  uteri  aftionem  ali- 
quo modo  efle,  ut  ovum  generet ; hoc  tamen  ab  eo  nu- 
triri, & augeri , nullo  paflo  concedimus.  Idque , tum  ob 
rationes  nuper  a nobis  allatas,  cum  de  ovi  anima,  qua: 
ipfum  nutrit,  ageremus;  tum  etiam,  quod  ab  agente 
externo  ( qualis  u terus  ed  refpe&u  ovi)  omnia  ovi  inte- 
riora, & (ecundiim  omnes  dimenfiones,  nutriri,  augeri, 
ac  formari,  minus  probabile  fit , imo  vero,  cx  ^dnjlote- 
lu  fententia  , impoflibile.  Nam  quod  extrinfecuined, 
quomodo  (precor)  per  interiora  moveat  aliunde  adve- 
niens alimentum,  cc  in  locum  deperditi  fecundum  omr.es 
dimenfiones  redimat  ? aut  quomodo  aliquid  ab  eo,  quod 
ipfum  non  tangit,  afficiatur,  aut  moveatur  l Quare  pro- 
culdubio  in  ovi  generatione  idem  ulu  venit,  quod  in 
omnium  viventium  exordio ; ut  nempe  ab  externo , & 
praexiflente  condituantur  ; mox  autem  lemetipla 
(quamprimum  vita  donantur ) nutriar  t , atque  adau- 
geant; idque  propriis  infltisquc  viribus  k principio  jam 
innato,  & implantato. 

Qixedcaniinanuperdiximus,  videntur clari  evince- 
re', ovum  neque  uteri  opus  ede , nec  ab  eodem  guberna- 
ri : manifedum  enim  eft,  animam  vegetativam  ovo 
etiam  lubventaneo  inefle  ; quoniam  ejulmodi  ovum 
nutriri , confervari , augeTi , & vegetari  cernimus ; qua: 
d uda:  anima- certiflima  indicia  funt.  A matre  autem , vel 
matrice,  ea  proficifci  nequeunt , cum  qua  ovum  nullam 
cohaerentiam,  five  unionem  habet;  fed  hbcrum  & fe- 
junftum  (tar.quarn  filius  emancipatus)  in  cavitate  ejus 
volutatur,  & perficitur,  ut  plantarum  femina  in  terra 
gremio;  ab  interno  nempe  principio  vegetante : quod 
nihil  aliud  efle  potefl , quam  anima  vegetativa. 

Multi  veri  magis  conflabit , animam  ei  inefle , con- 
fideranti,  quo  patto,  quove  motore , vitellus  rotundus , 
& amplus,  a vitellarii  racemo  abruptus , per  infundibu- 
lum (exiguum  nempe  tubulum  tenuiflima  membrana 
contextum,  nullisque  fibris  motoriis  iiiftrti£fum)defcei!- 
dat,  viamque  fibi  aperiendo , uterum  per  tantas  angu- 
(lias adeat,  ibidemque  fele  nutriat,  augeat,  albumine 
cingat.  Cim  interca  nullum  organum  motorium  in  vi- 
tellario  reperiatur , quod  expellat;  aut  in  infundibulo, 
quod  transmittat  j aut  in  utero , quod  attrahat ; neque 
ovum  utero  |>cr  venas  jungatur,  ut  in  ovario;  nec  per 
umbilicum  ab  eo  dependeat;  ut  Fabricius  veri  afleruit, 
& clari  ad  oculum  liquet. 

Et  licet  ovorum  primordia  (qua:  papulas  efle  diximus, 
& femen  milii  referre)  vitellario  per  venas , & arterias 
coh.Treant ; (quemadmodum  plantis  fua  femiua  adna- 
fcuntur)ideoquepartesgallina:  efle  videantur;  &,  reli- 
quarum partium  more,  vivere,  & nutriri;  manifedum 
tamen  ed , ut  femina  i plantis  leparata  non  amplias  ea- 
rum partes  cenientur,  ita  nec  ova  ad  maturitatem  jam 
perducta , faxunda  reddita,  & k vitellario  abrupta,  gal- 
lina: partes  haud  ulterius  aiUmar.da  clle , fed,  indar//» 


emancipati  fuiquejurisfa&i,  propria  animi  gubernari, 

St  vegetari.. 

Quomodo  ovum  per  felium , (T  facundum  jiat  i 
mare  tr  famini , fecundum  Ariftotclcm  ? 

Diximus  modi,  ovum,  prafertim  fcecundum , haud 
Iponte  nafei , neque  aliunde  quam  « gallina  proce- 
dere: nec  hanc  quidem,  ovum  , line  gallo,  fecundum 
reddere.  Secundum  illud  ^Anftouhr ; Generationis  prin- 
cipia pottjjimum  quis  flatu  erit . marem  id fa minam  : ma- 
rem. quod  motui  id  generationis  originem  teueat ; fiemt- 
nam  , quod  materia. 

Nobisautcm,  ovum  foecundum  eflveri  fperma,  & 
femen  genitale,  plantarum  femini  analogon , conccptus- 
que  primus , ex  ambobus  parentibus  oriundus , & urrius- 
que  rru&us  promiicuus.  Nam  ut  ovum  non  fit , fine  gal- 
lina; ita  nec  fecundum  fit,  fine  gallo. 

Supereit  igitur  difquiramus , quomodo  a gallina  fiat 
ovum  . idemque  k gallo  fecundetur  ; Videmus  enim 
ovafubventanea,  eaque animata,  a gallina  gigni;  non 
tamen,  absque  galli  coitu , prolifica.  Ideoque  tum  mas, 
tum  femina,  ovo  fecundo  lua  fymbola  conferunt.  Non 
eo  tamen  modo  (ut  arbitror)  quo  dnfietelcs  voluit  : 
nempe  ut  mas  folfim  motus  id  generationis  originem  te- 
neat ; fxmina  autem  materiam  duntaxal  prabeat.  Quip- 
pe contrarium  in  ovis  fubventaneis  liquet-  Et  quanquam 
verum  ed , quod  ait : Jrlarid fxmina  inter  Je  ratione  dif- 
ferunt. quod  facultas  utrimque  aiverfa  efi  : fenfu  autem 
partibui  quibusdam  dijerepant.  Rationis  Jifcrimcn  ita 
exultat . ut  mas  fit.  qu.dm  altero  generare  potefl  i fx- 
inma  , quod  in  Je  ipfo , id  ex  quo  fit  quod  generatur , con- 
tentum in  eo  quod  generat.  Sed , cum Jacuit  ate  id  munere 
quodam  hae  dtjhnguantur  ; ad  omnem  autem  officii  fun- 
ctionem infirumento  epus  Jit ; mjlrumtntaquc  facultati- 
bus partes  corporis  accommodentur  ; ad  procreationem 
quoqueid  coitum  paitctahquas  ejfe  accommodatas  necejfe 
ejl ; easque  inter JcdiverJas,  quibus  mas  a frnuna  differat. 

Non  indi  tamen  fequitur , quod  videtur  voluifle  indi 
deducere ; ubi  ait : frias  e fi  ejficiens , id  motu  fna  geni- 
tura creat  quod  infiituttur . ex  materia  contenta  in  femi- 
na : Janunaqut  femper  materiam  prabet  : mas . vim 
creandi , idque  efl , quo  alterum  mas.  alterum fkminj  fit. 
Itaque  ccrpus  id  magnitudinem  praberi  a fxmina  nreeffe 
efi  : a mare  nihil  tale  neceJjaribJrfideratur.  Keeemmm- 
jlrumenta  imis  qua  efficiuntur . mejfc  : neque  ipfum  effi- 
ciens. necejfe  efi.  Corpus  igitur  ex fhmma.  amnia  ex  mare. 
Subfiantia  enim  corporis  ahcujus  anima  efi.  Quippe 
ovum,  idque  animatum,  k gallina  absque  galli  ope,  gigni- 
tur! Unde  apparet,  gallinam  quoque,  live  feminam, 
efficientem  caudam  efle ; nec  omnem  creandi  vim , five 
animam , i mare  folo  proficifci.  Videturque  hoc  ipfum 
exemplo  ab  <sfnfl.  adducto  comprobari.  Ait  enim: 
Qua  non  unigena  coeunt  (quod  ea  faciunt,  quorum  tempus 
par.  id  uteri  gcfiatio  proxima , id  corporis  magnitudo  non 
multo  dferepans ) bac  primos  partus  fimiles  Jibi  edunt 
communi  generi  j utrimque Jbecie  ■■  quales  ex  vulpe  id  cane 
generantur , aut  ex  perdice  (dgaliinaeeo ; fed  tempore  pro- 
cedente diverfi  tx  dtverfit provenientes  , demum fbrma  fx- 
mina  infiituti  evadunt . quomodo  femina  , peregrina  ad 
pofiremum  pro  terra  natura  redduntur.  Hae  enim  mate- 
riam corpusquejemimbus  prafiat. 

Quibus 


L,oo< 


I 2 I 


De  Ovo  et 


P 


ollo. 


Quibus  apparet , in  perdicis  & gallina:  generatione, 
tion  marem  (olum , (ea  & feminam  quoque  efficientem 
cfle  : quoniam  non  mariafolius,  fed  communis  fpccies 
atque  forma  producitur , corporcparitcr,  atque  anima, 
tam  famin® , quam  mari  confmiilis.  Eft autem  anima, 
forma  & fpecies  animalis. 

Ouinetiam  tormina  potiore  jure  efficiens  videatur : fi- 
quidem  ait , tempore  procedente , diverft  ex  diverjls  pro- 
venientes , demum  forma famma  inftituti  evadunt.  Quafi 
femen  five  virtus  maris  imbecillior  foret,-  fpeciemqueA 
fe  impreffam  tempore  amitteret ,-  tanquam  a potentiore 
efficiente  expelleretur.  Idque  etiam  exemplum  A terra 
deducium , magis  confirmat : peregrina  enim  Jemina  ad 
pofiremum  pro  terra  natura  redduntur.  Unde  videretur 
probabile,  fer  minam  piis  in  generatione  efficere , quam 
marem:  nam  in  univerjo  quoque  , naturam  terra . quaft 
ftxmmam  matremque  fiatuunt ; coetum  autem  Hfolem , 13 
reliqua  generis  ejusdem , nomine  genitoris  patrisque  ap- 
pellant. Atque  etiam  terra  fua  (ponte  plurima  generat 
fine  femine:  & inter  animalia , tormina:  nonnulli  (bla: 
fine  mare  procreant;  (ita  gallina  ovum  fubventaneum 
generat)  mares  verd  absque  fremi  na  nunquam  quicquam 
gignunt. 

Imo  \’etb  iisdem  argumentis,  quibus  mas  generationis 
principium  & efficiens  primarium  arguitur  ; videtur 
etiam  Iceminar  nqx»,  fiveefficientia  confirmari  polle. 
Nempe,  idprimumefficienscenfendumeft,  in  quo  fre- 
tus ratio,  operisque  forma  elucet ; & cujus  manifelfa  fi- 
inilitudo  in  fretu  deprehenditur , quodque  prius  exiftens 
movet.  Cfim  itaque  forma,  ratio  l8rfrmilitudo,  foerni- 
nar  non  miniis  (imo  magis)  quam  mari  iniit,  atque  illa 
priisexiflat,  utmovens  primarium,-  concludemus  cer- 
ti, feminam  ®qui  efficientem  generationis,  ac  marem. 

Etlicit  uslrifteteles  veridicat,  conceptum.,  aut  ovum, 
nullam  corporis fui  partem  a mare  accipere , fed Jolummodo 
formam,  fpeciem,  atque  animam  : 13  a femina  corpus  dun- 
taxat , u magnitudinem  praberi : Non  fatis  tamen  con- 
flat, quin  foemina  (prater  materiam)  formam  quoque, 
fpeciem,  atque  animam  aliquo  modo  tribuat.  Ut  in  gal- 
lina videre  eft , que  ova  fine  mare  gignit  (quemadmo- 
dum arbores  fuos  fruftus,  & herbee  femina,  ahsque  fexus 
rlifcrimine  ) Ipfcquc  Mrijlote/cs  fatetur,  ovo,  etiam 
fubvcr.tar.eo , animam  incile.  Erit  itaque  femina cauda 
ovi  efficiens. 


Quanquam  autem  ovo  fubventaneo  anima  qu.edam 
inefl , talis  tamen  non  ell  prolifica ,-  ac  proinde  faten- 
dum eft,  gallinam  perfe&iovi  efficientem  proprii  non 
effic;  fed  talem  fieri , autoritate  (utfic  dicam)  five  po- 
teftate  A gallo  demandata.  Ovum  enim,  nifi  prolificum 
fuerit,  perfe&um  merito  dici  non  potdl.  Hujusmodi 
autem  A mare  tantummodo  producitur ,-  vel  potius  a fe- 
mina, tanquam  ex  pracepto  maris ; quali  ab  hujus  coitu, 
femina  artem,  rationem,  formam , ac  legem  futuri  fre- 
tusacciperet.  Ita  feni  femina  (ceuarbor  fertilis)  fa&a 
pofl  coitum  fcecunda,  fit  ovipara,  ovaque  perfe&a  & 
prolifica  procreat.  Nam  quamvis  gallina  in  vitellario 
r.ullaovorum  primordia  jam  parata  habeat,  tamen  poli 
coitum  fcecunda  reddita,  paulo  poft,  ovatum  in  ovario 

fenerat,  tum  in  lucem  profert;  eaque  etiam  prolifica. 

luc  facit  experimentum  muliercularum , qua  gallinam 
doni  gallo  dcjhtutam  habente/ , eam  per  unum  atque  alte- 
rum diem  alibi  gallo  committunt : exhocenim  cxiguolcm- 


pore,fueeedit  ovorum  omnium  facunditate  per  totum  iUud 
anmtempur.  Scilicet,  non  mod6  illorum  ovorum , qu® 
adhuc  vitelli  duntaxat  (unt , & albumine  carent  -,  aut 
qua:  minima  jam  primordia  in  ovario  exiftunt : fed  ea 
quoque  ova  ab  eadem  virtute  fecunda  redduntur , qu® 
nondum  inchoata,  diu  pollea  concipienda  funt. 

Ovum  non  eo  modo  'a  Callo  CT  Gallina  provenire, 
9 quo  voluit  Ariftotclcs. 

CErtumeft,  nt  diximus,  ovum  fecundum  non  nifi  A 
gallo  & gallina  fieri  : non  tamen  eo  modo , quo 
vcinjl.  arbitratus  eft  ; ut  gallus  nempe  folus  efficiens 
primum  fit,  & gallina  materiam  duntaxat  pnvbeat.  Ne- 
queenim  cum  eo  fentio,  ubi  ait:  Cum  femen  de  mare 
accejfit  in  flamina  uterum , partem purijjimam  excrementi 
conjlituit.  Pauloque  poli : Cum  autem  excrementudb  fa- 
mina  in  utero  conjhtcnt , a maris  genitura  Jit  tanquam 
lalli  < coagulum  : coagulum  enim  lac  ell  continens  calorem 
vitalem  e quieartes  ‘jimiles  ducit  eodem,  13  unit , atque 
coujhtuil : o genitura  ita  fe  habet  ad  menjlruorum  natu- 
ram. Eadem  enim  natura  laUis,  13  mcnjlruorumejl.  Ita- 
que cojBis  jam  partibus , corpulentus  humor  excernitur , 
obdueunturque  arcum  parte  reftccefcente  terrena  membra - 
nd ; tum  necejfario , tum  etiam  aheujur  gratia.  Ihrcqttc 
pari  modo  in  omnibus  tam  oviparis,  quam  viviparis  ba- 
j betitur. 

Res  autem  in  generatione  ovi,  longi  aliter  fe  habet: 
neque  enim  femen , (aut  genitura  potius)  amare  in  coi- 
tu proveniens,  ullo  modo  uterum  ingreditur : nec  galli- 
na , poftquam  concepit,  in  uteri  fui  cavitate , excremen- 
tum live  pui  lilimam  ejus  particulam , aut  quicquam  fen- 
guinis  habet , quod  A maris  genitura  perficiatur.  Neque 
ovi  partes,  (membrana; fciL  Sc  liquores)  coagulatione 
aliqua  efficiuntur ,-  nec  quicquam  fimile  laflis  coagulo 
ibidem  reperitur ; uti  ex  jampridem  di&is  clari  conflat 
Indeque  lequitvir,  nec  conceptum  (unde  animal  tan- 
quam e femine  fecundo  oritur)  eo  modo  fe  habere,  quo 
i/drifioteles  eft  arbitratus;  cum  hic  pari  modo  in  vivi- 
paris contingat , quo  ovum  in  oviparis  efformatur : uti 
ipfemct  fatetur,  pofteaqueobfervationibus  aliquot ro- 
ftris  palam  fiet.  Quippe  certum  eft , ovum  tam  prolifi- 
cum, quam  improltficum , A gallina  fola  fieri  & formai  i ; 
fecunditatem  vero  duntaxat  ei  A gallo  accedere.  Gal- 
lus. inquam , nec  materiam,  nec  fornnm  ovo  affert ; fed 
idfolum,  quo  ovum  facundum  fit,  gignendoque  p-rllo 
idoneum.  Facultatemque  hanc  gallus  geniturA  fua  per 
coitum  emill  A , non  modoovo  inchoato , aut  jam  fadto  ,- 
feduteroetiam,  & ovario,  gallinaeque  ipfi  impertit : id- 
que adeo,  ut  ova  quoque  pollmodum  inchoantia,  (quo- 
rum nulla  adhuc  extat  in  ovario , aliave  corporis  parte 
materia)  fcecunda  indi  generentur. 

Neque  eo  modo , quo  Medici  arbitrantur. 

y"»Onceptus,  ex  Mcdicontm  lententia,  hoc  modo  per- 
Vj  ficitur ; In  coitu,  mas  fimul  8c  femina  voluptate  fol- 
vuutur ; genituramque  luam,  feu  femen,  in  uteri  cavita- 
tem effundunt ; ibidemque,  quod  uterque  confert , mi- 
fcetur;  habens  pariter  ah  utroque  & vim  efficiendi,  & 
materi®  potentiam.  Contingit  autem,  fecundum  hujus 
vel  illius  genitur®  pitedominium,  ut  conceptus,  mas,  vd 
; E e ; foemina 


De  Ovo 

jftiic  idem  quoque  vitello  in  ovario  etiamnum  horrenti , 
& ad  duritiem  co&o  contingit. 

Quapropter  experientia  edo&us,  accedo  potiiis  in 
fententiam  ^/Irifioielic  : nam  albumen  non  fotum  (ut 
Fabricius  voluit}  adjun&um  cernitur  , fed  formatum 
etiam,  & chalazis  , ac  membranis  diftin&um , inque 
duplicem  liquorem  candidum  divifum  : idque  ab  eadem 
anima  vegetativa , a qua  ovum  in  binos  liquores  (albu- 
men fcil.oc  vitellum)  diftinguitur.  Nempe  d qua  facul- 
tate ovum  integrum , ab  eadem  quoque  finguliejuspar- 
tes  formantur.  Nec  fani  verum  eil . vitellum  prius  neri, 
& albumen  ei  adjungi  poftea.  Quod  enim  in  ovario  con- 
lpicitur,  non eft  ovi  vitellus,  ftxTaliquid potius compofi- 
tum , quod  ambos  liquores  per mixtos  in  fe  contineat- 
Colore  quidem  vitellum  refert,  fed  confidentia  fua  pro- 
pius ad  albumenaccedit : codhim  enim  ad  duritiem,  non 
(ut vitellus)  friabileeft;  fed,  albuminis  inftar,  concre- 
tum, glurinofum,  & tenuibus  lamellisconflrncFum  cer- 
Bitur.  Habetque albam  quafi  papulam  in  medio  fui. 

sAsidctelct  vitietur  fepa rationem  hujusmodi  a diver- 
fa  vitelli  & albuminis  natura  deducere.  Ait  enim , S‘ 
plura  ovi  conjcSa  m patinam , aut  tale  aliquod  vat , igne 
coquas , ita  ut  nt  motiu  caloris  citatior fit  , quam  ovorum 
dt/lindis  i iJcm  in  univerfiis  ovis  , quod  in fingul it  evenit , 
ut  lutea  cunSa  in  medio  conjhtuantur  ; candida  circiter 
ambiant. 

Rem  ipfam  frequenti  experientia  compertam  habeo ; 
& cuilibet  experiri  licet,  modo  vitellos  und  cum  albu- 
minibus fimul  cor.quaflatos , in  clibano , vel  inter  duas 
patinas fuper focum,  addito  butyro,  leniter  coxerit  in 
placentam  ; videbit  enim  albumina  viteilos  in  imo  poli- 
tos fuperni  amplc&i- 

Quomodo  jiat  generatio  Pulli  ex  Ovo. 

OVurnhadenus,  ceufrufhim,  & finem  confideravi- 
nms-  Superefl,  ut  de  eo,  tanquam  femine,  & prin- 
cipio, agamus.  Jam  (inquit  Fabricius)  quomodo  ex  ovo 
pulit  generatio fcquatur,  inquirendum  ejt ; ah  eo  Ariftote- 
IiS  CSCJaleni  principio , quod  etiam  ab  omnibus  conceditur, 
exordienter ; videlicet , quod  omnia , qua  in  hac  vita  fiunt, 
ab  his  tribus  fieri  confpiaantur  , artificibus , inflrumcntu , 
iS  materia.  Quoniam  vero  in  naturalibus , opifex  forin- 
fecus  non  efl , fed  vel  materia: , vel  inflrumcntis  inditus ; 
concludit,  de  agente  tantum  il  materia  confidet andum 
</<■  . 

Fallitur  Fabricius , circa  materiam  generationis 
Pulti  in  Ovo. 

QUod  mihi  ab  initio  propofui , Fabricium  pratmon- 
ftratorem  fequar ; & de  tribus  illis,  qu*  in  genera- 
tione pulli  indaganda  ait,  cum  illo  confidcrabimus ; agen- 
te nempe,  materia,  & alimento  pulli.  Qui  omnia  in 
ovo cflc oportet,  dequibusdubiaaliquaproponit,  opi- 
nioncsqucgravifiimorum  autorum  diverfa  fentientium. 
Prima  difficultas  ad  pulli  materiam,  & alimentum  fpe- 
ftat  Hippocrates  quidem,  .Anaxagoras , sAlcmston, 
Menander , 8c  prifei  Philofophi  omnes , pulium  ex  vitello 
generari , ex  albumine  vero  nutriri,  exiftimarunt.  Contra 
hanc  opinionem , sAnJioteles , & cum  eo  P linitu , pul- 
lum ex  albumine  corporari,  ex  luteo  nutriri , crediderunt. 


etPullo.  223 

Ipfe  autem  Fabricius , nec  vitellum,  nec  albumen,  ma- 
teriam pulli  efle  voluit ; pr.edidasque  ambas  opiniones 
conatur  refellere,  & docere,  albumen  pariter  ac  vitellum 
alendo  pullo  duntaxat  infervire.  Idque,  pra-ter  alia  ar- 
gumenta (quibus  mmhs  acquiefcendum  puto)  hoc  uno 
lic  faris  firmo : quod  fcil.  propagines  vaforutn  umbilica- 
lium (per  quas  putius,  linedubio,  nutrimentum  haurit) 
in  albumen  pariter  ac  in  vitellum  difleminentur,  ambo- 
que  iili  liquores  (proutpullusaugetur , & majorem  ali- 
menti copiam  polfulat)  abfumantur.  Acpropterea  Fa- 
bricius in  lentenda:  fine  confirmationem,  ait:  Excorpo- 
ribtu  evum  confit,- uent  ibus , C pulli  generationi  idoneis , fi. 
Ium  tria  fiunt,  albumen,  vitellus,  ii  ehalaza : albumen, 
(Sviteliui  nutrimentum  pubi  fiunt;  ergo  fioU  ehalaza  ma- 
teria erunt,  ex  qua  fit  pullus.  Errare  tamen  exccllentiili- 
mum  Fabricium,  fupri  in  hilloria  demonilravimus. 
Poftquam  enim  pullus  jam  propj  confummatus  efl , ca- 
putque bc  oculi  diflin&i  confpiciuntur , chalazas  in  ovo 
longi  a lioetu  dillitas , integrasque  a cacuminibus  ad  late- 
ra remotas  reperire  efl : prxflantque  (ut  ipfe  quoque 
fatetur)  ufum  ligamentorum , quibus  vitellus  intra  albu- 
men in  debita  fua  politione  retineatur.  Ncc  verum  efl , 
quod  Fabriciut  in  opinionis  fu*  ftabilimentum,  addidit; 
chalazas  nempe  obt  ufie  ovi  parti,  e dircSofuppofitxr  efie. 
Nam pofl prini* diei  incubationem,  mutatur  liquorum 
fitus;  vitcllusattollitur,  & grandine,  utrinque  de  cacu- 
minibus removentur ,-  ut  jam  pridem  diximus. 

Fallitur  etiam  prxterea , cimi  chalazas  ovi  partes  efie 
ibtult.  Ovum  enim  revera  ex  albo  & luteo  humoribus 
foliim  confiat : chalaz*  autem,  ut  & membran* , albu- 
minis qu.edam  appendicul*  funt , & membranarum  dun- 
taxat extremitates  colligat*  & contort*  (ficut  filamen- 
ta in  funem  complicari  lolent)  ut  liquores,  firmiore 
nexu , in  debito  fuo  loco  conferventur. 

Mali  igitur  ratiocinatur , dum  ait : Chalaz*  in  ovo  ibi 
rfperiuntur , ubi  pudui  generatur  ; ergo  hiccx  ibis confli" 
tuitur.  Nam  ni  fecundum  ipfum  quidem  Fabricium,  id 
fieri  ullo  modo  pocelf ; qui  fatetur,  chalazas  in  utroque 
ovi  extremo  pariter  reperiri;  & tamen  negat,  pullum 
alibi  quam  inobtufa  ejus  parte  procreari:  in  qua  pro» 
feitii,  fub  primum  generationis  exordium,  nulla  omnino  • 
ehalaza  deprehenditur.  Quinetiam,  fi  in  ovo  recenti 
periculum  feceris,  videbis  cbalazam  fuperiorem  haud  di- 
reiti  fubobtufo  cacumine,  aut  cavitate  ejus  collocatam, 
fed  ad  latus  nonnihil  declinare;  nec  illb  verfum,  qu6 
cavitas  tendit,  fed  potius  in  latus  oppofitum.  Praeterea , 
cxfupra-diftis  innotuit,  liquorum  polituram  flarim  ab 
incubatione  permutari  : quia  ecuhu  a colliquainento 
adau&us,  ad  cavitatem  in  parte  obtufa  attollitur,  unde 
liquores,  & grandines  utrinque  ad  latus  removentur. 
Macula  enim,  qu*  ante  incubationem  medio  loco  inter 
ambo  cacumina  collocabatur,  jam  in  oculum  aufia,  ca- 
vitati in  obtufo  angulo  adjungitur;  grandinumque  alte- 
ra ab  obtufb  cacumine  deprimitur,  altera  very  tantun- 
deniabacuto  angulo  affingit;  (qualis  nempe 'polorum 
mundi,  in  obliquo  heinifpb*rio,  fitnseft)  iimulque  al- 
buminis , prafemm  cralhoris,  pars  maxima  in  acutum 
cacumen  fubfidir. 

Necvenimeft , chalazas  primam  pulli  formationem 
longitudine  & figura  imitari ; partiumque  principalium 
numerum,  totidem  fuis  nodulis  referre : ut  indi  a confi- 
ftentixfiuulitudme,  dc  pulli  materia  argumentum  pro- 
babile 


Di  Ovo 


Qeutum  fit  Tulli  mnttrwt , (r  ejuemodo  fi*t 
in  Ovi. 

QUoniam  itaque  ex  alioruro  placitis,  (five  nudi  auto- 
ritate  five  probabilibus  etiam  argumentis  ea  confir- 
mata fuerint)  veritatem  obtineri  non  polle  arbitramur , 
nifi  diligens  quoque  experientia  acceffcrit ; ex  naturae 
libro,  & peripicuis  oblervationibus  , quatnam  fit  foe- 
tus materia  , & quomodo  is  inde  oriatur  , declarabi- 
mus. 

Duplici  modo  aliquid  ex  aliquo  (tanquam  ex  materia) 
feri,  idque  tam  arte,  quAm  naturi,  ac  prxdjptiA  in  ge- 
neratione animalium , obfervavimus.  Alter  clt,  ciimab 
aliquo  pnexiftente  fit;  veluti  ex  ligno,  ex  lapide,  ftatua : 
tdm  nempe  tota  futuri  opificii  materia  jam  extiterit, 
antequam  in  formam  producatur , aut  operis  aliquid  in- 
choetur. Alter  autem  modus  efl , cim  materia  fimul  & 
formatur,  &fit.  Quemadmodum  igitur  opera  duplici 
modo  ab  arte  perficiuntur ; altero  nempe , riim  mate- 
riam jam  paratam  artifex  (ecat,  dividit,  & detrahendo 
quod  fuperfluum  ell , imaginem  relinquit,  utftatuarius 
facerqfolet : altero  autem  , cum  figulus  eandem  imagi- 
nem ex  luto,  addendo,  five  augendo  ,&  figurando  for- 
mat ; fimulque  materiam  parat , priparat , aptat , & ap- 
plicat (atque  hoc  padto  itMgo  potius  fa&a  quam  fifla di- 
citur .)  ita  pariter  in  ge^Kione  animalium ; quadam  ex 
materia  prius  co&A  & autHT  formantur,  fir  transfiguran- 
tur,omnefque  partes  fimul  per  metjmorpbcfm  oriuntur.ac 
diftinguuntur , pcrfe&umque  animal  enafeitur : quaxtam 
vero  tiSt-k  parte  una  pr.t  altera , ex  eadem  materia  po- 
ftea  fimul  nutriuntur , augentur , & formantur : habent 
fcil.  partes  alias  aliis  priores  ac  pofieriores , eodemque 
tempore  & augentur,  & formantur.  Horum  fabrica  a 
parte  aliqua,  tanquam  aborigine,  incipit;  ejufqueope 
reliqua  membra  adfcifcuntur : atque  h:i'c  per  eptfemjin 
fieri  dicimus;  fenlim  nempe,  partem  pofl  partem;  eft- 
queitlax,  pra;  altera , proprie  difta  generatio. 

Priori  modo  fit  infe&onim  generatio , ubi  vermis  per 
mttimerchifm  cx  ovo  nafeitur  ; vel  ex  maspia  putre- 
fccnte  (nurnido  ficcefcente , vel  ficcohume!cente,).pri- 
mordia  procreantur , i quibus  ( tanquam  cx  eruca  ad  per- 
fcSam  magnitudinem  auifa , vel  ex  anrelia)  per  mttt- 
morphofn  papilio  vel  mufea  oritur  jufia  magnitudine, 
nec  a primo  ortu  quicquam  an&ior  fit.  Pcrfe&iora  au- 
tem animalia  fanguinea , per  rpt^enefm , five  partium  fu- 

Sraddi t ionem  fiunt ; ac  poftqnam  nata  fiint , adolcfcunt’ 
ad  «»i<s>  pertingunt.  In  illis,  cafus  feu  fortuna  vide- 
tur maximi  generationem  promovere ; in  quibus  forma 
oritur  ex  potentia  roaterteprseexiflentis,  caufaque  pri- 
ma generationis  efl  materia  potilis,  quam  efficiens  ex- 
ternum ; unde  etiam  animalia  Ixuc  imperfe&iorafunt , 
& genusfuum  minii* fervantia , minufve  perpetua,  quAm 
fanguinea  terreflria,  vel  aquatilia,  qui  ab  univoco  prin- 
cipio (nempe abeademfpreie)  iternitatem  confeqoun- 
tur:  hujufque  rei  caullam  primam  naturi  ,8c  virtuti  ve- 
getativ;e  aflignamus.  » 

Qoa-dam  igitur  animalia  fua  fponte  nafcimtnr  , ex 
matei  ia  fponte , vel  cafu  conco&A;  ut ^driflotelcr  vide- 
tur aflercre.  Quorum  (ci\.  materia  pote  fi  u ft  ipja  moveri 
eo  metu  a cafu,  quo  femen  movet  in  generatione  jborum 


t Pullo.  22$ 

animalium.  Idemquo  in  animalium  generatione  contin- 
git, quod  in  arte:  quadam  eninj  ab  arte  fiunt,  atque  ea- 
dem a cafu,  ut  fandas:  quadam  nunquam  fine  arte,  ut 
domus. 

■Apes,  crabones,  papiliones , & quacunque  ex  erae* 
per  metumorphofm  generantur,  cafu  orta,  ideoque  ge- 
nus fiium  haud  fervantia  dicuntur  : leo  ver6 , aut  gallus , 
nunquam  cafu,  aut  fponte;  fcd  tanquam  A natura , fiv$ 
opifice  facultate  diviniore  exHlunt ; oc  potiiu , quod  fpe- 
cie  fibi  fimile  generet  ( quam  quiid  materiam  fuppeditet 
idoneam,  requirunt. 

In  generatione  per  metamorphifm  , quafi  figillo  im- 
preflb , vel  proplalmate  concinnata  finguntur ; materil 
fcilicet  tota  transformatA.  Animal  autem , quod  per  . 
eptgenefin  procreStur,  materiam  fimul  attrahit , parat, 
concoquit , Sc  eadem  utitur : formatur  fimul , & auge- 
tur. In  illis  plaflfta  vis  eandem  (imilarcm  materiamTe- 
car , fe&amquc  difponit , & in  membra  redigit ; fadtque 
ex  iimiliari  materia  difTimilarem ; live  ex  fuoje&a  n^te- 
ria  fimilari  organa  dilfimilaria.  In  hisverb,  dum  par- 
tes alias  , aliterque  difpofitas  ordine  procreat;  aliam 
quoque  , atque  aliter  difpoficam  mattriam  requirit  , 
ac  facit;  his  nempe,  vel  illis  partibus  generandis  ma- 
gis idoneam.  Cujus  rei  gratiA , ovum  gallinaceum  pet- 
fe&umex  variis  partibus  confliwtum  credimus. 

Liquidb  itaque  ex  hifioria  noftra  conflat,  pulli  gene- 
rationem ex  ovo , fieri  potitis  per  eptpnefm,  quam  per 
mctamorpbofin neque  omnes  ejus  partes  fimul  fabricari , 
fed  fuccdlivd  , atque  ordine  emergere  ; euolemque 
fimul , dum  augetur , formari ; & augeri  dura  formatur  • 
partefque  alias  aliis  prior  ibuj  lupergenerari,  & diflingui ; 
prindpiuroque , augmentum  8c  perfir&onem  procede- 
re per  modum  crefcendi,  tandemque  exoriri  foetum.  Fa- 
cultas enim  pulli  formatrix , materiam  potihs  fibi  acqui- 
rit , tc  parat , quAm  paratam  invenit : videturque  putlu* 
haud  ab  alio  fieri,  vel  augeri,  quamafeiplb.  Et  quem- 
admodum omnis  ex  quo  fiunt,  ab  eodem  augentur : itA  fi- 
militer.Aquo  pullus  confervatur,  & augetur  ab  initio  (li- 
ve id  anima/tvi  facultas  animi  fiierit ) ab  eodem  quoque 
(ut  fupra  diximus)  eum  fieri  credibile  eft.  Idem  enim  re- 
pentur tum  in  ovo , tum  in  pullo,  efficiens,  ac  confer- 
vam ; & ex  qua  materia  primam  pulli  particulam  con- 
fittutit , cx  eadem , nutrit , auget , 8c  fuperaddit  reliqua» 
omnes.  Denique , in  generatione  per  meumorphifm , to- 
tum in  partes  diftrib«itur&  difeernitur,  per  epipemfin 
verb,  totum  ex  partibus  certo  ordine  componitur , ac 
confli  tuitur. 

Quare  febrietur,  materiam  pulli  , (ceu  diflindbun 
ovi  partem , ex  qua  corporatur)  perperam  quaefivit ; tan- 
quam pulli  generatio  per  metjmorpKJin,  five  materi® 
congelti  tranffigurationem  , fieret  j & partes  omne» 
corporis , vel  faltem  principales . ex  eadem  materia  fimul 
orirentur , & (ut  iple  loquitur)  corporarentur : non  au- 
tem epigenefm , in  qua  ordoobfervatur  fecundfim  par- 
tium dignitatem , & ufum  ; ubi  primb  exiguum  quali  ja- 
citur  fundamentum , quod  fimul  dum  augetur , diflingui— 
tur quoque,  & formatur;  partefque  deinceps,  ordine 
quafqucfuo,  fupcrgenieasotadnaicentesobtiner. 

Quemadmodum  nempe  apex  ex  glande  proraberar», 
fumpto  incremento,  in  radicem,  lignum,  medull. m, 
corticem , virgulta , turiones , frondes , flores , ac  ftuitu» 
difringuitur,  deformatur,  tmidemque  arbor  evadit:  irA 
Ff  p«r>- 


2*6  s D e O v o 

pariter  fe  habet  pulli  in  ovo  procreatio ; cicatricula , Gve 
parva  macula , futuri  sedificii  fundamentum , augetur  in 
•culum , fimulque  diftingditur  in  celhquumcuium , in  cu- 
jus Centro  punattm  fanguincum  pulfant  enafcitur,  una 
cum  venarum  ramificationc ; his  mox  fuperoritur  nitu- 
it , ac  primum  futuri  corporis  concrementum  ; quod 
etiam,  prout  augetur,  dividitur  fenfim&  diflinguiturin 
partes  , nonfimul  omnes,  fcd  alias  poft  alias  natas,  & or- 
dine quafque  fuo  emergentes. 

Ut  concludamus  igitur:  In  eorum  animalium  gene- 
ratione, qua:  per  epitenefm  procreantur , & narriti  for- 
mantur (qualiter  pullus  in  ovo)  non  quterenaa  eft  mate- 
ria alia , ex  qua  fertus  corporetur  ,•  & alia , unde  primum 
nutriatur,  atque  augeatur  : nam  eadem  materia , ex 
qua  fit,  nutritur  etiam  ac  augetur  ; & vice  versa,  qua 
nutritur  primilm&  augetur,  ex  eadem  quoque  pullus  in 
ovo  conilituitur.  Idemque  efi  potentiianimal  , quod 
alibile,  & augmentativum , (ut pbfi docebimus)  diffc- 
runtque  duntaxat  (ut  irijlot . ait)  iffi  ejfc , cetera  vero 
idem  funt.  Quatenus  enim  hoc  aliquid  eft , & iri  fubftan- 
tiam  convertibile , nutritium  eft  ; quatenus  Quantum, 
eft  •ujmcnttuvum  : quatenus  in  fiibftantia:  deperdit* 
locum  fubftittlitur , nutrimentum  appellatur ; quatenus 
non  deperdita:  additur,  incrementum  dicitur.  Idemque 
tum  generatione,  tum  nutritione , augmentatione  pulli 
materia , alimentum , & incrementum  exiftimandum  eft. 
Generari  verd  (impliciter  dicitur,  cujus  nondum  eft  ali- 
quid praexiftensj  nutriri  autem , & crcfcere , quod  priiis 
extitit.  Fcetfis  quod  primum  fit , gigni . aut  nalci ; quod 
fubftituitur , vel  fuperadditur , adnafei,  aut  adgenerari 
dicitur.  In  omnibus  ab  eodem  in  idem , eadem  tranftnu- 
tatio,  & generatio:  fecundim  partem  quidem,  noti  i- 
tione  & augmento ; fecundum  totum  autem , generatio- 
ne fimplici  : aliis  idem  utrobique  contingit.  Quippe 
upde  materia  primim  exiftens  nt , indi  quoque  nutri- 
mentum illi , atque  incrementum  accedit. 

Quinetiam  ex  dicendis  conftabir,  omnes  corporis  par- 
tes , ab  eodem  communi  fucco  alibili , aliter  alitirque 
cambiato  , nutriri.  Nam  ut  piant*  omnes  ex  eodem 
communi  nutrimento (five rore,  feu  terra: humore)  di- 
■ verfimodi  alterato,  coftoque  oriuntur , nutriuntur  at- 
que augentur;  ita  pariter  exiifdem  ovi  liquoribus  (albu- 
minibus nempe,  & vitello)totus pullus,  fingubeque ejus 
partes  procreantur,  &crcfcunt. 

De cniijfaeff ciente generationis  Pulli,  Cr  fatue. 

HASenus  de  materia,  ex  qua  pullus  in  ovo  nalcitnr , 
di&umeft.  iupereft,  uijde  efficiente  pulli  causa , 
aliquid  cum  Taincto  difquiramus. 

Marem  eflecauflam  efficientem  primariam  in  genera- 
tione, omnes  confitentur ; utpote  in  quo  fpecies,  uve  for- 
ma refideat , aderar  tque  porro  , genituram  ejus  coitu 
emiflam  facere , ut&  ovum  fit , & fiat  foecundum.  Quo- 
modo autem  galli  femen  pullum  ex  ovo  producat , Phi- 
lofophi  atque  Medici  omnes  olim  bodieque  haud  fatis 
explicarunt : nec  quarftionem  ab  .Slriffaielc  propofitam 
fijlverant.  Im6  nec  ipfe  quidem  riltatele >,  ubi  ait ; mu- 

rem non  eonfirre  ad  quantitatem , fcd ad  qualitatem  ,-  ‘f- 
fcque  principium  motux ; fumi  tum  vero  materiam  profla- 
re PauloqilC  p6ft  : Non  omni/  rna/  ftnen  emittit , & qui 
emittunt  nulla  par/  fett ut  boc  efi ; Jient  tue  a fabro  quic- 


B T f 11  L l O. 

quam  fecedit  ad  lignorum  materiam  ; neque  par/  ulla  artis 
fabrili/  in  eo , quod  effiat ur , efi ; fcd  forma  Ctf  fp.ccjje*  ab 
illo  per  metum  in  materia  exiflit.  *S3tquc  anima  in  qua 
forma  (2 frient  ia  efi , movet  manus , aut  aliud  membrum  , 
motu  certa  qualitati/  ■ veldiverfo , d quibu/ efficitur  dt- 
verfttm  ,•  vel  eodem , a quibu/  tdem.  Manu/  autem , mfiru- 
ment a que  materiam  movent . Iti  natura  etiam  mari/  fe- 
men emutent  it , utitur  eo  femine , quaft  mfirumento , $$ 
a&u  habente  motum : ut  m operibu/  artium  mjlrumenta 
moventur  in  illi/  enim  quodammodo  motio  artit  efi. 

Quibus  videtur  innuere , generationem  fieri  motu  cer- 
tae qualitatis.  Quemadmodum  in  arte , lic£c  prima  cauf- 
fa  (nempe  ratio  operis)  fit  inanima  artificis  ; poftea  ta- 
men opus  efficitur  motu  manuum , vel  aliorum  inftru- 
mentorum ; & licet  prima  caufla  remota  fit , (ut  in  au- 
tomatis) quodammodo  tamen  movere  dicitur  quod  jam 
non  tangit,  fcd  olim  tetigit , dummodo  motus  in  inftru- 
mentis  perfeveret. 

Idem  libro  fequenti  ficaYt:  Semen  mari/  cum  acceffit 
femina  uterum  , partem  puriffimam  excrement/  (nempe 
menftrui  fangmnis  in  utero  exiftentis)  confiituity  coa- 
gulat , materiamque  in  utero  paratam  tali  motu  tranfmu- 
tat  y donec  pulli  aliquid fiat : quod  pofica  , hcct femen  pe - 
raBo  motu  tvanefat , par/  quadam  exifiit  fetu/ , eadem- 
que  animata  , (quale  COr ) qua fe  ipfam  jam  auget , & gu- 
bernat , perinde  ac  fihu/  d patre  emancipatu/ , fiorfum- 
que  collocatu/.  Itaque  principium  haberi  oportet  , d quo 
pofica  ordo  membrorum  dcfribmM,  & quacunqueadab- 
f lvcndum  animal  pertinent  , Otj  ponantur ; C?  ex  quo  in- 
crementum , motu/  cateru partibu*  contingat ; ommurn- 
que  /mularium  ac  diffimilarium  partium  principium , C? 
ultimi  earum  alimenti  autor  fit.  Quod  enim  jam  animal 
efi  y augetur : alimentum  autem  ultimum  animalis  , J'an - 
guisefl%  aut  quod  /anguine  proportione  refpondet ; cujus 
vafa  £?  conceptacula  venu  Junt.  Quamcbretn  venarum 
quoque  principium  Cor  efi.  Vena  autem , quafi  radice/ , 
pertingunt  ad  uterum  y per  qua/  alimentum  haurit  fetu/. 
Cor  etiam  totiu/  natura  principium  * & fini/  continen/ , 
primum  fieri  debet , tanquam  par/  fud  natura  genitali/  ; 
qua prtor  fit  oportet , quafi  principium  reliquarum  totiuf- 
que  animali^  $5  fin/d/ : cuju/  calore  (quia parte/  omne/ 
potentia  in  materia  infunt ) cum  principium  motioni/  af- 
fuit , perinde  ut  in  Jpontmi/  illi/  miraculi/  f quod  fubinde 
/equitur , excitatur ; C?  parte/  moventur , non  mutante/ 
locum  y fcd  alterafente/  mollitie , duritie , calore , C3>  reli- 
qui/ partium  fimi  larium  differenti/ , faBu  jam  *8u,  qua 
ante  erant  potentia . 

H*c  totidem  fer£  verbis  %Anftotelu  fententia  efi , 
qua  fcetum  ex  femine  per  motura  conftitui  cenfet ; lic£t 
jam  non  maneat  tangens  % fcd  antea  folftm  tetigerit.  Sub- 
tilis profe&6  & accurrat^  contexta  opinio ; atque  ex  iis , 
qua;  in  ordine  generationis  partium  confpiciuntur , non 
improbabilis.  Cor  enim  , cum  venarum  dudu , primo 
cernitur ; tanquam  principium  animatum , inquo  & mo- 
tus, Scfeufus  ; & tanquam  filius  emancipatus  > parique 
genitalis , unde  membrorum  ordo  deferibitur , 8c  qua- 
cunque ad  abfolvendum  animal  pertinent , difponuucur ; 
& cui  reliqua  conver  iunt  ab  ^rfrifiotelc  attributa. 

At  vero  cor  in  ovo  A femine  maris  fieri,  impoflibile 
videtur ; cum  nec  femen  illud  in  ovo  infit , ncc  ovum  tan- 
gat: aut  unquam  tetigerit ; quia  neque  uterum  ingredi- 
tur (in  quo  ovum  fit)  ut  Fabncm  utetur  , «ec  ab  eo 
* ullo 


D t Ovo  i 

nilo  modo  attrahitur j imi  nec  maternus  quidem  fan- 
guisinovoeft,  aut  materia  aliqua  praeparata , unde  fe- 
men maris  primam  hanc  partem  genitalem,  cietcranim 
autorem , efficiat.  Neque  etiam  protinus  i coitu , (dum 
femen  adhuc  intus  manet , & tangens  eft)  quicquam  pul- 
li in  ovo  exiftit , fed  poft  multos  aemum  aies  cum  incu- 
batur. Quinetiam  in  pifcibus  , ubi  maris  genitura  ova 
folbm  foris  tangit,  ea  veri  non  ingreditur,  haud  pro- 
babile eft  quicquam  amplius  ab  illa  praftari,  (ciim ex- 
ternum fit  agens)  quam  fit  a femine  galli  in  gallinarum 
ovis  jam  efformatis. 

Praeterea  cum  ftatim  i coitu  nullum  adhuc  ovivefti- 
gium  extet,  fed  poftea  i gallina  per  fe  generetur , id- 
que  proliticum , poftquam  jam  femen  galli  abiit,  atque 
evanuit verifimile  non  eft , fietum  ab  eo  femine  in  illo 
ovo,  permotura,  ant motus fuccellivos , fieri. 

Neuue  fani  ova  prolifica  ab  improlificis  & fubventa- 
ne»  differant,  quod  ilia  maris  femen  contineant , ut  vo- 
luit  e-ffldrovandm;  nec  quicquam  A femine  maris  faftum , 
& coagulatum  in  ovo  cernitur ; vel  ullo  modo  fenfibili- 
ter  tranfmutatum  rcperitur:  (quippe  ovum  fecundum 
a fubventaneo  nulla  fenfibili  differentia  difcriminatur)  & 
tamen  ovum  prolificum , quod  diu  poft  coitum  concipi- 
tur, habet  in  fe  utriufque  fexus  virtutem,  atque  ipfum 
pofle  fieri , & pofle  facere  pullum  ,■  tanquam  ex  ambo- 
bus coeuntibus , & in  unum  confpirantibus , originem 
traxidet,  ut  ^Ariji stela  voluit,-  eaque  neceflitate  co- 
aftus,  (ut  fupra  de  generatione  ovi  diximus)  urau*  in 
ovo  conftituit.  Quatfi  infit,  proculdubio  eorum  omnium, 
qua:  naturaliter  in  ovo  reperiuntur,  principium  & effi- 
ciens erit.  Certum  enim  eft,  quicquid  demum  fuerit, 
quod  pullum  ex  ovo  procreat , (in  cujus  fabrica,  tanta 
arte , tam  divino  intelleftu , acprovidcff.tia  opus  eft  ; 
nempe  tum  oculos , vifioni;  roftrum,  fumendocibo; 
pedes,  ambulationi ; alas,  volatui)  & reliqua  fimiliter 
in  finem  aliquem  inftituit)  effe  id , vel  animam , vel  par- 
tem anmve,  vel  quid  habens  animam,  vel  aliquid  prius 
& praffiantius  anima  > cum  intelle&u  & providentia  ope- 
rans. 

Ex  generatione  quoque  pulli  manifeftum  eft,  quod- 
cunque illi  fuerit  principium  vite,  feu  prima  cauda  ve- 
getativa , hanc  ip&m  prius  in  corde  fuifle.  Quare  fi  ea  fit 
anima  pulli  ipfam  prius  in  pun&o  laliente  ,oc  (anguine 
fuifle  paritet  conflat ; utpote  in  quo  motum , fenfum- 
que  deprehendimus',  movetur  enim,  & {alit  > ut  animal. 
Quod  ti  in punSo  faliente  cxiftat  anima,  qua: reliquum 
corporis  (ut  in  bijlsria  docuimus  )fibi  fabricet , nutriat, 
Si  augeat , i corde  certi,  ceu  fonte,  in  univerfum  cor- 
pus promanat. 

Similiter,  fi  ovum  ideo  prolificum  eft,  quiaeianima 
ineft  ,five  (ut  voluit)  pars  anima:  vegetativa  : cla- 
ri conflat , pundum  faliens,  partemve  genitalem  ani- 
matam , ab  ovi  anima  proficifci ; (nihil  enim  fui  ipfius 
autor  eft  , animamque  ab  ovo , in  punitum  faliens  ,•  mox 
in  cor,  & deinde,  in  pullum  traduftam  efTc. 

Adhscfiovum  vim  prolificam,  aniroamque  vegeta- 
tivam  habeat,  quibus  pullum  exftruat;  eafdemque (ut 
manifeftum  eft , & omnes  fatentur)  galli  femini  acceptas 
referat ; certum  eft , femen  hoc  etiam  animatum,  effe : 
ita  nempe  Ariftoteles : Habeatne  jimeri  mimam , necne  ,- 
ratis  radent  at  qua  de  partibue  reddenda  e fi»  Nec  tmm  ani- 
ma uda  rjfe  pstejl , mfi  itt  es  tujter  cfi , neque  fari  uilacjfe 


T P U L L 6.  227 

pstejl , qua  ferti  cepi  anima  nsn  fit ; aquivsci,  ut  msrtui 
oculur.  Semen  igitur  2?  habere  animam , effe  petentia  • 
palam  eft» 

Sequitur  igitur  expramiffis,  marem  effe  efficientem 
primarium,  in  quo  ratio,  & foona  ; qui  femen,  five 
genituram  potius  prolificam  gignit , eamque  vegetativa 
anima  imbutam  ( qua  & reliqua  ejus  partes  praditas 
funt)  famur*  immittit.  Genitura tvaic intromida , mate- 
riam in  gallina  movet , ut  ovum  fiat  animatum  ; indi 
etiam  prima  pulli  particula  animatur , & deinceps  totus 
pullus.  Adeoque , ad  mentem  rijletclie , de  gallo , in 

enituram  ejus ; de  genitura  in  femina  materiam ; dcin- 
e in  ovum ; de  ovo  , in  pulium  , vel  anima  eadem  tradu- 
citur per metrmpfychsfin  quandam,-  velapriore,  infub- 
fequentibus  fufeitatur.  nempe  i mare,  in  femine  proprio 
si  (emine , in  ovo ; ab  ovo  demum , in  pullo ; tanquam  lu- 
men de  lumine. 

Efficiens  itaque  quod  in  ovoquaritur , unde  pullus  na- 
fcatur , eft  anima ; ideoque  anima  ovi : nam,  fecundum 
»a1rijlstelem , anima  non  efi , nifi  meo , eujui  ejl» 

At  enim  manifeftum  eft,  femen  maris  non  effe  pulli 
efficiens , neque  ut  inftrumentum , cujus  motu  pullus  for- 
metur, (ut  voluit ;)  neque  ut  animatum,  ut  illius 
fit  anima  Nam  in  ovo  nullum  femen  ineft , aut  tangens 
ovum , aut  quod  illud  unquam  tetigerit ; (fieri  aultm  non 
pstejl , ut  moveat , quod  nsn  tangit ; aut  quicquam  ab  es  , 
uod  non  moveat , afficiatur ) nec  anima  feminis  igitur 
ici  debet  ei  innefle.  F.t  ut  anilia  in  ovo  efficiens  fit , 
non  videtur  tamen  fi  gallo , aut  ejus  femine  magis  pro- 
venire, qufim  a gallina. 

Nec  fani  i gallo , & illius  femine , traducitur  per  me- 
temphycLdfin , five  tranflationem  quandam  anima:  ino- 
vum,  indeque  in  pullum.  Quomodo  enim  in  ova  Futu- 
ra, & poft  coitum  concipienda  ? N ifi  vel  femen  anima- 
tum alicubi  in  gallina  interea  permanferit;  vel  anima  fa- 
la abfque  femine  tradufhi  fuerit , ut  ovo  poftmodum  na- 
taturo indatur.  Utrumque  autem  falfum.  Quippe  fe- 
men nullibi  in  gallina  repericur : nec  poffibileeft , ut  gal- 
lina  , poft  coitum,  duplici  anima  pradita  fit;  fui  r.em- 
pe& futurorum  ovorum,  ac  pullorum;  fiquidem  ani- 
ma nullibi  ejfc  dicitur , nifi  in  es  , cu/ui  ejl : mult6  mi- 
nuscadem,  plurefve  anima:  in  gallina  latere  podiint,  ut 
futuris  poftea ovii,  pullifqucordinc  fubfequentibus  in- 
ferviant. 

Hac  quidem  ex  Arijlotele  attulimus , ut  indi  innote- 
fceret,  quomodo,  fecundiim  ejusfententiam,  galli  femen 
exovo  pullum  efficiat,  arduaxjuehuic  contemplationi 
lux  faltem  aliqua  affulgeret-  Ea  vero  ciim  rei  hujus  mo- 
dum non  explicent ; nec  dubia  ab  ipfomet  propofita  fbl- 
vant,  patet,  nos  in  eodem  luto  hasrerc.iifdemque  difficul- 
tatibus (circa  caudam  efficientem  fetiis,  in  generatione 
animalium)  irretiri:  imo  vero  tantum  abeft , utdilquifitio 
iuee  ex  iis  (que  ab  t-ffnjlstele  proferantur)  reddatur  per- 
fpicua,  ut  pluribus  indi  potiiis&  majoribus  dubiis  in- 
volvatur. Quare  miram  non  eft , praftantiffimum  Philo- 
fophum  hac  de  re  ambegifle . tamque  varias  generatio- 
nis animalium  efficientes  caudas  introduxide;  ac  modb 
ad  exempla  automatum,  coaguli,  artis > inftrumento- 
rum  Sc  motus , fubtcrfugiffe ; modi) , ad  animam  in  ovo , 
&in  femine  maris  (quo  rem  illu liraret)  divertide.  Inu) 
verti , ubi  certb , ftatueie  & determinare  videtur , quid 
fit  iti  quolibet  femine  (five  plantarum,  five  animalium) 
Ff  1 quod 


328  De  Ovo 

quod ipfum fecundum reddat ; calorem,  & ignem  tan- 
q*am  opifices  inidoneos , repudiat ; ncc  facultatem  ali- 
quam confimilem  agnofcit ; nccquicquamin  femine  re- 
rit , quod  ei  muneri  conveniat , fed  incorporeum  quid , 
ejtrinfecis  adveniens  admittere  cogitur:  quod  (ut 
srs,  vel  mens)  cum-intelle&u  , & providentia  fertum 
formet,  omniaque  illic  in  finem,  & ad  melifis  effe  i nfti- 
tuat,  atque  ordinet.  Confugit , irquam , ad  obfcunim , 
nobifque  incognitum;  nempe,  ad fpiritkbi irt feminciS 
fpumofo  corpore  contentum ; atque  ad  naturam  ineo  Jpirs- 
tu  proportione  refpmdentem  elemento  fleliarum.  Illud  au- 
tem qultl  fit,  nuipiaro  nos  docuit. 

Sententia  Fabricii,  de  caufli  Pulli  efficiente, 
refellitur.  . 

QUoniam  duces  mihi  > prar  csferis , propofm  fle- 
te! em  , inter  Antiquos  Philofophorum  prceftantiiii- 
mum  ; & Hierouimum  Fabricium  ab  ^iquapeudente , in- 
ter Neotericos  Anatomicum  eximium  ; a quibus  po- 
tillimum  de  generatjpne  .animalium  lucem  mutuarer ; 
cumque  ab  Jfn/htele eam  mihi  pradatam  non  videam  ; 
Fabricium  adire  datui,  ut  quid  ille  de  cauffa  efficiente 
fentiat,  intdligam. 

Is  autem  tribus  circa  eam  rem  dubiis  conatur  fatisfa- 
cere.  Nempe  i«.  Quid  fit  pulli  efficiens : Idque  ait,  efle 
femen  maris,  ido  Quomodo  , hoc  ita  efle.  appareat  in 
ovo ; & quo  pa&o  femen  galli  ovum  fcrcundet  t ultimo , 
quonam  ordine  pulli  fortes  procreentur  ? 

Primum  quod  attinet ; ex  obfervationibus  noftris  con- 
flat , gallum , ejufque  femen , effit  quidem  generationis 
caudam  efficientem , non  autem  adaxjuatam  , fed  galli- 
nam quoque  in  hunc  cenfum  venire.  Hoc  itaque  loco  id 
praecipui!  inquirendum  , quomodo  nempe  galli  femen 
ovum , alias fubventaneum & improlificum , fecundet , 
& ex  eo  pullum  procreet  f 

Verum  audiamus  Fabricium.  Differunt,  inquit  • qua 
ex  ove,  ab  iit  qua  ex  femine  fiunt  i ex  eo,  quod  ovipara 
materiam  ex  qua  corporatur  pullut  diflinBam  tfl  fepara- 
tJrn  habent  ab  acente  ; vivipara  autem  flmul  C?  cauflam 
ejfeientemiS materialem  baaint  adjunBam  , concorpo- 
ratam. ^rfgenj  enim  iu  oviparis , femen  pallt  efl  m penna- 
ta , quod  m ovo  neque  efl  , neque  cfii petefl  : matetia  vere 
efl  chaiaza  , ex  qua  corporatur  fatus. 

Differentiam  hanc  inter  ovipara,  videtur  introdux- 
ilfc;  ut  Medicorum,  de  generaiionc  hominis,  tueretur 
-fententiam , vel  faltem  eandem  ni  labetaftarec ; quaex- 
iftimant,  utriufque  fex  iis  femina,  llmul  in  coitu  proje&a , 
mifceri;  &,  prout  alterum  alteri  propolluent,  fieri,  ut 
boc  efficiens  fit;  illud  autem  materia:  vicem  luppleat; 
exiifdetsqueinumim  confpir antibus,  conceptum  in  vi- 
viparis conflari. 

Verum  cuminovoobfervet,  nffii! feminis , aut  (an- 
guinis , in  uterum  gallina:  a coitu  attrahi , ibidemvi  con- 
tineri; nec  credat,  fieri  polle  ut  qoicquam  a mare,  dum 
coit,  emittatur  quod  uteri  cavitatem  fubeat , nequequic- 
uam  in  ovo  reperiat , quod  femini  maris  adjungatur : 
ubitare  coa&us  eft » quomodo  femen  (quod  nufpiam 
adeft , nec  mifcetur  cum  genitur  a femina: . neque  adjun- 
gitur, neque  tangit)  pullum  conffitrrat,  aut  ovum  fe- 
cundet > Pra:  ferti  m pollquam  tradidiflet , X pramillis  ali- 
quot coitionibus , omnia  ova  eodem  anno  naicitura,  pro- 


E T P U E L O '. 

lifica  reddi.  Quidni  enim  impoffibile  videatnr,  exgafli 
femine  , verno  tempore  accepto  (jam  autem  abfente, 
deperdito , feu  abfumpto)  ova  noff  genita , ( afflate  nem- 
pe , vel  autumno)  tcecunda  fieri  & pullos  excludere  f 

Huic  tantre  difficultati  ut  obvritn  iret,  differentiam 
prxdi&am  cudit  & lententia:  fua;  confirmanda:  gratia , 
tria  porrd  adflrui  t . Primo , lici  t femen  gal  Ii , nec  in  ovo 
fit,  nec  unquam  in  utero  fuerit,  nec  materiali  cauflz  ad- 
jungatur, (utinviparis;)  idem  tamen  in  gallina  per  an- 
num integrum  permanere  voluit.  Deinde  ad  feminis  hu- 
jus confervationem,  cascum  foramen  invenit , prope  ute- 
ri ingreffiim , in  quod  gallus  femen  fuum  deponat , & in 
quo  (tanquam  in  burla)  idem  refervetur ; ut  indi  ova 
omnia  futura  fecundentur.  Denique,  quanquam  femen 
inburfailla,  nec  uterum , nec  ovum , nec  ovarium  tan- 
git, utillopafto  vel  ovum  fcecundet , vel  pullum  iodi 
efficiat;  ait  tamen,  illud  fpiritali  fubffantia  & irradia- 
tione quadam  in  ovum  ufque  penetrare,  ejufque  chala- 
zas  fecundare , atque  indi  pullum  effingere.  Qua  ni- 
hilominus affirmatione  videtur  ^/Infletehs  fententiam 
(feminam  fcil.  materiam  generationi  conferre,  marem 
autem  vim  efficiendi)  aflerere  contra  Medicorum  placi- 
tum de  feminum  miftura  ; cujus  tamen  rei  caulsii , vifus 
effdi&um  jamdiferimen  inter  otfpara  & vivipara»  po- 
fuiffe  & quo  verilimilior  haec  ejus  fententia  videatur, 
quas  in  animalibus  mutationes , femen  nondum  emiffum , 
fed  in  tellibus , & veliculisfeminariis  refervatum,  prae- 
flet  , commemorat. 

Sed,  prwerquam  quid  hax:  minis  faciant  ad  propo 
litum  j (nequeenim  praripuA  quaxirur,  quomodo  fe- 
men galli  ovum  fecundum  reddat;  fedpotihs,  quomo- 
do nTemex  ovo  pullum  effingat  & fabricet?)  videntur 
feri  omnia , flui  in  fententia-  fu*  tutelam  attulit , falli , 
autfufpeffia  ; uri  ex  obfervationibus  in  biflong  relatis, 
condat.  Nam  neque  illa  cavitas  in  radice  uropygii 
(quam  burjam  vocat)  galli  femini  refervando  deffirtator ; 
nec  femen  unquam  (ut  diximus)  in  illa  reperitui ; fed 
vacua  in  gallo  pariter , & gallina  cernitur. 

Quid  autem  per  fpiritalem  fubdantiam , & irradiatio- 
nem , velit,  non  explicuit : nec  magis , quamnam  fubdan- 
tiam intellieat.quam  ovum  virtute  fui  vivificare  affirmat: 
nrrhmfcil.  Tubftanriam  corpoream,  an  formalem,  quae 
«feminis (in bnrfanidulantis) irradiatione  proveniat,  & 
(quod  potillimum  requiritur  ) ex  ovo  pullum  fabricet. 

Denique  , nihilo  plus  agit , mea  quidem  fententia, 
quam , fa  diceret ; Facit pu  dum , quia  irradiat  ovum ; Cf 
format , quia  vivificat : atque  omnino  obfcurum  forma- 
tionis modum  , per  obfcuriorem  declarare  fatagit 
Quippe  idem  duoium  manet  integrum  : quomodo 
nempe  galli  femen , non  tangens  , & externum  effi- 
ciens, locoque  fejun&um,  in  burfa  exidens,  interio- 
ra fetus  in  ovo  (nimirum  cor(  jecur,  pulmonea,  inte- 
dina  &c. ) ex  chalazis  per  irradiationem  efficiat  > Nifi 
effato  quodam , fedens  in  folo  hoc  verbo  , fiant ; (nem- 
pe offa,  ad  fudentaculum ; mufculi , ad  motum ; orga- 
na nd  fenfum ; membra  , ad  affionem  ; vifeera , ad 
conco&ionem  ; & fimil.)  radiis  furi  omnia  in  finem 
aliquem , cum  providentia  , mtelle&u  , & arte  infli- 
tuere  , atque  ordinare  velit.  Neque  enim  Fabricius 
modum  exponit;  aut  femen  tante  virtutis  efle  demon- 
ftrat , ur(etiam  non  tingens)  pollit  hsc  omnia  prjeflare 
praefert  jd,  dum  ovum  ab  alterius  ovis  incubacu  , aut 

«fio 


De  O v o i 

alio  alio  aliquo  fomento  (nt  diximus)  In  fimo,  (lorei, 
aut  fumo , longillimi  a icetantis  gallinae  bunS  dillito , 
excitatur,  fertumque producit. 

Remanet  itaque  eadem  difficultas,  quomodo  fcil.  fe- 
men galli  fit  pulli  efficiens?  nec  tollitur,  ab  irradiatione 
fpiritalis  fubilantue.  Nam  quamvis  concederemus , fe- 
men in  burfafervari,  idque  ex  chalazis  per  mei  amorpho- 
fn , & irradiationem  , pullum  corporare  : non  minus 
tamen  aqua  nobis  hwreret , quomodo  nempe  interiora 
omnia  pulli  efiingantu».  VerCim  harcinobis  jampndcm 
refutata  funt.  ' 

Quapropter  cum  pulli  efficientem  caudam  in  vediga- 
rnus , oportet  eam  inovo , non  autem  in  burfa  latitantem 
quaerere , talemque , quz  hcit  ovum  requietum  foris  a 
gallina  per  aliquot  forfan  milliaria  abiit,  & lub  aliena 
gallina  (utpote  Iu  Jies , aut  Africana)  incubandum  re- 
ponatur ; vel  (utin^fj.*/uo)  fubter  pulverem  fimumve 
calentem , aut  in  forno , ad  eam  rem  idoneo , foveatur , 
femper  tamen  pullum  e (formet , ejufdem  fpeciei  cum 
generante , & patri  fimitlimum  ■ aut , (fi  alterius  generis 
gallus foerit) prolem mifte fpeciei,  & hmrlitudmis  pro- 
creet. 

■Super  ed  icitur  adhuc  nodus  expediendus,  quem  ne- 
que ^irifiotefo , nec  Fabricius  fol verunt : nempe , quo- 
modo femen  maris , five  galli , ex  ovo  pullum  faciat , five 
pulli  efficiens  dicendum  fit ; prs&rtini , ciim  nec  prae- 
iens, nec  tangens , necadjundfoimsvo  fit  t Et  licit  omnes 
feri  aderant , marem , ejulque  femen , caudam  foetus  ef- 
ficientem ede ; i nemine  tamen  ha&enus,  quotnodoid 
fiat , fatis  explicatum  dl : praefertiro  in  ovo  noflro  galli- 
naceo. 

Id  quidem  nemine  refragante,  certum  ed;  animalia, 
quaxunquea  mare&  ftemina  oriuntur,  utriufque  fexfis 
coitu  generari  ,•  adeoque  vclut  per  contagium  aliquod 
procreari.  Quemadmodum  Medici  obleniant»  morbos 
contagiofos(utpote  lepram,  luem  veneream,  pedem, 
phthilm) fer perem dtagem  mortalium,  affrftufqoe fibi 
i inities  in  alienis  corporibus,  folo  extrinfeco  conta&u, 
excitare : im6  verii  interdum  foloaffiatu,  & per  *>*’<<*  ; 
jdqne  eminus , & per  medium  inanimatum  , nihilque 
fciuibiliteralteratum.  Nimirum,  quod primilm tetigit, 
generat  libi  limite  univocum , non  tangens , neque  aftu 
exidens  , & przfcns , aut  conjun&uin ; fed  auntaxat 
quia  olim  tetigit  Tantae  virtutis  atque  efficaci®  conta- 
ium  reperitur.  Idemque  forlitan  in  generatione aninia- 
um  contingit.  Ovacnimpifcium,  quae  foris  incremen- 
tum fusi  fponte,  abfque  ullo  maris  femine , acquirunt, 
(ideoque  procul  omni  dubio  fme  illo  vivunt)  lacie  maris 
prolifieo  alperfa , & forinfecus  folum  ta&a , pifciculos 
generant  Non  intromittitur , inquam  , maris  femen , 
quod  in  lingulis  ovis,  opificis  munus  pnrdet , aut  ani- 
mam inferat;  fed  contagio  duntaxat  quodam  fecundan- 
tur. Unde, sinjitrtelcr,  lac  maris,  femenve  genitale  iu 
aquam  effufum,  modi  liquorem  genitalem , & feetifi- 
tantcin  vocat ; mod6 , virus  vitale.  Alt  enim  : Pifeh 
mar  , femen  ovu  afpergit  genitale , Sf  qua  ova  vitale  id 
virui  contigerit , ex  iit  f jacui:  cnajcunTur. 


t Pullo.  229 

Quartum  colligenda  veniant , ex  dulht  venarum  um- 
bilicalium in  Ovo. 

Q Angninem  in  ovo , & concept#,  ante  alia  fa&nm  cer- 

5 nimiis : eodemque  feri  tempore,  receptacula  ejus,  ve- 
nte fcil,  8t  veficula  pulfans , manifolii  apparent.  Ideoque 
fi  pundum  faliens , uni  cum  fanguine  fic  venis , tinquam 
unum  idimque  indru mentum , in  primo  foetus  exordio 
confpicuum,  pro  corde  accipiamus,  cujus  parenchyma 
podmodum , in  formatione  fortis , veficula  fufleroiitur) 
manifolium  ed,  cor  inanimalibus  hoc  modo  acceptum, 
(nempe orgonumex parenchymate , ventriculi- , auricu- 
lis, valis,  fangumeque  compolitum)  efle  revera  (ut  cAriji. 
voluit)  partem  corporis  principalem  & primogenitam  : 
cujus  tamen  pars  prima  & pr.ecipua  fit  languis ; idque 
tum  natura  tum  generationis  ordine. 

Partes  in  generatione  fanguini  pioximse,  funt  vente: 
languis  enim  necefiario  in  valis  continetur.  Ac  propte- 
rea  (utvdnji.  obfervavit)  meatui  duo  venale/  datim  ab 
initio  reperiuntur;  qui  podea  (ut  in  bijlori a docuimus) 
umbilicalia  vafii  conlfituunt. 

Ex  horum  itaque  (itu , duftuque,  qutedam  animadver- 
tenda veniunt.  Ac  primi)  quidem.  Venas  & arterias 
omnes  i corde  ortum  ducere ; furit  enim  quafi  cordis  ap- 
pendices, aut  partes  quidam.  Si  igitur  fortum  (huma- 
num , aut  alium  aliquem)  nuperrim^,natum  diligenter 
infpexeris,  diffodaque  vena  cava  inter  auriculam  dex- 
tra m cordis  fk  diaphragma , deorfum  versus  contempla- 
tus fueris : compenes  tria  foramina quorum  maximum  ■ 

6 polterius  ad  fpi  nam  tendens,  ed  venae  eavz  defeen- 
dentis ; anterius , & minus , in  radicem  ac  truncum  vafo- 
rum  umbilicalium  fer  tur ; tertium , & minimum , jecur , 
ingreditur , edque  ramulorum  omnium  in  gibbum  hepa- 
patis  fparforum  01  igo , & truncus.  Unde  aperti  con- 
flat, venas  i jecore  (ut  plurimi  volunt)  tanquam  prin- 
cipio, nequaquam  proficifci ; fed  a corde:  riiiquisob- 
ftmari  affirmare  velit , truncum  vena:  ab  aliquo  fuo  ra- 
mulo, non  autem  ramos  a trur.co  ortum  ducere. 

Porr6,  cumdi&a  vafa  in  ovo,  iq  albumen  pariter  ac 
vitellum  (pergantur , (non  aliter)  quam  plar.tx  radices  in 
terram  foler  t , ) condat  ntrunque  hunc  liquorem,  pro 
nutrimento  foetai  efle  ; eundemque  per  vafa  illa  ad  hunc 
deferri : Idque  contra  ^rifiotelem , qui  paflim  aferit , 
pullum  ex  luteo  folum,  per  umbilicum  cibum  petere , con. 
/ictui  veri  ex  albumine.  Abfumitur  equidem  primoalbu- 
men  ,■  & vitellus  fero  tandem  pro  cibo  ed  , laflifque 
vicem  in  jam  natis  animalibus  fupplet.  Nempe  ut  aqua- 
le alimentum  Natura  in  viviparis  animalibus  pe/  ubera 
gorrigit;  tale  in  oviparis  per  vitellum  exhibeat.  Quare 
accidit,  ot  omni  albumine  abfumpto,  vitellus  feri  inte- 
ger in  ovo  fuperfit , perfe&o  jam  & confummato  pullo  ; 
diuqne  etiam  poft  ejus  exdufionem. 

J/ iri/lotelcr  quidem  decimo  pojl  nativitatem  die , ali- 
quid vitelli  fuper  efle  reperit : nos  autem , etiam  pe) t &e 
Jeptimanai . nonnihil  ejus,  in  ventre  pulli,  intedino af- 
fixum vidimus. 

Tamen  ex  vitello  intra  pulli  abdomen  recepto,  (qui, 
dum  fetus  formatur  & aogetur , non  aequi , ac  albumen  > 
decrefcit : fed  feri  integer  permanet,  abfu  mpto  jam  utro- 
que albumine)  & venarum  per  ipfius  vitelli  fubdantiam 
ditlributionc  t quae  omnas  in  unum  truncum  collcffe 
Ff  ; in 


— 


230  De  Ovo  1 

in  venam  Portat  perforantur ; pleniorifque  in  jecore  co- 
ctionis grana  , partem  vitelli  > quam  abibrbent , ei> 
deferunt  : his  , inquam  , aliifque  fimihbus  argumen- 
tis duftus  nonpofTum  non  cum  ^rlnltotcle  fateri,  vitel- 
lum pullo  in  cibum  ca^pre , lafeique  analogon  efle. 

Non  integer  quidem  vitellus  poil  confummatum  fe- 
tum fupereft ; nam  portio  illius  quadam  in  prima  pulli 
conformatione  eliquatur,  venarumque  propagines  (non 
miniis , quam  albumen ) recipit , per  quas , jam  praepara- 
tus , fetui  in  nutrimentum  cedit  : certum  tamen  eft , 
maximam  illius  partem  abfumpto  jam  albumini  fuper- 
ftitem  efle , camque  in  ventrem  pulli  modo  exclufi  re- 
ceptam, & a ramulis  verne  Porta:  attra&am , tandem  in 
jecur  deferri. 

Manifeftum  igitur  eft  , pullum  jam  exclufum , (dum 
adhuc  tenellus  eft)  vitello  nutriri.  Et  quemadmodum  is 
intra  ovum , partim  ab  albumine , partim  ex  vitelloali- 
tur  , praecipue  veri  ab  albuminibus , quae  & majore  co- 
pia adfunt , & citiiisabfumuntur : ita  fimiliter  jam  exclu- 
fus(cuiomneadveniens  alimentum  jecur  pertranfit,  & 
ibidem  ulterius  praeparatur)  partim  vitello,  partimehy- 
lo  ex  inteftinis  baufto , nutritur,-  prafertim  aurem  chylo 
quem  plures  venarum  mefaraicaruin  ramuli  ad  fe  ra- 

iunt;  cum  in  vitellum  una  foliim  Porta-  propago  diftri- 

uatur , & jam  parva  ejus  copia  fuperfit.  facit  fcilicet 
natura,  quod  nutrices  folent;  quae lenllm infantes fuos 
ablaftafui  a: , cibaria  iis  interdum  exhibent , qu6  laftis 
poftea  indigantiafll  facilius  tolerent.  Ita  limiliter  pullus , 
ab  alimento  facilioris  digeftionis,  ad  id,  quod  concoiftu 
magis  difficile  eft,  (nempe  a vitello,  ad  chylum)  paula- 
tnn  deducitur- 

Quapropter  fumma  ratione  fit , quod  ex  venarum 
du&u  in  ovo  percipimus.  Quamprimum  enim  pullusin- 
choatur,  verne  folummodo  in  coLsq  uamentum  diftribuun- 
tur  : quo  fanguis  enutritus  & aufeus , corpus  fibi  educar.- 
dnm  adjungit.  Poftea  autem  in  albumen  tenuius  exten- 
duntur, imde  pullusfdum  adhuc gelatinam , fivcmuca- 
ginem,  & galbam  refert)  incrementum  fumit;  deinde, 
in  albumen  craflius:  mox  etiam  in  vitellum  venarum  ra- 
muli porriguntur,  ut  etiam  nutriatur  ferus;  qui  deni- 
que , tenellus  etiamnum  exiftens  , partim  vitello  (ceu 
lafee)  intra  abdomen  recondito;  partim  pabulo,  matris 
opera  comparato  , pra.-paratoque  alitur  , donec  ipfe- 
met  cibum  idoneum  q unxere  , & concoquere  valeat 
Adeo  per  totam  generationis  feriem , nafeituro  fretui , 
vario  alimento  .variis  djgeftivre  facultatis  viribus  refpon- 
dente,  Natura  (apientiflimi  confuluit.  Teneriori  nem- 
pe p Jio  , alimentum  delicatius  pneparatur  , grandiori 
jam fa&o  firmior  vifhis conceditur : mox  autem,  chm 
folidiori  pabulo  conficiendo  fufficit , duriora  ei  cibaria 
offeruntur  Ideoquc  faftum  arbitror , ut  perfc&a  ova  non 
modb  bicolora , fed  etiam  duplici  albumine  inftrinfta  fint. 

Quod  nos  per  rei  ipfius  experfentiam  invenimus,  kl 
etiam  ^/Irijhtclis  fcntentie  congiuit , ubi  ait:  Pars  ejus 
qua  calida  eft , propius  ad  formam  in  membri/  injlituen • 
aece  Jit ; qua  autem  terreftnor  eft , corporis  conftitutio- 
ntmprabet,  £5*  remotior  eft.  Qttamobreni  m bicolcnbusovis 
animal  mitium fua  generationis  d candido  fumit , ( mitium 
enim  annuale  i n eahodo  eft)  cibum  d luteo  capit.  Calidio- 
ribus itaque  animalibus  fcorfutn  ifta  habeatur  diftintta. 
Nempe,  ex  quo  puneipium  ortus , r?  ex  que  alimentum  ; 
atque  alterum  candidum . alterum  luteum  eft. 


: t Polio. 

Ex  didis  patet,  pullum,  (idque  poftea  de  omni  pari- 
ter conceptu  demo nftr abimus)  ut  ab  infito  ovi  principio, 
five  anima , oritur  & effbrmatur , ita  quoque  vi&um  fibi 
in  ovo  querere.  Quare  matre  illi  non  eft  opus,  ut  plan- 
tis terra.  Nec  magis  verum  eft,  eum  materno  fangul- 
ne  nutriri,  aut  fpiritibus  matris  vivere,  & cor  pulhio- 
terea feriari ; quam,  eundem  maternis  organis  ientire, 
ac  moveri,-  aut  ejus  animi  vegetari,  &adolefcere.  Sed 
manifeftb  liquet , & ab  omnibus  conceditur,  foetum  ali 
per  vafa  umbilicalia  ; roeatufque  venales  in  albumen  fe 
vitellum  difltminatos , ex  his  nutrimentum  haurire , quod 
foetui impertiant.  Conftat etiam,  pullo  jam exdulo ali- 
mentum fuppeditari,  partim  A vitello,  & partim  a chy- 
lo, & utrunque  per  eandem  venam  Portae  in  jecur  tran- 
fire;  lkfet  per  diverfos  ejus  ramulos  ideontingat. 

Apertum  itaoue  eft,  (ut  id  nunc  obiter  dicam)  chy- 
lum , quo  cunaa  animalia  nutriuntur , ex  inteftinis  per 
venas  mefaralcas  deferri ,-  nec  opus  efle , ut  novum  iter 
(venae  laBcae  fcihtet ) inquiramus  , aliumve  tranfitum 
in  adultis  comrainifcamur , praeter  enm , quem  in  ovo  & 
pullo  compertum  habemus.  Opinionis  autem  hujus  in- 
commoda alibi  uberius  indicavimus. 

Denique,  ex  conftitutione  vaforum  umbilicalium  in 
ovo,  (quorumalia  venas,  alia  arterias  efle;  in  hiftoria 
diximus) Colligere  licet,  dari  motum  /anguinis  circula- 
rem , (qualem  jampridem  .in  libello  noftro , de  motu  fan- 
guinii  animalibus , dwionftravimus ; ) idque  vegetandi , 
nutriendi,  atque  augendi  gratia  : acpropterea,  venas 
quidem  umbilicales  in  utrunque  ovi  liquorem  diflemina- 
ri , ut  indi  foetui  alimoniam  apportent ; arterias  vero 
etiam  ad  eofdem  pertendere,  ut  caloris  jugi  affluentia 
alimentum  concoquant,  colliquent,  & nutritiooi  ido- 
neum reddant. 

Atque  indi  evenit,-  at,  quocunque  venat  (eodem  no- 
mine arteria  quoque  hicintelligendx  funt)  in  albumen 
aut  vitellum  pertigerint , partes  illascolliquatat,  ihversa- 
que  a reliquis  facie  appareant.  Quamprimum  enim  ve- 
narum ramuli  expullulant , pars  albuminis  fuperiorTive 
exterior  (cui  inpiantantur)  in  colliquamentum  abiens 
tranflucet;  pars  autem  inferior,  cra(Ia&  compafta  ma- 
nens , in  imum  ovi  angulum  detruditor.  Similiter  vitelli 
quafi  bina:  partes  (fuperior  & inferior)  apparent ; nec 
minis  ab  invicem  diferepant , quam  cera  liquata , a non 
liquati , five  ea , qua:  confidentiam  priflinam  fervat ; ni- 
miram , pars  illa , qu*  venas  3ccepit ; ab  altera , quae  nul- 
lis adhuc  fruitur. 

H inc  porri  de  animali3  exordio , primoque  inhaerente 
ovi  principio , fafei  fumus  certiores.  Quippe  manifclti 
conftat,  cicatriculam  , five  maculam,  particulam  efle 
ovi  pnncipalcm , ad  quam  reliqua:  omnes  referenda:  fint 
cuique  (fi  ulli , prm  caeteris)  debeatur , quicquld  demum 
id  fuerit,  quod  ovum  facundum  reddit ; pullique  gene- 
rationem ab  eadem  primhm  inchoari.  Ideoquc,  (uc  di- 
ximus) ftatim  a gallina:  incubatione  cicatricula  primo 
omnium  dilatatur , augetor , & colliquamentum  confti- 
tuit;  in  quo  protinus  fanguis  emicat,  vene  fpargurihir , 
caloris  nativi  effefhis , formanrHque  opificis  opera  elu- 
cefcunt  ; quantoque  altihs  venarum  illarum  ramufculi 
diffunduntur , tanto  quoque  lati&s  vitalis  facultatis  in- 
dicia propagantur,  animx-que  vegetativa:  pnefentiadi- 
gnofeitur.  tnimvcso  effeftus  ornois  efficientis  fui  cla- 
rum indicium  eft. 


Ver- 


De  Ovo  * t Pullo.  331 

Verbo  dicam : e*  oieatricula  (rnqua  primo  m caloris  atque  organici  poflea  ex  iifdem  componantur ; (i  ve',  ut 
nativi  veftigiitoi  cernitur  ( tota  generatio  ; ex  <We  partes  componentes  prius  exftent  , quam  compotitum 
totus  pullus  ; & ex  vafn  umbilicalibus  membrana1  exitsexdruatur.  Quanquam  enim  pulli  caput,  &reli- 
omnes  foetum  involventes  (quas  fecundinas  nominamus)  qua  ejus  corporatura  (limi  laris  primum  condita  tionis 
dependent-  Ideoque  concludimus.  Fcctus  partes  inv i-  cura  fint)  mucum  five  gluten  quoddam  molle  referunt , 
cem  lubordinatas  ede,  vitamque  primilm  a corde  mu-  unde  podeafirgula  ordine  partes  efformantar:  eadem 
tuari.  operi  atque  ab  eodem  opifice , fiunt  fimul , & augentur ; 

&, prout  creverit  illud  glutini  limite,  partes  pariterdiftin- 
De  ordine  partium  in  generatione  ex  Ovo , fe-  Ruuntur.  Simul  nempe  generantur  , immutamur,  & 

eundum  fahricium  formantur ; fimilares una exidunt ,& difiimilares ;& ex 

parvo  fimilari  fit  organum  magnum.  Non  alio  fari 

COnftitnto  jam  , quonam  pars  prima  habenda  fit ; modo , atque  ordine , quam  ex  culmo , fpica , arida , & 
fanguis  fdlicet,  cum  receptaculis  fuis,  corde,  venis,  granula  oriuntur , & didinguuntur  : quamvi  arbores, 
&arteriis;  fequitur,  de  reliquis  corporis  partibus,  quo  dum  gemmulas  protrudunt , cx  iifdem  fiores , frondes, 
Ordine  quaque  generetur,  jam  dicamus.  fru&us,  ac  tandem  femina  explicant,  & producunt. 

Fabricius  ( cujus  vedigia , in  generatione  pulli,  fequi  Id  nos  docuit  diligens  ovi  obfervatio,  exrebusineo 
inditu  imus)  priufquam  partium  ordinem  aggreditur , confpicuis.  Siquidem  ex  operibus  a&iones  five  opera- 
a&ones , qua  in  ovo  confpiciuntur , & quarum  opera  tjonesipfadigitolcuntur , ex  operationibus  , facul  lates ; 
partes  proveniunt , recenfet ; carundemque  facultates  Sc  ex  his,  opifex  live  generans  nobis  innotefcuut.  Quare 
ovdinc  commemorat : quafi  ex  illis , dt  partium  quoque  in  generatione  pulli,  aiiior.es  five  facultates  generantis, 
generationis  ordine  clarKis  condet.  Trer,  inquit,  pn-  (quas  Fabricnu  memorat;  nempe  immutatrix,  & for- 
mumaBumcifnnt  qua  mveavtfuppofito  apparent.  Primo  matrix  (non  differunt  fpecie,  aut  fecundum  prius  & 
ejt pulli generatio ; fecunda  ejyfdnn  accretio  -,  tertia  nutri-  pofterius ; fed  (ut  <s4rijl.  loqui  folct)  ipfi  cjjc  , & ra- 
ri® nuncupatur , Oc.  • tione  folum : non  ut , pod  ortum , nutritiva  facultatis 

Hanc  autem  a&ionum  didnbutionem  , nec  refhm , aftiombus  contingi  t,  ( attra&ioni  nimirum , co&ioni , di- 
nec  utilem , neque  huic  loco  accommodam  cenfeo.  Non  dributioni,  & appolitioni)  qua  variis  locis,  & tempori- 
n8am  quidem  ; quia  a&ioncs  illa , quas  videtur  fpecie,  bus  munia  fua  exequuntur.  AliAs  enim  generatrix  ipfa 
ac  tempore  diftin&asvoluiffe,  (nempe,  ut  partes  pri-  diverds quoque  indrumentis uti,  ad  varias  luas operatio- 
mb  fiant  fimilares,  ab  alteratrice  facultate ; poftea  tbr-  nes  obeundas,  cogeretur. 

metitur , & organizencur ; deinde  augeantur)  in  gene-  Quare  perperam  Fabricius  aderit , Immutatrieem  fa- 
ratione  pulli , nufpiaro  comparent : partes  enim  omnes  cultacem , virtutibus  elementorum , calido  nempe , frigi- 
fimul  generantur . didinguuntur,  & augentur.  Nam  do,  humido,  & ficco  (unquam  indrumentis,)  operari : 
UcAt  aliter  fiat , in  eorum  animalium  generatione,  qua  formatricem  vero  fine  his,  ac  diviniore  quodam  modo 
per  metimorphbfm  condituuntur ; ubi  ex  materia  prius  agere ; quafi  fcil.  cogitatione,  eledione,  ac  providendi 
cudente  fatifque  aufta , & praparatS , partes  omnes  per  penfum  luum  abfolveret.  Rem  enim  fi  penitius  intro- 
tranffbrmationem  dilcernuntur , & delineantur  (veluti , jpexillet , vididet , tam  formatricem , quAm  alteratricem 
cum  ex  eruca  fit  papilio;  ex  necydalo  bombyx : ) inge-  facultatem  .calido,  frigido,  humido,  «ficco,  (tanquam 
neratione  tamen  per  eptgentftn , res  longAahterfe  habet  ; indrumentis)  uti:  nec  minus  divini  numinis,  atque  arti- 
neque  idem  fit,  quod  in  nutritione  ; qua  diverforum  ficii,  in  nutntionelk  immutatione  depeeherxiittet,  quam 
partium,  operis  focietate  invicem  opitulantium,  diver-  in  ipfius  formatrici / operationibus.  Quippe  Natura 
fis  a&ionibus  peragitur ; ubi  nempe , alimentum  prius  omnes  illas  facultates  in  finem  aliquem  inftituit ; & ubi- 
attrahitur,  feretinetur;  podea  concoquitur ; idbxdi-  que  cum  providentia  & intelleftu  operatur-  QSicquiJ 
dnboitur;  tandemque  agglutinatur.  Nec  fimilam  em-  eft  in  (emine  plantarum,  quod  ipfum  ftecundum  reddit, 
/titutii  fitifacultate  hmnutatrin,  citra  omnemprovi-  &pladicam  vim  in  eo  exercet;  quodque  iq  ovo  peritidi- 
dentiam  ( ut  Fabriau , cenfuit ;)  orramca  autem , a for-  mi  opificis  vicem  gerit;  pulli  partes  producit,  & fabi  icat ; 
matrice,  qua  cognitione  & providentia  utattfr.  Quippe  calefaciendo,  refrigerando  , hume&ar.do  , ficcando, 
generatio , & accretio , non  fiunt  abfque  nutritione.  Nu-  concoquendo , condenfando , indarando , emolliendo , 
rrireemdl,  eft  fubdiraere  in  locum  diperditi , quantum  colliquando , fimul  fingit , & auget ; liguri , fitu , condi- 
& quale  aroiflum  eft : nimirum  carnem,  aut  nervum,  in  tutione  , temperie,  numero  , atque  ordine  didinguit; 
locum  illius  camis,  autnervi,  quipericrit.  Quid  autem  eidem  iftuc  providendi,  eledlotie, &intelligcntu(  non 
id  aliud  ed , quam  carnem  aut  nervum  facere  > Similiter , minus  immutando , quAm  nutriendo , augendo , & for- 
accretio  non  contingit  fine  generatione ; corpora  enim  mando)  omnia  difponit , & exequitur. 
omnia  naturalia , accedentibus  noviter  iis  partibus , au-  Facultates , inquam , co&rix , & immutatrix ; nutrix , 
gentur , i quibus  antea  condabant ; idque  fit  fecundum  & auctrix ; (quas  l abriciiu , calido , frigido , humido , 8t 
omnes  dimenfiones ,•  adeoque  fimul  accrcfcunt,  didin-  ficco  duntaxat , fine  ulla  cognitione  agere  voluit)  non 
gountur  una  , & organizantur.  minore arteficio,  nec  mimis  indedinatumfineraoperan- 

At  veri)  generare  pullum  nil  aliud  ed,  quam  lingulas  tur;  quam  formatrix  facultas  ; quam  ille  futura  aUto- 
ejus partes,  membra,  atque  organa  fabricare:  qua  li-  nir,  ufujque  cujuflibet partjs  (5  organi,  cognitionem  iS 
cit  ordine  producantur,  aliaque  aliis  (organa  fcil.  minus  providentiam  habere  aflerit.  Quemadmodum  ars  medi- 
principalia , magis  principalibus)  poftgenita  fint ; dum  ca , pidoria , 8c  coquinaria  (qua  calidis , frigidis , humi- 
ipfa  tamen  organo  didinguuntur , non  eo  ordine  gene-  dis , & ficcis ; fimilioufque  naturalibus  indrumentis  utun- 
ratio  illorum  procedit , ut  partes  fimilares  pnmum  fiant , tur)  non  minus  rationisufam  poftulant ; quim  artes  me- 
dia- 


D,  e Ovo 

ciianici , qtti  vel  manibus  laborant , (at  fabri  lis,  ftatua- 
ria , Sc  figularis)  vel  indruraeotis  aliis  artificialibus  ope- 
rantur. Qui  nefiam , ut  in  mundo  majore , Jovii  omnia 
plena  jiobis  dicuntor » ita  pariter  in  pulli  corpufculo , fin- 
gulifnue  ejus  afbonibin  Sc  operationibus  > digitus  Dei, 
Uve  Natui  i numen  elueefeit. 

Quamobrem  , fiex  operat  iootibui  fas  eddefaeultati- 
htir  judicium  ferre ; vegetativ*  operationes  potj&sviden- 
turarte,  elc&ione,  & providentia  inditui;  quam  ani- 
mi rationalis ; mentifve  adiones : idque  etiam  in  homi- 
ne perfcfiiilimo ; cujus  Icientii  atque  intelle&usfumma 
perfeflio,  in  eo  potilliroum  (*s4poUmu  judicio)  confi- 
(Iit,  Ut  nofcatfc tpfum.  . 

Superiot  itaque , ut  diximus , & divimor  opifex  (quam 
eft  homo)  videtur  hominem  fabricare , 8cconfervare : & 
nobilior  artifex  (qurim  gallus)  pullum  ex  ovo  produce- 
re. Nempe,  agnofcimus  Deum,  creatorem  fummum 
arquqpm  ni  potentem , in  cun&onim  animalium  (abrica 
ubique  pncfentemelle;  & in  operibus  fuis  quaii  digito 
mondrari;  cujus,  in  procreatione  pulli  infliumeritaGnt 
gallus  Sc  gallina.  Condat  quippe,  in  generatione  pulli 
exsvo,  omnia  fmgulari  providentia , lapientia  divina, 
artificioquc  admirabili , & incomprehenfibili , cxtlruda 
aceffbrmataefle.  Nec  cuiquam  fani  hic  attributa  con- 
veniunt, nifi  omnipotenti  rerum  principio;  quocunque 
demum  nomine  id  ipfum  appellare  libuerit : five,  mentem 
divinam,  cum  inflet e!e,  live  cum  Flatent  animam  mun- 
di ; aut  cum  aliis , naturam  naturantem  vel , cum  Ethni- 
cis, Saturnum,  aut  Jovem-,  vel  potius  (utros  decetl 
Creatorem , ac  Patrem  omnium  qui  in  coelis  & terris  ; a 
quo  animalia,  eorumque  origines  dependent;  cujufque 
nutu , five  effato  , fiunt  Sc  generantur  omnia. 

Porri'» (ut  monui)  hanc  a&ionuro  five  facultatum  ani- 
mi dHlributionem  (quam  Fabneiut  generationis  par- 
tium ordini  pnmifit)  uti  haod  rcBam,  ita  neque  utilem 
aut  negotio  huic  noftro  convenientem  arbitror.  Neque 
enim  ex  a&ionum  aut  facultatum  notitia,  ad  operum 
earum  cognitionem  devenimus ; fed  vice  versa  potius , 
ab  operibus , ad  facultatum  fcientiam  afeendimus ; opera 
enim  notiora  nobis  funt,  quam  facultates,  urde  pro- 
reniunt:  & partes  (quas  jam  faSas  cemimus)  ingene- 
rabor» facilius  itmotefcunt,  quam  a&iones,  a quibus 
oriuntur. 

Ncc  commodi  etiam,  in  particulari  pulli  ex  ovo  ge- 
neratione, ea  penfitanda  aut  determinanda  veniunt ; qui 
univerfalem  eundorum  animalium  generationis  obler- 
vationem  podulant.  De  hac  re  autem  poftea  plufculura 
dicetur.  . 

Interea  ver6 , ut  ad  partium  generationis  ortimem  ac- 
cedamus , fu  per  eft  (ait  Fabnciui ) contemplemur , d per- 
pendamur , quo  ordine,  hoc  ejl , quu priui , qnnvcpojlcriut 

partetd  organa  inovogignantur.  de. 

Verum,  hic  aliter  longi  fehabere,  experientia  do- 
cet- qua  condat,  ofla  potius  ultimo  tandem  fieri.  (Quip- 
pe artuum  ofia,  calvaria.  Sedentes,* non  prihs  nalcun- 
tur , quam  cerebrum , & mufculi , aliique  partes  carno- 
fi : feri  poli  nativitatem , tenellis , & perfedis  aliis  freti- 
bus , cartilagines  dunraxat,  aut  membrani  funt ; qui 
poOca.  temporis  tra&u , (n  ofla  evadunt ; uti  ex  infan- 
tium calvaria  apparet , Sc  embryonum  collis , acjunriu- 
ris- 

Et  Ikit  verum  effet , primum  corporis  rudimentum , 


et  Pullo. 

inftar  earini  recurvi , cerni : mollis  tamen , mucofa , Bc 
glutino  fa  fubdantia  eft:  nulloque  modo  offis  naturam , 
coriditutionem , aut  officium  refert.  Quemadmodum  & 
globuli  indi  penduli  (capitis  partibus deftinati)  nihil  ia 
fe  habent  folidi ; fedlint  duntaxat  veficulae  aqua  limpi- 
da pleni,  qui  podea  in  cerebrum,  cerebellum  ,6c  ocu- 
los efformantur tanderoque  calvariam  induunt : poft- 
quamfcil.  rollrum , atque  ungues,  folidiutem  ac  duri- 
tiem acqmfi  verint 

Quare  fupina  , Sc  iniqua  ed  hic  Fabricii  contem- 
platio; dum  non  penfitat , quid  i natura  in  generationis 
ordine  faidum  fit;  fed  potilis,  quid,  ad  mentem  ipfhis, 
a natura  fieri  debuerit : allata  ad  eam  rem  ab  aedificio  ar- 
tefa&o  fimilitudine-  Quali  verb  natura  artem  imitetur , 
Sc  non pocifis  ars  nataram.  Cujus  rei  memor,  ipfemec 
perfica  ait : Sttiui  Jiunt  dicere , artem  ab  tpfa  natura  di- 
dicijje , d ipjam  Jkijtfi  imitatam .-  quoniam , uti  dicit  ubi- 
que Galenus  , natura  d antiquior , d in  opeributfuit  ma- 
gi i /aptent , quimart. 

Et  quanquam  offa  totius  corporfs  fundamenta  funt , 
fi  ne  quibus  ncc  dare,  nec  moverirfpfura  poffit : fufBcit  ta- 
men . Ii  fimul  cum  iispartibus  exdent , qui  ipfis  innitun- 
tur. Illis  enim  (qm  (tabilienda  funt)  nondum  exidenti- 
bus,  fnrflra  parantur  Anbilimina.  Natura  autem  nihil 
agit  temeri ; nec  partes corrflituit,  antequam  earum  ufus 
ullus  fit.  Sed  animalia  omnia  partes  fuas  obtinent ; fimul 
ac  earum  a&ioncs , & ufus  requiruntur.  Idetxpie  pri- 
mum hoc  Fabricii  fundamentum , obfervat  ionibus  ipfnu 
in  ovo,  Sc  Galeni  fimilitudine  innixum,  plani  everti- 
tur. 

Videtur propifls  ad  veritatem  collimafie,  ubi  aTt ; ^41- 
terum  fundamentum  partium  privi  d pafieriut  generan- 
darum, fumiturdputura , bae  ejl , ab  anima ; a qua  ani - 
malit  eorpur  regitur , ac  gubernatur,  de. 

f lax  vero  longi  aberrant  ab  ord  ine  illo , quem  inovo 
confpicimus.  Neque  enim  verum  ed  . jecur  una  cum 
corde  gigni.  Nec  valet  plafma,  quod  allinit:  latere  jecur 
quia  non  palpitat.  Nam  Sc  oculi,  Scvenacava,  & ca- 
rina , ab  initio  cernuntur , licet  non  palpitent.  Quidni 
igitur  jecur  quoque , Sc  pulmones  (fi  tunc  temporis  ad- 
iir.t,)  citra  palpitationem  confpiciantur ! Quintiam  ip- 
fcmetfn  figura  quarti  diei  puii&uro  exieuum  in  medio 
depinxit ; cujus  tamen  palpitationem  nullam  indicavit ; 
nec  pro  corde  quidem  agnovit,  fed  corporis  rudimen- 
tum cflb  credidit.  Quamobrem  ex  conjectura  folfim , 8c 
pnconcepta  opimone.de  jecoris  principatu loquutus ed: 
quemadmodum  Sc  alii  \*yMdrmanJux  fcil.  Sc  Panfenut) 
qui  cum  forti  in  bina  punft.i  incidiflcnt , nec  utrunque 
fimul puliare cernerent;  alteram  eorum  procorde,  al- 
terum pro  jecore  habuerur.r.  Quaft  veri  jecur  pulfet  un- 
quam! nam  bina  ida  putv&a,  vcficuli  pulfanres  funt  ; 
libique  invicem  al ternis  contra&ionibus rcfjxindent ; ve- 
lati in  Injhria  indicavimus. 

Quare  fallitur  Fabriciw , aut  fallit ; dum  att , m primi 
jlatnn  pulli  generatione , jecur , cor , venat , arteriae , pul- 
monei , d omnia  membra  in  infimo  ventre  contenta  genera- 
ri ; item  carntam , hoc  ejl , caput  cum  oculi  t ,ae  tota  fpind  , 
d thorace  conformari.  Nam  cor,  veni,8c  arter  ii,  ali- 
quandiuante  carriam,  pcrfe&i  didingunntur ; & cari- 
na, ar.te  oculos ; oculique,  rollrum,  Sc  latera,  ante  mem- 
bra in  imo  ventre  contenta ; ventriculus  quoque , Sc  in* 
tcftina , privis , quiru  jecur , aut  pulmones  difeernuntur : 

aliaque 


Digitized  by  CaOOgle 


D 


Ovo 


ET  P U 


L t O. 


aliaque  fimiliter  in  generatione  , ordine  eveniunt  s de 
quibus  moxdicemus. 

Fallitur  etiam,  cum  vegetalem  anima:  partem,  & tem- 
pore , 8c  natura  , priorem  fenfitiva  ac  motiva  (latuit. 
Quod  enim  natura  piiuseft,  id  feii^  in  generationis  or- 
dine porter  ius  exilii  t.  Tempore  quidem , vegetati  va  ani- 
ma prior  ert:  quippe  fine  illa,  fenlitiva  anima  ede  non 
poteft.  Nequit  emm  aitu  exirtere , fine  organis : cum  fit 
ailus  corporis  organici : fenfitiva  autem , & motiva  orga- 
na, vegerativa:  opera  funt:  cftquc  anima  fenlitiva  (an- 
tequam aftuexiftit,)  tanquam  trigamis  in  titragono.  Na- 
tura Ver6  , quod  principale  & nobili!:  mum  ert,  id  prima- 
rio intendit:  ideoque  vegetativa  potentia  , natura  ordi- 
ne poderior  eil  ; utpote  fenfitiva:  ac  motivi  facultati- 
bus fublerviens. 

De  ordine  gar  litem  in  generatione  , ex  fent  entia 
Arillotclo. 

QU*  ad  generationis  ordinem  fpeftare  videntur , ex 
sirrjlotele  quidem  h.TC  funt:  Cwn  conceptus  injlitu- 
tu*  c,i  , Jacit  JimUeiis , qua  feruntur.  Principium  enim 
primum femmj  epuoque  intra  fe  continent  : que  .1  potentia 
primo  contentum  . ubi fccretuni  mox  cjl  t germen  mittit , 13 
radicem , qua  jhmentum  ajfuimtur  : incrementum  emm 
defideratur.  Si  e in  conceptu  quodammodo , cum  partes  eor-^ 
poruotmter  potentia  mjnit , principium  maxime  promptum 
labetur. 

Principium  hoc  m ovo  (plantaram  germini  analogon) 
maculam,  Uveeieat,  trulamoim  Fabricio  nominavimus; 
eamque ede particulam principalem  diximus,  utp  ite in 
qua  partes reliqua1  omnes  potentia  inlirt,  & unde  po- 
ftea  fua  qu.nqje  ordine  oriantur.  In  illa  nempe  contine- 
tur, id  (qoicquid  demum  fuerit)  quod  ovum  foecundum 
reddit:  ibique  facultatis  for  matricis  operatio,  & caloris 
vegetalis  efrcftus  pi  innim  cernitur. 

Macula  ift,tc(utdiximus)  ilatimab  incubatione  dila- 
tatur, & in  circulos  difpertitur ; inqvioium  centro  pun- 
dum  exiguum  album  (inllar  cicatricula:,  in  pupilli  ocu- 
li,) feieexerit;  ubi  nuix  pu  cluni  rubrum  pulfans cer- 
nitur , cum  verarum  fanguiferarum  capillamentis : idque 
ili  ico , qiuamprimum  eofiiquamentum  a nobis  didum , ex 
ea  eonrtitutum  fuerit. 

Huanubrem  (addit  cArifiotes)  eor  primum  a3u  fecer- 
uitur ; quod  non  mido  fcnfuitd  feri  conflat , verum  etiam 
ratione.  Cum  enim  quod  gignitur , Jc  ambobus abjUntium 
jam  efl  ; fc  ipfum  gerere , gubernare , Cf  Jijjienfare  debet ; 
perinde  quaji  filius  a patre  emancipatus , JeorJumque  col- 
locatus. 

Quibus  clari  patet , ^Anfiotelem  , In  animalium  gene- 
ratione , ordinem  quer  dam  (latuifie , &principium , cor 
nempe  , quod  (irftar  filii  emancipati)  ut  pars  animalis 
primogenita , & animata,  in  ipfo  contenta  ,&  perma- 
nens, ur.de  non  folum  ordo  membrorum  deferibatur, 
ied  animal  ipfum  confervetur , & dependeat ; viftumque 
ac  vitam  continui  accipiat;  indeque  , quicquid  perfi- 
ciendo animalieft  necedarium , derivetur. 

Num  cor  autem  fit  h.-ec  pars  primogenita,  necne,  fu- 
perius  i nobis  dftet minarum  ert.  Nimirum , fi  Anfioteiis 
diftum  de  illa  parte  intclligatur,  qua:  (in  difledionibus 
animalium ) pr*  carteris , fenfu  corftare  percipitur ; (fcil. 
de  pur&o  follente,  uua  cum  venulis  fanguine  refertis :) 


a3* 


nos  ejus  libenter  amplexamur  fententiam.  Credimus  e- 
mm  languinem  una  cum  v.ilis , & organis,  venis  nempe 
umbilicalibus , (quibus,  ccu  radicibus , alimentum  attra- 
hitur ,)&veficulispulfintibus,  (quibus  ad  vitam,  & in- 
crementum partium  dillribuitur;,)  ante  alia  omnia  con- 
llitui.  (Quippe  (ut  .sirijl.  ait)  eaJem  materia  efi  , ex  qua 
augetur  aliquid , <S  ex  qua  cen/lituitur  primum. 

Explicat  porri),  quznam  partes  pn  aliis  generentur: 
idque,  ratione  afiecundo  Fabricii  fundamento  non  alieni. 
U , inquit , cujus  eaufisa  , cS  quod  ejus  eaufisi , differunt  : 
C?  alterum  generatione , alterum  efentia  prius  eft.  Nem- 
pe, finis  prior  efl  natura  & edentia,  quam  id  quod  ricis 
gratia  eft,  quorl  autem  finis  gratia  fit , generatione  prius 
lit  oportet.  Eoque  argumento  Fabricius  refld  infert, 
1'artes  illas  omrics  prius  generari , qu:u  vegetativa  anima: 
inferviunt,  quam  qua:  fenfitiva:  quoniam  illa  huic  iub- 
ordi nata  ert. 

Poilea,  differentiam  eorum  ,'  qua:  alicujus  gratil  fieri 
dhmitur,  fubjungit  , Quaxlam  fcil.  1 natura  finis  gratil 
init ituta ede,  quiaea  fiiiiscorfequitur:  quadam vcr6» 
quia  inrtrumcnta  funt , quibus  finis  utitur.  Illa , genitalia 
appellat , haec  autem , mjlrumentalia.  Finis  enim , in- 
quit , qurrundam poftericr , quorundam prior  iis , qua  Co- 
rum catiflx  funt.  Nam  & ge  eratis  ipfum , & id , quo  ad 
generation^n  utitur , priiis  exiftant  oportet,  quam  id, 
quod  ex  iis  generatur.  Ideoque  partes , vegetativa  ani- 
ma: infervientes,  priores  funt  partibus  fenfui  ac  motui 
miiiillris.  Partes  autem  motui  & fenfibus  dicata , feqji- 
tiva&  motiva  facultatibus  norteriores  funt,-  utpote  in- 
rtrumentales,  quibus  factmas  fenlitiva  & motiva  utitur 
Quippe  ex  natura  lege  eft,  ut  nulla  partes  aut  inflni- 
menta  conilituantur , priufquam  eorum  fit  aliquis  ufus; 
cC  facu!t:is  prodens  adiit , qua  iis  utatur.  Ira  nec  oculus  , 
nec  motiva  organa  exllruuntur;  nili  fabricato  prius  ce- 
rebro aut  facultate  pi  icxiftcntc , qnz  videat , aut  mo- 
veat. 

Similiter,  quoniam  veficula  pulfantes  (tanquam  in- 
di amenta)  I anguinis  motui  minirtrant  „■  fimulque  tota 
cordis  conllitutio  & fabrica  (quemadmodum  in  libello 
de  motu  languinis  diximus)  inllramentilis  eft;  fcil.  ut 
fin  gjis  per  uni:  ia  corporis  loca  in  gyrum  perpetuum 
agatur ;)  videtur  fanguis , tum  generatione,  tum  naturi 
& edentia,  corde  prius  eiiftcre.  Hoc  enim  ille  utitur, 
ccu  inftrumento ; idcmqtie  infuper  genuit,  & per  arte- 
riam coronalem  cliamnura  nuti  it , illique  calorem , fpiri- 
tum,  ac  vitam  elargitur. 

De  ordine  partium  i» generatione , ut  ex 
oiif  -rvattombut  confiat. 

T tandem  fententiam  nodram , de  partium  ordine 
proponamus , ficut  eum  cx  variis  nortris  obfervatio- 
nibus  collegimus  ; vilum  ert , totum  generationis  ne- 
gotium (idque  in  omnibus  animalibus)  in  duos  fabricas 
difpefccre 

Quarum  prima  ert  ovi;  conceptus  nempe  & (eminis, 
velejus,  quicquid  fit,  quod  (in  Jponte  nafeentibus  ) femi- 
ni proportione  refpondct ; live  caluit  nativi  euleflis  in 
hinniJo  primogenio , cum  Femcho ; fivc,cum  n/lnjlofclc  t 
vitalis  caloris  m humore  eomprehenfi,  nomine  veniat.  Con- 
ceptusenim  (ut  diximus)  in  viviparis,  aralogusell  femi- 
ni di  fruttui  plantarum ; quemadmodum  & ovum , in 
C g ovi- 


li 


Digitized  by 


034 


De  Ovo  et  P'«i  l o. 


oviparis  • in  fponte rodentibus , vermis ; vel  bulla  aliqua 
«onclufz  humiditatis  calore  vitali  pnegnantis.  Quibus 
omnibus  idem  ineft , unde  veri  feiyina  dicantur : nempe , 
cxqoo,&aquo(tanquam  materia,  opifice,  & organo 
prius  exiftente)  omne  anima!  primo  fit , & nafdtur. 

Altera  ver6  fabrica  efl  fartui  ex  femine,  feu  conceptu 
geniti.  Quippe;  materia,  & caufla  movens  atque  etfi- 
riens,  inRrumentaque operationi  neceflaria,  priiisfint 
oportet , quam  operis  quicquam  inchoatum  fuerit. 

Ovi  fabricam  iampridem  vidimus:  illa  autem  foetos, 
(quatenus ex dmedbonibas  obfervare  licuit,)  inanima- 
libus prrefertim  pcrfc&ioribus  & fanguineis  , quatoor 
potiflimum gradibus,  five procefltbus perficitur : quos, 

Sro  vario  generationis  tempore,  in  totidem  ordines  re- 
igemus , idemque,  quod  in  ovo  confpicitur,  in  omni  pa- 
riter concepta  atque  femine  inefle  demontlrabimus- 
Priami  praei fm,  eft  partis  primogenitae , & genita- 
lis ; fanguinis  fcilicet  cum  fuis  conceptaculis , five  mavis , 
cordis  cum  fuis  venis 

Atque  hzc  pars , duabus  praecipui  caufiis , primb  gi- 
gnitur ; tum  quia  eft  pars  principalis , qu*  caeteris  omni- 
Bbs,  ccuinftrumeuiis,  utitur,  cujufque  gratia reliqu* 
partes  fa<ft*  videntur  ; tum  etiam , quia  eft  pars  pr*- 
cipua genitalis,  c*terarum origo , & amor.  Pars,  in- 
quam , in  qua  tum  principium  unde  motus , tum  finis  fit ; 
idem , pater , £f  rex. 

In  hujus  primae  partis  generatione  (qu*  quarto  die  in 
ovo  perflatur)  quanquam  ordinem  aliquem  obfervare 
non  potui,-  quod  omr-tes  eji^particul*  ((anguis  nempe, 
vena; , & veficula  pulfans)  limul appareant  , crediderim 
tamen  (ut  dixi)  fangujncm  prius  incile,  quam  pulfum; 
& eundem  propterea  , ex  naturae  lege , priorem  efle  fuis 
conceptaculis,  venis  fcilicet.  Cordis  enim  fubftartia& 
fabrica,  (nempe conus,  cum  ventriculis,  8c  articulis) 
■t  diu  poftea  cum  vifceribus  aliis  generatur ; ita  quoque 
in  eorundem  clade  tertia  fcilicet)  recenferi  debet. 

In  hac  conftrudtione , venae  prius , quim  arter  i* , funt 
confpictne:  falttm,  quantum  nobis  obfervare  licuit. 

Proce  fur  fecundui , qui  poft  quartum  d iem  incipit , HI 
pnmicu]ufdam  concrementi , quod  ego  vermiculum,  feu 
galbam  dixerim  , ( vitam  enim  , & motum  galba  obfcu- 
rum  pro:  fe  fert;)  idque,  prout  in  mucofam  fubftantiam 
coalefcit,  induas  partesdividitur ; quarum  major  & fu- 
perior , conglobata , atque  in  tres  veliculas  dillintta  con- 
fpicitur,  cerebri  nempe,  cerebelli,  & alterutrius  oculi : 
minor  autem  (carinam  referens)  venae  cav*  fuperoritur , 
6c  fecundum  illius  dudtum  protenditur. 

In  capitis  fabrica , oculi  primum  difccmuntur 

Siexalbus,  proroftro,  eminet;  &,  circumficcefcente 
igine  membrana  obducitur. 

Reliqui  quoqui  corporis  adumbratio  eodem  tempo- 
re fuccedit.  Primo  fuper  carinam : quafi  navis  latera  af- 
furgere  videntur;  fimilari  quidem  ab  initio  confidentia , 
poftea  veri  line*  albiflimre  codarum  du&um  indicant. 
Deinde , membra  motoria , pedes  fcil.  & ala: exoriuntur : 
fcndemque , carina , atque  artus  ei  adnafeeetes , inroui- 
culosi  ofla , & articulos  didingqnntiir. 

Duoifta  capitis, corporilque rudimenta,  fimul appa- 
rent &diftinguuntur,-  at  vero  poftea,  cum  crefcunt,  Sc 
perficiuntur,  corpus  citius  multo  augetur,  & efformatur , 
qu^m caput,  adeo  ut  hoc,  quod  ab  initio  totum  reli- 
quum corpus  magnitudine  fuper abat , eodem  jam  lon- 


gi minus  fit.  Idemque  pariter  In  fretu  humano  ofu  vetiit. 

Similis  quoque  difparitas  contingit  inter  corpus  & ar- 
tus. Nam  in  fretu  humano,  (ab  eo  tempore,  quo  em- 
bryo longrtudmem  unguis  digiti  auricularis  non  excedit; 
donec adrarue,  aut  muris  magnitudinem  aufhis  fuerit) 
brachia  breviora  funt  quim  ut  extrema  digitorum  fuper 
peihis  extenfa , fefe  invicem  attingere  poffint : & mino- 
ra crura  quam  ut  reflexa  fuper  abdomen,  ad  umbilicum 
ufque  perveniant. 

Quinetiaminrecens-natis,  proportio  corporis  ad  ar- 
tus , tantifper  major  eft , donec  ftare  & incedere  valeant. 
Idemque  infantes  primum  pomilroncs  funt , & inftar  qua- 
drupedum repunt , cun&ifque  artubus  innixi , grefluro 
quafi  tentant ; incedere  antem  nequeunt , donec  tibia- 
rum craroroque  prolixitas  reliqui  corporis  longitudinem 
exccflerit.  Atque  hinc  fit,  ut,  cum  primum  ingredi  nitun- 
tur , prono  corpore  (tanquam  animal  quadrupes)  gra- 
diantur; &vix,quantumgailusgallinaceus,  fcfecrige- 
repollint. 

ldeqque  inter  homines  adultos  quoque  contingit , ut 
longuriodes,  (quibus  crura , & prariertim  femora  longio- 
ra funt)  facilius  ac  diutius , quam  quadratj  & troftiili , fta- 
re, ambulare,  currere,  aut faltare queant. 

In  practfu  hoc  fecundo , plurima:  formatricis  faculta- 
tis a&iones,  ordine  invicem  fubfequentes , obfcrvantnt 
^(quemadmodum  in  automatis,  five  ultroneis  machinis 
cernimus ; ubi  rota  rotam  movet  fequentem  : omnetque 
partes  ex  eadem  mucosa  & fimilari  materia  oriuntur. 
Non  quidem , ut  nonnulli  Pbifici  exponunt , cum  dicunt , 
fimile ferri  ad fimtle  : verum  dicendum. parter  moveri , non 
mutante/ lacum , fcd  manente i,  C* alterajcenter moUttie , 
duritie , eoiore , Gf  reliqui  i panium fimi  larium  diferentin  , 
faBajamaBu , qua  ante  erant  potentia.  Nempeartus, 
fpina . reliquumque  corpus  augentur  fimul  & forman- 
tur , delineantur  una , Sc  colorantur ; membrorum  item. 
oRa , carnes , nervi , & cartilagines , qua:  lingula:  in  octu 
primo  fimilares  erant , & uniufmodi ; in  progreflu  po- 
ftea diftingunnmr.junfta-que  mter  fe  organa  conft ituunt, 
ex  quibus,  continuatione  mutui , corpus  integrum  fa- 
bricatur. Ita  in  capite , circuncrefcente  membrana  ex 
aquaiimpidiflima,  cerebrum  concinnatur,  atque  oculi 
expoliuntur. 

Natura  nempe  ex  eodem  illo  nutrimento  (non  autem , 
ut  inulti  volunt , ex  diverfo , & cuique  particula:  fuo  fi- 
mili)partcsomncsalit,  augetque,  exquo  conftituitab 
initio.  Scilicet,  dum  eandem  mucaginem , five  galbam 
auget ; inftar  figuli  .materiam  dividit  primo ; mox  trun- 
co , capiti , atqae  artubus , fuas  cuique  partes  defignat : 
more  piBon/ , prius  delineat , deinde  colores  allinit : & , 
tanquam  naupegui , carinam  primum  pro  fundamento 
fubftituit;  poftea  coftas,  & fternum  (ceu  tectum)  fnper- 
ftruit,  atqnc , ut  ille  i .avirn ; ixi  natura , corporis  truncum 
fabricat,  & artus  apperdir.  In  eoque  opere,  partes  omne* 
fimilares  (puta  ofla  .cartil  igines,  membranas , carnem , 
nervos&c.)  ex  eodem  primitivo  glutine,  fivemucagine 
orditur.  Initio  enim,  crafl*fibr*efformantU[;  eadera- 

3uc  mox  nervo!*,  poftea  cartilagine*,  & fpinofcred- 
untur;  ac  tandem  in  ofla  indurantur,  & concrefcunt. 
Similiter,  membrana  crallior  cerebrum tnveftiens , pr i- 
mumcartilaginofa,  deinde  oflea  evadit;  dum  tenuis,  in 
tunicam,  atque  cutem  crafTefcit.  EoJemqie  ordine  ca- 
ro, & nervus,  ex  molli  mucaginc,  inmjfculos,  te.d- 

oes. 


De  Ovo  e 

ne»,-  aefigawenta  excoquuntur:  cerebnira,& cerebel- 
lum , ex  limpidiflima  aqua  in  coagulum  callofum  denfan- 
tur,  quippe  cerebrum  in  (antium  ( priufquam  lincipitis  of- 
fa firmantur)  motle,  acdilfluena  apparet;  nec  magia  co- 
haeret, quirn  ladis  coagulum. 

Teritur  preeejfnr  eft  vifcerum  : quorum  generatio , 
poti  corporis  delineationem  (nempe  circa  lextum  , aut 
teptimum  diem)  in  pullo  difcemitur  ; eodemque  feri 
temporeotnniaapparent;  fcil. jecur , pulmones , renes, 
cordis  conus  & ventriculi,  fimulqueimeilina.  Oriuntur 
autem  initio  i venis,  iifque  adnalcuntur,  (quemadmo- 
dum fungi  arborum  corticibus;)  primumque,  ut  dixi, 
apparent  alba , exfanguia,  & mucilaginofa ; donec  mu- 
neri publico  accinguntur.  Inteilina,  cum  ventriculo , 
primam,  ceu  filamenta  alba  & tot  tuola , per  longitildi- 
nera  alvi  porreda  reperiuntur ; & una  cum  iis  os  fabre 
fadum  cernitur ; k quo  ad  anum  uique  continuo  du&u , 
furniua  imis  copulantur.  Genitalia  quoque , circa  idem 
tempus  apparent. 

Hadenus  autem  vifcera  omnia  & inteftina intra  cor- 
poris cavum  non  reconduntur,  fed  foris  pendula , & qua- 
li venulis  attexta,  prominent:  imb  verb  & cor  ipturn. 
T runcus  enim  corporis  etiamnum  indar  fcaphx,  velse- 
dificii  fine  redo  , confpicitur  : quippe  necdum  parti- 
bus anterioribus , (pedore  nempe , & abdomine)  occlu- 
ditur- 

Qnamprimfmi  verb  demum  apponitur , cor  in  pedus , 
ceu  xdificium  a fe  exdrudum  ficique  prxparatum , in- 
greditur ; in  coque  abfconditur ; & tanquam  lar  familia- 
ris ambientis  jam  domi»  patrocinium  fufcipit  candem- 
que , cum  famulantibus  fibi  pulmonibus , inhabitat.  Je- 
cur poilea , & ventriculus , intra  hypochondria  recon- 
duntur ; tandemque  inteftina  alvus  ampleditur.  Pro- 
pterea  in  ovo  gallinaceo , pod  incubationis  diem  deci- 
mum , non  amplius  (citra  difledionem)  cor  pullans  cer- 
nitur. 

Sub  hatc  tempora  rodri  apex,&  ungues  albitfimi  emer- 
gunt , fimulque , in  ventriculi  cavitate , materia  chylofa , 
& inteflirijs,  excrementum  quoddam,  confpicitur ; & he- 
patfjam  inchoato  fel  viride  adneditur.  Quibusp lari  p» 
'tet , aliam  aliquam  concodionem , alimentlque  praepara- 
tionem (quarum  haec  funt  excrementa)  & nutritionem 
fieri , quam  per  venarum  umbilicalium  propagines ; fu- 
bitque  merito  dubitatio,  quomodo  bilis  ( fecundxcodio- 
nis  excrementum)  jecoris  opera  a reliquis  humoribus  fe- 
cerni  queat;  cum  ipiaroet  eodem  tempore  una  com  je- 
core naicatur. 

% 

De  totins  Ovi  utiliialiiut.  • 

E Narratis  jam  mutationibus  iis,  ftproceffibus,  qui  in 
ovo  gallinaceo  ad  fatus  produdionem  requiruntur,- 
fainciui  ad  totius  ovi  pai  tiumque  ejus  utilitates  progre- 
ditur : nec  folum  ovi  gallinacei , led  & reliquorum  o- 
mnium-  Quafotquc  una , cur  quardam  ova  hecerogenea 
fint,  & ex  diverfis  partibus  compolita ; alia  vero  homo- 
genea,  & fimilaria  i qualia  funt  ova  iniedoruin , eorum- 
que  qux  ex  toto  ovo  oriuntur  (r  empe  per  mclamorpbrfm ) 
non  autem  ex  pute  ejusgigr.urtu, , ut  priora. 

Mihi autein de  ovis  omnibus  generarim  agere,  non 
ed  animus;  (quOd  nondum  eoi  uni  Hiftoriam  expofuerim) 
fed  ovorum  gallinaceorum  duntaxat , eorundemque  par- 


t Puelo.  ,335 

tium  utilitatis  propanam.  Qux  omnes  eb  fpedare  de- 
bent, qub  totius  ovi  adio  ; quam  pulli  generationem , 8c 
augmcntatienem  ede  Fatneiu  vere  innuit. 

Atque  interea  (quae  totum  ovum  fpedant)  figuram  , 
quantitatem , & » umerum  ovorum  recenfuir,  Figuram 
eri  retundam  ait , ut  i u minimo  /patie  tota  pulli  meler  cettg 
tmiatur ; f repter  quam  cauffam  Drur  rotundum  mundum 
fecit , ut  omnia  complc&eretur  : atque  ei  eandem  eaufam , 
huc  ( tcftc  Galane)  natura  femper  exftrtit  amici  fima . Pra- 
terea , eum  non  haieat  angulum  externi/  injuriit  expoft - 
tum , idea  tutij/ima  eft , EJ  ad  ejufdem  exclufionem  opportu- 
ntjjlma.  Caulla  itaque  ailignandum  erat , cur  gallinarum 
ova  non  fint  fphierica,  (proinde  atque  pifcinm  , ver- 
mium , & ranarum)  fed  oblonga , & acuminata.  Quid  fit 
nemp%  quod  in  his  figura;  perfedionem  impediat,  figu- 
ra mihi  quidem  videtur  nullius  efie  ad  pulli  generatio- 
nem efficaciE , fed  talem  accidentaliter  contfngere ; eo- 
que  magis , quod  tam  varia  formarum  diferimina , etiam 
in  ovis  gallinaceis  fpedentur.  Variant  fcilicet  pro  uttri 
figura , a quo  (ceu  proplafmatc , ut  diximus)  formam 
mutuantur. 

^rijlotele/ quidem  ait , ova  oilenga , feminat , rotun- 
diora  autem  marer  producere . Ego  verb  fuper  hac  re  ni- 
hil adhuc  explorati  nabeo.  Quin  Plimua  contrarium  afi- 

ferit;  Feemmam , inquit,  edunt , qua  rotundiora  gignun- 
tur , reliqua  marem.  Profedb  ii  certi  aliquid  in  hac  re 
cotingeret,  quidam  gallinx  femper  mares  gignerent , 
alix  terminas  : fiquidem  quorunaam  ova  omnia  unius 
fornix  funt ; nempe , vel  rotunda,  vel  fadtgio  acuminata. 
Et  oblonga  potiis  mares  producerent , nam  illh  perfe- 
diora , magifque  concoda  habentur ; eademque  propte- 
rea  gratiora  putavit  Herat.  Flaccui. 

Rationes  pro  ovorum  figuris  k Fakncio  allatis , quod 
invalidx  fint , lubens  prxtereo. 

Magnitudinem  ovi  quod  attinet;  ea  amplitudini  (ce- 
tis ex  eo  generandi  conducere  videtur , quippe  magna- 
rum gallinarum  grandia  ova  cernimus,  Crecodilut  ta- 
men parrt  ova , quanta  anferer  : nec  aliud  animal  ex  mi- 
neri engme  tnmajerem  crefeit  magnitudinem.  Verifimile 
autem,  ovi  amplitudinem , & liquorum  in  eo  copiam , 
nonnihil  ad  foecur.ditatem, facere, quoniam  perpufilla  ova 
( centenma  dida)  omnia  infeeeunda  cernimus. 

Ovorum  numcrui  eandem'  utilitatem  praedat , quam 
conceptuum  copia  in  viviparis  folet.  Quippe  hoc  pado 
fpecici  confulitur  perennitati.  Natura  enim  iis  feri  ani- 
malibus numerofos  foetus  largitur , qnx  viribusanimifve 
imbeciUia,  Xbalinruminjuriisaegri  le  tutantur:  adeo- 
quevitx  brevitatem,  copiosa  prole  compenfat.  Tribuit 
hoc  avium  generi  natura , inquit  Plinius , ut  facundiore s 
ejftnt  fugaces  earum  quam  fortei.  Cum  enim  generatio 
quxlibet  perpetuitatis  gratia  k natura  inflituatur , fre- 
quens iis  contingit , qiue  brevioris  xvi  funt,  & externis 
injuriis  obnoxia , ni  Ipecies  deficeret,.  Idebqae  aves, 
gux  robore  pollent , & cx  rapto  vivunt,  adeoque  diutur- 
niore ac  fecuriore  vita  fruuntur,  raro  plus  quam  bina 
ova  edunt.  Columbx  quidem , turtures , & palumbes , 
bina  duntaxat  ova  fimul  incubant,  (ed  numeri  defedum 
frequenta  compenfant ; decies  enim  quotannis  pariunt. 
Multum  itaque  generant , licet  non  mulca. 

(g  1 De 


23 6 ■ v . 

Ve  vitelli  Cr  Albuminum  utilitatibus 

OVum , inquit  Fabricius , pr9prte  dtUum , cx  multi  t 
partibur componitur  • ejl £?/ya>;Mw generantis , & 
Galenus  pajfim  quodhbct  organum  ex  multis  partibus  con- 
"flare  prodidit.  Qua:  ratio  dubitandi  anfam  nrxbet , an 
non  cuilibet  ovo  competat.  Et  Arofeto  quod  libet  ovum 
videtur  eV  partibus  divertis  conditui ; etiam  infectorum , 
& pifeium  : quippe , membranis , involucris , ac  itiuni- 
mentis  confiant ; St  materia  contenta , conditutione  dif- 
fnnilari  haud  prorfus  defiituitur. 

Idem  porro  veri  quidem  datuir,  cum  Galeno , Partta 
aha  t m ovo , prae  spuunt  injlrumentum  aUtonia  ejfc ; altar 
potit  tanquam , ftne  quibur  a3  io  fieri  non polefl ; , ut 

mehiir  aaio  fiat ; aliai  denique , ad  horum  omnium  tutelam 
V conftrvaUonem  comparata! effe.  Sed  fallitur  , cum  ait. 
Si  de  prima  aSione  loquamur  , qua  ejl  pulli  generatio , 
praecipua  caufa  ejl  femen  U cbataza  , ha  du. t Juni  pra- 
tipua  pulh  generationit  ea  u fla  : quarum  femen , efficient 
taujfa  eonfiitnitur ; ehalaza  autem  tantummodo  materia 
ejl.  Quippo  ex  fententia  eA rifiatelir , ncceflc  cfl  fatea- 
tur intra  ovum  ede,  quod  generat.  Semen  autem  galli 
ovoinefle,  negat.  Nec  minus  hallucinatur  circa  mate- 
riam , ex  qua , feminis  opificio , pullus  corporetur.  Nam 
nequecxambabuschalazis,  nec  alterutra  earum , pullus 
fit,  ut  in  W?nr/j  conii  itit.  Nec  generatio  pulli  fitpcr me- 
tamorpbijin , livedelineationem  St  divitionem chilazx ; 
fed  per  epigenefm  , quemadmonum  explicuimus.  Neque 
chalaia.principaliter  a femine  foecundatur,  fed  potiris 
cicatricula,  five avi oculur a nobis  divius ; exquoaufio 
fit  eo'hquamentum , deinde  in  i fio , & ex  iflo  fingais , 
vena-  & vcficuls  pulfantes , tar.demque  corpus  integrum 
conflituitur.  Quinetiam  (ipfometfater.tc)  femen  galli, 
uterum  gallinae  nS  ingreditur  quidem ; & tamenovaron 
modo  jam  finda,  fed  St  poilmodum  formanda  pariter  ftc- 
cundat. 

Ad  fecundam  ovi  adionem  ( qu,T  efl  pulli  nutritio  & 
augmentum) albumen,  & vitellum  retulir.  Vitelli  vero 
inquit,  f£  albuminis  quantitas  eonjhtuta  ejl , ut  ineliur 
illa  aQiofial , & ad  pulli  abfolutimem . 'ifijuflum  incremen- 
tum fujficiat.  Ovi  cortex , 2>  membrana  , ad  totius  ovi , fi. 
mulque  aSionit  tutelam  pofita  Junt.  fena  veri , E?  ar- 
teria alimentum  deferentes,  erunt  tanquam  fine  quibus 
aSio , i defi,  augmentum  £j nutritio  fim  non poj/it.  Incer- 
tum autem,  num  intellexerit vala umbilicalia  fcetfts , an 
venas  Sc  arterias  matris, , unde  ovum  aug  ranir.  .Pari  ve- 
ro ratione,  uterus  atque  incubatio,  ad  hanc  ultimam 
cladem  referenda  erant. 

Accedimus  itaque  ad  ovi  liquores , albumen  nempe  & 
vitellum,  hi  enim,  prx  exteris,  fertus  gratiS  mdituun- 
tur,  & in  iis  potillimum  fecunda  ovi  nfho  fpedahjlised 
Ovagallinanimbicolorafunt , & binis  liquoribus  con- 
flant , qui  feorfiim  a (e  invicem  membrani.!  diflepiuntur ,• 
Hdemquc  quoniam  duplici  venarum  umbilicalium  pro- 
paginedHlinguuntur,  (quarum  una  ad  vitellum,  altera 
ad  albumen  abit)  varia:  quoque  natura:  ede  verifimile 
ed,  ac  proinde  usus  etiam  & utilitatis  diverfx.  Luteum 
ovorum , inquit  Arifloteles,  atque  albumen  contrariam  na- 
turam obtinent  ; non  JMum  colore  t fed  etiam  pote/late. 
Luteum  enim  a frigore  denfatur  : albumen  non  denfatur . 
fed  magia  hquefcit.  Contra  ab  igne  fpiffatur  albumen ; 


luteum  iton  fpiffatur , fed  nAtte permanet , mfi peruratur. 
Jit  ehxando , quam  affando , plur  eoncrefeat , atque  ficca- 
tur.  V itellus  ab  incubitu  jam  ealefcens , redditur  humi- 
diori  fit  enim  tanquam  cerafufa,  apt  pinguedo  Iique- 
fcens : unde  etiam  fpatium  amplius  acquirit.  Paulariin 
enim , ut  fictus  augetur,  albumen  abfumitur,  & cralTe- 
fcit : vitellus  autem  i contra , peifedo  jam  fcetu , mhd 
peni  magnitudinis  fu*  amilifle  cernitur  ; fed  liquidior 
folhm  & humidior  conipicirur , cum  fertus  jam  alvo  tegi 
incipit. 

Diverfitatis  autem  hujus  caudam  uArijlotclei  hanc  red- 
dit : Cum  avia  intra Jl  perficere  nequeat , cibum  una  parti 
jn  ovo.  Viviparis  enim  cibus  in  aha  corpori t parte  para- 
tur , quod  lac  vocatur,  videlicet  in  mammis.  ^At  avibus 
ho»  idem  in  ovo  natura  conjhtuit fed  contra  quam  homi- 
nes putant , ^Alcmaou  Crotoniates  ait , non  enim  albu- 
men ovi  lac  efl,  fed  Vitellus.  Nam  cum  foetus  viviparo- 
rum , dum  matri  adhxret  (ceu  planta  terrx)  ab  ute- 
rocjus  primum  alimentum  trahat;  pod  partum  autem , 
extra  utemm  locatus , i mammis  lac  fugat , unde  adolel- 
cat.-  pullus,  utriufquc alimenti  analogon  iqovo  inve- 
nit: qu  od  nempe viviparorum  uterus  in  parente  fit;  in 
oviparis  autem  i contra,  parens  potius  in  utero  ede  di- 
cendus iit.  Ed  enim  ovum  tanquam  uterus  expofitus  & 
ablegatus , mammxque  quafi  vicaria:  in  eodem  reperi- 
untnr.  Pullus,  inquam,  in  ovo  primum  albumine  nutri- 
tur ; hoc  vero  abfumpto , vitello  podea  ( tanq  uam  /alte ) 
alitur-  Ideoque  propago  umbilicalis,  qux  albumen  adit, 
cor  fedo  eo , fatifeit  & abrumpitur  ante  partum,  nullum- 
que tandem  redigium  fui  relinquit , (cum  in  viviparorum 
fetu  umbilicus  permaneat'  (ed  evanefeit  , antequam 
venter  inferior  abdomine  clauditur.  Propago  autem  al- 
tera , qux  luteum  petit  uni  cam  ido  (circunclufo  abdo- 
mine) in  ventrem  reconditur , vidufque  inde  tenello  fue- 
tui depromitur : donec fcil icet,  firmato  rodro,  cibum 
lumcrefc  frangerepodit;  ver.triculufque  ingedumcum 
comminuere,  ac  digerere  valeat.  Quemadmodum  vi- 
viparorum foetus , lade  ex  ubere  vefeitur,  donec  denti, 
bus  indrudus  fuerit , quibus  cibaria  madicando  conterat. 
#u!loenim(ut  diximus)  vitellus  pro  lade  ed:  ovumque 
gallinaceum  (quoniam  & uteri  , & uberia  vices  fubit) 
liquore  bicolore , albumine  nempe  atque  luteo  donatur. 

Et  dirorum  quidem  liquorum  diicrimma  omnes  fa- 
tentur. Ego  veri,  ut  pridem  dixi , inovodivcrfa  quo- 
•jc  albumina  obfervavi , membrani  intcrfepiente  di- 
in&a,  quorum  exterius,  aliud  intra  fecomple<ditur; 
quemadmodum  vitellus  ab  albumine  continetur.  Eadem- 
ouccti.im  diverfe  naturxeile  monui ; quoniam  loco , 

« ambiente  membrani,  ab  invicem  didinguuntur,  quafi 
ulibuslimilitctdiveifisinfcrviant.  Ambotamannutritio- 
nisgratiiinditutafunt:  eorumque  exterius  primo  abfu- 
mitur; utpotu  in  quod , venarum  umbilicalium  (albumi- 
na adeuntium)  propagines  prius  dilaminentur ; quam  Ib 
craJfms  alterum  ; quemadmodum  exdem  albumina  prius 
adeunt,  quam  vitellum,  quem  idxc  complectuntur , & 
unde  pullus  novidime  alitur. 

Vei  bm  hac  de  re  inferius  plura  : ubi  modum  expone- 
mus , quo  foetus  viviparorum  in  utero  formentur  . iic  au- 
geantur; fimulquedcmondrabimus,  cofdetn  omnes  ex 
ovo  ortum  ducere,  dupliciquc  nutr  imento  albugineo  in 
utero  velci.  Ed  enim  eorum  alterum  tenuius , & intra 
ovum  (five  coiKeptum)  repentur ; alterum  vero  per  vala 

ISB- 


Digitized  by  Google 


De  Ovo  e 

umbilicalia  4 placent,-*  uterique cotyledonibus , emulge- 
tur. Quod  in  dido  conceptu  continetur,  colore , & con- 
fidentia , albumen  tenuius  refert ; elt  nempe  lentum  , li- 
quidum , & pellucidam , planeque  ei  iimile , quod  in  ovo 
eolhquamrntum  nominavimus,  in  quo  fretus  natat , & 
quo  demum  ore  pafcitur.  Quod  veri  fretus , vaforum 
umbilicalium  ope , ab  uteri  placenta  trahit , denfius  efl , 
&mucofum,  craltiorique  albumini  pcrfimile.  Unde  li- 
quido apparet , fretum  in  utero , non  magis  fanguine  pa- 
rentis ali,  quam  laflfentem  poffea,  aut  pullum  in  oro ; 
fcd  nutriri  materia  albuginea,  in  placenta  conco&a , ovi- 
que albori  non  abfimili. 

Nec  profeSo  utilis  minus , quam  admirabilis  ell  pro- 
videntia: divina:  contemplatio  i qua  Natura , in  gignen- 
dis , augendifque  fretibus  (eorum  quafi  rctati . veribufque 
profptciens)  alimentum  Ungulis  pratlat  idoneum  : his 
nempe  concodu  faciliorem  vi&um  accommodans.  Prout 
enim  robur,  vimque  cibos  digerendi  uberiorem  fretus 
acquirit;  ita  paritercralliuseiauriufque  alimentum  fug- 
geritur.  ldque  etiam  in  diverfo  animalium  ladeobfer- 
vareeft;  editisenim  nuper  fatibus,  lac  matri  tenuius , 
facilioriique  tranfmutitionis  contingit  ,•  temporis  au- 
tem proccflu  , viribulque  foetus  jam  audis , craHius  m- 
dies , & cafeofum  magis  evadit.  Ideoque  mulieres  mol- 
liores & dei  icatulx,  qua:  ipfre  fretus  luos  non  ladant, 
fed  alienis  uberibus  nutriendos  tradunt , male  perfedo 
eorum  faluti  confulunt  ; cum  enim  nutrices  adfcitix , 
robuftiore  plerunqne  fint  corpore  , & habitu  duriore 
prxditx,  ladiquevetiilliore,  & cafeofo  magis , crxftu- 
que proinde dithciliore,  abundent ; fitlipe,  ut  infantes 
talibus  parentibns  oriundi , lac  ejufmodi(p/xfertim  den- 
titionis tempore ) non  ferant  ; fed  cruditatibus,  ladifve 
corruptione,  feori,  fluore  alvi,  vomitu,  inteflir.orum 
torminibus,  tulli,  infulti&us  epilepticis , aliifque fimili- 
bus  malis  infeilentur. 

Quod  Fabricitu  aderit , rationibufquc  quibufdam  con- 
firmare nititur,  nempe  materiam  pulli  ex  chalazis  con- 
di fui  , idnosfuprdin  hflorid rejecimus,  iiraulqueroani- 
felium  fecimus , fubllantiam  pulli , pi  imaque  cius  ftami- 
raeffbrmari , integris  adhuc,  & immutatis  chalazia , lo- 
coque etiam  ab  iis  diverfo. 

Nec  vftumefl , ckalazar  {quas  femen  gatli  ftteundar 
rtJJtJiJJc  autumat)  vicem  Jemmirfuhre , ut  ex  iilpullu/ 
enetur.  Neque  chdloga , eoior: , Jubjhnttd  , aut  corpori/ 
proprietate,  ut  ille  voluit,  femini  ira  perjimile/ funi  a ut  fa- 
tu e f/militudmemadcb  referunt  in  ovi  eo  Sio , ut  jure  parte / 
omne/  Jpermauca/  appellatae  isrdr  procreari  * cenfendmn 
fit.  Sed  pottiiisreff/yaamrnfama  nobis  didum>  ftve  par- 
tem albuminis  tenuiorem,  liquatam &*odaniifeminis  na- 
turam referre, ejufque  vicem  fubire  oculis  credendum  cft. 

Supina  itaque  di  illa  venerandi  Senis  contemplatio: 
Cum  umverfa  animali/  fubfiantia  ex  duobus  coparibu/  in- 
terfe  valde  divcrf  /,  quinimo  contrarii r , conjlititatur ; ££c. 
Nequaquam  enim  concedimus , binos  in  ovo  liquores  re- 
pet iri, utdivcrfis  partium  generibus  nutriendis  inferviant. 
Quippe  jampridem  diximus , Cor,  pulmones , renes , lie- 
nem) jecur , mufculos , oda  . ligamenta , cxterafoue  cor- 
poris univerfi  partes , albedinem  ab  initio  induere , & ex 
urgues  apparere.  * 

Quinetiam  ex  praedifta  Fabricii  fentertia  fcqueretur , 
Cor , pulmones , jecur , lienem  & c.  nor  ede  pai  tes  fper- 
maticas , five  4 femine  oriundas ; (quod  ille  tamen  nullo 


T P U L L O.  257 

modo  concederit)  quoniam  illa  poflmodum  farguine  nu- 
triuntur, & crefcunt:  iiquidem  tx  eodem  qui!ihrtrcs 
tum  nutritur,  tum  conflat  ; cum  nutritio. fit  fubflitutio 
conlimilis  fubflantix,  ialocum  deperdit*. 

Nec  minus  illi  refponfu  arduum,  quomodo  (abfumpto 
jam  albumine  in  ovo)  partes  frigida  & albx  (nempe  li- 
gamenta, oda  , cerebrum , (pinalis  medulla &c.)  ex  vi- 
tello porro  nutriantur , & crcfcant  » cum  hic  fit  illis  ali- 
mentum non  minus  inidoneum , quam  albumen  pai  tibus 
calidis , rubris , & far.gtiineis. 

lino  veru  ex  prtefata  lententia  concludendum  foret  > 
partes  calidas  & (anguineas , pollgenitas  cfle , live  ultimo 
enafei ; carnem  fcilicet , poli  oda  ; jecur , lienem , & pul- 
mones, poli  ligamenta  & mteilina  ; frigidafque  pulli 
partes  prius  conflari  , &adolefcere,  interea  duip  albu- 
men abfuinitur;  calidas  autem  podea  gigni  , cum  vitellus 
in  earum  nutrimentum  cedit , & imminuitur '.  certumque 
edet  , non  omnes  partes  excoriem  candido  liquore  or- 
num ducere.  Hac  tamen  omnia  , oculata  experientia 
falli  redarguit. 

Addo  infuper  hujus  rei  aliud  argumentum  : filem rn 
cartilagineorum  (nempe  raja: . paitmaex,  & car.icu!*) 
ova  bicolora  funt , & vitellum  fatis  coloratum  habent ; 
cum  tamen  eorundem  pilcium  omnes  partes  (ipfa  etiam 
jecorum  parenchymata)  alba: , exlangucs , & frigida:  ap- 
pareant. Contri  autem  vidi  genusquoddam  gallinaceum) 
cujus  (latura  ampla , color  pennarum  nigricans,  caro  fan- 
guine  fatura,  jecur  rubicundius,  eorum  tamen  ova  (etiam 
toecunda)  vitellos  pallkhflimos habebant,  necplus hor- 
dei maturi  flipula  coloratos. 

Verbis  proximi  fequer.tibus  , videtur  > qua:  modi 
dixerat , retractare , cum  ait ; XJnum  autem  admirari  tum 
in  albumine  oportet j quod  , cum  nullum  Corum f angui/  jit , 
ito  tamen  natura  JangumU  propinqua  fint  , ut  inodicd 
omnino  d fanguine  Jijhnt , is  parum  abjit , quin  uterque 
hquorjbngui/  fit : quare  & exiguo  labore,  levique  ccneoBio- 
ne  injdnguinem  vertuntur.  Et  ideo  videre  ejlvcnae  CJar- 
teriarm  albumini/  ES  vitelli  membrana/  propagata/ , per - 
petu/Jdnguine  referta  r : albumen  autem  f vitellum  in Jiia 
natura  eonjijlere  , Jcd  fimu/atque  a vafi/  utraque  Jub- 
ilantia exfugitur , injdnguinem  migrare  i adeo  eorum  Jub- 
ilantia vicina  J anguini  eft. 

Cum  itaque  cci  tum  fit,  fanguinem  non  minus  in  pro- 
paginibus venarum  per  albumen  fparfis  reperiri,  quam 
in  ns qu;n  vitellum  adeunt,-  & utrunque  liquorem  fan- 
guini  adeo  vicinum  ede  , ut  facili  negotio  in  eundem 
commigrent ; quis  ( obfecro)  dubitet,  fanguinem,  & pro- 
inde partes  tpioquc  omnes  fanguineas  .albumine  pai  iter , 
ac  vitello,  nutriri  & crefcere  > 

Ille  vero  mox  parat  fubterfugium.  Quanquam  autem  , 
inquit,  bac  vera  funt , exijiunarc  tamen  oportet , hanc fub- 
jlantiam , qua  i vitello  (j  albumine  d veni/  cxfngitur,  eo 
modoejje  Jdngumem , quo  chylus  tn  mefaraies/  veni/ ; in 
quibus  ml  aliud  conjpicitur , ‘quam  fangui/  ; eum  tamen 
chylus  umbram  tantum  fangumu fufceperit,perf  ciatur  au- 
tem in  jecore:  fic  Jubjlantia  ab  albo  & luteo  exfuS* , in 
venit  jlatun  fangumu  umbram  contrahit &c.  Lito:  fub 
hac  umbra  tamen  latitans  , non  folvit  dubium  , Cur 
nempe  fanguis . partefque  fanguinem , ob  rationes  di- 
das , noi.  a-que  ab  albumine , atque  4 vitello  nutrian- 
tur. 

Sicquidcm  alTeruidct , partes  calidiores  cx  co  fitngui- 
Gg  j ce 


238  De  Ovo 

ne  (vel  alimento  in  (anguine  contento , chyloque  analo- 
go) potiiis  enutriri , qui  ex  vitello,  quetoquiexa’bumi- 
re  attrahitur ; frigidalqoe  contra , ex  eo  potita,  quem  ab 
albumine  verae  apportant , oulm  A vitello ; me  profeftb 
haud  magnopere  habuiilet  adverfarium. 

Unum  in  hac  re  eum  mali  habet ; quomodo  Icil.  (an- 
guis in  ovo  efficiatur  ,■  Cve  i quo  opihce  uterque  liquor 
In  fanguinem  mutetur , nondum exiflente  jecore?  Non 
potuit  enim  dicer*  illum  m ovo  a materno  (anguine  pro- 
fluxifle.  Ait  veropT&rc  fanguii  potui m venii , quam  in 
jecore  elehoratur , 'f coquitur , evadit  autem  0/,  cartila- 
go,caro  XJc.  in  ipfn panihut , ubi  cxaBc , coquitur , & ajfi- 
milatur.  Nec  quicquamprsterea  addit;  neque  indicat , 
i quo  coquatur , elaboletur , fiatauc  (anguis  perferus  in 
venulis  tam  albuminis  quim  vitelli,  nondum  (ut dixi) 
exiftente  jecore , aut  corporis  particula  aliqua , ‘qua:  ip- 
fum  vel  coquat,  W elaboret  Et  ctan  prita  dixerit , fri- 
gidas ex  albumine , calidas  autem  & (anguineas  ex  vitel- 
lo nutriri ; didi  immemor , hic  plani  contrarium  (latuit : 
eundem  nempe  fanguinem  in  os  > cartilaginem , carnem , 
carterafque  partes  evadere. 

Silentio  autem  praeteriit  difficultatem  maximam , & 
Medicorum  animos  non  leviter  torquentem : nimirum , 

Sodo  jecur  fit  origo  & opifex  fanguinis;  cum  hic  non 
inovoreperutor,  ante  natum  aliquod  viteus ; fed 
& ipfi  Medici  doceant , vifcerunvomnium  parenchyma- 
ta, efle  fanguinis  duntaxac  affufiones  ‘ Eftneopu»(  au- 
tor  fui  opificis  1 Si  hepatis  parenchyma  fit  ex  (anguine, 
quomodo  illud  hujus  cauda  fuerit  ? 

Similis  commatis  funt , qua;  (cernuntur : E/l , inquit , 
C5*  altu/  albumini  1 ufut , quod  vitello  fuit  fegregatum ut 
Jci/icet  in  acumine  fiztui  innatet , Ctf  ita  Jufientetur , ne 
deorfum fuopte  pondere  vermem , ai  unam  partem  inclinet, 
(J  vafa  trahuntur  ,Tumpanturque ; aJ  quod  prafiamlum , 
tenacitas  & puritas  elhkinmu  confert.  bt.mmji  invitebo 
deberet  futui , foedi  icorfum  m profundum  deficenderet , 
eum  vitelli  etiam  ruptione.  Jejunii  admodum!  Quid  enim, 
obiecro,  albuminis  punta r iuflcntando  foetui  conferti 
aut  quomodo  tenuius  albumen  facilius  eum  fullinct, 
quam  vitellus  craffior&  tcrreftrior?  vel  unde,  qua-fo , 
ni  deorfum  labatur , periculum  eft;  ciim  ovum  incuba- 
tum  femper  in  latus  decumbat,  ut  nec  adfcenlus  pulli, 
nec  defcenfus  aliquis  metuendus  fit.  Natare  quidem  non 
folnm  pullum , fed  & fimis  omnes  (dum  formantur)  cer- 
tum eft;  fit  autem  idue  in  colliquamento  a nobis  dido, 
non  in  albumine,  aut  vitello:  caufamque  ejus  rei  alibi 
diximus. 

Scribit  tctiriflotelei  (inquit)  afemdere  vitellum  ad  oh- 
tufiorem  ovi  partem , cumpuUui  concipitur , Hoc  propterea 
fit  quia  ex  chalaza  pubui  corporatur , qua  vitebo  aJhnrct  ,- 
unjr  vitebum , qui  m medio  ffi , furjum  attolli  opertet  aj 
latiorem  ovi  partem  ; ut  inihi  gignatur , uH  cavit  at  natu- 
rali! adejl  ad  pubi  falutem  perquam  neeejfaria.  At  vero 
chalaza  magis  albumini , quam  vitello  adneditur. 

Egoautemafcensusejuscaudam hanc  affero'.  Macu- 
la (1  ve  eireatricula  in  vitelli  tunica  apparens , ob  colliqua- 
mentum  fpirituofum  & innatum , dilatatur ; ampliorem- 
que  propterea  locum  requirens,  versta  obrufum  ovi  ca- 
cumen tendit  : fimiliteiquc  vitelli  & albuminis  portio 
colhquata  didenditur , & jam  coda  ac  fpiritalis  reddita , 
ca: teris  partibus  crudis  fupernatat : quemadmodum  par- 
ticulae aqiix  in  vafe  calcfadx  £ fundo  furfum  properant : 


ET  P U L E ©. 

quod  Medie»  omtiibui  compertum , qui  urinam  eradam 
ac  turbidam  aquae  ferventis  balneo  immittentes , fuperio- 
rem  ejus  partem  primi  claram  & tranfparentem  fieri  no- 
runt. Exemplo  tes  fiet  manifeflior:  Nota  feri  omnibus 
eft  machina , ad  rifum  & jocum  potius , quam  ufum  ali- 
quem comparata : nempe  in  fphira  vitrei,  aqua  limpi- 
da maximam  partem  plen4 , complures  globuli  vitrei  fo- 
lo  aSre  pleni , fummz  illius  aqua:  fupcificiei  innatant; 
eandemque  ob  levitatem , varia Timulachra  (puti  Cupi- 
dinem pharetratum  , quadrigas  Solis , Centaurum  arma- 
tum , & fimilia)  fundum  aliis  petttufa,  mutuo  adnexu  fis- 
(lentant.  Ita  pariter  oeultupubi  imedidus,  fivecolli- 
quamentum  primum,  ab  incubantis  calore,  virtuteque 
genitale  dilatatum,  ideoque  levius  fadum,  fummape- 
cit , 8c  vitellum ; (cui  adhirct ) fecum  una  attollit.  Hinc 
albumen  craflius  ei  locum  cedit , chalazaxjue  ad  ovi  late- 
ra feruntur;  quod  cicatricula  illa  in  vitelli  latere  oiira 
fita,  nunc  re&i  furfum  tendat. 

De  exterarum  Ovi  partium  utilitatibus. 

COrtex  duris &denfus  eft,  ut  liquores,  pullumqoeia 
eodem  hofpitantcs  ab  injuriis  externis  tueatur.  Fra- 
gilis tamen  eft , praxipui  parte  obtufiore , & inflante  ' 
pulli  exitu,  ni  fcilicet  hujus  exclufioni  moram  afferat 
porofum  etiam  ede , condat : dum  enim  (pradertim  re- 
cens) ar.te  ignem  coquitur , fudorem  quali  per  poros  gut- 
tatim  emittit.  Sunt  autem  hi  pori,  utiles  ad  veotilatio. 
nsrn;  utque  calor  incubantis  facilius  penetret,-  & pullus 
aCiein  extrinfeeus  attrahat;  fpirareenim  inovo  ante  par- 
tum, vocemque  edere,  certumeft;  ut  pridem  diximut 
Membrana  humoribus  continendis  ir.ferviunt;  acprou 
pterea  pari  cum  his  numero  condant.  Ideoque  & coHi- 
quamentum , quamprimum  oritur , propria  llatim  tuni-  - 
ci  vc(litur;quani  ^Arfhtcki  his  verbis  indigitatrit:  Mem- 
brana etiam,  fibrit  JiflmBa fanguineu , jam  candidum  li- 
quorum cite  undat  fkc.  Inftante  autem  jam  pulli  exitu , 
abfumptifque  albumine  & colliquamento  , membrani 
omnes  (pt  arter  eam,  qua:  vitellum  ambit)  exliccantur, 

& evanefeunt ; illa  vero , una  cum  vitello , intra  pulli  pe- 
ritonzum  retrahitur , & abdomine  occluditur.  Harum 
membranarum  du*  toti  ovocommunes  funt  ..quod  im- 
mediati fub  cortice  comprehendunt  ; reliqua:  tura  albu- 
mini , tum  vitello  t tum  colliquamento  propria: : omnes 
autem  i ie  confervatfcmi  > & diftindioni  partium , quas 
arapleduntur , inferviunt.  Communium  exterior , qu* 
cortici  adhzret.  durior  eft ; ni  ab  ipfo  patiatur  injuriam : 
interior  vero  Levis  & mollis, ni  liquores  LeJat:  pari  nem- 
pe ratione,  qua  meningpcercbnmyi  cranii  incumbent» 
afpredine tutantui*  Membrana: interiores , &propri», 
liquores  fuos(utdixi)  continent,  Acdiftiuguunt:  unde 
tenues  valdi , pellucide , & fragiles  funt. 

fair/r/v/tnagnani  quidem  laudem  & dignitatem  cha- 
lazii attribuit,  (utpote  ut  quibus  pullum  fabricari  cen- 
fuerit)  maculam  autem , five  cicatriculam , vitelli  tunicx 
adnatam,  nullius  plani  usta  effe  ftatijt,  fed  eam  duo- 
taxat  pedunculi , invitellariofive  fiiperiore  gallin*  ute- 
ro, i vitello  abrupti  vefiitium  exillimat.  Scilicet  (ex  ejus 
fenrentia) perdidum  pedunculum,  live  vafa  eum  per- 
meantia , vftellusolisn  alimentum  hauriebat eodem  ve- 
rii  jam  a gallina nonampliusemitmo , abruptoque,  ma- 
net Iblirni  prioris  conjucdiorus,  & beneficii  veftigium. 

Ego 


• Digitized  by  Google 


D 


O v 


ET  P V l L 


Ego  veri  i contra  fencio , nallum  cffe  alium  chala- 
aarum  ufum , prxter  cum , quem  dixi : nempe , ut  fint 
tanquam  poliifiui  microcojmi , 8c  connexiones  omnium 
membranarum  convolutse  invicem , & contortae , quibus 
liquores  non  modi  fuis  quique  locis  conferventur , fed 
debitam  quoque  invicem  pofitionem  retineant.  Macu- 
lam autem  jam  didam  maximi  cflc  momenti , mihi  cer- 
to conflat ; utpote  qux  principale  ovi  centrum  fit , in  quo 
calor  infitus  nidulatur , & ex  qua , ceu  fdnfilla  prima , 
anima  ipfa  accenditur  ; cujus  denique  gratia  , exteri 
omnes  liquores , eorundemque  involucra  exftruda  funt : 
quemadmodum  fupra  a nobis  didum  efl. 

Olim  quidem  exifbmavi , cum  Fabricio , cicatriculam 
kanc  efle  pedunculi  abrupti  vefligium : poflea  vero  ex 
accurata  infpedione  contrariumpdoftus  fum;  nempe  pe* 
dunculum,  a quo  vitellus  pendet , non  in  hujus  exiguum 
aliquem  locum  inferi , (quemadmodum  pomis  & prunis 
contingit)  indeque  connexionis  adhuc  Fuperefle  vefli- 
gium ; fed  eundem , antequam  vitellum  attingit , t race- 
mo in  orbem  (tubxinflarj  dilatari;  ut  vitelli  horizon- 
tera  > live  circulum  bipartientem  (non  aliter , quam  tuni- 
ca aaphibliftroldes  oculum ) ampledatur : adei , ut  pars 
fuperior  vitelli , five  hemifphserii,  qu.v  racemum  fpeetat , 
ai  pedunculi  contadu  & cohxrentia  prorfus  libera  fit  ; 
in  cujus  tamen  cupula:,  five  fcaphii  parte  fuperiore  (ali- 
quantulum autem  k latere)  dida  macula  locatur  ..Pedun- 
culi igitur  k vitello  abrupti  vefligium  dici  nullo  modo  po- 
teft  , quantum  veri  in  generatione  commodi  hxc  macula 
apportet , in  bifaria  janidudum  innotuit. 

Super  efl  modo  , ut  Fabricium  prantionflratorem , 
•limque  prxeeptorem  meum  fcquens , cavitati  r illius , in 
obtufaovipaite  > utilitates  offendam. 

IsquuJein  pluribus  verbis . cavitatis  illius  commoda, 
pro  varia  ejufdem  magnitudine,  profequitur.  Ego  veri 
paucis  agam : Aerem  intra  (e  continet , ideoque  utilis  efl 
ad  ovi  ventilationem ; ad  pulli  perfpirationem , ac  deni- 
que ad  loquelam.  Unde  cauitas  illa  primi  exigua,  mox 
major , ac  demum  maxima  cinfpicitur ; prout  nempe  va- 
liijamdidiufuspoflulaverint.  . 

Atque  hadenus  de  generatione  ovi  & pulli,  fingula- 
nunque  ovi  partium  utilitatibus , egimus : ad  cujus  nar- 
rationis exemplar,  dc  eundis  oviparorum  generibus  ju- 
dicandum efl. 

L A N G L Y. 

WiLMiLMi  Lakclt  obfervationes  fingulis  ab 
incubatione  Jicbur  fa«dx  Anno  1651  j 6,  Sr  f 7.  qux 
habentur  in  obfcrvat.  de  generat,  animal.  Scriideri , fe- 
quentia  tradunt. 

Dic  1.  Horis  viginti  quatuor  ab  incubatione  vitellus 
ad  membranam  interiorem  ovi  afeendit . & quiaobtufum 
cacumen  fit  valdi  planum , albumen  inferiorem  partem 
occupare  cogitur  1 ideoque  in  acutiori  parte  ovi  totum 
feri  continetur. 

Solemffimus Harveus affirmavit,  vitellum  verfusob- 
tufum  ovi  cacumen  adurgere  , ejufdem  partem  mediam , 
cui  macula  infixa  efl,  attolli, Sc  memhraux  cavitatem  am- 
bienti applicari.  Verum’fi,  quemadmodum  diligentem 
exploratorem  decet,  ovum  ei  fi  tu , quo  gallinae  fubja- 
cet . tenuiflet , atque  frada  tcfla  infpexiUer  , procul 
dubio  vitellum  non  cacumen , fed  fupienum  ovipartem 
verfus  afeendere  vidiflet. 


239 


Cicatricula  ovi  jam  in  medio  clarefcit,  uhi  punduns 
faliens  primum  fe  prodit,  & circumducitur  circulis  tri- 
bus aut  quatuor  I uteis , indar  eerx  liquefadx , quos  prx- 
terca albi aliquor ambiunt,  aciei»  ut  hxc  jam  lexies  ad 
minimum  excedat  magnitudinem  cicatticulx  anti  incu- 
bationem. 

Dio.  II.  Qux  primo  die  annotata  fcnt,  eodem  fert 
modo  manent,  prxterquam  quod  cicatricula  jam  valdi 
fitextenfa,  & circuli  obliterati , qui  immeditati  illam 
ambiunt,  & murati  in  fubftantiam  flavam  vitellinam  x- 
quaiem,  quam  aliquot  albi  circuli  in  circumferentia  am- 
biunt , in  quorum  centro  initium  colliquamenti  clarefcit , 
& fimbria  aut  limbo  candido  clauditur. 

Horaquadragefima  ab  incubatione  inveni  cicatricu- 
lam colliquamento  plenam , & vicellum*cerx  liquefadx 
indar , cui  quafi  unneculx  albx  indrar*  videbantur , qu* 
unbcculx  k reliquo  vitello  circulo  albo  difcerndbantur . 

Horis  deinde  quatuor  denui  aperto  ovo  1 inveni  cir- 
culum rubrum  cicatriculam  ambientem , neque  ulla  de- 
inde fex  horis  mntatio  fenfibilis  apparuit 

Inveni  hora  quadrageiima  feptima  venam  circularem 
fine  pundo  fallente , fcdmanifedbdignofcebatur,  prx- 
didam  venam  velut  i profundo  colliquamenti  emergere. 

Secundo  die  cum  dimidio  mihi  apparuire  duo  punda 
falientia,  cum  muttis  venis  per  membranam  exteniis , & 
in  ejus  circumferentia  terminantibus. 

Dic.  III.  Jam  circuli  illi,  qui  cicatriculam  ambie- 
bant, difparucre,  Sc  nil  nili  membrana  renuis  aliquot 
venis  pertexta  apparebat , fub  qua  in  tenui  liquore  conti- 
nebantur punda  falientia. 

Duobus  diebus  cum  tribus  horis  apparet  media  ardate 
pundum  faliens  nondum  rubrum  fed  flavum , ad  rubedi- 
nemteddens,  htiicadjacentdaovenarum  trunci,  quo- 
rum unus  pundo  continuatur , & deinde  invicem  com- 
municant propi  pundum  , adeo  ut  in  circulum  ab  ipfi> 
vitxexordio  fangiunem  pelli , hinc  probetur. 

Hoc  tempore  efl  annotandum  , ipfam  cicatricula» 
ejufdem  magnitudinis , cujus  erat  ante  incubationem , vi- 
deri, neque  pundum  fallens  in  illa,  neque  ex  illa  pullu- 
lare , cum  aliquando  infra  detrufa  confpiciatur. 

In  colliquamento  medio  apparet  hoc  pundum , & qu» 
duo  trunci  redi  feruntur  ad  colliquamenti  circumferen- 
tiam, unde  cum  ulterius  pergere  non  poflitrt,  in  circu- 
lum fleduntur;  quinetiam  unus  truncus  altero  inferior 
efl.  Horam  ego  truncorum  unum  venam  cavam  effe , 
alterum  arteriam  aortam,  auguror ; nam  vafa  umbilicalia 
ab  utroque  latere  propi  punctum  fiiliehs  oriuntur. 

Nebecula initio  bujusdiei  perfirdtor  confpicitur,  Sc 
venxarterixquediflinguuntnrexeo,  quod  abfciflo  uno 
truncorum  i latere  pundi  falientis  ortorum,  fanguis  non- 
dum ruber  effluat  ab  arterii , cum  illi  comes  vena  quam- 
vis quoque  abfcifTa , nihil  emittat ; hoc  ut  appareat , uter- 
que ramus  acu  adi  tenui  inflrumento  nonnunquam  ele- 
vandus. * 

Hora  quinquagefima  primi  ab  incubatione  obfervavi 
hi  genere  circulum , in  quo  omnes  venx  fecundinarum 
terminantur,  magis magifque extendi , eo  modo,  <j|io 
folent  naturaliter  omnia  corpora  i centro  recedere  in  cir- 
culari motu. 

Prxte;  illa . quxanti  tertio  die  obfervavmma , notan- 
dum , venas  vitelli  extendi  ad  dilatationem  venx  circula- 
ris atque  aliam  jam  confpici , qux  heri  nondum  confpi- 

cicba- 


240  De  Ovo- 

cubatur , quique  inter  duas  alias  oritur , & fe  verfus  ve- 
nam circularem  extendit , atque  illi  appropinquans  emit- 
tit laterales  multas ,•  attente  infuper  attendenti  appare- 
bit una  vena  alia  pallidior,  unde  fbrfan  licet  (latuere , 
pallidam  efle  venam  > qua;  colliquamentum  1'anguiisi  mi- 
num verfus  pumilum  feliens defert , aliam atteriam ; hoc 
deinde  quarto  & quinto  die  inilituta  infpedio  confirma- 
vit. 

Circuli  cicatriculam  ambientes  I ora  iexagefima  pri- 
ma non  amplius  confpiciuncur , neque  nebuculx  intra  il- 
lam conte  ntx. 

Duo  initia  vena;  circularis,  qux  quadragefimil  fepti- 
ma  hora  perfpicui  difccrnuntur  disjuncta , hora  fexage- 
fima  prima  concurrunt , & quafi  uniuntur. 

Duobus  diebu%cum  feptendecim  horis  jam  non  unum 
punitum,  fed  tria  apparet, t , ordine  pullantia , adeo  ut  ab 
uno  incipiat , & quali  media  via  pergat  ad  alia , idque  ce- 
lerrimi ; nam  quemadmodum  in  juvenili  corpore  ple- 
thorico , fi  fanguinem  venarum  digitos  verfus  deprimas , 
in  inflanti  refluentem , demto  obilaculo  vides , ita  hxc 
punita  fuum  motum  perficiunt. 

Circulus  ille,  qui  vafa  umbilicalia  ambit , obliterari 
incipit ; neque  venarum  color  efl  ruber,  fed  cx  rubro  pal- 
lidus , punita  tamen  falienria  jam  perfeiti  rubra  appa- 
rent, dcfeptendecim  horis  ab  heflerni  infpeitione  vafa 
umbilicalia  & ramulis  St  extenfione  in  longum  vald4  au- 
ita  funt , quxqnc  a latere  punitorum  emergunt , duplicia 
efle  apparet , libi  invicem  incumbentia , quemadmodum 
folent  vena;  & artem  umbilicales , prxter  has  jam  dux 
alix  venx , nempe  fupra  & infra  punita  fallentia  notan- 
tur , & nebula  futuri  corpoiis  initium  duobus  truncis  jam 
adhxrct  duabus  extremitatibus,  quarum  in  medio  craf- 
fior  ; jamque  colliquamentum  non  tam  clarum  quam 
heflerno  die  apparet , & cicatricula , qux  a latere  CX  pun- 
itis profundior  prxcedenti  infpeitione  confpiciebatur , 
nonvidetur;  neque  ulla  vafa  ad  albumen  fele  extendunt 
fed  in  membrana  vitelli  hxrent , cum  illa  enim  ab  ovo 
reparantur,  & evacuato  vitello  illxfa  huic  membranx 
iulixrent  adeo , ut  hic  dubitare  cogar , an  pull  is  ex  albu- 
mine fiat,  cum  & colliquamentum  > & punita  felientia , 
& venx , atque  corporis  rudimentum  extent , priuiquam 
vena  aliqua  ad  albumen  pertingat. 

T ertio  die  cum  dimidio,  punita  tria  falientia  notaban- 
tur , cui  arteria  accumbebat , poli  quam  materia  alba 
& clara  fita,  erat  futurx  fpinx  primordium , cujus  una 
extremitas  altera  craflior  erat , & tribus  veli  cis  diflingue- 
barur,  quarum  maxima  erat  cerebellum . media  cere- 
brum , & minima  oculus , cujus  nigredo  fele  mamfdlare 
incipiebat;  altera  extremitas  irx acutum  definebat,  & 
erat  cauda. 

A tribus  punitis  pullantibus  quatuor  venarum  trunci 
exibant,  quorum  duo  aliis  multo  majores  erant;  liisab- 
fciflis  fluebat  fenguis , fed  utfum  vena»,  an  arterix  eflent , 
dilcernere  erat  inipoflibile , quoniam  nec  impetus , nec 
pulfus  dignofeebatur. 

Vas,  quod fpinali medullxfubflerni diximus,  arteria 
erat , extra&o  enim  pullo  ultra  dimidiam  horam  pulfen- 
tem  vidimus , adeo  ut  mutuo  quafi  nutu  inter  illam  atque 
punita  falientia  per  vices  pulfaretur ; & quv)  magis  quie- 
ti, aut  morti  appropinquabant , eo  magis  illorum  color 
purpureus  c.anefcebai , ulla  tamen  [anguinis  guttula  pe- 
rcunte  aut  ciilucntc. 


; t Pullo, 

In  ovo  tertio  die  aperro  aliquando  mihi  videre  conti- 
git duas  cicatriculas,  quarum  una  erat  in  confinio  venx 
circularis. 

In  ovis  infeeeundis  fermentatio  prxternaturalis  fit  bul- 
lx  enim  tertio  die  vitello  incumbunt,  quaii  :l  conquaf- 
fationeortx;  idem  obfervavi  cum  vena  circulari  quafi  4 
multis  pun&is  facta  fine  veiligio  cicatriculx , aut  puncti 
Tabentis. 

the  1 V.  Cif  V.  jam  prxter  punfta  falientia  , pulli  pri- 
mordia confindebantur,  nempe  cor  cum  auriculis,  & 
arteria  peraorfum  decurrens  appenfa;  cerebrum  trcbss 
veficubs  a cerebello  feperatum  , & (pinalis  medulla , & 
oculi. 

Quartodiecum  dimidio  prxcedentia  omnia  confpe- 
clioia etant , fedaiiiiitodiecumdimidiopullus  jamcol- 
liquamcnto  innatabat , ctijus  membrana  non  rumpeba- 
tur . quamvis  pulluscum  illa  extra  ovum  tolleretur : jara 
cerebellum  apparebat,  & veficulas  rres  cerebrum  con- 
ilituentes  intelleximus  mutari  in  dextram  iimiiiramque 
cerebri  partem , fi  os. 

In  fpinali  medulla  jam  vertebrx  difl inguebantur ; cor 
cum  auriculis,  fine  remotione  ullarum  partium  , foris 
confpiciebatur,  jamque  alarum  & pedum  primordia  pul- 
lulabant , & confufa  quidam  vilcemm  rudimenta  in  ab- 
domine dignofeebantur. 

Die  VI.  Omnia  dillinfliora  etant,  & colliquamen- 
tumjamfibifoveaminvitcHlocomparaver.it,  tam  loli- 
da  membrana  munitum , ut  fe  a vitello  feparari  line  ru- 
ptura pateretur*. 

Albumen  intia  vitellum  in  acutum  ovi  angulum  de- 
trufum  admodum  vilcolum  apparet  intetiorque  ovi 
membrana  nulli  membranarum  adlixrer.  * 

Ovi  cavitas vald4 ampliati 

Prartcr  partes  quarto  die  confpicuas , apparebant  in- 
tcilina,  ventriculus, flivum hepar,  & oris  fifliira  non- 
dum roilro  munita.  * 

Lutea  vafa  nondum  inveniuntur. 

Rollrum  jam  formari  incipit , qubque  magis  oculi 
crelcunt  ei  magis  ad  fe  invicem  accedentes  illud  attol- 
lunt , fifluraori»iuhilomi  uis  apparente. 

Die  VII.  Cunfla  mirum  in  modum  auflaHarius&di- 
(linftius  fe  exhibebart ; prxter  cetera  colliquamertum 
vak!4  auflum  erat . fic  pullus  in  eo  diu  hac  atque  illae  flu- 
itabat , & fovex  fux  formam  pro  corporis litu  mutabat , 
adeo  ut  hinc  innotefcctct , foveam  hanc  i fceto  formari. 

Ltuea  vafa  jam  primum  fefe prodidere,  quibus  multx 
venulx  intexti  erant. 

Vitellus  liquidus,  la&is  inilar,  album  fpilfius  fiebat, 
fed  minus  ; utrumque  proprias  venas  & membranam 
habet. 

Rollrum  jain  penitus  formatam  cernitur. 

Membranx  & vitellus , nec  non  albumen,  magis  quam 
pullfls  immutantur,  nam  vitellus  albefeens  jamla&isin- 
ilar  fluidus  eil,  Scflavedoejus,  cerx  aut  butyri  liquefo- 
fli  inilar , illi  innatat ; albumen  contra  vifcidiusefl  tiavef- 
citque  adeb , ut  album  in  vitellum , & vitellus  in  albumi- 
nis naturam  propemodum  degeperafle  videatur. 

Vitellus  jam  membrana  lua  poil  effufionem  contine- 
tur. led  albumen  nondum  , & venx  flavefeentes  jam 
primum  apparent , quibus  hinc  inde  rubedinis  litura  in- 
fperfxfunt,  inilar  minimarum  venularum , qux  majori- 
bus truncis  nos  adhxrent. 


* 


Digitized  by  Google 


De  Ovo  e 

Pullas  interim  colliq  tumento  fmgults  diebus  incref- 
centi  innatat , atque  fortiter  calcitrat , omnibus  jam  par- 
tibus confpicuus , ade6  ut  pedum  digiti  appareant. 

Omnia  |am  vifcera  , quafi  vitro  inciufa  edent,  fub 
membrani  deliteTcunt. 

Dic  V 1 I I.  Omnia  nunc  magis  magifque  perficiun- 
tur , & llerni  exordium  inllar  linea:  alb.e  fe  manifellat , 
cor  ha&enus  extra  confpicitur  fub  tranlgarente  mem- 
brana. 

Membrana  jam  vitellum  continet , fed  venar  nondnm 
fundum  ejus  attingunt,  ideoque  albicat  eo  toco. 

Album  adhuc  in  orbem  cflufum  proprii  membrana 
excedit. 

Vafa  lutea  jam  augentur , & multiplicantur , album- 
que apparet  flavum. 

Cerebrum  coagulatum  fcfe  oflert. 

Palpebrarum  ii.itia  coiilpiciur.tur. 

Dic  IX.  1’rxter  illa  heri  obfervata*  nihil  reperitur» 
nifi  illud  pun&um  viride  circa  pylorum , nondum  appa- 
rente bile  in  veficuli. 

Jam  fetus  perfc&us  eft , cblliquamento  innatat : vifce- 
ra  vitalia  adhuc  obfcuiA  foras  confpiciuntur , crafsa  quafi 
nebula  teda,  itfiSujus  medio  alba  linea,  foturi  odis  pe- 
ftoralis  initium , confpicitur. 

Qux  abdomine  continentur,  non  nifieo  aperto  con- 
fpicere  licet. 

Membrana  albuminis  , qux  totum  conceptum  com- 
prehendit, in  acuto  ovi  cacumine  tenera  valde  eft,  adeo 
ut,  quamvis  circumfpcciA  4 communibus  ovi  mcmbrP 
nis  eam  fopares , rumpatur,  ubi  in  orbem  effoedas. 

A vitelli  tunica  jam  vafa  lutea  in  vitellum  emittuntur 
fed  nondum  contorta  in  fine , & , ubi  albumen  appropin- 
quat, candicat  & opaca  vifitur;  vitellus  huic  (imai&A 
jungitur,  ut  fine  laceratione  invicem  feparari  non  poflint. 
Color  nec  non  confidentia  eodem,  quofeptimo  die , mo- 
do obfervantur. 

Cbalazx  fuperfunt. 

Die  X.  Pullus  jam  plumarum  primordia  habet. 

Oculi  palpebris  clauduntur. 

Vitellus  atque  albumen  fuis  membranis  firmiter  inclu- 
duntur. 

Vafa  lutea  multa  confpiciuntur,  cum  venulis  implicita. 

Cor  rubefeit , ejusque  venula:  confpiciuntur. 

Veficula  felle  turgida  eft. 

Pundum  viride  pyloro  accumbit. 

Linea  alba  in  medio  pedoris  jam  nubentis  m teda  eft , 
& cor  non  nifi  aperto  pedore  cernitur  , adeo  ut  jani 
omnia  vifcera  locis  propriis  inciufa  fint  , prxterquam 
quod  intefti  na  extra  abdomen  propendeant. 

Arteria  a venis  nunc  manifcftA  diftinguitur , non  tan- 
tiim  pulfu,  fed  & colore,  nam  arteria  ma$s,  qu4m  vena , 
purpurea  eft  : Clarii  limi  quoque  cernuntur  anallomo- 
les,  & venarum  communicationes  in  vitelli  membrana, 
quam  Ii  eo  loco , quo  pullo  proxima  eft , aut  vena:  im- 
plantantur , aperias  .conjundionem  vitellicumalbuhriec 
mediante  utnufque  propria  membrana  videbis , &cha- 
Iazas  in  utriufque  confinio. 

Intorta  illa  vafa  lutea  jam  venulis  accrefcunt , adeo  ut 
innumerabilia  punda  rubra  cum  luteis  mifta  dignofeere 
facile  fir. 

Vitellus,  cer.eliquefad.T,  aut  butyri  inftar  innatat  li- 
quori abo  live  fcfteo. 


t Pullo.  241 

Pullus  perfedusefts  & palpebra: 'apparere  incipiunt; 
nec  non  punda  nigra  ex  capite  pullulant , plumarunt 
initia. 

Pundum  viride  apparet  quoque. 

Dic  X I.  Oculi  palpebris  fci  A integuntur. 

Albumen  valdA  abmmitur , fed  chalazx  reftant. 

Viginti  lex  horis  corculum  impofitum  manui  4 ca- 
lore quafi  revivifeens  denuh  , quotiefeunque  libitum 
eft  , pulfat , fed  primis  odo  aut  decem  horis  non  io-, 
Ihm  auricufe , fed  Sc  cor  ipfum , aft  poftea  tantum  au- 
ricufe  , ut  plurimum  ordinato  motu  4 dextra  inci- 
piente , aliquando  inverfo  ordine  4 finiftra  incipiebat 
motus  ,■  fed  fequenti  die  idem  tfcntanei  non  fucceflit , nifi 
quatuorautquinque  horis  ab  lUtilione , & deinde  nun- 
quam. 

Die  XII.  Oculi  jam  Sauduntur , & pullu^hoc  die 
molem pracedentis diei femel excedebat;  adeh  augetur 
hoc  tempore  pullus ; qui  jam  plumas  propriis  coloribus 
cogrofcibiles  habet. 

Die  X l"l  I.  Nihil  animadverfiora dignum  immuta- 
tur, & pullus  jam  lingulis  diebus  magis,  quim  decem 
primis  diebus  fimul  fumtis,  augetur. 

Vitelli  fovea  , qua  albumini  conjungitur  , augufta- 
tur. 

Dic  XI K Pultas  eodem  modo  augetur , & jam  al- 
bumen non  nifi  rotunda  cicatricula  jungitur  vitello , in 
quam  cicatriculam  multa:  venx  albi , tanquam  in  cen- 
trum , a circumferentia  terminantur.  • 

Aliquid  excrementi  albi  inter  membranas  erat. 

Colliquamentum  non  minus  qu4m  ipfe  pullus  auge- 
tur , adeo  ut  jam  majon  quantitate  , quam  unquam  , 
conlpiciatur , fed  albuminis  plus  qu4m  media  pars  con- 
fumta  eft. 

Dic  XV.  Jam  albumen  parvam  nucem  mofchatam, 
aut  avellanam  non  fuperat  , & colliquamentum  nun- 
quam copiofms  confpicitur. 

Chalazx  videntur  adhuc  fuperefle,  & albumen  non 
nifi  tenui  pedunculo  vitello  ad  luerer. 

Pui  ituni  viride  ventriculo . ut  antA,  continetur. 

Intelbna  continentur  illa  membrana  , qua  poft  bi- 
duum abdomini  cum  parte  vitelli  includuntur. 

Heliquafe  habent,  ut  prxcedenti  infpe&ione.  * 

Dic  XIX.  Tum  vitellus  magna  parte  abdomineab- 
fconditur,  infra  ventriculum  fpinx  incumbens  nfa  lu- 
tea multa  apparent , & numerum  arteriarum  longA  ex- 
cedunt, qux  cum  temporis  paucae  atque  cxigiixfunt, 
fed  manifefto  cum  vafis  luteis  junguntur,  & ubicunque 
capillefcunt , vitellus  illis  quaG  adhxrens  incraficfcit, 
quali  fpiritus  Nitri  a ffoluseflet,  adeh  ut  hic  liqutdb  ap- 
pareat, arterias  fermentum  in  vitellum  emittere,  nam 
ubicunqueillxnonpertinguflt,  vitellus  multo  liquidior 
eft,  quam  antA.  • 

Communis  membrana  jamvaldAcraflaevafit,  &qua- 
fi  duabusaufta , nempe  albuminis&  colliquamenti , qua- 
rum ne  veftigia  animadvertuntur , crafla  quoque  materia 
alba  jam  inter  communem  membranam  & pullum  re- 
peritur , trrreftrior  albuminis  pars , qux  pro  excremen- 
tis pulli  fallo  haberur  ab  Harveo  Excrc.  z t.  ego  potius 
albuminis,  aut  chalazarum  reliquias  eflecenfeo ; decimo 
quinto  die  albumine  for  A abfumto,  lenta  & alba  materia 
funiculi  inftar  apparet , qux  per  pedunculum , quo  hoc 
tempore  vitello  ncftiturtranlire  neqr.it,  idchqueegoil- 
Hh  lam 


242  De  Ovo 

bm  fapra  virellum  confumpto  vitallo  relinqui  conjicio. 
Et  quod  H arvius  vult , in  inteftinis  fimilem  materium 
contineri , A vero  abludit , viridefcit  enim  tum  temporis , 
qui  in  inteftinis  hirct  litimor.  Nonefle  excrementa  pul- 
li deinde  apparet , quia  non  intra  colhqonmenti  tunicam 
reperiuntur,  fed  intra  chorion,  & membranam  vitelli. 
Continetur  infuper  aliquando  huic  humori  pars  haud  ab- 
fimilis  in  vitelli  membrana,  quo  loco  ab  invicem  repa- 
rantur. 

Vitellus  jam  membrana  altera  continetur,  nuae  antea 
non  confpicitur  , cum  intcftina  nunc  intra  abdomen, 
nunc  extra  jaceant,  qua:  quali  abdominis  produdio  eft 
feu  dilatatio,  illa  enim  fenlun  corrugefcente,  vitellus  tan- 
dem abdomini  includitu*  & abdomen  ea  occlud  i cur. 

Vaforum  qua:  vitello  continentur  > unum  eft  vena,  & 
In  hepata  terminatur , alterurArtcria , & aorta:  implan- 
tatur  propi  cor.  Hac  arteria  ab  aorti  verfus  hepar  ten- 
dens per  ruefenterium  ad  umbilicum  fertur,  mefenterio 
interim  multos  ramulos  impertiens.  p 

Hepar  eft  luteqpi,  adeo  ut  a luteo  vitelli  colore  nil 
quidquam  differat. 

Pundum  viride  jam  in  ventriculi  cavitate  juxta  pylo- 
rum invenitur. 

Pulmones  tum  primiim  rubent , cor  quoque. 

Ventriculus  valdi  magnus  eft , £cdfctiifto  plenus , ejus 
mufculi  rubefeere  incipiunt  tum  demum. 

Pipit  jam  pullus , & oculos  aperit ; freqoentius  tamen 
& per  fedius  li.ee  omnia  apparent  fiuntque  vigelimo  die  , 
quo  refla  multo  fit  fragilior. 

Vena:,  que  per  communem  membranam  difleminan- 
tur,  nondum  obliterantur , fed  fanguine  more  folito  mi- 
cant , & arteria:  pullant. 

Dic  XXL  Excluduntur  hoc  tempore  , & intra  te- 
flam  calcitrantes , & pipientes  audiuntur  pulli , & fi  ape- 
riatur, roflro  membranas  aperientes  & mordentes  inve- 
nies. 

Veni  tum  dui  umbilicales  fupra  hepar  venis  inferun- 
tur, arterii  lumbaribus  truncis  uniuntur. 

Vitellus  abdomine  conaoenir,  magnitudine  juglan- 
dis, & jam  viridefcit. 

Hepar  flavum  eft , fed  non  tam  luteum  quam  vigefi- 
moftfe. 

Inteflina  crafla  &,  imprimis  Redum , viridibus excre' 
mentis  diflenduntur. 

Ventriculus  tenuiori  fchiito  evacuatus  eft  , & crafla 
materia  coagulata  a pundo  viridi  maculata  invenitur. 

. JDe  mtmb  tabis  Ovi  cum  fullo. 

OVi  cum  pullo  quinque  funt  membranae,  duat  com- 
munes, reliqua:  proprfe:.  Communes  funt  mem- 
brani ovi  qui  vitellum  cum a]j>uinine  ambiunt,  atque 
amplexu  fuo  continent ; H arum  externa  tefti  arjhiret , 
altera  conceptui , ad  cujus  figuram  atque  magnitudinem 
contrahitur , corrugaturque- 

Reliqui  membranae  aut  pullum,  aut  vitellum,  aut 
utrumqu*  continent  : Quae  pullum  immediati  ambit , 
colliquainenO  dici  poteft , quia  ea  capitur ; eft  admo- 
dum perfpicua , & clara , atque  debilis : paucas  accipit 
venas , qua:  non  nili  poft  aliquot  dkrum.incubationem 
Confpiciuutur. 

Altera  membrana,  qui  vitelli  eft  propria,  fcnfim  in- 


E T P U L E O. 

crafleflit , & ad  venae  circularis  extenfionem , autpropa- 
gationem  roboratur ; venifque  ditatur,  quarum  una  eft 
vena,  altera  arteria;  in  hac  femper  fangnis ad  comple- 
mentum incubationis  rubet , in  illa  pallidior  confpicitur, 

& feptimo  die  flavo  humore  replentur  -ramuli  , qui  in 
gyrum  implicati  , multis  locis  capillares  arterias  exci- 
piunt. Huicadiuerentchalazse  cum  cicatricula , S:  vena 
circulari- 

Tertia  membrana  Chorion  dici  meretur,  rocumque 
conceptum , i.  e,  pullum , vitellum  cum  albumine , am- 
pleditur , orrtmum  crailiihma , cum  vena  circulari  pari 
paflu  procedit , donec  illa  vitelli  ventrem  fuperavit , & 
fenfim  anguftatur  , tum  enim  illam  relinquens  albumen 
cum  vitello  compleditur.  Per  illam  fparguncur  vena  at- 
que arteria.  , 

De  CicatricuU. 

/'"i  Icatricula  ad' tertii  ufque  diei  finem  femper  confpi- 
Vacitur,  nuncalatcrepundifalients.nancitifra,  ali- 
quando fupra , ade6  ut  neque  membrani  pars  fit  dicen- 
da, neque  illiadnata,  fcdtadtum  adhaerens , Im6  oper- 
culum fovea: , qmcolliquamenti  materiam  continet:  ad 
quartum  enim  diem,  quoufque  ricatrrcula  obfervatur, 
fovea  non  alia  membrana  clauditur ; ablato  enim  chorio 
tum  adhuc  vitelli  membrani  colurerts  fovea  patet , ali- 
ter quam  quarto  die , cum  fovea  hic  propria  membrana 
undique  clauditur , chorium  a vitello  eftfcparatum , & 
wtellus  propria  membrana  tedus.  Quarto  oie  cicatricu- 
■ ne  minima  nota  fupereft.  Et  ut  conflet,  an  hic  fovea 
fit  cavitas  in  vitello  anti  incubationem  extan»  , pullus 
cum  membrana  vitello  alicui  imponendus , quo  fine  ru- 
ptura periculo  eximi  poteft  ; fi  enim  nonefl  cavitas  an- 
ti  formata , fed  A pondere  pulli  fada , procul  dabio  omni 
vitello  impofitus  impiem  formam  pondere  faciet : fed 
nbn  efle  foveam  certum  eft , verilm  materia  illa  cicatri- 
cula contenta , inter  duas  vitelli  membrana»  , propria 
membrana  involuta  jacet. 

Cicatricula  femper  vitelli  partem  fuperiorem  obtinet , 

& quafi  innatat  illi , undecirculusifteclarus,  quo  cingi- 
tur , fubfident  enim  graviora  magifque  compada  & lo- 
cum liquidioribus  & levioribus  cedunt.  Alna  quoque 
illa  fubflantia , qna  cicatricula  conftat , lymphre  huic  per- 
mifcetur,  adeo  ut  quamvis  lympha  craflior,  reliqua  vi- 
telli fubftant  ia  tamen  tenuior  cenfenda ; & quemadmo- 
dum plumbum  & aurum  attenuatum  atque  extenfum 
propter  magnam  fupcrficiem  atqui  incumbit,  compa- 
dum  vero  fundum  petit , fic  alba  haec  fubftantia  ly  mphi 
tenuiori  innatat. 

Quadruplicem  fitum  obfervare  licer,  quorum  duo  an- 
ti incubationem  tantum  confiderandi  funt,  reliqui  du- 
rante ea.  Qui  confpicftmtur  antA  incubationem  , non 
femper  fefe  eodem  modo  habent , fi  enim  reponatur  die- 
bus aliquot  eodem  fitu,  vitellus  ad  inferiorem  tefti  par- 
tem, cui  ovum  incumbit , defeendi  propria  gravitate , at- 
que albumen  in  ejus  locum  afeendit , quod  quamvis , fi 
totum  ponderetur  ; vitellum  femel  fuperet , tamen  illi 
parte  qua  i vitello  premitur , cedere  cogitur , quia  jun- 
dis  viribus  vitelli  partes  membraniconclufi  in  illam  gra-  . 
vitatis  vim  exercent  , idebque  cicatricula  cum  vitello 
defeendit,  atque  in  requietisovis  fitum  mutat  Alter  fi- 
tus  antA  incubationem  notandus  eft  , quod  cicatricula 
femper  fuperiorem  vitelli  partem  obtmek  , manifeflo 

* indicio, 


Digitized  by  Google 


TT* 


• 

De  O vo  e 

indicio , ei  parte  effe  leviorem , ita  ut , quocunque  mo- 
do ovum  convertas  in  circulum,  fcmpcr  cicatricula  fu- 
periorem  partem  occupat , & oculis  obvertitur,  quod 
in  ovo  nondum  tefta  involuto  optime  obfervatur , quan- 
do pe*  membranam  confpici  poteft',  ut  in  ovis  obferva- 
tur, qu® ex  racemo  deciderunt  in  uterum,  ubi  vitellus 
albumine  invertitur,  & terta  nondum  duritiem  acquifi- 
rit,  &efttranfparens,  tum  enim  in  orbem  (enfimdu- 
rturq  clari  obfervare  licet , quomodo  cicatricula  ad  cir- 
cumvolutionem locum  mutet , & fcmpcr  eminentiorem 
retineat. 

Sin‘hujus  fitum  obfcrvemus  incubationis  tempore,  du- 
plex mutatio  occurret : unus  (fitur)  quoad  altitudinem, 
ratione  terta:,  alter  ratione  membrani  vitelli.  Prior  con- 
fpicitur  inter  vigefimam , & v infimam  quartam  incuba- 
tionis horam,  cum  vitellus  cum  cicatricula  meditullium 
albuminis  excedens , ad  fuperiorem  terti  partem  appel- 
lit, &,  contraquam  invetuflisfolet,  aioumen infra fc 
defeendere  cogit.  Sed  pollquam  eo  delatus  eft  vitellus, 
procedente  colliquationc , cicatricula  4 vi  terli  membra- 
na folvitur , atque  fub , fupra , aut  a latere  punrti  falicntis 
confpicitur , extra  confuetum  locum. 

Cicatricula  fcmper  obfcura  St  lumini  impervia  eft , 
idedque  humori  cuidam  claro , cui  illa  videtur  innatare, 
claritas  illa  attribuenda,  quam  in  unoquamaltcroovo 
longi  clariorem  invenire  licet,  & crebra  infpertione  tan- 
dem obfcrvavi , ia  ovis  infecundis  claritatem  hanc  ap- 
erte, etiam  poft  aliquot  dierum  incubationem,  quin  etiam 
cicatricula  ipla  mult6  minor,  & omni  fulgore  dertituta 
eft,  quancumquc  fulgor  catarrhafti  inveterati  a non- 
dum confirmati  fulgore  differt , tanta  feti  in  cicatricula 
obfervatur  fulgoris  differentia. 

Tertio  tandem  obferv3tionum  anno  , nempe  1657. 
certior  fartus  fum , cicatriculam  efle  cavitatem  inter  duas 
vitelli  membranas  fitam , in  qua  liquor  tenuis  contine- 
tur, qui  dariflimi  lymphiinftaralbd  fubftantia  qua  ci- 
catricula eft  foris  conlpicua,  continetur;  Aded  ut  pulli 
generatio  non  aliter , quam  aliorum  animalium  ex  liquo- 
re clarillimo  exordium  capiat , & quamvis  ante  incuba- 
tionem vix  dHlinrti  conlpiciatur  ha-c  fovea,  primo  in- 
cubationis tamen  dic,  fi  membrana  exterior  auferatur , 
fc  confpiciendam  diflmrti  exhibet , & fecundo  clarius , 
prxfertim  fi  incisa  vitelli  membrana  vitellus  diffluat,  fe- 
cum enim  ptidirtam  foveam  defert , quemadmodum 
flumine  defertur  aliquod  corpus  J1H  innatans.  Quod  fi 
hoc  tertio  demum  dicinftituarur,  jam  punrtum Talier.s 
membranis  adlm  ebit,  dum  fovea  hic  una  cum  Aelio 
alio  deferatur. 

Anno  1656.  18,  die  Maji  vidi  vitellum  cicatricula  ca- 
rentem. 

a 

De  rena  Circulari. 

VKni  circularis  duplex  eft  origo ; nempe  ex  profun- 
ditate  colliquamenti  emergentes  una  dextrorfum, 
alia  finiftrorfum  abit , atque  ita  circulum  conficiunt,  in 
quocirculatio  (anguinis  perficitur  Sinti  venarym  umbi- 
licalium produftionem , ideoque  fexagefima  prima  hori 
incubationis  conbinantur,  quo  tempore  vafa  umbilicalia 
ab  uttoque  latere  punrti  falicntis  confpiduntur  , in  qui- 
buscum  (anguis circulari  incipit,  in  vena  circulari  defi- 
nit , quapnobrem  eo  tempore  non  augetur , rtfi  cireulari- 


T P V L L O.  243 

ter.  Et  cxicmadmodum  inobtufo  vitelli  cacumine  circa 
cicatriculam  oculis  primum  fefe  offert , ita  demum  in 
acuto  definit , &quafi  annihilatur;  adeo  ut , pollquam 
vitelli  craflitiem  fuperavit  fenfim  angurtior  fiat,  huic  4 la- 
tere accumbunt  > & quafi  adbirent  clialazi , qui  4 ven4 
circulari  in  angurtum  coguntur , /andemqoe  abquando 
uniuntur,  aliquando  decimo  fexto  aut  decimo  fcptimo  die 
altera  4 vitello abfcedjt , & decimo  ortavo  utraque  te- 
rtacci  duritiei  invenitur  inter  Chorion  & vitellum.  Con- 
flat itaque  ehalazas  poft  quartum  aut  quintum  diem « 
veni  circulari  in  acutum  ovi  cacumen  detrudi  , 8t  quem- 
admodum primisdtebusdiflocantur  ab  intumefeentia  vi- 
telli, fic  poftrcmis  4 veni,  circulari , itvquam  tum  tem- 
poris major  pars  venarum  per  vitelli  membranam  difi- 
currentium  definit. 

Vena  circularis  emiflis  per  vitellum  vafis  umbilicali- 
bus, fingulis diebus  fenfibiliter  attenuatur,  quia  ven* 
cavi  orificium,  per  quod  fartguis  intrabat  cx  colliqua- 
mcnro , a nubecula  futuri  fetus  obturatur,  & fanguis  per 
vafa  lateralia  aut  umbilicalia  cavam  deinde  ingreditur, 
ideoque  extenditur , & ad  caudam  nubeculi  pertingit. 

SCRADERI. 

SCradeaus  ipfc  qui  notavit  anno  1667.  menfe 
April.  Hicfunt. 

Oie  1 Elapfis  viginti  quatuor  ab  incubatione  horis, 
ovum  incubanti  gallini  furreptum  grato  tepore  erat  per- 
fufum,  feu potiuscalore  (fecundum  Chemicorum  I*/S- 
C««u)  gradus  inter  primum  & fecundum  medii , qualis 
fcilicet  vivificationi , i.  e.  (juiefcentis  intra  cicatriculam 
machiiiuli  agitationi  fufficit ; neque  enim  quivis  calor 
delicatiffimo  nuic  operi  eft  conveniens,  fient  apparet  i 
furnis  rEgyptiis  , ob  neglertum  ignis  moderamen  ova 
non  pauca  corrumpentibus.  , 

Cavitas obtufe partis,  quieft  inter  corticis  &aibu- 
mims  membranas , in  majorem  peripheriam  dilatata. 

Vitellus,  tunicis  differtis , ^paruit verfus cavitatem 
nonnihil  elevatus , ita  ut  macula  eidem  infculpta,  qui 
pribsa  latereosi  confiftebat,  nunc  fub  foveoli Chala- 
zi  vero  acutum  & obtufum  antea  refpicientes , jam  pro- 
pter converfum  vitellum  circa  latera  cohfpicerentur. 

Macula , qui  anti  incubationem  nil  nifi  punrtum  fub* 
cineritii  coloris  eft , albicante  circello  cinrtum , jam  ma- 
gis erat  prominula  , Punrtum  cineritium  coarrtatutn 
in  centro  fui  aliud  punrtum  album  continens , in  cir- 
culum degeneraverat  ; albicansillecircellus  latior  fartus 
limbo  candidifiimocireritium  complqftebatur , hoscir- 
cumdab.,ralius& poliremus,  halouis inftar , ex  vitello 
fub  tunica  fua  aliquantulum  fofo.  Sic  macula  gyris  fuis 
oculi  imaginem  induerat-  » 

Ab  utroque  hujus  oculi  latere  micabat  punrtum  fan- 
gnfneum : alterum  majus  erat  & maculi  propius , alte- 
rum murus  & 4 macula  remotius. 

Supra  punrtum  minus  hirebac  macula  oblonga,  irre- 
gularis, 4 colliquato  vitello,  cui  vicina  erat  alia  ejus- 
dem naturi,  fed  minor. 

In  albumine  nullam  mutationem  vidimus. 

Die  11.  Cavitas  amplior. 

Albumen  paufo  tenuius. 

Maculi  punrtum  figuram  oblongam  acceperat. 
Viiellus  totus  erat  fluidior. 

Hh  x In 


Digitized  by  Google 


244  D e Ovo 

In  Chalazis  nihil  mutatum. 

Circuli  plani  erane  eo  n fu  fi , fed  adhuc  aliquo  modo 
prominentes. 

Pun&a  fanguinea  pridie  obfervata  hodie  non  compa- 
rebant. 

Tunica  vitelli  ob  rarefaffionem  contenti  valdi  tene- 
ra deimprovifo  nimjtebatur , & ulteriorem  in  hoc  ovo 
tnquilitionem  prohibebat ; aliud  itaque  aperuimus , in 
quo  ‘ • 

Circulos  nonnihil  diflin&iores , latiores  > valili  tamen 
irregulares  deprehendimus. 

Macula  non  hrerebat  amplius  fub  media  cavitate,  fed 
decliviorem  fitum  obtinebat. 

MacuLt  meditullium  fedulb  infpicientibus  apparuere 
tria  diverfa  panda , feri  indar  vcficularum  crydallina 
lympha  repletarum. 

Vitellus  inrequaliter  fufus,  nec  ubique  a*que  fluidus , 
pailira  enim  cernebantur  in  ipforaaculre,  ob  tranfparcn- 
tes  tenuiores  ejufdcm  particulas. 

Dic  111.  Cavitatis  amplitudo  admodum  increvit. 

Vitellum  eidem  proximi  fub jacebat. 

Remota  albuminis  tunica,  in  extremo  cavitatis  idius 
limbo  fefe  offerebat  Punitum  feliens  i duobus  putidu- 
lis efformatum , in  quorum  motu  fydule  & diqjlole  al- 
ternis vicibus  obfervari  poterant. 

Circa  ittud  pundnm  animadvertimus  album  quiddam  , 
figuri  propemodum  circulari , & ab  uno  laterelongius 
protenfutn,  ac  nonnihil  convolutum , in  cujus  medio  agi- 
tabatur mica  idbxc  fanguinea,  a qua  plurimre  vaforum 
rubentium  fibrre  exortre  ab  omni  parte  in  infinitas  pro- 
pagines divaricabantur  x quarum  extremitates  claude- 
bat circulus  rubicundus , itidem  ad  vafa  referendus. 

Podqoam  per  hoculam  falierat  pondum , deficiebat 
quafi  exanime , fepar.avimus  igitur  illud  cum  adjacente 
alboconiufculoa  vitello,  quando  fcorfim  pullum  refe- 
rebat , in  fe  complicatum  pellucidum , in  quo  per  microf- 
copium  plurima  punda  confpeximus , alia  aliis  clariora  ; 
qure  heterogeneam  illj^js  molceula:  conditutiooem  ar- 
guebant. 

Chalazrepriftinam  fpeciem  condanter  fervant- 

Die  iy.  Cavitas  haud  definit  magis  magilque  dilatari 

Motus  falientium  auricularum  erat  aliquo  modo  lan- 
guidior, atque  ille,  quem  heri  obfervabamus. 

Particulam  idam  inquietam  accutati  examinantibus 
patuit,  eandem  condare  non  i duabus  folum  auriculis , 
' fed  & his  annexo  corculo. 

Vafe  (ovi  forti  vitio)  erant  pauciora,  demagis  in  or- 
dinata. 

Corpufculum  fretus  erat  indar  vermis  in  fefe  contor- 
ti , in  cujus  medio  agitabatur  particula  illa  fanguinea  mo- 
bilis. 

Juxta  fpiruan  dorfi  inflexam  vena:  fenguinere  qjajuf- 
rulx&  fetis  amplx  (quas  pro  majoribus  truncis  mento 
habebamus ) decurrebant. 

Capitis  rudimentum  oculis  jam  manifefli  itidrudum  , 
infigniter  ptomiuentibus , adeo  ut  pupillam  cum  iride  in 
ipfis  clariflimi  licuerit  obfervare. 

Vitellus  & albumen  penitus  colliquata. 

In  extima  parte  fpinre  quaedam  appendicula  caudxfi- 
milis  fefe  offerebat,  colore  nigricante  i futuri  uropygi i 
rudimentum  judicavimus. 

Motus  cordis  minus  vividus,  vix  ad  bora  femiffem  du- 


ET  P U t L O. 

rabat,  &,  definente  paulatim  pulfu , vena  major  juxta 
dorfi  fpinam  decurrens , fenfim  purpureo  colore  exuta , 
pallore  diffundebatur , quali  fapguine  calla , ob  languo- 
remmorientis  corculi  quod  digiti  calore  refeidum  pro- 
tinus revivifeebat  ; quando  dillindfd  duarum  auricula- 
rum fydolen  & sliaftolcn,  inque  illi  recepti  fenguini» 
in appenfum  cor propulftonem  (pedare potuimus; 

ChaiaT*  videbantur  aliquanto  turgidiores. 

Vafa  illa  undique  divaricationibus  fuis  fparfa  habui- 
mus pro  umbilicalibus,  quippe  auxprodiverfitate ani- 
malium , modo  hepati  ipfi , modo  vcais  roeferaicisim- 
plantantur. 

Dic  V.  Vena:  non  folum  numerofiores , verum  etiam 
ampliores,  longiofque protende. 

Fretus  notabile  fumfegit  incrementum , & in  peculia- 
riin vitello effbrmato finu , five  alveolo,  in  fele  com- 
plfeamsdeUtefcebat , undique  colltquamento  tin&us  val- 
di pellucido  & tranfparente. 

Vaforum  trunci  manifefii  ingrediebantur  linum  il- 
lum , indeque  corpufculum  pulli,  propd  quod  per  cry- 
Hallinum  coi  liquamentum , in  quo  fretus  natabat , ele- 
ganti fno  rubore  traofparebant. 

Caput  refpeftu  reliqui  corporis  profedo  gtande  erat, 
8c  in  tres  bullulas  diltinifum,  cerebrum  fcil. cerebellum, 
& alterum  oculum,  fub  quo  alter  delitefcehat. 

Circa  finum , in  quo  jacebat  fretus , aliquid  materire 
albre  mucofre  natabat. 

In  extrema  parte  fretus  prominentias  nonnullas,  pe- 
dum inftar,  vidimus. 

Alarum  ftra&ura  jam  inchoata. 

Cordis  motum  languentem  denuO  nullo  negotio  po- 
teramus refufeitare,  admoto  digito,  quin  & calido  an- 
helitus afflatu. 

Dic  y I.  Cavitas  non  folum  quoad  latitudinem , fed 
8c  profunditatem  plurimum  excreverat. 

V eure  & pauciores,  & pallidiores  erant , quam  liefter- 
no  die  ; unde  conjiciebamus  , fretum  vel  languidum, 
vel  pland  mortuum  efle. 

Nec  inanis  fuit  noflra  conjefhir*  ; cxftin&um  enim 
pullum  inveniebamus,  id  quod  ilatim  arguebant  quies 
cordis  & vena  major  ad  fpinam  dorfi  vix  ob  pallorem 

confpicua. 

Cerebelli  bullula  in  parte  poftiei  admodum  pelluci- 
da , & (plendore  fuperans  ipnim  cerebrum  in  antico  la- 
tere burfulre  inclufun. 

Alre , pedes , & uropygium  clariffimi  poterant  dif- 
cccm. 

▼afa  umbilica  fub  alis  corpufculum  ingrediebantur. 

Dic  yil.  Cavitatis  nulla  fenfibilts  augmentatio. 

In  capite  jam  vafa  comparebant , eaque  copioliorain 
cerebello.  » 

Cor  quielcebat , cui  motum  reftitaebanius  fuppofita 
fretui  aqua  calidi , & faCia  fubinde  irritatione. 

Cor  tofum erat  albicans,  appenfre  verd  auricula  ru- 
bicundillimre. 

Oculi  vehementer  adaufti,  in  quibus  ligamentum  ci- 
liare facili  poterat  confpici- 

Spinre  dorfi  articulationes  manifeftx  erant. 

Oris  rudimentum  exhibebat  fiffura  quredam  in  apice 
ejus. 

Sub  corde  in  dexto  latere  cernebatur  particula  qua- 
dam in  medio  flavefcens,  (ob  annexam  credidimus  fel- 

• U» 


Ds  Ovo  ft  Pullo. 


iiseyftim)  in  exteriori  autem  parte  alba,  guanfpr*  he- 
pate agnovimus , in  quo  vaia  fanguinea  vafdi  erant  con- 
fpicua. 

Sub  hepate  apparebant  inteftina , filorum  albicantium 
pontortorum  fpwic.  • 

Sub  demo  ad  cordis  latera  affixos  vidimus  pulmones 
vatis  luis p rati rtos. 

Die  VI II.  Tunica  albuminis  crafiior , adeb  ut  vi- 
tellus non  tranfparet. 

Remota  tunica , fetunvfefc  in  fuo  colliquamento  mo- 
ventem & calcitrantem  deprehendimus. 

Vena:  jam  in  unum  truncum  coalita:  umbilicum  re- 
prmientabanr. 

Valisarteriofi  a recepto  ex  finiftro  cordis  ventriculo 
farguine  motus  facili  erat  obtervabilis. 

Omnia  membra  clari  poterant  difcemi. 

Amnios  membrana,  colliquamenti  receptaculum,  fau- 
ciata  profunfiebat  liquorem  faporis  fubfalli. 

Pati  i os  magis  prominulum,  cum  pufillo  roftro,  quo 
diducto  lingua  comparebar. 

Reclinatis  inteft  inulis,  ren  apparere  ccepit. 

Uropigium  jam  brevius  fle  latius  redditum. 

Die  iXOvum  galiinx  lubtraftumfolito  calidius  erat. 

T unica  albuminis  multi  crafiior. 

Verae  ampliores  6t  turgidiores. 

Pullus  feie  movebat,  pedibus  protenfis  & fimul  ex- 
panlis  alisr 

Amnios  tunica  fa&a  amplior. 

Roflrum  pulli  jacentis  fub  alis  reconditum. 

Cutim  obiervabamus , inqueeaporos. 

Alse  cum  fuis  articulat  ion  ibas  magis  veniebant  in  con- 
fpeftum , ut& mufculi peftoralwcumfterno,  quodal- 
bteante  linea  inter  illos  (de  prodebat. 

Pedum  ungulas  cum  incifuris  commodi  poteramus 
dlftmguere. 

Intuperioris  maxillae  five  roftri  apice  vidimus  pun- 
itum quoddam  candidum. 

Hepar  jam  altero  lobofiniftram  quoque  partem  oc- 
cupaverat. 

Ventriculi  duo  orificia  manifefta  erant , & quidem 
propi  fuperius  orfophagus  in  peculiarem  frnum  explica- 
tus. 

Cerebri  medulla  gyris  obfcurioribus  diftinfla. 

In  maxilla  inferiore  confrafta  duritiem  peni  cartila- 
gineam offendimus. 

Chalasoe  aliquo*modo  teneriores. 

Die  X.  Jam  inter  caput  & corpus  reliquum  melior 
proportio. 

Anum  Sc  uropygium  commodi  potuimus  difeemere. 

In  cute  jam  vidimus  plumarum  germina,  infinita  nem- 
pe punita  nigra , quibus  pras caseris  fpina  dorfi  lumbo- 
rumque  regio  obdu&a:  erant. 

Oculorum  integri  bulbi  palpebris  inte&i,  excepta  pu- 
pilla, qnx  jam  fpiceo  magis  quam  albo  colore  prxoita. 

Cerebrum  anterius  divilura  cum  quibufdam  fuis  parti- 
bus cernebatur. 

Placuitadhucaliud  ovum  infidenri  gallina  auferre,  & 
prius  in  aqua  fatis  diu  coitum  pertundere,  inquoobfer- 
vavimus 

V itellum  & albumen  quidem  coagulata  cfle , non  item 
eolliquamentum , quod  priftitiam  fluiditatem  retinuerat , 
attamen  quantitate  nonnihil  imminutum. 


Vafa  majora  nigricantem , minora  cinerium  colorem 
induifie. 

Vitellum  inter  fetum  & albumen  hatrere. 

V itellum  feri  integrum, albumen  tfx  parte  abfumptum 
& valde  durum. 

Oculos  pulli  concidifie,  abfumta  forte  fubtiliore  hu- 
morum portione. 

VentriculumejuiHem  turgidum.  • 

Die  XI.  Pullus  calcitrabat,  Sc  os  fuum  aperiebat. 

Hepar  utrumque  latus  replens  fubfisfco  jam  colore- 

Dextro  ejufdem  lobo  elevato , fefc  offerebat  folliculus 
bilarius,  globulus  fcilicet  coeruleus,  magnitudine  caput 
acicula:  vix  fuperans.  . 

Ventriculus  eo  latere  , quod  fellis  veficula:  eft  vici- 
num, inttafuas  tunicas  habebar  punftum  quoddam  xru- 
gineum. 

Renes  notabiles,  colore  fpiceo. 

Pulmones  plane  albi. 

Refefto  ofie  (lerno , colla-  poterant  dinumerari. 

Arteria  afpera  aliquam  tum  nada  duritiem. 

lncapite  omnia  adhuc  mollia,  nili  in  extremo  occi- 
pite , quod  aliquam  firmitudinem  acceperat; 

Spina  cartilaginea. 

Crura  Sc  pedes  ofieam  foliditatem  habebanr. 

In  diflems  oculis  comparebat  nervus  opticus. 

Die  X 1 1.  Nihil  prxter  memoratarum  partium  aug- 
mentum nobis  eft  obfervatum- 

Die  XIII.  Plumat  egregii  excreverant. 

Circa  femoris  cum  ode  coxendicis  commiffuram  pin- 
guedinem videbamus. 

Cor  denfiore  fubftantia  & rubiamdiore  colore  gaude- 
bat. , 

Loco  erani  i adhucdumcraflaquxdam  membrana. 

Die  X IV.  T unice  albuminis  fatis  craflx  remotio 
venulas,  qux  magno  numeroeidem  fubjacebant,  lace- 
rabat, unde  hx  copiosi  (anguinem  fundebant; 

Pefhis  pinguedine  muninun. 

Inteftina  maxima  foi  parte  extra  abdomen  pendula 
in  communi  umbilicalium  vaforum  inregupiento , tan- 
quam  in  bursa , latebanr. 

In  ventriculo  candidum  chylum  reperiebamus,  eidem- 
que  immerfam  particulam  aeruginei  coloris , qualem  die- 
bus precedentibus  intra  tunicas  hxrerc  vidimus. 

Elevato  ventriculo  confpeximus  lienem  minutilli- 
mum , figura  fphxrici. 

In  B»le  amaritiem  guftu  percepimus. 

Die  XV.  Pulli  motum  , necdum  divisi  albuminis 
membrana  obfervavimus. 

Ablata  illa  tunica  omnia  in  ovo  apparebant  vakii 
cruenta. 

Pulli  roftrum  apertum. 

Vitellum  revera  duplicem  deprehendimus. 

Colliqnamtntum  amnio  contentum  faporem  feri  fal- 
fum  habebat. 

Ventriculi  fubftantia  folidior , & propemodum  car- 
nea, fubrubra,  pertineam  albam  unquam  futuram  di- 
vifa. 

Ventriculus  cum  fuo  vertibulo  valdi  tumebat. 

Canaliculus  tenuis  i vitello  in  medium  inteftinorum 
ftfe  infinnuabat ; ceu  apparet. 

Ventriculo  ireriforurfus  apparebat  mica  illa  xruginea 
rainutiffima,  chylo  alti  immerfa. 

Hh  j.  Di:  XVI. 


Digitized  by  Google 


246  De  Ovo  i 

. Die  XVI.  Exempto  cum  humoribus  farto,  nihil  al- 
buminis vidimus  fuperftes. 

Una  tantummodo  chalaza  aderat 
Pullus  etiam  putamine  exemtus , fortiter  membra  agi- 
tabat. 

Du&us  a vitello  ad  inteftina  pergens  multb  manife- 
ftior , videbaturqoc  involucrum  vitelli  prolongatum. 

Rarfus  tranfparebat  pun&um  iftud  aerugineum  , & 
quidem  circa  pylorum . videtur  abile  ex  inteftino  regur- 
gitante  oriri. 

In  inteftinis  nihiT  pneter  mucum  obferrabamus. 
Folliculos  fellis  aliquanto  oblongior. 

Die  XVII.  In  ventriculo  iterum  latebat  portiuncu- 
la xruginea. 

Ventriculi  parietes  erant  fpilfiores. 

Hepar  flavefcebat. 

Pulmones  albi , plurimis  pundis  rubris  confpcrft. 

Cor  rubicundum , cujus  tamen  mucro  adhuc  pallidior 
erat. 

Ingluviem  .difiefta cute,  in  inferiore  colli  regione  ad 
latus,  inveniebamus  plani  vacuam. 

Inteftina  cavum  ventris  ex  parte  intraverant. 

Diebus  fequentibus  nihil  lingularis  occurrit,  praeter 
continuum  partium  incrementum.  Paucis  vero  diebus 
poft  acquifito  fuflkiente  membrorum  robore  , fenlim 
carceres  effringit  captiva  avicula  , quo  luce  liberoque 
ai  re  perfluatur. 

THEOD.  ALDES. 

Obftrvationtt  e fur  Anno  1668-  in  ovis  inftituts  hoc 
ordine  & ftylo  Anno  167  $.  Amilelodami  edite  funt. 
Antequam  ovi  incubari  examen 'inftitueremus , con- 
fultuin  duximus  ovi  recenti/ , ii  non  tncubati  conltitutio- 
nem  mvefligare.  Illud  autem  apertum  fequentia  viden- 
da & obfervanda  nebis  praebuit. 

Aperto  cortice  in  parte.obtufa  ovi , llatim  membrana , 
corticem  interne  cingens:  huic  membrana'  alte- 

ram contiguam  & albumen  tenue  continentem  vides. 

Inter  has  duas  membranas  occurrit  cavit  at  illa ; qua: 
in  omnibus  ovis  circa  obtufam  qvi  partem  obfervatur . 

Aperta  hac  membrana  effluit  albumen  tenue , craffo 
albumine,  abfque  ullius  membrana  ope,  fubfiftente. 

Inter  tenue  & craftum  albumen  nulla  datur  membra- 
na: verum  tenui  albumine,  utjamdiftum,  effufo,  ab 
bumen  craffum  propria  fua  vilciditace  , abfque  ullius 
membranae  ope  lubliftit. 

ViteUur  vero  propria  fle  obfervabili  membrana  conti- 
netur: ia  ut,  fi  eum  aliquantum  ex  laela  membrana  ef- 
fluere fmas , hac  tum  , ex  chalaza  fufpenfa , egregie 
figuram  faeci,  vel  marfupii claufi  cura  fuis  pljcis  6<  linis 
referat. 

Quod  cicatriculam  fpeflat ; notandum , eam  jam  an- 
te incubationem  circulor  fuos  oftendere , licet  paulo  pal- 
lidiores quam  poft  incubationem.  Quodque  in  medio  il- 
lorum circulorum  cft  , non  fimplex  pundum  eft,  fed 
multa  alba:  Imca  inter  fe  confiila,  quas  tamen  oculus 
facile  obfetvare  poteft , praefertim  fi  totam  cicatriculam 
radiis  fol  is  exponas , aut  m ierofeopium  adhibeas- 
Quod  fi  Chalazam  (integra  adhuc  vitelli  membrana) 
apprehendas , .eamque  attollas  , apparebit  exiguum  ali- 
quod triangulare Jfaeiolum  inter  Cnalazam  fic  vitellum , 


T P O L JL  O. 

ex  elfvatione  Chalaza  ortum.  Quafi  Chalaza  ex  occur- 
fu  membrati*  Vitelli  ab  utroque  latere  concurrenti»  & 
contorti  oriretur. 

Prima,  Inspectio. 

Ova  Gallina  erant  fuppofita  die  j.  .ylu^ujh  poft 
incubationem,  die  fc.  6.  ^iugujh , ovum  aper- 
tum exiguam  tantum  paffum  fuerat  mutationem. 

Chalaza  non  ad  latus  depafla,  fed  verfus  cacumina 
more  folito  hxrebant. 

Cicatricula  paulo  altior,  fic  magis  confpicuus  ob  circu- 
lorum ladeura  magis  colorem . quam  ante  inaubationem. 

Ipfurn  a.  medium  Cicatricula , non  fub  forma  puniSb 
apparebat,  fedmanifefte  ex  multis  hncit  albis  in  liquo- 
re limpido  natantibus  componebatur. 

In  ambitu  maculat  circuitu  aliquis  quafi  luteus  (Ha- 
lonis  inftar)  in  vitelli  fuperiicie  manifeftA  a pparcbat , 
i reliquo  luteo  intenfior.e  coloris  fatisdiftindus.  • 

Secunda  Inspectio. 

Poft  incubationem  48  horarum  die  7.  Augufti. 

Cantat  jam  manifefte  major  apparebat ; 

ViteUur  ad  obtufum  ovi  cacumen  adfcenderat ; eraf- 
fo  albumme  ad  acutum  ovi  angulum  defeendente. 

In  Cicatricula  haec  poterant  obfervari.  Incentro,  five 
medio , corpuf culum  erat  album. 

In  illo  corpufculo  aliud  quoddam  corpuf culum  gran- 
dinis inftar  album  fic  duriufculum  in  finiftra  parte  fitum 
apparebat. 

Ambiebatur  haec  figura  a circula  quodam  latiori,  ita 
tamen  ut  corpulentia,  ut  fic  dicam,  fua  circulum  hunc 
ab  una  parte  tegeret. 

Hic  claudebatur  ab  alio  integro  circulo , non  ia  lato. 

Huncfequebatur  ahw,  fed  latus  valde  & luteo  colo- 
re pratditus 

Tandem  angufta  quaedam  circulari/  linea  totam  hanc 
cicatriculam  a reliquo  diilingucbat. 

Tertia  Inspectio. 

Poft  trium  dierum  & noftium  incubationem  fa&a  die 
8 Augufti. 

Maxima  jam  fa&a  erat  mutatio. 

Coipufculum  illud,  jam  longiusfa&ura  formam  ver- 
miculi referebat,  capite  quafi  inclinato,  colore  albo, 
muci  & piturie  inftar. 

Punitum  fahent  manifefto  rubore  fe  prodebat : duo- 
bus diftindfis  fc  invicem  fubfcquentibus  i&ibus  faliens s 
ita  ut  non  unum,  fed  duo  edent  punSa  Jahcntia. 

Ad  fir.ero  purofti  fabentis , liberum  fic  ab  eo  diftin&um 
fic  immobile  punBum  nigrum  obirrvabatur , 

Ut  fic  maximus  vaforum  longe  lateque  difperforutn , 
fiefanguine  turgentium  numerus.  Haec  autem  inter  fe 
erantfimilia,  utnecidu,  nec  membranarum  diftin&io- 
ne  vel  colore  diftingui  poffent,  utrum  venxeflent,  vel 
arteriae , vel  omnes  e jufdem  vel  diverfi  generis. 

Qji  arta  Inspectio. 

Poft  4 dierum  ac  no&um  incubationem , inftituta  die 
9.  Augufti, 

c#- 


Digitized  by  Google 


De  Ovo  ft  Pulio. 


Cavitar  Jam  amplior  fa&a.  I 

Aperto  cortice,  primam  apparebat  ei  adhserens  pri- 
ma totius  ovi  membrana  . Hac  membrani  ablata  maxi- 
ma occurrebat  ovum.  In  fundo  cavitatis  fecunda  to- 
tius ovi  imiMM  t|uafi  coilapfa  edet  & aefcendiflefc 
Per  hanc , ut  pote  aliquo  modo  pellucidam,  vafa  fangm- 
»«,  per  fublequencetn  membranam  difperfa , roanife- 
fte  transparebant 

Ablata  hac  fecunda  membrana , nihil  albumini  r , nec 
cradioris,  nec  tenuioris , apparebat,  fed  utrumque  ad 
latera  & fundum  defeenderat.  Vitetui  vero  adfcende- 
rat , non  tangpn  adeo  quin  amplam  fatis&  planam  fuper- 
ficiem  conftitueret. 

Totam  hanc  fuperficiem  occupabat  futui  cum  vafit 
circumjacentibus. 

In  medio  illius  fuppr  ficiei  corftu  erat  nubilofum  quafi 
& mutolum,  aliquantulum  tamen  durum  & inflexum, 
cratque  ipfum  pulli  rudimentum. 

Per  illud  rudimentum  transparebant  Antris  aorta 
pulfans  . ut&  pamcuUdu*  fahenter,  quarum  fupenor 
prius  pullabat  altera , quar  inferior. 

Ocni u/  cum  Inde  nigra  erat  confpicuus  & fetis  magnus 
pro  portione  reliquarum  partium. 

In  ambitu  iftius  fuper  fidei,  quafi  ad  eorticem , Cir cu- 
ltu erat , live  vat  Jangumeum  totam  illam  fuperficiem 
ambiens  : poftea  tamen  notavimus  illum  circulum  non 
effe  perfecte  rotundum  & plenum , fed  ex  una  parte  de- 
6cere. 

Notabilis  vaforum  fanguincorum  numerus  i pullo  ad 
diftum  circulum  diftribuebatur : ita  ut  tota  fuperficies 
vaCs  fanguineis  fcateret.  Notabilis  haec  vaforum  in  il- 
ium circulum  diftribubo  , ailimilari  poflet  vaforum  me- 
faraicorum  Anaflomofi  in  mefenterio , prope  inteftina. 
Hatc  tamen  intercedit  differentia , quod  in  Mefenterio 
ven*  etiam  ultra  illum  circulum-diftribuantur ,•  in  Ovo 
vero  in  illum  circulum  jam  deferiptum  terminentur. 

Incepimus  jam  dubitate,  an  non  illud  quod  de  coBiqua- 
mento  traditur , erroneum  fit , nam  huc  ufque  quale  a 
taaxinioffarv«  defcribitur , obfervare  non  potuimus, 
nec  fparatam  ac  diffindam  ejus  membranam  invenire. 
Sed  totumidquodinColliqiiamentohaerere  dicitur,  vel 
fub  Vitellimembrana , vel  faltem  intra  ejus  duplicatu- 
ram eft.  • 

VitcBui  videtur  jam  quafi  ip  duas  diverfas  p arter  di- 
flingui:  quaram  fuportor,  (cui  pullus  vel  innatat,  vel 
maxime  vicinus  elf)  liquidior , magis  fufus  & colore  qua- 
fi la&eo  apparet  , inferior  vero  primam  fervat  confi- 
fter.tiam  & colorem  luteum. 

Inspectio  Q,u  i n t a. 

Poft  6 dierum  & nodium  incubationem 

Caput  valde  magnum  & oculi  eminentes. 

Cerebrum  in  duas  partes  divifum. 

Cerebellum,  veluti  cnfla  aliqoaauc bulla  potius,  ap- 
pendebat capiti , aqua  bmpida  plenum  & transparens. 
lfeliquum  corpus  album  & mucofum  initu  jam  artuum 
offendebat. 

XJrepjgn  loco  cauda  erat  manifefla  , feti  veluti  in 
gyrinis. 

Cor  jam  adhuc  extra  thoracem,  aut  faltem  non  ineo 
conclufum. 

Manifcfte  apparebant  tria  corpora  pulfanva  , quar 


2 47 


erant  dun  auricuU  fimul  fallentes , & inter  eas  ferebatur 
linea  quadam  alba,  has  pulftntes  particulas  manifefle 
diffinguens  & Corpus  Cerdir. 

Circa  pulli  corpus  erat  aqueu/ tumor  & transparens , in 
quo  videbatur  corpus  pulh  natare,  uropygio  ad  fuperiora 
converfo. 

Vafa  umbilicalia  jam  longe  ulterius  diftribuebantur 
quam  ad  finem,  ut fic  loquar,  Horizontis , quem  ovum 
in  obtufe  fua  parte  deferibit. 

Defccnderantenim  iam  ad  altitudinem  fere  totius  Vi- 
telli. 

hrttu  fe  jam  movebat. 

Videbatur  autem  in  cavitate  aliqua,  ex  depreflione 
orta,  & aqua  limpida  plena,  fcercre.  « 

Inspectio  Sexta. 

Pofl  odo  dierum  incubationem. 

Cerput  pulli  jam  formatam  & undique  tedum  erat. 

Hxrebat  jam  in  membrana  capaciori , aqua  limpida 
plena.  Nulla  autem  vafa  per  rilam  membranam  , fed 
alia,  jam  fatis  magna , per  vitelli  membranam  diftribue- 
bantur. 

Inspectio  Septima. 

Poli  1 1.  dierum  incubationenj. 

Cavitar  ovi  fere  tertiam  ovi  partem  occupabat. 

Membrana  fecunda  totius  ovi  jam  alba  erat , ac  fi  cre- 
ta &gypfo  oblica  effct,  qui  albor  ex  minimx  guttula; , 
cujusvis  liquoris,  contaftu delebatur. 

In  VittBo  erant //amr*(jqu®dam  flava , vaforum  in- 
ffar,  concreta,  qua;  ad  dudum  vaforum  (anguineorum 
diftribuebantur:  ita  tamen  ut  ipfis  viderentur  occurre- 
re, 8c  obviam  venire , licet  autem  in  venas  videantur  in- 
fere&ficdifparere,  non  tamen  ita£t,  fed  deiitefeuot 
fub  fanguineis , ita  ut  acu  ab  invicem  removeri  queant. 

Cer  adhuc  album- 

Hepar  flavum. 

CoBiquamentum  ad  hunc  ufque  diem , igni  admoram, 
non  concrefcebat , fed  in  vapores  abibat. 

u/ llbuncn  craffum  a veni, Uberum  fere  integrumad- 
huc  apparet.  . 

Inspectio  Octava. 

Poft.  17.  dierum  incubationem. 

Membrana  fecunda  totius  ovi  a prima  five  extima 
jam  multis  in  locis  recedebat , ita  ut  videretur  quali  con- 
trahi. 

Hax:  membrana  jam  exterius  eft  candida,  lr.terius  in- 
numeris vafis  fanguineis  Icatens. 

Albumen  craffum  fere  totum  confumtum : fed  eba- 
laga  vitelli , non  inftar  globulorum , fed  fub  forma  fi- 
brarum aut  filamentorum  abfcitlbrum  in  craflum  boc  al- 
bumen terminabatur. 

Inteftina  nondum  in  pulli  ventrem  recondita , fed  ta- 
men tubulur  ex  vitello  ad  inteftina  deferebatur. 

In  vitello  jam  maxima  quantitas  eorum  filamentorum 
flavorum,  de  quibus  ante  di&um,  qua  jam  majora  & 
magis  denfata  orant. 

CoSiquamentum , jam  vulgo  fic  diftum , cochleari  ex- 
ceptum & igni  admotum  concrefTebat , colorem , ntuou 
& faporem  coii  albuminis  acquirens 

fui- 


Digitized  by  Google 


^4$  De  Ovo 

PuStu  jam*  plumis  tegitur.  Pedet  cute  crafla  & 
tcdti : digiti  pedum , un?mri  , calcan*  jam  incipiunt  in- 
durefcerc.  Rejlrum  in  apice  notabilem  habet  candorem* 
Oculi  jam  palpcbru  te&i. 

Cor  incipit  leviter  rubefeere. 

Iltfir  adhuc  flavum. 

Vcftcula  fclhs  fubniera.  fel  ipfum colori*  intenfe  vi- 
ridis ad  nigrorem  accedens. 

Veutricul »,  materia  alba  coagulata  plenus ; ut  & ini- 
tium Ojijepbagi. 

F rat  autem  li.ee  materia  ingrati  (aporia- 
Renes  flavi. 

Inspectio  Nona. 

Poft  io.  diernm  incubationem 
Pullus  jam  multo  major,  calcitrat  & fefe  notabiliter 
movet  in  Colliquamento. 

^Alburne*  jam  totum  abfumtom  , humor  autem  in 
colliquamenti  membrana  abundat , in  eo  pullus,  q.  natat. 

Vitelli  corpus  jam  fere  media  quantitate  in  Pulli  ab- 
domine continetur. 

Pullus  mamfefte  os  aperit  in  colliquamento  natans. 

Inspectio  Ovi  Anatini. 
Poft  ii.  dierum  Incubationem 

. Res  fere  eodem  modo  fe  habet  ut  in  Gallinis,  nifi  quod 

omnia  tardius  producantur , & robuftiora  frnt. 
tsiibum  totum confumtum  erat. 

Vitellus  in  medio  iulus , exterius  magis  confidens , ex 
lineis  multis  quafi  condenfatu* 

Tubulus  exiguus  valde,  & tener  inteftiniaadluefet. 
Membrana  fecunda  corticis  innumeris  & magnis  Jam- 
gkincu  vafts  fcatef.  » 

Membratu  pnm*  corticis  candida  & craflior  evafit, 
fed  nullas  habet  venas. 

Concretiones  quadam  virefeentes  in  membrana  col- 
liquamenti  hirent : Qua  an  excrementa  lint , dubita 
Pulli  ventriculus  chylo  plenus. 

Uen  intenfa  rubedinis  jp  cor  calore  fuperat 

Exitus  Pulli  ex  Ovo. 

Primum  macula  quadam  catero  cortifc  candidior  ap- 
parebat, qua  fape  locus  eft  ubi  prima  corticis  apertura 

us  autem  erat  caufapertufionis,  ut  apparebat  ex 
fitu  partium  corticis  jam  rupti,  qua  elevatur , ita  ut  mani- 
fcfte  pateat  vim  ipfis  efle  illatam  i parte  interiori,  uon 
exteriori. 

Pullusnoo  continuo  in  opere  ifto  vetiatur , fed  fubin- 
dequiefeit.  ita  ut  jam  corticem  rumpere  incipiat  biduo 
ante  exclufionein ; etiam  cum  corpus  Pulli  nondum  per- 
fofte  formatum  eft : quo  e« iain  tempore  vitellus  nondum 
integer  pulli  coriiori  inclufus  eft. 

Tubulus  vitelli,  ante  exci ufionem non  dabat  tranft- 
tura  vitello,  licet  premeretur . Biduo  a.  ftatim  poft  ex- 
clulionem  ln  pullo  Anatino  tubulum  pervium  & vitel- 
lum admittentem  (ubi  premebatur)  invenimus.  Vitellus 
autem  maximam  partem  erat  confumtus. 


E T P O L L O. 

S T E N O N I S. 

IN  oro  & pullo  quas  Angulis  diebus  obfervavit  Sr«~ 
nomius  Ctp.  H-til.  a-  xASDanic.  hic  verbis  proponit. 
T clU  circa  extremitatem  ob tufam  diflrafti  apparuit 
proxima  tefti  tunica,  quas  exterius  afpera  interius  lae- 
vis , omnia  interiora  involvit , & in  obtufo  apice  confpi- 
cuam  cavitatem  exparte  conficit.  Huic  proxima  tunica 
exteriori  parte  laevia  eft , interiori  albumen  proximi  tan- 
git , qua  le  (a  effluit  albumen. 

Chalazi  videntur  non  tam  in  extremis  ou  efle , quam 
circa  medium , ubi  vitelli  tunicas  quafi  per  album  nervu- 
lum utrinque  adhasrent : earum  ope  potent  vitellus  va- 
rii quolibet  agitari  i diflecante , medio  ipterCbalazas 
loco  circulus  albus  apparuit , velut^  album  centrum  ha- 
bens, ambibat  hunc  circulum  alius  circulus  vdut  balo 
Lunam. 

Eraat  ab  altera  vitelli  parte  varii  alii  circuli  cum  fuis 
centris,  qui  tamen  non  albi  fed  potius  rubri,  inquibus 
etiam  velut  limbi  quidam  obfervabancur ; tales  5 circu- 
los in  uno  numerayi , in  altero  j fed  inzquales  inter  le. 

In  aquam  puram  infudi  albumen , vidlque  illam  non 
omnino  cum  aqua  mifceri , fed  maximam  partem  fun- 
dem petere , ita  tamen  ut  bngube  gutti  reliquerint  in 
Aquaafuperfide  ejus  ad  fundum  fibras  quafi , quima- 
r.eoant  diltin&i  dc  mota  eleganter  intorquebantur,  in- 
ii ar  funiculorum.  Inde  vitellum  injeci , qui  fundum  pe- 
tiit; agitatione  albumen  in  filamenta  diflolvebatur,  vi- 
tellus ver '1  patiebatur  fe  mifceri  aqui , quam  & tinge- 
bat exiguorum  corpufculorum  figura  , qui  licet  inde 
fundum  iterum  petierint,  aqua  nihilominus  manfit  tur- 
bida. 

Ovo  co&o , ad  centrum , ubi  Chalazi  funiculus  jungi- 
tur vitello  > plures  velut  radii  fibrarum , medio  inter  cna- 
lazas  loco  circulus ; V arii  in  albumine  lamim , in  medio 
vitello  quali  album  quid. 

Die  I.  Duodecima  ab  incubatu  hora  macula  albatan- 
tillum  acta  videbatur , porerantque  in  ea  diverfi  notari 
partes.  Eadem  macula  pro  vario  avi  fitu  ficum  mutabat , 
femper  in  fummo  hasrens , ac  fi  illa  pars  vitelli  reliquis 
partibus  intra  corticem  ovi  contentis  levior  cflet.  Ean- 
dem fitus  mutationem  iequentibus  diebus  ut  a.  j.  j.  6. 
7. 8 etiam  obfervavimqg. 

Die  1 1.  Sequente  die  plures  in  pndida  macula  cir- 
euh  numerabantur.  IpTa  macula  non  modo  hcfterna  mul- 
to amplior  erat , fed  etiam  Cupra  reliquam  ovi  fuperfi- 
ciem  eminebat,  qua  ratione  inoculo  cornea  pars . qui 
pellucida  eft,  extra  reliquam  oculi  partem  protuberat, 
ln  centro  pun&um  album  imquale. 

In  ovo  circa  finem  fecundidiei  aperto  macula  albain- 
tegra  confpiciebatur.  & in  ilbns  vicinia  figura  oblonga 
coloris  cceruleqac  fi  eflet  corpus  pulli  cum  Lua  membrana 
magnitudine  fecundi  diei.  Circa  di&am  figuram  erant 
quidam  Uneolifangumei  retiformes  formantes  circu- 
lum digiti  amplitudine.  Cingebant  hic  omnia  plures  cir- 
culi albefeentes  undarum  more  iniqualrter  cnrvi , quo- 
rum extimi  diameter  duos  digitos  cum  dimidio  fupera- 
bat.  Levi  attadu  rumpebatur  membrana,  & effluebant 
humores , unde  patebat  principium  efle  corruptionis. 

Quadragefima  feptima  ab  incubatu  hora,  circa  pun- 
ftum  albicans  duo  circuli  flavi , craffl  & irregulares. 

Die  III. 


Digitized  by  Google 


De  Ovo  e t ‘ P u 


L L O. 


Die  III.  Cavitas  non  admodum  magna , fub  tunica 
nihilominus  proximi  vitellus , & in  illa  e iufdcm  parte 
pulli  initium , vafa  nempe  fanguinea , qux  vitello  etam- 
num  in  ovo  exiftente  minora,  videbantur,  eoverd  inde 
extra&o  majorenvambitum  conficiebant , ex  medio  au- 
tem quafi  centro  pulfantc  duo  vafa  deorlum  ferebantur 
quod  I ibet  in  oppotitum  latus , quarhine  reflexa  ab  obtu- 
fa  parte  fibi  mutuo  occurrebant.  Praeter  bina  haec  vafa 
alia  duo  furfum  lata  ovalem  figuram  referebant , unde 
varii  ad  Utera  fparfi  rami  replebant  fuis  circulis  annu- 
lum.  Videbantur  etiam  inferius  quxdam  vafa  prodire.  Sed 
elegant  illima  vifu  erat  oblonga  pellicula  pellucida  admo- 
dum. 

In  alio  vidi  plani  mutatum  colorem  vitelli  & p reter 
varias  flavefcentes  ftrias  etiam  velut  aquA  refplendens 
fpatium,  fed  non  licuit  dignofcere.  • 

In  aho  poft  Septuagehmam  primam  boram  limbus 
fanguineus  oblongus , cujus  longior  diameter  fere  duos 
digitos  tonga  brevior  fesquidigitum  non  attingebat  Per 
longiorem  diametrum  excurrentia  vafa  a centro  fub  pul- 
lo fito,  qua  parte  caput  pulli  erat,  reda  linea  verfus  lim- 
bum indivifa  ferebantur , parte  vero  oppofita  in  pluri- 
mos ramulos  fecabantur  antequam  continuarentur  Um- 
bo : majora  erant  & in  majores  ramos  divifa  vafa , qux 
fecundum  dudum  diametri  m ijoris  diffundebantur.  Ca- 
put pulli  unam  tertiam  partem  totius  corporis  excedebat, 
reliquum  corporis  indar  vermiculi  extenfum  in  medio 
fui  vas  fanguineum  nionflrabit.  In  regione  cordis  vas 
laneuineum  fpiraliter  intortum  confplcicbatur. 

In  alio  pundum  album  una  cum  circulo  albo  intra  (an- 

Sinea  vafa  delitefcere  videbatur.  Non  protuberabant 
: partis , ut  heri  i vitelli  color  ad  pallidum  vergebat,  al- 
tera chalaiarum  videbatur  qoendam  quali  canaliculum 
Cryftallinum  libi  continuum  habere  intra  vitelli  tunicam 
contentum , exjftimo  albuminis  partem  fuifle  reliquo  al- 
bumine minusfluidam. 

Dic  IV.  Pulli  rudimentum  minus  erat  mobile,,  nec 
in obtufo  apice  reperiebatur . fed  medio  quafi  inter  u- 
trumque  apicem  loco.  In  aliis  duobus  obfervav i pullum 
in  parte  acuta  ovi.  Utadeoquecertunifitnon  elfe  cer- 
tum macula’  in  obtufo  ovi  apica  ficum , nec  femper  ver- 
fuspartem  ejus  vacuam  ferri. 

Inaliorirca  finem  quarti  diei  aperto  veficula pelluci- 
da quidem  fed  aliquantulum  flavefeera  parte  corporis  an- 
teriore  in  vicinia  caudxconfpiciebatur.  Remoto  amnio 
veficula  flium  humorem  etiamnum  contijiebat,  eratque 
caudx  proxima,  & magisaqueaconfpiricbatur,  quam 
antea.  In  alio  eadem  veficula  confpeda  humore  cryftal- 
lino  plena. 

In  pulli  corpore  partem  globofem  ab  oblonga  difeer- 
nere  iicebat.  In  globofa  parte  circulusapparebat,  quem 
oculi  rudimentum  exiftimabam. 

Aorta-  di Aributio  manifefla , & qua  fecundum  dorfum 
defeendit , & qua  circa  caput  exterius  intorquetur.  In 
vatis  rubris  a medio  circumferentiam  verfus  pergentibus 
vafa  diflingui  poterant , licet  quibus  arteria:  nomen  com- 

G teret,  non  pateret.  Quo  loco  vifum  heri  pundum  al- 
m cum  ciiculo  albo . hodielpars  pulli  oblonga  confpi- 
ciebatu;.  Erat  fub  pulli  corpbrc  quadam  in  tunica  vitel- 
li pars,  qua  alba  apparebat. 

Die  V.  Vaforumfanguineorum  iimbus  amplior  reddi- 
tus vatiis  in  loos  continuabatur  vafis  (anguineis  a medio 


H9 


exporedis.  Ipfe  limbus  non  conficiebat  lineam  curvam 
in  fe  recurrentem , fed  variis  in  locts  hiantem , quod  ante 
tantum  in  uno  loco  confpexeram.  Videbantur  nxc  vaf» 
omnia  a partibus  fub  pullo  fitis  afeendere.  Scilicet  per 
vitelli  tunicam,  cui  incumbit  pullus,  hxc  vafa  difiufa 
funt,  utadeoque  eorum  cum  pullo  continuatio  non  ita 
facile  conlpictia  reddatur,  nifi  pullo  prius  inverfo,  & 
tantillum  d fede  fuadiftrado.  Quam  heri  videramus  ve- 
ficulam  humore  plenam  , modoTanguineis  vafis  pidan» 
notabamus.  Vitellitunicafuischalazisut  ante inftruda. 
In  pullo  oculorum  niger  circulus  pupillam  manifeftiorem 
reddebat , in  capite  du.e  quafi  veficulx  confpiciebantur  e 
quarum  anteriorem  cerebrum,  pofteriorem  cerebellum 
credideram , fed  errorem  liquentium  dierum  obferva- 
tiones  detegebant.  Roftri  apex  quoque  confpicuus.  Su- 
pra cor  extenfum  corpufculum  albicans  alas  indicabat, 
pedes  manifeftiores.  Infla  pedes  produda  cauda  uropv- 
gium  arguebat , auricularum  motus  a motu  cordis  di- 
ftindus,  aortae  truncus  fatis  confpicuus,  ut  & qux  in  dor- 
fo  exterius  confpiciebantur  vafa,  an  fpinalis  medullx  G- 
nus ) ' ‘ 

Die  VI.  Die  quarto  primum  vifa  veficula  jam  mul- 
tum erat  auda,  valisque  umbilicalibus  adlurebat.  Cha- 
Uzx  fibi  invicem  admodum  propinqua-.  Vitellum  intra 
fe  continens  tunica  a reliquis  tunicis  facile  diflingueba- 
tur.  Cordis  fubflanria  rubicafls , auricularum  rubicunda. 
In  oculo  nigra  tunica  prreter  pupilla:  foramen  lineam a- 
pertani  habebat , i pupilla  deorlum  pergentem.  In  ca- 
pite anterius  dux  prominentix  oblonga’  fibi  mutuo  quafi 
accumbebant.  Eminentia  pofte rior , quam  cerebellum 
credideram , magna  admodum , & ab  interioribus  remo- 
ta erat , medio  inter  illas  fpatio  quafi  eminentia , fed  exi- 
gua apparebat- 

Die  VII.  Chalazz.ut  heri, fibi  admodum  vicinx.albu- 
men  vilcidum  admodum , in  veficnla  quarti  diei  humoc 
quafi  fuBluteus.  H iatus  tunic.e  nigra’  in  oculo  ad  opticum 
nervum  excurrebat , intra  circulum  nigricantem  in  fpatio 
quod  pupillam  credideram . minor  alius  fefe  confpicuum 
reddebat  circulus,  qui  nobis  veram  pupillam  indicabat, 
fcilicet  tunicam  oculiexa&iusconfiderandovidi nigram 
tunicam  fuifle  choroide m , qua:  per  corneam  transpare- 
bat , adeoque  quod  pro  pupilla  prioribus  obfcrvationi- 
bus  habitum,  totam  illam  oculi  partem  fuifle,  quz  iridera 
liroul  & pupillam  comprehendit.  Humor  cryflallinus 
admodum  exiguus.  In. capite  fnbflantia  cercbn  alba  fic 
fatis  folida , binx  illx  cminentix  anteriores  cavx  confpi- 
ciebantur, in  eminentia  pofteriori . qux  magna  admo- 
dum, ftrixalba’ confpiciebantur.  Pars  inferior  roftri  bi- 
fida ; cordis  fubflanria  vericarnofa,  ventriculus  cum  exi- 
gua parte  inteftiui , hepar . renes , interius diftirofta ; pars 
inferior  abdominis  claudi  cnepta  , pars/rorporis  totius 
anterior  ad  alas  ufque  longa  admodum  & ampla.  Septi- 
mo dic  nondum  abfoluto  Limbus  fanguineus  mediam  ovi 
partem  induferat , in  ipfo  foetu , pedes  > ala , uropygium 
diflin&i  cognofcebantur , caput  mole  xquabat  reliquam 
partem  corporis,  oculi  magni  & protuberantes,  roftri 
nulla  pars  ante  oculos  exftabat , oris  tamen  didu&i  hia- 
tus infigriserat,  inccrcbro  tuberculum  pofterfts  itidem 
confpicuum , humor  cryftallinns&  dum  vitreo  adhxre- 
b3t , & remoto  vitreo  coni ‘piciebatur  integer : Albumen 
flavefeem  & fundum  petens. 

In  alio  v 1 1 ceri  c laula  erant.  Cor  admodum  magnum,’ 
Ii  ia 


t 


950  De  O ▼ o • 

In  quo  St  ventriculi  8t  «ariculi  diflinfii  cognofceban- 
tur.  Hepar  non  erat  rubicundum  fcd  potius  na vefcem. 
Ventriculus  & inteftina  confpicua.  Vertebri  fpini  la- 
ti in  vicinia  lumborum , toto  fpini  dufhi  transverfili- 
rei  elegantem  figuram  exlubebant ; pedes  in  digito»  filii 
erant,  alae  extremitas  lata,  roftrura  necdum  ante  oculos 
protuberans , pars  inferior  roftri  in  cavitatem  oris  reflexa 
&obtufa-  Lingua  brevis  fed  crafla , oculi  infigitis  magni- 
tudinis , nigricantis  cunicae  para  medio  proxima  reliqua 
ejus  portione  magis  nigricabat. 

Die  VI I I.  Vidi  membranam  chorion  fupra'  totum 
fori  ovum  expanfam  ede : extrario  per  fadium  inferius 
foramen  humore  albo  vitelloquc , & remoto  chorio , ele- 
gantiffimife  praebuit  oculis  noftris  amnion  cum  humore 
qui  cryfialluin  feni  funerabat  fplendida  pellucidiute.  In 
ipfo  faetu  intus  delitelcente  caput  proportione  fuperabat 
reliquum  corpus , oculi  admodum  magni , os  patens , nec 
lingua  obfcuta , cauda  vel  oropygium  prarter  modum  ex- 
tendebatur ; cor  cum  auriculis  movebatur  dillin&illani  j 
imo  refeftum  & ab  omnibus  eriam  vafis  liberatum  in  ma- 
nu mea  diu  movebatur ; quiefeens  tandem  &*juafi  (dani 
mortuum  oris  anhelitu  iterum  in  vitam  revocabatur , id 
quod  fapius  factum  non  fine  aditantium  admiratione. 
Cerebrum  non  aqueum  fed  ad  pituitam  magis  accedens, 
cerebellum  admodum  protuberans ; Humor  cryllallinus 
fplidus admodum»  Collae  eleganti! limi. 

Quod  pro  cerebello  primis  diebus  habitum  nervorum 
opticorum  continuatio  erat.  Circa  cerebrum  & cerebel- 
lum humor  manifeftus , partes  cerebri  inferiores  & late- 
rales ante  fcparati , modo  j undat.  Lingua  confpicua , 
collum  cute  tedum  Tiiotacis  cavitas  etiamnum  tota  a- 
perta , pedes  fifTi. 

Die  IX.  Quartuscerebriventriculuslatusadmodum. 
Stemi  par3  formari  erepta ; Pulmones,  Teftes , Ureteres. 
Effeuda  crudi  totum  in  fubjeflam  patinam  demifi.  Erat 
Ibi  elegans  clioriilimbusfangumeus,  in  cujus  mtdioipfe 
pullus  indar  r, ebuli  latebar  : Cordis  loco  femkirculus 
quidam  admilfiim  fanguinem  velut  in  gyrum  propellebat. 
Eodem  modo  etiam  alterum  ovum  in  fubjedam  patinam 
demifi , ubi  omnia  majora  ( fed  primo  in  parce  acuta  ape- 
rueram , & videram  nondum  chorion  involvifle  totum 
vitellum ) videbatur  autem  chorion  quafi  duplex , una 

5' arte  involvente  vitellum,  altera  fetum  ambiente.  In 
>fo  fetu  oculi  hedernis  majores ; ali  & pedes  admo- 
um  didindi,  in  quibus  etiam  obfervatus  motus  non  ob- 
fcurus.  Hepar  flavefeens ; involuta  tum  omnia  partibus 
integentibus.  Caput  toto  corpore  majux  Vala  omnia 
quafi  fu^ra  tunicam  elevata. 

Die  X-  In  uno  nec  pullus  nec  pulli  indicium  erat  ,•  ex- 
trado  nihilominus  ex  cruda  ovo  , patuit  medio  inter 
fhalaxas loco  album  quid  disgregatum,  nee  in  circulos 
coadutn.  In  alfiero  quod  in  parte  acuta  aperueram , vidi 
albumen  tenax  ad  modum  & ad  colorem  flavum  vergens 
tantillum  vel  potius  taleobtranspareptem  vitellum,  m- 
teralbumendc  extimam  ovi  tunicant  jam  tum  vala  ('an- 
guinea confpicicbantur  diffufa  fed  admodum  exilia , qui 
verb  albumen  inter  & vitellum  in  tunica  prominebant 
vafa era»  elega ntiflima.  Inde  dimitlis  in  fubjedum  vaf- 
culum  omnibus  , vidimus  intra  liquorem  crydallmum 
acrimonii  non  expertem  movere  pedes  alasque  fetum 
tantum  non  mondrofqm.  Capitis  quippe  & «culorum 
mira  magnitudo , ln  cerebro  quatuor  partes  dignofei  po- 


e t Pol  l b. 

terant  ipfum  cerebmm  fic  fatis  folidum , fnqnoetamdifi- 
ftado  patuit  in  medio  partium  divulfar um  foramen.Ocu- 
li  nondum  toti  palpebra  tedi , tunica  retina  albedinefua 
erat  confpicua , humor  vitreus  cry  dallino  aliorum  ani- 
malium non  dillimilis  qua  confidentiam , magnitudine 
pifi,  in  fummo  ejus  inhaerebat  crydallinus  admodum  exi- 
guus, rodnunpkm!  formatam,  in  apice  rodri  pundum 
album  , foramen  auditus  attenfe  infpicientibus  fangus- 
neum  vafculum exhibebat.  Colli  vala  confpicua,  cuti» 
omnia  intexerat , eratque  afpera  & n tergo  pennarum 
pribuit  vedigia  confpicienda.  In  alis  etiam  exiguum 
auod  reliquis  ofiibu»  addat  ofliculura  manifolium.  In  pe- 
dibus & vafaurrinque  ad  latera  digitorum  erant  confjM- 
cua  & articuli  fata  protuberantes,  uropygium  admo- 
dum magnum.  Interius confpiriebantor  pulmones,  ge- 
minus hepatis  fed  tiaveicentis  lobus,  quorum  alter  a fi- 
mdro,  ventriculus  deorfum  protenfus  candidus , tria  coc- 
ca & rene».  Cor  jam  plani  emortuum  manus  calidi  fi> 
tu  revixit,  dem  cum  quiefeeret  comprefTo  hepate,  quae 
intra  cor  &heparerat,  vena  cava  iterum  movebatur, 
potuique  eo  in  loco  valvulam  fatis  manifodam  obferva- 
re,  auriculitenuillimam membranam  referentes,  qui- 
busdam in  locis  albos  quali  funiculos  exhibebant. 

Die  X l.  In  ovo  quodinobtufa  parte  aperueram  ca- 
vitas fatismagna  erat , extima  nihilominus  tunica  adeo 
denfa,  ut  lucis  radiis  tranlitum  denegaret , ea  diffrada 
patuit  fecunda  tunica  temni  fima  albumen  cingens  in  quo 
plura  vala , per  hunc  perfpeximus  ipfum  pullum  vitello 
incumbentem , in  quo  convenientem  fibi  cavitatem  velut 
ledum  invenerat ; vivebat  integri , caputque  & pedes 
alasque  agitabat,  per  intervalla  in  medio  humore  fub- 
fultans.  A Ibumen  glutinofum  occupaverat  obtufam  par- 
tem, quod  anne  qpnculliooe  fafeim  dubito.  EfFrafta  fen- 
fim , poft  liberatam  inde  dylo  membranam,  crudi,  ever- 
tendo, omnia  demifi  primb  in  manum  meam,  inde  in 

Earinam , ubi  vitellus  totus  fuam  intra  membranam  late- 
at, nec  reliqui  humores  i fuis  effluxerant  tunicis.  Exa- 
minata vaforum  didributionc,  Chorioque  & amnio  dlfle- 
Sis,  umbilicoque  divifo  ipfum  fetum  manui  impofui , 
cujus  fotu  calefa&um  corpus  tandem  cordi  vitaWm  i- 
gnem  redituit , quod  ulira  horam  inde  micabat : in  late- 
ribus thoracis  materia  quidam  crydalli  indar  pellucida 
confpiciebatur , qualis  etiam  in  dextro  latere  ad  ventri- 
culi regionem  compeda , absque  dubio  ipfa  amnii  aqua 
per  afperam  arteriam  & pulmonum  foramina  tranfmifla , 
Circa  orifidum^vcntriculi  confpiciebatur  punfeim  viri- 
de , lien , vifui  manifedus,  hepatis  lobi  etiamnum  tantil- 
lum flavelcentcs , oculorum  ad  partes  emeras  propor- 
tio imminuta  tantillum  , licet  etiamnum  a proportio 
ne  naturali  magna  eflet  «Udantia.  In  cerebro  in  medio- 
quatuor  particularum  album  quid  forfan  glandula  pi- 
nealis. 

Die  XIII.  In  pullo  oeubi  circulus  minimus cryflai- 
lini  figuram  refert  , Luna  falcatq  membrananf  ni  .dan- 
tem, extima  circumferentia  oblonga  palpebrarum  oram , 
qui  (cquentibus  diebus  fenfun  excrelcunt. 

Hiatus  iil  tunica  oculi  nigra  clatilus , nifi  qua  opticum 
nervum  contingebat,  optici  nervi  filamenta  nigra , qui 
per  vitrum  pergunt  cryllallihum  ; Eleganter confjjictiura 
cerebellum  fed  exiguum  admodum.  Chatazarum  utra- 
que etiamnum  manifolia.  Melenterii  vafa  elegantia , 
abdomen  feri  claufuro,  excepto  meatu  quodam  pro  vafis 


Digitized  by  Google 


De  Otoet  Pullo. 

umbilicalibus  & inteftinis,  £ vitello  ininteftinumcanafis  quorpm  mutatus  vitellus  in  htteftinij  transfcndftur  de- 
admodum  manifirflus.  Politiones  albicantes  , plnmulae  crefeentefenfim  cum  contento  continente,  donectan- 
nignr  variis  in  locis  per  cutis  pon»  prominentes.  d*m , omni  fuccfi , inteftinoadharferictuberculumob- 

Dte  X VI 1 1.  Nondum  per  totum  abdomen  expan-  longum  & cavum , quod  fotum  femper  manet  vitelli  ve- 
fa  cuti»  , tpiin  prarrer  limbum  live  extremam  lineam  ver*  ftighim,  ut  hujus  ope  etiam  in  adultis  poflit  detnonftra- 
cotia  , qua  plurimis  exiguis  tuberculis  ordinari  difpofi-  ri.  quo  loco  per  inteftina  ingeftum  alimentum.  Ut  veri 
tisafpera  erat,  alius  limbus  apparebat  alterius  involu-  eflem  de  rei  veritate  tanto  certior»  inteftinnm aperui , 
cri,  quod  omnino  planum  & leve.  P3rtes  cerebri  an-  preftoque  facculo  vidi  per  deferiptum  modo  valcuhim 
«Stores  propius  accedere  videbantur , medio  inter  utras-  tenuiorem  primo  liquorem  effundi  , fubfeqnente  eum 
qttefpatio,  glandula;  pineali  fimile  qnid  confpiciebator , crailiore  : quod  cum  eodem  femper  modo  fuccederet 
in  ventriculo  fubftantia  quaslam  intenfi  viridis.  Cbalazae  tentanti , conclufi  demum  hanc  effe  viam  qui  pulli  cor- 
adhuc  manifolia: ; nunifeftus  quoque  limbus  (anguineus  pus  vitellus  fubintrat , verequerin  inteftinis  axjue  aciir 
a tertio  jam  tum  ab  incubatu  die  confpicuns  , qui  nec  ventriculo  fieri , quam  vocant,  cliylificationem.  Sedqu® 
dum  totum  vitellum  incluferat.  palpebra  etiamnum  a-  pateant  omnia  plenius,  qua:  me  in  rei  examen  detulit, 
perite-  ‘ occationem  brevibus  referam. 

In  alio  ventriculus  continebat  fubftantiam  albam  in-  Diu  in  fufpenfo  dubium  meditinuit  hepatis  officium , 
ftar  laftis  concreti , intra  quam  tantillunt  fubftantia;  viri-  nec  in  hanc  tifque  horam  vel  aliunde  difcere  licuit,  vel 
dis  continebatur  ; qu*  fubftantia  viridis  erat  in  vicinia  experimento  ridere,  qua  ad  illam  rem  certi  determl- 
cefophagi , Erat  quoque  in  vefica  fellis  copiofa  bilis  ejuf-  nandam  fuificerent  Qui  , quod  ingenio  valent , foll 
dem  coloris  & fatis  amara.  s omnia  deferunt  rationi , cum  fuafingtui  tantum  non  di- 

Albumen  totum  confumptum,  exiguam  partem  al-  Satorii  pronuntiare  videantur  placita , & qua  explicatt- 
bara  reliquerat,  quam  pro  cnalazis  haberem,  circa  quam  di  modum  toto  inter  fcqui  diflioent  coelo,  qui  proban* 
tanquam  centrum  circulus  fanguineus  fefe  couftrinxer.it  di  fiduciam  conveniant,  non  poterit  quis  anticipationem 
vitellum  totum  includens.  Continuatio  faecali  vitelli  mentis  vitans,  nec  ulli  fefire  addi&us,  quam  i multis 
cnm  inteftino  in  medio  duorum  vaforum  fanguineonim  opinionem , ut  certiorem  tut6  aflumat , facili  divmare. 
manifefta  erat , digniftimaverbvifuvafaflavefcentiaar-  Experimentis  vero  faciendis  qui  fe  totos  addixere , tan- 
bufcularura  inftar  ramos  fuosdiffundentia,&  truncum  in-  tum  abeft  omne  fuftulerint  dubium,  ut  opusomnemul- 
teftino  obvertentia,  qua:  magno  numero  intra  lacculum  to  reddiderint  intricarius,  dum,  qtias  illa  veritatem  in- 
diileiftum  libera  deprehenduntur,  quafi  foliscapillaribas  veftigandi  methodus  praferibit,  leges  vel  non  obfervent 
facculo  adharrentia.  Pulcherrimi  dcmonftrantur  illa  va-  incauti,  vei  gnari  fcientefque  fpernant  ad  arreptam  fe- 
fa,  quandoin  facculo etiamnum adh.erer.te inteftinis fo-  mei fententiam , cuitmquam  fcopuIofempcrh.Trentaf- 
ramen  longum  fit  fuperius,  ita  ut  vitelli  portio  exhauria-  fixi , cunela  & vifa . & non  vifa  referentes.  Id  quod  non 
tur , tuncenim  in  reliquo  vitello  patebunt  exftantia  vafh  alia  in  materiaelucit  clarius,  quam  ubi  de  chyli  via  quae- 
plurimis  rimulis , filicis  inftar  expanfis,  facculo  intenus  ftio  inftituitur.  Tandem  confirmata  laftis  veri  lymph*- 
annexa.  Hepar  etiamnum  ex  alboflavefeens  > nt  fanguis  quevia,  licet  rationis  dubia  removifle  videretur  expe- 
eolorem  futim  ex  hepate  minimi  poflit  habere,  in  utro-  rientia  , mulrorumque  experimentorum  fallaciam  ea- 
que  pullo  palpebra  jam  rumclaulae.  dem  imitantium  induftria  detexiffc,  h.tc  nihilominus 

De  vitelli  m mtejhnj  innfttu  nova  ve! di  prefmit  manfere , quse  aneipitem  redderent  veritati  (ludentem 
SiisoNiiuiii  varii t.  animum.  Primo  quod  non  conflaret  omnem  hac  via  fer- 

Ut  albumini  fic  & vitello  fua  eft  m ovo  membrana , ri  chylum,  cum  id  tantum  docerent  vifa , ex  alimentis 
(anguineis  utrique  donata  vafis,  quarum  qu*  albumen  affiimptis  partem  per  inteftinorum  cunicas  transcolatam 
Includit,  rupto  ovfi  perit,  altera  intra  abdomen  recipi-  per  lailea  in  cavam  furlum  mitti;  jam  ver6  quis  fponde- 
tur,  diuque  in  pullo  deprehenditur  etiim  pofltricefimum  bit  reliquum  omr.e  in  excrementum  abiturum  ' quis  falfi 
ab  exclulione  diem  juxta  obfervationesHarveji.  Vafa  convicit  omnes,  illos , qui  credunt , venarum  id  effe  mu- 
utriufque  membrana-  umbilicos  appellat  Ariftoteles,  nus,  ut  non  tantum  ab  arteriis  transfufum  revehant  fan- 
vultque  qui  vitellum  adit  umbilicum  inteftino  tenui  an-  guinem,  fed  & quicquid  carum  oftia  fubintrare  aptum  , 
neili : fed  live  abdomen  extra  propendeat  vitellus , five  una  cum  fanguine  corai  inferant ' id  quodfiadmiferisin 
contrahentibus fefenfim abdominis  involucris introrfum  omni  reliquo  corpore,  qua-  ratio  inteftinis  fimile  qukl 
lateat  retra&us,  peculiarem  habet  quo  mediante  intefti-  denegandi  .'  Huic  dubio  non  minoris  momenti  aliud  fe 
no  anneilitur , duihim , vafis  finguineis  medium  intefti-  adjungit , quod  nempe  in  omni  animalium  genere  de  hac 
num  tranfeendentibus  utrinque  ftiparum,  unde  faihim  eadem  re  non  fefta  inquiiitio.  Quodliitaqueinvenien- 
utfanguinea  vafa  tertium  duiftum  involvendo  inventioni  da  animalia,  quibus  denegata  laftea,  vel  Ii  notandum 
ejusobliiterint  Vitelli  tunica  facculum  refert  ampli  ven-  vira  tempus  quo  fanguinea  vafa  acceptum  extremis  fuis 
tris , fed  oris  admodum  augufti , unde  ad  inteftina  medio  alimentum  in  jecur  primo  transmittant,  quidni  ali»etiam 
fere  principium  eorum  inter  & finem  loco  vafctiHim  pro-  fimilia  tribuenda  , priecipui  quoufque  nihil  repertum 
greditur  vafa  fanguinea  craffitie  vix  xquans , infuper  co-  quod  contrarium  demonflet  ? Quanti  hoc  faciendum , li- 
lore  ligamentum  fimulans . ulnifi  trammifTus  humor  per-  cet  a paucis  notatum , dubium,  ut  alia  taceam , qna*ab 
viumargueret,  nervum  crederes.  Modus  quo fnteilina  hocfontepetita moverepoflem  non  pauca,  foliusHar- 
fubirtrat,  non  differt  a duftus  pancreatici  infertiore : nifi  veji  docebit  exemplum  , qui  quod  credidit  in  avium  ge- 
quodhic  eidein  affigatur  lateri,  quo  tnefenterium  inte-  nere  vitellum  per  vafe  umbilicalia  in  hepar  ferri,  venas 
(tinis  adkeret , vitellus  autem  oppofito  latere  viam  pa-  laftcas  rejecit.  Hinc  exeac.  n.  aif  : £t  ft  velet  arfU- 
ter.tcm  inveniat.  Hicvia  liquetaibus  & in  limpidum  Ii-  mentumd  dutttt  venarum  umhheahnin , (qaarail  jeeetir 

• 1 Ii  x far- 


De  Ovo 

fortam  unc  aut  alteri  trunci  terminari  dicimur ) pu3u/ jam 
eodem  prorju/  mado  nutritur , alimento  cx  vitello  per  vafa 
Umbilicalia  attrsBo  : quo  poflea  cbyloex intsjhntr per  ve- 
nar mejdraicae  traduSe  alitur.  1 'ajj  enim  ui relique  ad 
jecori/  portam  terminantur , ad  quam  nutrimentum  pari- 
tor attradkm  deferunt.  \Jt  ad  vena/  laSca/  m mejcntcrio 
{']Uu  in  pennati r nullibi  repectuntur  ) confudere  non  fito- 
pu/.  Qua:  mihi  verba  non  levem  injecere  fcrupulum  da- 
tuenti , fi  in  pullo  id  vena*  munus  obeunt , non  in  alie  fa- 
cile animalibus , vel  alio  ritar  tempore  cum  illi'  honorem 
detrahendum.  Hinc  Ludum,  ut  nunquam  aufus  hepati 
adverfari.  licet  nec  unguam  ejus  lecutus  fuei  im  pai  tes. 
Tanti  mihi  namque  fuit  autoritas  Aridotelis , llarveii- 
que  , ut  illud  de  vitelli  in  hepar  diadofi  per  umbilicalia 
vafa  tanquam  certum  admitterem  , quandoquidem  ra- 
tioni non  viderem  repugnare. 

Cum  vero  in  illorum  Hidoria ; quid  exhaufio  vitello 
de  facculo  fieret , & qtuedam  alia  non  magni  quidem  mo- 
menti , ad  circumflandarum  tamen  plenam  receulionem 
facientia  defiderarem , incubanti  ovis  gallina:  unum  fub- 
traxi , cnius  teflam  jam  tum  ruperat  exitum  maturans 
pullus 

Dedudis  involucris  latentem  prodidit  vitellum  abdo- 
minis tumor.  Non  recenfebo , qua:  circa  modnm,  quo 
abdomen  involucris  obducitur,  rotanda  fpedatori,  quam . 
Jedori,  gratiora  futura , fed  miliis  omnibus  dicam,  dum 
vitelli  i facculo  in  hepar  credulus  rimarer  vias,  non  quae- 
litum  ex  eodem  facculo  in  intefiina  tranfitum  fe  mihi  ul- 
tro obtutifle  inveniendum.  Sic  fepius  aliorum  a licita 
nobis  oracula funt,  donec,  quantum  i verb recedant, 
accuratius  examen  demonflraverit.  Legeram  Arifiotelis 
fententiam  confirmantia  Harveji , videbamque  utrique 
faventem  rationem  , quo  effedum  , ut  ne  dubitandi 
quidem  vel  minima  mihi  oriretur  fufpicio  , donec  to- 
tum momento  quafi  fubverteret  autopGa , qua:  autrix 
ut  & hoc  fubdudo  tibicine  , hepatis  tanto  magis  jam 
vacillet  thronus.  Chm  enim  fertus  quilibet , cui  innatat, 
humorem  ore  affiimat , cum  pullus  albumen  ore,  vitel- 
lum excipiat  inteflinis , nullum  video  argumentum,  quod 
certo  demonffret,  ex  humoribus  partem  hepati  prius, 

Sam  cordi,  inferri  per  vafa  umbilicalia , licdr , qua:  idem 
:tjos4  fuadeant , minimd  defiderentur.  Nec  enim  par- 
tium ego  ducor  (ludio,  nec  hepati  unquam  bellum  indixi, 
fed  id  tantum  ab  ejus  patronis  optavi  cificier.dum , ut  ex- 

Erimenta  darent , quibus  rationis  confirmarent  inventa. 

inclicit,  datis  jam  manifcdis  & patentibus  alimenti 
viis,  vaforum  umbilicalium  muneri  hos  praegere  lice- 
ret limites,  ut  fuo calore  , forfan&  per  vaforum  extre- 
ma tranfudante  quocunque  demum  Huido , humores  nu- 
triendo corpori  tantum  redderent  aptos,  nullos  verdin 
corpus  deferrent dum  tamen  de  eo,  quod  venarum  oflia 
recipiunt , (an  fanguis  tantum  fit , an  vero  & poeter  fan- 
guinem  admota  quilibet  poriscongroa)  nondum  deter- 
minata lia , eo  audacis  progredi , res  infida  v ideretur. 

F.ft  autem  ponderis  non  adeo  parvi  qu.-tdio,  qua  dif- 
quiritur,  quo  modo  parti  corporis  aoniota  qiccunque 
fiias  in  corpus  transmittunt  partes. 

Sunt  > qui  illas  recipere  po  (Tunt , venae,  necdefuntin 
multis  animalibus , quibus  idem  munus  tribuerent  non- 
nulli , lymphatica : Quod  fi  ver6  volueris  per  poros  cu- 
tis , membranarum , mufculorum , oifium , ad  intima  pe- 
netrare vjfcera,  vel  fubukm  lue  cantum  intclligas  opor- 


: t Pullo. 

ret  materiam  m in  ada  frigidis , calidisve  quemadmodum 

& in magneticis , vel  ipfas  parte»,  adeo  vi  morbi  relaxa- 
tas,ut  vera  fit  diapedafis,  nili  forte  ea  fuerit  n ateriae  acri- 
monia , ut obdnntia quique , vel  terrea,  perrumperet. 
Vila  fateor  bilis  non  rupto  folliculo  vicina  loca  flavo  co- 
lore inqumafle  , & onfervatum  per  velicam  oubulam 
tranfludafle aquam , repertusque  intra  fufpenfam  in  da- 
tuai  iorum  otheina  veficam  lapidum  ca-forumpulvis , qui 
claufum  ardi  veficie  orificium  non  facili  penetraflet : 
fed,  quod  vel  laxatis  morbo  membranarum  fibris,  vel 
eisdem  exficcatisadfcribendum  , locum  in  vivo  Scfano 
non  invenit , ubi  St  fpiritu  repleta  funt  omnia , & humo- 
re. Quod  itaque  cordialia  cordis  regioni  imponantur  epi- 
themata, non  aliam  video  rationem,  quam  quod  vena- 
rum ab  illa  curis  parte  ad  cor  ufque  extendo  brevior  fit, 
quam  fi  manibus  idem  applicares , quandoquidem , alias 
qui  pilam  purgantem  manibus  «grorum  jubebat  conti- 
nendam, non  difticilius alvum  moverit . quamquiejuf- 
dem facultatis  ungvertum  umbilico  illineret,  ut  adeo- 
que&  liicSc  ibi  nulla  fiat  per  folidoruin  poros  penetra- 
tio, Ted  tantum  vafis  receptarum  partium  cum  fanguine 
miflio,  unde  fperatus  refultac  effodi  os.  Kadem  canthari- 
dum ratio,  nec  veri  didi  veneni  diverlus  modus.  Sed 
longum  foret,  qua:  generalis  harc  quieflio  involvit,  o. 
mnia  everrere.  Cum  itaque,  qua-  exterius  admoventur 
corpori , venarum  odiis  recepta  illarum  fequantur  da- 
dum , quidni  etiam , qnir  membranis  uteci  continentur, 
liquida  fui  partem  umbilicalibus  offerrent  1 fpeciofa  haec 
ratio , fed  non  ubique  locum  inveniens.  Quis  enim  ere- 
deret  in  renibus  nuper  4 fanguine,  aut  utwecunque  de- 
mum, faltem  ab  aliis  utilibus  partibus  fecretam  urinam 
in  vefica  iterum  d venarum  extremis  reforberi ! quod  a- 
lias  omnino  largiri  tenetur , qui  venis  omnibds  eam  dede- 
rit fabricam , ut  praiter  fangui  rem  admota  alia , raoJo 
ingredi  apta,  excipiant  Quid  enim  urina  majorem  pe- 
netrandi vim  poffiJct  , qui  exterius  remota  foas  ilico 
exferit  vires  > Parirationedebile,  de  aliis  excrementis 
liceret  concludere.  Quod  fi  hic  natura:  propria  excre- 
menta abominanda  faffidium  objeceris,  parum  efficies  , 
cummultumdeprudcntiaejusdetraheret,  fi  quatin ve- 
fica prudens  adeo  ed,  in  cute  tam  parum  cauta  depre- 
hendatur, ut  quod  in  vefica  noluerit  vafis  recipere,  in 
cute  fanguini  patiatur  immifeeri.  Quod  fi  autem  obli- 
nentem interiora  vefica:  pituitam  acT partes  vocaveris, 
commodiorem  videreris  afferre  rationem.  At  vero  fi  in 
bilis  folliculo,  fi  alibi  ad miferis  impedimenta  prohibentia 
ne  fanguini  jungatur , quod  alio  corporis  loco  penetra- 
ret liberi,  quis  nobis  interiorem  membranarum  fretus 
fupei  ficiem  adeo  probi  cognitam  pcrfpedamque  dabit , 
utaufitfuamlibeic  pronuntiare  fententiam  ? Ut  autem 
de  umbilicalibus  dubia  res,  fic  de  porta:  ramis  parum 
certa  veritas , tumob  datas  modo  rationes,  tum  quod 
non  lade*  tantum  lymphaticique  vera , fed  & glandu- 
I*  conglobati  mefenterii  in  avibus , pifcibufque  necdum 
mihi  vife  ,fiveid  obfervantis  contigerit  culpa , five  rei  in 
illis  animalibus  defedu , quod  ne(3um  velim  decernere. 
Quod  fi  jam  cerfo  conflaret,  efleanimalia,  quorumm- 
teflinaomnem  chylum  venis  rubris  mefenterii  commit- 
terent deferendum  , nonpofTesinaliisanimalibus  chyli 
(quo  nomine  imelligo,  quicquid  ab  ingeflis  alimentis  re- 
cretum per  intedinorum  tunicas  exprimitur  vel  inladea 
vel  ia  rubra)  partem  hepati  denegare,  mii  demondrares 

vei 


D 


Ovo  et  Pullo. 


vel  intimam  intaftinornm  villofam  tunicam , cujus  villi  in 
cylindro  lioc  tortuoloaxem  omnes  refpiciunt , vel  aliam 
diverlb  modo  in  diverfis  fabricatam,  inhocfubjebo  ve- 
nis fanguineis  mandare , quod  in  alio  labeis  totum  defti- 
navit.  Sed  dubium  quod  efi , relinquamus  dubium  . do- 
nec longior  dies  experimenta  dedar  it , vel  muneris  pri- 
ftini  partem  hepati  reftituentin,  vel  omni  chyli  honore 
demonfirantia  indignam.  Ltcit  parum  ad  illius  faceret 
dignitatem , fi  vel  omni  chylo  liberum  permitteret  tran- 
fitum  i quandoquidem  partes  folidas  (qua;  vel  languinem 
impellunt  vel  fecernendornm  cribra  funt  ,)ad  fanguinera 
aut  generandum , aut  perficiendum  quicquam  conferre , 
hoc  feculo  credere  plerique  delierunt.  Setl  qno  me  ab- 
duxit hepar  f Novam  mihi  & tantum  non  monfirofam 
alimenti  in  pullo  viam  Tibi  fignificare  volui , fimulque 
qu*  me  «cafio  ad  eam  deduxit  inveniendam , qua;  un- 
dd  adeo  fe  proponi  non  patiebantur , quin  hepatis  fimul 
habenda  rario  i quandoquidem  vitellum  in  propiiofae- 
culo  contentum  ambiant  umbilicalia ; in  intefiina  recep- 
tum porta;  contingant  rami , utraque  vafa  cum  hepate 
commercium  habentia. 

NEEDHAMI. 

IN  ovo  (ex  lunkjf  numerare  licet  , poftqram  enim 
tunicam  cui  tefta  adhserer  in  obtufi  ovi  parte  ape- 
rueris , invenies  alum  ejufdem  coloris  &*  confidentia 
qua-  cavitati  fubtenditur,  ovumque  ipfum  arbillimi  com- 
plebitur. De  hic  diu  dubitavia»  nota  e(Tet,  an  prioris 
duplicatura  , expertus  tandem  inveni  novum  efle  , & 
prorfus  fepararipoffeper  torum  ovum.  Ei  interim  cau- 
ti detraba,  mox  apparet  albuminis  tenuioris  tunica  ve- 
nis (modo  poft  aliquot  dierum  incubationem  mfpexeris) 
arter lolifque  confpicua.  Emiflo  hoc  liquore  colliqua- 
menti involucrum  five  atpaion  pulli occurnt,  cui  pullus 
innatat.  Tandem  albumen  craJIius  > & vitellus  peculiari- 
bus membranis  inveftiuntur , 6t  pullo  fubjacent  in  fun- 
do ovi. 

Vafa  umbilicalia  in  viviparis  in  funiculum  colliguntur 
& umbilicum  conjunba  pertranleunt  ab  ipfogeftationis 
initio.  In  oviparis  1'ecus  fereshabet,  nempe  vafadiver- 
hnicxli'  varias  abdominis  regiones  tranfgrediuntur  , ut 
variis  membranis  jurgantur.  Arteria , qua  albuminibus 
colliquandis  deflmatur,  ex  finiffro  latere  in  lumborum 
regione  oritur , & ex  e4  parte  non  procul  i communi 
cloaca  exit , quo  in  loco  vena  occurrit  hepatica , cid:m- 
que  aflbeiau  ad  albumina  pergit.  lifdem  abfumtis  pau- 
ladm  obi  iterantur  vafa  ipfa,  Dum  vero  adhuc  extant, 
notari  poteft  vena  hepar  tranfreptre,  &ad  cavam  per- 
gere. In  it  mei  e tamen  a porta  ramum  excipit , cujusope 
languinem  ipfius  in  cavam  vehit. 

Vitellus  interim  duasarterias,  alteram  J lumbis , alte- 
ram i oeliaca , recipit , venam  unicam , quae  venam  i 
caeliaca  prodeuntem  comitatur , & duftuni  inteft  inalem. 
Magnus  Hirvc tu  duas  venas , & arteriam  unicam  nume- 
rat. Dubii  ra  vero  irtefiinalem  prorfus  omifit.  At  at 
cuilibet  intuenti  conflabit  virum  01.  nimium  indolfifle 
hypothefi  fua- , dum  fuccum  nutritium  per  h*c  vafa  re- 
gerendum cenfuil , & proinde  vaforum  verfus  corpus 
tendentium  numerum  duplum  efle  oportere  ad  ea , qua- 
ad  vitellum  ipfius  colliquandi  gratia  pergunt , utpote 
«ju*  nou  tantum  fanguine® , fcd  ut  yitelU  fuccuw  repor- 


!53 


tarent.  Quum  contra  ex  oblervatiore  liquet  horum  va- 
forum  binas  efle  arterias , qua;  Vitellum  fundunt  ope  fpi- 
rituoli  fauguinis , quem  illuc  afferunt.  Hic  (anguis 
per  venam  utrique  arteria; (imul  fumptsc  .Tqnalem  rcriit , 
eodem  modo  quo  in  viviparis  vena  umbilicalis  duplici 
arteria:  relpondct.  Vitellus  aurem  ipfe  per  dubum  mo- 
do recenlitum  aliti  abir  . 8t  intefiina  ingreditur  aliam 
cobionem  fubiturus,  priufquam  fanguini  fretus  adnuf- 
cetur. 

Defcriptlonem  peculiarem  meretur  hic  diftus  , qui 
ex  vitello  pluribus  radicibus  ortus,  tardem  rn  truncum 
colligitur , &vafis fanguineis.  eodem  fere  modo,  quo 
uracliusavefica  pergens,  fiipatur , donec  ad  intefiino- 
rum  marginem  venerit.  Illic  demum  inleritur 'circa  in* 
teft inorum  medium , paulo  fupra  euln  locum , ubi  cx- 
corumextremitatesdefinunt.  Ilei  pars  efi , neque  enim 
avibus  colon  datur,  magis  quam  cari , aut  aliis  anima- 
libus non  paticis,  quibus  vafa  illa  mefenterica  obtingunt. 
V itellus  ab  ai  tcriofo  fanguine  colliquatns  hic  deponitur , 
& avibus  mammarum  amentiam  compenfat.  Intra  ab- 
domen nempe  pulli  mox  excludendi  abfcondirus  ei  ali- 
mentum tam  diu  (uggerit,  donec  robuftior  fabus  foli- 
dionbus  efculentis  digerendis  aptus  redditur.  Interim 
neque  durante  hac  labioneffi  ita  loquiliceat)  pullusab- 
ftinet  ab  alimentis  ore  exhibendis,  quod  neque  in  ovo 
facit ; veruiu  illic  ore  nutriri  confiat , & etiam  exclufum 
feminibus  aliifque  vefei.  Interim  pratter  ifia  tenuiori  hac 
cfca  indiguit  ad  pleniorem,  & magis  ipirituofum  r.u  tri- 
carum . 

Dubusffiic  pofterioribus  incubationisdiebus  fatis  con- 
fpicuuseft,  at  multo  magis  pofi  exclufionem , ubicrefi 
citindies.  Sc  decrefcente  virelk)  grandefeit,  donec  eo 
penims  abfumpto,  ad  inteftnnTatus  inclinatur , ibidem- 
que  inteftinulum  quoddam  cscum  , (cmuncialis  longi» 
rudinisper  totam  animalis  vitam  reprtrfentat , ut  nun- 
quam non  inveniri  poffit. 

Decimos  tertius  nunc  agiter  annus  exquo  hunc  du- 
bum  primo  confpexi.  Annoque  hujus  foculi  qufnquage- 
fimo  quinto  Cl-  GliJ/mm  ejus  mentionem  feci , qui  eum 
facile  agnovit , tanquam  libi  dudum  exploratum.  Aliis 
quoque  oliin  ofiendr , nimiram  ante  editam  $ttne*u  F.pi- 
(tolam , Cl.  Willijit , MiBiKftcrto , Imra  ■ fi  Cl.  Boylfio 
Anno  f 9.  ut&  egregiis  virisDominoGsiJima,  &Do- 
mino  fiarit  Gallis,  quibus  eo  anno Hclla*Jiant  profip- 
buris  non  hunc  dudum  tantum,  fed  & dubus  falivalcs 
& narium  meatus  mihi  itidem  ante  t j.  Anno*  notos, 
quos  pofi  ea  edidit  Stciu , exhibui  fpebandos. 

M A L P 1 G H I I 

MALPiamus  in  a mendice  ad  Anatomen  piant». 

num  otferveliDnejJrno  intuhu  fingulares  propo- 
nit his  verbis.  • 

In  Ovo  nondum  incubato , foecundo  tamen , nonal»- 
fimilis  ab  obfer  varis  alias  & deferiptis  Cicatricula  aderat, 
qu*  inter  chalaxas  coi  lodffa  , medium  locum  inter  bina 
Ovi  cacumina  forticbatur,  ejufque  naturalis  magnitudo 
lentem  non  excedebat.  In  hujus  itaque  centro  circulus 
candidus  fig.  i . aggeris  infiar,  deprehendebatur , 

qui  fuperiora  versus  cum  veficuhs  B interdum  conti- 
nuari videbatur;  in  hoc  culliqunroentumCcontineta- 
rur , in  quo  pulli  cariua  D candidis  delineat»  zonis  inua- 
li  ) utut , 


3gk 


o<>4  De  Ovo 

tabat,  qu*  in  fummitate  quandoque  difcootinuat*  ap- 
parebant contentum  vero  fpatium  plumbei  coloris  icoce 
replebatur.  Carin*  extremitatem  £ obfcurabat.  Succe- 
debat lata  quali  fafcia  F , que  tandem  umbilicalia  area 
evadit : H*c  partim  (olida , hacque  fubvitellina , par- 
tim  liquida  & fofca  integrabatur,  portione,  &ieolli- 
quamer.ti  rivulo  G ambiebatur,  quem  angularia  zona  can- 
dida H circumdabat. 

In  Ovo,  elapfoja/ii  menfe  ib  IxJictgallina  incuba- 
to, poft  horas  fex  cicatricula  naturalem  hanc  fortieba- 
tur  magnitudinem  Fig-. ».  , in  cujtn  centro  veftcula 

B irregularibus  interdum  finibus  terminata,  diaphano- 
que  turgida  humore  locabatur.  Pulli  carinae  & capitia 
iitchoa  menta  zon*  fpede  C emergebant , in  colliqua- 
mento  plumbei  colotis  innatantia , quod  circulo  D quafi 
aggerecoercebztur.  Succedebat  lata  quaxlam  urabrltca- 
Irs  fafcia  £,  fublutei  coloris , qua:  interdum  foraminulis 
• pervia,  pumicis  indar , colliquamentomadidareddeba- 
tur , cujus  ambitum  rivulus  F alluebat , & tandem  can- 
didus circulus  G omnia  continebat.  In  aliis,  umbilicalis 
area  Fig.  j.  H in  icoretn  quali  fufa , fufca  reddebatur , & 
plures  circuli  i interpoutis  alveolis  /[  circumduceban- 
tur. 

Poft  imoiecim  hertrhm  incubitum  cicatricula  tali  pol- 
lebat magnitudine  Fig.  4.  xA , m cujus  centro  colliqua- 
Ijentum  B obfervabatur  cum  carina , qua:  candidis  acli- 
neata  zonis  rotundum  capitulum  defignabat,&  ultra  me- 
dietatem orbiculares  vertebrarum  veliculas.hinc  inde  ad- 
ftantesC,  primti  exhibebat  ,•  hujus  tamen  (Iniftura  fac- 
culo  D ffequentiflimd  velabatur.  Succedebat  rftndidus  de 
more  circulus  £,  quiaxteriiu  copiofo  colliquamenti  ri- 
vulo F ambiebatur:  liuicf  roxima  extendebatur  area  um- 
bilicalis G,  qua:  lato  rivulo  H alluebarur.  His  addeban- 
tur quandoque  plures  circuli  / taliter  circumducti. 

In  aliis  cicatriculis  ita  incubatis  firapiicior  emergebat 
configuratio  in  umbilicali  area  Fig.  j.  /f , 8c  ambiente 
circulo  L , lato  fatis-  Paili  carina  candida  quadam  zona 
defignabatur , qua:  duplici  excrefcens  tumore , capiti*  in- 
choamenta  M indicabat , & vertebrarum  globulos  N 
hinc  inde  haer  entes  habebat. 

Tranfa&a  Jtcimi  tSiviheri,  cicatricula  hujus  lati- 
tudinis xA  versiis  obtufum  Ovi  cacumen  afeendebat.  In 
medio  colliquamentura  (blito  aggere  Fsg.  6.  fi  coerci- 
tum , pulli  earinam  continebat . qua:  de  more  veficula 
C obducebatur.  Carinae  ftru&uram  diu  inquilitam,  ta- 
lem tenere  videbar.  Ex  candida  zona  caput  D defigna- 
batur , & fpinae  trmftus  cum  appenfis  vertebrarum  lac- 
culis  £ ; circa  caput  & collum , carnem  F luxuriare  non 
femel  videbam  cum  alarum  inchoamentis.  Succedebat 
lataareaG,  colliquamenti alveolis U excavata,  h.-ecri- 
vulo  ambiebatur , qui  candidi  erat  circulo  1 obfcptut. 
Umbilicalis  h*c  area  inter  obrervandum  evacuato  albu- 
mine rngofas  quafdam  eminentias , veluti  arborum  radi- 
ces , exhibebat,  quae  vaforum  fpecicm  milii  indicabant ; 
quoniam  tamen  in  exficcata  quacumque  vitelli  parte 
parum  abfumiles  rugofas  prodbibones  excitari  facile  vi- 
debam, ideoadhucharretanimusan vaforum  latentium 
rudimenta  exiftant,  an  ficcefler.tis  corporis  rug*.  Cica- 
tiicul*  extremus  circulus  feu  zona/,  ulteriori  fermen- 
tat ione in  plures,  hosque  difparatos , folvebatur  circu- 
los Fijf-  7.  K.  quorum  portiones , vclut  infula:,  colliqua- 
mento  Fig.  7.  L mergebantur. 


et  Puelo. 

Placebat  interet,  ut  Natura  methodum  afrjualiter  te- 
nerem , carinam  futuis  profequi ; 8c  qu*  vari*  fpecies  , 
ufqueadintegr*  diei  complementum  occurrebant,  pro- 
ut in  re  tam  obfcuri  ruditui-  inftrumentis  mihi  attingere 
licuit, hic  exarabuntur.  InOns  itaque  minus  reget»  & 
infirmioribus  carinarfaliter  apparebat , gemiti*  zon*; 
feii  cra(l*candid*que  tine*  Ttk. ».  Fig.  8.  in  capite  pa- 
rum dilVar  tes,  & quafi  reflexx  1 n pofticam  partem  fi,  ite- 
rum approximat* , collum Ceffbrmabant;  mmtdido- 
&* , & quafi  parallel* , in  longum  protrafbe , carinatum 
fparium  efficiebant , & hinc  inde  vertubrarum  facculoa 
numero  fcptem  Dappenfos  fervabant;  iterum  tandem 
coeuntes,  carin*  extremum  conftituebant.  Quid  fusile 
miratus  fum  poft  diem  integrum  incubatus,  dum  zon* 
Frf  .p.  parum  obliquat*,  carinam  conftituebam.  In 

aliis  gemina  concavitas  excitabatur  Fg.  10.  ^L&dotfi 
I parium  , quod  alias  patebat  , conmventibus  zonis  in 
fi  claudebatur ; hoc  enim  familiare  ipfi  Natur*  fiepiiu 
obfervavi,  in  zonis  motum  adefle , ita  ut  fixoacceUud: 
recedii , are*  & finus  excitarentur  & tollerentur. 

E/aheitteJie  fiepius  fpecies  h*c  occurrebat,  qoa ca- 
pitis tumor  Fig.  1 1.  A emergebat  8c  didu&is  in  dorfo 
zonis  B , carin*  concavitas  efformabatur  qu*  fpinali  me- 
dull*Clocumpr*bebat,  cui  veficula- cerebri  D appen- 
debantur , colli , capitis  ,&  alarum  £ produ&iones  ma- 
gismanifeftabantur.  Cralfeline*,  feu  exarat*  zon*, 
qu*  varias  defignabant  jam  expolitas  carin*  fpecies, 
erant  extremitates  & fines  adurgentium  quafi  parietum ; 
in  extra&a  etenim  cicatricula , & vitro  impolita , zon* 
rum  latitudo  Fg.  11.A  occurrebat , qua  totuj  fpin*  tra- 
&as  delineabatur  cum  alarum,  fi  inchoamentis.  Huraf- 
modi  zon*  non  perpendiculariter  elevabantur,  fed in- 
clinat* .carin*  concavitatem  producebant , qu*  cryftal- 
lino  quodam  humore  replebatur,  qui  interdum  ita  turge- 
bat , ut  continentes  zonas  difiumperet , 8c  areas  novai 
excitaret. 

Aliud  infuper  innuendum  , zonas  in  apice  Fig.  1 j.  <A 
hiatum  liabere , qui  quandoque ; & temporis  tra&u  clau- 
debatur , hoc  autem  forti  natura  utitur  pro  colHquamen- 
tiingreflii.  Nec  retice nd*  funt  mutationes , qu*  in  ea- 
dem numero  cicatricula  & carina  abfque  novo  incubato 
manifeftabantur ; nam  expolitus  hiatus  in  eodem  Oro, 
per  fex  lioras  aeri  ralnfto , claudebatur,  & capiris  con- 
cavitas Fig.  is-  B candida  tota  reddebatur  , 8t  carin* 
extrem  itas  ex  diduftis  zonis  C , non  obllante  facculo  D , 
emergere  incipiebat  : Ulterior  fuccedcbat , elafft  shi 
aprimaOviluftratione,  mutatio:  claufisnamque zonis 
geminus  obfervabatur  tumor  Fig.  i(.  £,  circa  dorfum 
curvabantur  zon*  F carin*  ovalis  area  patebat. 

TroofaSa  Me , cicatricula  hanc  fervabat  mngmtudi- 
nemFif.  t6.  xA , & in  fui  centro  carina  locabatur,  cu- 
jus zon*  parallel*  duft*  , colli  fi  litum  defignabant ; 
mox  vertebris  han  entes , dorfum  conftituebam , & tan- 
dem dilatat*  carin*  extremum  C claudebant ; in  capite 
vero  D hiabant , & tota  area  candida  erat : In  aliis  autem 
rudimenta  veficularum  cerebri  & fpinalis  medull*  *mer- 
gebant.  Carina  li*c , in  colliquamento  £ degens , proxi- 
ma erat  facculpF,  qui  diapkanoturgcre  videbatur  fuc- 
co  Lata  fequebaiur  zona , qu*  irruenti  colliquamento 
Gobftadat;  unde  umbilicalis  areal/,  quafi  tot  excur- 
rentibus rivulis  interrumpebatur  ,•  poftremo  latus  cir- 
culas candidus  cicatriculam  claudebat. 


late- 


D * O 


V O ET 


P U 


L L O. 


Interea  progredien  te  mcubatu,  carina  tumores  circa 
caput  multiplicabat:  zore  etenim  in  apice  Fig.  «7. 
hiatum  adhuc  fervantes  tres  areas  B conibruebant , qui- 
bus veficularum  cerebri  inchoamenra  cuftodiebantur. 
Oro  C circum  addabat , & vertebrarum  globuli  dorfo 
hircbant ; cordis  pariter  portio  D manifeftabatur , & 
in  umbilicali  arca  varicofa  vafa  prodibant , pallido  & 
fubvitelli  no  turgida  icore. 

Poft  trijmta  Dom  cicatri  sulz  circuli  multiplicati , fo- 
lati & infrafti  obfervabantur.  Umbilicalis  area  cig.  t8. 
./fvaricofisvafsulisfl  contegebatur,  qui  ab  elata.  foli- 
dis  portionibus  fubpallearismbftanti*  ambiebantur.  Va- 
forum  color  primbvitellinus,  mox  rubigjnofus  erat.  In 
eadem  area  veficula  deprehendebatur.  Pullus  in  colli- 
«uamentoC degens,  talem  fortiebatur configurationem 
ln  capite,  ubi  geminat  obfervabantur  appendices , oculi 
fig  19.  emergebant,  zonJF  unrtx  , variis  excitatis 
arcis,  quinque  cerebri  veficulas  B ambiebant,  & inde 
produ&am  (pinalem  medullam  C;  in  extremitate  angu- 
laris dilatata  area  D locum  laxati  medullat  pribebat  / 
vertebrarum  facculiadftabant.  Hoc  eodem  eoam  tem- 
pore cor  E certi  deprehendebatur : Et  adhuc  cicatricu- 
las in  vitris  exficcatas  fervo  in  quibus  illud  prodat. 

‘ Adhuc  lueret  animus  in  determinanda  Cor  Jit  vel  Soh- 
ptimu  frioriutt , cbm  repetiOs  oblervationibus  fenfuum 
minifterioea  nequaquam  firmetur.  Illud  certo  condat, 
anteincubatum,  carina:  damina  obferfhri,-  deinde  in- 
cubatu  vertebras  , cerebri  & fpinalis  medulla;  inchoa- 
mema  cum  alis , Sflndu&a  carnea  portione  manifiedari , 
corde , vafis , Sc  fanguine  latitantibus  : Apparentibus 
autem  rivulis  in  umbilicali  area  , probabile  ed  , Cor 
etiam  earini  appendi ; cbm  ante  trigtftmamhortm  cor- 
dis ftru&uram  certo  deprehenderim  Plurimum  autem 
temporis  intercedit , quo  Cor  & Vafa  icor  pervidit,  mo- 
dii lutei  coloris , modo  rubiginofi , rubefecnte  podremb 
fingmne , unde  adhuc  conjeci  uram  foveo  , quam  alias 
innui,  fuccum,  Vafa  & Cor  forti  priejuderc , &fen- 
fim  m3nifedari , ut  ki  arborum  Ovis  obfervamus. 

A udiora  fenfim  reddebantur  fingula  circa  horas  ui- 

intg  fix  incuba  rfrs ; grandior  etenim  reddita  cicatricu- 
la , umbilicalem  areiro  vafculis  fig.  10.  */J  coopertam 
exhibebat ; reticulare  opus  vaforum  gramlioribus  inter- 
dum fpatiis  B , quadoque  minoribusdiftinguebatur,  & 
cami  aliqui , abis  oblique  dudi,  nunc  aliqualem  reditu- 
dmem  adepti , quafi  trunci  dirigebantur.  Iterum  fufpi- 
cor , quin , ut  olim  innui , plexus  integi  i vaforum  umbili- 
calium praexidant  in  cicatricula,  & fubintrantis  icoi  is 
turgentia  & motu  manifedentur,  ipforum  area:  exten- 
dantur , truncique  erigantnr , cbm  in  plantarum  Ovis  ge- 
mina foliola,  qua:  analoga  fbrtaflc  albumini  & vitello 
fant,  vaforum  plexus,  tum  aei  is  tum  alimenti,  poflide- 
ant.  Carina:  drudura  talis  videbatur : In  capite  fupre- 
ma  veficula  Fig.  1 1 . turgebat,  reliqui  D,  frequentius 
minores  diaphano  fcatcbant  humore , & continuata  me- 
dulla E in  F aliqualiter  dilatabatur,  ut  in  adultisetiam 
obfervatur  j caro  G circa  luxuriabat,  & cor  H parum 
eminebat. 

Superatis  quaJragintu  hirit , in  cicatricula  eriden- 
tiores  redditi  venarum  furculi  ab  extremo  limbo  Fig. 
xi.  A in  cor  produdiouihus  B deducebantur  , d quo 
umbilicalia  vafa , angulum  C effbrmantia  , reticulares 
«amos  promebam , nondum  perpetuo  in  grar.diorespro 


'2$5 


S 


pagines  didindos.  Carina  in  colliqoamento  i --itabat , 
& circa  ipfam  facculus  D parum  didans , futurusan.-ion , 
emergebat,  reliquus  amplior  Fig.  if.  £,  chorion  erat : 
Pulli  carina  talis  erat : In  capite  foliti  veficuli  cerebri 
turgebant,  quarunriirima , vitrum  referens,  reliquis  in- 
natare videbatur:  Solita  zona  ardior  reddita  cerebrum 
& fpinalem  medullam  ambiebat : Hinc  inde  oculi  F lo- 
cabantur: Cor  G turgidum  pulfabat  ea  ratione  8cryri>- 
mo  , pro  ut  alias  defcripfi  , & fufius  infra  habebitur. 
Hac  eadem  hora  facculus  H variato  Ovi  fitu  movebatur  ; 
perpetui  enim  fummitatem  tenere  tentabat.  Diu  etiam 
hifitavi,  an  infra  an  fupra  carinam  locaretur  hujufma- 
di  veficula  B , cbm  diaphano  turgeret  humore ; tandem , 
cum  ipfam  in  feparata  a vitello  cicatricula  nequaquam  in- 
clufara  deprehenderem,  in  fubjeda  vitelli  fovea  locari 
conje&atusfiim.  * 

Podrerm  obfervationi CicstricMlsm  addam,  quaeli- 
c4t  Unit  Jutu,  incubata  fuiflet , quoniam  tamen  Ovum 
reliquis  tegebatur,  & humiliari  loco  condebatur  ■ ideo 
frigidum,  dum  auferretur,  erat,  & ignavum  valde.  In 
hac  itaque  ambientes  circuli  Fig.  14.  fradierant,  co-  ■ 
lorifque  fubvitellini , & mergebantur  in  coliiquamento- 
B.  In  medio  umbilicalis  area  elocabatur,  qui  limbi  D 
loco  zonam  albam  habebat , & convexa  ibidem  redde- 
batur : Hic  reticulari  vaforum  opere  E contegebatur , 
in  quibus  rubiginofus  humor  turgebat  Carina , (blitis 
priditavcficuHs& corde,  innatabat  in  coliiquamento. 
Spatium,  quod  inter  circulos  umbilicalem  aream 
C extendebatur , ir.fignibus  rivulis  F alluebatur ; in  dex- 
tro enim  latere  veluti  a tot  didinftis  fontibus  deduceban- 
tur alveoli  G,  qui  ampliores  redditi  fub  area  umbilicali 
ulrimum  fortiebantur  terminum : Contentus  icor  rubi- 
ginofus erat , & ejuiilem  peni  naturi  ac  in  cotde  & va- 
hs  obfervabatur ; unde  pucherrimura  occurrebat  fpc&a- 
culum. 

Subfequentibus  horis  ulque  ad  complementum  alte- 
rius diei  umbilicalia  vafa,  coloris  primo  fublutci , mox 
rubiginofi , & podremo  (anguinei , reddebantur.  Extra- 
&us  pullus  hac  pollebat  figura : Cerebri  veficute  tur- 
gidi cum  fpinali  medulla  Fig.  xf . B continuabantur , 
qui  zonis  C,  adhuc  exidentibus,  ambiebatur;  circulus 
niger  patenti  hiatu  D folatus  joculi  ambitum  couftitue- 
bat&cudodiehat. 

Pod  hmt  Jiet  cicatricula  lateraliter  vitello  hirens, 
fenfim  horizontalis  fiebat , cujus  naturalis  magnitudo* 
erat  Fig.  16.  *A , 8c  in  ipfius  centro  in  coliiquamento* 
natatu  pullus  locabatur  , qui  veficulis  B , cerebrum  in- 
tegrantibus, ditabatur:  His  cerebellum  Fig.  17.  Ceum 
(pinali  medulla  D addebatur,  qui  zonis  E cudodieba- 
tur.  Hujufmodi  vero  curvati  interdum  , 8t  varicofa: 
redditi,  vertebrarum  faeculis  hircbant.  Propi extre- 
mitatem earini  amplior  reddita  medulla  in  ovale  exttn- 
debatur  corpus  F ; circa  coillum  & caput  caro  Fig.  ifT  G 
luxuriabat , & ali  H pendebant , bini  pariter  oculi  circu- 
lo/excitati  eminebant,  quo  crydallini  humoris  inchoa- 
mentum  ambiebqfur.  Cor  evidentifiime  pulfabat ; nam 
auricula  Fig.  in.  /f,  receptum  a venis  i-  fanguinem  pullu 
propellebat  in  dextrum  cordis  ventriculum  M , & quo  i* 
terum  protrudebatur  in  finidrum  ejufdem  fmum  K ; irde 
inartenas , i quibus  in  truncum , quideoriuni  produci ui 
geminabatur  in  ramos  Fig.  jo .0  ,■  hi , umbilicales  arterias 
P promentes,  in  arcam  producebantur , & tandem  reti- 

cu- 


7^6  De  Ovo 

culari  exitato  plexu , in  limbum  defluebant  i qui  quan- 
doque quafi  trunco  g^reticulari  plexu  ex  fuperpofitis  ar- 
teris & verue  reticularibus  implicationibus.  In  cicatricu- 
lis ignavioribus  loco  umbilicalium  ramorum  frete  ob- 
(ervabatur  cum  arex  furculis  conupuatum;  quod  pofl 
quadragefimam  quartum  horam  ffequenter  accidebat. 
H umoris  per  vafa  fluentis  color  primo  fubvitellinus,  mox 
fufcuj  St  rubiginofus , poftremo  ad  fanguioem  tendebat. 
Velicula  R , diiphano  mrgida  humore  > propi  umbilica- 
lem ramum  P dextrum  locabatur- 

' Tridua  elapfo,  cicatricula  parum  deficiebat  ab  hori- 
zontali fitu,  cjufque  magnitudo  naturalis  non  excede- 
bat Fir.  jr.  ^1.  Pullus  in  ventrem  jacebat,  itautfpinx 
B traftus  i cerebello  C dedudus  pateret,  vertebris D 
hinc  inde  una  cum  zonis  £ adftantibus-  Cerebri  criftata 
veflcula  f pire exteris  emergebat  diaphana,  turgidaque 
humore;  reliqux  G & ipfe manifeftx erant.  Oculorum 
circuli  adhuc  patentes  erant;  alx  I extendebantur , cru- 
rumque K & uropygu  inchoamenta  apparebant.  Cor 
audius  erat , unde  receptus  ab  auricula  £</.  ; i.  L fan- 
guisavena  M perdudum  N in  dextrum  cordis  ventri- 
culum, indeque  per  0 in  flnillram  P , tandem  in  arterias 
Opropellebatar,  a quibus  in  truncum  R.-  Ab  hoc  erum- 
pebant umbilicales  rami  Fig.  n-5»  qui  produdis  furcu- 
lis in  limbum  definebant , reticulari  efformato  plexu.  In- 
terdum  umbilicales  rami  geminis  finibus  Fig.  j4-  T,  fu- 
pra limbum  inclinatis,  reticulare  venarum  opus  f' coo- 
periebant. Ab  extremo  carina:  erumpebat  venofus  ra- 
mus Af,  qui  cum  limbo  continuatus  fanguingn  revehe- 
bat, non  difpari  ritu  ac  in  fuperioribus  accidit  F.xtradi 
interdum  cordis  hanc  licuit  obfervare  flruduram , in  qua 
crallior  meatus  d dextro  in  flnUtnira  cordis  finum  appa- 
rebat ciicumpoiita came Fig.  Z. Taliter conflrudus 
pullus  in aidio  amnii  receptaculo  1' morabitur,  quoda 
chorio  ambiebatur. 

Poft  quartam  diem  longi  audior  cicatricula , non  ad- 
huc ex  toto  horizontalis  erat:  Vitelli  fubflantia  valde 
palearis , albtiroenque  fufurn  erat  Sanguinea  vafa  am- 
plo truncd  pervadebant , excurrente  fanguine  una  cum 
fubluteo  humore.  In  amnio  pullus  curvo  corpore  tali- 
ter|3ccbat:  Caput  prae  exteris  turgebat  ; veflcula  enim 
criflata  Fit-  )6.  uA  , qux  in  geminas  videbatur  divi- 
di partes , cinerea  parumque  concreta  replebatur  fub- 
flantia.  Non  longi  in  occipite  fecunda  locabatur  cere- 
belli veflcula  B , uarum  profunda , cui  fubjeda  erat  por- 
tio fpinalis  medullx  C .■  In  anteriori  parte  piofundiiis 
cuilodiebatur  D,  & apicem  binx  pariter  terminabant 
veflcula:  E ; Oculi  cum  nigro  circulo  F , & contentis  hu- 
moribus , eminebant ; inter  hos  & criflatam  veflculam 
fanguincijni  vas  G amplum  excurrebat.  Carina  fubcine- 
rei  mollique  carne  tegebatur . ita  tamen  ut  vertebrarum 
olla  H parum  elevarentur.  Alx  / & crura  E elongaban- 
tqf . Non  longi  a capite  ex  hiante  pedore  Cor  L erum- 
pebat, cujus  forma  erat  hxc:  Primo  itaque  (anguis  ab 
auricula  AI  propellebatur  per  canalem  fubalbum  N in 
cordis  dextrum  0 , aqnoinuniltrum  P , indeqne  in  con- 
tinuatas arterias  j^j  Cordis  (IrufhiM  carre  mufculosi 
evidenter  exitabatur.  Ab  abdomine  umbilicalia  vafa  pro- 
dibant, & arter ia  R latior  erat,  rubicundoque  turgebat 
fanguine ; vena  vero  inferior  & ardior  fubluteo  fcatebat 
humore.  Prope  umbilicalia  vafa  vefitula  7'figebatur  ico- 
re  plena.  Intus partiuiu  rudimenta  condebantur,  qux 


ET  P U L E O. 


candida  & mollia  rudem  facculornm  exhibebant  fpe- 
ciem.  Contentus  in  chorio  humor , veluti  ladis  ferum, 
igne  nequaquam  concrefcebat , fed  excitata  pellicula  in 
bullas  refolvebatur. 

Quinta  tranfadfi  die  audior  erat  cicatricula , & pul- 
lus in  coilkpiamento  degens  curvabatur  & convelleba- 
tur; ejus  naturalis  magnitudo  erat Fig.  \-j.  ^amplum 
erat  caput',  quod  criftata  veflcula  fir.  j8.  C integrah». 
tur,  hxc  filamentosa  replebatur  fubflantia ; huichxre- 
bat  cerebellum  C;  anteriusgeminxeminebant  veficul* 
D , & fuperius  profundior  locabatur  veflcula  E ; hunc  in- 
de oculi  F adflabant : Reliquum  corporis  carne  tegeba- 
tur.alis  Ftg.  fq.  G&  cruribus  H extra  pendentibus.  Pa- 
tente thorace  cor  extra  locabatur , quod  ventriculo  dex- 
tro 1 & finiftro  E componebatur,  fuperpoflta  pariter  au- 
ricula Z.  Vifcera  magis  patebant,  prxeipui  Pulmones 
rubiginofi  coloris , diluti  tamen.  Umbilicalibus  vSfl*  vi- 
tellum penetrantibus  vitellinx  fubflantix  hxrebant. 

Sexti  completa  die  albumen  co! liquatum  erat , umbi- 
licalium area  duas  vitelli  tertias  occupabat.  Vaforumfi- 
nes  Fig.  40.  in  limbo  frequenter  refledebantur , 8t 
inxq  uale  rete  mutui  anaftomofl  efformabant.  Pullus  in 
amnio  cryflallino  cubabat ; Solita  aderat  veficularum  ce- 
rebri ftrudura , & amplo  vafe  Fig . 4 1 . C criftata  irraga- 
batur  veflcula , eique  proxima  Fir.  41.  Dobfcu  rabitur, 
nec  patebat  nifi  denudatofic  diruito  crebro.  Koflri  prin- 
cipium E emergebat.  Parente  adhuc  thorace  Cor  appa- 
rebat,  cujus  fmirter  ventriculus  Fig. 4).  f deorfumre- 
tradus,  & dilatus,  confocio  incumbebat  ventriculo  G , 
fuperextensa  auriculi  H.  Interius  jecur,  renes,  & pulmo- 
nes, magis  patebant. 

Manifeiliora  lingula  reddebantur  fuperata  feftimi 
die:  Cubabat  etenim  pullus  in  amnio  Fig.  44.^,  quod 
a chorio  liic  difrupto  B ambiebatur , nedebatur  autem 
chorion  vitelli  membranx  prope  limbum  umbilicalium , 
qux  i pullo  derivata , & in  amnion , chorion  & vitellum 
C prouuda , inclinatis  finibus  Fig.  44 . D limbum  effor- 
mabant.  Rehqaum  vitelli  Fig.  46.  £ appenfam  fervabat 
glutinofam  albuminis  F partem.  Pullus lolita  pollensfl- 
gurd,  capite  & oculis  conflabat  infignibu3,  Srcrillatx 
vcficulx  G exteri 'os  fibrosa  integrabantur  fubflantii ; in- 
terior veri  ipfarum cavitas  icore  turgebat:  Anteriores 
pariter  veficulx  H , curvatx , furfum  retrahebantur . fiib 
quibus  roftrum  1 pendebat ; cerebellum  cum  principio 
fpinalismiduHxjamfolidefadutn  erat.  Tliorax  acumi- 
natus erat,  in  quo  levi  tedum  pellicula  Cor  pulfabat, 
in  hanc  redadum  formam ; gemini  enim  ventriculi  juxta 
locabantur  , & linifler  Fig.  47.  E amplior  & rubicun- 
dior erat,  dextra  vero  auricula  L capacior.  Ventritulus 
carnofus,  cum inteflinis candidas,  rili conformatus ob- 
fervabatur;  collulx ni vex,  & adhuc  molles,  jecurque 
mucofum  erat , oblongis  glandulis  conflans. 

Interca  ufque  ad  mnam  diem  firmiora  reddebantur 
vifcera,  & Cor  foliti  gaudebat  forma : Jecur  peram- 
plum, gfanduiofls  utriculis  conflans  obfervatur,  qoidi- 
tlindis  areis , aliis  expofltis  conti  nubantur , Chorii  icor, 
relidi  cruda,  igne  in  bullas  refolvebatur,  quod  idem  am- 
nii humori  accidebac. 

Poli  nonam  vero  diem  pullus  longitudinis  Fig.  48. 
ist  in  amnio,  quod  exiguum  adhuc  erat  , inaatabat; 
chorion  autem  audius  erat.  Umbilicalia  vafa,  in  vitello 
per  fupcnoretn  partem  produda , venofa  erant , hxcquq 

• iata ; 


De  Ovo 

lata;  arterix  autem  ardiores,  vitelli  tunicam  profundi 
penetrabant.  Umbilicus  B latus  'continuata  & elongata 
cate  excitabatur ; concavitas  C,  ab  umbilicalibus  vincu- 
lis & pendentibus  inteftinis  occupabatur.  Exterior  cor- 
pori* habitus  tumoribus  Fw,  49.  D pro  futuris  pennis 
exafperabatur.  Cerebri  criftatx  veficulx  £ , qux  in  op- 
ticorum nervorum  exortum  delinunt,  miqores  & pro- 
fundiores reddit*,  ad  latera  inclinabantur  : Idem  acci- 
debat anterioribus  veficulis  F.  Ccrefari  quoque  bafis  jam 
peni  folidefadi  talis  efat ; anteriores  veficulz  G pate- 
bant , nervorum  pariter  opticorum  exortus  a criftatis 
veficulis  H in  oculos  incurrebat  ; infundibuli  portio  /, 
a contigua  excitata  velicula,  cerebri  continuitatem  ful- 
ciebat , & non  longi  fpinalis  medull* principium  /[pen- 
debat. Pedes  hei  Z-oolervabantur,  & rofttum  ofieuni 
producebatur.  • 

Circa  decimam  diem  chorii  latitudo  ufque  aderaflum 
albumen  extendebatur ; fufitvalde  erat  vitelli  fubftantia. 
Pullus  curvo  corpore  jacebat,  infigniter  protuberanti- 
bus oculis , qui  militante  membrana  Fi;-  \ 1 . munie- 
bantur , Roftri  apex  B oflcusextuberabat ; cerebri  vefi- 
cul*  anteriores  C , & criftatx  D folidefadx  fenfim  ob- 
fcurabantur.  Corpus  habitus  tuberculis  £ tegebatur.  Cir- 
ca umbilici  exitum  obducebatur  labium  F.  Jecur  rubigi- 
noti  coloris  curu  afcindulis , vafis  hfcrentibus , excitaba- 
tur, turgente  bifif  folliculo. 

Abfoluta  duiJtnmj  Jit  chorion  F/>.  t 2.  ^A , fangui- 
reis  vafculis  -rugatum , pauco  /catebat  iucco , qui  igne 
evanefeebat  irt  bullas ; neflebatur  verb  membranx  B , 
craflum  albumen  invdlienti  , recipiebatque  fanguinea 
vafa  C , venam  fcilicet  & arteriam , ab  umbilico.  Suc- 
cedebat pullus,  amnio  X)  circumdatus,  quod  ab  umbili- 
co £ producebatur ; ab  eodem  etiam  derivabatur  vitel- 
lus F , cujus  bxa  erat  membrana , olcofam  & glutino- 
fam  contjnens  fubftantiam.  Hxc  vitelli  membrana  un- 
dequaque  libora  erat , foloque  limbo  G , veluti  ciliari  li- 
samehto,  craffiori  albumini  in  fituH  nedehttur-  Per 
Itanc  vena  1 & arteria  /f  ramificabatur  ufque  Wlimbuni. 
Craifum  albumen  Z-diaphanum  propria  donabatur  tu- 
nica, & venas  & aiterias  umbilicales  recipiebat.  Um- 
bilicis £,  quali  inteftinum , laxata  & tubulosa  cute  corn- 
jjonebatur , & inteftina  If,  foriis  erumpentia , aliaque 
infuper  fangninea  & varicoia  vafa  continebat.  Exteritis 
pium*  erumpehant  N.  Cor  hanc  fpecicm  pr*  fe  fere- 
bat ; protuberante  ventriculo  finiilro  0 , fuperoofitis 
auriculis  geminis , dextra  inquam  P , & finiftra  Jecur , 
debita  conflans  forma , veftculam  , viridi  tui  gidam  bile 
appenfam  liabebat,  cujus  portio  in  carnofum  qpntiicu- 
lum  deducebatur. 

* Decima  ejunrii  elapsa  die,  pullus  flexa  carii.a  in  amnio 
F,/.  54 • innatabat , quod  gracillimis & peni  inconfpi- 

cuis  vafculis  irrigabatur  : Ejus  fuccus  adaudus,  veluti 
fanguinis  ferum , concrefcebat.  Circumlocabatur  vitelli 
moles  B cui  hxrcfcat  crafTius  albumen  C,-  hxc  omnia  cho- 
rii tunica  D ambiebantur : Per  hanc  producebantur  fan- 
guinea  Vafa,  quorum  amplum  £,  ab  umbilico  emergens , 
torttiofum  & varicofum  redditum , ramos  F progignens , 
inreticulareopusdefincbat;  Proximi  alterun^excurre- 
hat  vafeulum  rubicundius , ealclem  ramificationes  forti- 
tum,  alia  pai  iter  fanguin»  vafeula  6 ,-  ab  umbilico  exor- 
ta , graciliora , inter  exaratas  produd  ion«  F propaga-  1 
bantur.  Puib  habitus  totus  fere  plumis tor.tegebatur* 


& Pullo.  i 57 

Urgues  & roflrum  folidam  acquHieiant  naturam.  Inte- 
ritis pulmones  fubalbi , ventriculus  carnofus  faihis , lade 
replebatur;  inteftina  extra  in  umbilico  pendebant . fellia 
velicula  , ad  c^ruleum  tendens,  jecori  appendebatur. 

Sublequentibus  diebus  fingula  firmabantur , & fenfim 
chorii  humor  abfumebatur,  qui  igne  freti  uenter  non  con- 
crefcebat ; amnii  ver i>  humor  tenuis  & diaphanussn  can- 
didam interdum  fapidamqoe  cogebatur  fubftar.tiam. 
Umbilicus  carneus,  crafTeUda  cute , extra  pendulain- 
teflinacum  {anguineis  Vafis  continebat/  A vitelli  tuni- 
ca in  tenue  inteftinum  brevis  meatus  aperiebatur.  Vas 
(anguineum  quod  alfe  penetrabat  vitellum , relidi  ejuf- 
dem  tunica  F</.  j 5.  ^A , infigniramo  £ pendulum  vitelli 
profunditatem  occupabat  , & reticularibus  prod udio- 
ribus Ceidem  tunicati  ne^ebamr;  reliauis  vero  D , 
in  fluida  oleofaque  fubftantia  vitelli  mergebatur.  Circa 
hujufmodi  reticulares  ramos  C & D pinguedinis  Caeculi 
F lixrebant  , qui  ven*  ramulis  irrigabantur.  In  chorii 
cavitate  Allantoides  tunica  fenfim  manifeflabatur ; le- 
viflima  etenim  mucofaque  extendebatur  bicornis  mem- 
brani, in  modum  facculi , & fubalbam  candidamque 
continebat  urinam , qux  interdum  filamentofa,  reticu- 
hre  opus  efficiebat ; hujus  exortus  po  (ire  inis  diebus  prx- 
cipui  parebat.  Ventriculus  cum  continuatis  iotefltnisfo- 
lo  turgebat  lade.  Jecur  poftrenni  , exrubiginofo  fub- 
luteum  acquirebat  colorem , & bilis  cxralea  erat.  Ce- 
rebrum jam  fblidefedum  in  fuperiori  parte  nervorum 
opticorum  radices  Fig.  j6.  ^A , graciliores  redditas,  an- 
teriores ventriculos  B , cerebellum  C , & principium  fpi- 
nalis medullo;  D exhibebat ; in  baia  vero , ultra  exarata  , 
infundibili  regio  affurgebat. 

Tranfada  decimi  nmi  chorii  fubftantia  £/;,  5 7. 
craflior reddita,  quali  canca,  exiguum  continebat  hu- 
morem , ejufquc  concavitatem  Allantoides  tunica  B fe- 
ri ex  toto  occupabat,  mucosa  referta  urini  C.  Pullus 
calcitrabat , amnio  D contentus.  Umbilicus  £ amplus 
erat,  & turgidus  ex  rerrado  interiora  versus  vitellp  £ , & 
abipfb,  amnii  D tunica  in  (itu  G producebatur.  Intra 
umbilicum , ultra  fanguinea  Vafa , inteftina  mefaraicis  ir- 
rigata condebantur. 

yifcjim*  completa  die , Ovi  cortex  de  facili  friabilis 
erat;  craffum  item  chorion , & feri  [anguineum,  non 
tamen  fibrofum , 8:  fucco  undequaque  vacuum , fola- 
que  Allantoides  tunh»  £/;.  58.  lA  continebatur,  qu* 
urinx  ftkias  B reticuiariter  ita  dudas  Sc  implicitas  ut  na- 
tur* myfterium crederetis,  includebat;  «tandem ver- 
bis umbilicum  Cdcduda,  & ventrem  fubingrefta , ef- 
formato  Uracho  Fig-  j 9.  D,  in  extremum  inteftini  £ 
hiabat.  Vitelli  corpus  in  ventrem  retradum  exteriorem 
abdominis  formam  F excitabat.  Jecur  perpetuo  lutei  co- 
loris erat,  quafi  vitello  turgeret  ; ejus  vero  fel  cxruleum 
materia  in carnofo  ventriculoSc  tenuibus  inteftinis  con- 
tenta ladea  erat. 

Poftremd  pullns  propi  exitum  pipiebat , & interdum 
idu  roftri  fnabrlem  uigebat  corticem  ; ejus  venter 
Fig- 6».  ^A  turgidus  & feri  rotundus  ex  condito  vitel- 
lo reddebatur ; fciflura  tamen  Hobfcrvaturex  retrado 
umbilico,  a quo  Urachus  C & umbilicalia  Vafa  D pro 
dibant  In  aperto  pullo  vitellus  Fig.  61.  £hujusmagni- 
tudinii,  inteftinis  F brevi  dudu  G continuabatur ; nxc 
a carnofo  orta  ventriculo//,  versus  extremitatem  caeca- 
les appendices  I promebant, K dilatata  fur  poiuouecloa- 
Kk  ‘ • cam 


■ 358  De  Ovo  * t Pullo. 


eam  £ efficiebant , i qua  erumpebat  Uraclra».  Vitelli 
fubftarrtia  rifrida  & oleofa  erat  Jecur  adboc  luteum  pr« 
fe  ferebat  colorem. 

‘H*c  funt  gu*  Vobis  imperantibus  in  tam  profundo 
natur*  myfterio  antaverfaria.  hac  aggrCffionc  vifus  furo 


sttigifte  .qu*  licet  rodi  mei  delineat*  tnaw , Micompto- 
que  exarata  ftyloettent,  pro  integro  tamen  animi  »o*o 
pene*  Vo* erunt,  Sc  fortafle  ulterioribus  fubfequeotiuiu 
armorum  firmata  obfervationibu*  , natur*  normam  ia 
ducendis  primis  pulli  Ramicibus  adumbrabunt. 


Daiam  BmmU  JieOifat-  i6ft. 


F I N.  I S. 


A N A- 


. f 


: d by  Google 


qjj 


Digitized  by  Google 


I 

i 

\ 


Digitized  by  Coogle 


V'JM  -i  i£&3pC 

&x  V 

/f  J “ s 

Digitized  by  Google 


. 259 


ANATOMES 

BRUTORUM 

Pars  III. 

A Q^U  ATILI.A 

CONTINENS. 


C A P.  I 

De  Acu  Marino. 

Plfcis  qui  GxrtCts  1*«»«'»«,  Iatisis  ulcut, 
Plinio  etiam  acnhatur,  non  incommodi  defcri- 
ptus  RonJdetio , eft  tamin  quod  adjiciam  pr*fer- 
tim  circa  interiorem  f jus  fabricam. 

Aperto  ventre  non  nifi  unus  continuus  tmifiini  ejus- 
que  ampli  dudus  obferv  atus , nullis  gyris  aut  volumi- 
nibus innexus , nullum  inter  ftomachum  & inteftina  alia 
difcrimen,  nifi  quod  parte  fuperiore  dudus  cffet  paulo 
i capacior. 

Ad  latus  inteflini  hujus  in  aco  focmina  Ova  jacebant  u- 
trinque  membranis  fui;  involuta, infinita  numero  In  roal- 
jculo  eodem  modo  inteftinum  utrinque  laBer  cingebant. 

Sub  inteftino  hoc  Vrf,ca  protendebatur  i brachiis  ad 
ufque  podicem  extenfa,  & albis  quibufdam  Imeamentij 
quafi  pyramidalibus  hinc  inde  infcripta.  Hujqfquebqjie- 
ncio  jam  attollit  fc  pileis,  jam  demittit,  jam  natat  pro 
arbitrio  inclufo  a«re  varii  gubernato. 

Sub  longa  illa  vefica  I peda:  1 Ranat  & illi  i capite  ad 
anumextenfi,  coloris  oblcurioris,  per  quorum  medium 
grande  vas  fanguineum  ferebatur. 

Hrfar  pro  animatis  magnitudine  fatis  grande,  fed  mol- 
liufculum,  cui  annexa  vejica  fellea  bile  viridi  referta. 

Aveficula  fellea  per  unum  heplfis  latus  fparfa  erant 
vafcula  innumera  fcilitillantia , fed  minuta.  Dixiffes  fila 
amtfargertoque  nitentia.  Hisfimilis  color  hinc  inde  in 
* oculi3&  capite  pifeium deprehenditur,  in  vafis  hepatis^ 
nemo  ha  Senus,  opinor,  obfervavit.harcipfavafamtidio-’ 
ra  erant  in  femina  . in  mare  ofcfcuriora. 

Cor  ve(icul4  felleS  triplo  minor,  fed  firi*im&px- 
ni  triangulare,  unico  tantum  fmu,  eoque  in  medio  do- 
natum Ad  fuperiora  Cordis  album  quoddam  durumque 
• corpus  notatum  figura  nonnihil  accedens  ad  pyramidem, 

quod  principium  eCearteri*  magnae  poftea  compertum 
eft. 

Lien  propemodum  triangularis , & carne  quam  hepar 
folidiore. 

In  collo  non  nifi  tria  traachiarrnm  paria  (cum  iv  Ron- 
• ictruus  agnofcat)  ad  inferiorem  earundem  partem  tuitr- 

en.'a  quatuor  oblonga,  dura , denticulata , referentia  non 
inepte quatuor illos  feminum  folliculos,  quos  in  cyno- 


glofta  matures  cente  notamus  nifi  quod  hic  nihil  in  media 
protuberet. 

minuta , & offea , fed  maxilla  utraqne  fceminas 
dentibus  armata  exiguis  , roafculo  pr*ter  bos  dentes 
etiam  aliae  feries  nat*  erant,  fedminutx. 

Ocmb  grandes,  humorctjfialimmr  adOculorem  fidem 
prorfus  rotundus,  (quam*  per  corpus  fparfie  hinc  indi 
(ed  nequaquam  contigit*,  in  quarum  uno  margine  intea- 
faviiiditas,  in  reliquo  fquamarum  corpore  nulla. 

Spina  Jmft  viridis , fed  etriphyfes  ofle*  & coft*  lou- 
ei  viridiores;  quaefita ratio fiflendi  viriditatem  illam  in 
liquore , fed  in  caffiim ; ad  mota  roenftrua  acida , falfe , 
acria  lixiva.nihil  effecere  .Solus  vini  fpiritus  purgatifiimus 
tinduramelicuit,  non  tamin  viridem  fed  flavam,  pereua- 
te  inter  operandum  colore  odium  nativo.  DOKICH. 
AB.  Dan.  lAiw.  167  j.  cap.  49. 

C A P.  II. 

De  Accipcnfere , S.  Sturione. 

NOTATA 
In 

VENTRE  IMO. 

Nno  1671  xvj.  May  h*e  in  eo  notata.  Vixtricuius  • 
admottoi  brevis  & coii  tradus . vix  enim  duos  digi- 
tos latus  erat,  & quatuor  longus , cum  tamin  gula  ven- 
triculi longitudinem  axjuarer. 

Pancrias  exterr.i  quadantenus  figuram  renis  ovil- 
li  exprimebat,  interne  innumeris  dudibus  lateralibus  latis 
mamfcftis , & in  plures  ramos  definentibus  conflabat. 

Manifelli  etiam  erant  exitus  Duc  rus  PascRtArt- 
c 1 in  ecphyfin.  & magna  humoris  copia  ex  iis  colligeba- 
tur, qui  ingratum  plani  & herbaceum  fapprem  habebat. 

iNTiSriHA  adjnodum craffa,  & in fuperficie ex- 
terna glabra,  interni  ircequalia,  & crufta  glandulosa  con- 
teda,  ea  vero  quo  magis  ad  inferiora  vergebant  Valvulas 
f.  ligamentoia  quaedam  corpora  habebant  duorum  digi- 
toi  tim  latitudine  i te  invicem  polita , & tranfverfim  vel 
obliqui  inteftina  fecantia,  l.cque  dbchleam  aliquanitOB- 
cinfie exprimentia.  AMSTELOD 

De  Vasis  BsANCHiAcisys  legi poffunt , qu* 
habemus  ex  WILSlO  csmde  Salmrnt. 

Kk  a CAP. 


Digitized  by  Google 


1(0  D e A t o s a , 

C A P.  III. 

Dc  Alofa.  „ 

Pa  w e * b a s hic  invenerunt  A MSTELODA- 
MENSES  nullis  appendicibus  prxditum  > pluri- 
mis locis  in  Ecphyfin  apertum.  Notari  iidemvolunt  cor- 
pus illud  quod  fjecikam  pro  Vsx  r SICULO  habet,  verum 
non  efle  ventriculum , fed  tantum  continuationem  nfo- 
phati, 

C A P.  IV. 

Dc  Aftaco. 

AStaci  hifloriam  ex  traB,  D.  W I L L I S ie  Animi 
brutarum  Cap.  j.  hinc  habe. 

Ajlacm  aliique  pifces  affines;  (c.  Canter , Gamma- 
rur , Squilla  &c.  uti  liint  retrogradi , feu  potius  retronaia- 
tiler , iti  illorum  partes , & vifcera , relpe&u  aliorum 
animalium  ■ aut  inverfa  aut  oppofiia  efle  videntur : nam 
quoad  membra  & partes  motrices  .non  offa  reguntur  car- 
nibut , fed  «rite/  ojjibut : quare  pedum , brachiorum , ca- 
pitis , dorfi,  cauda; , aliarumquc  partium , aut  motriclum 
aut  mobilium , mufcult  feri  omnes  (exceptis  temporali- 
bus) integumentis  ubique  cruflaccts  includuntur:  Reve- 
ra' providentia  divini  iti  conflitutum  eft , ut , cum  ani- 
malia haec  inter  fcopulos  & faxa  afpera  verfentur , aliif- 
que  flufku  impellente  darius  allidi  periditentur , ejflbur , 
tanquam  armaturi  exterius  confitii,  muniantur:  Porri 
ne  integumenta  craflacea , membranas  aut  carnes  fub- 
je&as,  afperius comprimant,  afFricintve,  eadem ubi- 
que  muco  erado,  purpureo,  tanquam  panno  fubdititio 
molli, intusobducuntur:  Credohuncin  pfcibut crufta- 
eoi/,  fecusacin  moUibut , (qui  etiam  muco  oblinantur) 
ob  majorem  fulphuris  copiam , purpurafeere. 

Sicut  emet,  iti  illorum  pracoriia  Sc  vifcera , 
idem  obfervant,  namque  hepar,  ftomachut 

ac  uteru/fupri  atqui  cor  irfra , (b.  imo  dorfo  contiguum 
locatur;  quin  & meduBa  /pinali/  non  dorfo,  & fupra 
vi  (cera , verum  fub  ipfis , prona:  eorpotis  parti , toto  au- 
&u  ino»nbk , ac  (terni  ofCbusfive  commifluris  includi- 
tur. 

Verim qui A flaci  partes,  ac  vifceraJUius  eonfpi- 
ciartur  > imprimis  tunica  loricata , cum  mucore  rubro  & 
membrana  itibftrari?  eximatur , in  fummo  dein  capite, 
terebrum  mediocriter  amplum  , coloris  fubviridis  , & ■ 
quafi  bifidum  apparet ; 4 quo procejfui  mammillare/ , ner- 
vique optici  afeendunt , atque  medulla  oblongata  duo  cru- 
ra , in  medullam  ftmalem  defoendunt , eaque  in  toto  hu- 
jus  proceflii , modo  divifa  ab  invicem  feponuntur , modi 
unita  coeunt , rurfulque  abfcedunt. 

Ab  Ore  bidenti,  OEfoflhagur  duSurc&O,  & brevi  in 
ventriculum  tendit;  hic  amplus  & membrana  crafliori, 
& robufli  pranlitusintra  cavitatem  fuam  tres  habet  den- 
tes, quibus  alimenta  conteruntur:  porro  ob  manduca- 
tionis opera,  duo  mifculorum paria , fctVtcet  temporale , 
8c  nhid  flomachi  laturibus  appcnfnm  in  vicinia  conflitu- 
untnr;  4 ventriculi  lateribus,  duocorporaglandulofa, 
pluribus  vadsic  du&ibus  varJcofu  referta  (quafi  tenuia 


& Ajtaco, 

quzdam  effient  inreflinula)  ad  nafemtor,  ac  indi  cum  bi- 
nis lobis  fenfim acuminatis,  in  imam  corporis  truncum 
defeendunt:  4 ftmacho  in  hare  corpora  ntrinqoe  aditus 
patefeunt , ita  ut  ventus , illi  per  fi ftulam  infufflarnx , h*c 
flatim incurrat,  ac intumefaciat : Partes ti*  in  pfcibut 
crufteccu  (prout  etiam  in  tejbaceit)  vqlgb  hepar  dicantur, 
& revera  tum  bcf  mutum  mefentmi  officiis  fungi  viden- 
tur, quatenus  nempe  hyli  recens  in  ventriculo  confodi 
portionem  puriorem  excipiant,  eamque  de&catiorem  , 
•nox  humon  vitali  committunt. 

In  Aftaco  mare,  fupra  pnedi&arum  partium  origines , 
utrinque  ex  cefophagi  lateribus,  corpora  fpermauca  in 
cipiunt,  quae  verfus  trunci  fundum  dem  i fla , Sc  ibidem 
magis  compada  , & teretiora  fub  epididymidis  fpecie 
fada  in  duot  pencr  terminantur ; quorum  apices , per  fo- 
ramina , pedunculis  penultimis  excufa  exitus  habent.  Pa- 
rita' m Ajlaeo  flemina  , bina  ovana  utrinque  ex  wfophn- 
gi,  & (lomachi  lateribus  difpofita , in  duot  uteror  imo 
corporistrunco  confitos  tranfeunt , A in  hos,  per  fora- 
mina, pedunculis  antepenultimis  excu  (a  membri/ genit  a- 
libui  aditus  etiam  ex  utero  ovis  excludendis  exitus  pa- 
tefcnnt : Adeb  quo  luee  animalia  prole  multipUci  tce- 
endiflimaexiflant,  circa  partoi genitale/ , & gemmae , Sc 
majores , quam  in  Brutis  plerifque  aliis , natura  quafi  fofl- 
cita  & mduftria  efle  videtur ; nempe  ut  fimul  duplicati o , 
tum  generationi/ , tum  concepti /partifque  operibus  non 
tantum  gemelli  fetnper,  fedgemelloium  for 4 myriadex 
producantur. 

Infra  ventriculum , quin  & aliorum  quoque  vifeerum 
principiis  inferius , pericardium , cui  cor  palpitant  inclu- 
ditur, in  imo  dorfo  collocatur;  cvrlufyftole  Sc  dia/lole , 
prout  in  ipfis  fanguineis.  celeres  funt  & fortes ; hoc  co- 
loris albidi  apparens  revera  mufculu/  conicu/  efl , cujus 
cavitas  fatis  ampla  > fibris  five  columnis,  pluribus  robuftis 
variis  item  fcrobiculis  inflruitur:  Aorta,  fafligio  ejuS 
fummo  egrefla  flatim  in  duos  ramos  • qui  verfus  bran- 
chias incedunt,  finditur;  vena  cava  trunci  defccnden/, 
alttrque  efcenJen/ , 4 cordis  tergo  coSunt , ibidemque 
ejus  auriculam  ingrediuntur.  Cor,  dum  relaxatur,  hiv- 
morem  vitalem  4 vena  fufeiptt , eumque  mox  dum  con- 
trahitur in  Aortam  propellit. 

Pfc.-t  eruftacc,  *qu4  ac  teftocei , quamvis  exangues, 
brancbii t (quat  pulmonum  vice  funt)  nnmcrofis , ac  largis 
donantur , ad  quas  dtm  humor  vitalis  totus . ac  crebrd 
deferri  potefl , idcisro  non  uti  in  tei  reftribus  infcBn  , per 
univerfum  corpus  difperguntur , fed  in  utroque  latere 
fub  tonic*  loricat*  margine,  fimul  in  eodem  loco,  illa: 
fafciculisquibufdam  colligat*  ftatuuntOr:  Branchiarum. 
pars  inferior  & extima,  qua;  lata &obtufaefl,  pedun- 
culis fternoappenfis affigitur;  pars  (iiperior,  fubloritd 
afccndcn%  fi  fenfim  mucronata, foluta&tiberaeft;  fe- 
cusaein  pfcibut  /anguinei/,  quorum  branchi®  in  utro- 
que fine  lofido  alligantur.  In  lingulis  AJIaei  hrancbn/, 
tretfmur  reperiuntur,  quorum  bmot  pro  humore  vitali 
ingerendo,  regerendoque  conftitui  patet ; quia  liquor 
atratus  cordi  in  jede  us , ad  branchias  tranfibit  .ibidemque 
finum  primo  unum  pervadens , mox  per  alterum  redibit. 
De  fmu  tertio  mox  dicemus,  S limibus  iflis,  raforum 
exilium  produ&iones  quafi  plumofie,  breves  &denfifli- 
mxquaquaverfusafTurgcntes  inflar  lacini® , aut  fimbria: 
apparent  qua;  cilm  fpongiol*  fuerint,  aquas  continui 
, affluentes , quaque diaftole*  vice  farbeat , lyflolcfque osc 

pri- 


gitized  by  Gooq 


De  An 

prlmant:  Io  enra  nempe  finem,  uthmnori  vitali , dom 
ibidem  intra  dodus  minatos  explicator , pabulum  ab  a- 
quis iflis nitrofum.  Sinus  tertius  a cujufque  branchi*  api- 
ce. ad  bafin  produ&us , in  canalem  branchiis  omnibus 
ejufdcm  lateris  communem  definit,  qni  juxta  branchi* 
luprem*  (qu*  perpetui  vibratur)  infertlonem  , hiatu 
fatis  lgfgo  dehifeit , hunc  quifpiam  in  cjffiaeo  vivo ,'  dum 
inficcorefpirat,  facili  percipiet  ; nam  in  quique  bran- 
chi* iflius  luprem*  fyffole , bullam  aqu*  i foramine  ilio 
erumpentem  videbit.  Porro  fi  in  foramen  iftud  liquor 
atratus  injiciatur  mox  ifte  duftum  communem  iubiens , 
exinde , tum  in  branchias  omnes , earumque  finus  exiles  , 
& plumaceos , tum  infuper  in  brachia  , & pedunculo, 
ume, , (quorum  fc.  cavitates  mufculi  haud  pleni  infer- 
ciunt) imi  in  corporis  cavitatem  permeabit.  Pariter 
etiam  i vento  foramimiili  infpirato , partes  omnes  prx- 
di&x  inflari  folenr. 

Hinc  conjicere  fas  fu , foramen  ifludeum  canali  com- 
muni, & tentu  branchiarum  fmubu,  quandain  tracheam 
e (Te;  quamfe.  aqu*  copiolae  quaque  diaftolc  fubeuntes , 
proxima  fyftole  redduntur ; Interim  illa;  in  hoc  tranfitu , 
non  tantum  cum  humore  vitati  intra  Branchias  fcatenti 
communicant,  fed  infuper  intra  membrorum,  &tranci 
cavitates  reconduntur,  ut  pifcibus  hifcg , dum  in  arido 
detinentur , refpiratianis  fomitem  fuppeditent  , atque 
•idpropter  non  taurino  in  aere  apeito  diutius  fubiillnnt, 
fed  etiam  intra  fpacium  aere  inanitum , aliquandiu  vi- 
vunt. 

In  pifeibu,  cruflacei, , cum  ad  branchia,  pulmo- 
ne agitandos , coli*  laterales , mufculi  pedoris,  aliique , 
aut  defunt , aut  propter  rigiditatem  partium  vicinarum , 
inhabiles  fiunt ; mechanica  admiranda  efficitur  , ut , 
dum  branchi* , maximi  ex  parte  folut* , & facili  mobi- 
les relinouuntur , fingul is  earum  falciculis,  circa  bafes 
pedunculi  oifei  cum  mufeuiis  intra  covitates  ipforum  in 
dufis , qnafi  totidem  coti*  tenfile, , fc.  ultra  corporis 
Iruncum  longi  produd*  adigantur  ( qu*  nempe  velut 
tot  dili  infla  pendula,  raufcuTorum  quos  includunt  ope  , 
feri  continuo  vibrata  , etiam  continuas  branchiarum 
pro  infpiratione  , expirationeque  fyftola, , & Jiajlola, 
cient. 

C A P.  V. 

De  Anguilla, 

NOTATA 

In 

VARUS  PARTIBUS. 

A Nguill*  &vipara:  hunc  proponit  Parallelum  S F.- 
VE  R I N U S 7.oot. p.  J71.  Vipera  toto  corporis 
•xcurfu  vifcer a habet  adufque  caudam  exporreda , an- 
guilla podice  tenua  & alvo  tantum  modo,  nili  quod  paulo 
MMMfliniiek 

Vipera  Pulmonem  habet.  Anguilla  non  item 

Vipera  Diaphragma  non  habet,  anguilla  habet 

Vipera  longi  ab  hepate /W  habet , ar.guilia  hepati 


O U ILEI.  2£f 

Vipera  Hepar  longum , anguilla  Tatum. 

Vipera  Splenem  obicutusn  aut  nullum,  anguilla roa- 
nifefiuA 

Vipera  XJterum  longi  inferius , Angtfilla  hepati  con- 
tiguum habet. 

Vipera  inligne  meftntcnum  non  habet,  anguilla  ha- 
bet. 

Vipera  fpmsm  8c  ceflae  uniformes  liabet  ufque  ad  eao- 
dum,  Anguilla  difformem  fpinam  & nullas  codas, 

CUTE. 

T\E  Misto  quim  in  Anguill*  Cori  prxfenre 
Fr.  Red, obfervavit  STE NONIUS  tractatu  de 
Cani,  Carebar, a Capite  dtflcSo  hscadfert.  Retro  caput 
circa  initiunrTpm*  dorfi  cavitas  in  ipsi  cute  erat , unde 
utrinque  ad  latera  delccndebat  meatus , qui  ubi  ad  locum 
Ventrem  inter  & lpinam  feri  medium  pervenerat , reda 
indi  ad  caudam  ufque  per  media  pileis  latera  decurre- 
bat, quo  loco  linea  confpicitur  exterius  a capite  ad  cau- 
dam ufque  exter, fa.  In  hoc  meatu  utrinque  ad  latera  ca- 
vitatis magna:  tres  ali*  cavitates  erant , ad  aliquod  in- 
tervallum a fe  invicem  diflar.tes:  pars  meatus  inter  fin- 
gulas  cavitates  intercepta  cartilaginea  fubftantia  interiot 
erat  incuflata , auo  modo  totus  dudus  ejnfdem  meatus 
utrinque  ad  cauoam  ufque  ex  plurimis  tubulis  durifculis 
compofitis  erat,  quos  inter  tubulos  cert*  papill* emi- 
nebant , eo  modo  perforat**  flatui  pateret  exitus  faci- 
lis flylus  introitum  difficulter  inveniret.  Inflata  media 
cavitate,  qu*  pone  caput  erat  intumuerunt  cavitates, 
qu*  illam  inter  et  mediam  laterum  lineam  intercipieban- 
tur , fed  nullum  aer  exitum  inveniebat,  nifi  in  papillis  per 
mediam  laterum  lineam  difpo/itis.  Erant  p,-*terde  (cri- 
ptas modopapillas minores , majus cuf* ah* , fed  minus 
frequentes , qu*  in  vicinia  capitis  fupra  mediam  laterum 
lineam  Iit*  erant,  at  caudam  verfus  in  ipfa  illa  linei  ex- 
ffahant.  Et  h*c  quidem  meatus  novi  primo  in  Anguill* 
cute  mihi  vifidefcriptiocft.  Cui  ufui  foraminibus  pertu- 
fus  meatus  infervire  poflit . necdum  determinare  aufim  , 
quandoquidem  vacuum  illum  invenerim  nullo  pituito- 
fi  humoris  ne  veftigio  quidem  przfente. 

PANCREATE. 

PiAhcxiaticum  D.«ctu»i  difficulter  admodum 
inveniri  A MSTELODA  MENSES  notant  Cbf. 
part.  i.  F.um  vero  duplicem  efle  unico  foramine  pnetli- 
tum. 

HEPATE 

|^F  Hepate  anguill*  vide  Cap  de  Galea. 

INTESTINO. 


r i w n.  au  iraiicvwrnjBtti,  EJUJC IWC1UIKI , IIJCC 

omentali  reti,  ffcftriis  nefbintur  ac  in  centro  ramos  ve- 
n*  port*  exiguos  habent,  & in  infignera  quandoque  ex- 
tuberant molem. 


Kk 


CAP. 


Digitized  w Google 


»6» 


D*  A « * i i o Major  e,  &c. 


CAP.  VI. 
De  Afello  Majore. 


Cor  capiti  ricinum, ejus  in  parte  Inferiori dextrq  **- 
ricula,  rubra. 


NOTATA 


In 


VASIS  BRANCHIALIBUS. 


DF  Vasis  Bl anchi  ausus  'egi  merentor 
qu*  ex  WILSIO  it  turmi  irnttnm  adduld- 
inus  cip.  de  Stlmnu.  ^ 

PANCREATE. 


PAncreas  glanduIofum.setuboVofBmtehoepUfe 

eft,  tenui  mtmWtni  inveftitam,  quod  ejus  appen- 
dices Vermicalares  colligit  atque  vala  continet. 

Situm  eft  iub  Ventrieuload  initium  Ecphyfit . em  m 
modum  circuli  adh*ret,  >ta  tamin  ut  pancreatB  'nJertio 
admodum  obliqui  fe  habeat , ut  ex  figqri  & obliquo  fitu 
orificiorum  videre  eft.  . . 

DuSurpantrtttici  numerofex  funtutpluriinom.  u- 

cet  enim  plores  fint  appendices,  omnes  tamen  in  fex  uios 

dudusfeu  truncos  major®  delinunt.  . 

isippnuliculiiTum  nunffrus  in  totum  aliquando  ao  up- 
eentos  nonaginta  & novem  aflurgit , truncorum  vero 
valdidiseftpat,  nam  aliquando  xi.  aliquando  txxn.  nu- 
merantur. . . ,,  . 

Tria  «/«■«*« nera,  Vtntt,  ^irtentr,& Kervtr  na 
bet,  qu*  omniaDudum  bilarium  comitantur  u^cai 
ejus  infertionem,  quo  ubi  pervenerint  admodum  belfe  per 
totum  pancreas  ejusque  laciniarum  innumeras  colligen- 
tes membranulas  diftribuuntur. 

Notandum  duduum  pancreaticorum  exitus  valae  ene 
patentes  (etiam  in  omnibus  feri  aliis  pifcibus)  ubi  contra 

Marti  exitus  valdi  contradas  notatur.  „ 

Sutei  vt nere*  tiei  fipor  ac  color  cum  feminis  4 veheuns 
feminalibus  Taurorum  ac  Canum  proflatis  excepti  qua- 
dantenus  conveni» , ac  in  faucibus  rancidum  faporemex- 
citat,  aliquando  fobamarus  eft  & (ubflavus.  AMSTt- 
LOD. 

CEREBRO. 


1VU1A*  IWIU. 

. Visicsia  Pneumatica  una , lub  qua  Ivenes. 

CAP.  VIIL 
* Dc  Bufone. 


>Toatcivi  cumqmbufdam  Intestincs  pul- 

I moni  fmiftro  incumbit. 

HtMS  ex  tribus  lobis  conflatum 

Folliculus  Bili*  colore  rabdlo  tingitor. 

Pulmones  magis  nigricant  quam  mRami,«dto. 
quecompa&iores,  nec  adw  veficulofi. 

Coa  albicans,  pimdulit nigris confperfom. 

Auricula  dextra  pallidior,  firriftr*  rubicundior, 
quod  dc  in  lacerti  terreftri  deprehendi.  Cor  hepati  in- 
cumbit, Hepar  pulmonibus. 

Oblongi  Pmfutiiait  facculi  renibus  annexi  quala  in 
rana  aquaticA 

T esticul!  oblongi,  dexter  coloris  ex  albo  grifei, 
pundulis  nigris adfpergitnr , Cnifler  plani  candicat 

'Pedis  pol^piores  prioribus  non  Tunt  multo  longio- 
res, undi  bufo  tardius  quam  Rana  felit. 

In  Cavit*  bufonum  ItfiBtm  illam  decantatum  qifl 
bufortaa  dicitur  non  invehi.  Ol.  JACOfliUS  it 
Ktnit. 

De  Pulmonum  ftrudurl  vide qoic habentur Cap. 
de  Rutu  sqicaticu  ex  SWAM  MERDAM. 


CAP.  IX. 


P Ifdum  Cerebra  in  quibui  differant  vide  C*p>it  Luco- 


De  Carpione. 

ANATOME  ejus 

AO.  t«66.  xi  x Jan.  *MSTF.LOD.  fequ.  nota- 
runt Omnia  Iwtestin  a (qumfurfurooeorfum. 
que  ut  in  Anatibus,  non  in  gyro»  ut  alias,  diftribuuntur) 
per  hepatis  fubftantiam  iplis  intertextam  conjunguntur , 

i r. rr.  :n/UmnAi»,,i  ni,Umr 


CAP.  VII. 


De  Afello  minore. 


PAncleas  Afelli  minoris  in  omnibus  feri  cumpao- 
create  Afelli  majoris  convenire  AMSTELOD. 
tradunt. 

Umbilicus  in  medio  pileis 
PiiitOKEUv  nigricans  totum  abdomen  cingebat. 
OEsovhagv  s fibri»  redis  pneditus 
Hipaiis  lobus  praecipuus  in  finiftro  latere 
Liem  nigricans  latere  dextro 
Intistimum  coccum  nullum , redum  vallum 
In  Ventriculo  ocrvorum plexus 


ut  una  quafi  mada  ex  ipfis  conllicui  videatur. 

Continetur  hem  Visicula  Fellis  & Liem  in 
qUcm  compage, 

wUt  & VEMtaicuLU»,  qulinteftini  inftar  oblon- 
gus, in  cujus  principio  dudus  cyfticus  infcritur,  unde 
terta  fuperiraes  interior  bile  tinda. 

Duzfunthic  VssiCUL.je,  qu*  prima  fronte  auafi 
diiiind* apparent,  inter  fe  tamen  communionem  habent 
ficut  flatus  ex  una  in  aliam  tranfeat , ftq  nidem  is  immitta- 
tur per  fiftulam  in  faucibus  digitum  latam  fubdentibus 
ortam&in  in  veficulam  inferiorem  terminantem,  fty- 
lum  tenuem  admitteniem.duptici  membrana  gaudent  ree 
veficulx,  alteri  quidem  tenuiori  qua;  incenor  eft , altwi 

ni.^AMtNrtAr  «btina ntv  dorfo  2D- 


lljlUUV.MLVUco...,^ 7 ’ " 

nutem  cralHori » qu*  exterior , cujus  ope  etiam  aorlo 
: ficulae.  . _ '•♦TSiijwH&v  \ 


neduntur  li*  vefitui*.  . 

Ab  Otraque  parte  harum  veficularum  hertt  Lactes. 

Ureteres  manifefti  ab  utraque  pane  renum  ad 
umbilicum  vulgo  diduro  deducuntur,  qui&ftyluin,  8c 
flatum,  & humore»,  admittunt  atque  ad  locum  didam 
deducunt  . . , 

Vesica  autem  Uriharia  (ad  umbilicum  vulgo 

Bpifca- 

9 r 


Digitized  by  Google 


Di  C a k e C 

Epifeatoribuididumfita)  omnia  in  ureteres  immifTa  re- 
cipiebat, 8t  per  eam  tranhbant  antequam  i corpore  e>- 
grtderentur. 

Danaas  in  faucibus  non  in  anteriore  oris  parte  hx- 

tent. 

Id  quod  Lingua  vulgo  dicitur  proprii  non  eft 
lingua,  nam  in  fuperiori  palato  hzret.  ita  ut  cibus  fub 
ea  tranfeat , fed  eft  glaudulnfa  quaedam  fubftantia  alba , 
mollis,  humida,  & qua;  punita  aut  alio  modo  Laria  fe 
miro  modo  commovet. 

C o a in  fuperiori  loco  pofitum  auriculam  amplam 
habet,  membraaofam,  carne  quafi  glandulosa  mixta, ma- 
gnitudine ipfum  Cor  excedit , quod  lolidiute  fai  fe  fatis 

prodit. 

NOTATUM 

DE  ORGANO  ODORATUS. 

Odoratu»  Foramina  pifcibus utiinque gemi- 
na funt  etiam  Ariftoteli  nota , inter  veniente  exiguil 
membrani . qua;  foramen  per  vices  obtendere  poteft  & 
aperire,  hzc  foramina  N.  9. 9.  09  indicata  ferunt  111  illam 
cavernulam  qua;  N,  10. 10.10  hic  (ijnuficatur.  Nervos 
minifter  credebat  i priori  parte  Cerebri  ad  ean»  cavita- 
tem pertingere , at  hoc  non  fine  cundatione  in  medium 
proferri  patiebar.  Nam  alios  nervos  ad  Itoc  loci  inferni 
perquam  occulto  itinere  tendere  admodum  adolefcens 
quondam  ddciUb  plicis  Trutt*  capite  oftenderam.  Illa 
pifeium  & avium  foramina  quz  ad  fenfum  odoratus  dan- 
tur paulum oppidb inter fedifFerunt.  Nam  illa  bic  deG- 
nunt  rotunda  quadam  cavitate  conclufa  , hzc  verri  ultra 
excurrentia  pergunt  tendere  ad  pulmones.  5CHNEID. 
L,  f.Jc  Catbar.  c.  a. 

PALATO. 

MEmesanan  Pituitariam  Paiati  etiamm 
pifcibus dari,i<*.  5.  de  Catbar  r.r.exponit  SCHNEI- 
DERUS.  Vide  hic  tay.drZ.vo». 

CEREBRO. 

Pifeium  CtaiasA  in  quibus  differant  ab  humanis 
vide  Caf.  da  Luria. 

C A P.  X. 

De  Cane  Carcharia. 

• 

Aniscardiarix  caput  fmgulari  tradam  Myfogiz  fpe- 
V^cimini  addito  deferibit  STENONIUS  his 
verbis: 

Non  dubito,  quin  Ledon  fsftidiofa  fuerit  longa , & 
non  interrupta  , rerum  mufculos  foedantium  expo- 
Gtio  ; quocirca,  cum  in  varietate  ooledationero  ani- 
mus invdhiat  , materiam  priori  fubjungendam  judi- 
cavi quz  Viriis , nec  cohaerentibus  inter  fe , obferva- 
tio.nibus  recenfendis  occafionem  prxberet.  Nec  com- 
modiorem aliam  defiderare  potui , quam  quz  mihi 


ARCUARIA.  2 (5  5 

fefe obtulit,  CapntCarcf-apac  diflecanti.  Scilicet  Sere- 
niilimus  Magnus  Etruri*  Dux , cum  Liburno  ipfi  iignifi- 
catum  eflet,  ad  aliquot  milliarium  i Portu  difta>  nam 
captum  infolitx  magnitudinis  pifcem  effe , caput  illius 
Florentiam  apportari  jnffit,  minique  tradi  diflecandum. 
Licuit  mihi  in  eo  nonnulla  videre , animalium  partibus 
cognofcendis  lucem  haud  obfcuram  afferentia , quz  va- 
riis aliis  obfervationibusilluilrata  hir  exponere  volui 

Primo  afpedu  innotuit,  Car, is Carrhariz  id  efle  ca- 
put: cutn  quz  a Zographis  de  iftopilce  narrantur,  huic 
omnia  competant.  Non  difoorabo , an  Lamiz  nomen  ei- 
dem conveniat , cum  conftet,  Lamiam  proprii  planis 
pifcibus  accenferi , etiamfi  multis  in  locis  huic  r.oftro  pif- 
ci  Lamiz  nomen  imponatur. 

Quam  imaginem  fub  Lamiz  nomine  eonfpieis,  liter *- 
tilhmi  amici Caroli Dati  benevolo  in  me  animo  debes; 
qui,  cum  videret  lacerum  caputzri  ireifiim  Ledoris  de- 
fiderio  minus  fatisfadurum , ex  varfb  tabulis  zneis , quas 
poflidet  ad  Metallotbecam  Vaticanam  Michailis  Mer- 
cati Miniatenfis  fpedantes,  meis  ufibus  eas  cor.ceflit, 
quibus  Lamiz  caput , & dentes  atque  gloflopetras  majo- 
res expreflas  vides.  PafTus  quoque  eft , fequentia  hic  ap- 
poni ex  eodem  Mercati  manuferipto ; quod  de  terris , fa- 
libus , fuccis  pinguibus , lapidibus , & corporibus  ido- 
morphis  alulque  multa  fcitudignilhma,  & varia’ erudi- 
tiones plena  continens  arterna  node  latuiffet  fepultum , 
nifi  literatilfimi  Dati  folertia  ab  Orco  redudum  fuiflet, 
data  Occafione  luci  exponendum. 

„ Ut  ea  quz  tradarem , edent  quim  planiflima  , labo 
„ravifemper:  & nofttieratinftituti,  res  non  folum  do 
„ cere  fed  ralla , atque  fuppofltitia  amovere , extra  Io 
„cum,  & occupatum  ordinem  relegare,  vel  ad  minus 
„ fraudem  procere : itaque  feriem  hoc  loco  cogor  inter- 
,,  rumpere  eam  obeaulam.  Video  namque  gloflopetras 
>,  magnas,  & Lamiz  pifeis  dentes  confundi  etiam  a curio 
„fis.  Similitudo  eTroremfubornavit,  qnz  tanta  eft,  ut 
„qui  utrorumque  ortum  non  noverit , nihil  fnfpicetur 
n qui  utrinque  notas  non  contulerit,  non  dignofeat.  Cer- 
j,  Dinon  ingratum  Ledori  fore  confido  iftud  diverticu- 
>,lum,  przfertim  ad  naturz  miraculum,-  monftrofiun 
,,fcilicetbcllux  faciem.  Lamiam  Rondeletius  acoirjti 
,,defcriplit.  Capite  eft  magno  , oris  fciflura  maxima, 
>.  dentibus  acutillimis , durmtmifque  trianguli  figura  u- 
„ trinque  ferratis ; quorum  fex  funt  ordines : primi  ordi- 
„nis  dentes  extra  os  prominent,  & in  anteriorem  par- 
„ tem  vergunt : fecundi  redi  funt : tertii , quarti  .quinti , 
„ & fexti  in  os  recurvi,  maxima  ex  parte  in  utraque  max- 
,,  illa  carne  molft,  fongofaque  contenti.  Pifeis  eft  carni- 
„vorus  , voraciflimus  , & antropophagus  , cadavera 
„ enim  mortuorum  etiam  integra  vorat,  quodexdifle- 
„di»ne  compertum  eft.  Mafliliz,  & Nicez  (eodem 
„ Authore)  capts  funt , in  quorum  ventriculo  homo  lo- 
„ ricarns  inventus  eft.  Unum  Lamiz  caput , quod  apud 
„ me  eft  inctforis  oportunitate  depingi  placuit.  Quod 
„ intet  dentes , & gloflopetras  illas  diferiminis  eft , exi- 
„ guum  fani.  Cralhores  plerumque  gloflopetrx . tenuio- 
„ res  dentes , & mollitis  nitent , ut  inter  ofleam , & tapi- 
„deam  gloffopetrarum  materiam  ex  afpedu  judicium 
..capiamus.  Unusauoque  & perpetuus  dentium  color 
„ candidus,  vel  «tatt  flavcfccns . gloflopetrz  variant. 

Et  hzc  quidem  illa  funt , quz  cie  Lamia  Mercatus  re- 
fert. Potuiflem  varia  alia  ad  przfens  negotium  fpedan- 


Digitized  by  Google 


364  ' D b r C a w e a < 

tia  exdrveriis  Aufloribua qpnquifita  bis  attexere:  fed 
cum  ea  cuilibet  bibliothecas  «1  poffidcnti , vel  invifenti , 
obvia  fint . ad  e«  pergo , qua:  non  ita  communia  credide- 
ro quorum , prscipua  cutim , oculos , cerebrum , & den- 
tes (pe&ant.  • 

Hoftrum  inter  U oculorum  regionem , tum  in  forte  eapi- 
tirfuperiori , tum  d latentur  ejut  flurtmg  in  cutefbramma 
confpicicbantur , per  quo  uijcidtoo,  CJ  albi  cani  humor  igtla- 
tmam  referret;,  exthet , quotieficunque  illa  cutit purr preme- 
batur. Malum  Punicum  per  medium  diffeBum  dixifier  , 
cum  divifa  eo  i*  loco  eme , di8t/ foraminibtu  continua  vafa 
media  dijjecarcntur  : it  flagitanti*  ibidem  bumortr , & coler 
trat , CS  fplendor.  RefeBa  inde  cute , in  cartilagineo  cranio 
deprrjjfio  occurrebat , fpatium  fic  fatit  magnum  cutem  in- 
ter ,VS  cranium  relinquent , quod  fpatium  modo  nominato- 
rum vaforum  rxtremitao  interior  replebat , /ibi  circumfu- 
fam  habear  albicantem  materiam  , per  quam  di/perfum 
vafculum , forte fangUmeum , ftnm  fingulu  vafit  ramu- 
lum porrigebat.  1'afa  hae  trer  quatuervr  digitor  longa  , 
media  magnitudini!  pennam  inferi  nam  amplitudine  aqua- 
bant,  fub  cute  fibi proximi  incumbebant  fbre  omnia  , fed 
Culirn  penetrando , quadam  fuor  fibi  peculiarer  habebant 
eanalcr,  multa  fibi  invicem  contigua  non  nift  unum  commu- 
nem meatum  in  ipfa  cute  aperuerant , licet  ubi  a J cuticu- 
lam perventum  ejfet , o/lia  miniu  fibi  vicina  haberent. 

Multum  h*c  confirmant  opinionem,  quam  inRajz 
anatome  propofui , de  fontibus  unflaiofi  humoris  pifdum 
fuperfieiem  oblinentis , qui  humor  .equi  neceilariuseft, 
ad  pifeium  in  aqua  motum  faciliorem  reddendum , ac  ne- 
ceflarium  efl , naves  mare  fulcaturas  exungia , & pingui- 
bus aliis  obducere. 

Cum  hic  de  vafis  cutaneis  pifdum  agamus , liceat  fi- 
mul defer ibere meatum,  quem  in  anguilla-  cute pr.xfen- 
te  Amico  Clariffimo,  Francifco  Redi , obfervavi.  Retro 
caput  circa  initium  fpin*  dorfi  cavitas  in  ipfa  cute  erat, 
undeutrinquead  latera  defeendebat  meatus , qui  ubi  ad 
locum  ventrem  inter , & fpinam  feri  medium  pervene- 
rat , refla  inde  ad  caudam  ulque'per  media  pileis  latera 
decurrebat , quo  loco  linea  [confpieitur  exterius  i capiti 
ad  caudam  ufque  extenfa.  In  hoc  meatu  utrinque  ad  la- 
tera cavitatis  magna-  tres  alia:  cavitates  erant , ad  aliquod 
intervallum  d fe  invicem  di  flantes : pars  meatus  inter  fin- 
gulas  cavitates  intercepta  cartilaginea  fobftantia  interius 
erat incruftats , quomodo  totus duflus e jufdem meatus 
utrinque  ad  caudem  ufque  ex  plurimis  tubulis  duriufcu- 
lis  compofitus  erat  , quos  inter  tubulos  certa:  papillae 
eminebant , eo  modo  perforat* , ut  flatui  pateret  exitus 
facilis,  ftilus  introitum  difficulter  invenirdt.  Inflata  media 
eavitate,  qua:  pond  caput  erat,  intumuerunt  cavitates , 
qu*  illam  inter , & mediam  lattrum  lineam  intercipie- 
bantur ; fed  nullum  aer  exitum  inveniebat , nifi  in  papil- 
lis per  mediam  laterum  lineam  difpofitis.  Erant  pnter 
tlelcriptasmodo papillas  minores,  majufculataliae,  fed 
minus  frequentes , qua  in  vicinia  capitis  fupra  mediam  la- 
tcrum  lincani  fit*  erant,  at  caudam  verfusin  ipfa  illa  Ii. 
neaexftabant.  Et  hax  quidem  meatus  novi,  primo  in 
arguill*  cure  mihi  vifi , defcriptioeft.  In  aliis  inde  pifei- 
bus  eurdem  obfervavi  una  cum  cavitatibus  amplioribus 
poni  caput  litis ; & parum  abeft,  quin  mihi  perfuadeam  , 
omnibus  in  pifcibus,  ubi  in  media  Iterum  linea  papilt* 
reperiuntur,  fimilem  meatum  inveniendum  ede.  Cui  ufui 
tot  foraminibus  pertufus  meatus  infervire  poffit , nec 

• 


; A K C H A KA  A. 

dum  determinare  *ufim ; quandoquidem  vacuum  illam 
invenerim , nullo  pituitofi  harooris , ne  veftigo  quidem , 
pradente. 

Sed  ut  ut  de  hifce  fuerit,  id  faltetn  ex  allatis  obferva- 
tionibus  certo  concluditur  , cutim  pifdum  multa  vafa 
excretoria  habere , qualifcunque  demum  materia  fit,  qu* 
per  dtfia  vafa  excernitur : id  quod  non  parim  ftabilire 
videtur  meam  de  humana  cute  opinionem  > qua  dixi , ha- 
bere illam  fuavafa  excretotia  a glandulis  oriunda,  five 
glandula:  ift*  cuti  lubft emantur , five  intexantur  cuti , fi- 
ve  utroque  modo  difponantur.  Scilicet  cura  inlenfibilis 
tranfpiratio  Antiquis  nota,  San&orri  experimentis  con- 
firmata fit  ; quseritur  , & a quibus  partibus  materia  illa 
veniat,  & per  quas  v ias  eadem  materi  a excernatur.  Sunt , 
quia  contentis  in  capite , thorace , & abdomine  vilceri- 
bus  , imo  a quibqllibet  partibus  toto  corpore  cuti  fup- 
pofitis eandem  materiam  profluere  credunt,  & per  in- 
termediarum partium  , ipliufque  cutis  poros  evolare. 
Aliiopinanturper  arterias  ad  cutim  delatam  materiam 
in  cute  patentes  invenire  poros , per  quos  exeat.  Ego  li- 
bens concedo,  efle  materiam  quandam  omni  momento 
vel  fol  idifltma  corporis  noftri  penrtrantem , & poflc  ean- 
dem fubtilem  materiam  attenuatas  corporis  noftri  partes 
plurimas  vel  ab  intimis  ufque  receffibus,  fecum  abduce- 
re , cujus  rei  evidens  exemplum  in  cornu  cervi , 'philofo- 
phicicalcinato , Chimia  nobis  exhibet.  Nihilominus,  ut 
noc  mihi  probabile  admodum  videtur , fic  quafi  pro  rato 
habeo , crailiora  corpora , qu*  in  ipfa  illa  tranfpiratione 
five  vaporis,  five  humoris  forma  egrediuntur,  per  arte- 
rias ad  cutis  glandulas  deportata,  inde  per  vafa  peculiaria 
expelli. 

Cutic  ipfa  craftl  admodum  , & dura  tot  tantefque  muf- 
culorum  tendinei  excipiebat , ut  tota  uil  nifi  tendinum  ijlo- 
rum  textura  videretur. 

Hac  occafione  coepi  in  aliis  pifcibus  ejufdem  rei  peri- 
culum facere , vidique  pkirimos  ibi  tendines  cuti  eviden- 
tiffi mi  continuari : id  quod  mihi  in  memoriam  revoca- 
vit elegantem  fibrarum  tendinearum  in  Raja  interfeftio- 
nem , uude  fibras  vel  in  cutem  ipfam , vel  in  membranam 
cuti  ard illimi  jun&am  porrigi  tum  temporis  credebam , 
modo  vero  ipli  cuti  infertam  pro  indubitato  habeo 

In  ferpentibus 'itidem  viperilque  mufculorum  tendines 
cuti  continuari,  fiepius  exinde  mihi  compertum  eft , cum 
mufculos  in  viperis,  Sc  ferpentibus  examinarem. 

Quid  de  hyftrice  dicam?  ubi  non  mod6  infignis  ille 
cutaneus  mulculus  (quem  panniculum  carnofum  alii  di- 
cerent )_  cuti  continuatur,  fed  etiam  fi  ngulae  aculeorum 
theca:  luas  fibi  proprias  fibras  mortices  habent , ut  fufius 
demon  lirabo  fi  qusndo  licebit  ca-teras  obfervatioties  a- 
natomicas  • qu*  Sereniflimi  Magrii  Ducis  in  naturalia  ex- 
perimenta amori  debentur , .in  ordinem  digefta , luci  ex- 
ponere. * 

Sic  iu  Humano  corpore  abdominis  mnfculi  plurimos 
tendines  cuti  habent  continuatos,  praxipui  in  illa  parte 
line*  alb* , qu*  fupra  umbilicum  eft : idem  quoque  i la- 
teribus linea: alb*  confpieitur,  fi|ad  aliquot  digitorum 
i medio  diftantiam  cutis  diftecetur  feftione  parallela  ad 
lineam  albam,  cutifque  una  cum  fubflrata  pinguedine  a 
fubje&is  mufculis  feparetur : eo  namque  modoleparatio 
hare adminiftraxi  poterit,  ut  tendinearum  fibrarum  per 
mediam  pinguedinem  cuti  continuatarum  verus  fluitus 
confpiciatur , quo  4 medio  verius  latera  in  cutim  ferun- 
tur. 


Digitized  by  Google 


De  Cane  C 

tur.  In  cubito  idem  piriterob  fervatur,  ubi  verfuaoron« 
partes  diftributa:  fibrat  tendinof*  cuti  inferuntur,  reli- 
do in  medio  fui  fpacio , quo  cuti  minus  adhxrent.  T ace# 
palmarem  in  manu,  in  pede  plantarem,  varios  per  to- 
tum corpus  diflufos , cuti  altera  extremitate  continuos 
mufculos,  panniculi camoli  nomine  ha&enus  expreflos. 

Ex  allatis  hi  [foriis  abundi  conftat , ad  fubftantiam  cu- 
tis componendam  tendines  concurrere:  id  quod  itidem 
confirmat  gclatinofa , feu  potius  elutinofa  fubflantia , in 
quam  cutes  eodem  modo , ac  tendo»  per  coctionem  re- 
foivi  poterit.  Fateor  me  ad  hxc  omnia  non  attefidifle , 
cum  meam  de  cure  opinionem  alibi  proponerem,  ratus 
vaforum  (quo  nomine  venas , arterias,  & nervos  intel- 
lexi)extrcma  fuflkere  adconfiifam  illam  fibrarum mif- 
cclam , quae  in  cute  eft , explicandam.  Modo  veri , cum 
in  Cane  Carcliaria  notaverim  vafa  cutis  Tuam  fub  cute  ha- 
bere glandulam , cum  innumeram  tendinearum  fibrarum 
copiam  in  cutiin  exporrigi  videam  , pro  certo  habeo 
maximam  cutis  partem  ex  fibris  arteriarum , venarum » 
nervorum,  & tendinum  contextam  efle.  De  glandulis  in 
homine , ut  fupra  memini , dubito  aur.c  in  cute , vel  fub 
cute,  velutiobiquerepcriunda:. 

Ex  demonftrata  tendinum  in  cutem  infertione  evidens 
eft , quid  de  membrana  adipofa , de  membrana  mufculo- 
rum  communi  ilatucndum  fit.  Voluere  plerique,  efle 
liate  involucra  communia  corporis:  fed  nec  panniculus 
carnofus  totum  corpus  inveftit , cum  id  generis  cutanei 
nuifculi , qui  huic  panniculo  occafioncm  dedere  , tantum 
in  quibufdam  locis  conipiciantur ; nec  membrana  adipo- 
fa aliud  eft,  quam  adipis  collc&io,  fita  inter  pratdicdas 
tendineas  fibras  a mufculis  in  cutem  abeuntes , necdiita 
mufculorum  communis  mciArana  unica  membrana  eft  , 
feti  feri  ubique  tendinum  a divetfis  mufculis  prodeun- 
tium membranofaexpantio,  unde  fibra;  in  cutiin  rece- 
dunt. * 

Patet  inde,  quid  de  multis  aliis  membraris  fentien- 
dum.  Scilicet  non  efle  illas  femper  tunicas  partibus  vici- 
nis per  immediatum  conta&um  fir*iter  adherentes : fed 
efle  illas  per  fippi  iifdcm  veri  continuas , ob  fibrarum  a 
tunicis  in  partes  vicinas,  aut  a partibus  vicinis  in  tunicas 
tranfitum,  quod  in  embryone,  cranii  imbricata:  lamel- 
lx.  dent.atufque  limbus  de  periergnio , & dura]  matre 
fatis  eleganter  demonflraiit.  Idem  itidem  in  diaphrag- 
matis medio  tendineo  venam  cavam»  pleuram,  perito- 
narum , St  alia  fibi  continua  habente  clarum  eft : ut  adeo- 
quencmononexdi&isperfpicerepofiit,  quo  jure  dura 
mater  reliquarum  membranarum  mater  vulgo  habea- 
tur. 

Ojfiwn  viet  cartilago  erit , eujui fubtlanua  exterior  Jura 
aJnioJumerat » Itf  spara,  interior  vero  ntoliit,  Iranfpannx  , 
0 vjjit  fjnguiwis  referta.  Perpulehrum  erat  purpurea- 
rum arborum  m hoc  pellucido  corpore  Jpc9aculum , net  an - 
tifym  quidem  idi  cedens  quo  fijlucn , &mujcn,  aliaque 
corpora  intra  fuccmum , tj  eryjlaSum  contenta  rerum  na- 
turalium amatoi-crohlcBant. 

An  ut  in  animalibus  aliis  offa  > fic  in  cartilagineis  carti- 
lago maximam  partem  compolita  fit  ex  fibrarum  motri- 
cium extremitatibus,  dubitari  forti  poterit:  id  faltetn 
manifitfhtm  eft,  partem  duriorem  harum  cartilaginum 
nuinerofiiTimos  tendines  excipientem  ex  iifdem  tendini- 
bus quali  totam  conflare.  Nec  i ratione  alienum  duxe- 
ro, mediam  ejus  fubftar.tiam  tranfparentem  tendinem 


■ ARCHARIA.  26*5 

natur* efle , cum  videamus  fola  co&onein  fimilem  fub- 
dantiam  ipfos  tendines  redigi.  * 

Nec  deerant  oculo,  quibus fui  di f 'Bionem gratiorem  red- 
deret. Inter  Sclerodem  tunicam , & orbitae  oculi  interiorem 
partem  Cylindrus  cartilaginem  £ F.  intercipiebatur , cu- 
jus  altera  extremitas  F , Cylindrice a apopbyfi  ex  orbita  ocu- 
li P txfurgentt  per  intermediam  jubjlantiam  mollio- 
rem , 0 jungebatur , altera  extrenutas  £ , ad  oculum  expor- 
ratia  , non  continuabatur  ipfi  ocJj \ , fed  ad  duorum  digi- 
torum prater  propter  ab  ocmlo  di  fla  nuam  terminabatur  ca- 
pite ampliori , C 2 inaequali , quod  Cylindre  caput  oculo  an- 
neUebatur  mediante jubjlantia  quadam  alba.fbrojd , molli  y 
# adeo  ampli  expenfa  , ut  totam  pojltcam  acuit  partem 
G D y occuparet.  F . 9. 

Elegans  hic  intclligentis  Natur*  artificium  elucere  9 
fufpicor ; cum  in  magna  cavitate  non  magnus  oculus  line 
certa  lege  flu&uarct , nifi  fulcro  quodam  luftincretur , & 
fini  lira  contrariis  moribus  dedinari  mufculi  anragoniO* 
efient , nifi  bafi  minus  mobili  in  omnes  partes  facili  mo- 
bilis oculi  globus  adhaereret : hic  ille  Cylindrus  eft . quem 
pro  nervo  optico  habuere  Zoographi,  decepti  figuras 
fimihtudine , & mufculorum  re&orum  fitu : namque  ut 
illi  nervum  opticum  in  aliis  animalibus  ambiunt,  fic  in 
hoc  animali  Cylindrum  cartilagineum  circumdedere* 

Nervus  opticus  H , primo  adj p.  8u  fic fatit  crajfus  vide- 
batur , feJfeparatts  n umero  fi  illis  tunicis  J,  /,  quibus  laxi 
admodum  involvebatur  , humanum  vix  aequabat  Nulla 
tpfi , ut  humano , foliditas  erat ; quod  licet  alii  referrent 
in  mutationem , qu*  partibus  a morte  collabefcentibu* 
accidit  , mihi  tamen  hic  minus  congruere  videbatur: 
quandoquidem  nervus  opticus  folidam  fuam  > & firmam 
confidentiam  multis  a morte  diebus  in  aliis  animalibus 
con  lervare  (oleat. 

Nervi  optici  in  felerodem , feu  eo  meam  infertio  media 
erat  inter  angulum  oculi  interiorem  > # tpftus  oculi  centrum 
Cylindro  cartilagineo  oppofitum , & habebat  ftbi patent  fo- 
ramen , quofohda jclcrodii  jubjlantia pertufa  erat. 

A 1 ufculorum  jenarius  numerus  etiam  hic  occurrebat , li- 
cet ftus  admodum  effet  diverjhs  : reBi  enim , quorum  origa 
circa  nervi  optici  i cranio  exitum  effe  folet , htc  circa  Cylin- 
dri cartilaginei  cum  orbita  continuationem  confpicieban— 
tur.  Obliquorum  vero  fuperior , qui  alias  ab  ortu  trochleam 
ufaue rc3o  fertur , hic  ut  obliquus  inferior  Iranfverftm  in~ 
ceaebat.  Adeo  etiam  Canis  Carchari*  oculus  argumento 
ed , eidem  ubique  legi  Naturam  fe  adftringcre  noluifle  % 
fed  eundem  effe&um  modo  non  eodem  f*p<i  perficere* 

Sciero  Jis  tuntcd  pars  anterior , 07  tranfucent  Bt  qu * 

cornea  dicitur , hic  plana  erat ; reliqua  pars  veri  dura,  cn- 
t;ru  in  eodem  pifce  cartilaginibus  fmilir. 

Sic?  & in  avibus  magna  Sclerodisparsoflea  repet  itor. 
Stifpicari itaque  licet,  Sclerodem  tunicam  ex  fibrarum 
moti icium tendinibus,  magna  fuMsartecompofitam  efi- 
fe  ,*  quandoquidem  non  modt>  duft  matri  ver£  tendine* 
continua  fit,  fed  eriatn  mufculorum  tendines  revera  ex- 
cipiat , tum  illos  qui  d mufculis  oculi  exterioribus  illi  in- 
feruntur , tum  ifios , qui  vue*  mufculo , vel  mufculis  illi 
inne&untur , & in  variis  animalibus  confidentiam  habeat 
fimilemilli,  quam  hftbert  partes  ali*  eorundem  anima- 
lium ex  tendineis  fibris  eodem  modo  compofit*.  Certi 
praeparationi  debetur  tunica  , quam  in  fedionibus  de- 
mondant  Anatomici  ex  tendinibus  mufculorum  oculi 
compofitara* 


Spatium 


$66  D e C a k i C 

Sputum  L diameter  hrevier  rjl ; L M , Xdveam 

reprufentat. 

Cryflalhni  humori)  propria  tume»  contexti  Jubflantia 
triplex  erat.  Intimi , centrum  centroque  vicrib  loc » oeeu- 
pjm.  Juri,  (3 et  Itmeliu  Ctmpojit»  erit , quu  integro,  cry- 
jtalh  injitr  , dupbon*  apparebant , JcBu  vero  aibufimul , 

O opaco  evadebant : cxttmt  cryftallini  fubftantia  tume o 
proxima  aqua  inflor  diffluebat ; reliqua  , ut  centrum  inter , 

Cf  tumeam  , medium  loe^finvenerat , fic  etiam  confiften- 
no  medio  erat , vifciditate  fuagtuium  omulant.  Sohiui 
gleiut  vifco  fuo  circumdatu/  libere  m aqua  volvebatur. 
Fig.  vii/. 

Centro  proximam  fubftantiam  fxpiits  obfervari  in  vi- 
vorum piicium  cryftallino  fimili  modo,  fle  induratam,  fle 
ex  lamellis  compofitam , quo  in  oo&orum  pifeium  c>cu- 
|is  integer  cryftallinus  ,&  induratus , fle  ex  lamellis  com- 
potitus confpicitur.  In  animalium  noftro  fenfu  calidorum 
oculis  ea  cryftallini  durities  non  occurrit ; licet , fi  in  aqua 
calida  coquatur,  vel  in  aire  exficcctur , etiam  ille  ex  la- 
mellis compofitus  appareat.  Si?  in  oculo  cujufdam  mu- 
lieris ccccxcryftalbnum  A morte  durum,  fle  ex  lamellis 
compotitum , paucisabhinc  hebdomadibusobfervavi , fic 
credo,  crydallinumAClariflimoGuilielmoRiva,  inA- 
natomicis  verfatillimo , vifum  in  cocco  induratum , fimi- 
li modo  compotitum  fuiflfe. 

Qui  hanc  cryftallini  in  viventium  pifeium  oculis,  mar- 
garitarum in  conchiliis  , & dentium  in  cartilagineis, 
omnium  in  mediis  humoribus locifque  frigidis  fenfimin- 
dudam foliditatem perpendit , agnofeit  facili  influidi, 
6c  folidi  examine , aliud  quid  , prxter  calidum , 8c  llccum 
efle  confiderandum. 

Hxc  in  cry ftallino  fubftantix  diverfitas  ingeniofiflimi 
Fhilippeau  opinionem  confirmare  videtur ; qui  fic  ipfe . 
cam  fine  dubio  in  pifiSbus  idem  obfervafiet , perluafit 
libi  procefTus  ciliares  cryftallino  humori  undique  anne- 
xos , duinbrcviores  fiunt , cryftallini  convexitatem , tan- 
to facilius  deprimere , quanto  minus  adtioni  illorum  con- 
tenti fluidi  mobilitas  retillere  poterit , eaque  ratione  cry- 
ftallim  figuram , quam  ille  ex  duabus  hyperbolis  in  homi- 
ne compofitam  credit , pro  objedi  varia  diftautia  varii 
nutari 

Cryftallini  convexit u anterius  vitrei  humori / tunica,  ob- 
vtUbatur  , ut  adeoque  vitrei  humorit  tunica , t£  vitreo , H , 
0 cryftallino  , humoribus  revera  tffet  communii.  Hinc 
patet  illos,  qui  cryftallinum  humorem  non  niti  anteriori 
parte  eAvelatum  credunt , vitrei  tunicx  par  tem  pro  cry- 
(tallini  tunica  habuifle.  F.6. 

Ipfiu/  cryftallini propria  tunica  contenti  figura , quafen- 
fum  rotunda , dum  intra  vitret  tunicam  JeUtejiena  pro- 
cejfiu  Ciltarer fbi  habebat  adhorentes,  ex  duarum  Sphora- 
rum fegmentis  eompofita  videbatur , qubrum  figmentorum 
infenur  limbum  habeba^extanltm  extra  fupenorirfegmeh- 
ts  circulum.  Nefcio  annui  fufpic.iri  liceat , vifum  iimile 
quid  in  cryftallino  humore  quorundam  pifeium , cujus 
Tegmentum  poftbrius  limbum  habere  feribuut , extra  an- 
terius Tegmentum  undique  prominentem. 

De  U vere  mufculo  ninil  liic  addatn , cum  nec  dum  ipfe 
mihiineofatisfaciam.  Id  tantum  hic  monebo,  multum 
differre  eum  ab  Uvula;  mufculo  in  aliis  pilcibus  A me  Pa- 
rifiis  obfervato , magifque  accedere  ad  illa  qux  ibidem  in 
equorum  boumque  UveaconfpeSa  mihi  funt.Sed  de  his, 
m fic  de  vorticous  cboroidis  valis , oculique  lymphaticis , 


A R C H A R 1 A. 

& corne*  tranfparentis  cum  Sderode  continuatione  a- 
gendi  locus  erit , cum  experimenta  Parifiis  apud  amicifi- 
linum  Tbevenotperafta  exponam. 

Retro  oculor  anfruBuefa  in  cranio  cavitas  vafculum  ce» - 
tinebat  materia gnfea  plenum.  Ar  ni  hxc  cavitas  aurium 
vice  fungatur , dubitare  licet. 

Cerebri  mole  r admodum  exigua , vix  tres  typici  a r oqua- 
batmtifce,  cujui pondur ter  midc librat fuperaverat.  F.  4. 

Sed  pilcibus  id  familiare  videtur,  ut  magna  corporis 
moles  minuto  cerebro  animetur , fi  alias  in  animalibus 
quibufefinque  animales  operationes  omnes  A folo  cere- 
bro profluunt,  nec  pars  earum  fpinali  medull*  unquam 
prima:  fcaturigini  adferibenda : qua  de  re , cum  dubitandi 
argumenta  non  levia  mihifmt,  hic  eorum  nonnulla  re- 
cenfcbo. 

1.  Ufque  adeo  pauci  nervi  i pifeium  cerebro  oriun- 
tur , ut  non  videantur  operationibus  animalibus  fuflScere. 
InCaneCarcharia,  de  quo  hic  agimus,  nonplures  hic 
nervi  a cerebro  oriebantur , quam  qui  per  appolitum  pla- 
num fimu!  tranlire  poterant , quandoquidem  planum 
hoc  compotitum  Iit  ex  tranfveitis  fe&ionibus  omnium  • 
nervorum  cerebri,  fic  ex  tranfverfa  fefhone  fpinalis  me- 
dulla' immediati  fub  quarto  ventriculo  refeitx.  Quij 
facili  libi  perfuaderet , A tam  exiguo  nervearum  fibra- 
rum numero  motum  omnem  , fic  omnem  fenfum  in 
hoc  animali  tam  vaftx  magnitudinis  potuifle  admini- 
ftrarii  Ut  de  vifu,  reliquifqucfeniibus  nihil  dicam,  qui- 
bus folis  dellinatos  nervos  (i  ab  hoc  plano  rcfecarera , 
minutum  admodum  foret  idem  planum  ; folum  motum 
in  prxfens  confideremus.  Motui  deftinatarum  carnium 
tantus  in  hoc  animali  numerus  erat , ut  planum  compo- 
fitam ex  tranfveriisfeilioniWs  fingularum  carnium  bra- 
chia quadrata  Florentina  plurima  xquaflet.  Cuilibet  id 
gprfpedu  facili  eft  ii  apud  le  rabonem  inierit , quot  car- 
nes appolitx  longitudinis  contineri  potuifiet  in  tam  vallo 
pifcc.  Quis  itaque  non  videt , miraculo  quafi  annume- 
randum efle.  Ii  tot  carnes  tam  paucis  nervis  ad  motum 
determinarentur  f InAhomine  non  xqui  urget  prxfens 
argumentum  , quandoquidem  carnium  in  homine  nume- 
rus multo  minor , fic  nervorum  numerus  major  fit. 

1.  Plures  4 Spinali  medulla  exire  videntur  nervi , 
quAmqui  a cerebro  per  tranfverfam  fedionem  fpinalis 
rocdullx  immediati  lub  quarto  ventriculo  refe&x  tran-  . 
lire  poflent , ut  adeoque  cum  nervorum  omnium  extre- 
mitas altera  in  cerebro  non  videatur  efle , neque  A cere- 
bro animales  operationes  omnes  videantur  pofle  dedu- 
ci- Inpifcibus  tantus  nervorum  A fpinali  medulla  pro- 
deuntium numeras  eft,  ut  planum  compofitum  ex  eo- 
rum (citioribus  tranfvervciiis  longi  fuperet  fpinalis  me- 
dulla: tranfveriimdifleihe  planum,  fdem  confirmare  vi- 
detur quod  fpinalis  medullx  crailities  in  pifeibus  eadem 
permaneat  toto  fpin* dudhi , cum  tamen  deberetfenfim 
magis  magifque  verfus  caudam  attenuari ; quandocjfii- 
dem  et)  plures  nervos  ex  fe  emiferit , qufi  longius  A cere- 
bro recellit.  Necin  aliis.animantibusargumentadefide- 
rantur  idem  confirmantia , cum  in  iis,  quibus , praiter  fpi- 
nam  artus  dari  funt , circa  lumborum  regionem  fpina- 
lis medullx  crailities  multhm  augeatut , imo  in  avibus 
eodum  in  loco  cavitas  rhomboidalis  reperiatur.  Q11*  • 
omnia  confirmare  videntur  , plurimorum  nervorum 
extrema  non  in  cerebro  , fed  in  fpinali  medulla  exi- 
licrc. 

Cum 


• Digitized  by  Google 


De  Came  C 

Cum  itaque  plure»  i i>inati  medulla  nervi  exeaqt, 
quaroquipcr  ejufdem  mcdull*  caput  i cerebro  defcen- 
dere  poliint;  cum  fibrarum  i folocerebro  exeuntium  nu- 
merum numerus  fibrarum  carnearum iiqgienfi  excedat, 
patet  jure  dubitari , an  omne»  operationes  animale»  a fo- 
lo  cerebro  expeftanda;  fint. 

Scio  ultima:  difficultati  reponi  pofTe , eandem  fibram 
nerveam  plures  carnes  ad  motum  pofie  determinare:  nec 
ignoro,  au  primam  difficultatem  pofie  refponderi , quan- 
tum craffitiei  (pinalis  medullat  decedit  per  nerveirum  fi- 
brarum emiilionem,  tantundem,  & amplius  eidem  ac- 
cedere poib  per  novam  fubftantUegrifoeacceflionem. 
Sed  cum  certa  hic  defint  experimenta,  dubiis  annume- 
rantur. Poflem  abo  argumento  cerebri  officium  haftc- 
nu»  i plerifque  recepcum  in  dubium  vocare  , cum  vide- 
rim ligata  aorta  delcendente  fine  previa  feftione , par- 
tium pofleriorum  omnium  motum  voluntarium  toties 
cafiare , quocies  vinculum  dringebam  , iterumque  tot  vi- 
cibus redire,  quot  vicibus  nodum  laxabam  ; ict  quod  ali- 
quot ab  hinc  annis  ojjfervatum  variis  in  locis  demonftra- 
vi , praxripui  Florentia; , ubi  fublato  vinculo  fupervixit 
canis  fine  ullo  matus  incommodo.  Cum  verb  reftent  nec- 
dum tentati  alii  modi  idem  experimentum  peragendi , 
nihil  amplias  de  illo  hic  addam.  Plura  de  cerebro  dubia 
in  illo  diioorfu  propofui , quem  inter  Amici  manus  Pari- 
fiis  reliqui. 

'Ncrvurplici , non  ut  in  alii/pifeibu/  at  invicem J iparati 
inoppofita  c parte/ ferebantur , fcd  ut  in  homine  in  loco  con- 
taSui  arSijJimi  uiuti  coharehant.  ' 

In  verfo capite  oris,  & riftus  & dentes , examen  me- 
rebantur. Non  miror  in  abdomine  horum  pifeium  re- 
pertos integros  homines  cum  riftus  oris  in  hoc  caneho- 
* minem  integrum  nullo  negotio  tranfmiGflet.  Tranfverja 
diameter  ora  ah  uno  mandduhe  angulo  ad  alterum  conti- 
nuata erat  uniur  brachii  fbrentmi , diameter  altera  ad 
priorem  perpendiculari/ , five  ro8a  a media  mandibulafu- 
penori  ad  mediam  mandibulam  infcclbrcm  , continebat 
brachn  Florentini  quatuor  quintae.  Dentibus  qua  figu- 
ram deieribendis  Lefttirem  non  morabor , utpotc  quos 
ad  vivum  delineatostabiif»  quarta  exhibet. 

Quod  numerum  fpeftat . cum  aridum  caput  fuerit , 
quod  Mercatus  viderat , non  mirum  fex  tantum  dentium 
ordines  ab  illoobfervatos , reliquis,  imorum  bafis  mollior 
fuerat , dum  ficcaretur  caput , delapfis , aliove  modo  de- 
perditis. Nec  mihi  per  eorum  curiofitatem , in  quorum 
minus  primum  devenerat  hocce  caput,  de  numeroden- 
tiumcq(ri  quid  pronunciare  licuit , plcrofqueenimrelci- 
derant , & quibufdam  in  locis  refeftis  cum  dente  gingivis 
nevedigUquidem  dentium  integra  reliquerant:  idial- 
tem  ponum  aflerere , in  media  mandibula  inferiore  t rede- 
am dentium  ordiner  fiuijje  , quorum  interiore/  inferiora 
uerfur  recurvati  gingivarum  moEi  iifungofa  carne  ita  dc- 
Utefcebant  claqfi , ut  non  mft  refodi/  gmgivn  in  con/pc- 
8um  prodirent , 

Cuiufuidentes  ita  incurvatos  natura  defiinarit,  non 
perfpicio , cum  carnes  intra  fepulti  efest  comminuenda: 
nulla  ratione  potuerint  infervire.  Quid  quod  ki  generis 
animalia  obvia  quique  non  comminuta deglutiunt,  ut 
reperti  in  eorum  (lomacho  integri  homines  t edantur , fi 
' hiuoriis  credimus.  Retinendi  predi , ne  diffugiat,  i'or-. 
fitan , & diffringenda:  majori , quam  qui  ventrem  fubi- 
re  poilit , primi  otdtncs  wierviunt , reliqui  vtrb , nifi  ma- 


A R C H A R I A.  2^7 

teris  neceflitate  dicantur  fafti , non  video  cujus  gratia 
iint  confefti. 

Dentium  confijlenti * triplicem  eorum  differeutiam  sx- 
bibfbat : quidam  euim  ab  omni  parte  molle/  erant , carneo/ 
dixijjer  ./1  aha 1 pro  carne  habendum , quicquid  in  corpora 
non  durum  reptntur  : multi  tota fua  fulfiantia  duri  , non- 
nulli parte  limnollri , mhqua  induruerant , t!  eorum  qui- 
dam totam  crufiam  extentarem  alii  folum  apicem  habebant 
induratum.  Hae  aurem  feriedifpojiti  erant , ut  quatuor 
iuferiore/  ordinet  molle/  cfiint , l/cet  , qua  triangula/em  fi- 
guram ifi  dentata  latera  d rehquij  non  d/jferrent.  Hu 
proximi  apicem  jam  tum  indurat  urn  habebant , implanorum 
partem  exiguam  ; qui  verbHfce  fupra/lahant , eorum  tota 
(rufi a concreta  erat ; reliqui  omne/  iirtotum  erant  indu- 
rati. DifiraBu  ilh/ , quorum  intonor fubjlontio  mollii  ad- 
huc erat,  patuit , efle eam  corpiu  craflum > IS  eleganti  moda 
fibrofum. 

Sic  in  porcellislndicis  junioribus  vidi,  partem  inte- 
riorem dentium  totam  mollem,  partem  vero  exteriorem, 
qu^upra  alveolos  eminebat , duram',  ciiera  tanto  mol- 
lioretnefle,  quanto  profundius  in  alveolis  defeendebat; 
idem  in  vitellorum  aliorumque  animalium  juniorum 
dentibus  obfervatur.  In  porcellorum  Indicorum  denti- 
bus prsterea  notavi , molares  fingulos  tanquam  ex  plu- 
ribus minoribus  compoiitos  apparere,  cum  tamen,  dif- 
fraftis  alveolis , unicus  eos  efle  pateftt , plurimum  figu- 
ram exprimentes , ob  cruils  complicationem  haud  mul- 
th  diilimilam  S majufculo  Latinorum : ut  ex  appofica  fi- 
gura patet , planum  tranfverfum  dentis  molarisexhiten- 
te:  Spatia  hic  nigro  colore  exprefla  plena  erant  materia 
tartarea  , qus  dentibus  accrefcere  iolet.  Similis  for- 
ti dentium  illorum  fabrica  eft,  quos  in  hydri  ce  mihi 
ante  mondraverat  in  Anatomicis  dexterrimus  Tilcman- 
nus- 

Ex haftenusrecerfitis patet,  primb,  dentium,  fub- 
dantiam  initio  mollem,  fucceflu  temporis  indurefeere  > 
id  quod  iis  cum  reliquis  offibus  commune  eO : £cund6 , 
dentes  non  fimul  toto  duftu  indurefeere,  fedin  apice 
prima  indurati  fubdantix  figna  apparere , quo  a reliquis 
oflibiudifferunt , in  quibus  feri  omnibus  primi  nodi  circa 
medium  confpiciuntur : tertii , duplicem  efle  dentium 
fubdantiam , externam  alteram , alteram  internam , quae 
membrana-  nomen  non  meretur.  Etiam  in  hoc  ab  ahia 
oflibus  differunt  dentes , cum  illis  medulla  quadam  in- 
fit , his  vero  corpus  fibrofum  includatur. 

Tria  hic  examinanda  eflent;  primo,  fintne  dentes  con- 
tinui reliquo  corpori,  an  verieidem  tantum  contigui  j 
fecundo,  (itne  cruda  ex  corpore  fibrofo  excretus  hu- 
mor, an  veri  ipfiusfibrofi  corporis  continuatio;  tertii, 
in  quo  dentium  mollium  a duris  differentia  confidat : fed 
pluribus  experimentis  opus  ed , antequam  certi  quid  hac 
de  re  poilit  determinari : quod  tamen  magnopere  defi- 
derar.dura  eflet , cum  ignora  haftcnus  eorum  natura  ef- 
ficiat ut  qui  dentibus  accidunt  mala  feri  omnia  foloca- 
fu  curentur.  Quis  femel  coeptam  eorum  cariem  impedi- 
re quis  dolores  eorum  levare  1 quis  dentitioni  fuperve- 
nientia  fymptomata  vel  evidenter  explicare , vel  pro  vo- 
to curare  poterit.  At  verb  fi  beni  peripefta  ciiet  illo- 
rum fiibdantia , & cum  aliis  fubdar.tiis  indituta  compa- 
ratio, non  dubito,  quin  felicior  multo  tot  malorum  fu- 
tura edet  medela,  & mult6  minor  inveniendus  eflet  nu- 
merus eorum,  qui  fe  edentulos  conqueruntur.  * 

Ll  a tXs 


a68  D e Cane  C 


*Degk>(Tbpetris  majoribus  necdum  decilaliseft.  fmt- 
ne  Canis  Carchari*  dentes,  an  4 terra  produfbi  lapides. 
Scilicet  animalium  partibus  fimilia  corpora , qua:  ex  ter- 
riseruntur,  animalium  i ilis  in  locis  olim  degentium  fpd- . 
liaefTe,  voluerunt  nonnulli , alii  fine  anima  iutnconcur- 
fu  ibidem  produfti  credunt.  ■Nondum  #a  mihi  rerum 
cognitio  eft,  ut  meum  hic  judiciufh  mtcrpdRqpm ; & li- 
cet mea  me  peregrinatio  per  W generis  loca  varia  de- 
duxerit, non  auiim  tamen  fponderc,  qua?  in  reliquo  iti- 
nere obfervaturus  fum.  hactenus  obfervatij  fimilia  fu- 
tura ede , pracipud  cum  necdum  ea  viderim , qua:  Cele- 
brimus  Praceptor  meus  Bartholinus  in  fuo  itinere  Meli- 
tenfi obfervavit.  Ut  itaque  in  foto,  quidam  Rei,  alius 
Aftoris  partes  fufcipit , uterque  Judicis  arbitrio  fe  fub- 
ndttens;  ficego,  ex  hadenus  obfervntis  illa  argumenta 
producam . quibus  ea  corpora  animalibus  adfcribuntur  , 
forfitan  alio  tempore  contraria:  fententia:  rationes  ex- 
politurus, femper  verum  judicium  a meliora  doftisex- 
fpcitans.  De  ortu  iraque  corporum  , qtix  animalium 
partibus  fimilia  i terris  eruuntur , deque  iifdem  tc^sea 
lege  pixfcntem  digrdlionem  infiituo , ut  de  re  incerta, 
qu.e  pronuntiaturus  fum , incerta  & ipfa  habenda  velim. 
Ne  verb  multa  fibi  nova  promittens  Le&or , inde  ex- 
fpedtatione  fua  fru (Iratum  fe  conqueratur  , praemoni- 
tum illum  volo , nonnulla  exiis  jam  ante  ab  aliis  propo- 
fita  fuifle ; multa  Praceptoruin  meorum  obfervationi- 
busdeberi;  pauciflima ibi  futura , quorum  ipfcoculatus 
tcftis  non  fuerim.  PiJeFig.^.B.B.  • 


' HISTORIA. 

i.  Terra,  unde  aquatilium  animantium  partibus  fimi- 
lia corpora  erouDtur , quibufdam  in  locis  durior  cii . ut 
tophus , & alterius  generis  lapides,  in  aliis  molfiior,  ut  ar- 
gilla, fabulum. 

а.  Eadem  terra , & mollior , & durior  feri  ubique 
compa&a  eft , & preiiioni  minus  violentae  refiftens. 

j.  Iuevariis  locis  vidi  eandem  terram  compofitam  ef- 
fe ex  ftratis  libi  mutui»  impolitis , & ad  horizontem  obli- 
quis. 

4.  In  terra  argillofa  vidi  eadem  lirata  colore  inter  fe 
diferepantia  vanis  in  locis  filii  elle , & fifluras  omnes  u- 
nius  coloris  materia  {denas  ad  ipla  (irata  quali  perpendi- 
culares effe. 

5 . In  i|lii  terris , qua:  mihi  videre  haSemis  contigit , 
varii  generis  corpora  in  eadem  terra  tum  duiiori , tum 
molliori  delituere. 

б.  In  argilla  vidi  corporum  illorum  numerum  in  ter- 
rasfupeTficie  admodum  frequentem,  intra  ipfam  terram 
fatis  rarum  efie. 

7.  In  eadem  argilla  vidi,  quo  proftfttdius  in  terram 
delccnditnr , eo  magis  tenera  clfe  pradiffa  copora ; imo 
quidam  illorum  afleviflimum  quemlibet  contafhnn  in 
pulverem  delabi : quar  in  fuperficie  erant » & ipfa  feri 
omnia  fine  magno  negotio  in  albicantem  pulverem  re- 
digebantur. 

8.  In  faxo  fit  frequentia  magis  corpora  illa  depre- 
hendi, & per  totum  faxum  ejulilem  efie  confiftenria: , 
eoque  modo  ipfi  (axoinfixa,  acficalce  velgypfofuif- 
fentconftriffa. 

9.  Corpora  variis  aquatilium  animantium  partibus 
fimilia,  five  molliori  4 terra  eruta,  non  morio  fibi  invi- 
cem, fed  etiam  animalium  partibus,  quibus  refpondrnt, 


■ * 

ARCUARIA. 

fimillima  funt ; nec  ulla  eft  in  (Ivi arum  d uftu  , in  lamella- 
rum textura , in  cavitatum  gyris,  anfrafbbufque,  inbi- 
valvium  coramifioris  & cardinibus , differenda 

is.  Eadem qprpora vel folkiiora funt,  faxi indar , vel 
minus  folida,  qua:  i»n  difficulter  in  pulverem  reducun- 
tur. 

ir.  Quibufdam  in  locis  oftreoram  tefta plurima: dif- 
formes  reperiuntur , & in  unam  mafiam  concretis:  eru- 
untur interdum  etiam  pe&ines , & concha:  diffraSa: : 
vili  itidem  nonnullis  glofiopetrx  plures  eidem  quali 
matrici  adliajrcntcs , qua* nec  ejufdem  f terfe  magnitu- 
dinis erant,  nec  omnes  integra:.  * 

F.x  allatis  hiftoriis  veri  quandam  fpeciem  fibi  pollicen- 
tur fequentes  conjc&ur*. 

CONJECTURA  I. 

TF.rra,  unde  animalium  partibus  fimilia  corpora  eru- 
untur , corpora  ilb hodie  non  producere  videtur. 
Quod  terram  mollem  (pedat , qum  eb  molliora  fine 
corpora  illa  nunufque  conta&um  ferant , quo  profundius 
latent;  tantuni  abeff , producat  ea  terra,  ut  potius  ea- 
dem deffruat.  .Neceft,  qund  quis  credat,  ideomollio- 
ra  ea  efie,  quia  necdum  perfeita  funt;  qux  enim  mollia 
funt,  dum  generantur  quodam  quafi  glutine  Unitas  inter 
fe  partes  continent , (ut  videre  eft  in  recentibus  pinea- 
rum & amygdalorum  corticibus,  at  lxcc  corpora  omni 

f;lutine  privata  in  pulverem  ditabuntur,  adeoque  mol- 
itiesea  deftru&ionis > no»  produ&ionis , argumentum 
videtur.  Nec  obffat,  quod  in  fuperficie  terrat  numerus 
eorum  augeri  videatur , id  enim  pluviis  debetur  inter- 
mediam terram  diluentibus : qmn  ipla  eorum  iu  fuper- 
ficieexiftentiumfubftantia.  dum  levi  negotio  inpulve-' 
rem  teritur , demonflrat  coeptam  illorum  m terra deftru- 
dioncm  pluvia:  i iterventu  fuifleinrerruptam 
Quod  in  terra  dura  hodie  non  producantur , inde  con- 
jicitur . quod  tdtojaxi  dudu  ejufdem  confiftentix  o- 
mnia  reperiancur , dequod  undique  dura  illa  materia  ob- 
fepta  fint;  quod  fi  enim  hodie  quxdam  de  novo  inifta 
duriori  terra  producerentur  ^ deberent  circumdantia 
crefcentibus  cedere  polle , & ipfa  corpora  hodie  prpdu- 
&a  haberent  line  duoio , in  quo  a produitis  olim  corpo- 
ribus diff  irent. 

Cum  itaque  in  duriori  terra  nulla  de  novo  produci  vi- 
deartur  corpora  ; cum  terra  molljor  eadem  corpora 
multis  in  locis  verolimibtcr  deftruat ; non  ime  ratione 
fufpicari  licebit , terram , unde  animalium  partibus  fimi- 
lia corpora  eruuntur,  corpora  illa  hodie  non  producere. 

CONJECTURA  II. 

E Adem  terra  non  videtur  fuifle  compa&a,  dum  prar- 
di&a  corpora  ibi  produ&a  funt.  * 

Poliunt  quidem,  qua:  crtffcendo  lenti  fe  expandunt, 
impolita  dura  elevare,  imo  faxorum  dilatare  rimas;  quod 
arborum  radices  in  terra  dura,  in  muris , in  rupibus  offen- 
dunt : nihilominus  dum  eadem  corpora  congruens  libi 
fpaliumefibrmant,  non  poffiint  non  a durioris  obftacu- 
h renitentia  fxpius  impediri  ; quod  ei  felem  plantarum 
radicibus  evenit , nux  in  terra  durior  i milie  modis  in  tor- 
ta: , & compreflse  a figura  recedunt , quam  in  terra  mol- 
liori aliis  confer  vare  lolent.  At  vero  corpora  illa  de  qur- 

bufc 


CjOO 


De  C a*  n e C 

bus  hic  agimus  (ibi  fimilia  omnia  funt,  five  i terra  mol- 
liori crura , five  4 faxo excifa , five  ab  animalibus  evulla 
intuemur,  cum  itaque  illis  in  locis , ubi  reperiantur  cor- 
pora illa , hodie  non  videantur  produd ; cum , qui  in  lo- 
cis compaflis  crefcunt , mirediffbrmia  re  periuntur ; haec 
vero  corpora  ubique  fibiiimiliafunt;  non  videtur  com- 
pada  fuiflc  terra , cum  pridi&a  corpora  ibi  produ&a 
wntT 

CONJECTURA  III. 

NEc  forti  repugnat , qui»  minus  eandem  terram  aquis 
olim  te#.im  luifle  credamus. 

Duobus  modis  id  contigifle  poterit , prout  eandem 
terram  ftatuamus , vel  eodem  modo  femper  foifle  litam , 
vel  (Itum  aliquando  mutaflc. 

Quod  primum  fpcitat . ex  facra  pagina  difcimus,  & 
creationis  initio,  oc  diluvii  tempore  aquis  omnia  oblita 
fiuiflc ; quod  eleganter  hifcc  exprimit  Tertullianus : mo- 
tavit & totus  orbis  aliquando  aquis  Omnibus  obfitus : 
adhuc  maris  conchi  , & buccim  peregrinantur  in 
„ mortibus , cupientes  Platoni  pr  obare  etiam  ardua  flui- 
„tafle.  Nec  urgent,  qui  d contrarii  fencentii  patro- 
nis afferuntur  argumenta , tfcm  dicunt,  debuifie  id  ge- 
neris corpora  in  omnibus  locis  repiriri , fi  aquis  loca  o- 
mnia  tegentibus  ea  corpora  debentur  ; aut  faltem  ubi 
reperiuntur  ea  corpora,  non  infolis  editis  locis  effere- 
periunda.  Facili  enim  utrique  objefboni  rcfpondewr  : 
cum  noo  omnis  aqua  forat  omnia , & fi  videmus  pluvia- 
rum vi  abralls  quali  ffrigmentis  montium  repleri  loca 
plana  montibusfubje&a,  quid  mirum,  in  editis  nuda  ap- 
parere illa  corpora ; qui  in  depreilis  latent  oovis  terris 
obruta. 

Quod  fi  quis  crediderit  / in  locis  unde  di£ta  corpora 
eruuntur,  mutaflc  aliquando  fitum  filum  terri  partes , 
nec  ille  vel  rationi,  vel  expetientii  contrarium  quid  ad- 
mittere tenetur.  Sar.i  fi  ftratorura  fifliiras  unius  coloris 
materia  plenas  intuemur  illis  in  locis,  ubi  ipfitftratadi- 
verfi  coloris  funt ; vero  admodum  liraile  videtur , ingen- 
ti motu  excudam  eandem  terram , cum  relaberetur , dif- 
fra&ara  foifle;  adeoque  novum  fitum  obtinuifle.  Quantas 
in  terra  mutationes  ten  x mocus  faipius  producant , variis 
exemplis demonftrare  facili  eflet,  nifi  unius  Taciti auto- 
ritas  fiitticeret.  Eodem  anno . duodecim  celebres  Afii 
„ urbes  conlapfi  no&urno  motu  tem  , quo  improvi- 
,,fior,  peffu  tu  it.  Neque  folitum  in  tali  cafu  effugium 
„ fubveniebat,  in  aperta  prorumpendi; quia  dedudister- 
,.  ris  hauriebantur.  Sedifle  immenfos  montes , vifa  in  ar- 
„ duo , qui  plana  fuerint , effulfifle  inter  ruinam  ignes , 

,,  memorant.  Cum  itaque , 8c  ipfius  terrifacies,  & alio- 
rum locorum  exempla  fuadeant , fuiflc  terram  illam  ali- 
ter olimfitam;  cum  videtur  eadem  terra  olim  minusfo- 
ifle  compa&a,  quid  obffat , quo  miniis  mollitiem  illam  ab 
aquis  deducamus,  adeoque  antequam  terta  fitum  muta- 
ret aquis  illam  tc&amfoilre  credamus,  five  aqui  illili- 
bero  aeri  expoliti  fuetint,  live  tetneruffa  fuermtob- 
duda:. 

CONJECTURA  IV. 

Ihilquoqueobftarevidetur , qu6  miniis  credamus, 
jaridem  tertam  a^uiolim  foifle  imraiftam. 
Pricedenti  propofitione  infmuavhnus,  potuifle  eam 
terram  aqubollmfuilletedaai,  modo  ulterius  pergemus 


ARCHARIA.  269 

ad  probandum , potuifle  eandem  terram  aquis  foifle  im- 
mittam. 

Quod  argilla,  & fabulum  aqui  vehementius  agitate 
immifeeantur , priceps  torrentium  per  id  generis  terra» 
prolapfus,  & aquarum  a ventis  agitatio  notius  reddide- 
re , quAm  quod  pluribus  expoli  mercatur.  Nec  probatu 
difficile  elt , m aquis  (tagnantibus , imo  in  timpidiflimiJ 
aquis , (abulum , argillam , St  tophos , omnifque  gereris 
folida  fipius  deliteTcere. 

Duobus  modis  in  aqua  delitefount  folida  dum  vel  pul- 
vereseorum  . vel  eorum  elementa  ibidelicefcunc. 

Pulvis  folidi  vel  folus aqui  milcctur,  quod  omnis  ge- 
neris falia,&  vitriola  docent;  vel  tertii  interventu  aqui 
jungitur : fic  mineralia  ope  aridopjm  . lixivioforum  fi- 
lium beneficio  oleofa,  in  aquas  refolvuntur ; ubi  oleo  fa! , 
acidum  aqui  gravitatem  dat  , qua  in  aquam  deprimi 
olqpn , Sc  minerale  in  eandem  aquam  poffit  elevari. 

Pofliint  & folidi  elementa  duobus  modis  in  aqua  late- 
re ; vel  enim  ipfa  folidi  elementa  five  omnia  , live  ex  par- 
te ibi  reperiunrur , vel  fui  genei  is  corpora  ibi  funt , qui 
aliam  inde  figuram  induentia  infolidum  transformantur. 
Hac  ratione  credunt  pletiquc  minerales  aquas  clemene^ 
minerarum  in  (e  continere , & ex  hoc  fundamento  origi- 
nem traxit  radicatis  illa  metallorum  (blutio,  qua  mercu- 
rium , & fulpbur  Sc  lingulis  metallis  educere  anxie  labo- 
rant. 

Ethi  quidem  modi  (ont,  quibus  aquarum  fpeciefoli- 
da  pofliint  apparere , nec  folicito  labore  opusefl  ad  in- 
venienda loca , unde  hic  folida  aquis  terras  noftras  occu- 
pantibus fueriutcommunicata. 

OmnisgencrisSt  folida,  Sc  fluida  tem  gremium  re- 
condit, nec  potermt  per  occultos  terra  meatus  delaben- 
tes  fucci , vel  oberrantes  in  iifdem  lacis  halitus  inta&a  re- 
linquere, fi quxaliUs folida  offenderint,  quibus  diilol# 
vendis  & natura  deftinari  funt  Jam  ver6  in  aquas&aeri 
expolitas . St  tem  cruda  obte&asomni  momento  4 ter- 
ri venis  illabentes  fucci  intra  terram  difloluta-  folida  per 
aqui  fubffanriam  difjicrgunt.  Sed  & fn  airera  ab  aqua , _ 
terra,  piantis  & animalibusexpulfa  omnis  generis  cor- 
pora , & miri  ibi  inter  fe  combinata  pluviarum  fpecie  , 
vel  alio  fenfusnoftrosftgiente  modo  iifdem  aquis  com- 
municari poterint  Quid  quod  varii  generis  animalia , 
aquarum  indigem,  dum  vivunt,  corporis  fui  effluvia 
ibi  deponant , & a morte , quafi  tota  in  aquas  rcfolvan- 
tur. 

Cum  itaque  omnis  generisfolida  aquis immifocri po- 
terint ; cum  manifefta  loca  iint , undeeadem  folida  aquis 
potuerint  efle  communicata  , quid  miramur  argiUi , fa- 
buli, tophorum , aliftrumque  lapidum , vel  pulvifculos, 
vel  elementa  aquis  iiidemdelituifle  immixta * Neceff, 
quod  quifquam  credat  noffro  fenfu  acidos  efle  debuiflo 
fuccos  dura  illa  corpora  diflolventes , adeoque  animali- 
bus nutriendis  fuiflc  ineptos.  V idi  amiflflimum  Pricep- 
torem  Borrichium , durfflimum  calculum  infipida  aqua 
in  aquam  redigentem  ; & quidni  Id  daremus  naturi , 
quod  arti  denegare  ngnpoffiirous  i . 

CONJECTURA  V.  * 

NEcqulcquamobffare  video,  qu5  minus  eandem  ter- 
ram jyo  aqui  fedimento  fenfim  congeftc^babea- 

mus. 

Vidimus  modo  nihil  ohftare,  quo  minus  terram  illam 
Lf  } aqu* 


jjo  De  Cani  C 

aqua  foifTe  Immiftsm  credamus ; vifui  autem  patet , ede 
eam  vanis  iu  locis  ea  diverforum  colorum  Aratis  fibi  mu- 
tuo  incumbentibus  compotitam , im6  illis  in  4ocis , ubi 
ejufdem  coloris  tota  terra  eft  , ftratorum  diverutatcm 
nihilominus  dignofci.  Ipfa  itaque  ftrata  invitant  nos  ad 
tredendum , clfe  eam  tiram  aqu*  fcdiroentum ; itrato- 
mm  vero  diverfitas  feniim  congeRam  eandem  terram 
iuadent , ad  minimum , fi  non  in  totum  perfuadent. 

Ut  veri) intelle&ui  clariora  haec  evadant,  oftendam , 
quibus  modis' idem  fedimentum  potuerit  efle  congeftum. 

Si  credimus  aquam,  de  quaagimus.  potuifle  turbidas 
aquas  vel  ii  mari , vel  a torrentibus  recipere , certum  eft , 
debui  fle  corpora  aquam  turbidam  reddentia,  cefiartc 
violento  motu , fumum  petere.  Nec  opuseft  in  eam  rem 
exempla  ftudiosi  conquirere , cura  fluminum , & alvei , 
&ollia,  ejus  rei  fidem  certam  faciant.  Unicum  hic  no- 
tandum; corpora  illa  aquam  turbidam  reddentia  ^fion 
efle  omnia  ejufdem  pavitatis , quo  fit , ut  fenfim  ad  quie- 
tem redeunte  aqua , graviora  primo , inde  minus  gravia 
fubfidant , leviflima  autem  in  fundi  vicinia  diutius  flui- 
tent antequam  fundo  fe  jungant.  Patet  inde  eodem  in 
Sedimento  Cepius  diverfa  (Irata  fieri. 

. Quod  fi  credimus  eandem  aquam  limpidam  folida  cor- 
pora continuifle  ab  a6re , t»rra  , & animalibus  ipficom- 
municata,  nec  inhoccafu  difficile  cft  modos  varios  in- 
venire, quibus  ex  limpidis  aquis  contenta  ibi  folida  po- 
tuerint effit  fecreta:  pracipuos  eorum  paucis  bic  expo- 
nam. . 

i.  Si  fluidi  partes  agitans  fubtilior  materia  non  fem-_ 
per  eodem  impetu  fluidum  permeat , qua;  folida  corpuf-' 
cula  majori  ipfius  motu  cum  fluidi  particulis  aquanter 
movebantur , ceflante  eadem  vi , & fluidi  amplexibus  ex- 
cidunt Sic  fanguis  non  nifi  dum  caliduseft , totus  fluit , 
•totus  rubet;  fuperveniente  frigore  in  partes  colore,  & 
confidentia  di  verfas  fecedit ; Sic  urina  clara,  fapius  tranf- 
parentiam  cum  calore  amittit , refumptura  eandem  cum 
igni  imponitur.  Pari  ratione  poterunt  ex  terra  affluentes 
calidi  fucci,  vel  ab  eadem  terra  fpirantes  calidi  halitus 
aqua  immiftiaddu&os  fecum  folidiores  pulvifculos  cefi- 
fantecalore  deponere.  Nec  opus  fcmper  magnus  fuerit 
ille  calor  i & vita  animabam  in  iftis  aquis  degentium  ad- 
verfus ; fuSecerit  fubtilem  materiam  aliunde  advenientia 
fluida  agitantem  folito  velocius  fuifle  notam. 

x.  Si  leviores  fluidi  partes  fenfim  exhalare  poterunt 
mutata  diflolventis  ad  diflblutum  proportione , ex  diflo- 
luto folido tantundem fubfidere  debet , quantum  exdif- 
folvente  pro  rata  proportione  evolavit.  Frequenti  ex- 
perientia id  demonltratur  tum  in  illis  fluidis,  quafolidi, 
pulvifculum  continent , tuminillfi,  in  qmbus  (olidi  ele- 
menta delitefcunt.  Primo  modo  falium  cryftalli  ex  aquis 
falfis , fecundo  modo  tartarus  ex  vino  leparatur.  Pari 
ratione  in  omnibus  aquis  fedimenta  congeri , frequenti- 
bus adeo  exemflis  indies  obfervatur , ut  ea  hic  congerere 
fupervacuum  judicem. 

j.  Si  credimus  t diverfis  locis  tempore  vel  eodem , 
veldiverfodiverfa  fluida  confluere  potuifle;  facili  ad- 
mittempspotuifleex  uno  loco  alfla  fluidi  fpecie  (olida 
aliunde  allatis  fluidis  pracipitari.  Sic  acidis  difloluta  fa- 
Ifum  adventu , fic  falfis  difloluta  adventu  acidorum  pra- 
cipitajtur;  cum  acida,  & felfa  facilius  fibi , quim  aliis 
■fiilidis uniantur.  Poffunt  & aliis  modisacido  refolutafo- 
lida  pracipitari , ut  in  metallis  videmus , ubi  foiutojn 


"1 

APCWARlA. 

acido  metallum  unum  alterius  metalli  inje&ione  prcci- 
pitatur.  Ob  eandem  rationem  fpiritu  volatili  extradha 
aflTufa  aqua  feparantur.  Sed  & duo  fluida  fibi  affufa , in 
folidum  fimuleonerefcunt : fic  vidi  Parifiis  in  Academia 
amicifiimi  Hofpitis  Thevenotii  Chy micis  multum  ver- 
fatum  Borei  Ium  duos  liquores  limpidiflimos  confundere  , 
qui lllicoconcrefcebant adeo,  ut  everfo  vitro  ne  gutta 
quidem  excideret.  Quidni  liceret  itaque  futpicari,  di- 
verfo  tempore  diverfe  natura  pluvias  ab  aSre , ex  terra 
diverfie  natura  fuccos , halitui  ve  aqua  imrniflos  mod6 
pracipitatainea  corpora  refolvere  f In  unius  ejufdem- 
que  hominis  urina  diverfo  tempore  colleAa  id  evidens 
cft,  quandoquidem  fundo  tenaciliimi  adharens  fedimen- 
tum  folidum , quod  primis  diebus depomtur  perfape  fe- 
quenubus  diebus  a nova  ejufdem  hominis  urina  refolvi- 
tur , brevi  inde  ab  alia  urina  de  novo  cumulandum.  Quod 
Diatx  diverfitas  in  microcofmi  humoribus  efficit,  i3etn 
Solis,  & Lunaviciiiitudines,  varueque  mutationes alia 
in  terra  humoriliis  poterint  producere.  Manifeftiffinio 
exemplo  idem  confirmat  Gallis  lumen  Gaflendus ; dum 
lapidum  productionem  in  philoibphia  explicat. 

4 • Qui  ex  quolibet  quodlibet  fieri  contendunt,  aut 
falcem  variis  mucarkmibusminima  naturalia  obnoxia  ef- 
fe  admittunt,  alio  modo  rem  explicare  poterint ; fatis 
enim  Sedari,  & diftin&i  imaginari  nobis  pofTumus , 
fubtilem  materiam  , dum  aquam  aCrcmque  percurrit, 
varias  fluidorum  partes  nova  figura  fenfim  indutas  in  fo- 
lida corpora  transformare.  Vidi  apud  Borricbium  no- 
ftrum  ex  aqua  purifflma  albicantem  terram,  terram  infi- 
ptdamexfalelixiviofo,  ex  aere  falem  igni  refiftentem: 
id  quod  pro  principiorum  varietate  vani  poterit  expli- 
cari. 

Et  hi  varii  modi  funt , quibus  ex  fluido  folida  imo  ex 
fluido  fluida,  (ut  de  iis  qoxairi  accidunt,  demonftratu 
facile  eft)  feparantur ; quibas  omnibus  modis  fi  terrae  no- 
Araftratacongefta  non  funt;  eiidem  modis  congeri  po- 
tuifle certum  eft. 

Sed  quocunque  demum  modo  ex  fluido  fecemantur 
folida,  velpulverisfpccieapparent,  ut  ex  acidis  praci- 
pitata  metalla : vel  fubftantiam  cofiarerrem  reprrrfeo- 
tat,  five  molliorem  ut  in  fanguine,  quod  fibrofum  eft , in 
Ude,  quodcafeofumeft.inroremajali,  & aqua  pulvia 
fedimentum  vifeofum ; five  duriorem , ut  in  vino  tarta- 
rus,  in  aquis  falfis  cryftalli , in  variis  fontibus  lapidea 
crafta.  Hinc  patet  ex  limpidiffimis  aquis  potuifle  con- 
credere cruftat  inter  feconfiftentia  divertas,  imo  varii 
generis  mineralibus  refertas. 

Quam  beni  itaque  conveniunt  omnia ! quam  unanimi 
confenfu  inter  fe  confpirant ! Agnofcimus  terra-  illius 
fitum  aquis  continendis  aptum  efle  potuifle , fcimusejuf- 
dem  terra  & pulvifculos , & elementa  aqua  potuifle  im- 
raifceri , non  ignoramus  modos , quibus  & inaquas  illas 
devehi , & ex  iifiiem  aquis  potuerint  reparari , imo  in  ip- 
fa terra  ftratorum  diverfitatem  intuemur : quidni  poterit 
itaque  eadem  terra  pro  aqua  fedrmento  haberi  ? 

Quibus  hac  non  fufficiunt , fubterraneas  cryptas  in- 
grediantur unde  olim  eduda  faxa  funt , & videbunt  in 
exhaufti  faxi  locum  novum  faxum  concrefcere;  imo  a- 
gnofeentex  fluido  aire  fecreta  corpora  ftirias  lapideas 
conformare  i fornicibus  dependentes:  qua  ftiria  intua 
cava,  & ex  multis  lamellis  tanquam  cylindris  com- 
potita, nec  aquam  uec  faxum  a fornicibus  accipiunt,  id 
• quod 


Digitized  by  Google 


De  Cane  C 

niod  lamellarum  ftru&ura  r.on  fuadet , fed  demon- 
trat 

CONJECTURA  VI. 

Ihil  obftare  videtur , qu6  minus  animalium  partibus 
furi  ilia  corpora , qui  e terris  eruuntur , pro  anima* 
iium  partibus  habeantur. 

Cum  terra  unde  animalium  partibus  fimilia  corpora 
eruuntur,  hodie  id  gener  is  corpora  non  producat,  cum 
eandem  terram  mollem  olim , imo  aquis  immiilam  fuif- 
(e  vero  fimile  Iit,  quidni  liceret  fufpicari  id  generis  cor- 
pora pro  animalium  in  illis  aquis  degentium  fpoliis  efle 
tabenda  t Sani  fi  illorum  in  terra  litum  examinare  libet , 
non  videntur  eo  modo  congeri  potuifie,  nili  cum  aqux 
iedimento  fcnfim  dicantur  congella-  N:c  adverfatur  no- 
bis, quod  tanto  numero  in  terra  duriori  reperiantur.  Qui 
enim  attenti  examinaverit , quo  modo  in  terra:  cryptis , 
unde  olim  edu&a  faxa  fuere  , novum  faxum  concrcf- 
fit , difficultatem  ibi  nullam  inveniet.  Sive  enim  in  a- 
qua:  fuperficie  cremoris  indar  concrefcens  faxea  cuticu- 
la , ubi  gravior  reddita  fuerit , fundum  petat , fi  ve  ex  tota 
aqua  sequaliter  fccreta  faxea  corpufcula  fcnfim  fubfidant , 
non  nili  lenti  id  fedimentum  concrefcit : unde  non  nifi 
qux  in  fundo  jarracu  m haerent  fi  ve  mortua  animalia,  mor- 
tuorum fpolia,  five  viva,  fed  motui  inepta  novo  fedi- 
mento  obruuntur;  reliqua  verb  animalia  viva,  & fupra 
diflum  fedimentum  enitentia  numerofa  prole  aquas  re- 
plent , antequam  novum  ibi  fedimentum  deponatur.  Ac- 
cedit. i.  Quod  llagnans  in  illis  cryptis  aqua  femel  pro- 
duda  animalia  femper  confervet , fecus  ac  in  fluentibus 
contingit,  i.  Qnod  teilacea , & id  generis  animalia  in 
propria  vifeera  non  feviunt,  quam  ob  caufam  aquatilia 
alia  fc  mutuo  confumunt.  j.  Qnod  eorundem  tegmina 
rar&confuroancur , cum  alia  aquatilia  fere  tota  in  aquam 
refmvantur,  Ha-c  omnia  argumenta  ponderis  non  pa- 
rum habere  mihi  videntur  ad  conje&uram  meam  ftabi- 
liendam,  prarfertitn  cum  i corporum  ipforam  figura, 
& fubllantia  nihil  facili  in  contrarium  polfit  afferri. 

Quod  figuram  corporum  fpe&at , de  quibus  agimus , 
cum  animalium  partibus  quam  exa&ifUmi  refpondeat , 
conformationis  fimilitudo  originis  fimilitudinem  inferre 
videtur  nec  facili  creditu  ell , a quocunque  demum  prin- 
cipio alio  fa&a  illa  dicas  conformitatem  tantam  fuifle 
obfervandam-  Etecce  ejus  rei  evidentillimum  argumen- 
•turo.  Quis  non  agnofeit  hexidram  cryflalli  figuram, 
marca  litarum  cubos,  falium  in  Chymicis  operationibus 
cryflallos , & infinita  alia  in  fluido  concrefcentia  corpora 
figuras  habere  tnultb  magis  ordinatas , quam  fune  figura: 
peftinum , bivalvium , turbinum  > aliorumque  > nihilomi- 
nus videmus  in  fimplicibus  hifce  corporibus  modi  an- 
guli {olidi  apicem  truncatum , modo  plura  fibi  fine  or- 
dine adherentia  corpora , mod6  magnitudine , & fitu  in- 
ter fe  differentia  plana , aliofquerariosmodos,  quibus  a 
folita  figura  recedunt.  Quanto  majores  plurcfque  no- 
. tandi  eflent  defeiflus  in  coi  poribus  figuram  multo  iqagis 
compotitam  habentibus,  qualia  funt  illa,  qua:  anima- 
lium partes  imitantur.  Quod  fi  quibufdam  in  locis  oft reo- 
rum tdla  plurima  m unam  maflam  concreta:  detegun- 
tur , nihil  hic  diverfi  efl  ab  illo,  quod  in  mari  fit  > cum 
& inde  extrahantur  ingentes  maflx  oflreomm  diverfie 
magnitudinis  qua:  fibi  mutuo  mirum  in  modum  hxrent 
agglutinata.  Si  quadam  concha  media  fui  parte  trun- 


X  • R C H A R I A.  271 

cata  reperiuntur , ip^  fragmenti  limbus  teflatur  alteram 
partenMUiolimadhififle.  qua  etiam  interdum  in  prio- 
ris vicina  repetitur.  Quod  fi glofTopctrrt  plures  diverfa 
magnitudinis , ncc  omnes  integra  f muil  eidem  quali  ma- 
trici adharerc  interdum  videantur ; in  vivi  animalis  man- 
dibula idem  confpicitur , ubir.ee  ejufdem  magnitudinis 
funt  omnes  dentes,  ncc  in  ordinibus  interioribus  confli. 
Suti  dentes  omni  fui  parte  funt  indurati.  Cum  itaque  in 
corporibus  plurimum  compofitis  illi  defeiius  rarius  oc- 
currant , qui  in  fimplicillimis  corporibus  frequentiffimi 
funt ; cum  r,u!li  defedus  obferventur  in  illis  compofitis 
corporibus,  qui  non  eodem  omniao  modo  inanimalium 
partibus  confpiciuntur ; cum  eadem  corpora  undecun- 
que eruta,  & fibi  & animalium  partibus  fimillimafint, 
facile  patet  figuram  illorum  corporum  non  obftare , quo 
minus  pro  animalium  partibus  habeantur. 

Ut  ad  fubllantiam  eorundem  corporum  pergam,  nec 
illa  noftrx  opinioai  adverfatur.  Sive  enim  lapidis  indar 
dura  fit  & gravis,  five  corporum  calcinatorum  more  le- 
vis in  pulverem  facile  reducatur,  nihil  hic  effe&tjm  efl, 
quod  id  generis  partibus  animabunt  non  potuerit  conti- 
gifle.  Videmus  lblidiora corpora , quae  ab  animantibus 
eefumuntur,  duas  diverfas  materias  in  fe  continere;  u- 
nam,  qua  fluidi  fubtrliorrs  acceffu  in  fluidum  refoluta 
exhalationis  vel  liquoris  fnecie  apparet , alteram  qu* 
fluidi  fubtilioris  motui  refiftens,  ad  tempus  fic  latis  lon- 
gum integra:  partis  figuram  refervat  donec  tandem  ni- 
mia mora  in  pulverem’  dilabatur.  Sic  olla  quxeunque» 

& cornua  aperto  igniexpofita,  fic  Cerei  cornua,  alia- 
que philofophici , ut  dicunt , calcinata  fubllantia:  fluidi 
plurimum  deperdunt  retenta  nihilominus  priftina  fua  fi- 
gura, & quoad  apparentiam  magnitudine.  Nec  enim 
affirmare  aulim  magnitudinem  non  imminui.  Poterint 
quidem  in  illis  corporibus  dari , poftexpulfum  animalem 
fuccum  alio  fluido  ejufdem  quantitatis  repleri ; fed  & po- 
terint  iidem  pori  imminui  collabentibus  in  fc  fuhdiormus 
partibus : fic  folrda  metalla  pro  vario  caloris  frigorifque 
gradu  extenfionem  fuam  mutare  vidi,  non  mutata  figu- 
ra , id  quod  mihi  favore  carillimi  capitis  Laurentii  Maga- 
lotti  in  armilla  aenea,  videre  contigit,  lrcebrtquc  prope- 
diem,  omnibus  naturalium  rerum  curiofis. 

Hic  experimenta  Chymoe  debemus  , r.ec  dubito, 
quin  fimili  modo  in  terri  gremio  Natura  operetur.  Dum 
longa  annorum  ferie  fcnfim  indurefeit  una  cum  diflis 
corporibus  Congedum  fedimentum , non  poterit  Ihbti- 
lius  fluidum  intarea  relinquere  eadem  cor  pdfa  fed  opor- 
tet pro  ambientis  terne  natura , vel  animalem  fuccum 
inde  extrahat , vel  mineralem  fuccum  illis  fuperaddat , 
vel  exhauito  animali  fucco  fuccum  mineralem  introdu- 
cat, vel,  fi  mutationis  expertia nolumusminima natu- 
ralia, in  mineralem  fuccum , fuccum  animalem  transfor- 
met, Atque  ita  quidem  fatis  luculenter  me  oftendifle  pu- 
to , nec  in  terra , unde  animalium  partibus  fimilia  corpo- 
raeruuntur,  nec  in  i piis  illis  corporibus  quicquam  facili 
reperiri,  quodobftet,  quo  minus  eadem  corpora  pro 
animalium  partibus  habeantur. 

Dum  meam  opinionem  ver6  fimilem  oflendo,  con- 
traree  lententia:  Patronos  falfi  non  arguo.  Pluribus  mo- 
dis idem  phamomenon  explicari  poterit ; imo  eundem 
finem  diverfis  mediis  in  fuis  operationibus  aflequitur  na- 
tura. Imprudentis  itaque  enet  unum  ex  omnibus  mo- 
dum folura  pro  vero  agnofeere , reliquos  omnes  & erro- 
neos * 


I 


272  De  Pisce  Ce.  n*  t e r'  i n a Simie 


i. 


reos  damnate.  Multi,  & magni  y iri  fnnt . qui  eadem 
corpora  fine  animalium  concurfu  produfh  credunt. 
N aroqoe  ut  publico  notos  taceam , Mercatus  Mlniaten- 
fis  1 cujus  mentionem  fupra  feci  .veandem  fententiam  tue- 
tur, quod  etiam  agit  in  fuis  Scenis  Hetrufcis  Antonius 
Nardi , quem  librum  manuferiptum  problemata  plurima 
phyfica , & mathematica  continentem  poflidet  Amicus 
Clarillimus  Francifcus  Redi  Seremlllmi  Magni  Hctrurix 
Ducis  Archiater.  Habent  & hi  fuas  rationes,  quxtlhto 
minusrejiciendx  funt,  quanto  major  numerus  eil  admi- 
randarum Natura:  operationum , qua:  in  fingulos  dies 
notum  nobis  incutiunt  duporem. 

Ut  finita  digredior*  ad  propolitum  redeam , gloifo- 
petris  majoribus  ex  diftis  nonnulla  accommodabo.  Elie 
eas  Canis  Carcharix  dentes  figura  illarum  fuadet,  cum 
plar.a  planis , latera  lateribus , baiis  baii  quam  limillima 
lint.  Si  credimus  hidoriis,  i medio  mari  nova:  fublilue- 
te  infula? , St  quis  Melita:  prima  incunabula  novit f forfi- 
tan  mari  olim  fuppofita  ca  terra  canuit!  marinorum  lati- 
bulum fuit , quorum  dentes  ctraofo  fundo  olim  infcpul- 
ti  > mutato  fundi  lite  per  fubtcrraneonun  halituum  prx- 
eeps  incendium  , modo  in  media  infula  reperiuntur.  Nec 
frequens  glofTopetrarum  numerus , qux  ex  illa  infula  af- 
feruntur, diHicultatem  parit.  In  eodem  pifcc  ducenti 
dentes,  & amplius  numerantur  > quibus  iivdies  novi  alii 
fuccrefcunt. 

Cum  itaque  arimalinm  partibus  fimilia  corpora  qua’ 
< terris  eruuntur,  proanimalium  partibus  haberi  pote- 
rint;  cum glofiopetrafum figura,  Canis Carchariat den- 
tibus , ut  ovum  ovo , fimilis  iit , cum  nec  carum  nume- 
rus, nec  terne  fitus  coatrarium  fuadeanr,  a vero  non  mul- 
tum reeedere  mihi  videntur,  qui  glofiopctras  majores 
Canis  Carcharix  dentes  pronuntiant. 

Stabat  harc  digreflio  jam  jam  prxlo  fubmittenda , cum 
ob  Angularem  rerum  naturalium  notitiam,  & indefati- 
gatum in  Mulio  luo  locupletando  (ludium  nulli  non 
cognitus  Manfrcdus  Settala  Canonicus  Mediolancniis 
hafce  oras  traniiens  mihi  dixit , multa  fc  aflervare  inter 
rariora  fua,  qua:  meis  conjefhitis  haud  obfcuri  favent : 
id  quod  mihi  inrelleftu  gratum  fiiit,  utpote  non  ignaro 
quantum  ponderis  iis  accedat  ab  illius  Viri  aflenfu. 

• 

C A P.  XI. 

Dc  Pifce  cx  canum  genere 

CENTERINf  SIMILI. 

NEcdum  praecedenti  difeurfui  finem  impofueram , 
cum  alterius  generis  marinum  Canem  mihi  dificcan- 
dum  Pifis  transmitreretSereniifmus  Magnus  Dux;  cu- 
jus Hifioriam  fuccinSi  expofitam  piroribus  anneidere 
volui , cum  non  pauca  illisatfinia  contineat. 

Canis  hic  Centerinx  leu  Porco  Salviam  extera  fimi- 
lis, in  eo  illi  dilfimilis  erat,  quod  pinnatdorfi  aculeisde- 
(litucrentur.  Liceret  reponere : forte  mafculis  lolis  da- 
tos aculeos,  fbemellis  denegatos  effe  , quandoquidem 
pifeis  , de  quo  prxfens  narratio  inllituitur  , fcquioris 
1 esus  fuerit.  • 

Pinnarum  fub  ventre  duo  paria  erant , unum  fub  dia- 
phragmate ad  branchiarum  finem , alrcrum  ad  latera  po- 


dicis. Erant  etiam  bilix  dorfo  pinnx,  quarum  poderior 
caudx  vicina  admodum , anterior  medio  loco  inter  ro- 
llrum,  & modb  nominatam  pslteriorem  pinnam  cxfta- 
bat.  Sed&  ex  binis  pinnis  compofita  cauda  triangulum 
fcalemim  referebat,  cujus  fupeiius  latus  inferiore  duplo 
longius  erat. 

krjHchurum  quinque  paria  fub  cute  delitefqentia  fuos 
fed  exiguos  hiatus  habebant  cuti  infculptos  haullam  ore 
aquam  emittentes.  Pon^  oculor  foramen,  pro  eure  ha- 
bitum ab  abis , in  oris  cavitatem  patebat : ut  manitedum 
fit,  etiam  hac  via  tranfire  aquas.  An  ex  hoc  foramine  in 
cavitatem  an  fraftuofam  cranio  infculptam  via  fit,  meatui 
auditorio  analoga , necdum  obfervare  mihi  licuit 

Rsjlrum  fuperiori  parte  planum , multis  undique  fo- 
raminibus pertufum  erat , qux  comprcfia  humorem  vifi- 
eidum  effundebant  Cum  in  Canis  Carcharix , Galeique 
Ixvis  capitibus , &.  in  Rajx  cute  fimilia  vafa  obfervave- 
rim  ; non  amplius  dubito,  quin  ur.&uofus  humor  pifeium 
fuperficiem  oblinens  ab  hifce  fontibus  fit  derivandus.  Pa- 
tet ir.de  Naturx  folertis iudullria , que  fuperficiem  pif- 
cium  unxit,  qu6  facilius  obftar.tes aquas  finderent;  in 
roflroveibcopiofos  hujus  unftuoli  humoris  fontes  eflfe 
voluit , quo  ipfa  r di  (lentis  aqux  vis  cutim  premendo  hu- 
me r:in  un&uofum  inde  exprimeret 

Venter  in  maxilla  inferiore  plani , iiffuperiori  rotundi 
erant,  utrobique  acuti.  Planorum  figuram  ,&  litum  vix 
quifquam  eleganter  adeo  defcriplerit , ut  natura  cos , & 
conformavit  & difpofuir,  quocirca  miffa  eorum  per  ver- 
ba delineatione,  numerum  eorundem , & eonliltentiam 
paucis  attingam.  O&o  eorum  ordines  erant,  novende- 
cim  dentibus  indrudi  linguli.  Superior  ordo  creff us  lia- 
bat, reliqui  introrfumrcfieximaxillx  incumbebant.  In- 
feriores bini  ordines  nulla  fui  parte  induruerant,  licet 
qua  figuram  reliquis  fimillimi  eflent,  lateraque  parircr 
dentata  haberent  His  proximis  ordo  fotum  apiceqjdu- 
rum  habebat  ; quartus  ab  imofolam  bafin  mollem  con- 
ferva verat  : in  omnibus  ab  exteriori  cruda  interioris  iub- 
dantix  di verliras  vifui  obvia  erat  • 

Superiortm  maxillam  rotundi  dentes  armabant,  qo9- 
rum  fex  ordines  erant,  & H quolibet  ordine  feptende- 
cim.  Interiores  ordines  fnrfum  inverii  gingivis  firmiter 
erant  infixi ; ut  adeoque  ex  ta  u ubeie  dentium  numero 
minima  pars  ufui  effepoflit , nilidclaplis  exterioribus  in- 
terioics  fenlim  fuccederer  t. 

Linju*  cartilago  numerofas  mufculofarum  fibrarum, 
carnes  excipiens,  ex  carundem  carnium  tendinibus  maxi- 
mam partem  com polita  videbatur. 

Oeniorum  mufculis  obliquus  fuperior  trochlearis  non 
erat,  fed  fimilem  cum  inferiori  ortum  duftumque  habe- 
bat. R cffonnn  mufculorum  bini  originem  habebant  in 
cylindro  cartilagineo,  quem  quatuor  redi  limulambi- 
bant  pari  ratione  ac  in  Cane  Cardiana , imleque  in  Ga- 
leolxvi  obfervavi.  Fortifan  hoc  aliis  pifcibusctiamcom- 
mune  cd. 

Crydallini  humoris  fubdantia  triplex  erat,  media  do- 
ra ,»&  ex  lamellis  compofita  ; huic  undique  adhxrens  * 
alia  multum  glutinola ; tertia  tunicx  proxima  omnino 
aquea.  Sed&  hoepifeibus  aliis  plurimisdarumeft.  Fa- 
vet hoc  illis.qui  pro  objefforum  didantii  crydallini  con- 
vexitatem proceffunm  ciliarium  ope  muta;  i credunt. 

Cerebri  conformationem  ad  junida  hifce  Figura  primi 
exhibet, ubi  Aquarius  ventriculus ed,C,cerebcllum  C,C, 


Digitized  by  Google 

--  A 


Digitized  by  Google 


De  Pisce  C a rchar.  C a n f.S  i m ili:  273 


duo  corpora  nervis  opticis  continuata  , interius  can, 
quod  & in  avium  cerebro  confpicitur : cavitates  ha:  cum 
quarto  ventriculo  continuabantur.  D.  D,  nervi  optici, 
quorum  connexio  fine  iiwerlione  cerebri  confpicua  erat. 
£,  procefTUs  mamillares.  F,  nervea  filamenta  in  tunicam 
narium  i proccfiibus  mammillaribus  diffhfa.  G , Hemif- 
plvcrium  membranofum  plenum  tenuiilimis  lamellis  iti- 
dem membranofis , parallelis  inter  fe,  & ad  axin  HI, 
perpendicularibus  Hinc  patet,  qua  ratione  fibi  ubique 
limilis  natura  per  hafce  membranulas  idem  in  hoc  pifcc 
praftare  voluit,  quod  in  nobis  aliifque  animalibus  pluri- 
hiis  edicit  , nuir.erofas  fpongiofoium  oflium  lamellas 
membranis  involvendo,  Scilicet,  quo  facilius  per  am- 
biens fluidum  diffufa  corpufcula  fenlim  iftius  partis  affi- 
cerent , lamellarum  numero  id  efficit , ut  in  exiguo  fpatio 
magna  fupcificiei  fit  extenfio  , adeoque  receptum  eo 
fpatio  ambiens  fluidum,  varieque  inter  lamellas  aivifum , 
magnam  corporis  fuperficiem  contingat ; at  quo  major 
eft  iupcrficies,  qux  ab  ambiente  contingitur,  eo  plura 
ambientis  corpufcula  timui  in  illam  paitem  agere  pof- 
fune.  Nonlucdifputo,  an  per  medium  humidum  perci- 
iantur  od  ires.  Imponatur  huic  aftioni  quodeumque 
buci  it  nomen , mod6  non  negetur , per  medium  humi- 
dum diffufa  corpufcula,  (illius  partis  membranas , vel 
nervos  vellicare  apta)  ubi  partem  illam  attigerint,  vires 
fuas  exterere. 

Ut  Cerebri  ad  reliquum  corpus  proportionem  inveni- 
rem, lancem  adhibui;  qua  patuit,  cerebrum  tres  dena- 
rios vix  attingere , cum  pileis  evilccratus  quindecim  li- 
bras excederet,  Scunacura  vifceribusfuisviginti  fexli- 
brasar  quare. 

Retefto  abdomine  peritonxum  illico  prodidit  fibra- 
rum tendinearum  elegantem  texturam , quarum  alia;  fla- 
men, alue  lubtegmen  referebant:  ex  incumbentibus  pe- 
ritoneo mulculis  oriundas  fibras  illas  manifcflnm  erat. 

Hepatis  pondus  quinque  libras  fuperabat.  Bini  ejus 
erant  lobi,  longitudine  pares,  quorum  unus  dextrur 
abdominis  latus  . alter  liniflrum  occupabat.  Media  ejus 

fiars  utrumque  lobumfub  diaphragmate  jungens , veficu- 
am  felleam  abfcondebat;  unde  per  iplain  hepatis  fub- 
flantiam  bilario  duftui  in  inteflinum  via  erat.  Sufpicari 
licet,  inanimalibus,  quse  velicula  fellea deflitui credi- 
mus latentem  forte  in  lubflantia  hepatis  veficulam  quar- 
rentium  induit  riam  eludere. 

TrespifcicuUis,  nullo  dente  latfos,  ftomachus  conti- 
nebat, quorum  fuperficies  quibufdam  in  locis  excoriata 
erat,  potiusdixerim  humoris cujufdam diflblver.tis cor- 
rofione  adela. 

Inteflinum  pofl  brevem  fub  pyrolo  gyrum , quo  gyro 
pancreas  , & lien  involvebatur-  Duo  in  hoc  inteflino 
crar.t  notanda. 

1.  Tunica  mufculofa  medium  digitum  crafla,  ex  car- 
neis fibris  fpiralibus  compoiita. 

i.  Cochlea  membranofa  totam  cavitatem  ejus  replens. 
Inteflinum  ipfum  longum  erat  fpithamam  , cochlea;  lim- 
bus axim  reipiciens  longus  fpithamas  quinque;  limbus 
alter  adharrens  inteflino  longus  fpithamas  ofto.  Excre- 
menta in  hac  cochlea  flavum  colorem  contraxerant.  Cae- 
cum podici  proximum  minutum  erat , & crufta  rubicun- 
da interius  obductum. 

Mcfenterium  hic  nullum , cum  tota  inftini  pars  in  re- 
ftumcxtcnfa  ab  omni  parte  libera  eflet.  Erat  in  vici- 


nia ftomachiquaidam  membrana:  portio,  & ipfiintefti- 
no  vifculum  fatisinfigne  ad  horrebat. 

V ifum  effugere  non  poterant  renum  ureteres ; ea  ipfis 
erat  amplitudo.  In  meuio  vulva  infigne  tuberculum  emi- 
nebat, cujus  apex  ureterum  oftiis  erat  pertufus. 

Ovarium  in  utroque  latere  unum , quibus  plurima  ov* 
continebantur  magnitudine,  colore,  & figura  inter  fe 
dilcrcpantia.  Erant  ibi  magna  , mediocria,  minima; 
erant  alba,  aquea , flavefeentia ; erant  rotunda , oblon- 
ga, multis  tuberculis  inxqualia.  Oblongis  duobus  faccu- 
ns  fimilia  erant  ovaaia , nec  videre  mihi  licuit , qua  iude 
exeunt  oviduftum  (ubituraova. 

Oviduftus  itidem  geminus  erat,  licet  utrique  & exi- 
tus ad  podicem  idem  fuerit , St  idem  in  abdomine  infun- 
dibuli oflium  : ut  patet  Fig.  i.  ubi  A , infundibuli  oflium 
eft  i B , ovidufiuum  exuus.  Uterque  oviduftus  ubi  fub 
hepate  ad  diaphragma  pervenerat,  heparque  inter , Sc 
diaphragma  aafcenderat,  verfus  inferiora  reflexus  medias 
abdominis  lirem  (quam  albam  in  aliis  animalibus  appel- 
lant) eomodoai  i eftebatur,  ut  fluitantia  in  abdomine 
ova  ir.fundibuh  oflium  excipire  poftit.  Ci edo  fimili  mo- 
do conformatos  fuifle  oviduftus  Rajm , quorum  fuperius 
oflium  una  cum  hepate  rcfecucram , quo  faftum  , ut  fub 
diaphragmate exit  im  invenerit  aCr,  quomodo  in  Raja: 
anatome  expoliri.  In  eadem  Raja:  anatome , comniu-  ( 
nem  opinionem  fecutus,  de  utero  dixi : illum  id  omne  vi- 
viparis prallare  quod  ab  ovario,  oviduftu,  ovo  cxfpe- 
ftant  ovipara.  Inde  ver6,  cum  viderim,  viviparorum 
tefles  ova  in  fe  continere ; cum  eorundem  uterum  itidem 
in  abdomen , oviduftiis  inftar , apertum  notarim  non  am- 
phusdubito,  quin  mulierum  tefles  ovario  analogi  fint, 
quocunque  demum  modo  ex  teftibus  m uterum  , live  ip- 
faova,  five  ovis  contenta  materia  traiiftnittatur:  utali-. 
bi  ex  profcflb  oflendam , fi  quando  dabitur  partium  ge- 
nitalium analogiam  exponere , Sc  errorem  illum  tollere, 
dierum  genitalia  genitalibus  virotum  analoga  cre- 
cur. 

Pars  inferior oviduftuum,  C,  C inteftini  Cylindrum 
tumore  fuperabat : qua  diflcfta , liquor  albus  effluxit , cui 
corpora  qgfedain  lor.ga  > nec  multum  crafla  innatabant  , 
in  figura»,  perii  teram  D,  irdicata. 

Non  licuit  milii  efle  tam  oculato*  ut  in  corporibo» 
hifce  oviduftu  contentis  quicquam  viderem  prseter  bi- 
nas tunicas,  quarum  exterior  rugofa,  & crafla  erat , in- 
terior Ixvis  & humore  cryftallino  plena.  Scilicet  pro 
ovis  hrec  corpora  habenda  crederem,  in  quibus  necdum 
ulla  fcetus  dilmeatio  perafta  erat  adeoque  exteriorem 
membranam  cborion , interiorem  amnium  fuifle ; humo- 
rts  verolafteieum  fuifle  ufum , & lenfim  magis  magifque 
excoftus,  & attenuatus diftas  membranas  penetraret, 
fetui , Sc  conformando , & nutriendo  materiam  fubmi- 
niftratiirus  : quomodo  ranarum  multorumque  pifeitim 
ova  vifeido  humore  obdufta  lenfim  augeri  confpiciuntur, 
etiamfi  matris  corpori  non  amplius  adluereanc. 

Quo  loco  oviduftus  anguftiorcs  erant,  annulus  qui- 
dam lolidior , Iit.  E.  Fig.  i.  ampliorque  in  iis  confpicie- 
batur,  cui  analogum  quid  in  flaja  vidi.  Sed  rec  m avi- 
bus, ferpcntibufve,  quibus  itidem  oviduftus  funt,  fimi- 
le  quid  confpexi , nec  ufum  ejus  novi:  mammas  appel- 
lant Zoographi. 

Ut  fiibllantiam  ovidoftuum  eb  penitius  introfpkerem, 
coftos  examinavi ; ubi  quardam  latis  pulchra  mihi  ron- 
M m fpcfta 


#74  ^ t C r * * i n o L 

fpeftafunt,  ut  ex  figura  ».& 4.  patet.  Fig.  i|.  exhibet 
ovidudum  tranfverfim  diffedum ; Fie.  14.  ejusdem  ovi- 
duvhus  interiorem  fime r ficiem.  Tria  Kic  obfer  vo. 

t.  Ipfam  tutrici  lubdantiam  fibrofam  mihi  apparuif- 
fe ; quod  in  alii»  animali  bus  itidem  obfervatur. 

x.  Totam  interiorem  fuperficiem  plenam  efle  papillis 
difpolitis  per  lineas  parallelas  fecundum  longitudinem 
ovidu&jsextenfas.  Forte  per  illas  ladeus  humorexcer- 
nitur  in  embryonis  fub dandam  abiturus;  Forte  eorun- 
dem ope  otidu&ul  anneditur  au&umcum  tempore  er- 
vum. 

).  Relidam  In  ovUuftu  ladei  humoris  copiam  co- 
ftione  induruifle  ; id  quod  evincit  magnam  huic  humo- 
ri cum  albumine  ori  efle  affinitatem.  In  hujns  concieri 
la&is  fupcrficie . cum  tunicam  ovidudus , ejufque  papil- 
las eduxiflera,  parallelus  papillarum  fituselegantiiluni 
confpiciebatur  , eadem  ratione , qua  in  gypfeos  modu- 
los infidi  informis  cera , obi  concrevit,  moduli  formam 
remoto  gypfo.  reprefentat  N.- veri  quifqusm  ingenio 
potius,  quim experienti*  liate  attribuat,  Air  icifiimum 
mihi  Vi  centiuin  Viriani  Serenifluni  Magni  Ducis  Ma- 
thematicum teflem  appello,  qui hifce alnfque  prxfenti 
libro  contentis  plufquam  (pedator  adfuit. 

, C A P.  XII. 

De  Cyprino  lato. 

P licium  Ciuiu  MuriMossq»*  in  qui- 
bus differunt  ab  humanis  vide  cap.  ie  Lucie. 

Nihil  Vm  rneni  hicadelle,  vel  faltem  appa- 
rere, prarier ftomachum,  Obferv. fecundis  tradunt  AM- 
STELODAMENS  ES. 

De  Odoxatcs  Foiaminiios  vide  qu*  ex 
SCHNEIDERO  habemus  Cef.  ie  L*pe  Lxcie. 

Pilees  duas  quafi  V s s 1 c a s oblongas  S.  folliculos 
naSi  funt , ut  viaere  ed  in  Cyprino  & Halece , in  quibus 
ut  nullus  cernitur  uterus  prarter  Ovarium  ita  hoc  Ovis 
aliquando  ita  refertum  ed , ut  relique  cochoris  molem  fa- 
cili ex  firperet-  HARVEI  ex  >.  • 

VisiCAM  UmsiituN  hic  reprehendit 
HARVEUS  «.  j. 

CAP.  XIII. 

De  Cuculo. 

Knerhaen  Belgis. 

QUz  in  pifce  hoc  obfervarunt  figura  duplici  exhi- 
bent AMSTELOD.  Obf.  <Anet.  f.  a.  Tei.  7. 
feg.  40. 

Diapiiraoma  totum  membranofuro  , ad  magis 
quam  in  aliis  aquitihbus  manifcdum. 

OEsoviiaovs  fibris  redis  dolabatur  qua;  in  fine  ver- 
fus ventriculum  minores. 

Ventriculus  refpedu  corporis  magnus  erat,  cir- 
ca initium  duodeni  odo  erant  apophy  fes  cava* , ab  ut  ro- 
que Utere  quatuor,  unica  membrana  connexa;,  quam 
plurimis  fibris  redis  parte  interia  praeit*. 

Mufculi  duo  circa  Ventriculum  pinnam  moventes. 


iro,  & Cuculo. 

Liin  Ventriculo  adhzrebat  , verfus  fpinara  fitus, 
proximus  vefici  fellis. 

Lactis  verfus  inferiora  conneduntur  ; in  fine 
membrani  unica  jundz. 

CAP.  XIV. 

De  Crocodilo. 

A N A T O M E ejus 
Incitui* 

Ab 

O L.  BORRICHIO, 

IN  Crocodilo  mirum  tota  ipfuro  vita  (docente  lArijlo- 
iJe)  co;  tra  morem  animantium  augeri 
Kalio  hujus  i drudura  & conformatione  Oihum  Cro- 
codilinorum petenda. 

Cum  in  difledi  Ossa  inquirerem  diligentius  obfcr- 
vatum  mihi  in  Jpix*  animalis  quod  ad  quatitor  tantum 
pedes  in  longit udinem  e xlbat, fe xagi  t > Fert.irei  ordine 
feexctpientes  numerarii  incollo  quidem  novem  indor- 
fo  viginti  in  cauda  reliquas.  Quibus  cum  vertebris  ani- 
mantium aliorum  hoc  erat  commune  quod  corpore  toto, 
maximi  autem  circa  medullas  fpongiofe  edent  , coque 
alimenta  continue  bibere , 8c  majora  diu  capere  pollent 
excrementa.  Sed  in  reliquorum  animalium  genere  his 
odium  incrementis  dato  xcatis  tempore  meta  definitur. 
Proinde  aliud  in  Crocodilo  invelligandum.  Nec  parum 
forfan  juvabit  Crocodilum,  quod  maxima  illaincarreris 
animalibus  xApephifir , qux  podka  parte  vertebris  adna- 
fcitur , & proprii  fpinam  dorfi  condituir , unA  cumduo- 
bus  lateralibus  apophyiibus  in  Crocodilo  fit  luculenta 
epiphyfis,  nequaquam  Apophyfis,  levi  enim  1 n aqua  co— 
duria  reliquo  vertebrarum  corpore  feparabatur,  pa- 
tente ad  fpinalem  medullam  ufque  hiatu  largo , coque  ad 
extentiones  in  vivo  animali  fequacior  ed  : quando  enim 
corpora  continua  ob  rigorem  duritiemque  partium  ex- 
tendi impiius  nequeurt  contigua  lucc  propter  ingeren- 
tem fele  utrinque  rauciUginem , hurooremque  nativum  , 
duci  adhuc  p irrigique  fe  facile  patiantur. 

Sequitur  valkmluna ratio  petita  ex  conformatione 
c;uhehmm  in  quibus  capita  Vertebrarum  colli,  dorfi.  Se 
caudxCrocoddinz  vertuntur.  Junguntur  in  animalibus 
vertebrarum  harum  olla  per  gynglymum  , feditautSc 
fuperum&  inferum  vertebrz  caput  ad  planam  quidem 
figuram  accedat , fnperum  tamen  aliquid  fimul  convexi 
offendat  inferum  aliquid  concavi ; utrumquecaputfuae 
ambiunt  Epyphvles  C appendices  oflez  exemptiles , Sc 
ipfas  vedit  infuper  mucus  cartilagineus  ad  formam  capi- 
tum accurati  figuratus.  In  crocodilo  autem  Vertebra- 
rum caput  inferius  longi  ultra  corpus  vertebri  procur- 
rit, exdante  admodum  tuberculo  fuperiusautem  pro- 
fundacavitatefubfidit,  utcaput  (five  dentem  vocate  li- 
beat) proximz  vertebrz  commodi  alveo  fua  excipiat, 
pxi  i in  morem  interioris  illius  capitis  in  Oflir  femoris  , 
quod  profundi  coxendicis  acetabulum  ingreditur , na- 
turz  archited  > hac  via  luxationum  periculis  obviam  e- 
unte.Ita  vertebrz  Crocodili,  quamvis  paula tim  a fele  non 

pa- 


Digitized  by  Google 


D i Crocodilo. 


param  cogantur  recedere  In  longitudinem,  porrigente  fe 
paulatim  poft  longam  voracitatem  beftise  corpore  ab  ar- 
ticulis tamen  fui»  ideo  non  exeunt , tuberculis  illis  adhuc 
intra  alveorum  dimidia»  remanentibus,  atque  ita  omnem 
praecludentibus  metum  luxationum. 

Accedit  mucofa  illa  cartilago  qu*  tum  alveos,  tum 
capita  Vertebrarum  incingit , luee  enim  quo  recedunt  a 
fe  longius  vertebra: , oo  continuum  nutrimentum  e- 
▼adit  crailior,  ocnipatque  fpatium  a recedei  te  tuber- 
culo relidum.fempcr  tamen&  ipfacava  ad  formam  ace- 
tabuli deferri.  Quo  fit  utfimilia  Animalia  quamdiu  mu- 
Cilago  illa  cava  allapfu  novi  pabuli  extendi  potefl  & con- 
venie.  ter  denfari  , tamdiu&illa  in  longum  excrefcant, 
licet  incrementum  vertebrarum  oflearam  diu  ante  eff- 
laverit Denique  extenfionis  facilitati  complementum 
addunt  quindecim  Offe*  Eptphjfci , furcellis  quibmmih- 
tumbombards  incumbunt  fimiies,  qua:  incipiunt  (a  po- 
fterioribus  Crocodili  pedibus  numerando)  in  primis 
caodz  vertebris,  & quindecim  fequentia  vertebrarum 
internodia  antica  flllriunt  firmantque,  adeo  ut  tj  illae , 
quibas  infifhint  cauda:  vertebr*  tantillum  4 fc  fe  rece- 
dant , contineantur  tamen  in  officio , & a luxatione  im- 
■sunes  fmt  flantium  harum  furcellaram  beneficio. 

Lina  exterior  Crocodili  ut  ex  fquamis  loquacibus 
8c  facile  cedentibus  interiori  augmento  conflans  expli- 
cationem hanc  reddit  expeditiorem.  Et  hxc  de  longitu- 
dine. 

Sed  cur&  in  amplitudinem  tantam  extuberat  Crocodi- 
lus Vetulus?  Quia  prattcr  morem;ca:terorum  Animalium 
non  tantum  colla  illi  otica  funt  fed  & cartilaginea , qua 
medio  odea,  tribus  locis  diftinguuntur  fingula  cartila- 
gine pellucida  nequaquam  odea.  Igitur  quatvdo  cartila- 
ginea illa  Coda  in  amplum  extendi  ulterius  nequeunt , 
adhuc  reftant  pellucida  illa  intermedia  cartilagines,  & 
ipfaad  nutrimenti  copiolioris  altapfnm  morigera.  His 
accenfe  ida  eopiola  pinguedo , qua  ut  omne  animantium 
genus  ita  vel  maximi  Crocodilum , animal  voracitiimum 
ultra  metas  ollinm  facile  exporrigit  Se  J ut  columnas  il- 
las Herculeas  ab  Ariflotele  inc  lig-atas  aliquantis  per 
tranfeamus  > intuebimur  porro  alia  in  Crocodilis  noltris 
eonfpicua. 

Caput  illi  latum  erat , roflrum  fuillum , 

Oculi  fuillijexternafpecienondilliiniles  fedquo- 
rUm  interiora  exper  dere  non  lic.iit  ne  fceleti  nitor  deflo- 
raretur. Rictus  Oxis  ad  locum  aurium  prodidus  ; 
Palpisxa  inferior  fine  ulla  n&atione.  Dis  i is 
pedinatim locati,  maxilla utiaquead  motum p.omptilli- 
ma.  Psnss  anteriores  repraifcnt.ihant  manum  digitis 
quinque  conflantem , quorum  tres  priores  jngnibus  in- 
curvis, & acutis  lioirefcebai.t , reliqui  duo  vacui  ungui- 
bus i pedabantur. 

Dorfum  duri»  rigidum , davatumque. 

Pedum  pofleriorum  finguii  quatuor  numerabant  di/i- 
let , eodem  feri  modo  quo  anatum  Anlerumque  pedes 
•uticula quadam  i termedia  connexos,  de  quibus  boc 
iufuper  notandum  quod  priores  armarentur  unguibus, 
quatuor  vero  ungue  piani  defl  it  nerentur. 

Detradi  Cure  Caso  apparuit  alba  , delicata,  & 
cuniculorum  carni  non  diffundis , Pinguedo  in  uno 
per  exiguaina'ioi.ulla. 

Lingua  Crocodilo  efl  etiam  lufco  manifefla , lue- 
ret illa  loco  ordinario,  fatis  eminens,  fed  crati  qua- 


*7J 

damtnniciobduda,  qu*  forfan  pifcatores  perfbndo- 
rii  infpicientes,  decepit.  Divisa  illatunici  in  confpc- 
dnm  prodit  lingua , ]uilz  magnitudinis,  fubflanti*  te- 
ner rim*  . glandulofa  . albicans  & compada  pinguedine 
circumdata,  rangiferorum  linguz  non  admodum  diilimi- 
lis  j ne  devorando  afpera  exulceraretur  tunici  didi  ab 
injnriis  externis  vindicatur. 

Epiglottis  fpedarir  latiflima  & feri  femidreu- 
laris  torafqqe fauces  claudens  , idqoe  fbrtaflis,  nedum 
animal  aperto  ridu  dormit  beflioi*  irrepentes  viam  ad 
ima  vifcera  inveniunt. 

Musculus  Cervicis  Flexor  odo  digitos 
tranfverfuslongus , tres  crafliis , rotundulus&  fubflanti* 
folidiflimz,  in  qua  uteique  fibrarum  mulcati  verfits  in- 
termedio nervofo  tendine  pulchre  eminebat , pennam 
anferiiam  uouimq  ii  refitiens. 

Diaphragma  illis  teruiffimura , ut  vix  tela  ara- 
nearum tenuior*flimiri  poliit. 

Pulmones  folle  innati  ad  tadom  tenerrimi  erant 
vifu  pulcherrimi,  colore  fubrabic indi , fpongiofi,  ex 
perpetuo  continuatis  vef, culis  conflantes , fine  ullo  pa- 
renchymatis veftigio,  pia  .4  aefiquis  pulmones  Rana- 
rum infpiciat 

Hepar  bifidam  binis  hHr  infigne , fab dextro  ade- 
rat Vesica  Fellea,  eaque  inlignis magnitudinis, 
bile  repleta. 

Pes  i tonsi  membrana  tenuiflira*  nec  vsfis  faa- 
guineis  evidenter  diflinda. 

Pericardium  denfum : Cor  mediocre ; 
rituU  ejus  grandiores  quam  animalis  magnitudo  fpon- 
dere  videbitur. 

Ventriculi  capacitas  ampla  at  facile  conflaret 
de  befli*  edacitate.  Incerior  tunica  rugofa,  & infignV- 
tererafla,  in  cujus  gremio  piures  lapilli  albi,  pellucidi, 
magnitadine  nuclei  avellana:  iadabantur. 

Circa  regio nemOj/i/^vi//  pirte  fupera  vifa  fubflanda 
qu*  Hm  nrtilaginofa,  St  propi  offea  eatme  mobilis,  de 
qui  ob  feflinatam  raptim  diffedionem  nihil  temerd  defi- 
1 nicro. 

. Sub  dextro  hepatis  lobo  notata  fubflantia  quzdam  pe- 
culiaris glandulofa,  alba  , multis  minuri  que  glandulis  re- 
ferta, quzdificda,  mambufque  ronrradata  prop4  dif- 
flue.>at  , ut  Ovarium  fiufle  agi  oleamus. 

Renis  oblongi , glandulofi  , & rubicurdi , ex 
quibusutiiqueDuduspatulus,  amplus,  membranace- 
ufijoe  tlcfceixlcnsprogi  ediebatur  ad  ultima  ufque  inteftt- 
m Redi  , ut  liquor  em  excrementitium  urinofumque  eo 
amandaret , cum  veiic*  nullum  ufquam  vedigium  reper- 
tum fuerit 

Ad  principium  inteftini  Redi  obfervata  ell  C o l i 
m/v«  'a . qu*  vento  per  follem  immiflo  nullum  progref- 
fiim  permittebat. 

L 1 1 n ad  finiflra  Ventriculi  inventus  efl  nigricans , & 
pyriformis,  & ab  eo  vas  breve  ad  fundum  Ventriculi 
porredum , cavitatem  autem  non  ingredieris. 

Arteria  Aspira  circuli  continui  nulla  mem- 
brana defedum  gy . i complente. 

Inomnibus  Costis  verisy.-uz  novem  paribus  finie- 
bantur) tuberculum  eminebat  ofleum  ad  digitbm  unum 
ab  iplis  vertebris  diftans,  quod  iplum  leviter  impreflb 
cultello  facile  dividebatur , oftendebatque  fineulas  Co- 
llas ex  duobus  conflare  oliibm  quibus  ddinentibus  carti- 
Mm  i la- 


37^  D B G A t 

lagineecofta:  incipiebant,  & illa:  tribuj  interfic&ioni- 
bus  pellucidis , & mollioribus , adeoque  ad  extentiones 
promptioribus  diftin&arq.  fierrium  condituebant. 

Ossa  Pubis  conum  obtufiorem  , fed  planiorem 
aliquatenus  referebant. 

MlDULLA  S P 1 N AIIS  exterius  crafsa  tunica  ru- 
bicunda tegebatur  k dura  matre  delcendente.  Secunda 
& propria  tunica  Medullae  pix  matris  foboles  eft  nigra 
& tenuillima,  intra  emam  medulla  albicans  & mollior 
continebatur.  BORRICH.  in  H er  metit  i$c.  fapien- 
tta  vindicata  , 

Stro&ura:olJium  lacerta:  refponclct  ea  qua:  Crocodili 
tefle  COITERO. 

C A P.  XV. 

Dc  Galaso  Ljevi. 

IN  Calain  laivi , Italis  fefee  palomh , tres  fartus  in  quo- 
libet oviduftu,  ejufdem  magnitudinis, qui  non  excipie- 
bant le  invicem,  ut  ab  iis  animalibus  fiet  i (olet,  fed  mutuo 
Cbi  appofiti  capita  antrorfum  vertebant. 

Sua  cuilibet  h or.  i c i erat  membrana , qurr  pro  amnia 
haberi  poterit,  cum  more  amnii  proximi  ambiret  fartum 
tumori  limpido  innatantem  Ineo  tamen  ab  amnio  dif- 
ferebat, quod  placentae  annefteretur,  id  quod  chorio  pro- 
prium eflefolet,  dubito  an  tunica  fertus  fimul  omnes  in 
quolibet  oviduiftu  involvens  Chorion  fuerit,  an  vero  inte- 
rior ovidu&us  membrana.  In  Uno  firtu  fubdartia  ovo  fi- 
inilis  adliarrebat  irrue  parti  amnii,  k cujus  fubflantia'  tunica 
in  amnium  ferebatur  linea  quxdam  afpera  vafi  non  abfi- 
miiis,  qua?  exhaudo  liquore  amnii  modo  defignato  (pon- 
te plicabatur.  Unica  tantum  eaque  exigua  flarent  a cui- 
libet frrrui  erat , qua;  rubicunda  adimebat  ovidudhii  cir- 
ca inferius  orificium,  & membrana  obducta  cavitatem 
formabat. 

Per  Rimam  litam  fub  regione  diaphragmatis  inter  bi- 
nas pinnas  anteriores  Vasa  Umbilicalia  in  ab 
domen  foetus  penetrabant.  Illorum  du&umperfequcn- 
doin  «no  bullas  aereas  intermediis  liquoribus  didindtas 
ebfervavi,  qua;  ulterius  propulde  intedinum  fubibant; 
mox  in  altero  fcetu  inteuino  i nflatodum  varii  illud  a- 
citaremin  placentam  ulque  vi.im  aeri  aperui , paruit  in- 
di  contineri  inter  vafa  umbilicalia  vafculum  quoddam 
non /anguineum  cujus  altera  extr  emitas  cochlcaro  intefti- 
no  intra  abdomen  latenti  continua  erat , altera  pliccnta: 
adimebat , quo  loco  fuperior  placenta;  fuperficies  tenui 
membrana  otxi.idfa  cavitatem  format.  Liquorem  in  h<>c 
vafculo  contentum  k placenta  in  intedinum  tranfmitti 
evidens  ed , cum  odium  quo  in  imeftinumhiatfrmile  fit 
duftus  pancreatici  odio,  per  quod  pancreas  fua  contenta 
exonerat  in  intedinum,  quod  (i  ab  intediro  in  placentam 
tranfitus  fuiflet  fcedus  intedir.i  humor  manifedum  ejus  rei 
Indicium  in  ipfbcanaleexhibuiflit.  Idem  vafculum  he’ 
lama  notum  fuit,  ut  cXu/llJra-janJo  didici , fed  nifi  Od- 
ior aliter  conformatum  , dicit  enim  contineri  in  abdomi- 
ne perulam  adduflo  hac  via  alimento  vitelli  indar  re- 
plendam, qua?  perula  & a ftumacho  & ab  intellinisdi- 
verfa  fuerit  oportet , cum  in  eodem  pilee  domachum  va- 
cuum & plenum  exer.umentis  intedinum  deferibat.  Ex  fa- 
brica vaiis  patet  in  hoc  pifeiuna genere  a cavitate  placeo- 


E O L M V I. 

w,  quemadmodum  in  avibus  i vitello  ipfi  intedlno  ingeri 
alimentupi , quamdiu  ab  humoribus  matris  fretui  alimen- 
tum fuppeditanir , feri  & per  os  nutriri  eundem  foetum 
vifain  (tomacho  ambienti  limilis  aqua  evincit. 

Adiatera  podicis  biree  papilla  extabant,  quibus  ex- 
cernebatur (anguineum  ferum  illi  fimile  quod  abdomen 
continebat.  Earum  duflum  inquirens  nil  nifi  foramina  ef- 
fc  deprehendi  quibus  effufa  in  abdomen  liquida  effluere 
poter  int,  quis  fcit  anne  tUftis  meatibus  analogum  quid  re- 
liqua animalia  poilideant  f fani  vix  unquam  humore  va- 
cuum repetitur  abdomen,  etiamfi  in  vivoaniinali  ape- 
riatur: & nifi  quis  dixerit,  humorem  illum  per  mediam 
Corporis  fubdar.liam  tranfpirare.vias  admittat  oportet  in 
veficam  intedina  aut  alia  loca  eundem  derivantes. 

Perpulchra  erat  cavitas , qua:  poni  oculos  in  cartila- 
gineo cranio  recondita  fine  omni  dubio  Aiiditvi  in- 
lervit.  Tres  circuli  in  cranio  excavati  erant , quomnt 
unus  quafi  in  plano  fitus , reliqui  duo  & ad  fc  invicem  & 
ad  primum  crantperpendiculares.  Hoc  anfra&uofodu- 
<hl  continebatur  canalia  quidam  ca^ilagmeus  ; qui  bis 
terve  in  receptaculi  rotundi  formam  expanfus  illis  in  lo- 
cis fibrillas  a nervis  auditoriis  excipiebat.  Eidem  folidio- 
ri  canali  mollior  alius  includebatur,  urerque  Iimpidilli- 
ma  aqua  plenus  Veniam  merebor  fi  de  canalis  hujus  ufu , 
deque  morio  quo  pifces  audiunt  nihil  hic  attulero,  cum 
ne  quidem  noder  audiendi  morius  cognitus  milii  fit  De 
fabrica  id  addere  liceat . quod  triplici  gyro  intortus  cana- 
lisquiinhocpifcecartilagireuserat,  in  homine  &qua- 
drupedibusfolidoolfi  infculptusfit , & avibus  pariter  ol- 
fers  fporgiofoofle  undique  ambiatur.  Ha-c  illa  cavitas 
cd  quam  labyrinthum  appellant  Anatomici.  Erat  eodem 
cranii  loco  amplior  Cantas  aha,  unde  extra&a  fubdan- 
tia  mollis  & alba  in  afire  indurefceb.it , nec  ab  igne  detri- 
mentum patiebatur,  ex  illa  materia  calculos  in  pifeium 
capite  concrefcete  verifimile  ed.Qp.e  alia  in  prarfenti  pi fi- 
ce obferv.avi  in  hidona  pileis  excamim  genere  deficripli. 
STENONIUS  obf.  89.  hb.  z.  Aft.  Dan. 

H t n a a bic  conflatur  ex  lobulis  quales  in  pulmoni- 
bus defcripfimus  feii  innumeris  membratiofis  nexibus 
continuatis , quorum  figura  trifolium  ruditer  .xmulatur , 
licet  id  in  duas  confpicuas  fibras  & oblongos  lobosdivi- 
datur , velat  infignes  lineas  abdominis  longum  petear- 
rer.tes.  MALPIGH.  cap.  z. 

C A P.  XVL 
Dc  Gammaro. 

ejus  HISTORIA 
Tradita 

i S A e H S I O 

in  Cammarologia, 

Cornua  ante  oculos  duo  habet  initio  articulata, 
longa,  tenuia,  qua?  Icnfim  adeb  grarileteunr  ut  tan- 
dem in  tenuiflimum  cirrhum  definiant , & in  omnem  par- 
tem indar  pili  flevdi  polllnt.  E media  fronte exiftit  aiiud 
Cornu  parvum  latiuficulum utrinque ferratum  His  fub-. 
fiunt  Cornua  velut  cirthi,  quatuoe  aha , forma  quidem 

fimi- 


Digitized  by  Google 


De  Gammaro  8c  Haeece. 


fimilia  , fed  multo  tenuiora  & brevillima  quibus  ut  opi  na- 
tur S-aotifcidnu  pifciculos  allicit  & venatur. 

Erons  acuta  oc  afpera  veluti  aculeos  eminet. 

Oculi  fupra  cornua  parvi,  cornei,  femper  promi- 
nentes , exerti . & ex  obliquo  mobiles.  Duriores  faffci 
oculi , ne  facili  ab  aqua;  falfetiine , qua:  arrodit , laceren- 
tur , palpebrarumque  defe&um  cornea;  duritie  penfavit 
natura , qnx  undique  oculum  ambit.  Ptlpebrir  carent , 
cum  nifi  celeri  cutis  officio  ptidari  poflit  ; a lateribus 
collocati  oculi , quia  fi  fupra  caput  non  viderent  ante  ver6 
non  poterant,  quia  caput  habent  immobile.  neque  ante  fi- 
mul  os  St  oculi  potuerunt  effe,  quoniam  oportuiflet  la- 
tam efle  faciem , qui  in  motu  tardiores  reddidiflet. 

Os  gammaris  natura  parvum  dedit,-  ne  ii  copia  ma- 
gna cibi  ore  cHet  complc&cnda, cruda  facile  frangeretur, 
aut  drangularetur  animal,  quando  non  edet  quo  dilata- 
retur cruda  cavitatum. 

Oris  lateribus  ex  parte  inferiore  juxta  pedes  ori  proxi- 
mos tsipp.-ndicer  bini  frequenter  hirfuti  veluti  parvi 
pedes  ad  tutelam  adnafarntur , & veluti  branchii  os  cir- 
cumdant. Retinent  ii lllem  qubd  chelis  ori  admoverunt. 

Nares  non  habent  Caminari , nec  ullum  mam- 
fcftum  olfa&us  organum , odorandi  tamen  fenfu  priditi 
funt  efcas  appetendo. 

Manibus  carent,  ut  omnes  pifees.  Horum  loco  iis  funt 
C ii  * l e f.  forcipis  denticulati . his  cibos  apprehen- 
dunt, acori  admovent,  iis  fe  defendant  vel  alios  impe- 
tunt , perinde  ut  homo  manibus. 

Auribus  careat  cum  iis  perfc&iore  audita  ac  opus 
non  fit.  % 

Habent  P i di  S in  ventre  enatos  dotor  cum  che- 
lis, qui  in  obliquum  dexiutrinque quini,  quorum  ante- 
riores bini  grandiores  8c  cralliores  donantur  chelis  ma- 

§nis  f.  forcipibus  grandioribus  quali  denticulatis , aquali- 
us, quarum  ad  grandes  difpoliti,  utrinque  bini,  bilulcif- 
bifurccs& hirfuti  feuchelis  glabris,  rodris  avium  fimi- 
libus  indru&i , quarum  fuperior  pars  movetur  inferiore! 
immobili,  reliqui  quatuor  poderiores  fimplicesdc  indi-| 
vili  ex  toto  pertendunt.  Metiuntur  omnes  in  obliquum 
Clieli  vero  introrfum. 

PeJibui  utuntur  ad  ambulandum , uti  Crudo  ad  natan- 
dum , Cfe7// ad  apprehendendum.  Pedes  foris  odei  in- 
tus carnofi. 

Cauda  livised  fine  aculeis  , ex  quinque  tabellis  con- 
texta in  quinque  pinnas  quinque  extremitatibus  hirfutis 
natandicaufa  dclinit.in  fupina  f.  interiore  parte  appendi- 
ces quidam  hirfutiufculi  ex  utroque  latere  quatuor, pin- 
nis fimilirer  liirfutiufculis  in  quasfoemim  foras  panunt 
ovaque  difponunt , quibus  etiam  duplices  funt  ad  conte- 
genda & confervanda  ova  ut  mari  fimplices  & parvi, 
inter  caudam  fupernaii)  ffc  pedes  novillimos  vuluti  cal- 
caria majufeula  prominent  acuta,  qui  fcemina  parva 
habet  Sc  'arviora. 

Ex  partibus  internis  notentur  Dentit  hr.i  magni,  pla- 
ni . in  intimo  pedoris  orificio  ad  latera  pofiti.  Sequitur  in 
•re  caruncula  Lingua  fpeciem referens. 

Gula  brevis.  Ventriculus  membraneus  in 
capite , prope  verticem , in  hoc  tres  funt  infixi  deuti  culi , 
duoadverfi , reliquus  infra  tnaxilli  cuidam  infertus  miro 
. arteficio. 

Contiguum  Intestino*  in  Ventriculi  latere  fim- 
plcx  pari  femper  craiUtudmc  in  caudam  terminatur , qua 


277 

excrementa  excernit,  & ova  edit,  podex  ergo  ed  in  ex- 
trema cauda  fub  pinna 

Ventriculum  ambit  undique  materia  fpongiofa  qui 
pro  M e s i N r s a i o aut  Pancreati  poted  ta- 
beri. 

Qiiiritur  Caneri  an  Cor  habeant!  faudo  fidere  hic 
MicSoel  Beem , Senator  Dantiscanus  dum  Uratifiaviam 
tranfiret,  in  tenebris  cicutienti  affulfit.  Sumpto  nam- 
que vivo  cancro  fi.  detra&a  lcniifinfe  fuperiore& medii 
cruda  qua  collo  ne&itur  parte , cn  fubito  fc  prodit  velicu- 
la  alba  validi  latis  pulfaus , qui  & pulfare  continuavit  in- 
je&o  cancro  in  aquam  per  longiulculum  fpatium  , vefi- 
cula  hac  vim  principio  transfodi  illico  canccr  languel- 
cere,  & variis  involuntariis  motibus,  pedibus  reflexis, 
expirare  cipit. 

Nunquam  fibi  deed  natura , licet  Pulmombur  careanf , 
concedit  Branchias,  condant  hi  ex  fibris  tenuibus 
f.  filis  & membranis  in  fquillis  ab  utraque  parte  corpo- 
ris quibus  continuo  aquam  attrahunt , & rudus  amit- 
tunt, refrigerat  hic  eque  ac  nutrit. 

Renibus  & Vesica  carent,  cum  frnt  exan- 
guia , adeoque  ut  cum  avibus  conveniunt , quod  ova  pa- 
riant, fic  & in  ifio  quod  cum  avibus  Renibus  & vefica  de- 
ditu ta  fint. 

Genitalia  quod  fpe&at , alius  meatus  ed  qui  fi 
pecore  pendens  in  anum  terminatur,  in  feminis  V u l v a 
ed,  in  maribus  feminis  receptaculum.  Hic  juxta  carnis 
cavum  continetur  ita  ut  media  caro  inter  intedinum  & 
meatum  fita  fit , meatu  carniscavum  intedino  ronnexum 
contingenti.  Hoc  meatu  mas  dfeemina  differt,  namui 
utroque  a peftore  pendet,  tenuis  ed,  candidus,  humo- 
rem quenaam  pallidum  intra  fe  continens. 

Alia 

a W I L S I O 

exhibita. 

Vide  qui  hoc  opere  habemus  ex  W I L S I O cap> 
de  tsfjlaco. 

NOTATUM 

Ds  VENTRICULO. 

T N Gammaris  tede  VELSCHIO  cbf  67.  Uccjt  r. 
*prirer  internos  tergeminos  in  ipfoventricu'o  Dentis 
omnibus  notos,  alii  etiam  externi  inciforii  tanquam  ma- 
xilla inferti , qu*  fi  mufculis madoideisfatistortiter mo- 
vetur. Ad  manducationem  etiam  efei  pedes  anteriores 
ferrati  faciunt  cum  mufculorotundo  pro  modulo  anima- 
lisk>ngilfimi& validilUmitcndinis,  his  enim  cibum  con 
tantum  ori  admovent , fed  etiam  comminuunt. 

C A P.  XVII. 

De  Halece. 

I N'tcr  Halecisrifcera&  Alolse  magna  cft  affinitas,  pra- 
2 (ertimfi  1'cntricuJum  fpefies , erdpfendiccr,  & Veficom 
M m ) ts. 'Urctm 


Digitized  by  Google 


378  De  Hi»i,oolos*o  & Lamfetra. 


Atreum,  pneterquam  quod  tot* in  hocpifce  argentea 
confpiciatur , & hoc  colore  manus  tingat.  Adde  auod 
p, ,[}>,,  Jpcrmjtici  ad  laftium  apicem  non  procedant. 
Obf. p.  i.  p.  j j.  A M S T E L. 

C A P.  IV. 

Dc  Hippoglofib  Rondeletii , 

Btilbtt. 

VEvtucuius  limpidtflimum  continebat  liquo- 
rem, cumque  fubfalfum. 

Pancrias  hic infigne, quatuor appendicibus glan- 
dulofis  longi  Ihmts  & ampliifimis  conflans  faecum  copio- 
fiffimum  leviflimo  manuum  tra&u  ad  aliquot  drachmas 
promentibus,  cumque  amaricantem  puris  eoiorem  con- 
nftentiamque  habentem. 

Interior  canalium  conftitutio  non  tevis  fed  afpera  in- 
fmitifque  dmfhbus  lateralibus  f.  cavernulis  prxdita  cer- 
nebatur. qurr  inftar  veficularum , in  pulmo  ibus  rana- 
rum obfervabilium  feu cellularum  apum  fefe  habebant, 
nili  quod  obliquo  admodum  atque  omnino  irregulari  litu 
gaudebant. 

Amplitudo  JuBrn  majoris  ejosque  in  inteftinum  exi- 
tus unius  pollicis  cranfverfi , longitudo  rer6  feptem  pol- 
licum transverforum  erat. 

Notandum  inteflinorum  flru&uram  praecipui  circa 
du&uum  en  itum  plani  convenire  cum  ipfa  interiori  ca- 
nalium ftru&ura,  ex  quibus,  forte  non  mali,  quiscolli- 
geret , hanc  fuceum  falivalium  duduum  fucco  analogum 
efle,  atque  inteflinorum  fiflulam  illinere  ejus  que  con- 
tenta ad  fermentationem  difponere  nunquam  vero  cum 
bile  vel  minimum  effervefeere. 

F xitus  biforii  JuSm  conftri&us  plane  atque  anguftus 
obfervabstur , circa  infertiooem  notabiliter  ampliaba- 
tur atque  mox  denuo  conflringebatur.  A M S T E L 0 D. 


C A P.  V. 
Dc  L A M F E T 

exhibitum 


R A 


k JO AN.  HIER.  BRUNZERO. 

Dubitationem  de  principatu  Jecoris,  cx  Laropetrse 
A na  tome  pluribus  abhinc  annis  confcripfcram , & 
cum  felicis  recordationis  Praceptore.H/eroa/»*»  Ftbricit 
tb  lAquapcnJtntc , communicaveram  ; confidebam  e- 
tiam.quos  novi  flem  ingenio  atque  eruditione  confpicuos, 
ut  quid  pro  Ga/.  dici,  vel  quid  argumento  tribui  poflet , 
elicerem.  Sed  ut,  quod  pleni  farisfaceret,  a Galcnicis 
non  habui , ita  vidi  eos , qui  propofito . Arifc.  addidi  ef- 
fert , vel  quomodo  libet  aliter  i Gtl.  diflenrirent , expe- 
rimentum ejusmodi  in  evidentem  illius  dogmatis  deftru- 
dionein  ifliimere , quo  docemur,  foluro  hepatis  paren- 
chyma (anguinem  per  alEmilationem  edicere.  Ego 
etfi  meis  (criptis  parum  firvere  foleo , horum  tamen  fle- 
tus judicio,  facili  credo,  dubitationem  hanc  haud  te 


mere  in  meum  animum  irrepfifle  proindeqoe  efle , traai 
ad  te  anatomica  legentem  mittatur , non  prorfus  indig- 
nam. Me  interim  operas  pretium  fecifle  putabo , fi  quod 
prorefolutione,  & Gtl-  patrocinio  cogitavi , intellexe- 
ro, vel  tibi  probari , vel  tuis  rationibus,  quas  ingcniofai 
& do&as  expe&o , corrigi  & emendari.  Dubitatio  h*c 
eft. 

Memini  me  ex  Gtl.  leSione,  prascipui  ex  libris  illis 
aureis  de  placil  Hipp.  & Piat  fa-pe  numero  dtdicifle. 
(Vide  4 . etiam  de  ufu  parte.  1 1 fed  rbife  refert  ad  locum 
de  plac.  qui  etiam  proprios.  Vide  etiam  c.b.  b.  de  plac. 
Circa  med.  & c.  8 ejulitem  libri  ab  initio)  pro  jecinoria 
principatu  flrmillimum  illud  efle  argumentum,  quodip- 
le  lib.  6.  C-  8.  conftruit  hunc  in  modum  : Si  omne  id, 
quod  in  alimentum  convertitur  nutriendi  particula; , k 
qua  elaboratur , fimilitudinem  induit  , neceflario 
confcquitur  folam  carnem , qui  hepatis  venas  coraple- 
ftittir , fangnini  gignendo  dicatam  efle.  Aflumptum , 
ut  fatis  probatum  , dimittit , confequens  haud  mul- 
to negotio  demonflrat  : quoniam  nullius  vifceris  ca- 
ro molliti! , colore  & humiditate  evidentius  fangumis 
fiibftanriamrepriTentaC,  auifidenferar,  aut  concref- 
cat , nihil  ab  hepatis  parenchymate  diflare  putabitur ; ut 
proinde  eandem  efle  utriulque  temperaturam  & formam, 
fenfusratioque  fuadeant.  Et  quoniam  de  corde  poterat 
dubitari,  cui  Peripatetici  gignendi  fanguinis  munus  in- 
jungunt, quodque  carne  rubra  donatum  eft,  quam  du- 
bio procul  non  ex  femine,  fed  ex  fanguine  fabricavit  Na- 
tura, difcurfu  apprime  confenraneo  patefacit , fubflan- 
tiam  illius  vifccr is  carne  jecoris  longe  minus  fangnini  ve- 
narum fimilem  efle , & praeterea  arterialem  fanguinera , 
qui  abfque  ulla  comroverli a elaboratur  &difpenfatur  k 
corde,  tenuioreminveniri , calidioremque , & magis  fla- 
vum , fcilicet  k membri  in  quo  excoquitur . caliditate  in- 
tentiore extenuatum,  atque  ad  puriorem  caloris  vitalis 
naturam  cor-verfuro. 

Hic  GtUni  ratio  eft,  quam  exercitams  in  do&rin* 
naturalium  facultatum  fatis  firmam  efle  facili  credat. 
Ego  quatuor  naturales  facultates  abundi  probataa  de 

Nattae  recipio  Recipio,  in  nutrimenti  praeparatione 
primas fibi  altera  tricem  adfcifcere.  Non  eo  inficias , huic 
omnes  alias  infervire . atque  eas  ia  hunc  finem  jugiter 
exerceri . ac  demum  nuti  iniei  tum  tanto  magis  tale  eva- 
dere, quanto  ab  allimilatrice  ad  agentis  nmilitudi  sera 
transmutatur:  ut  fuftinere&  cor  eludere  liceat . viven- 
tem particulam  perpetuo  agere  in  nutrimentum . fibi  il- 
lud aifitnilando,  nec  fecus.  Nonrego,  jecoriscarnem, 
quam  primus  S.rtfu  trttur  apud  Gtl.  i.  de  Temp.  c.  j. 

nuncupavit,  fimilitudinem  prarferre ungui- 
nis concreti  & velut  4 calore  affati : fed  pr.efero  experi- 
mentum , quod  mihi  contigit  obfer  i ifle . undepolfirde 
Galeniciratioms  robore,  imo  de  toto  jecoris  principa- 
tu probabiliter  dubitari.  Lampctram  venalem , anguilla: 
grandioris  craffitiein  arquantem  , breviorem  tamen, 
quantam  etiam  tradit  Mutiiu  libr.  to.de  Hoa  vel.  cap. 
594.  ad  me  attulit  rufticus  quidam  pileator , quam  uc  pri- 
mum adlpexi,  recordatus  fum  me  ejusmodi  pileis  quafi 
fimilem  iconem  apud  ConraJum  Gejtu-nim , nota:  erudi- 
tionis Virum,  depidam  vidife,  R majoris,  licet ejuC. 
dem  figura  & fpeciei , delcriptionem  apud  eundem  Ao- 
ftorem  legifle , quam  i’  rrgroro  transferte  hoc  taediofum 
foret , & praeter  rem , furficiet , fi  ex  cafarufero , Lam- 

pc- 


Digitized  by  ^00 


De  Lameetra. 

petram  fcilTe  longam  dodrantes  quatuor  corpore  , Hac fiippofita veritate, qu*  experimento,  Aeravif- 
boi  1 branchiis  craflitie  tanti , ut  circuli  diameter  ad  fimorum  Icriptorura  teilimoniis  comprobatur,  nemo  non 
quinque  digitos  accefferir, cutem filiffe nigricantem, pal-  videt,  quomodo  adverfus  Galenum  Argumentum  tor- 
lidis  quibuTdam  angulofis  maculis  diftinSam,  tenacem  queri  poffit;  etenim  aperte  m hoc  animali  fanguis  pur- 
quidem,  fednon  xque  ut  anguillis  craflam  , carnes,  & pureocoloreflorefcit : niliil  quod  dijudicari  pollitinac- 
pulpaj , feu  muiculos  in  corpore  contorqaeri , & demum  cidentibus  temperamentum  indicantibus,  & tenfu  per- 
jecur  viride  eflei  ceptibilibus , d fanguioe  cacterorum  pifeium , imo  etiam 

De  mea  hoc  habeo  quod  proferam , fuifle  ipfi  pellem  calidiorum  animalium  evarians,  jecoris  tamen  ptrenchy- 
nigricantem  in  tergore , quibusdam  nigris  maculis  diftin-  ma.quantumvis  mollitie  fubftantiat  ab  alku  um  |<xinorum 
ftam  , in  partibus  vero  pedoris  antei  ioribus  ferme  fla-  carne  parum , aut  nihil  differ  at , colore  tamen  neque  cum 
vam , nullis  prorfus  maculis  infignem,  fupra  dorfum  velu-  aliorum  animalium  hepate  convenit , neque  cum  fangui- 
ti  chorda  per  longitudinem  extenfa , verfufque  caudam  ne, ouo  pileis  hic  a natura  donatus  filit  Quod  autem  color 
fenfim  deficiens , prominebat-  Hec  «trinfecus.  Adin-  in  alDmilando  , i naturali  facultate  co&rice  procuretur 
tenora  quod  attinet  (utaliapnrtermittaro,  quieaduro-  haut  expedit,  ut  probando  laborem  , etenimeii  hoc  in 
politum  nullius  ede  ufus  exiftiroo)  pulmonum  tramcki* , Galeni  philofophia  notiilimum  & pervulgatum  : quod 
ad  feptena  peftoris  foramina  hiantes , quibufdam  fegre-  ad  deftruendum  enunciatum  univerUIe  fufficiat , in  uno 
ganrur  membranulis , ut  videatur  hoc  vifcus  quoad  fui  nequaquam  verificari , veltyro  Logica;  certo  credat, 
expanfionem  ad  latera,  longa,  reda,  feparatique  illa  Sed  ad  rem  exa&ius  enuclegidam  videor  mihi  pofle 
ferie  triremium  ferini  tranftra,  aut  remorum  ordinem  ad  hunc  modum  contra  Galeri Ifiun  pofitioneni  ratioci- 
prafe  ferre.  Sob  fundo  pulmonum  in  infimo  thorace  fi-  nari:  Color  hic  viridis  cami  hepatis  vel  eft  proprius  & 
tumeBrar,  maximi  luoicundum,  fed  rubor  elarus  eft , naturalis  , vel  afeititius ; & fi  afeititius , vel  fympromati- 
capfula  quadam,  qiz  craflior  membrana,  feu  potius  cus,  vel  naturali  conftitutioui  non  r^lugnans;  ii  pro-  ' 
cartilago  eft,  cor  involvit,  quod  etiamfi  jam  multas  prius  & naturalis,  fuccum  ab  eo  genitum  omnino  vii  idem 
horas  animal  exfpiraverat,  adhuc  evidenter  pulfare  con-  Futurum , dubitandum  non  eft , tuncqoe  partibus  nutrien- 
(pexi.  Goriu  involucrum  , quale  dixi , etiam  obfervavit  dis , quantum  ex  colore  licet  conjicere,  erit  ineptus : qua- 
Bellon.  apud  Generum  loco  cit-  Cor  (inquit)  habent  re  neque  ultimum  dici  poterit  alimentum  , quippe  quod 
fub  branchi  i 8c  foraminibus  reconditum  , cartilaginea  carnibus  nihil  fimile  habeateontra  quam  in  reliquis  oranl- 
membrana , fpongiofa  ac  praetumida  inclufum , fubro-  bus  fmguincis  ufu  veniat.  Quod  li  colores  humorum 
tundum  ciceris  crailitie.  noft  ri  corporis  non  fi mplicem  lucidi  permixtionem  cum  ♦ 

Capfulz  illius,  qua:  Vicem  gerere  iiapiragmatie  vtfa  opaco,  fed  certa  etiam  quadam  fequuntur  temperanien- 
eft , convexo  deorfum  ver  genti  tenaciter  pars  jecoris  fu-  ta ; ad  quem  modum  bili  colorem  afiignaraus  flavum  vel 
perior  ne&ebatur,  veluti  appenfii  Hoc  vifcus  promi-  porraceum  , melancholia; atrum , fanguini  purpureum; 
nens  deorfum  figura  roftrum  anaticula;  fuperiue  refere-  aptior  fani  erit, qui  in  corde  fuerit  elaboratus  i ubei  colo- 
bat,  & quamvis  pifeis  multo  & rubro  abundaverit  fin-  ris.  ideoque  carnibus  non  diilimilis,  qua  complexioni  St 
guine,  potiflimum  in  corde  Sc  pulmonibus , quas  partes  colori  ultimum  alimentum  dixi  debere  congruere.  Ra- 
accurate  feparavi , hujus  tamen  htpar  ego  mere , & in-  tio  ejus, quoniam  Ixe  8c  refolubiliores  funt,  ideoque  pluri- 
tenfi  viride  ftatim  in  animali  adhuc  vivente  difle&o  , bus  nutrimentis  indiga: , 6c  immediati  ex  tali  fucco  i pri- 
tum  extra  tum  intia,  totafui  fubftantia  notavi  fellc n mo  ortu  fabricatae.  Quapropter  <siv:rreer.  adeap.  1. 4. 
vtftculn  ne  minimum  quidem  veftigium  apparuit , quod  de  part.  ani.  quoniam  cum  i/lrijlnelt  omnia  animalis  ex 
Betlor.ius  quoque  animadvertit,  & cum  eo  Rondcktius,  fanguiue  genita  fuftinuit,  fangumem  calidum  ultimum 
apud  Gefner.  loco  Cit  Qui  feribit  ad  verbum  : Cor  peri-  effe  alimentum  re&iflime  judicabat,  fiquidem  Naturae 
cjrJic  cartilagineo  concluditur , cui  annexum  ejus  hepar  lege  fancitum  eft  , ut  ex  iis  nutriamur , ex  quibusproxi- 
caruleum,  putidis  aliquot  notatum.  Fel  deeft.  me  conflamus.  Sinoftra  hsc  Lampetra  non  carnes  ha- 

Verum,  antequam  ulterius  progrediar  1 nonfilebo,  beret,  aut  olla,  fed  proportionalia,  ut  infedorum  & te- 
rne ante  hanc , de  qua  fei  mo  eft , Lampetram,  alias  vidif-  flaccorum  nonnulla , tale  fbrfan  poflemus  ultimum  als- 
ie , qua;  feroipedalera  longitudinem , & digiti  pollicis  mentum  comminifci&  admittere:  at  enim  carnes  & re- 
craflitiem  non  excederent  colore  cinereo,  eoque  ante-  liqua  membra  talia  prorfus  apparent , qualia  ejufdem  ge- 
rius  lucido  atque  ad  argenteum  vergente,  fupra  tergus  neris  animalium,  qua;  rubeo  fanguine  citra  cor'rover- 
fufeo,  in  omnibus  buicnoftr*  majori  limites,  prieter-  fiam  nutriunt:  & ne  longius  abeam  fimilaria  omnia  ha- 
quamin  chorda  illa,  qua;  flavts  per  dor  fi  longitudinem  bent  (fi  pellem  excipias'  Lampetris,  quse  rubro  jecore 
extenditur ,(  Nota  hic  me  aliam  ex  grandioribus . & viri  donatae  funt , quam  umillima- 

disjecorisLampetramdiffecuiflemenfe  juni»  ovis  refer-  Gal.  i.defem.  can  5.  longi  probabilius  exiftimat  ex 
tam,  qua:  chordam  hanc  non  habuit  fupra  dorfum.  Forte  craflaroento  femi.  is,  non  ex  (anguine  a'has  animalis 
ea  mafculis  peculiaris  ) nec  non  in  colore  jecoris , quo-  particulas , ofla , nervos , dt  reliquas . genei  u 1 , quod  id 
niam  minoribus  illis  ejufmodi  vifcus  rubrum , utcate-  cum  iftis majore.:  imilitudinem obtineat,  quodque Na- 
rispifcihus,  omnino  eft  .&  fine  fellc-  Has  in  grandiores  tura  nihil  frufti  1 agens,  nullibique  fuperflua.  quartum 
illas  evadere  non  credit  Gefnerva.  Alii  dubitant  atque  poteft  paratis  itatur  mate,  iis,  neque  unquam  quoti  per 
rationes  in  utramque  partem  adducunt.  pauciora  aut  faciliora  confequi  valet , id  per  plura  exfc- 

Scd  ad  primo  propofit*  Lampetrae  viride  hepar  re-  quatui , autdiftirihora : ita  mih'  'icuiffe crediderim  arbi- 
vertor  cujus  incifa  portio  Hngua:  admota  infipidum  rrari,  a confenraneo minus reinofm , carrofis  partes, 
quid  referebat , ac  pannos  lineos  porraceo  inficiebat  co-  indeque  etiam  cateras  fanguine  in  corde  deputaro, 
lore-  promptius  nutriri  & liturari , quod  (ani  nihil  eft  aliud , 

quam 


De  L a m » e t r a. 


280 

quam  jecur  ab  utiiverfali  illo  regimine,  alimentique  ul- 
timi difpenfatione  dejicere , idqueeo  magis . quod  in  vi- 
ridi humore  tingendo  levem  cor  transmutationem  non 
adhibebit , qualem  ubi  fanguinis  rubri  colorem  fe  ipfo 
clariorem  reddit  albidiorem  ve,  aut  nugis  flavum , Ma- 
joris n.  minonlque  ratione  : (ut  x/dutior  ille  libelli  de 
coloribus  ccnfuit : ) Cap.  *.  fit  punicei  in  halurgutn , 
qui  eft  pupureus  faturatus  mutatio  ; & vice  vcria.  Et 
enim  fi  cor  viudum  aut  coeruleum  fuccum  a membro 
minus  calido,  multumque  humido  generatum , conle- 
uenter  pluribus  exci  ementis  refertum  , tenuiorem  red- 
ere,  atque  in  rubeum  colorem  vertere  debeat,  camut 
retro  habui , & excrementorum  feparationem  exfeque- 
tur,  & temperamenti  mutationem  inducet,  quam  pu- 
tant Medici  jecinori  neceflariam  in  chylo  tingendo,  at- 
que in  fuccum  calidiorem  mutando  : quo  in  propoli- 
to  confidcranda Galeni  do&rinaeft  ubi  fcripfic  ad  ver- 
bum: 1.  De  Nat.  fa  cap.  10.  Ut  flavum  rubrum  & ru- 
brum flavum  , una  * fimplici  alteratione  opus  eft : 
ut  vero  album  nigrum  reddatur  , vel  nigrum  album , 
emnes  , qux  in  medio  boruui  funt  , alcerationcs  re- 
quiri. • 

Quod  fi  fc  ita  res  habeat , confequens  omnino  eft,  in 
corde  elaboratum  fuccum  cum  viridi  jecoris  arquivoci 
fanguinem  efle , argumento  diftributionis , venarum,  de- 
Jiurationis alimenti  ultimi,  & quod  in  corde,  de  quo 
efle  poflet  dubitatio,  luccus  ille  in  alienam  fpecieifl  non 
convertatur.  Duo  prima  ex  Anatomc  funt  confpicua  ; 
de  tertio  poterit  (enfus  abfqueeriore  ferre  judicium.  Pri- 
mo , quoniam  qui  in  dextro  finu  confpicitur  fanguis,  ne- 
que fubftantia , neque  colore  a reliqua  in  venis , differt. 
Deinde, «quoniam  infiniftro  ab  eo,  quo  in  dextro  eft, 
fola  intentiore  aut  rerniliione  ,-  fcu  : ( ut  melius  di- 
cam :)  claritate  & obfcui  itate  coloris  cjufdcni , addita 
fempercaliditate,  dilliinilis  invenitur.  Quod  Ii  edentuli 
diferimine  ditreit , ubi  in  confefloeft,  cx  hoc  in  corde 
confecto  pulmones  nutriri  , jecur  ftatim  ab  univerfali 
procuratione  decideret.  Demum,  fi  fuccus  a jecoi  e vi- 
ridis generaretur,  qui  poftmodum  in  corde  ruborem  ac- 
quireret , utique  viridis  in  dextro  ventriculo  reperiretur ; 
quinimo  & vena1  eo  eflent  ic ferta1  A:  fi  quid  arterialis  fan- 
guinis , quod  tamen  eflet  perexiguum  in  venas  migraret , 
ftatim  a majori  viridis  copia  foedaretur , & in  illius  fpe- 
ciem ac fimilitudincm converteretur.  Uno  verbo,  quid 
poflit  portentofms  excogitari , nefeio , quam  duplicem  in 
animali  fanguinem  , viridem  ac  rubentem , ambos  ultimi 
alimenti  conditione  gaudentes.  Atque  ha&enus  de  al- 
tera parte  dilemmatis  quod  ab  initio  difeutiendum  pro- 
ponebatur. 

Remanet  altera , cujus  fupjsofitioerat , colerem  jecuri/ 
viridem  ajcititium  efle , hunc  que  vel  fy  mpromaticum,  vel 
naturali  conftitutioni  non  repugnantem  Ut  igitur  adSym- 
ptomaticum  pertinet,  eum  primo  admittere  t on  poflu- 
mus,  nifi  dogmate  perpetua:  pallionis  recepto.  Pratcrea, 
is  non  aliunde  provenit,  quam  ex  bile:  at  bilis  non  in- 
ficit, nifiqu*  4 mada  fanguinea  fuerit  (eparata,  mox 
difperfa,  atque  hxc  non  unam  aut  alteram  partem  folet 
inficere,  fed  carnes  univerfas,  cutem,  oculos,  & reli- 
quas errim  partes  fpcrmaticas.  Jam  vero  primum  Ii  vi- 
fui  credere  expediat , atque  guftatui , nihil  eft , quod  car- 
nes biliofb  efle  humore  refertas  oftendae . deinde  non 
ambigatur  quin  feparatio  cjcciernentorura  in  jecoic  fiat 


ex  ftraftione  diverforum  inftrumentoram  , puta , pori 
fellei,  renum,  lienis.  Modbquidcft  in  fubftantia  hujua 
vifccris,  de  quo  fermo  eft , quod  imaginemur  poiie  bi- 
lem trahere  ? Non  velica  bilis , quar  non  extat.  Non  pa- 
renchyma, quod  fi  fanguineam  luturam  habeat , cali- 
dam fcilicet  atque  humidam  ■ ideeque  dulcis  placidique 
faporis , bilem  non  prole&abit , calidam , liceam  , ama- 
ram . raturre  advertam , flt  penitus  in  fuavem;  euuidem 
quanquam  fortaflc  apud  x/ Injlotclcm , qui  fangui  ficatio- 
nem  cordi  acceptam  refert , non  inconvenit,  jecur  aut 
fecundum  fui  fubflantiam , aut  in  venis , efle  receptacu- 
lum excrementi : ita  4 Gelem  tuente  hoc  prorfus  abhor- 
ret ; etenim  qui  fieri  poteli , ut  qua-  fanguinis,  ex  illius 
placito,  dulcis  & amabilis  fucci  officina  eft,  excremen- 
rum  naturaliter  admittat , quod  alias  tanquam  fibi  adver- 
fum,  ad  ignobiliores  particulas  folet  relegare,  fanguine 
ut  libi  familiari,  avide  attra&o , omnique  induftria  con- 
(c&o  ik  repurgato?  Profcfto  fi  aliqua  parte  cava  hepa- 
tis fet  ipfum  contineretur . ut  de  Elephanto  & Camelo 
feribit  Philofopbu  i.  deHif.c.  y.  dc-ydepart.  lap  1.  part. 
facile  fangumcatio  falvari  poflet;  fed  quod  carne  ipla  ex- 
crementum bilis  naturaliter  excipiatur,  4 cotifentaneo 
diftat  toto  coelo,  quando  nequit  vifcus  lioc  fellere  veiicu- 
1*  vicem  gerere,  nifi expolitatum  fanguinis  fympathia 
fuaviter  bfle  gaudeat , ea  nque  ut  fibi  familiarem  alli- 
ciat.  Nullus  a.  fana:  mentis  nefeius  eft , calorem  parti- 
cularum qui  naturalium  facultatum  inftrumentum  & (e- 
deseft  ut  quod  ali  iduo  de  illarum  fubftantia  deperditur, 
femper  reficiat,  propinqui  nutrimenti  portionem  illam 
aggredi , traftatione  primum  advocandam . mox  altera- 
tiotieeUborandam,  in  quam  ejus  a3io  imprimatur  faci- 
lius reliquas  a.  ablegare.  Moris  enim  natura:  eft , quod 
ubi  agens  minus  laboris  impendit , id  potillimum  feligat 
ut  finem , adunem  natura , nullibi  filperflua , quantum 
poteft  enixi  folet  properare,  citius  aflequatur  ; inde 
evenit,  ut  particula  quslibct  quod  non  facile  ab  illius 
calore  patitur . id  tanquam  fuperfluum , fibique  adver- 
fum  exeremer.tum  expellat,  lepnret , rejiciat. 

breviter  rationem  ad  hunc  modum  formatam  habea- 
mus : Bilishaic,  qua  hepar  infedum  fupponitur,  vel 
aliundi  demandatur,  vel  ab  ipfo  jecore  trahitur , vclu- 
truinque  fiiccedit ; Non  primum , quia  alibi  celebrare- 
tur fanguificatio  : tenet  confequentia  , quando  juxta 
Gelem  do&rinam  de  place,  cap.  4.  ibi  perficitur  fan- 
guis ,ubi  excrementa  feparamur.  Non  fecundum  , «juo- 
niamtradio  omnis  ideoeft , ut  quodtrahitur,  afliinile- 
tur , vel  quia  faltem  co  aliqua  oble&etur  particula  : at 
neutram  efle potefl.  Non  haec,  quoniam  bilis  jecinoris 
fubftantia:  qualitate  ad  verfatur : Non  illud , quoniam  ex- 
crementum eft  cluant  itare  noxium  & qualitate , quas  ob 
caulas  etiamfi  aliunde  non  fiieiit  demandatum,  fed  in 
jecore  genitum , fieri  nequit , ut  ab  ipfo  retineatur.  Con- 
firmat illa  omnia  amaritudo  qua:  nulla  perfentitar , ubi 
fcil.  portio  jecoris  incila  lingua:  admoveatur. 

Si  infe&io  haxadfcititia , neque  fymptomatica  eft, 
neque  ex  bile,  non  facili  fecurrit  materia  in  quam  hujus 
effectus  caufam  referamus.  Sufpicabar  , quo  tempore 
capiunt  verno  fcil.  has  4 latibulis  prodire , plurimutnquc 
herbarum  ingurgitare  inde  ex  harum  fucco  nimis  multo 
chy  lum  crudiorem  generari  , qui  in  jecur  attra&us, 
iftius  vifceris  colorem  feJet,  alioqui  rubentem  & flori- 
dum. Eftn.  haic  natura  parenchymatis , ut  fuccis  afto- 

ma- 


Digitized  by  Google 


D E L 

maelio  atrra&is  plenius  exfaturetur,  eorumque  colores 
contrahat.  Ita  jecinoraanferum,  nuar  diu  miliaceis  of- 
fis fuerint  enutriti , ufque  adeo  candida  reddi  confueve- 
runt,  ut  concreto  lafti  ejuam  fimiUima  videantur.  Sed  pri- 
mum Lampetrx hepar  non  videbatur  in  ampliorem  mo- 
lem, quampareflet,  crevifle,  quod  tamen  neceflarium 
efle  dictat  ratio  & experientia  anferinorum.  Deinde  cur 
non  in  aliis  id  evenit  Lampetrisan  qua  minus  voraces? 
Non  apparet  vetiiimile , cum  eadem  fit  organorum  ftru- 
&ura  , carnes  exdem.  Si  ergo  aliud  non  argumentum , 
didtum  hoc  & voluntarium  remanet , & non  undique  va- 
cuum difficultate. 

Ubi  igitur  in  hoc  milii  ipfe  non  fatisfado , alio  cogita- 
tionem converto,  pro  evidenti  recipiens,  colore,  viridem 
neque  effir  partis  fanguineae, neque  fpcrmaticre,  (altem  in- 
tnnlcc.e.non  in  exteris  modi)  animalibus,  fed  neque  etiam 
in  hoc  ipfo.  Ratiopatet , quoniam  neque  carnium  colo- 
ri fimiliseft,  neque  nervorum  ofliumve , & illius  ordinis 
reliquorum.  Accipioquinetiam.affufionisomnium  vifce- 
rum  in  primo  ortu  eandem  efle  iubftantia,  quse  fcil.  per 
venas  vel  a materno , vel  i primo  in  ovo  genito  principe 
membro  folet  dilpenlari  . Ut  alia  efle  nequeat, qux  in  cor- 
dis carnem  evadit  ab  ea , qux  jecoris  conftituit  paren- 
chyma. Supereit  igitur , ut  in  hepate  Lampetra  Ipefta- 
tus  viridis  color  omnino  iit  > fi  non  prxeer  naturam  & 
fymptomaticus,  faltem  ex  aliena  a parenchymate  ma- 
teria, qux  illius  iubftaniiam  inficiat ; Hxc  autem  quando 
ron  iit  bilis  eaque  haud  amara,  fi  non  perfe  faltem  per 
accidens,  quatenus  fanguineo  parenchymati  admixta, 
quid  pollit  efle  aliud , mihi  in  incerto  eft. 

Dicei  em  igitur  fieri  pofle , ut  aliqua  fit  pars  in  cavo  je- 
coris, qux  velicx  tellex  proportione  refpondeat , atque 
ab  illa  trahi  bilem , inde  reddi  hepati ; haneque  non  efle 
fuperfluitatem , qua  abutatur  Natura , cui  aliquando  vel 
JirijiotcU  teflimonio,  4.  de  part.  c.  1.  fua  excrementa 
commodo  ufuiefle  confueverunt.  Is  autem  fi  ignotus, 
quid  mirum  i ubi  tot  naturalia  neque  habeamus,  neque 
habere  poflimus  explorata.  Videancalii,  anfic  probabi- 
le d»flu,  quod  quemadmodemvefiea  bitis , fpermatica 
cum  fit , ex  particulari  proprietate  bilem  trahit , & nihi- 
lominus hac  neque  faturatur,  neque  nutritur , fed  femi- 
ne , ouotl  ex  fanguine  conficit , infui  naturam  converio : 
ita  fubflantia  hujus  vifccrisfanguinea,  ex  particulari  fui 
proprietate  bilem  in  fe  recipiat , qua  licet  obledetur , 
non  tamen  nutriatur  , fed  languinc  ad  fui  naturam  mu- 
tato , qux  fuccum  calidum  humidum  qualem  cumque  ru- 
boremque hunc  ab  adione  cordis  magis  floridum  fieri , 
ac  vehiti  clarificari,  aut  fi  vis  etiam , intenfiorem  reddi , 
indcquc  ex  arteriis  in  venas  per  anaftomofes  tranfire , & 
cum  fucco  in  hepate  genito  confundi  Qu  m.  de- 
mum totus  fanguispei  fede  purpureus  evadat. 

Ha_-c  ego  pro  rcfponlionc , atque  utGalenicas  partes 
defenderem,  cogitavi,  & fcripfi,  neque  lamen  mihi  (fi  in- 
genui loquar)  ufquequaque  probantur  , qui  dicens  , 
Jecur  naturaliter  rubrum  , per  accidens  viride  femper 
efle , videor  aflerere  folcm  tenebricofum , qui  femper 
luceat.  Scripfi  ut  excitentur  perfpicatiores  : interim 
alios  hortabor , quod  8c  ego  jam  diu  facere  inftitui,  ne 
a gravillimusaudoribus  facili  defeifeant,  fed  in  abditis 
contemplationibus , atque  apprime  controverfis , pro- 
priant potius  tenuitatem  accufent , pro  comperto  haben- 
tes, pius  fe  efle  laudis  conferventuros,  fide  rebus  igno- 


j c i o.  381 

tis,  ac  prorfus  reconditis  judicia  ferente» , contra  eos» 
qui  oculum  habent  ab  experientia  ■ conatus  non  exapcuc- 
rint. 

C A P.  XX. 

De  Ludo, 

A N A T O M E 
Tempore  diverfo 

ab  AMSTELODAMENSIBUS 

mfiitutt. 

VAria  in  pilee  hoc  notarunt  A MSTELOD. 

A°.  i6d6m.Jan.  H 1 t a *.  ipfi  oblongum  indar 
linguxad  fecundas  pinnas  extenfum»  coloris  ex  flavo, 
rubro»  cinereo  mixti. 

Vesica  Fillis  in  hepatis  parte  fupetiore  hx- 
ret,  fupra  quam  minor  ejus  lobus  apparet  qui  eamquaii 
tegit. 

Ventriculus  oblongus  fpithamx  longitudine , 
inteflini  inftar  longus , fed  latior»  ita  ut  duplam  latitudi- 
nem intedinorum  obtineat.  Idem  circa  cefophagum  pli- 
cas habet  oblongas  ad  gulam  extenfas. 

In  principio  OE  s o r h a o 1 firimcn  ed  manifedura 
ubi  principium  ed  illius  dudus  per  quemadr  eam  ingre- 
ditur. Ad  hoc  foramen  concurrunt  fibrx,  qux  dem  il- 
illud  tranfeunt , & fecundum  longitudinem  ad  veGcam 
di&am  extenduntur. 

Multa  funt  foraminula  in  veficil  di&i  pro  tranfitu  va- 
forum  fanguineorum , plura  tamen  funt  ligamenta  alba 
veficulam  dorfo  armeScntia. 

Ductus  Choitdociius  exVeficafellisipitha- 
mx  longitudine  didribuitur  ad  inferiora,  & in  duode- 
num inleritur. 

Dudhis  Hepaticus  in  tres  ouatuorvi  ramos  diva- 
cicatus  in  hepatis  fubdantiam  didribuitur. 

Lien  ad  finem  Ventriculi  & initium  Duodeni  ad  py- 
lorum hxret , in  interiori  abdominis  parte , ita  ut  non 
i dire&o  hepatis , fed  potius  in  inferiori  loco , heparin 
fuperiori , hxreat  pinguedine  copiosi  prxditus.  Lien 
hic  ab  una  parte  fuperneiem  habebat  planam  ab  altera 
acuminatam . in  totum  tricuspidalis figurx  erat. 

Renes  longi  valdiac  flaccidi  ad  dorii  longitudinem 
extenfi. 

Circa  tertiam  partem  ab  inferiori  loco  Utimis 
oriuntur  in  Veficam  tranfeuntes. 

Dentis  funt  in  faucibus  & ad  branchia  in  anterior  i 
oris  parte  in  maxilla  inferiori . Horum  feries  ed  intror- 
fum  fpeftarss. 

Ao.  1671.  menfemartio  Vesicula  Fillis  «/«- 
Efum  bilanum  admodum  longum  habebat,  ita  ut  in  eo 
pilee  cujus  tum  Anatome  indituebatur  quieratex  ma- 
joribus , fpithamx  longitudinem  xquaret , circa  infer- 
t Ionem  notabiliter ampliebatur , at  mox  denuo  condrin- 
gebatur. 

In  lupo  recens  a partu  menfe  April  Ovarium  jam  ob 
omnibus ovisliherum,  apertum  &aqu*immerfum ad- 
mirandam fuam  exhibebat  flru&uram  : exterius  glabrum 
cd,  interius  villofum  ex  multis  quali  laminis  fein  vicem 
fubfcquentibus  compofitum  (propemodurn  ut  in  Ven- 
triculo tertio  Ruminaptium  ) Hx  a.  lamina:  funt  mem- 
Nn  branx 


litized  by  G 


De  Lucio  & Murena. 


branx tenniflim*  quibus Ovaanne&untur.  Ovlsverbex- 
cretisijfdem laminis  adimebat fubftantia  quxdamglan- 
dulofa  pun&is  aut  granulis  notati  qux  videbantur  effe 
ovorum  rudimenta.  Non  tamen  lamina  hae  per  totam 
ovarii  internam  luperfiriem  extenduntur,  fed  A tergo 


muniora  obtinent,  ex  univerfali  omnium  analogia,  fa- 
cile in  note  fcunt. 


Incipiunt  Vafa  (anguinea , qux  repunt  per  membrana- 
ceam fubftantiam  digiti  feri  latitudine , dein  fe  invicem 
accedunt,-  uti  fit  in  mefenterio , &fic  ad  laminas  qux  ibi 
primum  oriuntur  pergunt. 

De  Pancrrai  ico  Ductum  hoc  vsm  adfe- 


DE  Membranis  pituitariis  in  homine,  Vi- 
tulo, avibus  & fpeciatim  anfere  poftquam  cmtSebnei- 


runt.  Quanquam  inenumentis  pifeibus  pancreatis  corpus 
ejufqueduftus evidentiflimus fit,  xgr4  tamen  in  hoc  pilee 


ipfius  canalis  Luflratur  , noram  licet  iepties  hunc  no- 
dum novacula  folvere  aggrefli  fimus,  necdum  tamen  ad 


libitum  ex  hoc  labyrintho  extricare  nos  potuimus , qua- 
re mirare  liceat  quod  D.  de  Graef  in  pancreatis  pifeium 
confcribenda  hiftoria  illos  tantummodo  pifces  protube- 
rit,  in  quibus  minutiflima  funtvifceris  lineamenta,  & 


vix  agnofcendx  nota:  canalium , adde  quod  de  fucco  hu- 
jus vuceris  abundantiifimo  nil  minus  quam  acidum  fpi- 
rante  ne  per  nebulam  quid  dixerit. 


NOTATA 


In  Cerebro. 


Pifeium  Cerebra  in  quibus  differant  ab  humanis  \VI  L- 
SIUS  exponis  his  verbis.In  pifciumCerebris  primo  ob- 


JL  SIUS  exponis  his  verbis.In  pifciumCerebris  primo  ob- 
fervamus,  quod  cum  piicium  Capua,  refpeiftu  totius  cor- 


Clris,  fi  nt  ma/ar  quam  cujufquam  alterius  animalis,  Cere- 
um tamen  prx  exteris  minimum  in  fe  continent : Nam 


irum  tamen  pr,x*  exteris  minimum  in  fe  continent : Nam 
duxmolecuix,  anterius  pofitx,  totum  Cerebri  ita  pro- 


Jirie  di&i  locum  fuftinent ; ex  his  duo  nervi  olfa&oriiin- 
ignes  procedunt , qui  longo  & redo  itinere  ad  foramina 
ex  utroque  oris  latere  excavata  ■ quaeque  inftar  narium 
funt , feruntur : atque  hoc  pifeibus  lingulare  eft.  Porro 
de  nervi r Opticis  advertimus , quod  illi,  uti  m exteris  ani- 
malibus ad  fe  mutuo  inclinati , haud  tamen  uniuntur , nifi 
forfan  fuperficietenus  ; verum  intercufTantur , nei  vuf- 
que  i dextro  medullx  obiongatx  latere  oriundus,  in  fi— 
niftrum  oculum  defertur,  & 4 contra:  itaquidemutra- 
diiviforii  non  tantum  in  oculo,  verum  intra  ipfa  nervo- 
rum corpora , refra&ionem  fubcant.  Medulla  oblonga- 
ta in  pifeibus  fimili  omnino  ritu , ac  in  avibus,  duas  m- 


ftgnes  protuberantia/  intus  excavatas  habet  ; & revera 
quoad  motus  locales , fpu  itus  in  utrilque  fimili  modo  ex- 
erceri videntur,  namuri  pifcea  aataut  in  aquare,  ita a- 
vium  volatui  videtur  quoddam  natationis  fenus  effe  m 
aere.  Porro  in  his  obfervare  eft  glandulam  Pituitariam , 
Infundibulum,  & , ydrteriasCarotidas , uti  in  exteris  ani- 
malibus ; item  pleraque  nervorum  Pana  eafdem  origi- 
nes & diftributiones  habent ; excepto  tamen  quod  ner- 
vi auditorii  hic  deliderantur ; licet  Cajferina  Placentinus 
hoc  munus  nervis olfadoi  iis  attribuat.  Cerebelli  figura 
eademeftquxinperfe&ioribusanimalibus.  Porro  quod 
de  nervorum  Pari  vago  in  homine  & quadrupedibus  ad- 


L/  tulo, avibus  & fpeciatim  anfere  poftquam  cgitScbttei- 
dermlib.  j.  deCatharris  ad  pifces  accedit , Lupum  fpe- 
ciatim atque  Cyprinum , mimfter  inquit  ore  pifcis  pate- 
fafto  illam  fummi  palati  membranam  dabat  in  confpe- 
ctum , eft  plenior , in  vulgus  etiam  fat  nota,  cum  grati  fit 
faporis  Hxc  fub  N.  ».  a.  i.  a.  a.  a.  & 6.6. 6.6.6.  hic 
magis  innotelcit.  Preflir  Chirurgus  aliquantulum  lenti 
fucci  elidebat , hunc  priori  ede  fitnilem , ideroque  utili- 
tatis habere  opinabatur.  At  ego  aliquanti'»  cundantiu* 
aflenticbar , cum  eundum  pifeis  corpus  rolctdo  humore 
fit  oblitum. 


ORGANO  ODORATUS. 


T\F.  Foraminibus  Odoratus  in  hoc  pilee. 

I DEM  hb.  ).  de  Catbasie  hxc  habet : Minifter  ali- 
quid fimile  foda  tricis  tunicx  in  pifeium  extremo  palato 
aemonftrare  aggreflus , primum  foramina  fenfus  odora- 


tus in  capitibus  pifeium , Cyprini  & Lupi , fubafpeduo- 
mnium  omni  ex  parte  fubjecit,  qux  u/lrijlotelem  haud 
quaquam  fefellerunt:  nam  ejus  interpres,  aut, fi  vis, comes 
C.  Pliniue , non  alus  animalium  inquit  nares  eminent,  avi- 
bus , Jerpenttbus , pifeibus  foramina  tantum  ad  olfaBum 
fne  naiibus.  Hxc  utrinque  funt  gemina , intervenien- 
te exigua  membrana  , qua  foramen  per  vices  obtendere 
| poreft  & aperire.  Forfitan  ea  «, drijioteles  attigit , tara 
multa  de  operculo  narium  feripta  reliquit.  Hxc  foramina 


N.  9. 9. 9.  9.  indicata  ferunt  in  illam  cavernulam  qux. 
N 10.10.10.10.  hic  fig.iificatur.  Nervos  minifter  cre- 
debat A primori  parte  Cerebri  ad  eam  cavitatem  pertin- 
gere. At  hoc  non  line  cun&ationein  medium  proferre  pa- 
tiebar, nam  alios  nervos  ad  hoc  loci  infern4  per  quim  oc- 
culto itinere  tendere  admodum  adolefcens  quondam  dis- 
ciflbpilcisTrutrxcapiteoftenderam.  Illa  pifeium  & a- 
vium  foramina  qux  ad  fenfum  odoratus  dantur  paulum 
oppidi  inter  fe  differunt : Nam  illa  hic  delinunt  rotunda 
quadam  cavitate  crmclufa  , hxc  ver6  ultra  excurrentia 
pergunt  tendere  ad  pulmones.  Quapropter  aves  vitio 
aeris  4 medio  volato , quo  fpiritus  in  iftua  vifcus  adigitur 
vehementius , prxfocari  queunt. 

OVARIO. 


OVarium  hic reperiri  feribit  SWAMMERDk 
deficientibus  Utero  & Cornubus , ut  fic  Ovarium 
utero  fiuiul  & Cornuum  vices  fubire  videatur. 


C A P.  VI. 


De  Murena. 


vertimus  nempe  quod  pluribus  ejus  fibris  una  oriundis  , 
ad  eas  nervi  truncus  a (pinali  medulla  accedit,  omnino 


pariter  habet  in  Pifeibus.  Verum  iingula  ulterius  delen- 
iere non  opus  eft : nam  extera , cum  ea  quxlpfis  tan- 


bere  non  opus  eft:  nam  extera , cum  ea  quxlpfis  tan- 
tum & avibus  propria  funt,  tum  etiam  qux  cum  volu- 
crum  & perfectiorum  quoque  animalium  genere  com- 1 


T N murena  Dentis  duo  in  medio  palato  , roftra 
* fuperiori  proximi , ficfhintur  in  inferiora , quafi  ne  no- 
ceant occurrenti  maxillx  fubjeftx. 

Orif  icium  utrinque  unum  fub  quibus  fmgulisqua- 
ternx  codduntur  brancliix , qux  refpondent  arteriis. 

Genitalia  funt  infra  anum. 

Pericardium  fanguinc  diluto  plenum , 


Utriculus  natatorius  duplici  membrana,  gaudet 
interior  tenuiflima.  S E V E R I N U S. 


Digitized  by  Google 


De  Orbe  & Ostreo. 


183 


C A P.  XXIL- 
De  Orbe. 

ORbem  pifcem  1649.  non  feroel  fe  exentera  (Te 
BARTHOLINUS  Cap.c.bift.  t.  teftatur.  Diffe- 
runt inter  fe  eodem  referente  Mac  H femina  Magnitu- 
dine, ille  minor  hac&  major  & craflior.  1 Calere,  ob- 
fcutior  hujus  eft  cutis , clavis  albicantibus  & ad  nigrorem 
declinantibus  afpera , circulufque  fub  mento  pali  idio ; 
illius  contra  clavi  ad  ruborem  accedunt , cum  eodem  cir- 
culo. 5.  Voftr  generationir , explicandis.  4.  Cornu  comft- 
4c*ri»,huic  flaccidiore  illi  (olidiores.  S.H</>a r feminat  pal- 
lidius mari  rubicundius,  & mincaceo  colore  eleganter 
•onfpicuum. 

Im  utroque  obfervatione  digna  fuere 

VF.ttraicut.us  bifidus  infinitis  vafis  gaftricis  ftipa- 
tus. 

Intistina  gyris  innumeris  , ficut  in  terreftribus , 
circumvoluta , in  Iterquilinium  abjeda  cum  reliquo  cor- 
pore femi  putrida  in  tenebris  fplenacnt. 

MrsiNTiaiuu  mefaraicis  vafis  refertilfimum  , & 
la&eis , candicante  fucco  turgentibus. 

H a p a a maximum  in  finiftro  latere,  in  dextro  minor 
lobus , G contundatur  in  adipem  refolvitur. 

VattraicuLi  Amsoicis  mule* curv*, chy- 
lo plerue , & circulari  tradu  ambientes , duodeni  princi- 
pium. 

V 1 s 1 c a Renum  infernae  parti  coha-ret , altera  par- 
«e  Peni&  inteftino  Redo , vel  Pudendo  feminino. 

Pisis  pergit  ad  cavitatem  quandam , quatin  lades 
definit  ficut  pudendum  femininum  ad  ova. 

Utxaus  Venis  donatus  plurimis. 

Diaphragmati  pertufo  Coa  apparet  inter  mediajii- 
uum  & bronchia  t , tuiaram  feries  ordinatas  ingreditur  ar- 
tenia  ex  Corde  fimpfici,  divila  fuperius  in  duos  ramos 
utrinque  unum , qui  iterum  in  alios  furculos  divifi  ad  ex- 
trema ufque  fila  branchiarum  pundatim  deferuntur. 

Exortus  Spinalis  Midullx  in  cerebro  bifi- 
dus. 

Circa  initium  calamo  feriptorio  incumbit  corpufculum 
variis  venulis , nt  rete  mirabile,  inftrudum.  Succedunt 
duo  Ciami  corpufcula rotunda  majora  medio  lo- 
to, ante  qu*  duo  alia  tenuiora  vifuntur,  fi  invertatur  fub- 
jacent  alia  duo  corpufcula  Cerebelli  indar,  quibus  remotis 
in  corpulculis  mediis  fuperioribus  duo  Ventriculi  ro- 
tundi v identur  infeulpti , cum  plexu  clioroide  eligantifli- 
mo.  Ex  medio  horum  foramen  in  calamum  feriptorium 
tendit.  Eat  duobus  mediis  oriuntur  Nervi  Optici  magni 
infra  anteriora  corpora  reptantes,  deindeexlatere  fupe- 
xiore  Nervorum  duo  paria  ad  fupemas  oculi  partes  & pal- 
pebras diffunduntur  , ex  pofleriore  corpore  oritur  u- 
numpar  intra  caput  difteminarum  . in  anteriori  cerebro 
Nervi  fuiit  olfadorii,  quam  reliqui  obfcunores , veftiti 
membrana  variegata. 

Spma  dotfi  a dextris  feda  habet  me  Juliam  membra- 
na: variegatis  irclufam.  Verius  finiftram  ampla  Vena 
fpinam  percurrit  per  fingulaj  Vertebras  ramulum  traji- 


ciens 1 & dividitur  in  duos  Ramos,  ampliflimus  unos  ad 
caudam,  alter  ad  latera  anteriora  fertur. 

Exiles  nervi  totidem  prodeunt  quot  vertebr*. 

Vena  inferior  fpin*  circumvallatur  cartilagine  me- 
dulla: inflar. 

Tres  D t n T ■ u M fubtilifTimoratn  & acutorum  fent 
ordines,  non  igitur  caret  dentibus  ut  tradit  Gefnerut  & 
Scbttrweldiui  in  pifcibus  balthicis,  nec  afpcrum  ut  fe- 
runt habet  palatum. 

c a p.  xxnr. 

De  Oftreo. 

Strei  partes  pr*cipuas  ut  deferibat  VILLIS  A Te- 
ftis  initium  furnit , quae  quidem  illi  ab  ovo  connat* , 
8c  primi  molles,  prout  mole  accrefcunt,  fenfim  induran- 
tur : Utrique  telis  mufculus  robuftus , in  medio  ojlrei 
cotifitus,  pertendinesfuosadnafcitur.  Hujus  fibra:  mo- 
trices  (qu*  velut  Ciiordanim  fafciculus  videntur)  re&A 
afcendcntes , dum  contrahuntur , reflas  ardi  occludunt ; 
relaxata- veri , eas  aperiri,  & attolli  finunt ,-  quod  mu- 
nus aperiendi  teflas  Mufculus  alter  huic  adjun&us  exe- 
quitur.  Prseter  hos  mufculoi  reBor  , 8c  ad  teftarum  pla- 
na perpendiculares , funt  bini  alii  arcularii , per  utriufe 
qu*teft*  margines  expanfi;  qui  ibidem  inter  fe  Bran- 
chiae comprehendentes , eorum  motibus  potiflimum  in- 
fervinr.t  ; uti  mox  offendemus. 

Infummitate  Ojtrei  mufculi  circularer  uniti  quoddam 
quafi  velum,  pro  tegendo  capite  conftituunt;  deinpau- 
16  interius  divifi  , quatuor  branchias  fuperiores  inclu- 
dunt: in  quarum  medio  rima  dehifcens,  procefTu  obli- 
quo ad  Oftrei  os  ducit.  Ab  ore  tranfitus  brevis&redus 
ad  ventriculum  eft.  Hujuscavitas  fatis  ampla  foraminu- 
lis,  in  corpora  fubfufca  ei  utrinque  affixa  ducentibus, 
prsedita  eft:  Corpora  ifth*c,  & mefenterii , & bepatii 
locoefle,  eorumque  munere  defungi  videntur;  quate- 
nus nempe  puriotem  chyli  partem , mox  i ventriculo  fuf- 
cipiunt  ipsamque  defaecatam  humori  vitali  tradunt.  Pa- 
riter habet  in  pifabm  cruftaccit , fbrfan  ac  in  Brutis  aliis , 
fcilicet  quibufcunque  inreftinum  iimplcx  & unicum  fimi 
plicis,  vafifquemeferaicis,  autladeis,A  pylore  ad  anum 
producitur. 

Ita  namque  in  Oftreo , intedinum  ex  imo  ventriculo  in- 
cipiens, cum  tubo  plano,  fle  .-squali,  veritis  mufculi  re- 
di angulum  dextrum  defeendit,  ubi  in  fe  convolutum,  & 
retortum,  rurfusfupra ventriculum,  & hepar  afeendit ; 
indi  demerfum,  ac  in  finiftrum latus  reflexum,  juxta 
mufculi  redi  limbum  incedit  > donec  in  anum  definit : 
ad  hunc  modum  in  Oftreo,  inreftinum  fimplex , & uni- 
cum , longillimo  gyro  plufquam  in  aliis  quibufcunque 
animalibus  circumducitur  , quo  quidem  ftercora  diutius 
retinere  queat ; fcilicet  ne,  cum  in  ficco  degit  ea  impor- 
tunius depofita,  lymphas,  ob  vita: pabulum,  reftis  in- 
dufas  (dum  iis  mifcentur)  polluant. 

lntejlmo  hoc  j>er  longum  difledo , & aperto , in  fun- 
do ejus  corpus  fubdurum,  & feri  rotundum  eminet, 

2uod  ab  ano  ad  ventriculum  afcendens , ibidem  emergit , 
t fub  oefophago  verfus  caput  protenditur:  Simile  nuic 
in  lumbrico  repentur , quod  in  eo  cavum  , mefenterii , & 
vaforum  la9corum  loco  elfe  putamus : Secus  ver6  in  0- 
jlrco , hoc  corpus  durum,  & co  mpadum , tali  muneri  m>- 
N n 1 sus 


184  De  O s t r e 

ous  aptam,  /pmalt  tue  Julia  non  abfimile  vitietur:  Dufhis 
autem  chylifcros  , corpora  fubtufca  ventriculo  appenfa , 
fupplere  oftendiimm 

Infra  V intricatum , Pericardium , Cor  albicans  cum 
auricula  ampla  & nigricante  includens  , locatur,  quo 
aperta  illud  pulfare  confpicirur , & quaque  Duftotc , hu- 
morem vitalem  4 veni  cavi  in  auriculam  admittere^  dein 
quaque  Syftole  eundem  in  rAonam  , 4 regione  confitam  , 
ropellere ; dein  juxta  vafis  hujus  ramo/  trjftntos , ifthia 
umoris  pars  quidam  fuperms  tendit  vermscaput,  he- 
par, & ftomacnum  ; item  [xwtio  quidam  in  mufculum 
redum  refleditur , interim  par?  ejus  maxima  magno  Ar- 
tem trunco,  ad  hiuchtar  delata  , ibidem  intra  ductus 
mmutiflimos  & valde  numerolbs , velut  exiles  rivutos  ex- 
plicatur , ut  fecundum  omnes  fuas  partes  corpufculis  m- 
ttofis,  ab  aqui  infpirandis,  frui  polTir.  Et  quo  hoc  ube- 
rius liat , advertimus  aquam  non  modo  extimas  branchia- 
rum fuperficies,  prout  in  pifeibusfanguineis , alluere, 
verum  ubique  penitiores  eorum  dudus,  & intimos  quof- 
que  fecelTus  fubire.  Quinimo  ipft  hrancha  per  O.irei 
nemifplixrium , & amplius  expanfx , eunda  alia  vfee- 
ra  , fer4  item  faner , mole  fuperant.  Adeo  pifcibus . 
quoniaminaqiiaparciusrefpirant,  itaprovifum  efl,  ut 
timui  pluribus  in  focis  refpirationis  pabulum  iis  fuggera- 
tur. 

Branchiarum  cirri  juatuir , &cujufque  illorum  , hui 
velut  toh  funt ; nempe  fupenor , latior  & crailior , ac 
inferior , qui  tenuior  & paulo  contraditor  exifitr ; intra- 
tis corum  audibus  unaquiqne  duplicata  ert  , atque  bi- 
nas pinnarum  feriescoafefccre  vifas  continet  ; ad  lingu- 
las branchiae  duo  safa , fe.  cArteria , & Vena  fpedant  ; 
qua;  in  cirrorum  aggeribus  difpofita,  propagines  exiles 
utriufquc  generis  per  univerfas  fimbrias  dilponunt.  Cete- 
rum prxter  hos  qua  tuor  Vajbrum  ordines,  tot  infiper 
foraminum , vafaifl  hic  interjacentium,  feries  reperiun- 
tur;  qui  item  dudibus  manifertis,  in  pinnarum  inter- 
ftitia  aperiunt  : & illic  aquas  mulculorum  circularium 
commifiui  i inferiori  abforptas  deducunt ; 

Quoad  Branchiarum  motur  uvtriio  patet,  mufculot 
circularer , qui  eas  includentes  utrique  terti  innituntur , 
modo  relaxator  ad  extremis  tertarum  margines  pertin- 

§ere;  quo  inftanti  etiam  Branchi*  rota  tata , aq  las  im- 
ibunt,  fimulque  ex  iis  pabulum  nitrofum  Hauriunt ; mo- 
do contrador  introrfum  deduci,  limulqne  bi anchias  ad 
exprimendum  aquas  recens  admi flas  cogere. 

Si  ratio  inquiratur,  cur  fjccrtc/tacn  (quod  etiam  te- 
nere de  crujlaccis  alibi  offendimus)  poeter  vafa  humo- 
rem vitalem  circumducentia  .etiam dudus , five  canales 
apertos,  quibus  lympha  ad  intimos  eorum  receffuscon- 
vebuntur,  habeant ; ea  videtur,  quoti  utraque  hic  ani- 
malia , flquidem  iquore  fubfidente , fipius  aliquandiu 
in  ficco  manere  debeant , idcirco , ut  tunc  refpirare  pot- 
fint,  (Creatore  fapientifiimo  iti  providente)  aquas  co- 
piolas intra  proprias  ipforum  compages,  velur  utribus 
repofitas continent;  quarum penu durante,  fub  eho  x- 
queacin  undu  vivunt,  illis ver6 abfumptis , effufisaut 
per  calorem  evaporatis,  utriufquc  generis  pifces  brevi 
emoriuntur:  propter  lias  aquas,  hi  diutius,  quam  alii, 
extra  undas  vitam  agunt.  Porr6  ut  lnftxntjjimue  Btrltur 
obfervavic , OJlreurn  & Gammarut  globo  vitreo  impoliti , 
port  aerem  exudtum,  non  ficut  pleraque  alia  animalia, 
Itaurn  expiuut , quia  fc.  pars  aquaiinteftiiutraiefadla. 


0 & Perca. 

cito  aeris  exhaufti  defedlum  fupplet ; laltem  illi  intra 
propriam  piicis  compagem  detenta  pro  refpiratioBe  fo- 
mitem pribet.  Saris  notum  ert , O/trea , quando  undis 
eximuntur,  magnam  a qui  quantitatem  intra  tertas  fuas 
occludere:  moco  ^AJlacum  (quem 4 pifcihur  ernfloceu 
perpendendum  defumimus)  etiam  illud  agere  declarabi- 
tur. Interim  ad  illuftrandam  hanc  nollram  ojlrei  anaro- 
men,  pai  tium  ejus  figuras  apt4  reprefentatas  Tab.  lingu- 
lares exhibet. 

C A P.  XXIV. 

De  Perca. 

1 N Perca  femina  AMSTEL0D.  1671.  Ovattea 

1 viderunt  innumeris  ovis  plenum,  qui  laminis  mem- 
branaceis nectebantur  velut  de  lucio  notatum.  Ad  lin- 
gulas autem  laminas  Vafo  fanguinea  deducebantur  qui 
Vafa  ampla  & notabilia  pei  fuperficiem  ovaru  difpei  ne- 
bantur. ^ 6 

Pancxia*  exiguum  ex  tribus  tantum  appendici- 
bus conlfans  quarum  iinguli  in  Inteflinum  patebant, 
gtndulofumq  icerat,  & .ubftancia  iutefhnis limile. 

Li  ih  xm  oblongum. 

Vtsicut*  Pn  tu  m a ric  a ut  in  afello  minori 
unica  erat 

VsHTticuio  adharentes  appendices  tres.  Ir.te- 
ftinuni  coecum  nullum. 

Ovaiiu»  hic  reperiri  feribit  SWAMMERD. 
deficientibus  Utero  & Cor  ubus , ut  fie.  Ovarium  Uteri 
limul  & Cornuum  vices  fubire  videatur. 

Lactis  percarum  fi  ufum  & ftntdhiram  fpedles  ve- 
ficulasaccurat4  referre, abfeiitibus  felliculis  & proflatis 
idem  tradit  SWAMMERD. 

Pifcium  Cuma  in  quibus  differant  ab humanis 
videCap.  de  Lucto. 

C A P.  XXV. 

Dc  Phoca. 

A N A T O M E ejus 
Injhtkta 

a S E V E R I N O 

PHocx  Anatomen  lingulari  capite  T radiatus  illiusqui 
inlcribitur  Phoca  lCujlratur  &c.  M.  SEVERINUS 
exhibet  his  verbis : 

Quamvis  arque fi! aquaticum,  quam  terrenum  hoca- 
nimal  , nihilominus  tamen  cetacei  vigoris  ergo  partes 
triplicis  facultatis  ferme  omnes  quadrupedis  magis  quam 
pifcibus  rcfpoodentes  nadum  ert , plerafquevero  Del- 
phinis fimiles nutritorias  ,&  vitales , quas  nobis  infpicere 
lingulari  Dei  munere  configit  non  dubitamus  hic  enar- 
rare. 

Epiptoon  adipe  nullo?  quodmirumin  carnivoris,  & 
Cetis ; quorum , ut  advertit  reA4  Rondeletius  in  cap.  6. 
lib.  1 5.  copiofam  adipem  ert  aggregare ; veram  id  feire 
licet , potuifle  animal  per  longam  captivitatem  facile 
contabefcere. 

Meftnlcrium  quam  amptifliroum  glandulis  frequenti- 
bus , ac  multo  plurimis  venis , arteriifque  contextum , 
qui  glandulas  multis  allidentibus  venis  refpondcnt  ufu 

furti. 


Digitized  by  Google 


D K P 

fufti  nendis atque  excrementis  crudioribus  excipien- 
dis. 

Ventriculus  ovi  ftruthio  cameli  forma , fubftanrtave- 
ficxfaillz,  id eft membrana funplici tantummodo,  mi- 
nime carnefa , nec  rugofa,  Quod  propterea  fodum  ar- 
bitror , qpia  venofus  totus , & complexu  jecoris  abfolu- 
tiilimo  fovetur  : ut  non  improbabilis  videatur  opinio , 
ventriculum  a calici ts  vifceribus  circumfeptum  non  tam 
ineffabili  c ralli , quam  extimo  vifcerum  ampledentium 
adjutum  calore  , fuas  in  dies  codiones  conficere ; cui 

3uoque  judicio  adffipulatus  eff  Hofmannus  Indit,  me- 
ic.  L ).cap.  17.  pag.  (79.  Porro ftomachus  fuapte  na- 
tura frigidus  moniiratur  fympathia  veficx  , qu®  pari 
fcrmA  f rigiditate  confentit  potationis  algido  (en fu  per 
illum  in  hanc  continuo  communicata.  Addidit  autem , 
& unit  unico  corpori  natura  multiplices  infra , fupra- 
que  venas  non  fine  fynaanftomofibus  numero  plurimis:de 
quarum  ego  fecrctis  uftbus  difputabo  privatim  enarra- 
tione poftrema-  Interim  pergo  dicere  oe  jecinore , quod 
fummitate  tenus  coalitum  efl , & amice  fubnexum  (epto 
tranfverfo , quod  eft  facie  tota  carnofa , fi  tantum  me- 
dium unum  punSum  in  centro  fub  duxeris  quod  fodura 
eft  minoris  agitationis,  majoris  inferiorum  adjutationis 
gratia. 

Inteflin*  fongiffima  ufque  ad  triginta  quinque  palmos, 
vel  feptem  paffus , quantum  cunque  hos  amplillimos ex- 
tendere pouit  homo ; luporum  , vulpium , ferarumque 
quarundam fimilia , qua: terretia, affatim ctaffa,  angufti 
meatus  funt  omnia  prxterquam  in  extremis.  Longitudi- 
nem quidem  voracitas , & excrementi  plenitudo  facit ; 
crafltties&  anguftiaconcodionisexada  vi  conjungitur. 
Citra  inteftini  redi  fitum  femispitliamam  valvula  latior 
confpicua , qu®  propellenti  per  copiam  excremento  for- 
taJlis  obnititur.  Adftat  ventriculo  proxime  Pancreas  in- 
terpolitum  hepatiatquelfeni , qu*  eunda  vifcera  foven- 
tur Epiploo  late.. 

Pancreati  corpus  adenofom  inferne  additum,  oblon- 
gum , fufum  multis  quafi  palmularum  frudibus  varie  tu- 
berofum , intertextum  venis , arteiiifque,  qu®fpedant 
ad  portam,  in  quam  fefe  exporrigit  proxime  pancreas, 
& vena  porta  ventri  ; tum  quidem  ob  brevem  corpoi  is  > 
redudamque  ad  fuperiora  rhoboidem  prope  formam ; 
tum  etiam  ob  ingluviem , cujus  vi  proxime  deponendum 
alimentum:  cujus  excrementi  caufa  fuccedentia  fubin- 
de  cor.fertiiliraa  intedina vaforum  lnilrudumrn  luperro- 
ra  traducunt 

Fufcarum  adenum  fccenturiatum  pancreati  corpus-tan- 
dem  ingluviem  fequitur;  etenim  aa  proletmendam  am- 
plios contionem  inditut®  funt  alioqui  carnof®  glandul®  : 
qu®  Nicolai  Antonii  Stelliolx  fpedatillirai  magiftrimei 
fuerat  opinio. 

Hepir  benefardum  fex  majoribus  lobi*  difeiffum , ut 
ventriculum  undique  complederetur,  fed  inter  infimas 
partis  l®v®  pinnas  ven®  port®  ramus  cradlufeulx , ac 
prope  cartilagjnezfubftantix  nullius  exitus  extremo , ex 
menfur*  communitate  c.-ecura  hominis  intedinura  ; fub- 
dantiaverb,  & craflitudinc  exterorum  fuorumintedi- 
nonim  imaginem  referebat  fpitham*  quadrante  longus 
excurrens,  atque  extra  hepar,  digitis  tribus  Ut  isoblique 
porredus  adurgens.  Quem  ven®  porta  lingularem  t & , 
mirum  interruptum  fatuis  interpretandum  nondixetis, 
quam  redundanti®  (anguinis  excipiendz  fervatum,  ed 


H O C A.  085 

hoc  excedentis  Port*  fnpplementum , cartilaginea  pro- 
pe forma,  ut  nediftentum  nftjiia  copia  difrumperetur. 

Addipitem  hujus  rami  ventre  medio  locatum  maxi- 
ma fobftat  rndicatio  ven®  port®.  Cuijyoxi me  folliculus 
ed  follis , qui  continuo  ramum  mittit  ad  Janitorem , quod 
fel  fermentando  fortade  chylo,  vel  reliquiisejufdem  ex- 
primendisdedinatumed.  Fellis  autem  fundus abfeondi- 
tus  intimo  corpore  jecinoris  ejufdemad  fumma  contra- 
di corporis  ergo- 

Renes  nodofi  oblongi  digitorum  duorum  fpatio  in- 
rerclufi  venis  emulgentibus  ; cales  graphice  Rondeletius 
in  Delphino  defcripfit:  cujus  ille  drudur*  cum  ratio- 
nem nullam  reddiderit ; equidem  non  aliam  puto , quam 
Rboinboidis  infeac  redudiCeti  Struduram  hanc  au- 
tem in  illo  refero , quia  duobus  pedibus  progreffuro,  & 
Pfoisprxcipue  mufculis  refuro,  non  prolixius  erat  cor- 
pus protrahendum , verum  ad  ea  commoda  colligendum. 

Vefic»  qualis  in  quadrupedibus,  fubdantia , magnicu- 
ne , forma , fitu  que  partium. 

Lien  forma  lingua- , vel  pedis  ruditer  efformati , cum 
rami  fui  fplenici  (arculis  diflindus  hinc,  & inde  fpina- 
tim  exaratis 

Lnrynx  ut  fuicanive  confift.r , nimirum  ad  grunni- 
tum i ac  delatratum  , fi  confuderis  cum  prxindicato 
boatu. 

Linxi*  acies  bifida  quantum  extremo  tenuis , tantun- 
demcjufdeni  exortas  eft  fuperne  crallus,  corporis  um- 
verfi  fervata  analogia. 

Pulrme ater,  & (ungofiffimus , & mollidimus lobis qnv- 
nisdidudus  eradis,  acpralongis,  quibus  per  thoracem 
late  fc  fundere  vifus  eft , eoreor  equidem  confilio , que 
fub  prono  fpiritalium  litu  tum  intra  aquas , & extracon*- 
moda  diftenderetur. 

Car  ptcffula  forma  cyclaminis  modo  trigoni  figura, 
cufptde  fpathx  latioris , cujus  extrema  acutiora  fuperio- 
rem,  inferioremque  fpedant  mundi  fitum.  Hujns  auri- 
cula dextera  fuperior,  dniftra  vero  inferior  offenditur 
obfervanti  ,fic  oblique  locati  finus  ad  invicem  fuere.  Ca- 
vitas exorientis  Chylis,  & auricul*  cumprimofuo  ve- 
ftibdo  fic  ampla  eft , ut  faecum  triquetrum  reprxfentet , 
Aorta  folidiilima , in  primo  exortu  gibbo Ca , fic  ut  utri- 
culum referat , ovi  gatlin*  magnitudine  (tales  AfrxGaW 
lin*  primis  ven®  cav®  afeendentis  ramis  appendkulo 
tuberof* , & cifternula quxdam  ((anguine*  quippe  eon- 

£ ruentes  animanti)  exornata  autem  erat  arteria  mem- 
ranis  tricuspidibus  & valvulis,  quales  ad  unguem  ho- 
minis, qusdrupedifque  vifuntur,  d lateribus  fecundum 
exteriorem  faciem  coalita  cum  exteriori  vena  arteriali, 
qu®  oblique  de  finu  dextro  accedit ; cum  qua  paululum 
progrefla  conneditur  tranfvafamento  medio  brevi:  cu- 
jus arterialis  ven®  durities,  ficcraffities  ingreda  pulmo- 
nes in  molliuiculam  degenerat  continuo, in  exortu  etiam- 
num  ampla,  & atteri*  femide  gibbofa.  Cum  arteriali 
pari  paflu  procedit  arteria  venalis  tenuiffima. 


No  »:  CA  P. 


a86  De  Phoceke 

CAP.  XVL 

Dc  Phocen  a f.  Delphino  fepten- 
trionaliam. 

A N A T O M E ejas 
»JOAN.  DA  N.  MAJORE 
Injlrtuta. 

ANni  tfiit.  m.  April  in  mari  balthlco,  urbem  hanc 
Kiliam  alluente  , captus  a piicatoribus , ad  Ufum 
Anatomicum flatim  ime  coemptus,  publiceque  in  A- 
cademii  difledus  Pifcis  quidam  Cetaceus  , Phoc*- 
na  Gefnero , Bellonio , Ronaeletio  , ac  ^Iri/loteli , Tur- 
fio  apud  Plinium  Sc  Bartholinum  (cent.  t.  hift.  Anat. 
15.)  Cimbris  Marfuin  (ob  Lardi  copiam)  vel  Porcus 
Marinus;  Sc  Schoncveldio  (d.  Pifcib.  Holfat.  pag.  77.) 
Delphinus  Septentrionalium  vacatus ; quamvis  Chnjioph. 
Mrrrettui  (Pinae,  rerum  Nat.  Britann.  pag.  191.)  vi- 
deator ,.  Phocamat»  a Porco  Marino  diftinguere ; & rur- 
fum  alius  fit  Porcus  Monftrofus  Oceani  Germanici , de 

3uo  OloutMagnut  (Hift.Septentr.  lib.  11.  cap.  17.)  vi- 
eatur. 

Longitudo  totius  erat  quatuor  pedum  & dimidii , La- 
titudo pedis  unius  : Profunditati  erajjitiei  itidem  u- 
rius  pedis,  demtis  duabus  unciis , ut  ex  breviore  menfu- 
rainicone,  Fig.  1.  videre eft. 

Pondere  arquabat  libras  civiles  1 14. cum  media,  vel 
unicas  medicas  bis  mille,  demtis  oda 

Ac  citra  fedionem  primum  notanda:  erant  partes  hae : 
Cutu , inftar  corii  fubtilioris  cordubani , glabra  , lar- 
vis , minimi  fquammofa,  pilofa  , dura,  aut  hifpida, 
& potius  mollis , tenera , facili  vulnerabilis,  pro  indole 
Baltenarum ; unde  Leviatban  minus  convenienter  apud 
Johum  (cap.  41.  iF.  6.  7. 8.)  per  cetum , & potius  croco- 
dilum , phyfici  explicandus  eft.  Obfcuri  carrulefcens 
prmterea,  aut  potius  nigricans,  qua;  vero  in  ventre  candi- 
cat, &inconcurfu  horum  colorum  fecundum  longitu- 
dinem , maculis  nigris  pafTim  , Sc.  (Iriis  tenuibus,  in  albe- 
dinem  evanefeentibus , pulcridiftinguitur,  atque,  fi  ita 
loqui  liceat,  marmoratur.  F.xtenfc , a lardo  liberata , & 
arieti  clavis  aftixa , firmiter  induruit , ufque  ad  termina- 
a menfis  Julii , quo  haec  feribo. 

Caput  & collum  crafium , ea  facie , qua  apud  Ronde- 
Jetium  , & paulo  accuratius  hic,  depingitur,  Branchias 
non  habet. 

Superni  in  vertice  Spiraculum  Semilunare  unum , cuti 
Infculptum , fub  qua  gyrofus  quidam  Plexus , velut  La- 
byrinthus , ut  Bsrtiolinur  loquitur , vel  potius  plexui , 
cerebelli  inftar,  rurtfut  duplex . unus  fuperior,  nigri- 
cans , alteri  candido  (emi-incumbens.  Hinc  ftylo  ada- 
do  diftindi  duo  Ju9ur , quos  hydragogot , ab  ufu , voca- 
re liceat,  manifefto  deprehenduntur , profundi  per  cra- 
nium, ad  ipfam  Palati  Tunicam  pertingentes,  Scinter- 
pofito  Septo  Offeo , cujus  apex  eft  inftar  criftm  galli , craf- 
uties  vero  penna:  anferina;,  ab  invicem  difereti.  Perque 
Dudus  iftos,  velFiftulas,  Phocenaaquamorehauftam 
potenter  & tanquam  ex  Siphone  ejicit , ficut  Phyfetcr  & 
Balaena  per  duplicem  prominentem  T ubulum , de  qui- 


S.  D E l V H I N O,  &C. 

busantelaudatusO/sm  M.  (l.d.  cap. 6. & 9. ) potefteon- 
fuli , verus Borealium Plinius,  inquepluribus  Autorfide 
dignior,  quim  forte  communiter  cenfetur : vel  ficut  My- 
tuli  quidam  Portus  Kilienfis  verno  tempore  i probofei- 
defua , extra teftas prominulam,  aquam  hauftam fupra 
fuperficiem  Maris  in  altum  expuunt : aut  fidfc  Bucci- 
num  parvum  propi  Neapolim  ex  lingua  exferta , ca- 
nali ciliata  i folio  Colurnum  (d.  Purp.  c-  9.)  Figura 
certa  depidum  , facere  (cribitur.  Exiftimenique  ru- 
gofa  illaPhocznx  corpora,  fub  fpiraculo  ejus  Semilu- 
nari conditura , defungi  quodam  Sphinderis  officio , qui- 
bus motus  aqua:  exfilientis  modificetur,  & totam  fpira- 
culi  didi , cum  corporibus  iftis  rugofis , duduum  hydra- 
gogorum,  Sc  mterpofiti  fepti  odei  fl ruituram , eflepro 
Nafo  Turfionibus,  capitibus  ipforum  infculpto  , non 
juxta  longitudinem  roftri  , aut  per  maxilla:  lupcrioris 
interftitia,-  fedperpendicuUriterautverticaUter,  juxta 
altitudinem  ejusa  (ede  inter  oculos  media , redi  deor- 
fum,  ufque  ad  partem  Palati  ,quse  OLIophago,  imminet : 
quo  etiam  in  cranio  poftmodum  confpirare  vifa  futit  Of- 
fa Roftn  ejufdem  fupenosa , in  aperturas  anterius  non 
excavata. 

Oculorum  Palpebra  (verbis  Bartholini  utamur)  angu- 
ftiores , quibus  refedis , fatis  magnx  prodeunt  oculorum 
Orbita:;  fednonOfieae. 

Oeult  magnitudine  humanos  xquantes. 
uAniitit  foramwa  parva , & tanquam  Pun&ula  tan- 
tum , cuti  infculpta ; fub  quibus  ver6  Ofla  Petrofa  maxi- 
ma fubjacent , de  quibus  infri. 

RiSut  mediocris,  limbo  ejus  glabro  undique,  citr» 
eminentes  Setas. 

Dent  et  parvi  ac  nitidi , pulcra  ferie  , ac  ita  difpofiti , ut 
inter  fpaciola  illorum  excipiantur  dentes  Maxillae  oppo- 
fi  tat ; acuti  omnes , & quod  mirum , obfcure- mobiles , in 
quovis  limbo  Maxilla:  i^.&ficuniverfim  96. 

Lingua  latiufcula  & brevis,  afpera  quidem  fopernfl 
circa  intimiorem  fedem  Faucium ; non  fpinata  tamen , 
dentata  aut  hifpida,  fed  molliufcula  potius;  8t Palato 
undique  adhaerens , contra  quam  Plmiur  (lib.  9.  c.  8.)  fle 
Soliuu / (cap.  11.)  in  Delphinis  dicunt  efle  mobilem. 

Pinna  totius  corporis , quinque  robuftse , nigra: , gla- 
brat, nullis  apicibus,  fpinis,  aut  acutis  cufpidicus  a r ma- 
te ; duae  videlicet  in  colli  & pedoris  confinio,  a que  vis 
latere  una ; de  quarum  inftiturione  interna  mirabili  in- 
ferius agetur : Una  dein  fupra  lumbos  indorfo;  & duae 
in  cauda  , in  quibus  hoc  eft  peculiare  i quod  fitus  ipfa- 
rum,  ut  in  aliis  pifcibus , longitudini  dorfi  6t  caudx  non 
refpondet ; fed  tratifverfim  m angulos  redas  fedem  fuam 
obtinent,  caucbeque  luerent  , ficut  curvatura  anchorae 
fuperiori  ejufdem  T rabi  non  congruit. 

Vmhihcut  in  ventre  notabilis. 

Hinc  aliquanto  infernis  proximi  fupra  ^4num  eon- 
fpicua  pudendi  ftmmei  Rima , uncias  quatuor  aut  quin- 

re  longa,  cum  Alis,  Clitoride  parva  (prorfus  ficut  ia 
cine)&  fub  hac  Urethrae  orificium , Scc.  occaiionem 
dabant  de  pifrium  coitu  dicere  aliquid , quod  nempe  ple- 
rique  eorum  attritu  quodam  anrtdionevi  fuperficiali 
rantum  coeant ; alii  implexu , & mutua  corporum  impli- 
catione, ficut  de  Anguillis  ex  Oppiano  IsUdrevandut 
(lib.  j.d  Pile.  1. 15.) admonet;  aliqui  vero  etiam virg» 
in  uterum  immiftione,  ut  Balaena.  Rofmarus,  & ipie 
Turfio.  Cujusgeneru  Mafculo  Naturam  indubii  etiam 


Di  Phocena  S. 

dedilfe  Priapum  intus  rigidum,  acfigillatim  vel  tendi- 
nofiitn,  ut  Cervo,  Tauro;  vel  cartilagineum , «Babe- 
li*; vel  corneum,  ut  Bombyci  vel  Api;  vel  plani  of- 
ieuEi,  ut  inter  Quadrupedes  Cani , Lupo , Vulpi , Civet- 
t* , Porcellettoa  India,  vel  Cuniculo  Indico , Muftel* , 
Urfoalbo  , inter  Amphibia  ver6  Rofmaro  -,  non  tantum 
coniedura  aliqua  fum  aflequutus ; fed  vel  reipfe  teftem 
laudare  habui  HiuJIrem  Tb.  Bartholinum  , qui  ( fupra 
c. ) de  Anatome  Foetus  Mafculi  Turfionis  verba  faciens , 
inter  alia  haec  habet:  PcmMbngiufculur.  partim  extra 
prommulu, , partim  intra  Jatitan, , duobus ligamentis  ner- 
vis confiam  uno  tenui , altero  craffiorc , circa  radicem  offa 
cartilagmofio fulcitur  infiaroffit  Hyoidee. 

Et  proxime  pudendum  (id  quod  maximi  omnium  no- 
tatu dignum  elt)  ab  utroque  ejns  latere  exile  Foramen , 
Pili  recentis  magnitudine  aut  amplitudine  circiter  oblon- 
gum, cameaueglanduloia  repletum  , videndum  exftiti  t 
ut  ex  addita  hic  Figura  I.  Iit.  f.  f.  patet. 

Et  h se  Glandula  mobiles  ; & quod  curiofitatem  ma- 
gis magifque  augebat,  flylo  permeabiles  erant, preflxque 
protrudi  foras  le  patiebantur , & ladefcebant ; relidx 
ubi , retrahebantur  iterum.  Unde  haud  alio  fine,  nifiut 
papillarum  aut  uberum  loco  eflent,  videbatur  natura  ip- 
ua  effinxifle;  ficut  in  quadrupedum  TerreArium  gene- 
re novum  etiam  non  elt , ut  ubera  eorum  propi  majora 
corporis  emundoria  conditura  fiot.  Neque  ulla  alia  pars, 
qux  la&ationi  commoda  aut  dicata  edet , in  reliquo  toto 
Phocena:  corpore,  eft  deprehenfa.  Et  crafsi  magis  quim 
falso , P limus  (libi  9.  cap.  8.)  Glandulas  illas  indigitat, 
dum  de  Delphinis  in  genere  ait ; Nutriunt  utcrihu , fi- 
ent Balaena  : Porcumque  Marinum  cum  Ecetu  la&ante  , 
Ann.  1641.  i fe  ac  diile&um,  Cbrifiopborus  Merrettu, 
memorat  (Pinae.  Kerum  Natural.  Britann-  pag.  191.) 
confer  imprimis  diligentifiimum  Samuelem  Becbartum  , 
qui  (Hierozoic.  part.  1.  lib.  r.  cap.  7.  pag.  46.)  prarter 
loca  Autorum  Gentilium,  i/lrfiotelis , Solini , Plinii, 
tsfhani , Vppiani,  ladantes  Balamar  & Phocamse  papil- 
las fpedawia,  ex  facris  quoque  teftimonium  fubinfert , 
& nullum  dubium  efle ait, quin  Jenmiae  (Thren.  4.  v.j.) 
eodem  refpexcrit , fieferibens:  Etiam  Cete  mammam 
educunt , ut  laBent  catulo,  fuo,.  Quem  locum  tamen 
Lutherusde  Draconibus  vtr tit. 

Et  hucufque  dePhocxni  velTurfione,  citra  fedio- 
nem  fpedato , fatis.  Sequantur  partes  aliqux , qua*  ope 
Anatomes  comparuerunt , tam  communiores , pingue- 
do , carnes  , fanguis  & vafa  , quam  ventri , thoraci , 
capiti  magis  propria:. 

Pinguedo  candida , nt  in  fimia , porco  ac  homine , 
proximi  cuti  fubjacet.  Aderatqne  tanta  undique,  ut  in 
pedore  faltem  acven§e  notaretur  trium  feri  unciarum 
aut  pollicum  altitudine , Lardo  per  omnia  fimilis.  Unde 
ex  eo , citra  additionem  aqua: , familiariter  oleum  coqui- 
tur, cujus  ufus  ad  pauperum  Lychnos  penfiles  eft. 

Et  quo  magis  ad  intimiora  perveniretur,  hoc  magis 
humano  corpori  pleraquMbfervabantur  fimilia. 

Tantusenimaderat tMrfculorum  apparatus,  ut  nihil 
minus , quam  pifcem  potiiifque  hominem , lupum , aut 
vitulum , fub  Anatomico  cultro  verfari , ignari  credi- 
diflent , & crederem , nullo  alio  Pifcium  genere  vefei  me 
velle  lubentius  ultimo  ifto , quo  ledio  peragebatur , qua- 
dragcfimali  tempore , qmlmPliocxna.  Cujufmodi  pif- 
ces  edules  utique  funt,  ac  tefte  Gefncro  (d.  Aquatil.  lib.  4. 


D E L P H I N O,  &C.  28 7 

Corollar.  pag.  71).)  Lutetiam  in  forum  fnbinde  allati 
funt,  prsfemm  Veneris  Diebus. 

V marum  item,  Arteriarum  ac  Sanguini,  per  Pingue- 
dinem, MufcuJos,  V ifcera, longi  Iatique  difTeminatarum 
copia  maxima  adfuit ; ne  Nervo , ac  extera  hic  addam. 

Nam  ad  Parte,  Abdomine  propria t propero : ex  qui- 
bus Omentum  ddiderabatur : nudaque  fub  Peritocxo  In- 
teftina  comparebant. 

Ventriculus  verh  erat  triplex , anguftis  orificiis  diftin- 
dns.  Primus  candicans  interni  Rugis  pratditus,  in  quo 
cibi  folidiores  primum  in  firufta  aliqua  difcei puntur, quip- 
pe Spinas  pifcium,  tellinas  parvas,  aut  teftacea  alia , & 
ex  cruftatis , Locuftarum  particulas  arenulasque  conti- 
nebat , iifdem  turgens.  Alter  rubicundus , Rugas  utcun- 
que fubtiliores  ac  ordinatiores  habens;  fed  vacuus.  Tcr- 
tiusplanior,  & velut additamentum  reliquorum,  colli- 
quamentum  chylofum  livido-albefcens  gerens. 

Ventriculi  fundo  exterius  adhxrebant  quatuor  aut 
quinque  Globuli  glandulofi  ■ rubri , duriufculi , fubftan- 
tix  Splenis  fimiles , fed  dilparis  magnitudinis , majore 
videlicet  fabam  circiter  aut  avellanam,  mediocri  pha- 
feolum , minoribus  pifa  xquantibus , ut  viderentur , toti- 
dem fplenes  efle.  Celcberr.  Bartholinus  duos  tantum 
Iftius  modi  Globulos  notavit. 

Et  ipfe  Lien  quidem  peculiaris  ac  diftindus  in  pro- 
pria fede  quoque  comparuit , fed  ex  multis  fimilibus  glo- 
bulis veluti  coni  padus. 

Pancrea , itidem  glandulofum , fed  mollius , ut  folet , 
ac  minus  rubens : non  triquetrum  tamen , ut  in  fubjedo 
fuo  laudatus  Baribohnu,  obfervavit,  fed  longum  valdi 
& exporredum.  Clar.  Blafim  (Obfcrvat.  A nat.  feled. 
pag.  4).)  inAupo  pifce  Pancreas  ad  omnes  inteftinorum 
partes  pertingens  arguit.  Du8u,  Pancreaticu , , & in- 
fertio  ejus  in  Duodenum  plani  confpicui 

Quoad  lntcfiina  hoc  occurrebat  notatu  dignum  , 
quod"  dum  longitudo  eorum  communiter  in  homine  ac 
animalibus  aliis  eft  fcxtupla,  in  Turfione  nofiro  plani 
cuoJecupla  exflitit , vel  LIV.  pedum.  Sexies  novem 
enim , vel  novies  lex,  cor.ftituunt,quirquafpnta  quatuor. 
Et  quatuor  pedum  ac  medii  longitudo  inTurfione  erat. 
Qui  diftributi  in  pedes  medios , exhibent  xquales  illius 
partes  novem , ita , ut  fi ngiilis  eorum  fex  pedes  InSellini , 
velfingulis  pedibus  integris,  duodecim  pedes  ejufdem 
relpondeanr.  Slafius  modo  citatus  (pag.  14.)  inCunicu- 
lo  fermina  vidit » longitudinem  corporis  ab  Inteftinis  un- 
decies xquari. 

Mefer.terii  glandulam  magnam  Vafcula  La9ea  tri* 
quatuor  ampledebantur. 

Hepar  ampliflimum  , & totam  , qux  eft  inter  Dia- 
phragma & Ventriculum , Abdomins  cavitatem  feri  oc- 
cupans. ^ 

Vena  Umbilicali,  in  Hepar  fe  recipiens. 

Vena  Cava  , & Vena  Porta , ampliflimx. 

Ve ficulam  Fellis  nullam  vel  Bartholinus  obfervavit, 
vel  ego  notalfe  memini.  Scrihitque  Phniu,  (lib.  10.  cap. 
j7.)  Delphinos  Fcl  non  habere. 

Rene,  magni  utrinque , oblongi , & tunica  veftiti ,•  fed 
non  folidi , quin  ex  Renibus  multis  minoribus  triquetris , 
quadrangula:  ibus  8c  hexagonis , per  lingula  vafculorum 
paria  ardi  fibi  coheerentibus  &veftitis  peculiari  mem- 
branula, compadi:  quales  olim  in  Lutra  etiam  obferva- 
vi,  £c,  quantum  recordor,  inCaftorc. 
i 


288  De  Phocena  S. 

Rem >/  Succenturiat i tales  , quales  laudatus  Di>.  D. 
Bartholinus  deprehendit. 

Vrctercs  exiles  aut  graciles. 

Vrfca  Urinari»  mediocris  & valida  , orifigo  tnani- 
feftofupridercripto  hians  in  vulvam  fub  Clitoride.  Un- 
de mingere  Phocenas , nullum  dubium  efl. 

Vtja  Spermatica  prorfus  confpeda  eadem  , atque 
idem  Bartholinus  nobis  defcripfiL 

Tefhcuh  contra  exiles , & flaccidi,  ad  Ju  jubae  frudus 
'magnitudinem  vix  pleni  accedentes,  figuee  iniqualis 
aut  tuberofit , preuione , pofl  factam  fui  compunctio- 
nem, vixfeminalequidautchylofumexfudantes;  con- 
nexi Utero,  fine  notabili  duitu  intermedio.  In  hoc  ta- 
men perviam  partem  Uteri  utcunque  exftitifle,  nota- 
tum invenio  in  pugillaribus  illis,  quibus,  dum  admini- 
ftratione  Anatomica  occuparer,  flridim  ac  cito  infcribi 
ab  aliquo  Dn.Studioforum  notatu  digniora  curaveram: 
Sed  dum  ad  pugillares  illos  vel  Diarium  jam  redeo , max- 
imopcr£  piget , quod  vel  non  connotatum  ibidem , vel 
occaiione  quadam  obliterarum  experior  , ex  quanam 
Uteri  parte  Meatur  ille  in  Tejlieulum  tenderet : an  ex 
eavitate  majore  Uteri,  vel  minore , vel  Stridura  fibrosa , 
interhasduasmedia,  de  quibus  omnibus  moxmox)vel 
ex  ^Appendice  Uteri  alterutra. 

Fagina  aut  Callum  Utcn  amplum , robuftum  ac  ru- 
gofuro. 

Uterur  veri)  ipfe  conceptu  vacuus , & in  duasquafi 
Cameras  diflindus  ; quarum  anterior  amplior  , altera 
fundum  (pedans , multo  Aridior , cum  intermedia  Stri- 
dura aut  Auguftiis,  quar  impervia:  primum  credeban- 
tur. Sed  Stylus  leniter  immiflus , & obfervatio  ulterior 
docuitftriduram  hanc jpotius  refulcafle  esyromigatione 
Fibrarum  redaramardifiimi,  qua;  repanda:  reduplica- 
taeque  in  orbem  difpofita:  erant  eo  modo  , quo  burfx 
Orificium  aliquod , valide  (Iridum  ,in  plicas  quaqua  ver- 
fumrugatur;  eaque magnitudine,  qua  folent  efle  Stelli- 
formia  illa  corpora  qu.e  apparent  in  Capitibus  Papave- 
rum,vel  apex  rotundus  ac  crenatus.qui  in  Floribus  Nym- 
phe® lute*  ctt  , poftquam  hi  defloruerunt.  Ha-que 
hir»  media  Uterina , repande , ac  in  Orbem  coeuntes  , 
ac  recedentes  A centro  iterum,  vel  reduplicata; , Mtteni 
quadam  iltaU  vifciJ»  obduda- erant , ante  cujus  abla- 
tionem non  patebant.  Et  quia  fulpicabar , efle  illam  for- 
ti Genitale colliquamcntum  aliquod,  nec  cultri  duritie 
eandem  abrafi , nec  Spongia  deterfi , fed  aqua  calidi  di- 
lutam , in  vafcuhnu  vitreum  iinmifi  , ut  ibi  in  fibrillas , in 
ualefcunquc  fponti  vellet , fefe  difpergeret , licutTe- 
iculorum  vafcula , abfque'inftrumentis  ullis  abfque  mv- 
leftia  aut  laborfc , in  Tefticulo  Gliris  majoris,  intra  pel- 
vim aqua  plenam  injedo , a fe  invicem  fecederc  notavit 
ac  admonet  C/ar.  Regner» r Jc  Gr»af  (de  Oigan.  Geni- 
tal.  VfForum  pag.  j6.)  aut  ficut  tiebl.  Dn.  D.  Henr.  Vol- 
gnadus , (S  Jcach.  Gearg.  EJnerus , ^Amici  iS  Collega  cu- 
ria/i,  intricatiflimam  «miri  perplexam Secuudinx  hu- 
mante, unquam  Retis  mirabilis  Uterini,  vafbrum  ftiu- 
duram,  3qu*injcdam  , atqueacruoreomnimodd  libe- 
ratam , forma  quamplurium  fubtiliumque  candicantium 
plnmuiarum , natare  aut  fluduarc  pulcerrimi  in  pelvi 
viderunt ; ut  conflat  ex  Ephemeridum  Curiof.  German. 
Anno  I.  recens  edite,  (Obferv.  qo.)  in  illo  autem  Pho- 
caruecolliquaniento,  aqux  immiflo,  nullo  Partium  for- 
ti quar  undam  rudimenta  diflindim  erant  confpicua : 


Delphino,  &c. 

quin  Lentor  ifte  aut  Mucus  uteri  candidas , in  flocculos 
nebulofbs  tantum , fedimeneo  a que  Rofarum  fimiles , & 
leviculo  vitri  motu  facili  diflipabiles , in  aqua  di  (fluebat : 
& five  Juvencula  nimis  adhuc,  five  ad  conceptum  jam 
paulh  maturiori  Phocena  fuerit,-  in  vitule  etiam  recens 
nate  non  Utero  quidem , vagina  Uteri  tamen , tenacem 
quandam  glutinofamque  fubftantiam . cryftallinam,  8c 
gelatir*  limpide  ftmilem,  oblervafle  Geri.  Blajium  vi- 
deo. (Obf.  A nat.  feled.  pag.  7.) 

Zoologi  Phocenam  in»  unipara  ac  gemellipara  re- 
ferunt; pro  Delphinorum  more,  de  quibus  Plimut  (lib. 
9.  cap.  8. ) Rari  uni  catula 1 decima  menje , ajhvo  tempore ; 
interdum  2f  Unet.  Vel , ut  Scimur  pali,  elegantius  krrfan 
loquitur  (cap.  n.)  Catule/  edunt : Decmu/  men/ir  ma- 
turum facit  partum  : Lucinam  ajhvus  die t falvit : Uhe- 
rihus  Fartus  alunt  ■ tenera/  in  Faucihus  receptant.  Ipfam- 
que  Anatomen  Fcetus  tam  mafculi , quam  femine  Pho- 
cene  , vide  apud  (epi-nobis  laudatum  Bartholinum. 
Undefimul  conflat,  quemadmodum  Animal  id  in  gene- 
re viviparum  efl , ita  prepofteri  aliquos , folo  anagram- 
matefcdudos,  Sturioncm , (quipifcisoviparuscft)cum 
Turiione  confundere ; de  quo  vide  plura  apud  Paulum 
Jovium,  (d.Pifcib.  Rom-cap.  <j.p.  m.  jt. edition. Ital.) 

Hifque  miliis,  ut  ad  partesLlaracis  progrediar; 

Diaphragma  , pedus  ac  ventrem  dividens  , amplum , 
coftisundique  adherens,  more  in  quadrupedibus  (blito, 
cum  alias  Pifces  cai  nofo  hoc  partiam  genere  careant , 
& loco  ejus  habeant  tantum  membranofum  quid. 

Mcdtafhna  connexum  Pericardium  :■ 

Et  in  eo  lierens  Car  fat  confpicuum  & magnum  juxta 
proportionem  Corporis : cum  /iurtcnht . 

Pulmones  itidem  magni , uno  lobo  continui , pallidi 
rubri,  fuperni  lati , inferiora  verius  Aridiores , fadaqoe 
infpiratione , ope  Follis , manifeflo  fatis , ut  reliquorum 
Animalinm  , at' rem  ducentium , ex  innumeris  veficulis , 
qaibus  vafa  & Bronchia  implicantur,  compofiti.  Unde 
Phocinam  refpirare,  fuffrag-v  te ipliffima  Experientia, 
in  aprico  efl  & fubfiflere  aliquandiu  extra  aquas,-  fed 
non  diu , prout  prifens  fujedum  Anatomicum  in  cym- 
bam primo  , hinc  terram  illatum , horas  feptem  tan- 
tum vel  odo  vixit  fibilumque  aut  flridoi  em , T eftimonio 
Pifcatorum  in  & proximi  A captura  edidit : & ^Anfta- 
teler  jam  olim.  Citante  Lrlquapendcnte , (deLo- 
quution.  cap.  $.)  Delphinos firidere  JC  rnutirefei  iplit.  Ar- 
ticulati ver6  non  vociferatur , aut  literam  format  Tur- 
fio , qui  lingua  libera  St  molli  ac  mobili  labro  caret. 

lAJper»  ^Arteria  ampla. 

Laryngem,  lingularis  liguri  delineatam  dare  volui: 
Sed  invenire  in  fupelledile  mea  ,variA  difpersa , jam  ne- 
queo. Videatur  interea  Barthalmus. 

Occaiione  OEfaphagi,  qui  iniigniterfe  dilatari  patie- 
batur, & in  vivente  Animali  harengis  integris  quando- 
que tranfitum  dat , aut  magnis  eorum  frudis , in  memo- 
riam retuli  inteftinum  in  Corpore  non  efle  nifi  unum , cu- 
jus principium  fit  OF.fophagi^  medium  ventriculus , & 
Inteftina  . fitudiverfoft  ani (Mationc potius,  quam  nu- 
mero diflinda finis  ver()  alvus. 

DuQur  Tboracien/  laBcus  non  exploratus. 

Thymus  veri)  infignis  in  Jugulo:  cuius  locofruftum 
Pinguedinis  in  Fele  Zibethici  Blafiar  (Obferv.  Anatom. 
feled.  pag.  10.)  notavit, 

MufcaJi  peBer alti  validiiTuni duo , utrinque  unus,  A 

Pin- 


'De  Phocen  a. 


389 


T toni»  anterioribus  exorti  iifvi  inferti,  tanquam  brachii*. 

Claviculaque  totidem  breve*  & incurve.  0 

0/  Sterni  unicum  & breve  ac  incurvum  ; fed  in  pro- 
cedi» duos,  unquam  Crura  divaricatum,  & utrinque 
inferiptione  eminente  una  notatum , unde  in  pilee  adhuc 
tenero  extribus  dtftin&is  Oflibiu  conditifle , haud  ob- 
fcure  mtelligitur , uti  ex  Figura  III-  liquet. 

Coftrt  utrinque  tredecim  , graciles  ; ied  non  verte- 
bris totidem  agglutinate : quin  lecunda  cum  intetmediis , 
ae  decima  tertii  vertebra,  ad  natas  codas  gerunt , prima 
non  itero.  Et  potiua , quod  rarum , in  hujus  & fecunde 
interftitio  Colla  prima  enafeitur , beneficio  tendinis  car- 
tilaginei tantum Spine doriali  herens,  deinde, A nulla 
vertebra  tanquam  fuftentaculo  exorta , in  fummum  Ster- 
ni fcfe  recipiens.  In  Teftudine  Natura  rurfus  alio  arti- 
ficio ufa  en , ibiquetam  Codas,  quam  vertebras  facil 
deficere,  quarum  loce  Clypeum  Oileum  firmMTunum  fa- 
brefecit. 

Vertebra  cervicis  nulle,  Sc  fic  collum  proprii  etiam 
nullum , quod  fuperius  craffum  diximus : nili  quis  pri- 
mam , eamque  omnium  latidimam , atque  fuperri  indar 
patelle  concavam , fupraquam,  codis  utrinque  deditu- 
ram, tanquam  Atlantem  Anatomicis  diftum,  caput  ob- 
fcuri  vertitur : pro  folo  ac  unico  fulcro  cervicis  velit  a- 
gnofeere.  Hinc  vertebra:  vulgares  duodecim » coftisu- 
trinque,  & longis  Fpiphyfibus  dipat*  feqnuntur.  In 
ftquentibusfexautofto  , aliquanti  longius  adhuc  Epi- 
phyfesexcrefcunt,  preiertim  ad  latera . ficfedemlum- 
txarum  firmant.  Attamen  tam  hequdmprioresaltefe, 
admodum  tenues  funt , & lamina  ferri , Stanne  obdu- 
Qa  , non  multum  crafliores.  ‘Hinc  fenfim  iterum  ad 
cauds  partem  aliquam  decrefcunt.  An  univerfim , quot 
pedes  longa  Intcdina  fuifle , fuperius  diximus , tot  verte- 
bris etiam  tota  ab  Atlante , ufque  ad  apicem  Caudas . Spi- 
na gaudet;  videlicet  quinquaginta  quatuor;  qua:  har- 
monia magnitudinis  Sc  numeri  notatu  utique  non  indigna 
eft.  Dc  vario  numeroOllium  Spinae  in  variis  Animalibus  , 
erteroqui  CaficLu/  (d.  Hyaena  Odorif.  cap.  ult)  videa- 
tur. 

Scapularum  Offa  lata  ac  plana , tenuiaque , proceflibus 
duobus  infignibnsinfignia  uti  figura  IV.  exhibet. 

De  Pinnarum  mnriorum  conditutione  externa  jam 
fupra  aliquid  a&um  ed.  Interior  ex  Odibus,  Cartilagi- 
ne, Tendinibus,  Nervis.  Mufcutis  (in ufum natandi) ac 
Venis condans , elegantiflimi  exprimit  Brachium  quod- 
dam cum  Manu,  a Naturi  inEpitemen  reda&um,  & 
delineatum  proinde  hic  Figura  ( in  fua  nativa  magni- 
tudine. Ubi  primum  ac  firmidimum Os,  litcra  a.  &b. 
notatum  ed  Brachii  vel  Humeri  Os;  liquentia  duo  pla- 
niora, funt  Os  cubiti  'Iit  c.Jcum  fuoRadio^litd  ) Hinc 
Carpi  Oflkula  fex.  (lir.e)  rotunda  & plana  , cartilagine 
firmata , demum  quinque  digiti , ex  Aiticulis  itidem  pla- 
nis, ex  interpofita  Cartilagine  conftru&i.  Similem  Ma- 
num Picofam  , fed  Sirenis , dep&am  vide  apud  D.  Bar- 
tholinum (Cent.  * Hid  Anat.  11.)  qualem  noviffimi 
etiam  Manfredu/  Septaliur  in  fuo  Musio  (cap.  j 1.  pag. 
178-)  Mediolani  fe  habere  ait.  Et  huculque  cie  Partibus 
Thoracis. 

Denique  ad  Caput  fpe&ant  Oculi  • quorum  Humore/ 
parum  aut  nihil  differebant  ab  Humoribus  in  Oculis  Ho- 
minum. , 

Nervi  Optici  graciles.  Ex  quibus  tranfverfim  diflefiia 


& compreffi» , guttulas  minimat  Roris  denfi  ac  albican- 
tis, una:  penes  alteras  erumpentes  probabile  dogma  red- 
diderunt , Corpora  nervorum  iftiusmodi  etiam  mollium, 
ex  tubulis  medullaribus  plgribus  in  longitudinem  com- 
poni. 

Hinc  Offa  Petrofa,  utrinque  unum  , paulb  infra  perexi- 
guum meatum  Auditorium  fupra-deferiptum , notaban- 
tur , ampla  fatis:  eaque  Magnitudine  & Figura,  qua 
Fig.  6 . & 7.  bicdelincata  funt , irregulariter  finuofa& 
contorta,  ut  partim  Labyrintho,  partim  Concha;  aut 
Turbini  comparanda  fint.  Et  notare  convenit.  Cranio 
illa  ar&i  non  conncfri,  fed  libera  recubare  inter  carne* 
& lardum , proximi  Bafin  cerebri  ac  Occiput , A latere 
Cranii,  in  fmu  Temporum,  fupra  procelliis  duos  of- 
feos,  non  pleni  fibi  occurrentes,  & notatos  Figura  8. 
litera  n.  n. 

0/ Hyoideum  reduplicatum 

Cerebri  Partes  non  perfpe&st,  ne  cogeretur  effringi 
Cranium.  Haud  obfcuri  tamen  podicam  illius  regionem 
in  partem  dextram  &liinidram  divifam  fuifle,  doceba* 
eminens  in  concavo  Ollis  Occipitis  ofleus  vomer  aut  pro- 
cefTus,  ad  verticem  circiter  in  Cranio  excurrens,  & vi- 
dendus per  Foramen  amplidimum  , literi  m.  ejufdetn 
Figura- 8.  notatum. 

Ubi  reliquam  demum  ejnfdem  Cranii  conditutioticm 
exteriorem , didin&is  literis  notatam , vide. 

Ea  parre , qua  in  aliorum  Animalium  Craniis Ordbra- 
Jum  elrefolet,  nullum  comparet  ejus  indicium;  daufa- 
queprorfus  anterior  illius  Pars,  & concamerata:  prout 
inapice  Rofirt  etiam  Apertura  pro  Naribus  deficiunt, 
utpoti  quarum  vice*  tueri  fpiraculum  Hydragogum  cura 
Plexibus  Rngofis , jam  fupra  circa  initium  preientis  Hi- 
dori*  confcripfimu*. 

Maxilla  inferiore/ , quarum  unam  Figura  3.  exhibet, 
tenues  8c  piarer. 

Plura  accuratius  rimari  in  unico  ido  fub  jefto  non  li- 
cuit, ob  metum  rancoris , & brevitatem  tempor». 


a TH.  BARTHOLINO 

perada. 

Tv  a s 1 o n 1 m Delphini  fpedem  non  femel  diflecnl. 

feminam  & fetam , Figura  exafti  eum  ea  convo- 
mit quam  Rondclet.  I.t.de  ptfe.  e.  10.  exhibet.  Interio- 
ra vifqera  ab  humanis  non  multum  differunt  fi  pauca  ex- 
cipias jam  fignanda. 

Vimtxicuius  triplex , fed  angudis  orificiis  pa- 
tentibus. Primu/  loculus  rugofus  & candidior.  Secun- 
da/,  rubicundior,  rugis  multis,  fed  magis  quam  in  illo  ^ 

ordinati*  Tertia/  appendix  tantum  reliquorum  vide-  * 

tur. 

Intestina  ut  in  homine  longa &anfra&uofa. 
Omintum  hic  nullum. 

L 1 1 n Ventriculo  fubje&u*  ex  multis  globulis  paren- 
chymate lienis  rubicundo  non  didimilibus  condat.  Duo 
globuli  maxime  confpicui  nucis  avellana:  magnitudinem 
■equantes  , ex  quibus  vafa  brevia  ad  Ventriculum  ten- 
dunt. 

Pancmas  figura triquetra.glandnlofuia, candidum. 

Oo  Hx- 


Digitized  by  Google 


39O  U E t 

. Hepar  rotundius  quam  humanum.  Ventriculum 
utroque  latere  ample&ens , pallidius , cava  & porta  am- 
phlfimis.  . 

Vssic*  Bilari*  nullum  indicium. 

Renes  ampliifimi , rubicundi , Racemis  Uvarum  fi- 
miles,  infinitis  glandulis  quadrangularibus  at  triangula- 
ribus diftinfti , qu*  membrana  tenui  invicem  junguntur. 

Renis  Succen  niti  aii  triangulares,  glan- 
dulofi,  fedfine  manifefla cavitate  proxime  trunco  adli*- 


Vasa  Spermatica  cum  varicofis anfra&ibus ad 
tedes  feruntur  mmtroque  latere.  . 

Testiculus  fimiler  tumidior  juglandem  facile 
yquatqua  parte  fcemina  tortum  gerit , fea  fine  humidica- 
te  , dexter  longior  8c  tenuior. 

Collum  Umi  amplum  definens  in  pudendum 
fupra  anum  rima  triangulari. 

In  Ani  lateribus  duo  alia  y>rA'»'«AConfpiciuntur,  in 
quibus  glandula:  totidem  interins  ad  Nervos  deducun- 


IUI. 

In  finiftra  uteri  parte  F ot  r u s indufus  partui  vi- 
cinus mafculus  exiguo  pene,  capite  ad  Os  Uteri  verfo, 
credo  fi  tu.  umbilico  quadruplici  vafe  piotenfo , qui  in 
medio  itinere  dividitur  in  funiculos  utrinque  ad  placenta: 
latera  diffufos.  Uterque  funiculus  duo  habet  Vafa  craf- 


fiora  , in  medio  tenuior. 

Placenta  exilis  concreto  fanguini  fimilis  parieti- 
bus  Chorn  agglutinatur.  Tenuis  , sAUantotict 

humorem  ferofum  continet , farciminibus  inclufum. 

Uteri  appendix  dextra  five  loculus  dexter  vacuus. 

Diapiieagna  amplum,  pro  collarum  longitudi- 
ne protenfum. 

Coa  grandius,  humano  per  omnia  fintile,  in  medio 
Titum , etiam  mucrone.  In  difledo  quatuor  prima  fronte 
Ventriculi  videntur , unum  Cava  cum  auricula  e (format , 
carnofo  pariete dilbndum»  fed  inferius  patulum , qualis 
paricsdcnfusinterauriculamfic Aortam  in  finiftroquo- 
que  vifitur. 

Pericardium  humore  cruento  refertum. 

Pulmones  amplillimi  fubpallidi , unico  lobo  con- 
tinui, lati  fuperius,  angufUri  ver6  in  cavitate  infcriori_ 
thoracis  a longo  collarum  cradu  formata.  Nodis  durio- 
ribus  hinc  ind4  exterius  inrequales  , in  quibus  folliculi 
vermibus  pleni  erant  infixi. 

’ Aspera  Arteria  ampla.  iar/«*  fingularis  fi- 
gura: anferinum  caput  refert , qux  aperiri  claudiquepqr 
teli . ofleafcri  & libere  fuperius  patet  in  dudum  , qui 
bifidus  fertur  ad  bmafpiracula  in  capite  excavata  (fcr  qux 
feu  aPrem  feu  aquam  recipit : 

Lingua  latiufcula  , fed  palato  firmius  undique 
nexa , fibilum  enim  turfio  edit  quem.pifcatores  undique 


exaudiunt. 

Spiraculi  illa  duo  in  capite  obvallantur  gyrofo  quo- 
dam flexu,  vclut  labyrintho,  ad  aerem  vel  aquam  tempe- 
randam. 

In  Thorace  addat OEfophago magnoT iiimvi ma- 
gnus , Cordis  ut  videtur  tegmen , ex  hoc  Thymo  utrin- 
que  circa  mediadinum  & pulmones  difperguntur  ali* 
glandulrquamplurim*. 

Exigua  Auditus  foramina , cantu  tamen  & dre- 
piru  a pifcatoribusalliciuntur.  dsdate  creduntur  furdi  > 
necdrepitumfcqui,  hyme fatis auriti. 


AN  A. 

Qcu  lorum  palpebra  angudiores,  quibus  refert» 
fatffinagn*  prodeunt  orbitae  oculorum. 

OJJi  j capula  conneduntur  dux  Pisst  exteriores 
Venis  donatae  & Nervis  copiofis,  quibus  in  natatione 
moventur  , feparata  carne  feu  cartilagine  Manus  hu- 
roanx  rudem  formam  exprimunt 

Dentes  quadraginta  lex  in  una  quaque  maxilla , 
acuti  omnes , & ita  fiti , ut  inter  omnes  Dentes  fpatium 
vacuum  alterius  maxilla  Dentes  excipiat. 

Vertebra  in univerfum trigi.ta fex  in fpina dorfi 
produdx. 

Indiffedofoetu  Umbilicalis  Vena  dibper- 
tentata  ducebat  nos  ad  Venam  portam  hepatis. 

Per  uraebum  pervium  ad  veneam  dy Ius  pervenit.  U- 
trinque  more  nouro  arteri*  umbilicales  polit*. 

Renis  Succenturiati  exiles. 

Tedes  utrinque  intra  abdomen  latitantescum  fiiis  Epi- 
didymidibus&  valis  praqi  arantibus , ex  quibus  ad  Epidi- 
dymida tranfeunt. 

Inter  utrumque  tediculum  plexus  quidam  glandula- 
rum exilium , Rete  in  morem  involutarum ; aa  penis  ra- 
dicem Proflat*. 

Penis  longiufculus , partim  intra  latitqns , duobus  liga- 
mentis nerveis  conlfans , uno  tenui , altero  cradiorc  circa 
radicem  olle  cai  tilaginofo  fulcitur  indar  offis  hyoidis. 

Cor  in  medio , ejulque  mucro  fub  cartilagine  enfifdt- 
mi. 

%/lnaflomofis  Vente  cava  ES  arteria  venofa  manifeda,  ut 
4c  circulus  membranaceus  in  arteria  venofa.  Canahcului 
inter  Venam  artenofamjS  arteriam  aortam  maximus  ffc 
hanc  Scillam  amplitudine  *quans.  Cent.  i.  hid.  e;. 

NOTATUM 

CIRCA  TESTEM. 

FOCiculum  Testis,  de  quo  plenius  ubi  de  Lepore 
agit  I.  VAL.  W ILLIUS,  4 quo  ovum  foecun- 
datum  elapfum  in  tediculo  dextro  Turfionis  fcetu  vix 
quatuor  traverfos  digitos  longo  praegnantis  a fe  difieChe 
ubfcrvafle  fc  tedatur  Obf.  8 i.  1.  }.  aci.  Uan. 

C A P.  XXIV. 

De  Rana  aquatica. 

HAbet  Rara  quod  curiofum  fatiget , licet  nfpe&u  vi- 
lisfic  ciconiarum  viftuna.  Miramur  in  illa  motum 
compagem , Nervorum  funiculos  candi- 
cantes, Corporis  pulilli  flabella  8c  ventilabra,  Tvtt 
Fauofias*  gyros  & m*andros , ahaque  fidem  ex- 
cedentia. qu*  Democrito  infpelunca  fua  negotium  fa- 
ceflunt.  Summum  igitur  natur*  arte^dum  quod  refera- 
tis claudris  mihi  ramcodemlerunt.in  medium  proferam, 
ut  Creatorem  in  creatura  mecum  alii  admirentur. 

In  fletu  r ani  no , feu  Ranula 

IN  r r s t i N a omnia  in  pturimos  gyros  eleganti  plane 
fpc&aculo  fe  involvunt  duafquc  helices  fibi  invicem 
impolitas  condituunt , qualem  haedinorum  (itum  in  Da’- 
j ma  & Rangifcro  norwegico  deprehendit  Stcnomm. 

t"  Ht- 


% 


Digitized  by  Google 


D E R 

Hipu  ex  rubicundo  flavefcens. 

Folliculus  Bilis  ex  aureo  rutilans. 

Pascuis  albicans  cum  dudu  valdi  notabili  in 
Intcftinum  tendente. 

L i is  rubellus. 

Tisticuli  rotundi  & albicantes , quibus  copiola- 
pinguedinis  Ari*  utrinque  adh*rent. 

r u l sos is  ex  veliculis conflati longoque dudu in- 
fra inteflina  tendentes  , quales  feri  in  Salamandra aqua- 
tici deprehendi. 


A A. 


In  Rana  adulta  aquatica 


P Artes  hoc  apparatu  i nobis  vil*. 

Cutis  qua:  plurima  habet  vafa  far.guin*»  abdo- 
mini laxi  adlueret  , in  pedore  vero  muiculo  cutaneo 
laxi  anneditur. 

Qtiatuor  funt  Musculosum  A bdominir  Intcr- 
fc9ionei.  Tendinum  omnium  Mufculorum  color  ex  ar- 
genteo ccmileus , imprimis  verb  line®  alba:  & Mufcu- 
lorum abdofcinis,  quo  colore  & pars  cutis  interior  tin- 
gitur. 

PunosrUM  fingulas  Abdominis  partes  obvelans 
altius  auTccndit  ufque  ad  regionem  pedum  anteriorum  & 

{(ulmones  infra  fe  comprehendit,  ut  Diaphragma  faccu- 
os  ai  reos  in  pifeibus.  In  pericardium  abit , & Cor  a pul- 
monibus abdominifque  vifcer  ibus , ceu  Diaphragma , ie- 
parat. 

Stomachus  & Intestina  integris  fcarabxis 
plena  aliifque  infedis  qua;  in  alimentum  cedunt.  Pra:ter 
illa  nihil  unquam  inlnteltinis  reperi,  voldi  dubius  an 
rebus  aliis  rana’  velitantur. 

OE  sophagus  juxta  fauces  valdi  amplus  & didudus 
palatum  fuperiusinveflit,  & in  totam  maxilla:  inferioris 
circumferentiam  iiferitur. 

Huic  nonabfimilcm  nuper  in  Salamandra  deprehendi. 
Lien  parvus  rubicundus  figura:  ovalis  non  exadi 
in  latere  fini  Aro  quin  ad  dextrum  tantillum  vergat. 

Sturnum  utraque  extremitate  obtufum  & rotun- 
dum qualis  eA  inglire  figura  cartilaginis  enfiformis. 

Htm  ex  rubro  flavefcens  , parti  pulmonum  & 
Ventriculi  incumbit.  Tribus  Lobu  majoribus  unoque 
parvulo  diAinguitur  , quorum  alter  a reliquis  plani  liber 
eA. 

Viva  Cava  antequam  hepar  intrat,  in  duos in- 
fignes  rami  dividitur,  quorum  alter  aA  unicum  lobum 
omnino  a reliquis  liberum  > alter  ad  binos  alios  cum  illo 
parvulo  rranfit. 

Folliculus  bilis  ex  viridiufculo  lividus. 

Ductus  B 1 l a r i u s & Hepaticus  extra he- 

Inr  Aatim  junguntur , & unicum  conAituuntcanalem  bi- 
arium , qui  per  pancreas  ad  IntcAinum  pergit. 

Pulmones  utrinque Cordi  adharrentes  adlibitum 
animalis  tenfi  manent , nec  ut  in  exteris  animalibus  Aa- 
tim flaccefcunt.  Tota  eorum  Jubilantia  cx  leviflimis  [ 
membraris  aggregna , qua'  cxtenfx  & finuatx  pene  in- 
finitaj  veliculas  orbiculares  efformant  velut  in  apum  ta- 
ris alveolos  ab  extensa  cera,  quod  primus  obfervavit  fa 
gacitlimus  Malpigbiuo , inquefua  de  pulmonum  fabrica 
EpiAola  erudite  exaggerat. 

Unicus  (altem  Cordis  fentrieuhu , velut  in  teflu- 
dine  aliifque  amphibiis,  cujus  vas  iigiediens  Arteria,  in 


cujus  exitu  Valvula  elegantis  Anidurg:  confpidtur , quse 
membrana  qnadam  folidiore  quafi  cartilaginem  refert 
veramque  figuram  Epiglottidis,  qua:  fanguini  dat  exi- 
tum , regredam  denegat. 

R * s 1 s Pifcium  Renibus  andlogi. 

Sacculi  multiplices  oblongi , oteofa  fubfiantia  referti , 
renibus  utrinque  adiment  & velut  trunco  vena  porta: 
propi  jecur  adnaci,  qui  procul  dubio  adibit  renatu  & 
ementi  vicem  fupplent.  Obfervavit  Malpighmt  in  RanA 
dum  languidi  ad  Cor  redit  fanguis  in  trunco  vena’  por- 
ta: cui  appenduntur  expoliris  oleofx  Ari*  videri  olei 
guttas conipicuas , comprellis  prxeipui Uriis,  ui* una 
cum  fanguine  in  cavum  hepatis  rapiuntur,-  in  (Knnati) 
in  quibus  vafa  mefenterii  tere  funt  diaphanahoc  idem  de- 
prehendit. Quam  follicita  fuerit  natura  circa  colledio- 
nem  Pinguedinis  , pro  qua  confpicua  eftormavit 
receptacula,  facili  hinc  liquet , ut  pinguedinem  fortuito 
fieri  vero  non  fit  confentaneum , licet  vafa  propria  pin- 
guedinem excludentia  & reforbentia  ab  Anatomicis  non 
nntobfcrvara,  nec  an  materia  illa  immediati  per  porbs 
tunicarum  Vafa  componentium  ultro  citroque  meet  pro 
nutrimenti  exceflii  vetdefedu , vel  alia  via  afferatur , ad- 
huc conflet , fbrfan  Ranis  pinguedo  hxc  in  oblongis  fae- 
culis contenta  in  nutritionem  corporis  inedia  faceffrf» 
dum  velut  narcofi  opprefla  tempore  brumali  3b(que  ci- 
bo in  latebris  degunt, donec  exhaufla  pinguedine  fanguis 
acrior  redditus  vigiliasexcitat,  ut  videmus  befliolasnis 
vero  tempore  prorumpere , hyemifque  frigore  ad  manes 
fuos  redire. 

T ims  prope  Renes  locati  adipofis  Ari  is  intimi 
conceduntur,  ut  aliqua  adipis  portio  inter  corporis  glau- 
dulofr  interflitia  locari  evidens  videatur. 

I11  Maribus  nullum  Penis  vefligium  reperi. 

Ovarium  infoemellis  duplex,  quod&inferpenti- 
bus,  lacertis,  falamandris,  deprehendi,  in  medio  fub- 
Aautixalbx  punda  funt  nigricantia  qux  foetum  raninum 


e punda  funt  nigricantia  qux  I 
conAituunt,  Ari*  adipofx , quas  fuperius  memoravi , co- 

fiiufrs ovarii  propaginibus  neduntur , ut  fubflantix  oleo- 
x-  portionem  ovorum  compagem  ingredi  appareat,  cum 
arte  chy  mica  ex  vitello  ovi  oleum  extrahatur. 

Tuba  Fallomaka  plurimos  gyros  flexuofo» 
inteAinorum  inAar,  effbrmat.  Aqua:  injeda  mirum  in 
modum  extenditur  atque  intumefeit,  haud  feeusac  gum- 
ini tragacanthum  liquori  immerfum  > vel  fungus  quem 
auriculam  judx  vocamus.  Tuba  hxc  fuperius  intra  re- 
gionemCordis,  hepatis,  pulmonum feabfcendit,  quo 
poflea  pergat  ignoro , cum  immifliis  per  tubulum  a£r  al- 
tius penetrare  nequiverit.  Inferius  ubi  infra  ovarium  ten- 
dit. inoAiumovale,  fatis  amplum  aperitur,  fibrasque 
mittit,  quas  Renibus  atque  ovario  annedit , reliqua  fui 
parte  ab  oAio  ovali  pollicis  tranfverfi  latitudine  in  Intc- 
Ainum redum  inferitur. 

OAium  hoc  ovale  a Snvammerdamtnie  in  exteris  alias 
oculatilUmo  non  videtur  obfervatum , dum  libro  de  Uteri 
muliebri/  fabrica  motum  ovi  ranini  ex  ovario  in  tubam 
& uterum  ex  obfctiro  obfcnriorem  reddi  ait,  curo  cor- 
nuum ureii  vel  tubarum  duorum  circiter  digitorum  lati- 
tudine ab  ovario  diflare  dicat,  & non  modo  valdbangu- 
ftum  fedetim  immobile,  nec  applicare  fefe  ad  ovarium 
ut  in  Avib  is&fexu  miliebii. 

Ab  utraque  S r 1 k a l 1 s M e n u l l * parte  fub- 
Aantiaquxuam  albicans  calcis  inAar  adkerefcit,quaro  va- 
Oo  a ’ fa 


<1  by  Caoos 


r 


55L 


292 


De  Rana. 


fa  plurima  perreptant,  fubflantia  ha?c  fali  volatili  eft  ana- 
loga, cum  ex  oDfervatione  SirammerJammu  afftifo  fp. 

_ _Tj_  _/r r ^ • r • - • 


acido  effervefcat.  Cui  ufui  cum  tot  varorum  plexibus 
inferviat  admodum  obfcurum  efl. 

In  Oculis  adcA  mrmhrant m3  itans  avibus&qui' 
bufdam  animalibus  peculiaris, cum  fui*  mufculis,  quorum 
alter  membranam  adducit , alter  abducit , analogi  illis 
qui  in  avibus  primum  detefti  & deferipti  a Struant  qui 
alterum  horum  pyriformem  vocat  cujus  tendo  membra- 
na; inferitur , alterum  verb  quadratum , cujus  una  extre- 
mitas comete  anneditar , altera  nulli  parti  annexa  cana- 
lem tendineum  format, per  quem  mufculi  pyriformis  ten- 
do tranii*.’  A periendx  membrana:  niditanti  fufficere  pu- 
tat Stena  vim  elaAiam  f refultatricem  membr anx  con 
currentem  cum  convexitate  tunicteeornear. 


Dum  matris  elongatio  circa  nervum  opticum  in  tu- 
nica fderotica  manifeila  eA.  Httmor  taurus  copiofiAimus. 


Fit  reus  (altem  mucilago  qusdam  calicem  efformans  iu 
quo  reconditur  cn  fla  limus. 

Pori»  Ranis  fanguinem  derogat  nifi  in  oculis,  idem- 
que  cx  aliis  refert  Nurenbergius  H >ji ■ nat.  t.  7.  csp. 
ira  falfo,  cum  vafa  fanguincaiAentaubiqueapparcant , 
& velut  in  pifeibus  ex  nigro  purpurafeant. 

* Duaselevatas  Veficulat  in  capite  pellucentes,  quibus 
mas  fi  femina  certi  diAinguitur  primus  obfervavit 
Sncammerdammiur  Si  in  bijt.  mftSorum  figura  exprctlit. 

Auditus  organa  talem  oflendunt  fabricam : in  Cra- 
nio utrinque  circulus  olfeos , vel  ad  minimum  cartilagi- 
neus efl,  cui  obtenditur  eadem  fubflantia  Curis,  qux  re- 
liquum corpus  inveflit,  iu  autem  circulum  ambit  fub- 
ilantia  lixc  Cutis  , membranam  tympano  analogam 
intus  latentem  inveflicns , ut  aperturam  & foraminulum 
quoddam  meatui  auditorio  ftmile  relinquat : Dixi  tympa- 
no ita  appellato  adhxrcre  auditur  ojjicul» . qux  duo  tan- 
tum videre  contuit,  ita.invicem  connexa,  ut  unicum 
conflituere  videantur , nHi  quod  fujpAantia  diverfa  ali- 
quam demonftret  differentiam.  Quippe  illud  quod  tym- 
panoadhxrere  vidi , convexo  & rotundo  quodam  capi- 
tulo cartilagineum  efl  , & adharret  fecundo  officulo , 
quod  offea;  efl  & fubflantia:  & folid itatis . atque  nonnihil 
incurvum  in  baii  feu  extremo  fno  plano  crura  profert  tri- 
' pticia , qux  an  omnia  cranio  annexa  fuerint  propter  exi- 
litatem non  dixero , duo  faltem  antica  qux  fibi  oppoGta 
fuirt , pari  magnitudine , illi  implantata  affirmo- 
. CumoM  non  attingo  cum  famem  ledoris  abun- 
de fatier  Ccmfobrini  Cafp.  Bartholini  Epillola  meis  la- 
cyniis  velut  illuflris  purpura  afliita. 

Dibiis  Ranarum  obfervatione  digni.  Maxilla 
fuperior  dentibus  feriefua  difpofitis  ornatur  fed  minutis. 
Etprxter  dentium  ordinem  confpicuum  binos  in  palato 
obfervo  dentes  majore»,  quorum  alter  in  dextra  alter  io 
finiAra palari  parte  fitus  tribus  aaiminatis  eminentiis  in- 
tro fpc&antibus  dentcfquc  annutantibus  affingit , qua- 
lem ope  microfcopii  vifum  depinxi. 

L 1 n o u a velut  in  pifeibus  parte  anteriore  firmiter 
adhxret , intimi  vero  fi  gutture  abibiuta  efl , quod  nota- 
. »it  etiam  Plinius  1. 1.  cap.  17. 

Mufculi  lingua  Sc  ojjis  hyoiiss  notatu  digni.  Primi 
extremitas  una  eA  in  cornu  oAis  hyoiJu  qua:  adfcendens 
cura  oppofiti  mufculi  latere  unitur,  indeque  linguae  im- 
plantarur. 

Secundus  extremitate  una  admodum  gracilis  quem- 


admodum & toto  dudu  inferitur  in  apicem  lingua:  in- 
ferius. 

Tertius  priori  latior  in  lingua:  apicem  ad  latera  utrir,- 
que  inferitur. 

A parte  interna  Aerr.ifupra  cartilaginem  oritur  muf- 
culur  qui  in  partem  anticam  oflkhyoidtsdefcendit,  cui 
dudu  toto  fibras  I argitur.  . 

ullius  fi  parte  inferiore  fcapulx  ubi  cum  humero  ar- 
ticulatur, tam  circa  extrema  quam  toto  dudu  gracilis  in 
Os  byoider  miplantatur  fub  mufculo  prxccdenre. 

Pedes  po/ferionr  parcim  prioribus  multo  funt  longio- 
res , ut  commodius  (altet , qualibus  lepores , cervos,  run- 
giferosi  locuAas,  aliaque  animalia  faltus  gratia  natuia 
inii  ruxjt;  pittim  digitos  membranis  connexos  habent, 
qualem  mcygno,  anfere,  arate,  aliisque  avibus  vide- 
mus hadenus  qux  aquis  innatant.  Hadenus  JACO- 

ba:us  tr.  d«  r anis. 

Spedant  huc  nonnulla.  Ciimvn  imprimis  fpe- 
flanriaqux  EpiAola  Jacohai  obfervationibus addita  pro- 
ponit CASP.  iSARTHOI.  filius  hjsvetbis- 

De  mufculonum  motu  qux  in  Ranis  onfervavi  fub- 
jungara,  ubi  accuratam  Cerebri  &nervofi  generis  miis 
deferiptionem  fi  frequenti  & accurata  indagine  acceptam 
abfolvero  quam  potero  breviAimis. 

In  Rana  aquatica  fpiualis  medullx  1 tum  verfus  caput, 
ubi  in  monticulos  varios  affingit  & tubercula  cerebrtm 
efformantia,  tum  in  toto  fuo  dudu , ubi  ad  omnes  ver- 
tebras in  nervos  elongatur  exteriora  phrenomena  hxc 
(unt , prout  hebeti  oculorum  acie  attii  gei  e , & rudimen- 
tis indagine  perferutari  licuit 

In  capite  ante  elongaram  medullam , tubercula , qu* 
cerebro  refpondebart,  hoc  ordine  fefe  obtulere  : (Qux 
omnia  in  annexarum  Figurarum  Taiula  III.  Figura 
III.  ruditer  expreffa  videntur)  Ex  tuberculorum  pari  A 
oriuntur  nervi  optici  qui  nos  eodem  ab  ortu  loco  cra- 
nium vel  potius  orbitam  oculi  perforant,  fed  anterius 
paulatira  feruntur . fle  ubi  per  ciiiaftnum  uniti  iterum  fe- 
parantur , ad  exitum  tandem  properant,  atque  oculis 
implantantor.  Huic  anneditur  aliud  minus  B inftar  te- 
rtium , qui  in  ovibus  Sc  vitulis  non  diAimili  modo  natibus  > 
ab  auriioribus  ita  didis,  adhxrent.  Ante  prima  dida  tu- 
bercula (qux  thalamos  nervorum  opticorum  veri  no- 
minavernn  , utpotc  illis  continuata,  qux  an  hic  cava  fint 
utinavibusfltnannullispifcibos  dubito,  videor  tamen 
hoc  haud  obfcuriobfervafle,  licet  mihi  vix  adhucfatis- 
faciam)  duo  alii  intumuere  monticuli  C fed  prioribus  ob- 
longiores , qui  ubi  in  anguAiut  collum  depreffi  funt, 
moxerumpenribusdilobus tuberculorum,  fed  minuto- 
rum, proaudionibus  deturbantur.  Hos  proceflibus  ma- 
millaribus analogos  dixerim , quia  per  os  quod  cribofo 
refpondct  erumpentes  vidi,  8c  inngnem oltidus appa- 
ratum promere , cui  inferius  poulatim  ionaorabor. 

Subftantia  proceflits  mamillaris  extra  os  cribrofum 
elongata  definit  ia  membranam  Dcolore  fi  prxdifta  par- 
te, unde. prodit , diftindam  , utpotc  nigram , inter- 
media cartilagine  in  utrumque  latus  Hivifam,  plenam  tc- 
miiifimi»  Ariis  qux  in  toto  ejus  dudu  apparent.  Inveflit 
autem  illa  membrana  undique  cavitatem  naribus refpon- 


dentem,  & utrinque  in  progrefTu  fenfim  latror , ad  ex- 
tremum naris  fertur , ubi  inita 


ar  hcmifphaaii  lati  termi- 
natur in  extremo  maxillx  fuger  loris  « cavitate,  qoafi 
concamerata  “ 


, effortuata,  oiliola  duo  relinquit,  unam 

exte- 


Diaitized  by  Gooqle 

0 7 O 


De  R * r a. 


exterius  confpJcuom  narium  fpiraculo  ntrinqoe  refpon- 
dct,  alterum  interius  in  palato  aperitur. 

Memoratorum  hadtenuj  tuberculorum  fubfiantiaqua; 
eadem  efle  debuit  cum  medulla  fpinali , in  qua  emer- 
gunt, non  ita  tamen  albicat , quin  potius  livida  & fub- 
tufca  iit.  Spinalis  medulla;  fubftantia,  infra  quartum  ven- 
triculum E,  ita  nominandum,  nerveam  pr«  fc  fert  na- 
turam , & veluti  chorda  ex  plurimis  aliis  minutis  chordis 
compagi  nata , fubalba  eft , & in  bmosdivifa  fafcinilns 
communi  involucro  recolligitur . quod  nigris  punfhrlis 
& venulis  refertum,  propagationem  durat  matris  credi- 
derim , nigras  autem  valorum  Produ&iones , pro  vafis 
fanguineiyiabeo , qua:  non  raro  in  his  animalibus  nigri- 
cant. Hoc  cum  pifeibus  commune  habet  ranarum  fpina- 
lis  medulla , quod  non  toto  fuo  du&u  attenuetur , fed 
eandem  in  progrefTu  fuo  fervateraffitiem,  quamvisde- 
beret  cum  tot  nervorum  produ&ionibus  fenfim  gracilef- 
cere. 

Prseter  didam  hadenusfubftantiam , aliam  reperio , 
fed  qux  mihi  ha&emis  regocium  taceflit  ut  veram  ejus 
naturam  explorarem.  Nimirum  aperta  rana  & omnibus 
vifceribus  vel  extrudo  vel  rerootfe  apparent  illicocor- 
pufcula  ceu  pundula  quaedam , ad  omnes  vertebras  in 
toto  dorfi  dufhi  ucrinque  fita , colore  matris  perlarnm. 
Hia  corpufcula  indicio  S-MirnnerJimmii , quod  ex  pro- 
pria tua  relatione  habeo , dt  cujus  fine  dubio  in  polito 
concinni  &curiofi  operis  contextu  memimfii,  cum  aci- 
do effervefturrt,  ceu  alcaliaqua:dam.Egodiu  anxius  fui 
ut  quid  rei  edet  indagarem.  Tandemcum  in  perferutan- 
do cerebro  & medulla  fpmali  totus  eflem,  eccequidde 
his  animadverti.  Videbam  lianc  fubflantiam  nervis  & 
mctlullx  fpinali  continuari,  fed  non  irt  toto  du&u  con- 
fpici  nifi  ubi  exeunt  nervi.  Circumaffunditur  autem  illis , 
veluti  in  ganglio  unitis,  htec  mollis  Sc  iere  fluida  fub- 
ftantia, intertextis  intus  plurimis  venalis  rubello  colore. 
At  in  lumborum  regione  ubi  exeunt  nervi  ad  pedes  po- 
fleriores  non  lolum  ad  eorum  exitum  reperi  nane  lub- 
ftantitm , fed  etiam  lati  intra  vertebras m medio  jun&a 
reliquum  medullre  obtegit,  non  fccus  ac  liquor  ille  glu- 
tinoius,  qui  in  cavitate  rhomboidali,  ita  a Stenme  ap. 
peltata , in  avibus  circa  lumbos  reperitur  , fed  diverfi  co- 
loris, utpote  qui  in  avibus  livet.  Fluidam  hanc  fere  vel 
mucaginofamdixifubftantjam,  quare  etiam  elongatio- 
ne dura:  matris  invellitur,  perquam  tranfparens  h.xc  al- 
bida fubftantia,  blandientem  illum  St  argenteum  pro- 
dit colorem.  ErfiHBrfa  extrahi  poteft  cum  inveftiente 
dura  matre , obfer vav  l m microfcopio  exado , figuram 
•valem F habere,  cujus  una  extremicas urdefcendcntes 
nervorum  propagines  recipit,  ita  alterXfrn  erumpentes 
eorundem  produd  iones  elongatur. 

Ad  orantum  nervorum  egreffumbanc  ovalem  depre- 
hendi figuram  dico,  fed  in  cranii  bafi  cavitatem  G aurium 
cavitati  refpondenrempauto  aliter  implmobfervo,  non 
fecusacin  cranio  Canis  Carcharia:  Stnunmi  retro  ocu- 
los obfervavit  anfraduofam  cavitatem , quae  vafculum 
continebat  materia  grifea  plenum,  & anne  haec  cavitas 
aurium  vice  fungatur  dubitat  ipfis  ,•  Ego  de  nofira  non 
dubito . quia  inter  illam  & officufa  auditus  commercium 
haudobfcumm  deprehendi.  DtxiTwgulhs  hafce  ovales 
figuras  pradida  materia  conflantes  in  fuprema  fui  parte 
nervos  recipere , quos  ab  Inferiori  & oppofita  paneite- 
nmi  promunt.  Nimirum  ab  utroque  fpiree  latae  nervi 


3 93 

orioutur  duplices,  qui  fibi  invicem  in  pdftica  & antica 
parte  latais  utriufqae  oppofiti , non  eodem  loco  quo  i 
fpinali  medulla  feparantur  vertebrasegrediuntur,  (ex- 
ceptis iisqmld  pedes  anteriores  pergunt)  fed  longe  fo- 
pra  cgrcffionem  luam  oriuntur.  Quod  etiam  in  aliis  ari- 
malibuscertumdeprchenditur , fecus ac  i multis  Anato- 
micis hi  nervi  cum  lua  medulla  fpinali  depinguntur.  Ita. 
originefua  duplices  ad  locum  egreflus  tendunt , ubi  fub- 
flanta  dida  vel circumaifunduntur tantum,  vel  in  ean' 
deni  piari  abeunt,  ex  qua  iterum  exeuntes,  initiouni- 
cumcur.ftititimt , poflea  in  duos  dividuntur  ramos,  qui 
tam  ad  paites  internas  quam  externas  diffunduntur.  Illi 
autem  qui  ad  pedes  anteriores  propagantur,  uti  pecu- 
liariter intra  vertebras  i medio  partis  anterioris  fpma- 
lis  medulla:  emergunt , ita  extra  vertebras  unico  trunco 
H elongari  in  pede*  diflribuuntur.  Atinferius  extremum 
fpinatconfticuum  terna: propagines  nervorum,  qua-po- 
ltea  ad  ingreffum  femoris  uniuntur,  & deinde  in  mulcu- 
los  pedum  polieriorum  taceflunt.  De  utroque  hoc  fir.- 
gulare  mihi  oblervatum  refero , quod  quoties  hos  ner- 
vos acie  vel  cultri  vel  forficis  irritabam,  toties  motum 
mufculorum  inpedibus,  quibus  nervi  irritati  profpicie- 
bant,  manifeftum  deprehendi  mirando  fpedaculo.  Imo 
etiam  horam  unam  alteramve  , poftquam  refecuerain 
caput  atque  cor,  hunc  motum  iterare  ad  libitum  pote- 
ram, Unde  nefeio  quo  pado  experimentum  Nobilifl'. 
BayUn  fibi  conflare  pollit , qui  Uefionem  cerebri  ranam 
ferre  non  pofle  pronunciat , cum  tamen  capite  & corde 
abfciflis  nihil  vel  parum  de  motibus  fuis  naturalibus  per 
aliquod  tempus  remittat.  Sed  quid  ex  his  colligo  mox 
viaebis,  cum  jam  circa  deferiptam  fabricam  cerebrrfie 
nervofi  generis , cogitata  mea  Tibi  proponere  decreve- 
verim,  ur  tuo  vel  adjuta  calculo  probentur , velpoliex 
mentis  tu*  exad iori  judicio  corrigantur. 

Ex  modo confidnata  fabrica  primum  mihi  idem  oc- 
curritdubhim,  quod  de  cane  carcharia  proponit  Stem  , 
nimirum  quomoao  omnes  corporis  partes  , in  iifque  mo- 
tus tam  minuta  cerebri  portione  animari  poflir  t Nifi 
dicendum  edet  animales  omnes  opaationes  non  i «cre- 
bro dependere  quia  nervorum  omnium  altaa  extremi- 
tas ab  iplb  deduci  non  poteft,  ex  argumento  Stmonii , 
qui  in  pifeibus  plutea  c fpmali  medulla  exire  vidit  nervos , 
quam  quid  cerebro  per  tranfvafam  fedionem  fpinslis 
medullae  , immediate  fub  quarto  ventriculo  refedae, 
tranfire  poflent.  Idem  etiam  in  T eftudine  terreflti  ingen- 
tis magnitudinis  apud  amicum  Clariifimum  Jefephm  Au 
Vcrttty , Regium  Parifienfium  Anatomicum  induftrium , 
nuper  vidi , ubi  tot  muTculis  vafliflimis  atque  membro- 
rum tantae  compagi  minutiffimam  cerebri  molem  non 
exmquorefjjondere  meriti)  mirati  fumus;  ipfa  cerebri 
fabrica  ab  illa  modb  in  Ranis  deferipta , parum  aut  ni- 
hil diverfa  fuit,  tantum  in  magnitudine  differentia  erat, 
non  tamen  ad  proportionem  utriufque  animalis  fatis  no- 
tabilis- Unde  cerebrum  appendicem  effc  fpinalis  medul- 
lae , quod  jam  feculorum  vitio  ab  hominum  memoria 
exciderat , in  locem  primus  revocavit  & firmavit  furem 
meus , edam  tefle  Mtl/n^lne,  Et  fane  cum  re fc&o ce- 
rebro motum  & fenfum  non  remittae  viderim , non  pa- 
rum hanc  fcntentiam  confirmari  arbitror.  Major  mihi 
reftitar  difficultas , quidnam  loco  daplicis  cerebri  fub- 
ftanti*  . quae  in  plerifque  animalibus  diftinguirur , hic 
aflignare  aebeam.  Non  alti  repetam  ex  reetndarum 
Oo  r pb- 


# 

294  D E R A K A. 

obfervationibus  cerebri  glandulas  corticales  , nec  me-  da  relinquo,  qui  majori  ingenii  acumine  in  hanc  (ceru» 
dullaris  fubflanti®  vel  tubulos  vel  fibrillas  ex  Anatomi-  prodituri  funt.  Nec  dubito  quin  a Tuo,  Confobrinp 
eorum  aut  libris  provocabo  aut  fcrimis  protraham , cui  chariifime,  folido,  Sc  exafto  judicio  aliquam  lucem  ha- 
fufficict  duplici  huic  fubflanti®  analogam  In  Ranis  in-  bituri  (imus , fi  rem  hanc  juiia  lance , ut  omnia  foles , cru- 
veftigafle.  Primus  creditur  Ptccolommcur  cerebri  iub-  tinaredjgnatus  fueris- 

damam  in  crneritiam  & medullarem  divififle.  Quod  ad  Promifimus  nos  olfadus  apparatum , qui  per  membra- 
. hanc  attinet , in  ranis  nodum  in  fcirpo  non  quarram  cui  nam  illam  ftriatam  in  ranis  perficitur , paululum  explica- 
medulla  occurrit  plurimis  compa&a  fibrillis , cum  tuber-  turos.  Incomparabilis  Stato  in  pilee  ex  canum  genere 
culorum  paribus  quibus  in  cranio  eminet  & nervorum  pbfervavit  nanbus  analogam  cavitatem , nempe  Hemif- 
produSionibus , quibus  extra  cranium  & vertebras  Cum  plucrium  membranorum  . plenum  tenuillimis  lamellis  iti- 
omnibus  partibus  communionem  habet.  Subtlantiam  ve-  dem  membranofis , pafalelis  inter  fe , & ad  axin  in  medio 
terum  crneritiam  corticem  cerebri  vocat  Lyncei  feculi  perpendicularibus,  quod  idem  in  pifce  Barhato  eleganti 
Anatomicus oculatiffimus  M.  Malptfkiur,  & minima-  fpeciaculo  memini  me  non  ita  pridem  vjdifle.  Hinc  pu- 
rum glandularum  congeriem  credit,  qu®  in  cerebri  gy-  tat  Steno  per  has  membranas  idem  effici  quo3  inhorni- 
ris & protradis veluti inteftinulis , adqu®  oriuntur  alb®  ne  aliifque  animalibus  nurnerofre  odium  fpongioforun» 
nervorum  radices,  ita  ad  invicem  adaptantur,  utexte-  hmell®  prxdant  membranis  involuti , m facilius  per 
rior  cerebri  fuperficies  harum  congerie  efformetur.  Qnid  ambiens  fluidum  diffufa  corpufcula  fenfnm  iftius  partis 
de  his  in  ranis  noftris  dicendum,  difpiriemus.  InBom-  afficerent,  dum  lamellarum  numero  id  effici  credit,  ut 
byce  deprehendit  laudatus  Melpt/rbiur  infpinali  medul-  in  exiguo  (patio  magna  fuperficiei  fit  extenfio , adeoque 
Ia  interponi  identidem  ovales  quafi  nodulos . qui,  quia  receptum  ambiens  fluidum , variequ*  inter  lamellas  di- 
cerebri  molem  in  capite  ab  his  difparatam  deprehende-  vifum  magnam  corporis  fupcrficiem  contingeret,  8ceJ> 
re  nequiverit  (reclamante  tamen  Sveammerdamnno  qui  plui  a ambientis  corpufcula  in  eam  partem  agere  pollent, 
contarium  aflerit)  dubitat arinefint cerebri difperfa; por-  lngeniofam conje&uram  ipfum  natura:,  ne  in  minimis 
tiones conglomerat®,  fcilicet corticis, ut  ait, glandul®,  quidem  deficientis,  artificium  confirmat , quippe  cum 
a quibus  nervorum  fibr®  enafeantur  ; cum  perf*&orum  obfervare  fit  oflahxc  narium  fnongiofa  efmumerofiora 
etiam  fpin®  interiora  occupare  corticem  demoiidret.In-  membranis  qu®que  fuls  involuta  frequentiores  facere 
geniofam  hanc  fuppofitioneni  aptillimi  etiam  ovalibus  gyros,  & fpatiola  intermedia  efformando,  tranfitum  flui- 
no(lrisglobuli5  applicari  poiTe  judico,  cum  prxter  fu-  do  dare  copiofiorem , quoperfefriusin  odotatu  & faga- 
periusexpofita  tubercula , fubftantia  a fpina  vixdiverfa , cius  animal  experimur.  Id  quod  facile  demonftrant  ca- 
aliud  cortici  affimilare  non  polTim.  Ovales  enim  fub-  nes,  qui  in  horum oilium  tam  numeio , quam  circumvo- 
ftanti® , quas  ante  difcripfimus  .apti  omnium  nervorum  lutione  reliqua  animalia  excellor,  t,& inter  hos  etiam  vc- 
egrefiui refpondent ; fcd hoc difiuadet, quod, ablatam-  natici  leliquos  tanes  fuperant  quamvis  majores , itaut 
vefiiente  membrana  nonnihil  fiuid®  fint  & mucagino-  numerus  oilium  fpengioforum  ex  hoc  dignofei  pol  fit , 
fie.  Quod  idem  etiam  milii  refragatur , quo  minus  opi-  quod  membrana  > qua:  illorum  anfra&usubique  invertit, 
nionem,  quam  alias  couccpcram , probabiliter  aflruam.  in  immenfam  extenlionem  enodari  poillt.  Modumcon- 
Nimirum  & in  homine  8c  brutis  in  nervorum  infignium  cipiendi  quomodo  fingul®  ha:  lamella; eadem  membrana 
circa  collum  & lumbos  ogreflii  notabiles  funt  globuli  d invediuntur  > qua  narium  interna  fuperficies , nullum  ap- 
filamencorum  concurfu  efformati , & , docente  Bauhino , tiorem  novi ; quam  fi  quis  fibi  meme  fingat  pannum  ali- 
licet  nervi  ex  funiculis  d medullari  fubilantia  exortis  fi-  quod  lingulis  ficus  indic®  foliis  undique  anfli  circumda- 
ant,  ad  vertebrarum  tamen  foramina  junguntur  nodum  tum  ad  terram  nfque  continuari , & inde  iterum  furfum 
efficientes.  De  iis  Wtllis  r.  i j.  Plexus  in  nervis  qua f nodi  reflexum  unico  communi  involucro  omnia  fimul  folia  in- 
itt  canna  aut  arborts  caudice  conjhtutt  funt , quoties  ra-  veftire.  Quomodo  autem  ofla  ha;c  fpongiofa  membranis 
mus  e trunce  prodit  aut  aliunde  tllapfuttn  eundem  recipi-  circumdata  fpatiola  ioter  fe  advenieitijfluido  relinquant , 
tur ; cumque  cedent  fupe  loco  furcult  quidam  abfcedunt , menti  facillime  imprimi  poteft,  adhibita  fimilitudine, 
aliique  advemunt , plexus  ibi  major  evadit.  Inparisvagi  quam  ex  pulmonibus  defumo  hoc  modo  pra-paratis ; In- 
trunco  hujufmodi  plexum ganpltoformcm  idem  ponit  IVtl-  jiciatur  aqua  tepida  fiiflicientt  quantitate  per  arteriam  in 
lis,  ubi  ramus  intercoftalis  ei  inofculatur,  quia  ibi  in  tu-  pulmones  quoicunque,  in  aqua  tepida  itidem  detinen- 
morem  quendam , corpori  callofo , feu  ganglio  iimilem  dos,  donec  exhaurio  omni  fanguinc  in  pulmonibus  his, 
attolli  videtur.  Talis  nodus  in  nervis,  cum  oblongus  fit,  quanis  nive  ctndidioribus , ron  foluincellulxclegantiF- 
aptillimo  vocabulo  d Fallopie  dicitur  corpus  olivare.  At-  limas , qu®  Malpighio  debentur . illudi  i fpe&aculo  ap- 
quehocidem  corpufculis  nodris  ad  nervorum  exitum,  parcant,  fed  etiam  fpatiola  intermedia  inter  quofubet 
indai  ganglii , fitis , competeret , nifi  fubdantia  illa  non-  non  folum  lobulos , fed  & cellulas  membranaceas ; quod 
nihil  fluida , quas  intus  latet , reclamaret.  Noflram  ta-  dilucidius  erif , fi  prater  aquam  contentam  infuper  per 
men  de  his  fuppofitionem  & comedurain  tai.tuin,  non-  tracheam  flatum  immiferis,  ut  omnia  turgida  fint , &ad 
\ nihilconfirmat  Malpigbtur  , qui  de  cerebro  , fatetur  fe  cellulas  atque  lobulos  fingulos  aqua  cum  flatu  in  fpatio- 

nodum  illum  innervis  veluti  oblongum  & ovale  corpus  lis  intermediis  appellat,  non  fecus  ac  fingi  pollit  fluidum 
elandulof®  natur.®  nerveis  fibris  immixtum  i.epms  ob-  externum  illud , quodcunque,  fit  de  quo  fupra , corpuC- 
fervafle.  Forfan  etiam  dubitari  pollet,  anne  h®c  mare-  cula  membranas  vel  nervos  vellicare  apta , deferens , ad 
riamollisatquefluidain  nervosabfumatur , advolunta-  membranam  oilium  fpongiofbrum  attingere  & ibi  vires 
tisinmotu  mufculorum  inflin&um , vel  alium  aliquem  fuas  exferere.  Dixi  in  canibus  venaticis  i.umerolioreseC- 
ufum , quippe  qu®  ad  omnium  & lirgulorum  nervorum  fe  lamellarum  fpongiofamm  plcxus&  membranarum  in- 
c fpiiwli  medulla  exitum  fica  eft.  Scdlixcaliisdijudicaiv-  veflicnoum  circumvolutiones,  quam  uiquamalrbi.  Sane 

non 


* 


•* 


D e R 

non  tantus  hujus  organi  in  bobus  vadllTimn  ed  appara- 
tus  > in  quibus  duobus  vel  tribus  interfeflionibusfpongio- 
lorum  oiTium  fubdantia  abfolvitur  , ,au*  non  folura  in  ca- 
nibus fcd  etiam  nonnullis  aliis  animalibus  lamellas  innu- 
meras promit , in  quas  offa  divaricantur  & cum  iis  mem- 
brate involventes  , quemadmodum  in  Dama  memini 
atque  etiam  Rangifero. 

Sed  de  his'  fatis.  CASP.  BARTHOL.  Epfi.  ad 

Jaceinum. 

Lucis  haud  minimum  prxgredis  imo  toti  arti  Anato- 
miGEadfcrent  ca  qua;  cap.  i.  de  generatione  Ranarum 
proponit  JACOBdEUS  his  verbis;  Pliniunrin  mul- 
tis falli , & generationis  ordinem  invertere  docuit  me 
fequens  experimentum  . cum  fperma  ranarum  4 lacu 
deiumtum  vitro  excipeiem  radiifque  folaribus  expone- 
rem , ut  vera  carum  genefis  mihi  innotefccret-  Sequen- 
tes ergo  obfervationes , qui-  in  mufeo  meo  fenfim  e- 
merferunt , totamque  mutationum  feriem  defcripfi , fi- 
gurifquc  adumbravi,  ut  emendentur  ea  in  quibus  vete- 
res titabarunt. 

Ficti  a a I.  In  medio  ovi  globus  eftrotnndus  ac  ni- 
gricans vclut  femen  cataputise  minoris,  qui eftipfe fe- 
tus raninus:  liquor  venS  albicans  A;  circumfufus  ipfius 
ed  alimentum  , quod  ipfum  fenlim  dilatatum  ita  attenua- 
tur, ut  ranunculus  demum  facile  exi.  e queat.  . 

I I.  Sinus  , feu  trflura  medio  globi  nigricantis  im- 
jnefTa. 

III.  Pars  anterior  globi  obtufa  poderior  anita  ex  lo- 
co fuo  aliquantulum  recedit , ubi  cavitas  apparet.  Obfer- 
varunt  Anatomici  tn  ovario  mulierum , qua;  pepererunt , 
tales  cavitates  & veftigia,  in  quibus  ova  vel  delituerint 
vel  tranfierint. 

IV.  Ranula,  cauda  remigante,  in  aquis  natat.  Ap- 

paret quafi  vermiculus  craflb  obtuioque  capite  , quali 
forma  Plinio  atiilquc  gyrinus  vocatur , a gyro  & rotun- 
ditate, aliis  ranula,  'feu  quibufdam moluris, 

'ob  caudam  agitabilem.  ^ 

V.  Excreicentise,  feu  rami  minuti  juxta  caput 
tuberantes , qui  fenfim  evanuerunt. 

V I.  Oculi  apparent,  auxilio  microfcopii  fatis  mflgnes. 
Harvrfiu  in  oviparis , dum  generantur , oculosquaroin 
viviparis  mult6  majores  ait,  & confpe&iores.  Et  infe- 
piofa , maximos  ab  initio  oculos  apparere  aderit  u Irijto - 
tolet  hb.  5.  hid.  c.  io. 

V I L Rotundum  oris  veftigium.  Ab  illo  tempore,  in- 
jcftum  gramen  & lenticulam  paluftrcm  orc  quidem  vi- 
debanturjttingere , an  comederint , ignoro.  Docuit  me 
anatome  ranaium  , pneter  fcarabaeos  aliaquc  infe&a , 
vix  quicquam  bediolas  has  vorare. 

VIII  Appendicula intedino  timilis , qua;  in  afluam 
dclapfa  gyrinis  ceflit  in  alimentum.  Rem  accuratius  exa- 
minans excrementa  elle  deprehendi. 

I X.  Macula;  per  cutim  hinc  inde  fparfe  , drfeqoe 
elegantes  in  cauda. 

X.  Pedes  polleriores  apparentes;  duorum  digiti  ad- 
huc tenui  cute  circumdati : pedes  vero  anteriores  intra 
cutem  adhuc  latitantes  dideaio  mondravit. 

X I.  Pedes  anteriores  emergentes  Quo  tempore , ra- 
nula cauda  oblonga  quatuorque  pedibus  infignis,  figura 
lacertam  mentiebatur. 

XII.  Cauda  feniim  angullior  fafta,  totumque  cor- 
pus i membrana:  fua:  involucro  liberatum,  fallitur  Ph- 


M A.  .295 

. qui  in  prxdi^a  fua  defciiptione , caudam  gyrino- 
rum in  pedes  fe  findere  ait,  cum  pedibus  poderioribus 
enatis,. ^cauda  adhuc  fuperfit , manifirdd  a cateris  mem- 
bris diftii  fla,  Plinium  feqmintur  Renidetiut,  Ctrda- 
nut , l^irkerut , padimque  alii. 

XI  II.  Rana  perfe&a  , cauda  depoliti!  membriJque 
omnibus  exertis. 

Ranarum  h.vc  generatio  fecundum  principia  hinni , 
per  epigeuefin  erit , non  metamorphoiin , per  quam  ver- 
mis ex  ovo  nafdtur , Srexerucaad  perfeflam  magnitu- 
dinem au&a,  velaurelia,  papilio  oritur.  Omnes  paites 
fiinul  |>er  metaroor|)hofui  oriti  vult,  & didingui,  per- 
feftumaue  animal  cnafci.  Per  Epigcnefin  vero  feu  par- 
tium auditionem  animalia  fanguiiea  perfe&iora,  pod- 
quam  nata  funt , adolefcere  & ari  pertingere.  Ver- 
ba  Hinni  funt  Exerc.  qj.  dq  generarione  animalium: 
Per  melamorphofm  quoji  figido  imprrjjir  vel  prolapjmitr 
eeuc.  fimnito  , finguntur  , motent Jcihcct  toti  trlnjflnni- 
to ■ t^nimil  aulem  quod  per  Eptgtnrfin  procreitur , n:o~ 
teriim  fimul  ittnbit , porlt,  concoquit  iS  eodem  utitur  , 
formotur  funul  tS  lugetur.  In  iCit  piiflieo  vii  r undem  fi- 
miltrem materiam fecot , fcBtuique  dijponit  & in  membro 
redigit , ftcitque  ex fiunt  in  motent  dijjimilorem , fi  ve 
exJui/eBo  moterio  Jtinilari  organi  dijjimilaria,  In  Ite 
vero, dum  portet  o/ioe  ahterque  dijfiofitat  ordine  procreat , 
oliotp  quoque  atqnc  aliter  dijpofitam  materiam  requirit  ac 
facit,  iit  nempe  vel  illie  partiiui.  Verba  Ii.tc  Har mei  nu- 
mero magis  quam  veritate  condare  aderit  curiofillimus 
S-wimmcrdammiut , in  hid.  infettorum , qui  genefim  ra* 
narum  per  roetaniorphofin  fieri  nervofe  demonftrat, 
planeque  ut  in  familia  infe&orum  , contingere,  .planta- 
rum exemplo  rem  eandem  illudrans  femen  fuiim  ha- 
bentium, unde  pullulant , ubi  germen  fbliaque  tenerri- 
ma in  fe  convoluta  delitefcunt , podeaque  explicantur  ; 
ut  tanto  natura:  ferutatore  digna  fimilitudine  elegantius 
nil  fingi  queat. 


N 


P U L 


In 

M 


ONE. 


DE  Pulmone  ranino  ita  differit  MALPlGHIUS 
Et1  fi- 1,  ari  ^filphnfium  Boredium . 

Ea  cil  inveniendis  in  rebus  phyfieij  obfem  itas , ac  dif- 
ficultas, ut  aliquid  penitus  rteterminaie  integrum  non 
omnino  fenftbus  nodrisedevidearur,  & licet  improbo 
pervicaces  in  labore , fuis  in  feti  bus , vcluti  in  exarato 
per  myderia volumine,  naturam  parentem  rorfemple- 
mur , obfeura  magis  in  edoflis  animantium  vifccribus  re- 
cludere tentemus , nodris  demum  conatibus  r.on  r ifi  per 
immenfaobfervationum  t.edia  veritatem  condare  colli- 
gimus , dum  modo  infe&orum , modo  perfe&orum  ani- 
mantium fe&ione  veluti  per  gradus  |pcem  mutuamur  , 
folet  n.  quibufdam  licet  vilioribus,  magnis,  & omni- 
bus numeris  abfolutis  natura  prxludere , & inimperfe- 
&is  rudimenta  perfedorum  animantium  ponere , ut  pro- 
pius ca.meq  Vir  praiclarifliine , rem  tangam,  duo  erant, 
quae  in  mea  de  Pulmonum  obfervationibusEpidola,  ut 
dubia , indaganda  «xaidion  dudio  reliqui , Primum  erat , 
quodnam  fit  rete  illud  deferiptum , quo  fingufe  vefica: , 
Br  fimis  quodammodo  vinciuntur  it)  pulmonibus , alte- 
rum erat  an  pulmonum  fubdantiam,  & finus;  Proble- 
mata , 


2 96 


De  Rana. 


mata,  quae  Colat»,  majoribus  Gbl«*Um  agent,  & ob 
oculos  natura  operationes  dartos  funt  pofitu  ra , pro  qu  i - 
bu  j enodandis  feri  totum  ranarum  genus  perdidi , quod 
non  contigit  iiyffcra  illa  Homeri  Datrachomyomaclua. 

In  ranarum,  n.  anatorae , quam  favente  Excetlentiilimo , 1 
D Carolo  Fracaflato  Collega  meo  inftsnieram , ut  cer- 
tior fierem  circa  membraneam  pulmonum  fubftantiam  , 
talia  mihi  videre  contigit , ut  non  immerito  illud  Home- 
ri ufurpare  poflim  ad  rem  prafentem  melius ; A iugnum 

certum  oput  oculi  tviia.  . 

Nam  in  lac  propter  ftruftur*  fimplicitatem.  vafonim 
que  & fer? totius  diaphaneitatem , qua:  oculos  in  peni- 
tiora admittit  evidentius  res  ita  demonftantur,  ut  exte- 
ris Oblcurioribus  lucem  fii.t  tandem  allatura. 

In  rana  igitur,  feiflo  per  longum  abdomine,  erum- 
punt pulmones  utrimque  cordi  adhatrentes,  qui  non  ut 
in  catte  ris  animantibus  illico  flacce  (eunt , fed  tenli  ad  aij- 
malis  libitum  perdurant,  hi  nil  aliud  funt , quam  mem- 
branea quxdam  vefica , queprimh  intuitu  minimis  corv- 
fpergi  videtur  maculis  ex  ordine  difbofitis  indar  corii  pi- 
leis fquatinz , vulgo  di&i  Sugrmo , figura  & extimis  pro- 
tuberantes atmulatur conum  pineum:  colligatur  autem 
interius , & exterius  textura  quxdam  vaforum  diverfi- 
modi  propagatorum , qua:  ex  pdlfu , contrario  motu , & 
infertionc  vena:,  & artenat  pulmonares  funt , in  ejus  con- 
cava , & interiori  parte  tota  fere  fiacefcit  in  inane  fpatium 
aeri  recipiendo  dicatum , non  undequaque  carnei!  levis 
efl , fed  intercipitur  occurrentibus  alveolis , qui  ex  ela- 
tis in  pufillam  altitudinem  membraoofis  parietibus  con- 
* flantur,  non  funt  ver6  omnes  ejufdem  figura,  fed  dum 
parietes  in  longum,  & latum  ducuntur,  Scneffuntur, 
fcriin  hexagoaos  fmus  efformantur:  ad  angulos  linuum, 
dum  flexa  aiiquantifper  extenditur  membrana , infundi- 
bulum veluti  conflituitur , & ita  minorum  canarum  pul- 
mones effinguntur : in  grandioribus  autem  in  majorem 
altitudinem  elevantur  parietes  , & i medio  contenta: 
areat  tres  ut  plurimum  ienlitn  augefeendo  excurrunt , fi- 
biqueotcurunt  parietes  in  minoribus  ranis  feri  mobfer- 
vabiles,  hi  cum  fibi  invicem,  & majoribus  nefiamtur  in 
tres  alios  finus , ut  plurimum  finum  majotem  partiuntur. 
Sinuum  area , feu  fundus  vafa  fuperius  teff*  admittit , & 
quoad  arteriam  ipfa  aliquando  non  confpicuo  definit  in 
medium  furculo,  fed  ulterius  fuo  majori  du&u  exporri- 

§itur , & aliquando  manifedi  unnm  vel  alterum  ramum 
epromit,  vena  autem  parietum  interna  faftigia  alabi- 
tur,  hifque  immifcerur , oc  demiflis  inferius  ramis  per  pa- 
rietem tandem  excurrit  in  aream. 

His  vifis meram  (fru&utam,  & compagem  attinenti- 
bus mirabiliora,  microfcopica  deteget  obfccvatio,  nam 
pulfante  adhuc  corde  fanguinis  contrarius  motus,  libet 
difficulturinvafisobfervatur , ita  ut  evidenter  detega- 
tur ("anguinis  circulatio , qua: fcelicius  etiam  inmefente- 
rio,  cartenfque  venis  majoribus  abdomine  contentis  de- 
prehenditur. Sanguis  itaque  hoc  impetu  per  arterias  in 
quafcunquecellulas  uno , vel  altero  ramo  confpicuo  per- 
tranfeur.te,  fenibidriinenteper  modum  effluvii  in  mi- 
nima depluit,  Sf  ita  multipliciter divifius  rubrum  colo- 
rem exuit , 8c  iinuofe  circumduffus , undique  fpargitur , 
donec  ad  parietes , angulos , & venajum  ramos  refurben- 
tesappellat. 

Non  ulterius  visoculi  in  vivente  animante  aperto  po- 
tuit extendi , hinc  credideram  fangutoeum  corpus  in 


fpattatn  inane erompere . hiante  vafe , & parietum  ftn>- 

ttura  recolligi , huic  anlam  prabebant  tortuofot,  deto 
diverfa  diffulus (anguinis  motus,  & ejus  ad  determina- 
tam partem  unio : fidem  tamen  meam  dubiam  fecit  ex- 
ficcatusAnx pulmo,  qui  forti  in  minimis  (ut  poAeado- 
prehenlum)  vifculu  (anguineam  rubedinem  lentave- 
rat, ubi  11.  peifeffiori  vitro  oculis  non  amplius  pun&» 
effbrmantia corium,  quod  dicitur Sugnuo ; fed  vafcula 
anulatim  immixta  ocurrebant;  & tanta  eft  horum  vaf- 
culonim divancatio , dum  hinc  inde k vena,  & arteria 
prodeunt,  ut  Don  amplios  vafis  ordo  fervetur,  fed  rete 
conflatumex  d noram  vaforum  produdiombus  appareat, 
lioc  letenon  folum  totam  aream  occupat , verum  ad  pa- 
rietes extenditur , & excurrenti  vafi  adnafeitur , pro  at 
copiolias  licet  difficilius  potui  intefbidinis  oblongo  pul- 
jponepariter  membraneo,  &diaphanoobfcrvafle , ninc 
patuit  ad  fenfum  fanguinem  per  tortnofa  vafa  divifuiu 
excurrere , nec  in  foatia  effundi , fed  per  tubulos  fem per 
agi  & multiplici  nexu  vaforum  disjici.  Nec  novus  eft 
natura  mosextrema  vaforum  ora  invicem  jungere , cum 
in  inteftinis , aliifve  partibus  idem  ipfa  fervet,  quinio» 
quod  mirabilius  videbitur , venarum  fines  fuperiores  cum 
interioribus  fpe&abili  invicem  ne&it  anaftomofi  , ut  op- 
time oblervavir  DoSiUmus  KaHanpius. 

Ut  autem  propofita  'facilius  obtinere  pofDs,  8t  vifii 
aflcquil  fedbe  ranae  emergentem,  turgidumque  pulmo- 
nem , dum  copiofo  undique  aluitur  fanguine , filo  qua  * 
jungitur  cordi  neftes,  etenim  hic  exficcatus  fervabit  va- 
fa (argui ne turgei.tia,  qua:  tunc  optimi  videbis  fi  coo- 
j tra  01  izontalem  folem  expolita  pulicari  unius  lenris  per- 
, feruteris  microlcopio , vel  alum  mftituere  poteris  in  hi» 

; videndis  methodum,  fupra  laminam  cryffalli  im  pul- 
■ monem  penes  fubtus  lucerna:  lumincper  tubum  illujt ra- 
tam , huic  microfcopium  duarum  lentium  admovebis, 
& ita  annulatim  propagata  vafa  tibi  aperientur , eadem 

B'>oiitioneinflrumeiitonim , & luminis  motum  fangui- 
per  tada  vafa  ubfervabis , & ipfe  ex  te  alia  commi»- 
poteris  per  diverfos  lucis  gradus,  qui  calami  lubter- 
iunt  defer  iptionem-,  circa  ver6  motum  fanguinis  tua 
j dignum  fpeculatione  unum  fe  promit,  ligatis  n-  auricu- 
la, & corde , & ita  fublatis  motu , & imputfu , qui  poflet 
a corde  in  appenfa  derivari  , adhuc  fanguis  per  venas 
movetur  ad  cor,  ut  vafa  fuo  conatu,  & affluente  copia 
! diftendat , & hoc  per  plutes  perfeverat  horas , in  fine  ta- 
1 roen , fi  pracipuc  talaribus  exponatur  radiis,  non  eodem 
continuato  agitur  motu,  fed  veluti  per  vices  impulfut,  - 
( flu&dar»  eadem limul progreditur,  regrediturque  via, 

I quodde aceuletavlfiscoraeSc auricula  * . 

Ex  his  igitur  ad  prima  problemata  refolvenda  ex  atja- 
logia , iimplicitateque  qua  utitur  natura  in  fuis  operibus , 
colitgi  poteff  rete  illud,  quod  alias  nerveum  credidi, 
veficis , Si  finibus  immixtum , vas  effit  deferens  fangui- 
neum  corpus , feu  idem  efferens , & quamvis  in  pertecto- 
rum animantium  pulmonibus  in  medio  annuloraan  retis, 
aliquando  vas definerefit  hiare  videatur, probabile  tamen 
efl,  pro  ut  fit  in  cellulis  ranarum,  &teftudinum,  illud 
vas  minima  ulteri.us  propagata  vafa  ad  modnm  retis  ha- 
bere, q ira  propter  exiguitatem  fuam  exquifitura  etiam 
fenfum  effugiant. 

Ex  his  etiam  fumma  curo  probabilitate  illud  folvipo- 
tefl  de  mutua  vaforum  unione , & anaftomofi , etenim 
ii  lemclintia  vafa  natura  fanguinem  voluit,  & vaforum 

fines 


De  R a k a.  10} 


fines  ln  rete  confbndit.  probabile  eft  etiam  in  aliis  ano- 
ftomofim  jungere  , hoc  evidenter  deprehenditur  in  ra- 
narum velic*  ab  urina  turgente , in  qua  citatus  (anguinis 
motus  per  diaphana  vafa  mutua  invicem  anaftomofi  jun- 
&a  oblervatur , quin  & vafa  ifta  illum  fortita  funt  ne- 
xam , & progrefium , quem  in  foliis  omnium  feri  arbo- 
rum iitarum  vena: , live  fibra;  perpetuo  defignant. 

Inquemverb  finem  ha*  omnia  fiant,  ultra  ea,  qu® 
alia  cpiftob  tetigi  de  pulmonaris  mifcella,  tu  ipfe  vi- 
fusedappnmideprehendifie,  nec  celeberrimo  tuo  hoc 
invento  mens  eft  fraudanda , quod  humanitate  tua  ad  me 
exararis  litteris  commififti , quibus  fubtiliter  philofopha- 
baris  mira  in  vegetabilibus  portenta  nature  obfervando , 
dum  miramur  poma  ex  trunco  non  fuo  pendere , planra- 
ramque  adulterii  jucunda  mixtura  legitimis  nothos  fu- 
perinduxifle  partus : videmusenimunam  eandemarbo- 
rcm  in  ramis  fuudiverfosindmfle  mores,  dum  hic  grata 
acidititeguftom penduli  nroledbnt  frufius,  illic  necta- 
rea dulcedine  omne  defioerium  implent , & ipfe  fidem 
veritati  aftruis,  dum  Romae  miratus  es  4 maliilici  mali 
trunco  vitem , & jetimimum  prodiifle ; h*c  ingenia,  qua: 
viridadaria  excoluit  levi  indito  furculo  grandioribus  ra- 
mis fecit  , & ad  diverftrum  rerum  ficturam  non  relu&an 
tes  arbores  erudivit,  nam  in  hanc  rem  appoliti  cecinit 
Virg.  inGeor- 

a 

, - m lient  tx arbore  germen 

Includunt,  udoque  docent  imdcfceeelibra. 

M iri  hujus  effeftui  tua  philofbphandi  methodo  fecre- 
tum  aperis , exiftimare  enim  debemus  eatenus  maliilici 
mali  acidum  fuccum  in  meri  naturam  dulcefcere',  quate- 
nus particula;  illius  lucci,  licet  fieliciter  excurrant  per 
exiles  meatus  proprii  trunci , non  eodem  tamen  modo 
poliunt  continuatos  vitis  tubulos  fubire,  hinc  fuo  perci- 
ta: motu , & fubfequentium  impulfu  exrra  funm  ordi- 
nem divulfe , & fra&a: , necefic  eft  ut  ad  fuperindu&am 
meatus  figuram  fc  componant , & novam  induanm, itu- 
ram , qua  8c  jefimimum  producitur.  Similem  operatio- 
nisxnodum  in  pulmonibus  natura  perficit,  redit  enim  ab 
ambitu  corporis  viduatus  alibilibus  particulis  turbatus 
(anguis,  cui  novus  4 venafobclavia  humor  additur  ulte- 
riori natura: a&ione perficiendus.  Hicigitur,  utinpar- 
ticnlarutn carnis , ollis,  nervi,  8cc.  naturam  difpona- 
tur,  & pncparctur,  dum  fubit  pulmonarium  vafculo- 
rummiriades,  velutiindiverfa  minima  flamina  divitur , 
& ita  (anguineis  particulis  conciliatur  hova  figura , ficus , 
& motus,  quibus  carnes,  olla  & fpiritns  poflint  effor- 
mari ; cumulatur  tui  di&i  fides  4 confimili  feminalium 
vaforum  (Iru&ura,  ac  fi  animantis  nutritio  qu-xdam  ef- 
fit ejuftlem  regeneratio. 

Ha* paucula  in  epiflolam  coegi,  ut  inventa  jam  de 
pulmonibus  augerem ; fi  pun&um  tuli  hoc  totum  mea- 
*n  obfervat ionum  additamentum  rame  debui.  Illis  re- 
bus tua  audoritate , & invento  pretium  concilias . & di- 
gnitatem. Interim  Leti  philoiophare  , pevgalque  me 
omnino  felicem  reddere  has  minimas  cogitationes  meas 
tuorum  fcriptonim  de  animalium  motu , particula  adau- 
gendo. 

Declarat  hinc  mutonem  fkfint  Bertbcl.  m Diatriba  de 
Pulmonum  fubjlantia  fS  Metu , addit a Epiftelit  Bartba- 
Uttimu. 


Ner  inquit  BORRI  CHIUS  tanh.  76. 

Ccnt.  4.  cx  quo  prodiit  fer ip tum  Malpigbit , ranarum 
vifiera  diligentius  Jierfcrutati  loco  pulmonum  duas  ve  fi- 
culas crebri  offendimus  , lineolis  quibufdam  fcu  can- 
cetlqto  interna  facie  diftin&as,  non  autem,  quales  ille 
adumbrat  , infinitas  veficulas  minutas.  Vide  funt  mihi 
duat  illx  pulmonaria:  veficula:  fimile  quiddam  habere 
cum  apum  favis , itaapertacavitatevcrfus  interiora  hia- 
bant emindem  eminentia  interftitia  ; vejicnla  unnann 
ranarum.  pr.rfertim  mafcularum,  itidem  duplex  eft, 
magnitudine  a pnlmonum  veiiculis  non  multum  ablu- 
dens, Vivaciorem  beftiolam  vidifie  me  non  memini  in- 
ter tormenta;  Cor  excifum  cum  pulmonibus &fepofi- 
tum  in  menfii  ultra  horam  fyftolen  8c  diaflolen  fuam  ma- 
nifirfli  continuavit , reliquo  corpore  feorfum  pofito  in- 
terea , fe  quoque  per  intervalla  movente , prefcrtim  cir- 
ca dorfi  extrema  ubi  quafi  novum  cor  novam  fyftolen 
moliebatur.  Abufrm,  fi  infletur , deprehenditur  cana- 
lis varii  intortus afeendere ad  ufque  fauces,  novo  Natu- 
ra arteficio. 

Rana  & bufo  cum  .rftate  vehementius  refpirent  aifris 
plus  folito  in  veficulas  numerofiflimas  abforbent,  undo 
earum  tam  ingens  tumor.  HARVEJUS. 

In  Ranis  Vinam  AimioitM  defiderari literi* 
14.  Jan.&  14.  Martii  1671  ad  focictatcoi  Regiam  Lon- 
dinenfem  datis  Swammerdammiui  tradit.  Exnis  huc  fa- 
cientia excerpere  utile : In  Ranis  Vena  trteriofe  d*Ii- 
deratur:  quare  nec  eorum  fanguis  ullo  modo  per  pul- 
mones circulatur,  in  iisv4  cribratur ; verberatur  aut  com- 
minuitur, cum  mox  ex  ilmplici  eorum  Cordis  fimi  per 
totum  coipus,  pulmonibus  muftis,  reli&ifque difpcfi- 
catur. 

Arteria  tamen  manifefta  (bronchiali  S.  potius  pul- 
monali analoga)  in  Ranarum  pulmonum  fuccingentc  tu- 
nica adeft , qu.e  mirandum  in  modum  ac  retis  mirabilis 
inftar,  per  coram  fuperficiem  tenditur , atque  minutiflS- 
mis  fuis  propaginibus  fenfim  ad  interiores  Veficulas  pro- 
greditur , ubi  (ut  ego  quidem  arbitror)  cum  Vena  pul- 
monali Anaftomofin  patitur,  etiam  oculis  manifeftam. 
Venofum  illud  vas  arteriofo duplo  majus,  in  cavo  pul- 
monum ac  precipud  in  veftcularum  ejus  oris  ac  limbis 
fitum  , aquo  omnibus  cellulis  imo  & ipfi  tunica  fuccin- 
genti  capillaribus  ac  fcr4  invifibilibus  ramufculis profpi- 
cit. 

Animalia  qua;  fufpicor  eandem  cum  Ranis  pulmonis 
ftru&uram  obtinere  liant  Bnfiner , Lacerta , Strprnter  , 
Cbamoclconter  , 7 ejlndntrr  , Salamandra  aquatica  , 
& fi  quae  funt  alia  uulmonibus  membranulis  inftructa 

SWAM  MERDAM. 

LINGUA. 

RAnisdeefle  Lihoua*  ANONIMUS  habet 

Obf.  1 j 6.  I.  1.  tmje.  cur . 

UTERO. 

COrnua  uteri  iorgiilima  funt  , fub  diaphragmate 
orta  , quse  indi  multis  plicis  convolata  , ovif- 
quefha&enus albicantibus  turgida,  ad  inferiorem abdo- 
minis partem  pergunt.  Primo  marfupium  quoddam gri- 
fei  cdtaris  attingunt , ubi  prima  coloris  mutatio  ap- 
Pp  pa-j 


«9® 


D i Raja. 


paret,  inde  ad  ooepos  nfiu  tendunt , ubi  tedx  j*m 
fiuurati  nigredine  tinguntur  fimulquc  tenaci  glutine  ob 
ducuntur.  Hinc  tandem  per  dupueera  vaginam  conti- 
nuato funiculo  exeunt;  Eos  invicem  Conjungente  gluti- 
ne przd&o  > quod  perperam  i vulgo  fpernia  Ranm-uro 
nuncupatur.  Ego  non  rarb  Ranae  parturienti  ObRetii- 
cavi , funiculum  illum  jam  prodeuntem  manu  trahendo 
in  plufquam  ulinae  longitudinem.  Sic  elapfa  Ova  in  unum 
acervum  colluuntur , & cjuafi  nido  ex  hoc  muco  extru- 
do folis  incubantia  beneficio  paulatim  emergunt  gyrini. 
NEEDHAM.  cap. 7. 

OVARIO. 

IN  Ranis  utnt  Ova  omnia  haud  fecoa  atque  io  mulie- 
ribus una  communi  memhruua  conclula  lint , ova  ta- 
men illa  fefe  mutuo  tangunt , & praeterquam  quod  nihil 
inter  ea  intercedit  ipfa  etiam  membrana  qua  cinguntur 
exiguo  flatu diftenortur.  SWAMMERD.  ie  ume. 

OSSIBUS. 

Caput  Ranis  infigne  valde,  in  eoque OeuU  magni 
Maxillae  fuperiori  Dtntu  inlerti  paivi  afperique,  or- 
dine ut  in  pifcibqs  varibua  difpofiti,  inferiori  decem.  Cel- 
te dedituuntur. 

PeBeri/  os  triplici  parte  condat,  harum  prima  tenuis 
in  medio  iecundz  junflaubi  proceflu  gaudet  lingulari. 
Secunda  latior  priori  firmiter  ade6  unitur  ut  pro  uno  ofle 
haberi  queant.  Tertia  primo  angufia  hinc  latior  fa&a 
formam  adimit  cultri  illius  quo  futores  corium  icindunt , 
formam  lunae  media:  obtinentis. 

GejU  ab  brevitatem  ftemo  non  uniantur. 

Scepulu  capiti  connafcuntur  ope  cartilaginum  luta- 
tum, brevium , figuram  calculi  carpionis  obt  inentium. 
Dbrlum  exterius  Icuti  infiar  tegunt  proceflusque  latera- 
les collarum  ufum  hic  obtinentes. 

Scapula:  os  cohaeret  humere  zquiparandum , huic co- 
bsret  et  iupkx  in  principio  unitum  hinc  (eparatum  ma- 
xima parte  (equitur  Cerpur  variis  condaris  oflibua,  quibus 
gmguntur  Jg<r>  utrinque  quatuor , oilibus  compohri  cri- 

. fcrtibu  dorfiproctfGbus  ornatae  lateralibus,  qui  co- 
llarum locofunt. 

Lumhet  olla  tria  lingularis  longitudinis  conflituunt , 
horum  ime  ex  vertebras  ultim*  proceiTibus  tranfveifis  o- 
riginem  ducunt  > recedunt  i fe  invicem  ad  digiti  tranf- 
verfi  latitudinem  donec  in  ofle  facro  iterum  uniantur.  Ex 
vertebrae  dkfbe  medio  es  aliud  exfurgit,  cujus  redo-  du- 
ftu  procedentis  terminus  jn  ofle  facro. 

Os  fecrum  cum  ofle  pubis  unicum  os  confiituunt  mi- 
nime perforatum , proccfliis  hic  adeft  externus  mternuf- 
que  acutus. 

Pe  it  i pofi  triere t prioribus  longiores;  partes  bic  adfir  ■ t 
qnatuor,  earum  prima  femoris  os  noflro  fimile,  ollis  ia- 
cri acetabulo,  juncum;  altera Trhi* ei  unicum eiufdem 
•um  femore  longitudinis  .tertia  duplici  condat  ofle , ac  fi 
ulnam  cum  radio  diceres ; fequimtui^fra/s  quetueept- 
ji/ infimi , tum  pellicit  e/fihur  duobus,  hinc  digiti  qua- 
tuor  ofliculis  didis  junguntur  memhreui  lingulari  ad  na- 
tandum conferente  copulati , longi  vald£ , eorum  prinips 
pollici  proximus brcviiluBus  otanuax  exdaobascwmpj- 


nitar  offibos , fecundus  longior , tribu*  confiat  offibut, 

tertiut  longiffimu*  quatuor  partes  ex  bibat,  quartus  fe- 
cundo in  omnibus  fimiht.  COITER. 

cap.  xxv. 

De  Raja. 

AN  A TOME  ejus  • 

lu/Htutt 

a S T E N O N I O. 

CL  STENONIUS  in  Epi/Ut  de  Re  re 

terne  treBetm  ie  gteui.iS  muft.  eiiiti  fuieboe  fa- 
cienda tradat,  ex  qua  pnecipua  addocemus. 

Binae  inquit  nobis  erant  rajae,  ejufdem  utraque  fexu», 
fed  magnitudinis direrft,  Beet  earum  altera , quae  mi- 
nor, pro  mare  i quibuldam  habita,  quod  mteftim  per 
vulvam  prolapfus  virgam  mentiretur.  Ad  lancem  ap- 
pen larum  minori e penius  decem  fuperabst  libras , cum 
majoris  non  infra  tnginra  fubfiftertt ,■  cujus  etiam,  ma- 
joris fcilicct , tranfverfa/arirnA»  quatuor  erat  fpit  hama- 
rum  cura  (em ille  , unaque  leueituiiuem , feti  redam  ab 
extremo  ori  prretenfo  apice  ad  cauda:  'mitium  extenfam , 
fpithama  fuperabat.  Quadratam  itaque  fiturum  diago- 
nalium illi  denegat  Imequalkas , nec  veri  ipfi  competit 
Rhomboidea , cum , qure  fibi  aqualia , latera  paralldlum 
non  obtineant  litum,  fed  ad  eurxteol  angulum  conciir- 
rant  comprehendendum. 

Inverlam  inruentibus  tota  undique  fuperficies  imm- 
ineris nigris  perfperfii  meeulit , (ex  vitro  nigro  globu- 
los dixifles  , ni  planae  fuiflent)  totidem  iis  continuas, 
minus  tamen,  quod  profundius  fine,  nigricantes  offen- 
debat /Irus , quas  non  modd  vaforum  adindar  cavas, 
feta;  per  foramen,  quo  pertufe  maculae,  immifiio  ar- 
guebat,  fed  fit  veri  vala  efle  humerem  fympheeincoo» 
glomeratis  altorum  animantium  glandulis  fecretat,  non 
colore  minus  , quum  confidentia  lunilem  per  fuperfi- 
aem corporis  excernentia,  tum  in  ipfis  contentus  ho- 
mor  non  obfcuni  indicabat , tpns  humoris  vitreum  ocu- 
li referentis  per  macularam  odia  exprelGo  demonftra- 
batmanifefti.  Hune Hlum ede humorem,  qui  lubricam 
reddit  rajam,  facile  mihi  largientur,  qui  fenfibus  fuis 
credunt:  - Ii  vero  dicerem  me  non  ex  hoc  tantam  phae- 
nomeno, fed  8cck  phirlbu  j altis , in  eam  devenifle  opi- 
nionem, utexdimem,  pifces  alios  lubricos timnesli  non 
omnino  fimilia , laltem  ipfis  aliquo  modo  analoga , per 
cutem  habere  decurrentia  vaCe , adeoque  minutas  macu- 
las quafcunque  per  fuperficies  pifcium  difperfiwee  no- 
mine fufpe&u  habendas , iis  ver6  ablentibus  alia  atte- 
renda non  tin&apun&ula  , non  omnium  mererer  fident» 
in  quorundara  etiam  incurrerem  reprehenfionem , qti 
me  vitio  Anatomicis  admodum  familiari  obnoxiam  ur- 
guerent, ixpote  ab  unica  obfervatione  ad  generalem  iH- 
co  conclufionem  abreptum.  Nigros  intra  du&us  ferri, 
uioraouc  per  olfia  liquorem  purrlhm*  admftar  lympha» 
fpiendentem  excerni  miratus  fuifTem , ni  in  ovium  A or* 
& naribus  id  vidiflem  frpius.  Et  haec  quidem  Imefe&io- 
ne  cuilibet  obvia  quemadmodum  & ipfc  grumum  litus 
varius,  qui  varnsiu  locis  clegantiffimus, 

. Ab 


Digitized  by  Google 


D t ' R A J A. 

Ab  fBewsbendba»  nbdotaim  mufiutu  inAiatam  ipfi»  ra.  Crediderim  tamen  carabi  fibra,  qti-r  in  fauci  bus 
culem  feparanti  iri  cutem , aut  faltem  jun&am  aiti  aretifi-  eraflsr  .‘«Imodurn  valida-que,  (velur  fpi  rad:  quadam  h- 
fiml  membranam , abentites  tendinofie  quffdam  fibr* , nca,  vel,  cocbfearis)  fuperiuj  orificium  ambrunt  Jar^* 
ut  magnam  feeartdi  difficultatem  manffius  parior» , fic  fphinftcris  manere  in  vivis  funguntur  ab  ore  ilc-maeham 
oculos  non  exiguo  recreant  obleriarnento ,-  tranfverfo  parvo  quodam  trajedhi  diftircuere.  Non  tamen  OEso- 
namqueduriu fe alternarim  fecantes pulcherrimam  con-  phagi  nomine  pars  ea  m»  Judicio  venire  poterit, 
ficiurt  plexum , vel  G «navia,  telam  illi  non  abfimitem  , cum  quotquot  ego  fecuerim  oefophagi  fiftulas,  omnes 
quam  mteBs  non  ufque  adeo  fubtili  textura  compofitis  duabus  contrario  dudu  incedentibus  cochleis  fuerint 
detegunt microfcopia.  Ad  latera  fedionem  longms ac-  contexta:,  ut  communia  alia cefophagi  taceam requlfi- 
curariufqocfi  continuaveris,  etiam  carnofas  inter  fibras  ra.  Utverofit,  unde  conjicias,  quot  animantium  mor» 
tendinofas  aliasad  cutem adfccndere  notabis.  Sic  & in  tibus unum  vivat  animal , qu*  vifceribus  fuis  cordide- 
media  pubis  cartilagine  fe  interfecant  adfce  ndentes  muf-  rantvilcera,  narrabo.  Major  a felium  minorem  (Dorfe. 
calorum  in oppofitis  lateribus  fitorum  tendines-  Obiter  vocamus)  fcfqtii  fpithamam  longum  cum  foleanonmul- 
hasc  tantum  Iuli  rata,  non  minus  ac  ipfi  abdominis  maforti,  to  minore  famelica  hauferat  alvo , ex  minore  paflei  em 
qtue  tamen  non  adeo  a&a  perfun&orie , quin  viderim  & marinum  prteter  , novemque  marinos  cancros  medi* 
exiliis  quadam  qu*  mc  in  aliis»  quos  fecare  contigit,  magnitudinis,  ir.tegram  fipmjsm  nefeto  cujus  pifeis , cec- 
mnfculisobfervalle , ni  fallor,  nolti;  carneas  fcilicet  fi-  tiafellofispra  nominato  non  minoris  excudimus.  Noa 
bras  tn  tendinem  utrinque  defmere , & pofle  in  ventre  miror  mollem  pifeium  ingelfonmi  carnem  haec  intta 
mufculi  longo  brevdfimas  obfervari  camcs  numero  ta-  clauftra,  tabida adindar  .feraimdiffluerc.fedcarrilagi- 
men  magnitudin is  deforium  fupplentes.  nes  molliores  fieri  imo  ipfas  cancrorum  teifaceas  cruttas 

Abdoromedccuflstim  aperto eleganrifTtmus  Him-  communi  (quod  in  pylori  vicinia  cremorem  hinc  inde 
r is  fimsinfeunumnoflros  vertebat  oculos.  Ipfam  ca-  rubore  tingentes  minuta-  illarum  particula;  non  tam  in- 
/«rqsflavo  ad  pallidum  vergente  rinfhim , quoti  infum-  nuebant , 'quam  demonftrabant,)  id  vero  mirarer  ma- 
mo  abdomine  fub  fterno  a dextris  ad  finiftrum  patet,  gnopere,  fi  i folo  fieret  calore  nullius  humoris  interver,- 
fpatiumbafifiu  admodum  tenui  occupans  , tribus  inde  tir.  Certi  interiorem  ventriculi  fuperficiem  integens 
Mi/,  vehit  totidem  linguis,  aut  dentibus  Neptuni  filici-  crufi.i  (quas  cnria  reliqua  fubftantia  firmior  duriorque 
nam  imitantibus  in  inferiora  excurrebat  ad  palma  exten-  evadit , nec  ulla  certarum  fibrarum  prodit  veftigja)  nul- 
lae longitudinem , uno  pet  medium  ventrem  pytorntn  in-  Ii  quam  glandularum  fubftantix  mi  bl  videtur  fimiiior , fit 
ter  & ventriculum  defendente,  cum  reliqui  duo  ipfa  in  vivis  etiam  vifeido  quodam  obdufta  fucco»  fi  beni 
utrinque  contingerent  abdominis  latera.  Hos  inter  Io-  prematur  , ejuldem  genens  novum  denuo  fuccum  cx- 
bosjjuo  hiabant  intervalla,  quorum  finiftrum  ventrieu-  ludat,-  feddehifce  millushicdiflerendilocus.  Utdex- 
li  repebat  amplitudo,  dextrum  fuperius  veficulam fel-  trum  ventriculi  orificium  validus  cingebat  fphinfler, 
bs continebat  infertus  accipiebat,  cum  inteftini portio-  fictmiftrumarriiadcb  daufum,  ut  r.on  nifi  vi  intrufp 
ne  pylorum.  dipto  pateret  via. 

Cum  vero  totum  firdftrshypehondrii  pars  non  pofli-  Pylorum  ultra  circa  inteftini  flexum  bini  dndhis  tun(- 

deret  hepar,  nec  dextra  Litutu  fibi  poterat  vcndicare,  cas  inter  lati  in  interiora  inteflir, i aperiebantur , nec  eo- 
qui  intensi  ruliens  cum  tranfverfa  fummi  abdominis  dem  in  loco,  nec  in  eadem  reda,  fed  in  partibus  fibi  mu- 
faritudo  hepate  plena  eflet,medium  fibi  locum  fub  medio  tuo  i diametro  oppofirn , quorum  pancreaticus  alter  al- 
be patis  lobo  inter  duo  ventriculi  orificia  , vel  ut  huic  ter  hilarius,  inteilinalisdicius,  fcic&cyftico  continuus 
fubjetSo  convenientius  loquar , ventriculi  inter  amptam  & hepatico. 

cavitatem  & pylorum  elegerat,  cui  ftomachi  angulo  8c  Isttmsi  interior  fades  etiam  fua  erat  intefta 
membranis.  & per  membranas  currentibus  fanguineis  senilia , non  tamen  aqud  ac  in  ventriculo  cralsh.  Sinop 
vafis  jungebatur.  difle&uro  inverteris , proximi  fub  pyloro  videbis  extu- 

Ab  attero  pytori  latere  quem  inferiora  verfus  reflexum  nicisejus  elevatam  quaertam  quafi  fimbriam  ipfiffimara 
inteftinum  facit,  angulus  Pamcxiati  commodam  cochlfe  referre  figuram,  & ad  cmci  ufque  regionem  de- 
pnebebat  fedem,  quod  ibi  nontninus  quam  in  altero  feendere,  non  aliter  ac  in  ceco  amiculorum  inteflino 
animantium  genere,  fuo  ornatum  eratduffu.  faepius  amicis  demonftravi.  Tres  in  hac  cochlea  fibrarum 

Ab  ore  ad  anum,  qua  aiTumpta  feruntur,  Via  qua-  feries,  exteriores  du.e  ab  inteftini  tunica  obliqui  ad  ex- 
toor  ,8c , quod  excedit,  fpithamas  longa , pauciflimis  in-  tremam  ejus  oram  adfcendentes,  intermedia  unafecuo- 
fteditur  locis.  Primo  drea  finem  ventriculi,  ubiaugu-  dura  longitudinem  decurrens,  fed  nec  illa  refla  «cedit ; 
flior  redditus  ad  pylorum  adfcendit , inde  paulo  fupra  non  procul  a fine  hujus  cochlearis  laminx  videtur ’exte- 
pylorom,  ubi  verius  dextras  intortum  defcendit  intelli-  rior  crepido  quafmervea,  ita  fi  albicat,  & in  filamenta 
mim,  tertio  in  loco  inguini  dextro  aliorum  animalium  refolvitur,  qua;  opinor  nil  efie  nifi  fibras  ejus  eo  loco 
refpondenti,  ubi  fmiflrorfum  tendens  circa  fpmam  m te-  colleflas,  & verfus  inferiora  intortas.  Ne  veropuliilum 

fli  definit  vefligium.  credas  efle  corpus,  duos  digitos , quod  excedit , la- 

Luiouam  inore,  ubi  omnia  plana , necollavdec-  tum  oflo  invenum,  uti  dixi,  inteftmumorbibusimpli- 
phffis  eminet  vel  apophyfis,  firuitra  qoatres.  cans-  Sic  gyrorum,  quos  in  alus  long  illima  faciunt  mtc- 

Ori  continuos  fmeu  E fophago  Vismcnt!  u-  fima  vices  cochleae  in  brevifiimo  inteuiro  fuftinent  gyri, 
nam  eandemque  cum  illo  in  mortuis  videtur  conficere  Quod  in  his  contentum  cremoris  mftar  liquidum  bilo  ad- 
qpv  itarem  faris  pro  mole  integri  animalis  vaftam , itant  miflionetn  colore  prodebat.  In  c;eco  quod  breve  admo- 
amplusorisri&m,  geminos  iimul  pugnos  trarsmittens  dum,  & fubftantia  parenchymati  fimile . pra-ter  vifo- 
facife , deglutieticbruni  corporum  ba&en  pofljt  raenfu-  dam  interiori  fuperfic ici  in  multis  cavernulis  alperre  ob- 

Pp  t duriam 


f 


aoo  De  Raja. 


du&am  humiditatem , nihil  repertum,  Unde  non  obfcu- 
ra  lux  partis  hademisobfcurxufui  videtur  accedere,  ut 
ex  illis  propediem  elucefcet,  qux  Celeberrimus  Simos- 
P a u i i de  hoc  inteftino  meditata  quadripartito  Tuo 
brevi,  Deo  volente,  recidendo  fusi  inferuit,  ubi  va- 
rix&  Anatomica: , & prAicx  hitlori.r  ignobilem  bu- 
cufque  partem  , & inertium  otiofarumque  quas  «vm*. 

tantum  dicimus , claflibus  adfcriptam , nec  iner- 
tem , nec  otiofam , fed  alius  , maeifque  necelferii  mune- 
ris, quam  muit  fadam  elegantes  docebunt. 

Misixmi  u m hic  quali  nullum , cum  inteAinuro 
extera  Uberum  non  nili  pauciAimis  iu  locis  recipiat  vafa 
intra  membranam  minimi  latam  procedentia , & hinc 
facilis  ejus  prolapfus,  quem  initio  dixi  pifcatoribus  im- 
pofuifie,  ut  penem  crederent. 

Circa  imum  abdominis  ad  fpinx  latera  cornos  rubicun- 
dum fpithamam  longum  , digitum  latura,  fca  minus  craf- 
fum,  varii  fedum  fifiumque  illi  per  omnia  funileerat 
•orpori , quod  in  avibus  analoga  occupat  loca , quod  in 
omnibus  avibus , ferpentibus  > quadrupedibus  oviparis 
atque  etiam  pifeibus  renes  appellat  Harvejus  Je  genera- 
tion:  t^JnimaUumy  quodque  AriAoteiem,  aiiofque  1‘lulo- 
fophos  latuifle  ibidem  ipfe  pronunciar. 

Remotis quxnutritioni dicata,  inArumentis,  genera- 
tioni) organa  in  confpedum  prodiere  , quorum  magna 
in  hoc  pari  differentia,  cum  junior  altera  necdum  con- 
cepiffe  videretur,  altera  grandior,  ovis  plena,  partum 
non  infrequentem  viarum  teAaretur  amplitudine. 

Oviparum  hoc  animal  ovis  &generai,dis&  cxciuden- 
d is  duo  diftinda  obtinuit  organa , utroque  putainiatere 
unum , magno  partium  apparatu , nec  artificio  minori 
COnAruda. 

In  O v a x i o prater  ova,  qux  numero  plurima , 
magnitudine  diverfa  , & prarter  integentes  ova  mem- 
branas excurrentia  fanguinea  vafa , 8c  omnia  comeden- 
tes varios  fibrarum  plexus  etiam  fabtlar.tia,  cui  incum- 
bunt notanda,  quamprimoqmdem  intuitu  pancreas  6- 
lutarcs , is  illi  & color  & mollities , difledam  verd  liquo- 
re quodam  craOo  fanguineis  Anis  album  colorem  infi 
cientibus  repletum  invenies  , dubito  tamen  anne  paren- 
chyma fuerit  tabefedum , cura  expreffo  lioc  fucco  re- 
tnanferit  nihilominus  membranx  accumbens  ejufdcui  co-B 
loris  folidior  fubAantia  multis  vaiis  inAruda , qux  nulli , 
quam  glandulofx , magis  videbatur  affinis. 

Licet  U r c x i nomen  qux  mereatur  pars , in  qua 
nempe  conceptio  fiat , & conformatio,  cor.formatique 
nutritio,  defideretur,  pro  utero  tamen,  licit  parum  com- 
modi haberi  poterit , quod  ab  ovario  non  ufque  ndeo 
remotum  albicans  corpus  figura  renem  imitatur,  a cu- 
jus cavitate  media , qux  totam  feri  lat  itudi nem  ejus  x- 
quat , ‘cloacam  verfus  uteri  defeendit  colium  latis  & am- 
plum , & crafium,  furfum  verri  ad  diaphragma  ulque  cor- 
nu ejufdem  tendit , tenui  admodum , ruptuque  valdi  fa- 
cile fubAantia  conAatum  cujus  verus  finis  neutro  in  la- 
tere quxrentibus  fe*fi  Aere  voluit.  Utrumque  cornu  fla- 
tu diAentum  ad  diaphragma  ufque  continuavimus,  ubi 
liberum  air  invenleoat  exitum. 

Ipfom  uteri  hic  ita  diAindionis  tantum  gratia  didi 
corpusabintegentetunicaliberatum , diffedumqut  du- 
plici conAat  fubAantia , exteriore  albicante , inter  lore  ci- 
neritia,  eandem  fcri  colorum  diverlitatcm  fortita , qux 
cerebri  medullam  I cortice  diftinguit.  Sed  nec  totum , 


ejufdem  fubftanti*  ttorpas:  invenies  enim  fibras  piari* 
mas  ab  intima  tunica  ad  extimam  latas , in  medio  longio- 
res fenfim  verius  latera  decrefcere , & libras  prxter  in  la- 
teribus prxeipui  aliam  fibris  non  diAindam  glandulo- 
Ge  Gmilcm.  Diverfa  diverforum  uterorum  colU  non 
confluunt  in  unum  oAium,  fedfuo  quodlibet  ornatum 
orificio  fercinas  uteri  depottant  in  commone  utrique  re- 
ceptaculum, quocbolias  cloacam  in  avibus  dicunt,  licet 
illud  ab  inttllino  feparet  integerino  pariete  membrana. 

Injur.iori  folum , quod  ovisfubOratum . alba  fua  mol- 
litie fcconfpicuuro  reddidit,  in  utroque  latere,  pluri- 
mas ejufdem  magnitudinis  quali  aqua  Splendentes  bullas 
fibi  mutuo  oppoiitas  circa  medium  fui  exhibens.  Ipfi  ve- 
r6  cum  comibus  & collis  uteri  , non  nifi  teDuilfimum 
membranx  referebant  tubulum  , unde  in  communem 
cavernam  exitus  Ailo , flatuive  r,on  magis  patens , quam 
e caverna  furfum ; qux  mtnifeAi  nondum  violata  virgi- 
nitatis clauAra  indicabant. 

Ad  maris  lirtora,  maximi  cum  contradis  Oceani  in 
refluxu  limitibus  arenarum  termini  extenduntur , inter 
alia,  qux  recedens  unda  in  arido  deAitait , teftulx  fre- 
quentes vifuntur  figuram  rcdanguli  oblongi  exprimen- 
tes , cujus  qux  longiora  latera , non  fecus  ac  in  Sandxii- 
la , utrinque  parailelogrammi  extra  fuperficiera  fimeex- 
tenfa.  Inanes  eas  deprehendere  quxrentibus  feroper  ob- 
vium , rarum  verri  ab  aSre , vel  aqua  marina  > arenave 
diuci  feni  iti  tumido  illarum  ventre  (ubfiantiani  reperire , 
quo<l  clarilllmo  Simam  Paulii  contigit,  qui  binas  didis, 
limites  vifcolb  humore  quaii  diffluentem  tabe  rnytulo- 
rum  fubAanriam  referente  turgidas , vidit  cxcufib  con- 
tento interiori  fua  fuperficie  reflatum , qux  mytulqfab- 
fcondnnt.  cremleum  imus  colorem  imitari:  & tiasTen- 
triculo  rajx  fuiiie  indiifas , qui  eduxerant , pro  certo  af- 
firmabant. Qui  animalium  luAoriam  figuris  exornatam 
nobis  dedere  . didis  Ciniiem  depingunt  tefianv,  cum  in- 
cumbente illi  ovorum  racemo , voluntque  & ovaeffe , 8t 
teAam  rajx  uterum  appellandam rquam  id  beni  non  dixe- 
ro, mihiautcmcurminosvideaturverofimile,  rationes 
edam.  Miror  RonAcleuum , Gefnernm , Jonfionam  tan- 
tos viros,  inec  tam  ixviter  exanimata , fimpliciter  adeo. 
&abfolutri  promi  nciafie,  nec  ad  uteri  in  animalium  ge- 
neratione diligentius  attendiffe  ufum.  Quod  quatio  ani- 
mal cum  partu  exciufuin  rejicit  uterum?  & quot  uteri 
tot  fufficerent ovis,  quibus  numero  carentibus  rajarum 
in  utroque  latere  luxuriant  ovaria?  Sunt  fateor  in  Ana- 
tomicisexercitatiflimi  Viri,  quibus  ovum  uterus  eA  ex- 

Eofitus , quod  fi  iraque  teAula  hxc  rajx  eflet  ovum  , cx 
orum  fectcntia  etiam  oteii  mereretur  nomen.  Ne  ve- 
rri vei  fallamur  ipfi , vel  alios  videamur  fallere , omnes  Sc 
ovi  & uteri  imprxgnari  perferutemur  partes , quo  pa- 
teat an  riti  omnu  perpenderint , qni  ovum  uterum  ex- 
politum dixere. 

O v i partes  vel  'm  pulli  abeunt  fubftanriaro , ut  albu- 
men & vkellus,  vel  pullum  ambiunt  , ut  involucra, 
quorum  alia  ipfi  animali  adhxrent , ut  coliiquamento  in- 
natantem pullum  claudens  amnion,  inte Alnis  annexus 
vitelli  feccuius , & omnia  in  volvens  chorion , alia  a vafis 
ab  omni  parte  libera  funt,  qux  triplicia : tenuis  nempe, 
qux  chorion  proximi  ambit,  membrana,  & hanc  ex- 
cipiens cralhor  alia , qux  alba  eA , tandemque  amnia  du- 
ritie fua  tutiora  reddens , exterior  cortex. 

Et  lix  quidem  quas  in  ovo  diffindas  numeramus , par- 
te* 


De  Raja. 


te*  fune ; quibutqaid  turgens  foeta  Gmile  poflideat  ute- 
ros indi  tuta  cotnparatiooe  patebit.  Id  utero  quidem  & 
humores  unde  fcetusexfurgir , colligantur,  necdefunt, 
qua;  humores  fetumque  involvunt,  fetui  conunus  mem- 
brana, faltem in bruus  triplices,  cum  allantoidem hon 
in  vaccino  tantum  , fed  in  ovillo  integram  feparaverim , 
etiamG  illam  fe  in  ovillo  non  invenifle  fateatur  Harvejos 
Exerc.  68.  Cum  vcr6  lixc  illa  non  lint , qua;  uteri  in  vi- 
viparis veniunt  nomine , fatis  Ijguet,  illarum  ratione  id 
non  ovo  attribuendum  nomen.  Quid  ergo  refiduum  > 
certi  corticem  una  cum  duabus  membranisabomniva- 
forum  commuuionc  liberis , qua:  fola  fuperfunt , nemo 
uterum  dixerit,  nififimulid  uteri  folum  diceret  munus , 
ut  fatum  contineret,  nullum  praterea  vel  cum  matre, 
vdfafli  commercium  habentis,  quod  eflet  longi  infra 
partis  artificiolillima:  dignitatem  : cum  fblus  uterus  id 
omne  viviparis  praftet , quod  ab  ovario,  ovidu&q , ovo 
exfoe&ant  ovipara. 

Ea  namque  illius  fubftantte  fabrica  cfl , ut  certis  in 
locis  arteria*  matris  omnem  ibi  *tranfudent  humorem , 
quem  ab  ovarii  calice,  Scovidudlus  incralTato  fedmoUi 
«albicante corpore  accipiunt  ova.  Ipfum  vero  corpus 
uteri  non  modo  idem  ,•  quod  exteriora  tri3  ovi  involucra , 
prreftat,  fed  A matre  vitam  habens,  fenfumqnc  Semo- 
tum , ut  fatum , dum  geftat , moderato  calore  fovet , ita 
jufto  partus  tempore, 'ad  eundem  in  lucem  protruden- 
dum confert  plurimum  ; qualis  uteri  motus  in fdione 
vivorum  animalium  manifeftifliraus.  Adde  quod  omnis 
uterus  dum  fetum  gerit,  ovum  eeflet:  quod  licet  ovo 
expofito  hac  in  parte  cedat , quod  ante  formatum  fatum 
non  omnia,  qua-  fetui  formando  augendoque  neceflaria, 
pollide.it , fed  eo  feniim  crefeente  nova  i matre  aedpiat 
incrementa,  in  eo  tamen  fi  mile  e (i,  quod  nullum  cum  ma- 
tris vafis  habeat  commercium , ut  ut  contrarium  ha&e- 
nus  a plerifquc  creditum. 

Cum  itaque,  qua  utero  eum  ovo  communia,  non  fine 
ea  .«quorum  gratia  id  uterus  obtinuit  nomen,  qua  ve- 
ro relidua  in  ovo , non  nili  mortua  quaedam  involucra 
fint,  nccA  matre,  nec  i fetu  vitam  habentia ; cumipfe 
infuper  uterus  fetui  largiarur  ea  omnia , qua-  ab  ovario , 
oviduSu , uvo  accipit  puUus , imo  verum  intra  fe  fo- 
veat ovum , juftoque  tempore  fartum  luci  exponat , non 
poterit  niti  admodum  «•&,&»«*•*  ovum  uterus  appel- 
lari. 

Liquet  inde  manifelUjetiamfi  difta  teflula  raj*  conti- 
nuifleoovu*»,  uterum  tamen  minimi  dicendam.  Re- 
(latdifquiramus  an  certa  dentur  phaenomena,  quibuse- 
vincere liceat,  rajat  fuille  ovum.  Si  efleat  nobis,  quse 
rajarum  evagandi  licentiam  coircerent , vivaria,  brevi 
decideret  illam  controverfiam  autopfia ; quibus  cum  de- 
ftituamur , merebimur  veniam , * fi  nihil , nifi  quod  ex  da- 
tis veri  colligere  integrum  admiferimus.  Ovaria  raja: 
& ovidu&us  cum  iifdem  in  terreflriom  genere  confpi- 
ciend  is  organis  conferenti  haud  facili  fuaferis,  ovum, 

Jjuod  dum  ovario  inharret,  rotundum  eft,  indeprolap- 
um  tenues  quatuor  tenerafque  etiamG  longas  ecphyfcs 
alfumpturum  : i quadrato  non  multum  recedens  into- 
nor ejns , quod  ovario  proximum , corporis  cav  itas  qua- 
dratam teftm  figuram,  planamque  produceret  forte,  fed 
unde  ejufdem  tefia-  deduceremus  ecphyfcs  ? nec  bene 
conveniunt  ipter  fe  hiitoria: , fac  vifum  illi  ad ferere er- 
vorum racemum , quod  pi&ura  autorum  dcmonflrat  ■ 


301 

quid  aliud  inde  colliget,  qusm  plfcem  qoendam,  forte 
rajam  fua  fuper  id  corpes  effudiife  ova  > At  i ventricu- 
lo extradbe  nihil  omninoprobant , cum-patens  oris  ri&u» 
obvia  quaque  abfumat  1‘otuiflet,  fateor  ejedum  utero 
ovum  haufifle  mater,  propria:  prolis  fepulchrum,  fed 
fpeciem  hoc  qua  udaro  veri  habet,  pnterea  vero  nihil, 
oim  eadem  evidentia  liceat  digere , zoophytvquoddani 
fuille  genus  a raja  abforprum.  Quoufque  enim  vel  in 
j ovidudu  rajae  non  reperta  Dmilrs  tefta,  vel  non  vifaex 
: tali  tegmine  prodire  raj*  proles,  cum  magnorum  viro- 
rum autoritatem non  temere-velim convellendam  , alio- 
rum lvsc  deferam  judicio  ulterius  examinanda.  SuBecc- 
rit  id  demonftrafle,  didam  teihilam , fi  vel  naxime  rajae 
fuille  ovum  uterum  tamen  raja:  minimi  fuille  dicendam. 

Et  Gc  quidem  relido  abdomine  ad  ipfa  vitat  penetra- 
lia ferro  aperiebatur  via , ubi  diibndum  ab  integente  to- 
tam cavitatem  membrana  Puicaidium  defidera- 
batur.  Totius  formam,  fed  inverlam.  Cordis  imi- 
tabatur Ggura.  Planum  namque  & illud  apice  caput  ex- 
primens pto  cauda  carnofam  acceperat  pOftioi#m  Abali 
aort. e orificium  feparantjpi , laterum  vero  extantes  an- 
gulos baieos  angulis  eleganter  referebat.  Unusipfr  ven. 
triculut , necr.ifiunacor  inter  faucelquefita  auncul», 
quam  cava:  trar.fitus  hoc  nomine  jubet  appellandam.Car- 
nofis  fibris  contextum  utrumque  corpus  codi  docuit  re- 
folutio.  Quo  loco  arteria  fe  in  ramos  findit , oris  tunica 
vicina  latet  gUnJu’a  flavo  colore  tinda. 

Pvlmomcu  nec  clarius  hic,  necobfeurius,  quam 
alii*  inpifeibus,  vcftigium.  In  ore  interius  utroque  ia 
latere  quinque dehifcentes  rimas  fi  infpexeris  peuitius, 
Brauchiaru  m videbis  latibula,  ita  formata,  ut  han- 
ftaoreaqua,  bisubiemifla  fuerit  portis  ■ iifdem  regredi 
nequeat , quod  exterius  fupra  quodhbet  foramen  def- 
ceudens  cutis  illud  tegat- 

Jam  ver6  qnid  innumeri , quibus  ornata  fuperbiunt 
branchis,  vaforam  fanguineorum  ordines.almd  clficitmt , 
quam  ut  contentus  in  illis  fanguis  ab  ambiente  mutatio- 
nem patiatur,  live  id  contingat  de  fuo  aliquid  emitten- 
do, fi  ve  recipiendo  externa,  Gvc  una  & eadem  opera 
utrumque  prseftando.  Et  rem  ipfam  potius , quam  rei 
vel  conceptus,  ve!  verba intuentes  obfecro,  videant  num- 
ni  eodem  res  tandem  recidat,  frve  receptum  cavitate 
ambienseadem,  quaadmiflum , viaemittatur,  fiveuna 
via  ingeflum  egeratur  alia,  modo  in  trariGru  vaforum  fan- 
guineorum  contingat  extrema , quae  in  pulmonibus  afpe- 
ra:  atteris  ramos  ambiunt , in  branchiis  prominent  nuda. 
Namque  vel  id  faltem  in  tefpiratione  certum , requiri , ut 
ambiens,  five  id  aqua  fuerit  fiveaiir,  femper  novum  ad 
vaforum  feratur  extrema.  Beni  quidem  videntur  agere , 
qui  pulmones  pifeibus  denegant , cum  diverfis  organis  di- 
ver6  competant  nomina:  inde  tamen  non  fequicur  de- 
efle  pifeibus,  quafimile  quid  praftent,  partem.  Nec 
male fuadent  refpirationis  vocc  cautrb utendum , fi  dei  i- 
vationem  refpicimus  ; cum  aqua  fpiritus  nomine  venire 
commode  nequeat.  Sed  cum  crediderim  terreftrium  vafa 
non  magis,  qui  nos  circumflat , reraflum  haurire aSrem , 
nuam  vafa  pifeium  aquam  imbibere , quis  fcit , anne  idem 
illis  prxftet  aqua,  quod  nobis  aHr,  fubtiKora  fui?  amplexi- 
bus contenta  corpora,  qua: quorundam  Tunt fpiritus,  il-- 
lis  largiendo , fi  alias  largiuntur  quicquam ; nam  fi  tan- 
tum recipiunt  egcftu , resfaciiisfic  nulli  controvetfixob- 
noxiacft. 

PP  f 


Maxi- 


3ot 


D * Rhombo. 


Maximam  parie  difficultatem  cordi  denegatos  «Iter 
vtu tnculur.  Stxl  nec  lac , fi  alias  riti  perpendantur  fm- 
*uh  tanti  nobis  erit.  Demus  non  omnem  per  branchias 
ferri  fanguinem , certe  nec  renes , nec  hepar , nec  alia 
vifcera  omnis  permeat  fanguit  & toti  nihilominoa  eadem 
fanguinis  ferviunt  maflic.  Sedpreffius:  ut  taceam  embryo- 
nes, quibas  quid  reponi  poibti  non  me  fugit,  in  adultis 
etiam  fi  credimus  Anatomicis , i dextra  infinifiram  auri- 
culam via  patens  aliquando  reperta  teftatur , quibufdam 
in  hominibus  non  omnem  per  pulmones  tranlmitti  fan- 
guinem : Sed  ne  ab  infolitis  ad  folita  procedere  videar . 
confUeretur  quzio  illa  fanguinis  quantitas, qua:  per  bran- 
chias transfertur , &patebit fufbcere  illam,  utcumreli- 
quo  inde  fanguine  in  auricula  concurrens  ad  convenien- 
teraomnia  prO[>ortionem  facile  reducat. 

Cum  itaque  quem  in  aliis  animantibus  pulmones , eun- 
dem ianguinem  in  pifdbus  branchiae  przftent  ufum,  li- 
cet ha:  rrn  illis  in  quibufdam  dilcrepent,  non  eflquodaf- 
fixam  fpui*  nigricantem  fubftantiam  hic  ad  partes  vo- 
cemus , aut  ad  alia  confugiamus  diverticula.  Anima- 
lium vit*  confervanda:  nihil  Aque  ncceflariom  ac  reci- 
procus ambientis  ad  /anguinea  vafa  acceffus  recefluf- 
que,  quod  fi  ve  fiat  eo  in  interiora  recepto,  (idquevel 
multifidis  afpera  arteriae  ramis,  ut  in  quadrupedibus  vo- 
latilibufqut , vel  veficarum  cavitatibus , ut  in  ranis , ) five 
exterius  prominula  branchiarum  vafa  lambente , eodem 
tandem  recidit , cum  pulmonum  ubique  p radietur  mu- 
nus. Non  itaque  quod  pulmonibus  deftituantur,  muti 
vocandi  funt  pifces , fed  quod  pulmones  obtinuerint  in- 
verfos,  adeoque  ab  ambiente  poflint  affici,  etiamfi  illud 
cavitate  receptum  per  fifiulam  quandam  non  ejiciant.  Ad 
fbnum  namque  ab  animalibus  edendum , id  tantum  vide- 
mus requiri  ut  per  angufiias  tranficns  fluidum  fonorum 
in  ipfo  per  obfidentia  angufiias  offendicula  tranfitu  eli- 
datur. 

Extidiflet  feri  vifu  digniflunum  Punit*  eptrcu- 
lum.  Solis  difcum  fulgentibus  radiis  undique  corufcan- 
tem  vix  elegantius  depinxerit  Apelles , quam  in  rajse  o- 
culo  ex  parte  fadum  ab  illa , qua:  colores  omnes  animat , 
natura : ufque  adeo  & radiorum , qui  medium  fiipabant 
orbem,  accuratiflimus  erat  ordo,  & totius  difci  aureus 
micabat  fulgor : fotum  hoc  defiderabatur , quod  inte- 
gram radii  non  abfol  verent  coronam , relido , quo  iridi 
non  minus  aure*  fuperius  operculum  nedebatur,  arcu. 
Veri  namque  uve*  pars  erat,  kleoque  inverfa  parte  mo- 
re uvear  fufcocolore  imbuta.  M iranda  fabri  cie  elegantia , 
fed  & mirandus  magis  ufus.  Quod  a palpebris  (quarum 
(aperior  plane  milia  inferior  vix  notanda)  fperare  non 
poterat  pupilla , id  deicriptum  hic  organum  ipli  largitur, 
radios  modo  admittens,  modo  excludens  pro  diverfoa- 
eentium  internoram  externorumve  impuifu.  Ufque  a- 
deo  cettisagendiorganis  non  alligata  eft  natura,  quin 
diverfis  idem  prsedare  munus  valeat  inflramentis , quod 
hic  uvea , pulmones , inteft  ina  demonftrant.  Cui  non  ita- 
luevelhoccertffimum  erit,  organorum  diverfos  mo- 
!os  quo  felicius  pleniulque  a priori  deduxerit  ratio , 


NOTATA 


In 


R O. 


J 


eo  minus  in  certis  certam  eam  efle  fubjedis  nifi  per  expe- 
rimenta rem  determinaverint  fenfus 


TV  E U r a a o hze  habet  Nccditm  cap.  vij.  In  genere 
I-^pifcofo  avibos  maximi  affinis  eft  Raja  Cujus  uterus 
vitellaritim habet gallmReb fimile  fcu ovarium  duplex, 
quod  in  communem  quandam  cloacam  bina  ova  utim- 
que  unum  effundit.  Undi-cft  quod  rara  in  ipfo  parturi» 
tionis articulo  fimul  illae  delabentia  deprehenderim.  O- 
vum  ipfum  mirat  figarz  eft  (quod  in  oris  piicium  marino- 
rumcomplurimum  contingit)  quadratum  nempe -obloo- 
gum  connituit,  T efhmquc  molli  lanugjnefuperindmftanj 
gerirzx  cujus  quatuor  angulis  totidem  lingula excrefcunt 
quas  ariftoteles  ..A»,  comparat  Aperta  te- 

fta  exhibet  albumen  fimplex,  idque  tenuius.  Vitellum 
feri  punicei  coloris  cutn  cicatricula  fatis  inGgni.  Propi 
mgrefium  ovarii  occurrunt  corpora  duo  albicantia  glan» 
dmofa  quz  fuccum  albugineum  copiofiun  ovario *infun-  . 
dunt  fpermati  teftium  aprunorum  bmilem, albuminis  ma- 
teriam. Tefta  ipfa  confici  videtur  ex  illius  humoris  par- 
te cralfiore.  Ego  intra  illius  corporis  cavitatem  tcftam 
imperfe&amiatpi  invenio.  N E E DH  A M. 

OVO. 

OV  a pifeium  cartilagineorum , ut  Raja , Paftinacz , 
& Canicula  bicolora  efle,  & vitellum  fatiscolora- 
tum  liabere , cum  tamen  eorundem  piicium  omnes  partes 
(ipfum  etiam  hepar)  alba,  exfangues  & frigida  appareat, 
HARVEUS  habet  Ex.  60. 

Ova  hac  ejufdem  omnia  magnitudinis  idem  HAR- 
VEUS dicit,  qu*  foras  emifla  fimul  augentur,  perfi- 
ciuntur 8c  foetus  excludunt , Ex.  j.  . 

CAP.  XX  VL 

De  Rhombo 

Belgii  Vccdte 
Een  B O T. 

O Hombi  vifcera  quadantenus  cum  vifceribusHippo- 
a^glofli convenire  AMSTELOD.  in  obf.  tradunt 
ubi  etiam  fingulari  figura  ca  proponunt 

CAP.  XXVII. 

De  Rhombo  aculeato 

Een  T A R B O T 
D,8e. 

C Tiam vifcera hujuspifascumHippoglofli  vifceribas 
“pancreatis  ratione  convenire  AMSTELOD.  in 
obierv.  docent , addita  figura.  . 


CAP. 


Ds  Salmone 

C A P.  XXVIIL 
De  Salmone . 

NOTATUM 

% 

UTERO. 

S Almonis  Ur  imi  folo  vitellario  conflat,  nt& 
omnium  fer4  pifcium  flaviatilium.  Neque  enim  his 
Ovum  eft  bicolor.  Ego  Salmonem  pro  paradigmate  po- 
no ob  infignem  magnitudinem.  Hk  facile  eft  Uterum 
prorfus  membranaceam  firt  ut  reftius  loquar  vitdlarium 
integrum  pervadere  , & lingulis  ovis  Ungulas  arterias 
deftinatas  invenire  , quarum  majores  trunci  ab  aorta  pro- 
deunt. Venar  Itidem  ex  utroque  latere  in  unum  ramum 
majorem  colliguntur . & cava-  tandem  intra  diaphragma 
Uniuntur.  Modus  quo  ad  Uteri  orificium  delcendunt 
captu  non  mimis  difficilis  eft  quam  in  vitellario  gpllina- 
ceo.  N E E D H A M cap.  7. 

BRANCHIIS. 


& S a lama  nora.  "303 

Ina  tranfvafari  fiveab  trimi/  fn  venae,  Tjun  totus  de 
novo  ab  aura  irfpirenir , deferri at  fiquidem  illi  ptiu- 
h Mitnfi  mitim /i/tcjfme , prout oftendemus,  ex fe fru- 
uotur  > ideo  fufficrat  iis  (krgulnem  folummodo  per  par- 
ter , nitri  externi  affluxuj  exponi 

E*  his  conflare  videtur , etiam  fifeas , per  baneh/ar 
rrfptrdre , five  ouid  nitrofum  ex  aquis  haurire  , eoque 
tanquam  riti  pabulo  neccflario  frui ; quod  etiam  plures 
alii  rationes  manifcfti  declarant  • Nempe  , fiquidem 
and* , ubi  pifces  degunt,  diu  ftagnantes  verius  putredi- 
nem tendunt , aut , fi  nimium  calore , aut  frigore , aliifve 
modis , quibus  particula;  nitroii  abigi , aut  perverti  fo- 
lent , afficiuntur , incolas  fuos  fuffbcanr  Porro  fi  aquis 
parcioribus , & nimis  angufto  limite  pifies  clauduntur , 
etiam,  fi  plures  quam  par  eft , in  eadem  fatis  ampla  pi- 
cina, ubertim  licet  parti  degunt,  pridcfirdu  poMtm- 
trsfi  interibunt ; quod  infuper  mortis  caufim  arguit , an- 
te obitum  ora  undis  exerentes,  nudum  agra  captabunt! 
Proinde  ut  concludere  liceat , his  aquarum  incolis  anima/ 
etiam  irnea/  inetle ; quarum  nempe  hyprfitje/ , Atomo- 
rum fubtilium  congrries  funt,  qui  accenfiaeu  quadam 
in  motus  conciti,  pro  fubfiftentiafuS  continuanda,  prl- 
ter  alimentum  interius  , quod  depafcuntur  fulphureum  , 
aliud  i medio  ambiente  mtrofim  exigunt. 

In 


DE  Branchiarum  firufhjra  i pluribus  accnra- 
1 4 fatis  deferipea  non  eft  ut  multa  dicamus : Quoad 
fribricam  (unt  femicirculi  odei , ad  utrumque  imi  oris  la- 
tus, juxta  ieneciarumapertiooesconfiti,  qui  icrobicu- 
hs  quali  pennac^per  totum  excavantur  > ut  vafa  ad  il- 
las mifla,  & plurimum  ramificata  excipiant,  & contra 
Injurias  muniant. 

Vafa  Branchiali*  funt  Arteria  , & Vena , quas  in 
Sturione,  Salmone , & Ofello , ad  hunc  modum  con- 
formatas reperi.  <Ae/t*  corde  egrefla , & verius  men- 
tum afeendens.  ramosi  dextra  livjque  emittit;  horum 
quifqueftatimbipartituj,  duabus  lateris  ejufdem  Bran- 
chi® arteriam  accommodat  , qu*  mox  iterum  div ifa , 
binos  furcutos  arteriofos  per  cujufque  branchii  a/cum 
prope  bafmod^am  trajicit ; dein  ex  illis  propagines  aln 
minores  denfillim*,  in  cujufque  pitma  pedinitorm  is  la- 
tera , & medietatem  tendunt : Poft  Branchias  traje&as  , 
rami  arteriofi  omnes  rarius  conveniunt.  St  eundempUn- 
eum , qui  mox  reflexus  ceteris  quibufque  partibus  pro— 
fpicit.conflituunt  udorta  in  branchias  afeenieasti , ve- 
na cava  truncus  dtfcenienr  fefc  applicat , & juxta  ince- 
dit. Porr6  In  fingnfe  Branchiarum  pinnis , propagines 
minore / , ac  in  arcubus , JuBu t venofi  majores  totidem 
arteriofi/  refpondent.  Infuper  utrinque  i lingulis  bran- 
chiarampartibus,  /ama/  venofui  trunco  JefccnJeati  in- 
feritur.  Hoc  plani  liquet,  quoniam  fi  ramos  branchia- 
rum arcubus  jacentes , tum  vsnofor  j tum  arteriofi t a- 
perias,  foraminum  m pinnas  ducentium  feries  appare- 
bunt; Porri  liquor  atratus  arteriis  iftisinje&us  per  ve- 
nar redibit.  Obftrvavi  tamen  liquoris  iftius  injefti  quan- 
dam  folummodo  partem  per  foramina  in  pinnas  diverte- 
re, partem  vero  alteram  canales  refta  pertrmfire , & de- 
inde u/lorta  truncam  icficndc/ttcm  (quem  rami  Bran- 
chiales denuo  omnes  uniti  conftituunt)  influere : Hinc 
colligo/anguinem  in  pifcihur,  (non  uri  in  Bruti/ Pui/no- 
ua/iit)  quoque  circuitu,  totum  intra  refprratwmscrga- 


CORDE. 

Coa  ipfi  angulatum  eft  ,-  Venta  icutirs  oblon- 
gus & anguilus,  Hepar  in  nuifos  lobor  divifum 
cui  Vesica  F illis  annexa ; Splen  ex  rubro  sii- 
grlcat.  JONSTON. 


CAP.  XXIX. 

De  Salamandra. 

TOta  Cutis  fuperficies  lento  quodam  glutine  ro- 
ftar  vernicis  folendente  oblinitur. 

Sali  immifla  beiliapofl  pauculos  gyros  & cuntorfio- 
nes  veluti  in  fpiram  convoluta  moritur. 

Humor  laaeat  4 toto  corpore  diflbdiocopios4pro- 
dit. 

Pi»'i  ton  esx  ponfliculis  nigricantibus  hinc  ind4 
confperfuro  altius  adlcendit  ad  pedum  anteriorum  regio- 
nem , & Cor  a pulmonibus  non  fecus  ac  Diaphragma  fe- 
parat. 

OE  sophaous,  quemadmodum  in  Ranis  , jus  ta 
fauces  valdi  amplius  palatum  fuperius  inveflit  totamqoe 
maxill*  inferioris  circumferentiam  comitatur. 

Stomachus  ad  partem  finiftram  velut  in  citeris 
Animalibus  non  vergit , verum  reflo  dufbn  ab  OEfopha- 
go  protenditur , femner  a me  vacuus  inventus , ut  quid  in 
alimentum  Salamandris cedat  plan4  ignorem,  cum  in  fola 
aqua,  annuo  fcr4  fpatio  a rac  aflcrvati  fine  ullo  cibo' 
vixerint. 

Lien  oblongusex  rubro  nigricans. 

Hepar  ingentis  magnitudinis  rubicundum  quatuor 
lobis  diftinflum , longo  dudtu  Ventriculo  partique  In- 
tel! inorum  incumbit  dextromque  pulmonem  tegit. 

Foi- 


Digitized  b’ 


gc>4‘  De  Saeva  & 

Folliculus  Bitis  ex  cceruleo  albicans. 

Duo  oblongi  facculi . acri  recipiendo  dicati  Pulmo- 
n ii  conftituurt.qoi  valdi  nitidi  & pellucentes  ab  initio 
OKfophagi  du&um  alimentorum  comitantur.  & ad  Ova- 
ria  ulque  protenduntur. 

Coa  albicans  punfticulis  nigris  adfpcrgitur  ut  in  bu- 
fone. Exempto  i corpore  cum  reliquis  vifceribos  corde 
Salamandra  adhuc  plurium  horarum  fpatio  per  interval- 
la fe  movit  uti  etiam  ranx  & bufones. 

Rrsis  obkmgi,  quibus  facculi  oleosa  materU re- 
dundantes annectuntur. 

O v a a i u M duplex , quemadmodum  in  Lacerti  com- 
muni, Ranl.Serpente.Puu&a  minuta  nigricantia  in  medio 
(ubilantix  albx  foetus  falamandrx  conftituunt. 

Tuba  Fallofiama  varios  anfra&ns  effbnnans 
ad  pedum  anteriorum  regionem  adCrendit,  & utraque 
extremitate  jungitur. 

T r.  s te  s in  maribus  majores  quatuor , quidam  ex 
*&i rotundi,  quidam pyriformes , cumquibufdam  abis 
minoribus  annexis , qui  an  Epididy  mkies  corrftjtuant  non 
dixero,  facculi  memorati  oleofi  teftibus  anne&tmtur , ve- 
lutin  Ranis.  One.  JACOBjEUS  in  %AB.  Da- 
ni cir  , Obf  t.  vol.  i». 

Ossium  flru&ura refpondet  ei qux eft lacertx , te- 
fte  Coitsxo. 

C A P.  XXX 
De  Salpa. 

P Ilei  huic  Ventriculus  latior  cum  tpfeniicibut 
quatuor  paulo  iatra  ecphyfm  > quo  in  loco  interni 
Circulus. 

Intestina  beni  ampla  & numerofa , uniformi 
magnitudine. 

Mesenterium  duplex . hoc  eft , Inteflinis  duo- 
bus t lateribus  alligatam , ita  fcil.  ut  faccus  quidam  ex- 
arat. Venx  per  hoc  fatis  ooflfpicux. 

Rictum  camofum  folidumque . ubi  primum  iDCipit 
circulo  inferni  didiodum , qui  deorfum  vergit. 

L 1 1 m portx  ramis  appenfus,  ftomachum  longo  inter- 
vallo reunquens.  SE  VER  INUS. 

C A P.  XXXI. 

De  Teftudine. 

A N A T O M E ejus 
InJiitUI « 

1 SEVERINO. 

INteftudine  marina  prioris  fpeciei  Omimtum  nul- 
lum. Nullum  Coi  cum,  fed  Inteflma  fuperni  de- 
orfum gracilefeentia , contra  quam  in  exteris  quadrnpe- 
. dibus.  Tunica  externa  nervofa  , interna  caroofa  villoia 
harc  lentore  quodam  pingui  madida. 

Parte  priore  & primo  du&uOEfbphagi  aculei  crebri 
tranfferfim  pofiti  majores  quam  in  bovina  lingua. 

Va sic*  cervix  rpftornteftirointrbrefpondenijBt 
atriufijue  recrementum  uno  duftu  exitum  habeat- 


Te*tudime. 

Liem  rotundius  mftar  Cor . Inteftino  fu  perior!  alli- 
gatum. 

Renes  plani  8c  oblongi , quifi  ex  parvis  pluribus 
compofita. 

Coa  trifidum  cum  vafis  valdi  implexis  in  primo  ex- 
ortu. Auriculx  magnx  & pendulx  tenui  membrana  prx- 
ditxacnigrefcentes. 

Pulmonis  ampli  multi  inferius  quam  Cor  def- 
cendentes  * 

Cia  vix  inflexa  cum  crebris  mqfculis,  fedduolon- 
g illimi  mtro  in  corticem  caput  trahunt. 


A L 


C O I T E R I. 

TE.ftudo  nemoralis  beneficio  Curis  durx,crafl3e,& 
fquammofx  orx  livi  ambitui  tefhe  putaminifvi  an- 
natx , quam  firmiflimi  putamini  & fuperiori  & inferiori , 
capite , cauda , Sc  pedibus  liberis . agglutinatur.  Aliis 
in  locis  caro  ita  validi  teflx  anneftitur , ut  abfquc  carnis 
dilactranonc  vel  avelli  vel  abfeindi  nequeat. 

ViariBa*  omnes  i colli  fine  ad  caudx  principium  uf- 
que  medix  teflx  ad  vertebrarum  exceptionem  leviter 
fecundum  longitudinem  protuberanti  connalcuntur : 
Une  fit  quod  tcftudo  immobile  habeat  totum  dorfum. 
Pulmonem  habet  ut  rana  inflatum , fpongiofum. 
T estis  hic  funt , intus  in  lumbis  har cotes , latis 


magni,  colo 
Nullos  hic 


colore  flari. 


inveni  Renis. 


Alia 

V E L S C H I I. 


T N animali  hocann- 1649.  paucula  hxc 
*&  Severim  indi&aobfervare  licuit. 

Dentes  in  utraque  maxilla  nulli  erant,  fed  illorum 
loco  utraque  acuta  plani  erat , qux  cultri  feri  inflar  fc in- 
deret , & herbas  depaftas  incideret. 

Musculi  Ceotaphit*  f rnjfll-tcrcr  fat ampli 
poftenuscranio  inftrati,  vahdiilirao  tendine  inferiori  lna- 
xillx  inferti  erant. 

Paucis  capacjflinix&infigniterdilatabiles,  utia 
viperis. 

Nullum  L a a r N o 1 s veftigium.fcd  afpera  arteria.u- 
biquefibi  fimilis, antequam  ad  pulmones  pertingeret, ma- 
nifefte bifida,  fub lingua  in glottidero delinebat,  rimu- 
lam valdi  exiguam. 

Ab  ore  ad  anum  ufque  continuus  Ihtistini  du- 
ftus , nec  Ventriculi  ullam  cavitatem  majorem 
difeemere  potuimus. 

Hepar  bifidum , ut  in  avibus  coloris  atro  (anguinei. 

Vesicula  Fellea  bile  viridiffima  plena  qux 
chatam  illitu  tingebat  tanta  coloris  gratia  in  pi&oribus 
expetenda  vifa  fit. 

Ova  rotunda  fublutea  plurima  continebat , rubris 
maculis  variata  • 

SciLsros  ex  olTibm  longi  elegantius  nobis  extra - 
dum  , quam  lignea  fcnlptura  JiUmnndi  olleodit 
in  obf.  n j fice  media/. 

caf. 


Digitized  by  Google 


D*  S;i  na,  Tinca,  & Torpedine. 


5°5 


C A P.  XXXIL  . 

De  Spina. 

DOrfum  binis  aculeit  annatur  fed  incrqualibus , ma- 
jore exiflente  eo  qui  cauci®  propior  eft,  utrumque 
aculeum  (iia  proxima  excipit  pinna ; 

Canit  triangulo  fcaleno  fimilis  habet  bafm  longiorem 
inferiori  latere , breviorem  latere  fuperiori , cui  bafi  iu- 
fculptus  eft  finus  admodum  profundus. • 

In  parte  prona  corporis  duo  f mnarum  paria  feie  ex- 
pandunt. 

Hepar  in  duos  loboi  filium. 

Vesicula  Fillis  oblonga  in  acutum  apicem 
definit. 

Ovi  ductuum  corpora  cum  eorundem  infundibu- 
lo & oflio  inferiori  fimilia  erant  iis  i qua;  in  diflcfto  pifcc 
exCanumgenereobfeivavi , patulus  inflmJibuli  hiatus 
multas  fibrarum  rugas  oftendeoat,  quo  facilius  mufculo- 
fum  crederem ; in  utroque  ovario  plurima  minuta  Ova 
erant  la&eum  humorem  continentia,  aderant  Scquatuor 
alia  ova  ovisgallinarum  fi  non  majora  ceiti  paria , vitel- 
li more  flaveicentia  omnia , fi  unum  exceperis  quod  to- 
tum la&eum  erat > & plurimis  rugis  afperum ; cuilibet 
ovario  peculiaris  membrana  erat , Ova  omnia  quafibur- 
fe  inclufa  continens.  Ex  Ovis  majoribus  tria  dextro  la- 
tere quartum  fmiftro  continebatur. 

Unus m altero oviduAu erat  Foitus,  in  alteroge- 
mini,  omnium  capita  uteri  odio  obvertebantur  , quo 
etiam  reflexa  erat  cauda:  extremitas,  loci  brevitate  impe- 
diente pifeis  extenfionem  in  Redam.  Mirabar  tumorem 
cui  innababat  foetus  fotis  oviduftuum  tunicis  contineri 
nulla  ibi  confpicua  nec  membrani  peculiari, nec  placenta 
Mox  iplos  pilciculos  attentius  examinando  fub  cordis  re- 
gione tuberculum  albicans  obfervavi  , cavum  quidem 
fed  vacuum.  Diflecfo  pifciculorum  abdomine  prodiit 
Veficula  oblonga  deferipto  tuberculo  per  exiguum  ca- 
naliculum continuata,  ipfi  vefica:  medi.t  anneftebatur 
Tnteftini  cochleati  fuperior  pars  oflio  fic  fatis  magno  exi- 
flente,  quo  in  Inteflinum  vefica  hiabat.  Apftta  vefica 
diluxit  humor  ex  albo  flavefeers , quo  humore  jam  tura 
bile  tindo  Inteflinum  plenum  erat , In  flofnacho eorum 
humor  erat  fimilis  humori  intra  Ovidu&um  contento, cui 
innatabant,  ut  adeoque  & ha*  hiftoria  robis  oflendat  ! 
pifces  itidem , utaves,  tum  per  Os  tum  per  Intcflina  ali- 
mentum excipere-  • 

Secundum  longitudinem  Oviduftuum  in  fuperficie  il- 
lorum interiori  decurrebant  vafa  fanguinea  finuofis  flexi- 
bus eleganter  crifpata , quorum  flexuum  alrerni  anguli 
fupra  tunicam  elevari  poterant.  STENONIUS 
obf.  109.  *S13.  IX 

C A P.  XXXIII. 

Dc  Tinca.  ' , 

■pXObfcrvatione  A MSTELOD  A M E NSIU  M 
April  1671.  habita  flatimpofl  Dixris  ingula 
pofitos  fcquitur  cavitas  fibris  Retis  donata,  quam  0E- 


sopiiagum  dixeris,  hanc  excipit  glandulofus  tubus 
ad  finem  corporis  ufque , quem  Intestinum  con- 
tinuatum merito  appellaberis , in  cujus  initio  inferitur 
du&us  pori  bilarii , ita  nt  nee  Vpitriculi  pcc  pylori  ob- 
fervabilis  diftin&io  appareat. 

Obfcurum  & feri  nullum  Pancreatis  lineamen- 
tum obfervabatur. 

Hepar  fecus  ac  in  aliis  ad  Inteftinorum  duflum  di- 
vifum  iifque  adhicrens , ac  inter  eorum  plicas  delitcfcens , 
ita  ut  lienem  inter  & Inteflinum  & fele  contineat , & 
complectatur. 

C A P.  XXXIV. 

Dc  Torpedine. 

A N A T O M E ejus  , 

lnjiituta  • 

a SEVERINO. 

1 N Torpedine  qua:  raptim-cum  J.  G.  Volckamho , t.' 
1 febr.  1641.  obfervavi  h*c  funt.  Summe  torpedini 
longo  ufque  adoris  cartilagines  difleiflu fluito confpe- 
■flum  Diaphragma  membranofum  totum  modico  circulo. 

Apparuit  Cc  Corculum  tab®  minufcula:  magni- 
tudine ex  albo  rubens,  laxa: fubflantia: , cuifubftratum 
veiuti  pulvinar  corpufculum  ipfo  corde  laxius  , quod 
Pulmonem  fufpicati  fumus,  maximi  cum  flatu  immifi- 
fo  extenderetur. 

Peritonitum  hic  luculentum 

H 1 p a t 1 5 fibra;  dua;  dextra  & finiftra  longe  didu» 
te  una  intercipiente  fibra  tenui  & longi,  in  quas  tluas 
hepatis  fibras  & Vesiculam  fcllis  in  dextro  latere 
polium  difeurrit  Vena  porta: 

Splen  triangulus  adluerens  flomacho  propi  ejuf- 
dem  oijficium. 

Nervus  adStqmachum  confpicuus,  duriffimus,  de- 
finens  in  membranam. 

Gula  ampbilima. 

Pancreas  fub  porta  citreum , feri  ichoroidis  con- 
ceptaculum. 

Prima  V entriculi  tunica fubfilis , rugofa , quas 
digitis  didufta  eft  facile,  fub  cujus  parte  fupcriore  fub- 
ftans  Mufculus  qd  flom«chios.  SubMufculo  veru  fub- 
fl  rata  lau  glandula  ipfi  mufculo  par,  coloris  cinerei.  St- 
eunda  & tertia  tunica  Venti  icuii  crafla  rugofa  lutea  in- 
terna, media  albifliroaduriilima. 

Colon  amplum,  paulo  minus  quam  Ventriculus, 
inferius  verb  Inteflinum  fpiris  coracoidis  affabre  inftru- 
&um  intci  na  parti , quales  Raj* , Canicula: , & Lupo 
pifcibus  alias  die  dixi. 

Alia 

S T E N O N I I 

STENONIUS,  ut  liabetur  Obf.  88.  lib.  1.  ^3. 
Dan.  fequentia  notavit. 

Parvula utrir.anc hepati  pofterius  adhxrebant  Ova- 
ria, quorumalteraextieiuitasinfur.dibulovicinaerat, 
Q_q  magnus 


Digitized  by  Google 


6 De  Tursione. 

magnus  ibi  Ovomjm  r.umerns  erat,  quorum  majora  j ravifcera  ab  humanis  non  multum  differunt,  fi  pauca  ex 
luteo  colore  fulgebant , minora  aqua:  indar  dlapbana.  \ cipias  jam  lignanda. 

Inalta  majori  torpedine  ex  fitbrufis  qui  novem  libras  [ Vtx  r ucviy  s triplex,  fed  anguftis  orificiis  pa. 


pondere  aequabant plurimis  Ovis  referta  erant  Ovaria , 
quorum pleratjbc vel al6a  vel  flavefeentia  erant,  pauca 
omnino  aquoa. 

Sub  Ovariis  qu.-e  hepati  accumbebant  contus  erat 
quam  ego  crediderim  portionem  Vena:  cava:  extra  he- 
par cgreilx. 

InOvidu&udextro  fex  erant  Ova,  in  finidrooeto,  qux 
nccoviduAui,  nec  ftbi  invicem  adlurrebant , fed  omnia 
intimabant  huntori , cujus  pars  vitreum  oculi , pars  a- 
quam  limpidillimam  reterebat. 

Ovorum  in  oviduAu  color  auibufdam  in  locis  intcnfc 
viridis  erat , cattera  ex  viridi  albicabant,  confidentia  eo- 
rum cafei  recentiotis  inftar  mollis,  figura  non  amplius 
rotunda  fed  ob  mutuam  a contaftu  compreffionem  pla- 
nior r^dita  a torpedinis  figura  non  multum  tecede- 
bat.  - 

Crccfiderim  in  ovidu&u  torpedinis  formari  & crefoerc 
fcctus,  licet  nulla  fui  parte  Ovidufhiiadhxreant. 

Intra  exteriorem  & interiorem  tunicam  Siomaciii 
contit*batur  corpus  molle,  album , licfatiscrafliim;  in- 
terius in  domacho  certi  papilla:  extabant,  ut  refolven- 
fis  humoris  vafa  viderentur. 

Vasa  fuperficiem  torpedinis  unfhiofo  humore  ob- 
linientia irmltA  erant , Sc  pulcherrimo  ordine  diipofitu  a 
capite  poderiora  verfus  pergebant , quo  facilius  aqua: 
occurfu  contentus  humor  exprimatur. 

Notatu  digna:  erant  Fisa*  majufculis  anferura 
pennis  crafliores , molles  & alba’ , qua-  io  utroque  latere 
perpendiculari  du&u  inter  fuperiorem  S:  inferiorem  cor- 
poris tunicam  jit. e tranfverfis  fibris  ab  invicem  fepaia- 
bantur , & manifedos  nervos  recipiebant  i tranfvcrfo  ac- 
cedentes, ut  non  dubitarem  moti  ices  dicere : occupa- 
bant locum  qui  ed  inter  pinnas  laterales  & branchias 
atque  caput  tifque  'ad  Regionem  abdominis,  anterio- 
res poderioribus  erant  breviores  , co&e  mollillimam 
carnem  exhibebant.  Animali  vivo  hiq  locus  taftu  qui- 
dem mollis  erat  . fed  fi  eodem  tempore  quo  quis  il- 
lum tangebat  , animal  fefe  contraheret  , fentiebatur 
In  extremis  digitis  contra&io  cum  fpecie  quadam  do- 
loris formicantis  per  brachium  adfcendentis , qui  per  ali- 
quod tempus  continuabat , quiefeente  animali  nihil  fen- 
tiebatur , quemadmodum  nec  eodem  mortuo. 

CrijlaSim  triplex  fubdantia  ,•  Ut.v  .illa  figura  qui 
pupillam  claudere  valeat : ciliixlrus  cartilagineus  duras , 
& occuli  globo  firmiter  adlixrens. 

C A P.  XXXV. 

Dc  Turfione 

A N A T O M E eju» 
i T/BARTHOL  IN  O. 
peraSs* 

TU  x s i o m i m Delphini  fpecicm  non  femel  diflc- 
cui  fteminam  & foetum , figura  cxa.de  cum  ea  con- 
vc:. quam  Kondetct.  1. 1 6.  depife.  r.  io.  exhibet.  Interio- 


tentibus.  Pnmur  loculus  rugofior  & candidior , Sccun  - 
Ju>  rubicundior,  rugis  multis  fed  magis  quam  in  illo  or- 
dinatis. Tertius  appendix  tantum  reliquorum  videtur. 

Intrstina  .ut  in  homine  longa  & anfra&uofa. 

Omis  n1  m hic  nullum. 

Li  i n Ventriculo fubje&us.ex mulrisglabulis paren- 
chymati lienis  rubicundo  non  diJtimilibus  condat.  Duo 
globuli  maximi  confpicui , nucis  avellam  magnitudi- 
nem xquantes  , ex  quibus  vafa  brevia  ad  ventriculum 
tendunt. 

Pascuas  figura  triquetra  glandulofum  , candi- 
dum. 

Hepar.  rotundiusquam  humanum,  ventriculum  utro- 
que latere  ampleffens, Pallidius, cava  & porta  amphiliims. 

Ve  sic*  Bn.  ari*  nullum  indicium. 

R r s r s amplilfimi,  rubicundi , racemis  uvarum  fimi- 
les,  infinitis  glandulis  quadrangulanbus  & triangulari- 
bus didinfti , qua:  membrana  tenui  invicem  junguntur. 

R enes  fuccenturiati  triangulares,  glanduloti,  fed 
fine  manjfeda  cavitate , proxime  «unco  adherentes. 

Vasa  Spermatica  cum  varicofis  anfra&ibus 
ad  tedes  feruntur , in  utroque  latere. 

Testiculus  fimder  tumidior  juglandem  facili  ae- 
quat, qua  parte  foemrna  fictum  gerit,  fed  fine  humt- 
ditate,  dexter  longior , & tenuior. 

Collum  Uteri  amplum  , delinens  in  pudendum 
fupra  anum  rima  triangulari. 

In  A n i lateribus  duo  alia  for» mino  confpiciuntur , 
in  quibus  ghnJuU  totidem  interiusad  nervos  deducun- 
tur. 

In  finidra  uteri  parte  fktus  includis  partni  vicinus, 
mafculus  exiguo  pene , capite  ad  os  uteri  verfo , ereido 
litu,  umbilico  quadruplici  vafe  protenfo , qui  in  medio 
itinere  dividitur  in  funiculos  utrinqtie  ad  placenti  la- 
tera diffufos.  Uterque  funiculus  duo  habet  vafa  craflio- 
ra,  in  medio  tenuior. 

Placenta  exilis  concreto  fanguini  fimilis , parie- 
tibuschorii agglutinatur,  Tenuis tShnwoi . ^ylUantoidos 
hurr.orei^ferofiim  continet , farciminibm  inclufum. 

Vten  appendix  dextra,  five  loculus  dexter  vacuus. 

DiaphrXuma  amplum , pro  codarum  longitudi- 
ne  protenfum. 

Cor  grandius,  humano  per  omnia  fimile,  in  medio 
fitum  etiam  mucrone.  In  difleflo  quatuor  prima  fronte 
Ventriculi  videntutf,  unum  cava  cum  ourtcul » efformat , 
carnofo  pariete  didin&um , fed  inferius  patulum , qualis 
pariesdenfus  inter  auriculam  & aortam  m fimftro  quo- 
que vifitur. 

Pericardium  humore  cruento  refertum. 

Pulmones  ampliffuni,  fubpallidj , unico  lobo  con- 
tinui, lati  fuperius , angudati  ver6  in  cavitate  inferiori 
thoracis  a longo  codarum  tradu  formata.  Nodis  durio- 
ribus hinc  inde  exterius  mxquales,  in  quibus  folliculi  ver- 
mibus pleni  erant  infixi 

Asiira  Arteria  ampla,  htrjn*  lingularis  fi- 
gura, anferinum caput  refert,  quod  aperiri  cl.mdique 
potelt,  oflea  feri,  & libere  fuperius  patet  in  duftum , 
qui  bifidus  fertur  ad  bina  fpiracula  in  capite  excavata, 
per  qui  fcu  aii  crn  fcu  aquam  recipi  t. 

. L t !f» 


Digitiied  by  Google 


De  X i p h 

Lisgua  latiufcula,  fed  palato  firmius  undique  nexa. 

Sibilum  enim  turfio  edit , quegi  pifcatores  undique  ex- 
audiunt. 

Spiracula  illaauo  in  capite  obvallantur  gyrofo  quo- 
qaodam  Sexu  velut  labyrintho,  ad  ai  rem  vel  aquam 
temperandam. 

In  Thorace  ad  flat  ctfophago  magno  Tiiratl  ma- 
gnus . cordis  ut  videretur  tegmen.  Ex  hoc  thymo  utrin- 
que  circa  mediadinum  & pulmones  difperguntur  alia: 
glandula:  quam  plurima:. 

Exigua  Auditus  foramina.  Cantu  tamen  & dre- 
pitu  a pifcatoribus  alliciantur.  /E (late  creduntur  furdi , 
nec  (Vrepitum  (equi,  hyeme  fatis  auriti. 

Oculorum  palpebra: angudiores , quibus refe&is  , 
fatismagnxprodeunt  orbita:  oculorum. 

Offi jcapuU  conne&untur dux pinnx  exteriores,  ve- 
nis donatae  & nervis  copiofis,  quibus  in  natatione  mo- 
ventur. 

Separata  carne  feu  cartilagine,  Manus  humana:  ru- 
dem formam  exprimunt. 

D « N r i s quadraginta  (ex  in unaquaqne maxilla, 
acuti  omnes,  & ita  fiti  ut  inter  omnes  dentes  fpatium 
vacuum  alterius  maxillx  dentes  excipiat. 

Viunti  in  univerfum  triginta  fex  infpinadorfi 
produffcu. 

In  difle&o  fretu , uuper  extra&o , U m b n i c A l i s 
V in  Allylo  pertentata  ducebat  nos  ad  venam  portam 
hepatis. 

Per  urachum  pervium  ad  veficam  Hilus  pervenit  U- 
tfinque  more  noftro  arteria  umbilicales  polit*. 

Risis  Succ  in  t u a i a ti  exiles. 

Tejier  utrinque  intra  abdomen  latitantes  cum  fuis epi- 
didy  midibus  & vafis  pr*parantibus , ex  quibus  ad  epidy- 
dymida  tranfeunt. 

Inter  utrumque  tefticulum  plexas  quidam  ell  glandu- 
larum exilium , rete  in  morem  involutarum , ad  penis 
radicem  Proflat*. 

Peni/  fongiuiculus  partim  extta  prominulus  , par- 
tim  i tra  latitans  , duobus  ligamentis  nerveis  condans 
onotenui,  altero  crafliore , circa  radicem  oflecartilagi- 
nolo fulcitur,  indar olfs hyofdts. 

Cor  in  medio  e jufque  mucro  fnb  cartilagine  enfiformi. 
^Anafto.nofi ! Tona  cava  2f  arteria  venoj*  raanifeda,  ut 
St  drcnliw  membraneus  m arteria  venosa.  Canaliculur 
noter  aenam  trteriofamiS arteriam  aeriam  maximus,  & 
hanc  4*  illam  amplitudine  equnns.  Cent.  r.  Hili.  ij. 

NOTATUM 

CIRCA  TESTEM. 

FOBiculum  T istis,  de  quo  plenius  ubi  de  tepore 
agit  J.  V A L.  WIILIUS,  t1  quo  ovum  frecun- 
datum  elapfum  in  tediculo  dextro  Turfionis  fretu  vix 
quatuor  tranfvcrfos  digitos  longo  prxgnantjf  a fe  difle- 
cta- obfervafle le  tellatur  Ohf.  gt.  I.  |.  aS.  Dan. 

Hzcqu*  clc Turfone  hic adferuntur eadem funt cum 
iis  qu*  Cupra  cap.  de  pboccua  1 labentur.  Placuit  nominis 
gratia  repetere- 


5^7 

CAP.  XXX  VL 
De  Xiphia 

A N A T O M E ejus 
JbfUtut 4 

i T «.  BARTHOLINO. 

C Aptam  in  portu  Hafnienfi  Xiphiam  16(1.  cum  D. 

Fuirenio  diilecabat  Bartkol.  ut  habet  obf- 16.  Cent.  i . 
Hijhr.  Fepiina  erat  & fatis  vallo  corpore.  Icones  hu- 
jus pifeis  exhibet  Gejncrut,  fed  rudes , quia  ipfum  nun- 
quam viderat.  Meliori  colore  depingunt  ^iJrcvandut 
Si  Jonflvtut,  fed  necipfi  accurati  ratis  omnia.  Omnes 
in  cauda  peccant , qu*  lunata  eft  feu  femicirculari  figo-’ 
ra,  ficut  optimi  BcBamui  deferibit,  & rodrum  inferius 
nimium  protendunt , quod  curtum  ell.  Rodndefcriptio- 
nem  accuratam  tradit  ex  fccletbfuo  Jo.  C*\u/  apud  GeJI- 
neram , nec  in  eo  occupabor  , quia  copia  illius  paflim  ha- 
beri poted.  Nodrum  ad  reliquum  corpus  comparatum, 
velut  tria  ad  navem  erat. 

Aliarum  partium  deferiptionem , qu*  curiofo  Natu- 
ri indagatori  fatisfaciat , trudra  feu  ab  «y lUrovando  exi- 
gas , feu  Gefnsro , uterqueenim  aut  aliorum  fidit  relatio- 
nibus , aut  exiiccatum  pileem  contemplatus  ed. 

In  variis  aliis  partibus  errarunt  tam  antiqui  quitmno- 
vitii  Natur*  Interpretes , quod  breviter  monendum  exi- 
dimavi. 

i.  os Irijlotcler  fellis  veficulam  inteflino  committi  af- 
firmat ; qu*  tamen  hepar  longo  canale  intedinis  jungit. 

i.  Ofpunu^  gladii  acumen  extirxfto  pifce  (imul  cor- 
rumpi prodidit.  At  acutiilimam  aciem  quivis  poteft  ex- 
periri. 

) . Bethmiui  fqttunas  latentes  fub  cute  ponit.  C*te- 
rum  fub  cute  tenerrima  expanditur  tantum  panniculus 
carnofus , quo  dempto , cutis  fervari  nullo  padto  poteft. 
Unde  nos  cum  cute  feparavimus,  ut  commodius  exlie- 
carctur  & impleretur. 

4.  Gcfncrui  narrat  quofdam  voluide  unienm  tantum 
intedinum  xiphi*  ede . refla  extenfum.  Redii  ille  du- 
bitat, quia  altum  cadere  apud  omnesiilcnrium.  Reve- 
ra enim  intedina  refla  non  funt , fed  *quahbus  gyris  in- 
torta, quemadmodum  artificialis  ille  intedinorum  (itus 
ed  apud  .yhfuar.  n Jentem  Sc  TeJimjium , ut  initio  puta- 
verimus codas  fuifle. 

5.  RonJeletiui  Coriam  caudam  verfas  dufla  manu 
1*  ve  ede  tedatur,  afpenim  vero  veifus  caput.  Vidimus 
nos  l*veef!e  conum  lerici  irllar , nofte  fplender.s , prx- 
(crtim  ubicandicantes  inacui*  ndfpergunwr. 

Qu*  pixterca  in  xiphi*  fcdione  obfe.  vavimus  h*c 
feri  funt: 

1.  Dintis  in  palato  inferiori  medio  gulam  verfus 
Angulares  erant  .membrar.xaffixi : Utrinquetrcsordi- 
ncs.  In  ordine  p.  imo  circa  medium  palati  funt  duo , ma- 
jor& minor,  utcrqnc  oblongus  A dutus , faxoxmulus 
& afper . nucleum daflyli  reterens,  invicem  jundhisde 
palato  per  membranam  Alter  ordo  huic  per  eandem 
membranam  continuus , ad  ollis  fubftantiam  magis  acce- 
Q,q  1 <ht, 


Digitized  by  Google 


30$ 


D E X 


dit",  ut  te  tertius , circa  extrema  verb  cartilaginorus , 
mediam  «ellam  radiis  luis  exprimens. 

i_  B r o n c u t * odera liint  8c duplices  , ut  Kon,le- 
lctiui  & Stlvmnut  redi  quoque  annotarunt,  quadru- 
plices credit GiSiut,  quod  obfervare  non  potui,  foris 
afperas. 

).  Cor  fub  capite ftatim  (itum,  triangulare,  unico 
Ventriculo  exiguo  fanguinepleno , cui  adlatus  implan- 
tatur  vena  cava  valvulis  binis,  & auricula  magna  dupli- 
ci quali  burfa  propendens  flaccida , fed  unico  tantum  fi- 
nu.  In  bali  addat  veficula  illa , magna  hic  Pcwirtilagino- 
fa  feri,  ad  cujus  exortum  bini  quoque  valvuli  apponun- 
tur , regrcfliim  impedientes. 

4.  Costas  nullas  habet , quarum  vicem  (lippient 
pinna:  externi  magni  ad  cordis  regionem  defenden- 
dam. 


5.  H t ? a x grande  fatis  & exfangue  > loco  fanguinis 
humor  craiTiufculus  flavefeens  cernebatur , quo  colore 
/eri  totum  hepar  erat  infedum , exteriori  facie  lurida. 
In  hepate  vafa  varia.  Inprimis  rami  cralfi  fucco  flavo 
cratTopleni,  qui  in  truncum  definebant,  inteflino  con- 
junctum , & fuprahos  ramos  exigua  vafa  rubicunda  ex- 
currebant. 

6.  Fellis  Vesiculam  a jecore femotam  redi 

obfervat  Wottonui,  Adliirct  tamen  per  longumfunem 
& canalem,  qui  femiulnam  iquat.  * 

7.  Ventriculus  bifidus,  quorum  alter  craiTus 
interius  rugofus , alga  viridi  refertus,  una  parte  cxcus , 
cujus  extremitas  acuminata  velut  cornu. 

8.  Lien  exiguus , rotundus. 

9.  Intestina  ordine ingyrumdifpofita. 

10.  Testes  utrinque oblongi  & crafliiDmi,  pugni 
magnitudine. 

ir.  Foetus  duos  nuper  formatos  in  redo  intefti- 
nocontinebat.  Necenim alium  Uterum  invenimus, 
quim  Intedinum , quod  aliis  Inteftinis  erft  continuum. 
Csfitir  foetus  rudior  forma , oculi  magni , & gladii  qux- 
damvefligia cartilaginea.  Car  nullum,  fed  vafa  candi- 
cantia tria,  bepatir  rudior  forma,  Intejtina  oblonga  indar 
vermium  concretorum. 

1 1.  Per  fpinam  dorfi  excurrebat  Vas  fanguineum 
ampllflimum , fed  congelato fanguine  refertum,  cujus 
tunica  elegantiflima  nervea  indar  texturi  cruciati.  Cent. 

16. 


I P H I A. 

NOTATUM 

*In 

NERVO  OPTICO. 

DF.  Nervo  Optico  pifeis  hujus  ita  trad.  de  Cerebro 
Malpigbwf.  nervis  his  cum  Cerebrum  intimi  con- 
tinuetur , illorumnue  ftrudura  apud  Anatomicos  dubia 
reperiatur , nonnulla  qua:  in  Pifcibus  ipfis  ingentis  ma- 
gnitudinis ex  repetitis  fedionibus  fuperiori  anno  collegi , 
tibi  communicanda  duxi,  ut  tuo  fxc  mdata  ingenio  lon- 
gi majorem  fegetem  Poderis  largiantur. 

Vulgatum  dt,  nervum  opticum  in  fmgulis  animali- 
bus conflare  multiplici  fubftantia , bini»  fcilicet  membra- 
nis, ex  quarum  terminatione  effbrmantur  Cornea,  & 
Uvea , & medullari  in  retinam  delinente  ; palam  autem 
ed,  hanc  A Cerebro  propagari,  ita  ut  (icadem  Cerebri 
medulla  compadior,  magifque  denfata.  Ftftliut  & Cn- 
tcr  piures  in  funiculos  refolvi  docuerunt , quos  nonnulli 
peripatetici  coardatas  arteria»  credidere.  Qui  tamea 
ab  exarata  drudura  difiona  obfervavi , paucis  accipe. 

InXiphia,  qui  ingentem  oculum  fortitused,  opticus- 
nervus (olitisquidem  membranis  involutus  fed  non  inti- 
mi folidu» , & continuus , nec  nerveis  libralis,  vel  funicu- 
lisdidindusnonadfenfutnporofus,  vel  infigni  cavitate 
donatus  ohfervatur;  fed  ab  his  longi  diverfa  confpicitur 
flrudura : Huius  enim  meditullium  nil aliud eft,  quam 
alba  Cerebri  fubdantia  non  leviter  comprefla  in  exren- 
fam  veluti  placentam , vel  mavis  crafliorem  laminam  pia 
matre  contentam,  & in  plicas  infignes  circumducta , qui 
totam  quandoque  nervi  diametrum  rodo  proceflu  excur- 
runt , quandoque  tortuofe  in  gyros  deduntur , ut  in  exa- 
rata icone  confpiccre  poteris. 

Singula-  autem  plicarum  circumvolutiones  hinc  inde 
tenui  obvelantur  matre ; perquam  excurrunt fanguinea 
vafa  fatis  confpicua,  qui  undique  propagines  mittunt, 
ita  ut  non  leviter  Ilis  firmetur.  Inveftitur  cota  hic  moles 
dura  matre,  i qua  optici  figura,  & robur  emergit,  & 
velut  in  fafeiculum  recolligitur:  Unde  fi  hic  perlon- 
gum fecetur , & vafornm  ramuli , fimulque  nervei  fibru- 
li  membranas  redentes  lacerentur,  totus  opticus  ner- 
vus in  infignis  latitudinis  placentulam,  vel  mavis  craflio- 
rem membranam  vafcufis  irrigatam  extenditur;  ex  hac 
in  poflica  oculi  parte  cxtenfa  cfFormatur  retina , unde 
mihi  cum  antiquo  Vaflko  dubitandum  venit,  retinam 
non  membranam , fed  potius  Cerebri  expanfionem  cen- 
fendam  efle.  Hoc  in  Xiphia  fxpius  expertus  fum,  in  T yn- 
no  pariter,  cxterifque  grandioribus  pifcibus,  qui  mihi 
fecandi  occurrerunt ; quare  hoc  in  omnibus  pifcibus  per- 
petuum probabiliter cenfeo, MAtPIGHIUS  hpill. 
ad  FracalTatum. 


EINIS  PARTIS  T€RTI£ 


ANA- 


Digitized  by  Google 


B°9 


ANATOMES 

BRUTORUM 

P A * S I V. 

DE  INSECTIS; 


CAP.  1 
De  Araneo. 

• j 

IN  Araneo  cinereo  0 c u t i vel  ipforum  vefligia 
alrquoverfum  difpofita  micantia  fcintillantiaque  nu- 
mero funtquatuor,  bini  in  fronte , binifecus,  qua: 
nova  per  intcrofcopiom  eft  obfervatio. 

Manus  dua:  cum  hamulis,  quos  credo  injicere  pra- 
ti* capienda;. 

Dimtis  duo  cum  aduncis  apprehcnforiis. 

Sida  or e toruli  duo , »t  albi  vermiculi , quos  puto  muf- 
culorum  officio  fungi. 

Via  ad  alvum  patens,  fcd  nullus  OEsophagus, 
mi  11  ib  etiam  Vinxiculus 

Ihtvstisulum  ad  anum  confpicuum. 

Araneus  dividitur  in  duo  maxima  Tegmenta , qui  tho- 
rax & venter  funt : ex  horum  media  commiiTura  exur- 
eit  genitale  cum  articulo  uno,  intortum,  nigricans,  & 
forma  referens  mufce  aculeum- 

Vivm  ampli diftcntus lenti  quadam  fubftantia , 
ex  cujus  alba  quadam  portione  interne  difpofita  per  a- 
num  fila  du&ilia  mittuntur. 

In  hujus  medio  du&us  duo  ex  mollitudine  & colore 
cerei,  veni  uni,  ut  puto,  fe  lateribus adnitentes,  Inte- 
ftinula  fortafie , qua:  & principio,  & exitu  communi  con- 
veniunt 

Intra  molem  prididafnfubflantiam  hinc  atque  hinc 
corpufculacandidiffima,  compadioraque  quam  utci- 
tera  contenta  lacerti  figura,  quseadenibus  refpondere 
vifum  Nicolai  Sulliel * , Anatomico. 

Manus  externi  quaruor  elpitulis  vix  apparentibus  mu- 
nitus veluti  digitis  quibufdam,  qui  meatum  intro  cohi- 
bentes filum  tenuilhme  ducant. 

In  Thorace  ver6  Psdis  quini  utrinque , quorum  is 
qui  medius  maximus  exiftit,  cancri  proportionaliterfe 
imminuentes. 

In  bucculis  Disin  primores  maximi , mox  & alii 
multo  minutiores  & molliores.  SEVEKINUS. 


i 


| ' C A P.  II: 

Dc  Bombyce 

Ex  M A L P I G H I O. 

BOmtjx , quem  Serem , feu  vermem  IitJum  vel  lanifi* 
cum,  vel  Erucam  Bombycivoram  dixere,  notiffimum 
apud  Noflrates  infe&um  eft ; in  quo  tam  mira;  Meta» 
morphofes  fuccedunt , & natura:  opificium  ita  elueefeit , 
ut  necefle  fit  lingula  ejus  viti  momenta  perpendere. 

Ab  Oro , communiori  Viventium  principio , originem 
ducit.  Hoc  per  annum  cor.fervatum  t incalefcer.tis  in 
vere  Aeris  tepore,  vel  triduo  feminarum  finu  fotum, 
Bombycem  promit.  Dura  incubantur  ova  , Camilea  ex 
Violaceis,  mox  Sulphurea  redduntur,  & tandem  Cine- 
rea , qu  e fucceiliva  Colorum  varietas  i genito  revoluto- 
que  intus  verme,  per  corticem,  veluti  per  diaphanum 
Cornn,  erumpente,  producinii  Aperitur  autem  Cor- 
jexfeuTefta  , dum  Vermis,  fortaile  percitus  fame , Ov  i 
acumen  perforat , deniibufque  ipfum  erodendo,  brevi 
quadrantis  horse  fpatio  viam  fibi  facit.  Exit  lue  capite 
erumpens  interdum  etiam  oppofita  corpoiis  extremita- 
te. Nulla  fuperfunt  membranea  involucra ; totum  enim 
putamen  mundum  remanet;  quin  nec  pei  forati  corticis 
fuperfunt  pro  tegmina. 

Nati  mox  Bomkycn  Color  foliginofus  efi  -.circa  pi  imuna 
annulnm  & fuperiores  pedes , modicum  cinerei  emergit. 
Infigni  polietCapite,  fi  reliquo  corporis  comparetur, 
hocque  coracino.  In  dorfo , & continuatis  lateribus  pro- 
tuberantias  habet,  quarum  extrema  oblongis  pila,  & 
Ziziphinis  horrent , ita  ut  vera  videatur  Eruca  I.  vid.  At- 
drov.  hb.de  inf.  Tab. ;.  t.  9.  Sc  10. 

Statim  ac  luce  fruitur  Bombyx , tenella  Meri  folia  vo- 
raciter edit  , excitatis  exiguis  foraminulis  , & feriens 
plexusinipfo  viti  limine,  erudato  ftamine,  promit, 
quo  interdum  tota  corporis  moles  fufpenditur.  Indies 
autem  audus  fenfim  novum  induit  colorem ; nam  fubal- 
bus  ille  feu  cinereus  color , in  primo  tantum  annulo  de- 
prehenfus,  in  quinto  etiam  emergit , & fenfim  in  conti- 
guos extenditur;  intermedii  autem  anmili,  i quibus  an- 
teriora erumpunt  crura , Ziziphina  redduntur,  iicutUc 
reliquum  corporis  ultra  quintam  incifurara  . quodeirtef- 
• Q_q  } cer.te 


Digitized  by  Googte 


^ i o D e B o 

cente  colore  , cinereas  redditur  habitas , haerentibus  ta- 1 
rnen  minimis  quibufdam  Ziziphinisftigmatihus.  ex  qui- 
bus , & lubviridi  devorato  alimento , cutis  inficitur , nor 
parum  ad  hoc  etiam  conterentibus  exaratis  protubcran- 
tiis,  pilorum  lene  confperfis , & fuliginofum  adhuc  fer- 
vantibus  colorei»  Propfi  tamen  prifnuni  fomnum,  ca- 
pitis & crurum  color  ita  remittitur,  ut  de  toto  periit  m 
evadat;  quod  etiam  accidit  tuberculis  indeque  exortis 
pilis,  qua:  cum  proportionale  incrementum  non  fubeart . 
parum  obfcurantur  Exarata  hrec  dierum  circiterdecem 
curriculo  peraguntur ; 

Jam  in  promptu  fiuyer  occurrit , qore  ultra  diemquan- 
doque  extenditur ; qua  cefiinte  excutitur  Senium , quod 
jam  deciium , inter  (ubjcd.a  mon  folia  conlpicitur  > cum 
ratio , ob  Vermis  exiguitatem  adhuc  dehtclcat. 

Novus  hic  corporis  habitus  albidus  candido  vcluti  fur 
fure  afpcrgitur , prrecipue  in  fuperioribus  annalis ; ex- 
tremitas autem  fuliginolis  quibuldam  maculis  inficitur, 

& cauda , pedes , anique  appendices  Ziziphina: reddun- 
tur. Novum  Cranium  .tripla  portione  aflum,  cinereum 
colorem  , cum  modica  flavi  mixtura,  lllico  refiri  t , tranf- 
a&is  tamen  tribus  horis  obicunus  fit,  vclut  Cydonio- 
rum carni  accidit.  Immobilis  lunet  Bombyx  extremo 
prarcipui corporis,  folumque  dimovet  caput , nec  ap- 
pofitum  per  diem  devorat  folium  ; voraciter  tandem  ci- 
bum captat.  terque  in  die  nutritur. 

Continuata  liombycu  nutritione  , Cranii  color  fatu- 
ratior  redditur , ut  coracinus  iterum  reddatur.  Indorfo 
tubercula  erumpunt , iplorumque  extrema  brevibus  ih- 
p.intur  pilis  : luperioi  corporis  portio  arger.tea . reli- 
quum vero  fpiralibus  fuliginofifque  maculis , annulfirum 
latitudinem  excurrentibus . condecoratur 

Ut  plurimam  quatuor  dies  cum  dimi.iioante novam 
quietem  infumuntur;  imminente  otio  > a cibo  abdi  nere 
incipit , illudque  durat  per  diem  integrum  cum  dimidio , 
6c  novum  excitatum  cranium  debitu  colorem  cor.fer- 
vat.  Recens  corporis  color  fiibalbidus  Ziziphinis  macu- 
lis, hifquefaturatiorib®  afpcrgitur,  in  quinto  pariter  & 
oftavo  annulo;  in  medio  dorfi  bina  erumpunt  lligmata 
inverfos  femicirculos  reprzlcntintia.  Auttainfuper  nu- 
tritione oblongius  redditur  corpus , coriumque  quafi  dia- 
phanam,  ita  ut  fubjeftus  foliorum  color  emergat.  T ran- 
l.i cto triduo , fi  Ju/ij  menfe  nutriantur,  iterum  tertio 
in  fomnum  prolabuntur,  Autumno  aurem , & Vere  in 
longius  protahitur  hoc  fpatium , cum  in  hoc  quinque  in- 
fumantur  dies.  Imminentis  fomni  prodroma  figi  a emer- 
gant , qua:  in  ar  tecedentibns  mutationibus  ob  iuiexigui- 
t atem , non  ita  facile  in  oculos  intuentium  incurrebant. 
Toti  itaque  corpori,  & praxbpti  fuperioribus  annults 
diaphar.citas  quredam  cumuliquali  luciditate  ex  lubjeflo 
forti  icoi  e fupervenit.  Corpus  in  dorfo  ad  fecundum , 
tertium,  & quartum annulum  impenfe  furgit.  utipfo- 
rum , alloquio  confpicux , ruga:  delitefcant.  In  membra- 
neo interftitio , mter  cervicem  & primam  annulum  loca- 
to, triangularis  quredam  macula  cinerei  coloris  cum  levi 
flavedinismixturaerumpit:  hrec  bafi  fupra  cranium  fir- 
mata, oppofitb angulo,  dorli medium  defignante , fe- 
cundum attingit  annulum  : nec  diu  durat  hrec  figura , fed 
fenfim  produSislaterilw,  veluti  Zona  extenditur,  qua: 
pirum  ulterius  progrella  faturatiori  inficitur  colore.  Diu 
haHitavi,  quidnam  cflet  hocphoenomenon,  videbatur- 
que  arridere , folam  -cHc  portionem  elongat  i extenlique 


M B Y C E. 

corii , qua?  alias  continuata  cranio  fubprimo  annulo  re- 
voluta oDlcurari  folebat ; nec  me  fefellit  opinio ; difrupto 
etenim  quiefcenos  Bombycis  corio , antiquum  Cranium 
jam  vacuum  valde  ab  erumpente  dillare  comperii , unde 
fubprimo  latitans  annulo  exteriorem  hunc  producebat 
colorem. 

Futuram  infuper  quietem  indicant  abftincntiaadbo, 
capitis  elatio  (qua:  quafi  flolidos  arguit,)  corpofflque 
moles , brevior  & contrafitior  reddita ; his  enim  appa- 
rentibus, vermis  perquirit  receflum,  ut  quietius  ibidem 
laceaf , quo  conquifrto  immobilis  hairet , inclinato  verfus 
iiuinum  capite,  quod  interdum  ad  luperiora  attollitur, 
vel  ad  latera  curvatur.  Diei  unius  fpatio  cum  dimidio 
ita  cubat,  quo  tranfafto  excitatur , hinc  inde  jaifatur. 
totus  convellitur  brevior  redditus,  & externum  ipliu* 
corium  in  rugas  & plicas , & prrecipufi  annuiorum  inter- 
(litia  circumi  olvumur , lateia  etiam  celeri  contra&ione 
corrugantur , tantufque  eft  labor  & angor , quibuf-cum  , 
antequam  excutiat  lenium,  ludatur,  ut  immutatu  ex  fub- 
aibo  in  coccinum  corporis  habitu  lupinus  decumbat  per 
aliquod  tempus . & tandem  fejun&um  i recenti  corium , 
longa  pedum  |aftacione, excutere  incipiat, fa&a  circa  cra  - 
pium  ieparatione.  & deductis  per  latera  nigris quibuf- 
dam  quali  lineis,  qu*  Excoratioms  progreflum  exhibent. 
Ut  poftremo  fencCfam  ex  toto  abjiciat , extremam  cor- 
pons cohibet,  furfumque  vifcera abigit,  ita  ut  propulfa 
fuperius  corporis  pqrs  vi  prementium  infer  «oram  per  ex- 
citatam paulo  ante  cicatricem  erumpat , qux  dum  cenla 
permanet , fuo  tumore  in  rugas  contra&um  & compli- 
catum antiquum  corium  in  infernas  neceflario  repelli- 
partes:  quod  fucceffive  in  fingulo  annutorum  tradhi  pe- 
ragitur, donec  ad  extremum  corporis  convolutum  pro- 
trudatur, Aquopofteaconfficaciohe  circa  adjacentium 
ar.gulos  repetita,  tandem  excutitur.  In  hoc  fuperfiint 
ungues , pedum  vrftigia.  appenf*  in  lateribus  linere, 
quas  ligamenta  feu  umbilicalia  vafa  incongrue  credide- 
runt nonnulli. 

Exarato  deftdTus  jam  labore  Bombyx  , donec  novis 
dentibus  utatur , quiefeit , & tranfitdhs  horis  appofita 
olefacit  folia . quorum  extremos  fines  tenellas  adhuc  den- 
tibus degtiftare  tentat ; fed  excitato  forte  dolore  abiii- 
net,  iterumque  decumbit  per  diem  abique  cibo,  quo 
trar  fafto  demum  renutritur. 

Vermis  Color,  margarita:,  abfquc  Inciditate  tamen, 
feri  lirailis-  l'rope  caput  , in  ptmio  annulo  filiginofa 
quxdam  , fed  brevis , linea  in  dorfo  erumpit : Pili , humi- 
liorem annuiorum  partem  ornantes . oblongi,  diaphani- 
queemergunt:  Cranium,  pilishirtum , J4cb*ti/  colo- 
rem fere  refert ; Cauda  Ziziphina  ereda  manet : eun- 
demt|ue  colorem  pollidenr  pedes  fit  ani  appendices : co- 
piofas  per  tranfverfum  plic.t  in  motu  erumpur.t . ut  )am 
novum  animal , excufla  Eme*  fartna , viaeatur.  T ota 
tamen  novitatis  ratio , que  Btiubyccm  a priori  i rue*  Ita- 
tudivcifumefticit,  in  eb  tantum  conftftit,  utfnliginofre 
■II*  priores  maculredillipentor , pili , tuberaila  jam  con- 
fpicua  dorfumque  oi  aintia , paium  delitefcant.  Scio  ta- 
men . prope  etiam  ultimum  Senium  primreva  tubercula  , 
qu  x Erue*  naturam  iixiicarc  credebantur,  adhuc  Mi- 
crofcopio  detegi , pilorum  copia  confperfa ; minora  au- 
tem jam  redduntur , utcenfeo,  exanimalis  fubfequenri 
iiKiies  augmento , cum  laxatis  externis  tegumentis  fuli- 
ginofre  particulae , quibus  corium  inficiebatur , laxius  di- 

duiire , 


-£±2fc_ 


De  B o 

du&se,  non  atrum  amplios  reddunt  corium ; eadem  e- 
tiamdecaufa,  quoniam  alio  rapitur  cunis  laxitas,  tu- 
mores, & tubercula  in  primordiis  luxui  itntia  pene  dc- 
litefcunt 

Quatuor  vel  quinque  dierum  termino  , juxta  Aeris 
temperiem , abunde  nutritus  .emergentibus  futuri  & po- 
ftremi  Senii  nuntiis,  per  duoscum dimidio  diestorque- 
tur , podrcmamque  exerit  fenefUm.  Firmatis  interea 
mox  emerfis  partibus,  totus  cibationi  fe  tradit,  unde 
brevi  nova  moles  longe  major  redditur , & quali  ad  con- 
fidentem mtatem  provedxis , fuarura  partium  pcrfe&am 
ablblutamque  copiam  habere  videtur ; & quoniam  opi- 
ficium, metamoiphofes , aliaqueabeodemmireedita, 
inferius  rimanda  veniunt , ideo  minimarum  mirabilium- 
que  Bomhycii  partium Hiftoriam .rudi licet ftylo exara- 
tam , addere  placuit , ut  lingula , prout  permittitur  , pa- 
teant. 

Bonttycii  primo  occurrens  externa  configuratio  oblon- 
ga cd . Vermium  more,  undecim  compaginatur  Annu- 
us feu  Incifuris , quarum  extremi^,  Capmt  ik  Anus , cum 
appendicibus , aptatur.  Primus  annulus  A , capiti  con- 
tiguus, quia  analogam  cura  cervice  fervat  exteniionem , 
ficarteris comparetur , minor  ed.  Ab  hocbinainhumi- 
liori& prona  fui  parte  b.  exigua  crura  erumpant-  Sub-* 
fequunturbiniannuliC- D.  qui  longi  majores,  qain  & 
interdum  maximi , ii  cum  coxeris  conferantur  cenfcndi 
veniunt.  Horum  fuperior  porti«£  , qua:  dorfi  tuber  x- 
mulari  videtur,  conlpicuis  infigmbufquc  rugis  afperatui  ; 
ha: , antefblliculi fabricam , violaceo,  cum modic*xe- 
rampeliui coloris , fuffunduntur.  Subiequens quartus an- 
milus  F , fervat»  priorum  proportione , parum  decref- 
cit , & praecipue  extremitate  illa , qua  quinto  G-  necti- 
tur ; qui  & ipfe  angudior  redditus,  corporis  hanc  re- 

f onem  parum  cogit.  Subfequuntur  quintus  H , fextus 
j feptimus  K. , dc  octavus  L , quorum  tres  anteriores  H , 
I , K , paulo  auctiores  redditi , ventris aliqualem  formam 
referunt ; ultimus  tamen  L , fenfim  imminuitur;  reliqui 
extremi  bini  annuli  M , N,  proportionali  ordine  immi- 
nuti, alvi  extremum  gracile  reddunt;  poftrcma:  aufem 
incifur*triaappcnJuiiturcoiporaO.  videfig.  r. 

Annulorum  /jura  , ubi  crura  non  erumpunt , rotun- 
da ed,  in  humiliori  autem  ventris  parte  pedibus  inter- 
cepta reditudinem  acquirit , ita  ut  totus  annulus  arcum 
chorda  retraftum  simuletur : dorfi  enim  & laterum  par- 
rescurvantur,  reliqua:  diriguntur;  turgente  tamen  iu- 
figniter  ventre , & ipfc  tument. 

Qdfclibet  Annulorum  pars  non  eandem  fortitur  ma- 
gnitudinem , ita  ut  ex  ipforum  contiguitate  linea  per 
dorfum  du&a  reftitudineni  fervet , fed  ut  plurimum  4 
fingulis  Annulis  media  quadibet  portio  elatior  aflurgit  ; 
Gcterz , hinc  inde  locata , humiliores  parum  fublidenc , 
ita  ut  ex  harum  ferie  fiat  thipjlr. 

Annulorum  fubdantia  membranea  ed , & valida,  non- 
dum tamen  Cartilaginea ; hac , cum  non  ubique  fimilis 
fit , in  fingulo  quoque  annulo  duplicem  videtur  fortiri 
nataram , ob  geminam  partem , qua  in  ipfo  obfervatur ; 
alteraenim annuliportio  fuperior df,  quamajorem du- 
ritiem , & foliditaten»  nancifci  videtur  , & perpaucis 
rugis  afperatur , quamvis  valida  fuccedente  contrattione 
bini  fulci  excitantor , quibufdam  pun&is , 4 quibus  erum- 
punt pili , deferipti : fubfequens  acrnulj  pars  eandem  fere 
latitudinem  & exteniionem  forti» , tota  in  plicas  ad  ani- 


M B Y C E,  ^ j j 

malis  libitum  adducitor.  H*  rugas  utplurimum  in  gran- 
dioribus annulis  quamordeeim  & quandoque  pltires  funt , 
& per  longum  annuli  du&a  non  totum  explent  circu- 
lum , fcd  ab  occurrcntibas  confinii!  ibus  parum  devia*  dc* 
litefcunr.  Harum  quidem  fines  in  recurvatas  inferius  po^# 
fitas  rugas  abfumuntur. 

Bombycis  color  ex  enarratis  jam  patet ; enim  annuto- 
rum portio , qua:  rugis  exaratur , obfui  tenuitatem  fub- 
jcftorura  refert  colorem , & in  feipfam  revoluta  diditi, 
colorem  exhibet:  reliquum  corporis  fubalbum,  & fere 
argemeamed.  praeter  maculas  quafdam  P.  in  quinro  6c 
odavo  annulo  excitatas , qua:  duplici  deferibuntur  linea . 
quarum  interior  vero  parum  fuligmofa : in  quibufdam 
vero  Bombycibus  fufea:  quadam  copioffe  macula:  to- 
tum fere  replent  habitum , ut  parum  argentei  emergat. 

Extremis  lateribus  hinc  inde  nigra  quadam  digmata 
per  longum  infixa  obfervantur  quorum  accuratior  <le- 
fcrtptio&ufus  inferius  habebitur  : h.vc  decem  «t  odo 
funt,  fmgulier.ini  annuli  bina  habent,  prater  fecundum 
& tertium.  Sub  his  copiofe  rugas  per  longum  du&c , in- 
fignes  & recurvae  erumpunt , pilifque  oblongis  & dia- 
phanis  ornantur  ; verfus  extremum  corporis  in  ultimo 
annulo  4 medio  dorii  cauda  erigitur  indar  ftyli,  qui  in 
implantatione  latior , fenfim  gracilefcit,  ultra  tamen  me- 
dietatem ardior  redditus  in  Conum  definit. 

F.xtremo  Annulo  tria  appenduntur  corpora,  quae  ad 
libitum  diducuntur , &fimul  coeuntia  corporis  ultimum 
claudunt  tei  ramum.  Nam  a medio  dorfi  deorfum  incli- 
nata pendet  carnea  quaedam  portio  T.  qua  ani  foramen 
tegit , & in  egdlionibus  furfum  attollitur : huic  bina  ad- 
dant corpora  V.  conlimili  conflata  fubdantia  , qua-  o- 
blonga  & angulari  ipforum  portione  verfus  medium  nro- 
du&a  reliquum  extremi  corporis  muniunt , eique  fulci- 
men & motum  prrfll nt  : Fig.  i. 

Remanet  exponenda  Cupitu  exterior  conditutio.  Cra- 
nium primo  annulo  appenditur , feu  magis  ab  ipfo  eru- 
tum emergit.  Corpus  ed  fubrotundum  , parum  tamen 
deprefliim , infuperiore  pnecipue  parte  binis  femifph*- 
rulisA.  ovalibus  compaginatur,  unde  angulatur  , u^je 
angularisqu.xdam  portio  B.  intercipitur , qua:  L.i«  i)Wi- 
dalem  aunulatur  figuram  ; ab  hac  rugofii  quaedam  pendet 
quafi  carnea  zona  C,  rugis  excavata,  qu.-e  pro  animalis  li- 
bitu in  ipfiun  rctradh , lub  Cranio  non  paium  delitefcit, 
& frequenter  exeritur , fecumque  retrahit  lotium  D , ni 
Imgutm  dicere  velitis  , qua:  lupra  Or  pendet.  Sub  his 
Oriseavitas  aperitur  ampla,  &abofleis  hinc  inde  loca- 
tis mandibulis  E.  clauditur.  Inferiorem  Oris  partem  pen- 
dula & parum  acumina»  occupat  fubdantia  F,  Menti 
indar , cujus  humiliorem  partem  parum  acuminatus  te- 
net dylus.  Hinc  inde  in  humiliori  loco  maxillares  bini 
rocefTus  G-  folidi  locamur , qui  una  cum  Mento , ad  li- 
itum  animalis , furfum,  & intro  etiam  parumper  rapi- 
untur. In  anteriori  parte , ad  latera  tamen , globuli  H. 
quidam , numero  fex,  diaphani , protuberant,  qui  Oculi 
cenfcntur.  Ab  his  parum  didant  bini  Mamillares  quafi 
proceflus  E , deferiptis  majores , d quorum  finibus  bini 
gxeunt  pili.  Singula  autem  hac  ex  inferius  dicendis  ma- 
gis patebunt.  Fig.  y. 

Totus  corporis  habitus  pilis  confpergitnr  una  cum 
capite  : hi  miro  ordine  iinplantantur  , colore  pollent 
Ziziphino  j qui  vero  circa  crura  , & rugas  infignes, 
mox  dclineatas , locantur  .lucidi , & argentei  funt . mo- 

lcqili 


by  Google 


gi2  D E B O 

leque  fua  csteros , per  dorfum  & ventrem  difleminatos , 
fuperant.  In  dorfo , ubi  pili  lmplantartur , cxrulea  qua- 
dam ftigmata  non  raro  deprehenduntur , quibus  pilorum 
radices  ambiuntur. 

Bombycis  corpus  multiplicibus  fulcitur  cruribus , hif- 
qnediverfis  ,■  verfus  enim  corporis  medium  a fexto,  fc- 

fitimo , odavo , & nono  annulo > quatuor  crurum  paria 
line  inde  in  humiliori  parte  erumpunt : Eorum  figura 
rotunda  eft  , & latiori  lui  parte  a ventre  emanans , inter- 
nodium feu  flexuram  patitur.  In  hac  eadem  parte  cavi- 
tas interdum  excitatur,  utretradum  crusintuscumap- 
perfopcdcobfcuretur;  reliquum  cruris  binis  ulterius  ar- 
ticulationibus flectitur,  tandem  in  pedem  definit,  qui 
recurvis  unguibus  mire  munitur. 

Talis  efl  appenfi  ftits  flruthrra.  Ab  extremo  cru- 
ris , ubi  in  pai  te  exteriori  femicirculus  fubniger , & quali 
ofleus  deferibitur , & in  citata  fuperius  Eruca,  r.igra  qua- 
dam  ^ina , quafi  ex  villuto  fcu  viUolo,  ferpit , pes  A car- 
neas erumpit  , qui  lemifphirra  parum  com proflat  for- 
mam Itabet.  Ambitur  autem  ejus  protuberans  pars  i bi- 
no unguium  ordine  B,  qui , cinguli  inflar  vel  feroicirculi , 
juxta  longitudinem  corporis  dedudi , parum  verfus  inte- 
riora declinat;  unde  ex  hoc  fegmento  licebit  pedis  par- 
tes diferimmare:  parsi>orro.  qua:  ultra  ungues  exterius 
feu  foris  locatur,  C.  Sjlvr^ris  appellabitur , opjrolita 
fcil.  Vol»-,  qua  veru  ultra  (egraenta  interiora  verius  ex- 

frarrigitur,  D,  V*!s nonunanitur , qua  cvmen minoris 
aritudinis  efl  ac  fit  oppofita.  Kig.  q. 

Vola  & Sylviftris  portio , ad  animalis  placitum,  diver- 
fts  fua:  indigenti  c temporibus  gracilefcunt , inoxque  pro 
tuberant;  nam  interdum  pars  Sylvcjlris  turget , totaque 
eruitur  a cruris  profundo,-  interdum,  ut  m polyporum 
acetabulis  feucirramentis  i intro  retrada  dclitclcit,  quod 
in  Vola  etiam  ptoportionaSiter  oWfcvatur.  Ex  quibus 
motibus , qui  frequenter  & celerrime  contingunt , va- 
rius pedum  ft  unguium  fi  tus,  fit  robur . oriuntur. 

XJnsuium  fufcftantia  ofiea  efl  , folida,  & quafi  fulva. 
Numero  pluresfunr  ungues , nt  plurimum  in  lingulo  pe- 
de quadraginta-  Difparem  magnitudinem  farciuntur,  & 
delici  fub  ordine . eque  diftanri  locantur.  Grandiores  A 
Vola  confinio , i.  e.  ab  interiori  parte  orti , fupra  ipfam 
inclinati,  verfus  exteriora  deducuntur , & tandem  ele- 
vari in  recurvas  apicds  dcfinnnt ; minores  vero  ab  eodem 
orti  termino . inter  priores  eodem  ritu  fe: pecte* , rrqna- 
li  perpetuo  fervam  diftanria  , cum  non  eadem  polleant 
longitudine,  non  eundem  fortiuntur  finem,  fed paulo 
infra  terminantur  i ecurvatn  apice , ita  ut  per  acuminatas 
unguium  extremitates  protrad*  linea:  parallelas  refe- 
rant pedis,  ambitum  fecantes.  Hinc  inde  ab  ano  extre- 
ma- jam  exarata’  appendicis , crurum  munus  explent , 
binosque  pedes  promunt , jam  defei  ipris  conlimiles. 

Prope  caput  in  primo,  fecundo,  & tertio  annulo, 
tria  crurum  vel  bucluorum  paria  fituantur , non  inaequa- 
lis in  totum  magnitudinis.  F.orum  figura  Conum  aemu- 
latur. Implantantnr  in  hisannulis  latiori  principio,  quod 
a copiofillimis  rugis  excipitur , una  retrada  etiam  obfcu- 
rantur:  tribus  gaudere  videntur  internodiis , quibus  a^ 
interiora  precipue  fleftuntur : Honim  extremitas  unco , 
verfus  interioi  a , armatur,  cui  ex  diametro  ofiei  fiyli  op- 
ponuntur, in  ccneruautem  articulatioi.  ibus  bini  pariter 
liyli leftiiniplatcantur.  Fig.  j. 

futuatis  Bombyciscxtcrioribus , fuperfuiit  interior»  : 


M B Y C K. 

Difciflb  itaque  corio,  quod  fuperius  expOfi  tum  efl,  7<w 
quidam  fubnavus  erumpit , qui  manuum  calore  vel  etiam 
ipfo  igne  leviter  concrefcit , cruft atnque  relinquit.  Hunc 
probabile  efl  ab  officinis  alimenti  derivari,  & per  mea- 
tus, vel  valcula  per  cutem  difpergi. 

Diduda  eute , altera  fupereft  Membrana  fubrofea , & 
mucofa.  Ha.-c  probabiliter  nova  curis  eft,  quae  difcuflb 
Senio , vel  Bombycis  forma > emerfirraeft , quin  & reli- 
quas, qua  jam  excuflae  lunt , fimu!  extitifle  dubito.  In- 
terior nare  tunica,  una  cum  corio,  fi  lamiri  objiciatur , 
tranfucentes  quafdam  lineas , tranfverfum  Bombycis  te- 
nentes , exhibet , qua  rugis  & furculis  corium  excavanti- 
bus  excitantur.  Inter  has  rugas  rotunda  quaxlam  fpatia 
uafidiapbana  elucent,  qua  pilorum  radicibus  circum- 
ucuntur. 

Exaratae  Membrana: , feu  corio , ardi  liarent  carneae 
fibra?  per  longum  dedudx , qu*  revuliis  ad  latera  vifce- 
nbus  patent : b*  per  longum  corporis  exporriguntur , 
&incrfuris,  ea  aracipui  m parte,  ubi  finguliannuline- 
duuntur  ad  inviwm , arde  figuntur.  Ipfarum  color  car- 
neus eft , 8c  fubalbidus , ceu  cinereus ; figura  verf)  fubro- 
tunda;  attentius  tamen  luftrata  unaquaque  ipfarum,  fi. 
lamentorum  fafciculum,  vel  faltem  exiguarum  quafi  cor- 
idarum  plexum  exhibet : & in  quodam  Bombyce,  jam 
extindo , parumqueconvulfo,  futgula  hac  filamenta  non 
reda,  nec  libi  paralleta , fed  quali  fpiras  efformamia  con- 
fpiciebantur ; quod  Sflfn  tendinibus  quorundam  mufcir- 
lorum  in  pragrsndi  animali  non  raro  obfervavi.  Fibra 
batanukipliccs  funt , variamque  inclinationem  forriun- 
tur,  unde  pene  dicereris  contextos  mulculos,  quorum 
feriem  , 8t  litum  recolligere  rmpoHibfle  videtur  , ob 
eorundem  exilitatem,  fragilitatem,  & perpetuam  con- 
tradionem,  quibus  inplantatio  & exortus  obfcurantur. 
Hoc  tamen  videtur  minus  dubium,  in  unoquoque  angu- 
lo determinatam  adefle  mufculorum  feu  fibrarum  col- 
ledionem  , qua  ipfius  latitndo  undequaque  cooperia- 
tur; prrter  anguli  um  & oblongum  quoddam  fparium, 
longitudinem  dorfi  excurrens , in  quo  non  obfervantur. 
Quare  in  interiori  corii  regione , qu*  ventriculum  alia- 
qne  vifcera  ambit , reda  ha  fibra  excurrunt , ab  extre- 
mo corporis  ad  aliud  extremum  produd* : In  lingulis  ta- 
men intermcdiisannulorum  confiniis , ubi  inferior  annu- 
tus in  progrefiivo  motu  anterioris  cavitatem  parum  fub- 
mrrat  ha?  mufculonim  fibra  arde  ha-rent,  ibiq  re  alte  in- 
feruntur, velut  in  mafculornm  vulgarium  finibus  acci- 
dit , liocquefueceifivc  contingit , ita  uchareatis , an  eae- 
dem fint  fibra , qua:  tot  continuatos  mufculos  promant, 
an  veris  fint  diverfa,  eodem  ordine  fe  invicem  fubfequen- 
tes.  Certum  tamen  eft,  licet  valida  fibrarnm  applicatio 
& nexus  in  interflitiisannulorum,  ut  ita  dicam  , fucce- 
dat,  earum  plures  ulterius  ad  fubfequentes  etiam  annu- 
loselongari , fer  vata  continuitate  ,qnod  inelixato  Bom- 
byce pracipue  fit  manifeftum : &fi  Atramentum  affun- 
datur, rigtefada fpatia,  hinc  inde  fibras  ambientia,  fu- 
perata  incifura  parte,  ubi  alti  figuntur , a luperiori  in 
Inferiorem  annulum  reda  , & eadem  fervata  proportio- 
ne, deducuntur;  quod  idem  accidit  interceptis  fibris, 
etiam  in  valido  iiloncxu,  cum  ipfarum  continuitas  ut 
plurimum  non  tollatur,  nec  obfcuretur  > licet  inaliqui- 
bus  non  it*  pateat. 

Exteriores  fibra- . & qua  primo  oculos  incurrunt , non 
fiii  invicem  parallela  , nec  perpendiculares  funt , fed 

aliqi:* 


De  B o 

allqu*  contiguis  lateralibus  occurrentes  obfcurantur , 
quod  parum  tonge  ab  ineifura  contingit;  aliae  vero  , & 
qu*  pnecipue  circa  medium  dor  (i,  ubi  oblongum  ar- 
dumque  fpatium  locari diximis , proxima  excurrant, 
rerfus  ipfum  parum  declinant , ita  ut  in  fingulo  quoque 
annulo  quadam  Tuum  fortiantur  finem , & ita  quali  pyra- 
■mit  fiat.  Etenim  in  fnperioribus  annulis  verius  caput, 
ex  fibrarum  applicitis  finibus  bafis  eifititur : & quoniam 
deorfum  deduttas  fibras  hafce  verfus  medium  dorfi  in- 
ctmiri  diximus , binceft,  quod  ex  fuccefiivis  ipfarum  fi- 
nibus ad  medium  dorfi,  fit  pyramidi*  latus , ac  Undem 
angulus  ;^uod  in  grandioribus  pracipue  Erucis  obfcr- 
vatur.  ~ 

Subdefcriptis  ttSn  hifce  fibris,  ali*  fubfeqirantur , 
thhtjud  tamen,  quas  in  Bombyce  ditficilimum  cft  attin- 
gere ; interdum  tamen  aliquas  in  ubidis&elixatis  tranf- 
locerevidi.  Ut  autem  ipfarum  & fubfequenthim  etiam 
fibrarum  rudem  aliquam  notitiam  habeatis , confugien- 
dum nobis  erit  ad  grandiorem  jam  citatam  Erucam , 
qua  obfui  magnitudinem  minus  obfcuros  habet  mufcu- 
los  : non  tamen  tanta  efl  ipiotum  moles  , cateraque 
ita  conlentiunt,  ut  dilucide  fingutarOm  fibrarum  verus 
& certus  habeatur  terminus:  qua  vero  ex  plurium  fe- 
dione  minus  dubia  collegi  , fub  unius  tantum  Annuti 
Icone  exarabo.  Et  pro  faciliori  notitia  recolligendum 
ed , quod  fuperius  habuimus , in  hac  grandiori  Eruca 
fingulum  quemque  annulum  quafi  iniignibus  rugis  con- 
flare, qua,  dum ipfarumlatiwdoarfBorredditur,  pa- 
rum aflurgunt , & ita  totus  annulus  his  rugis  compagina-  i 
tus  breviatur. 

Primo  itaque  fibra  rcBu  A- occurrunt , qua  totum 
annulum  co-opcriunt , & afupremo  ejufdem  dedudx, 
implantantur  in  fubfequentis  incifura  proximam  par- 
tem. His  ablatis  , in  confpedum  veniunt  tHiqu*  B, 
qua  eofdem  fortita  terminos,  non  omnem  tamen  annu- 
li  capacitatem  occupant,  fed  gracilesvidenturmufculi, 
longo  intervallo  diditi,  ad  extra  inclinati.  Subfequun- 
tur  Mitfud  C , in  oppofitum  inclinata , quarum  portio , 
amplior  tamen , veifusmedium  dorfi  D.  deducitur  ; re- 
liqua vero , anr.uli  inferiorem  & fuperiorem  portio netn 
attingit.  Tripriceshi  fibrarum  ordines  perpetuo  infm- 
gulis  indfuris  patent;  catenantem,  utpote  minores, 

3uia  in  diverfas  ejufdem  partes  deftinantur , & profun- 
ins  etiam  locantur , nec  perpetuo  ipfis  2 natura  unos 
ftatuiturfitus,  ideo  non  param  variam  in  infertione  & 
munero.  Subexaratis  fibris afcendurt  furum otliiuu  E. 
qua  fuperiori  extremitate  in  fecundam  rugam  definunt , 
«harum  tanta  efl  copia,  ut  infignis  fiat  mufculus.  In 
aliquibus  annulis  fuccedunt  Jef ceu  Jentet  F , qua  ad  fex- 
ta  ruga  confinium  terminantur.  Pofl  has  emergunt  o- 
bliqua  afeen  Jentet  G>  ad  medietatem  annuli  exporre- 
fta,  & in  latiflimum  expande  mufculum.  Tandem  oc- 
currunt his  fubjed*  obliqaaafcendcntes  ll,qua  in  quin- 
ta ruga  abfumuntnr ; & poflremo  fub  hia  latet  exiguus 
quidam  mufculus  I.  fuper  extremam  rugam  extenfus. 
Vide  Fig  6. 

An  ao  lingulas  plicas  alii  ulterius  i fuperioribus  exor- 
ti tranfmittantur  mufculi , adhuc  ambigo  ; boc  tamen 
fapiflimeobfervavi , extremos  enarratorum  mufculorum 
fines , ficut  in  perfedioribus  etiam  accidit , ii  aquales  ef- 
fe.  ita  ut  ab  uno  bin*  attingantur  rag*.  In  Bombyce 
redi  quandoque  mufculi  inaequali  fuarum  fibrarum  lott- 


M B Y C E.  3IJ 

gitudine  pluribus  unius  annuli  rugis  appenduntur.  An 
unguli  hi  breviores  mufculi  fintprodudiones  redoram, 
6c  quafi  flex*  ipforam  extremitates,  dnbitari  poffet: 
cum  in  Cancrorum  mirabili  cauda  , inter  redas  fibras 
contorti  quidam,  veluticord*,  fibrarum  fafdculi , afu- 
premaannuh  parte  orti,  illicoac  fubfequentem  inferio- 
rem attingunt  annulum , obliquentur , Sc  ad  ipfius  me- 
dium defmant.  Hisaccedit,  interdum ( ut fzpius habui) 
circa  annutorum  interfliria  redas  fibras  obfcurari , & ex- 
ternas parum  obliquatas  fubire. 

Mufculorum  ope  Bombycis  motus  fubfequitur , cuti» 
exteriora  Phammena  h*cfunt.  Poftremi  Bombycis  bi- 
ni pedes,  ab  appendicibus  ani  erumpentes , ante-gradi- 
untur,  & tunc  corrugati  & tenfi  redduntur,  extremi 
duo  annuii  ; ex  progreflii  deinde  fado  a binis  paribus 
fubfequentium  crurqm  enarrati  annuli  elongantur  , & 
iplorum  rug*  extenduntur ; proximi  autem  bini  annuli 
crifpantur&  turgent : decumcfcunt  autem , & longiores 
fiunt  motis  reliquis  cruribus , quibus  inferior  alvus  firma- 
tur, tandem  motis  minoribus  pedibus,  vel  brachiis  non 
longe  i capite  lacatis , quadrupedum  more , contrada 
mox  corporis  portio  ulterius  rapitur , & demum  caput 
anti exporrigitur,  & ita  Bombycis  progreilivus  fubfe- 
qmtur  motus. 

Sub  exaratis  fibris  ex  reditudine  digmatum , qu*  hinc 
inde  in  fmgulis  annulis , praeter  fecundum  & tertium , ex- 
citari exterius,  jam  habuimus,  ortum  trahunt  mirabi- 
les quaedam  toforum  propagines,  qu*  lingulas  corpo- 
ris partes  irrigant.  H*c  confpicuo  trunco  carent,  fed 
in  iingulo  quoque  orificio  decem  & quandoque  plure* 
grandiores  rami  f incommunem  hiatum  delinentes,  ci- 
catrici exarat*  aptantur,  ita  ut  in  Bombyce  decem  & 
odo  fint  hujufraodi  ramorum  plexus  feu  exortus.  Ab 
hoc  hiatu  igitur , feu  mavis  brevi  trunco  A.  bini  exorti 
circuli  B.  in  inferius  & fuperius  locatos  deducuntur  ple- 
xu? , ita  ut  mutua  fiat  Anaflomoiis  2 capite  ad  imum.  Ab 
eodem  pariter  fonte  tres  elongantur  circuli  C.  qui  cor- 
poris habitum  & mufculus  ipfos  mirabili  efformato  reti 
pervadunt ; contigui  vero  D.  v ici  na  ambinnt  vifcera : Re- 
liqui E-  in  venti  tculum , cor , ventrem , aliaque  proxima 
deducuntur,  & in  medio  proni  ventris  occurrentes  hu- 
jufmodi  oppofiti  rami  evidentem  Anaflomofin  patiun- 
tur. Propagantur  hax  vafa,  Arteriarum  more;  fenfim 
enim  2 fuo  elongata  trunco  gracikfcunt , & frequentes 
hinc  inde  geminant  ramulos,  qui  ut  plurimum  reticula- 
res plexus,  ut  in  arborum  folnfobfervarar , efFormant; 
quod-praecipue  inter  mufculos , & corium  mirari  licet, 
ubi  tanta  cft  frudicatio  harum  vaforum,  tam  mir*  im- 
plicationes , ut  nii  pulchrius  confpici  pofiit.  In  lingulas 
corporis  Partes  exporriguntur,  ut  nulla  ipfius  fennbilis 
confpiciatur  portio . qu*  vafculorum  horam  propagi- 
nes non  admittat.  Fig.  7.  Vafa  h*c  camrico  feu  plum- 
beo pollent  colore,  qui  fenfim  argenteus  edicitur,  va- 
rius tamen  in  confimilibus  infedis  confpicitur , ut  pluri- 
mum argenteus  cd,  vel  periatur , interdum  palearis, 
vel  aurei  diffunditur  mixrurl. 

Horam  fubdantia  membranea  ed , cum  hoc  tamen, 
quod  annulofis  hifque  folidis  firmetur  , ita  ut  in  quo- 
cunque fitu  feda  , aperto  pateat  ore , unde  ex  his  8t 
inferius  dicendis  conjedatus  fum  ,•  traclieas  efle,  qu* 
fuis  produdionibus  Pulmonei  efforarent , Sc  exaratas 
Bombycis  iociluras  biuis  pollere  pulmoneus.  Totum 
Rr  hoc 


gi4  0 e B o 

hoc  conii  milium  Infidorum , CietJ * fcil.  Luctui  f.  Cer- 
vi volatili/ , lacuJU , Vejftmm  apum,  fit c-  indagine,  fir- 
matur. * 

Defcripti  Pulmmti  proprium  habent  orificium . quod 
In  Bombycis  lateribus  extare  diximus,  ita  ut  fmeuli  qui- 
que annuli,  pneter  fecundum  & tertium,  duobus  pol- 
leant hiatibut.  Hi,  nigra  circum  ambiente  zona  ornati  , 
nudis  oculis  patent  , eorum  tamen  ftru&ura  altiorem 
requirit  indaginem.  Prout  autem  in  citata  Eruca  aliifque 
confimilibusTiquet  intueri , tahs  e II.  Extimum  corium 
digmatibus  ovalibus  Une  inde  pertunditur  : hae  per 
longitudinem  annuli  infiguntur , ita  ut  acumine  verfus 
humiliorem  ventrem  dirigantur  , altero  autem  verfus 
dorfum.  CutitextremicasA,  cicatricem  defignarts,  ni- 
gra ell  , & parum  reflexa,  & contento  trachea:  capiti 
unitur,  quod  ovale  hoc  fpatium  replet,  in  cujus  medio 
fcifliiraB,  per  longum  dufla , obfervatur,  quz  identi- 
dem a reda  declinat,-  reliquum  fpatii  fibruHsC,  cine- 
rei coloris,  repletur , fig.  8.  lue  ab  exteriori  cicatricis 
ambitn  exorte , rede  verfus  fcifluram  deducuntur , & 
quadam  Analogia  intcrfhtium  ciliare  simulantur , faltem 
in  munere  -,  quare  levi  ipfarum  contradione  curvus  ille 
hiatus  ita  dilatatur , ut  Aer  pro  libitu  egredi , & fubin  - 
eredi  poUic.  Et  licet  vivinte  animali  nunquam  hiantem 
oeprtnendenm  hujufroodi  fcifluram , poli  mortem  ta- 
men levi  fucccdcnte  exficeatione  oblonga  patet  via.  Ut 
veritati  huic  aliquid  lucis  addqrem,  afpenis  leviter  , e- 
riam penicillo  oleo  intindo  , trachea:  fingulis hiatibut, 
illico  convulfum  concidit  animal  intra  Vcm mica  oratio- 
*// fpatium.  Et  ut  vulgatum  illud  de  natura  Olei,  Infe- 
disinfenfa,  explorarem , varia  molit»  fum..  Afperiis 
orificiis  trachea;  fuperioribus  i corporis  medio  ad  caput 
ufque , hinc  inde  , illjco  quafi  paralyticus  jacuit  Vermis, 
nec  fecundum  fuperiora  loco  movebatur , reliquum  cor- 
poris motum  fervabat , per  nodem  ita  jacuit . mane  re- 
vixit, etiamquo-ad  fuperiora , & fenfim nutritus  , tan- 
dem folliculum  confecit ; quod  & in  aliis  comprobatum 
vitii.  Aliorum  infuper  inferioribus  tracheis  ulque  ad 
medium  corporis , oleum  affudi , & mox  convullionibus 
tentatx  funt  obiit*  partes , quin  & fuperioces  particula: , 
dum  movebantur,  reliquas  velmi  paralyticas  fecum  tra- 
hebant; cordis  pulfus  verfus  extremas  partes  rarillimus 
Orat , & affedre  portiones  mole  fua  non  parum  immu- 
tabantur, & in  his , quibusfucceflitmors,  ventriculiin- 
fibrior  portio impenfe  coardata  erat.  Horum  aliqui  bi- 
nktranfadis  horis  cibum  guffaveie,  & (lato  tempore 
folliculum  peregere.  Inter  hos  unus  vel  alter  , elapfis 
pluribus  diebus,  mtcriit:  quidam  autem  poti  confuetos 
dies  , quibus  copiofius  ca-ten  cibum  fumunt  , (lamcn 
•mittere  camit,  fed  brevi  relido  opere  jacuit , taodem- 
qneobiit.  Cseterorum  trachea: orificia  , modo  fmiilra  in 
aliquibus,  modo  in  aliis  dextera  oblini  vi,  & excitato 
quafi  corpore  vix  movebantur ; tandem  expergetadn 
fbperioribus  partibus  (nam  in  reliquo  torpidior  erat  mo 
tus)  cibum  aftuaipfcrc , fuumque  opus  [ici  fecere,  quod 
& fere  fingulis  accidit. 

Ut  autem  intimius  rem  hanc  perfpedam  haberem , 
"Veutiem,  Caput,  Os,  & Dorfum,  illa-fis  tamen  tra- 
di ea  orificiis , iaepius  oleo  afoerii,  nec  unquam  extmdos 
vadi,  nec  etiam  inde feva (uborta fymptomata.  Quare 
isteiitum  ex  Oleo  eatenus  contingere  conjeci , quate- 
ousoodufis  trachea  orifiuiis,  luffociuo,  vel  quidfinnle 


M BT  Cl. 

fuccedit  -,  quod  placitum  fubfequenidbui  tentaminibus 
firmatum  volui.  Butyro  illevi  trachea  fingula  orificia  , 
dc  liliCO  perierf . Idem  accidit  ufu  Lardi , levi,  & fin.i- 
lium:  necadipofis  tantum  & oleofis  inefthrec  mortife- 
ra vis,  fed  afperfo  meile  liquido  confidere;  cum  hoc  ta- 
men diferimine,  quod  aliqui  expergefadi . interdum  ipfo , 
latemm fridione , deterfo,  revixere;  hi  vero,  quibus* 
alti  hamebat  mei,  perpetuo  jacuerunt. 

Placuit  eadem  tentare  in  conlimilibus  infedis,  ut  in 
Loculi  is , Grillis,  & hujufmodi,  in  quibus  mors  pariter 
fucceflit  Congruum  ereo  videtur , Aerepi  in  hac  Bom, 
bycis  vafa  continuatim  fubingredi  & egredi , ut  in  cate, 
ris,  quibus  infunt  Pulmones.  ^ 

In  Bombycis  poftremis  tribus  annulis  circa  dorii  late- 
ra non  obfcurus  perpetuatur  conftridionis  & dilatatio- 
nis Motus  , ita  ut  flato  tempore  hujufmodi  laterales 
portiones  intro  rapiantur  vd  pellantur , & fuccefli  ve  ex- 
tra turgeant.  An  vero  hocin  Cordis  gratiam , quod  pra- 
cipuc  in  intermedia  ibi  dorfi  parte  fyftolen  & diallolen 
habet;  an  vero  in  refpirationis  ufum  fubfeauatur,  ad- 
huc dubito , confiderarihk  merentur  qua *n  locuBis  ob- 
fervata  fuo  loco  tradu  itur. 

Per  longum  dorfi , i rter  exaratas  Mufculorum  fibras, 

& pulmomes  bine  inde  appenfos , Cor  locatur , afura- 
mo  capite  ad  extremum  ufque  corporis  exporredum; 
quare  , vivente  animali,  ejufdrm  pulfatie  exterite  per 
loogum  fubobfcure  emergit.  Corpus  hoc  tenuibus  con- 
flat membramsqu*  contenti  Icoris  colore  imbuuntur ; 
diaplian*  enim  iunt , progreflu  tamen  temporis  lutee 
fiunt,  nec  ita  facile tranflucent-  An prater membranas 
came*  adfmt  fibr*  (ut  reor)  quibus  conflrrdio  fubfe- 
quatur,  fenfus  nequit  attingere.  Ejus  figura  mira  eft  • 
nam  in  ca-teris  animatibus , ex  fibris  carnee  in  gyrum  de- 
dudis Cernet  quadam  confurg.i  moles;  at  in  Bombyce , 
& confimilibus , unicus  tubus  eft , a cauda  ad  caput  con- 
tinuus, necobfervare  potui,  in  iftius  finibus,  vel  al- 
tero tantum , amplior  quxdam  capacitas  locatur  a qua 
principium  motuserumpat , nec  etiam  qualibet  exarati 
tubi  portio  eandem  fortitur  latitudinem  , Sc  figuram , 
fefl  identidem  extenditur , pofimodum  aoguftatur , ita 
ut  dudus  ifte  in  tot  diftwiguatur  quafi  Ovales  tubulos  A B, 
fibi  invicem  continuatos ; quare  ex  inferius  etiam  dicen- 
dis dubitari  potetl , tot  Corcula  effe , fibi  mutuam  opem 
ferentia.  Fig.  9.  Ipforum  numerus  multiplex  eft , adhuc 
tamen  non  omnino  mihi  notus ; nam  ex  vario  cordis  rhy- 
thmo inpulfu,  ex  valida  infuper  convulfione , qua  fedi 
Bombyces  tentantor , diftitidio  non  ita  patet.  Tot  au- 
tem efle , quot  annutos , vel  faltem  pulmonum  paria , ex 
his , qu*  fa-pius  depradiendi  probabile  eft.  Corcula  hic , 
dum  placida  fuccedit  ipforum  Syjfolc , taliter  moventur. 

Extrema  Utera  produdi  cordis , dum  fyfiolc  fua  cor- 
ripiuntur , ad  medium  cordis  procedunt  , & crallior» 
feu  prominula  reddita , non  intimi  fibi  approximantur, 
fed  intercepta  media  cordis  portiooodermiiiori.  bmaa 
lineas  paleares. videntur  effingere  ; atubi  Cor  validius 
movetur,  concurrunt  exarata  1 inez , & in  ardiori  cor- 
dis parte  D.  fefuperequitare  videntur,  quo  cafu  elatio 
quaedam  five  tumor  in  cordis  medio  (ufcttatur.  tibi  autem 
deficiente  animalis  vita , foU  cordium  latera  parum  ver— 
fus  medium  lente  deducuntur,  tunc  nulla  fere  fenfibili* 
onfurgit  elatio. 

Cordium  ruo  tus  non  eadem  omnino  temporis  diffe- 
»'  " rea.- 


De  B o i 

«entia  fuccedunt,  fed  in  Bombycibus,  ficut  & in  aliis1 
-etiam ab  extremo  corculo,  ad  caudam  lomto,  primus 
conftndiouis  motus  emergit.  Latiori  enim  C.  compreffo, 
contentus  illico  tenuis  humor  exprimitur  per  D.  in  fub- 
lequens  corculum  B.  A quo  in  E.  Ot  ita  fucceilivus  fit  tu- 
mor , qui  in  celeri  diaftole  adeo  confufus  eft , at  drftingui 
nequeat.  Patet  autem,  dum  prope  extiodionein  mani- 
fefte  fuccedunt  compreifiones  propullo  vitali  illo  humo- 
re ex  corculo  i n corculum , veluj  ex  auricula  in  cor,  vel 
ex  corde  in  arterias. 

An  a corde  ^rfrtcri*  oriantur  vitalem  fuccum  defe- 
rentes  , nondum  certo  afleqmitrts  fum ; vifus  tamen  in- 
terdum fum  in  ^Aurelia  conipicuos  ramos  in  annutorum 
interftitiis*deprehendere , unde  Arteriarum  truncos  efie 
conjcd. 

Circa  elotigatum  cor,  feu  lingula  corcula  tracheae  ra- 
mi E.  fernunt , unde  minores  iphus  produdiones , extre- 
mis luis  finibus  , arde  Cordis  membranis,  qua;  dorfum 
refpiciutit ; adhaerent , & quoniam  Cor  cum  contento  li- 
quore diaphanum  eft , ideo  ^ifarum  emergiQpccies. 

Aliud  etiam  corpus , Cordis  ambitum  ftipat,  & fuis 
produdionibus  hinc  inde  lateribus  ipfrushirer,  quin& 
in fingulis Incifuris , ubi  fibricarne*  definuot i'cu  inter- 
cipiuntur, fiunt  tranfverfalcs  novae  hujus  produdi  cor- 
poris diramationes,  ut  redi  qua  tuor  anguli  fere  defignen- 
tar ; ex  quo  deduci  etiam  poteft , d Corculis , eo  inioco , 
binoshiociadepromiramos.  Cordis  igiturdudum mu- 
cofiquirftm  ambiunt  produdiones,  quarum  corpora- 
tura Mufculorum  progreflus  teguntur  , fpatiaque  in  vif- 
cer ibus rclida pcr-belle replentur;  tanta  enim  efthujus 
corporis  luxuries,  utfua  mole  catteras  Bombycis  fupe- 
ret  partes,  cum  univerfa  ventriscavitasfuificicntcripfo 
repleatur.  Tenellum  eft  hoc  corpus , ejttfque  fubftantia 
in  oblongas  ftirias  tam  lancinatur  &tmire  implicatur , ut , 
quacunque  licet  diligentia  pertradetur,  non  tamen  iplius 
contexturam  attingere  liceat. 

Hanc  eandem  ftruduram  in  Bombycibus  poftremo 
collegi,  dum  ipforumfruftulum  rimabar.  Diu  dubitavi, 
an  cava  eflent , aliquoqu:  referta  fucco,  cum  vaforum 
diramationem  ruditer  aemulentur;  in  Lacufl*  tamen  ipfo- 
rum configurationem  primo nadus  fum,  in  hac  etenim 
latiora  ha-c  corpora  B.  rotundis  parumque  deprelliscot- 
poribus  D.  compaginantur  ; quod  deinde  in  Bomby- 
cum fruftulis , affufo  atramento . collegi.  Quare  ex  hac 
extima  configfir titione  GtanJuhfum  parenchyma  , & 
inde  vifcerolam  carnem  dicendam  putabam ; led  fado 
ulteriori  tentamine , aliud  mihi  philofophandum  occur- 
rit Igni  etenim  approximata  harc  globofa  fubftantia  in 
oleum  funditur , nammafnque  concipit ; quare  pinguedi- 
nofi globuli,  reticularibus produdionibus,  velut mem- 
braneis faeculis , contenti  , cumomento comparari  pof- 
funt  ; rurfulque  dubitandi  anfa  occurrit , pinguedinis 
promptuaria  elfe , valdeque  follicitam  reddi  naturam  in 
recolligendo  oleofo  hoc  fucco.  Omenti  hujus  produdio- 
nes.minimi  trachea;  rami  irrigant , & ipfarum  tradum 
etiam  firmant.  * 

Ventris  cavum  replet  vetetricului  A , mole  infignis , & 
ab  ore  ad  oppolitum  extremum  oblongus  & redus.  Ejus 
fubftantia  nrcmbraneaeft ; hiecque  multiplex,  ut  incal- 
leris anflfcalibus  patet , interna  Icil.  & externa : Illa  tra- 
chea- B.  ramis , mir.iqnifque  cjnfdem  propaginibus  irri- 
gatur, fub  hac  exeui  runt  confpicui  quadam  fibri  fub- 


A B Y C E.  31$ 

alba; , quarum  feries  duplex  extat ; aliae  enim  red* 
C.  abOEfbphago  exorti , verfus  anum  dedncur.tur,  gra- 
ciles tamen  & rotundi , alii  autem  per  tranfverfum  du- 
d*D,  Ventriculi  latitudinem  coHigunt,  unde  ex  per- 
petua fortique  hujufmodi  fibrarum  contradione  & am- 
plexu intercepti  minimi  ventriculi  portiones  E-  exte- 
rius protuberant  , velati  tot  globuli ; fedis  autem  hu- 
jufmodi fibris , vel  aqua  maceratis , ita  detumefeunt  exa- 
rati protuberanti! , ut  oblongus  reddatur  ventriculus , 
levifque  exterior  fupcrficies,  nullo  vigente  rugarum  ve- 
ftigio.  Bim infuper carne*  fibri  F.  quali  chordi,  per 
longum  exporredi , anteriorem  & pofteriorem  ve  ntn- 
culi partem  cingentes,  ligamentorum  vicero  fupplent, 
ut  in  colo  aliifqueconfimilibus accidit. 

Avullbhoc  extimo  carnofoque  facculo,  Ventriculu» 
totus  continetur,  & conftnngitur , tenuis fkdiaphan* 
occurrit  membrana , in  oblongi  faccuii  pariter  fpeciem 
efibrmata , qui  nullam  fere  videtur  cum  exteriore  car- 
nofo<|ue amiculo  connexionem  habere,  quia  fedo pri- 
mo involucro  integra  , contentoque  alimento  turgen* 
eruitur.  In  hac  nil  confpicui  deprehendere  potui oblu- 
ciditatem  fummamque  tenuitatem. 

Visrnctu  figura  oblonga  eft , inftar  faccuii  pa- 
rum deprclli  , & ex  fibrarum  Hgamentorumqne  rexd 
identidem  anguftatur,  ut  fex  femicirculares  protuberan- 
tias  edat , qui  a totidem  trache*  ramis  irrigantur.  Ex- 
ternus color  viridis  eft , fenfim  tamen , non  amimpto  ali- 
mento , & dum  proxime  ad  -folliculi  fcbricara  difponi- 
tur,  carneus  elficitur. 

In  fuperiori  corporis  parte  non  parum  conftringitor 
Vcntnculur , ita  ut  membraneos  cludus  G • efficiatur , qui 
inoris  cavitatem  definens,  alimentum  dentibus  conci- 
fum  excipit.  Verfus  inferiora,  ad  fitum  feptimi  trache* 
orificii,  Ventriculut  in  Intcflmi  formam  H.  mox  in  or- 
biculos I.-Vclut  in  exiguos  ventres  extenditur , & tandem 
poft  brevem  coardationem  K.  iterum  ex  contenti»  fae- 
cibus parum  dilatatus , in  anum  L.  hiat,  ubi  exitura  ex- 
cremer,ta  continentur.  Hic  poftrema  ventriculi  cavi- 
tas M , rcSi  vices  gerens , hinc  inde  per  longum  fex  pro- 
tuberandas . ex  laxata propin  fubftantia , promit,  a qub 
bu,  tices  lexagonam  recipiunt  figuram. 

T antus  ventrium  apparatus , feu  continuatus  Bomby- 
cisftomachus,  non  minimo  contentus  eft  alimento  (ut 
traditum  ab  ^Ariflatelc  legimus ;)  naro  fi  fiat  comparati) 
cum  citeris  inledis,  quin&  cum  fanguineis  iplisperfe- 
diorib-as , qui  mole  longe  excedunt , efu  ipfa  fuperaf ; 
cum  alimenti  unius  diei,  & proprii  jejuni-corporis , *- 
qualia  fint  pondera. 

Inter  alimenti  excrcmencique  receptacula,  hoc  eft, 
inanguftata  ventriculi  parte  H,  tenuia,  quihit  pluri- 
mum palearis  vel  crocei  colorisfunt-  Hic  per  ventri- 
euh  dorfum  exporreda , deorfum  celabuntur ; ita  ut  fex 
reflexiones  numerentur , quibus  fubjeda  ventriculi  por- 
tio ambitur.  Horum  exortum  diu  quifivi,  & tandefa 
vifus  fum  ipfumattigifle  ,-ineafcil.  parte  H , ubi  Intefiihi 
formam  venter  fubit,  Aqua  conlpicuns  auidam  trunefis 
0 , brevis  licet,  emergit , qui  mox  diviuitur  in  geminos 
ramos  furfum  ferpentes , qui  iterum  relabentesfubdtvi- 
duntur  in  ulteriorem  fobolem.  Hnjusin  Inttjhnum  hia- 
tus patet,  quotiefeunque  fedo  per  rranfvcrfum , jam  exi- 
nanito ventricula,  non  longe  ab  inltftionc  hujus  trunci, 
coropreflifque  varicofis  ejuUiem  produdronibui , »»- 
Krr  te- 


3^ 


De  Bombyci. 


teriora  ventri»  erumpit  expreffu»  i vafculis  flavus,  in- 
terdum albus,  icor,  & per  fetium  ucatriculum  patenter 
emanat.  His  contigua  obfervantur  in  inferiori  ven- 
tris parte  M.  tenuia  quxdam  vafcula  P,  lutei  ut  pluri- 
mum colori»  , qux  luis  propaginibus  bino»  I.  utricu- 
los ambiunt  ; copiofius  tamen  inferiorem  percurrant 
partem  M.  Horum'  ftra&ura  & gracilitas  , novum 
genus  , & k defcriptis  diverfum , indicare  viderentur , 
nili  in  quibufdam  Bombycibus , hydrope  feu  cacache- 
xia  laborantibus , albus  quidam  humor  atque  defcripta 
infignia  vafa N , ac  minora  P,  occuparet,  r.obilque  ali- 
qlaalcm  indicaret  continuitatem.  Haerent  ii.vc  minima 
vala  luttjlmr  prxripue  redo  M , 8c  quia  diaphana  funt , 
'&  varicofe  implicantur , ideo  globulorum  feu  glandula- 
rum racemostcmulantur.  Fig.  io.  Exortum  habent  a fi- 
ne primi  f ' 'cutriculi , & furfum  excurrunt ; mox  reflexa , 
reliquis  exiguis  utriculis,  & coartato  ventriculo  fubor- 
tis,  ar&e  hxrent,  & circa  reftum  , in  gyrum  deduda, 
ludunt.  Ob  excedentem  longitudinem , ipforumque  mol- 
litiem.,  nunquam  licuit  evidentem  aflequi  continuatio- 
nem,- probabile  tamen  eft,  in  ipfis  dari  ,■  & licet,  dum 
impcnfe  nutritur  animal , contentus  fuccus  duplici  infi- 
ciatur colore,  certum  tamen  eft ; quod  in  eadem  valis 
continuata  portione  contigui  binique  fucci  , diverfos 
ferentes  colores  obfervantur , & tandem  temporis  pro- 
greflu  oblongus  horam  vafculoram  tra&u*  unico  & un- 
ae quaque  fibi  fimili , vitellinoicil.  fucco,  refercitur. 

Longa  & ferax  Infedorura  invefligatio  deflderare- 
tur  , ut  horam  vafculorom  progrefliis  , indeque  ulus, 
eluccfireret;  probabile  enim  videtur  , tenuiorem  cibi , 
jam  in  Ifcuiriculo  macerati  & foluti , portionem  inhxc 
propelli , longofque  ipforam  anfra&us  fubire , & forte 
lucci»  non  paramimmutari , & tandem  in  Cor,  vel  fal- 
cem in  corium  , & inde  inieliquas  corporis  partes  rapi. 

An  vero  fuperfluum  aliquod,  ineptumque  nutritioni , 
peralteramex  defcriptis  vafculis  (bina  enim  funt  invi- 
cem fociata)  revehatur , hxfirari  potefl  . cum  in  Bomby- 
cibus, ceflante  cibatione,  contentus  fuccus  in  fubalbam 
quafi  fansem  immutetur,  & poftremo  in  excremento- 
rum vefioamderivetur. 

In  Ventris  lateribus  hinc  inde  circa  Vcntr.  culum  oblon- 
gus valbrum  A.  progrefliis  circumducitur,  qixe  pro  Se- 
rico cflbrmando  flamine  fuccum  continent.  Talis  au- 
tem eft  ipfbrum  progrefliis:  Unumquodque  horam  ab 
oris  confinio  exordium  trahit , fenlim  autem  fuperato 
capite deorfumelabens,  alatereparum  dcfle&ensinB, 
.verfus  interiora  corpori»  deorfum  producitur  ulcra  cor- 
poris medietatem , & iterum  extra  reflexum  inC.  furr 
fom  verfus  caput  afcendit,  & tandem  circa  FcntricuJum 
ferpens  ad  inferiora  deducitur,  & in  gyros  miroique  m*- 
androsD. implicitum,  verfus  primi  ventris  terminum, 
fortitur  finem.  De  extremo  hujus  fine  diu  follicitus  fui , 
cum  enim  hujus  vafi»  mucofa fragilifque fit  contextura; 
quae  multiplicibus  trachcx  ramis  colligatur,  ideo  dilfi- 
cillima  videtur  extremi  fui  termini  indago  Longa  ta- 
men ufu»  patientia,  fedis Angulis  tracbc.e  vafculis,  ul- 
timum attigi  finem , qui  caecum  reprefentat  Ijitcfiiuu- 
lum  E,  quod  a proximo  trachea:  ramo  gracilem  recipit 
fiipra  fe  excurrentem  diramationem. 

Horam  du&uum  fubflantia  membranea  eft  , ut  in 
esceris  Ixtiftiuulu j folidior  tamen  in  fui  exortu  prop: 
caput  i in  reliquo  fragilis  cfl.  Nec  eandem  unuiu  reti- 


net figuram  ; etenim,  lieet  vafa  hate  ubique  perforata 
exiftant,  e«rum  caraen  principium  F.  gracile  eft,  ipfo- 
rumque  foramina angufla funt;  fiibfequens  vero  portio 
G.  laxior  eft , quz  undem  rotundi  inteftinuli  H.  for- 
mam jam  adepta,  poft  plures  circumvolutiones  extre- 
mum fortitur  finem  £.  Longitudo  unius  d udus  Buhuhicu- 
fem  zquat  pedem.  Inxquahs  horum  duduuru  confor- 
matio non  eadem  eft  in  fingulis  Infedis;  nam  in  prx- 
grandi  Eruca  Intcfiiuulum  gracile , fibique  omnino  fi- 
mile , deprehenditur , palearis  ubique  coloris. 

Contentus  fuccus  vario  inficitur  co'ore , qui  in  fingu- 
lis Bombycibus  etiam  variat.  Duplex  tamen  vulgariter 
foletefflorefcere  color,  luteus  fcil.  feu  auratus , & fub- 
albus,  cum  modica  quafi  fulturis  tindura., Et  quoniam 
<x  vario  exaratorum  fuccorum  fitu , (laminis  fuboritur 
textura , ideo  produdi  inde  folliculi  diverfi  funt , vulgo- 
que etiam  diverfis  appellationibus  infigniuntur.  Solet 
autem  in  Bombycibus , i quibus  folliculi , vulgariter  Su- 
rism  appellati . efformantur , fubalbus  primo  occurre- 
re fuccus , qui  ab  I in  K,  dqftus  portionem  occupat ; fub- 
fequensvetTicrairioris  Intcjlinuli  ufquc  adL,  aureo  re- 
pletur fhcco , reliqu  ini  ufquc  ad  extremum  E , fubalbo 
itemm  occupatur  humore  : In  alii»  porro  inverfa  vii 
contingere  folet,  occupante  flavo  corpore  primam  fe- 
lici du&us  regionem.  Succusifte,  aqua  communielixa- 
tus , non  folvitur , ficut  nec  igne  liquricit , flammamque 
nequaquam  concipit,  fedgummi  indar  glutinofam  reti- 
net naturam.  Fig  il. 

T rachez  ramulis  per  longum  dudus , ad  minimaque 
gracilefcentlbus , totus  horum  Intcjiiuulurum  irrigatur 
traftus,  cum  proximi  quique  thrachex  trunci  furculo» 
tranfmittaut. 

In  prona  corporis  parte,  poft  avulfa  vifcera,  inmedio 
fcil.  imi  ventris,  d capite  ad  extremum  co moris-,  fub 
adipofts  dudibus , Spinalis  excurrens  medulla  emergit. 
Propria  hzc  gaudet  compage  & figura,  cujus  progeflus 
talis  eft:  non  uniformem  habet  fubflanciam  , fenum  ad 
imum  ufquedccrcfcentero  (ut  fcreaflblet,)  fed,  vcluti 
chorda  , inteipofitis  ovalibus  identidem  quafi  nodulis 
compaginatur.  Intermedii  globuli  figuram  feri  ovalem 
habent,  quz  erumpentibus  nervorum  produdionibus 
deturbatur,  ejufque  forma  parum  convexa  eft,  placerv- 
t )lx  inftar  valde  deprimitur.  Hujusfubftantia  gemina  vi- 
detur , altera  enim  exterior  ambiens  A.  fubalba  eft , eao- 
detpque  fapit  naturam  cum  reliquo  fpirtx ; interior  au- 
tem B , parum  elata , m fuprema  fui  parte  C curvatur , in 
inferiori  autem  quandoque  binas  quafdam  promit  ap- 
pendices D,  breves  tamen,  ex  nervorum  E reditudire , 
quos  ibi  geminat.  Hxc  ob  fui  exiguitatem , cum  nec 
cultri  acie  feparari  poffit,  nec  exteris  tentaminibus  ex- 
plorari, adhuc  mihi  ignota  latet  Unum  tamen  ob  fer- 
vo , coloribus  cireumaflufis,  non  parum  ab  altera  parte 
A , quz  vel  ipfam  ambit , vel  globulos  nedit , diftingui: 
nam  tue  fubalbida  & candida  eft ; illa  vero  Leoniqi  co- 
loris ; quiu  & in  cancro  fluviali,  ubi  eadem  patet  ftru- 
dura,  non  cantum  di  verfus  erumpit  qpldr,  fed  ex  eo- 
dem ftigmata  fuborta  rades  quafdam  velut  arborum  ra- 
dices deferibunt.  Quare  interdum  dubitandum  mihi- 
occurrit , cum  in  capite  deprehendere  nequiverim  cere- 
bri molem,  ab  his  difparatam,  globulos  h(^:e  cerebri 
cfle  difperfas  portiones  congkimeratas,fcil.  corticis  glan- 
dula», a quibus  nervortun  hbrx  enafcantur  j cum  perfe- 
ci»- 


i 


De  Bom»yc*. 


floram  etiam  Spina  interiora  per  longum  occupet  cor- 
tex , i quo  quorundam  nervorum  fibras  enafci  probabile 
eft.  Corticalis  hac  fubftantia , nodulos  efformans^n  ea 
eminet  parte,  qua  Bombycis  annulos  tangit;  inTntera 
. autem  huic  oppofitn , fcil.  verfus  interiora lupercxtenfa , 
medullari  A fubftar, tia  tegitur  & ambitur. 

Singulus  itaque  globulus  binis  exaratis  corOans  parti- 
culis, in  fui  fuprema  parte  C , defcendentem  recipit  (pi- 
nam, eamque  ab  inferiori  & oppofita  parte  promit : Hinc 
ind^erb  bina  nervorum  paria  l)*c  inlignla  erumpunt, 
morem  alterum  £ , inferius  fcilicet , oblique deorium  ad 
Utera  producitur  in  roufeuIos&  artus  j alterum  veroF, 
fuperius  ad  trachea:  proximos  truncos  exporrigitur.  Fig. 
aa.&  i). 

Globuli,  prout  videre  licuit,  funttredecim,  fuprae- 
nim  prunum  trachea  orificium  bini , parumque  curtan- 
tes G,  fuB  eadem  reflitudine  locati,  verfus  caput  alccn- 
dunt  i ab  his  poft  brevem  fpina  productionem  poftre- 
mus  promitur  nodulus  H , a cujus  fupremis  partibus  bini 
erumpentes  procefliis , duos  geminant  globulos  I , qui  in 
Cranii  bafi  non  longe  i mandibulis  nervulos  mittunt,  fi- 
ent & ad  oculorum  radices.  Biferiores  globuli  ultra  pri- 
mum annutum , fervato  proportionali  (patio  ex  reflitu- 
dine trachea:  orificiorum  fituantur ; bini  tamen  poftremi 
K L.fibi  fuct  edentes,  i fc  invicem  parum  didant,  & in- 
ter fepeimum  & oflavum  tracheae  orificium  pendentes , 
extremum  gracilefcentis  (pina  M.tafcrius  promunt ; a 
quo,  velutidilperfis  fibris,  corpOTis  extremi  appendices 
irrigantor  & foventur-  Refidtuim  fpina  N,  globulis  in- 
terjeflum , nerveam  pra  fe  fert  naturam  ; namfubalburo 
eft,  & in  binos  recolligitur  fafciculos  communi  involu- 
«ro  conternes , & alfufo  atramento  in  cancri  (pina  patet ; 
Inipii  etiam  Bombyce,  inter  primum  & fecundum O 
trachea  orificium  non  parum  didant  bina  (pinalis  me- 
dulla partes.  Eagtemas  nervorum  produfliones  ad  ar- 
tus & mulculos  non  licuit  in  totum  attingere  ob  lucidi ta- 
tem , & albedinem.  Noduli  fupra  expofiti  a minimis 
trachea  ramis  P.  irrigantur ; a fingulo  enim  trachea  ori- 
ficio verfirs  interceptam  fpinam  binioccurrunt  rami , qui 
in  medio  libi  occurrentes  mutuam  pariant  Arudornofin , 
& produflis  minimis  ramulis  arfle  expofitos  amplexan- 
tur globulos',  & elongaram  inde  fpinam.# 

An  prater  exaratas  Bombycis  partes  alia  fuperfint  vif- 
eera,  non  audeo  negare altorum  enim  follicitaindagcr 
& dexteritas  forti  luculentiora  deteget 

Luftratis  interioribus  vifceribus,  unum  vel  alterum  de 
Cxanii  ilrufluraed  expendendum.  Solet  natura  in  ftn- 
fMineu  animalibus  Cranium  pluribus  unitis  oflibus  com- 
paginare : unde  in  ipforum  mutua  infertionc  & adapta- 
tione plures  contingunt  futura:  , propriis  diferinnnata 
, nominibus , qua  minimas  quafdam  rimulas  inter  contigua 
& articulata  o(Ta  defignar.t.  In  Bombyce  autem  Cranium 
oflns  multiplicibus  , vel  falcem  cartilagineis  particulis 
coagmentatur,  variaqne  ipfms  futura,  feti  intermedia 
particula,  inter  contiguum  verumque  os,  nigra  quadam 
Zona , cateris  (olidiori , defcribuncur.  Hac  eundem  co- 
lorem & fubftantia  modum  exhibet , qualem  in  ungui- 
bus & ofleis  particulis  obfervaraus;  cralfior  ed  reliqua 
cranii  lamina  , nam  interius  etiam  protuberat.  An  hac 
oflea  portio  ex  addenfau  contentarum  laminarum  ex- 
tremitate contingat , multum  probabilitatis  habet , cum 
•libi  quid  proportionale  accidat:  Oilea  hac  zona  primo 


3 '7 


Cranii  bafim  • firmat,  ubi  collo  (eu  primo  annulo  nefli' 
turi  & quoniam  c.ipnt  ipfum  (ut  alias  retulimus)  in  du- 
plicem quafi  femifpharam  fccatUr , hinceft , quod  ofleu* 
ille  circulus  A,  cranii  baiirr»  firmans , verfus  fuperiora 
fcrpens , futuram  lambdoidalem  exprimit , cujus  mentio 
jam  fafla  ert.  In  anteriori  autem  parte,  ubi  os  infcuipcutn 
eft , elongat  i hojufmodi  odei  procefius  varias  defcnbunt 
futuras,  quin  & parum  ad  latera  reflexi  diaphanos  quof- 
dam  globulos  B , quos  pro  Oculi t habendos  c fle  reor , 
arflefirmanr.  Spatia  xonis  hifce  contenta  cartilagineis 
lamellis , parum  extra  protuberantibus , ut  Cranio  debita 
concilietur  concsvitas,replentur : ilta  verb,  quibus  os  col- 
ligatur , diverfis  emergentibus  partibus  locum  prabent : 
ItaC.  dentium  apicibus  foras  erumpentibus  aditum  lar- 
gitur ; D veri  hiat,  ut  oris  concavitas  pro  ingerendo 
cibopateat.  Supra  ipfum  eminens  quasdam  porno  Elo- 
catur , qua , velut  acuminatum  Mentum , exeunti  Ita- 
mini aditum  largitur  : Hinc  inde  ab  Fmammifbrmes qui- 
dam proce  diis , alias  deferipti , continemur  & dabiliun- 
tur.  Fig.  14. 

Crtnn  concavitas plbribus repletur,  fpinalis fcil.  me- 
dulla parte , extremis  trachea  ramis , & binis  ftyliformK- 
bus  proceflibos , qui  i futuris , dentibus  proximis , in- 
tro producuntur ; major  tamen  Cranii  portio  i binis 
dentium  Mufculis  occupatur  ,•  qualibet  enim  exarata  fe- 
mifpbara , qua  Cranii  moles  excitatur , prxgraudi  fSt  fi- 
brofo  repletur  mufculo  , quo  appenfus  dens  ad  late- 
ra diducitur,  & adducitur.  Nam  in  Bombyce  , deoe» 
fum  vel  liirfum  rctraflts  mandibulis  nequaquam  01  ape* 
ritur  (qt  in  (anguineis  fere  femper*accidit ,)  fed,  cutn 
ipfius  Jenta  fub  eodem  plano  locentur  , mutuo  ipfo- 
rum  accefltr  & receflu  cibum  caput  animal , ipfumqoe 
atterit; 

•Usntis  bini  funt  ; fmgulus  etenim  utrinque  pro- 
prio alligatur  mufculo.  Eornm  fubrtantia  oflea  eft  & fii- 
liginofa;  figuram  habent  quafi  inciforiam ; coocavocifr- 
v oq ue  apice  A terminantur.  Pars  ipforum  exterior  B gib- 
ba eft , interier  vero , eique  oppofita  concava  A , balis , 
abfque  rumpentibus  radicibusomninolaviseft , & quali 
quadrangulari  conftac  figura.  Cavi  intus  funt ; & ab  1 phs 
erumpit tenuis  quadam  alba  lamella  C.  qua  forte  ex  ten- 
dinibus, feu  ex  fibrajpm  fblidefcentibusextieinitatibus 
excitatur:  In  hanc  delinunt  copkila  carnea  fibra,  in- 
fignemmufailumefformantes,  quarum  mole  bina  cra- 
nii partes  affabre  replent  qf.  Fig.  1 1.  Et  qqoniam  mamil- 
lares illa  protuberantia,  quasforas  hinc  i«le  circa  Jen- 
ta eminere  diximus,  mommhabent,  probatu  fc  eft  pe- 
culiares etiam mufculos in ipfaram concavitate,  vel  fal- 
tem  intra  cranium  recondi ; cum  natura  lbcalcm  motum 
abfque  mufculis  prpmere  non  (oleat. 

Taliter  igitur  conftruflus  Bombyx,  poft  ultimum  fe- 
ni um  per  dies  feri  decem  impeofe  nutritur , & vorat , ut 
ad  notabilem  perveniat  motem. 

Bombycesfatisnutriti  cor.tabefcere  incipiunt , ipfo- 
rpmque  corporis  moles  param  minuitur;  pmdiem  Cal- 
tem  a cibo  poftremo  abttinent , alvi  excrementa  cum  fa- 
niofo  quodam  icore  mellei  coloris  ex  toto  excernuntur , 
ita  ut  in  ventre  niljuperfit.  Externus  corporis  color  im- 
mutatur, quadam  enim  lucidius  feu  diaplianeitas  cum 
aliqqali  flavieici  tinfluca  obfervatur , & fub  ventrctir- 
ncus-luxuriat  color.  Anterior  corporis  portio,  fecundo 
& tertio  excitata  suwulo,  turgida  redditur,  & purpureo 
Rr  ) C0‘ 


318  D e B o 

colore  perlucet:  Eandem  etiam  colorem  referunt  ma- 
tnacalx  quaedam  in  quinto  & O&avo  annuloinlbulpt®,- 
‘ portio  pariter  intermedia  annalorum  fublutea  r rdditur , 
iicutSc  imi  ventris  appendices.  Interius  Vcntriculeu  pa- 
rum depreflusvitellino  quodam  refertur  icore , qualem 
ex  Cedo  corio  erumpere  videmuJ.  Divagari  tandem  in- 
cipiunt Bombyces,  & litum  pro  texendo  folliculo  apeum 
nancifcuntur.  Opportunum  jam  locum  nadus  Bombyx  , 
propriis  i vafculis  fuccum,  fuccini  inflar,  fub  (laminis 
Forma  effundere  incipit , & ligneo  fmiluto  vel  occurrenti 
fcabritiei  applicat , indeque  celeriter  recedens  , filum 
nere  perpetuat , & diverfo  fub  fitu  locatis  adaptat : quod 
cumglutinofumfit,  a2ri  dum  exponitur,  facillimi  con- 
crefcit  ardequ^hxrct , & ita  laxum  quoddam  rete , vel 
mavis,  rudes  qua.-d.tm  contexturae  inchoantur , in  qua- 
rum centro , ex  ejebita  diflantia , ovalis  fblliculiilrudura 
& unita  compages  commode  fubfequi  poteft.  Utautcm 
Bombyx  flamen  promat , retrahit  caput,  deinde  attol- 
lit, & ad  polleriora  recurvat , compreliifque  fuperiori- 
busannulis,  quafi  eradat,  & ad  latera  diverberando  ca- 
put flamen  exerit. 

Inter  agendum  per  vices  caput  retrahit  , parumque 
hxret,  deinde  elongato  corpore  muntoque  grefTu  ma- 
jori cum  alacritate  opus  aggreditur.  Nec  diu  venit  harll- 
tandum  , anaborevclab  extremoalvi  llamen emittat, 
cum  fer.fuimanifefli  pateat,  fub  ore  brevem  quandam 
probofeidem  pendere  veluti  Mentum , a cujus  extremo 
perforato  ex  delato  illuc  glutinofo  fucco  d fericis  dudi- 
bus  exprimitur.  . 

Filum  feu  (lamen , quod  unum  .hocque  perpetuo  con- 
tinuum, exerit  Bombyx, diverfo  ritu interferitur ; nam 
animal  dimidium  corporis,  hoc  crt , extremam  alvum 
immobiliter  figit , dum  grandioribus  pedibus  tcnfa 
flamina  applebcndit , & tunc  reliquo  corporis , capite 
prwipue,  continuatis  comprefhonibus , flamen  ab  inte- 
rioribustrahit:  ubi  vero  ulteriorem  optat  progreffum, 
mutatis  fex  anterioribus  pedibus , quorum  unguibus , fla- 
minibus applicitis,  corporis  moles  fufpcnditur,  caput 
anterius  protrudit , cuji»  vario  motu  circumducitur  lla- 
men, diverfequa?  figura’  defcribuntur ; ut  plurimum  ta- 
men Jpiralcr  funt,  vel  faltem  adhasproximeaccedunt. 
Peragitur  folliculi  textura  quafi  i*r  triduum , vel  faltem 
per  biduum , juxta  Bombycis  robur,  praegreflam  cibatio- 
nem, adrifque  ambientis  temperiem.  Hujus  compagi- 
nata  fubftajjianon  undequafjuefibifiroiUseil;  nam  ex- 
teriora primaque  filamenta,  qua:  aliis  fiilcimento  fue- 
runt , nullam  colligantiam  flabilemque  connexionem  ha- 
bent, & eam  fblhculi  portionem  conflituur.t,  qua:  vul- 
go pilum  dicitur,  & apud  aliquos  inutilis  lar.ugo.  Plu- 
res  autem  funt  putes,  quibus  intime  compaginatur  fol- 
liculus. naminfexlaminulas  dividi  potefl , haeque  non 
uno  pollent  colore,  juxta  fcil  portionem  & naturam  fuc- 
d,  quem  diverfum  in  fericis  vafis  contineri  diximus;  qua- 
r<? prima  operisdie  exterior  folliculi . mollis  tiroen , tex- 
tura hqplhir ; fubfequenti  autem  dic  novo  exprcflb  fuc- 
co diverfix  adduntur  lamina:,  & reliquo  tridui  poftrema 
valdeque  friabilis  additur  textura,  dum  interira  rcfacca- 
to  flamine  folidior  redditur  fblhcultft. 

pinguius  Bombyx  ut  plurimum  folliculum  fibi  parat,- 
interdum  tamen  hui  circa  unius  tantum  folliculi  fabri- 
cam fatagunt , ynde  ex  filamentorum  implicatiore  im- 
poOibih:  efl,  iervata  flaminum  continuitate ; ipfum  re1 


M * Y C B. 

texere.  Hujus  craflities  dupla  efl,  & duodecim  circiter 
laminuiis  conflans ; interius  nullum  adefl  feptum,  fcd 
una^ntum  concavitas ; exterius  parum  diverfa  a mox 
defcripta  folliculi  forma  gaudet , cum  fere  femper  de- 
prelbor  (it , & latior , geminis  quafi  juxta  fe  pofitis  folli- 
culis coagmentata ; Oblonga , papyri  inftar , loco  follicu- 
li obltrvatiir  contextura,  quxquaxlrangulariseft.  Non 
rarofiipervcniente  hyemeflomby»,  in  fe  ipfum  retra- 
dus,  nullo  edito  (lamine,  in  Aureliam  immutatur. 

Inclufi  intra  folliculum  Bombycis  ferica  mtei%ula, 
proprio exhaufto  humore,  non  parum  detumefcaftt , li- 
cet aliquid  etiam  fucci  fuperfit.  T rachex  vafa  minos  tur- 
gida redduntur , & intellinub,  i Ventriculi  fundo  orta , 
Aurar.tiorum  colore  perfufa  vigent.  Cor  crebris  pulta- 
tionibus ab  imis  ad  fuperiora  movetur ; reliquus  corpo- 
lis  habitus  contradior  redditur , & rugofus , ita  ut  fmgu- 
lorumannulorum  latitudo  in  arcum  Acdatur , & paruftt 
etiam  faperloris  citum  (obintret;  unde  excitatae  rugae, 
ficut&  ani  appendices , purpurea:  redduntur. 

Perado  triduo , abfblutaque  folliculi  fabrica , Bom- 
byx (contradus  tamen)  per  longum  decumbens  quiefeit ; 
externus  ejus  color  ex  carneo  vitdlinus  redditur ; viola- 
cea quxdam  linea  adfitum  trachea  orificiorum  tranflo- 
ect ; 8c  triangularis  illa  macula , in  fupiua  dorfi  parte , in 
primo , fecundo  & tertio  anhulo  excitata , purpurea  qui- 
dem, fed  dilutior,  redditur;  ungues,  quibus  pedes  ar- 
mantur intro  retrahiilitur crura  gracilefcunt , ut  exter- 
na tantum  tegumenta  remaoeant,  & patula  olim  tra- 
cheae orificia  anguiliora  redduntur-  Interius  trachea:  va- 
fa plumbeum  colorem  ferunt,  in  extremitatibus  autem 
argenteum.  Vrntricului  exinanitus,  parumque depref- 
fusfubfidct,  fubflavo  fuffufus colore.  Tefles ampliores 
redduntur  eorumque  vafculum  patentius  redditur.  O- 
menti  dudus  adhuc  florent , & ubi  trrchex  ramis  irruan- 
tur, roleum acquirunt  colotem.  Vemrieuli  pariter  vaf- 
cula  partim  vitellina  redduntur ; fingnla  tamen  varicoft. 
Cranii  cavitas  aquofo  & fubflavo  refertur  fucco  , craf- 
fumque  & denfijm  fub  Bombycis  corio  latitat  involu- 
crum. Intra  quatriduum  tandem , quo  tempore  Bomby- 
cis cortard4  movetur  coiporifque  moles  anguflior  red- 
ditur, dilcuflp  exteriori  corio,  (fereda:  mflar) *Aurr- 
ha , quafi  noVum  animal , emergit.  Expoliatio  comple- 
tur fpqtio  minuti  unius  hora:  cum  decem  fecundis,  hac- 
que ratione  (ut  forte  mihi  videre  contigit,)  primo,  ce- 
lerrimus eil  cordis  motus , totius  corporis  habitus  con- 
vellitur, ita  ut  finguhe  circulares  Tegmentorum  plicxe- 
mergant  , & ex  tranfverfali  lateium  conllrtdione  ex- 
ternum corium  ab  interiori  feparctur,-  unde  impetu  fa- 
do,  propulfa  infigni  corporis  crailitie  verius  caput,  fe- 
nium  deorfum  repellitur , & trachea:  portiones  a pro- 
priis exterioribus  orificiis  divullx  rapiuntur  una  cum  fe- 
nio , quod  tunc  deponitur.  Interim  ex  motu  fciflura  ex- 
citatur in  dorfo  prope  caput , per  quam  reliquum  corpo- 
ris exit , rctrada  fenfim  deorfum  feneda  verfus  anum , 
juvante  non  parum  flavo  quodatp  icore,  4 cranii  cavjta- 
tibus  erumpente,  ita  ut  libera  appareat ^Aurcha , feu 
Nympha. 

Durii  exit  Animal , antenrx  craifiores  & mucofiores 
d reliquo  Aurelse  corpore  fcjuiicte.  pr.-cter  implantatio- 
nem, a binis  cranii  cavitatibus  eruuntur;  ubi  revoluta 
ipfarum  produdio  eundem  occupat  fatum , qualem  man- 
dibularum bini  olim  M uihili.  Ala:  pariter,  & Crura, 

fuis 


V9 


De  B o 

Aiii terminis  drcumfcriptt , apparent,  h*r  ifirn  ante- 
riorum in  Bombyce  pedum  ex»ahuntur,  tlU  vero  a la- 
teralibus dorfi  partibus , quae  olim  purpurea  florebant. 

Ha  vero  exarata:  partes  quoniam  adhuc  mucofc  funt, 
hinc  eft , quod  invicem  de  facili  haerent,  & fenfim  ficces- 
fentes  ita  arfU  uniuntur,  ut  unum  videatur  indumen- 
tum . quod  Aureliae  fpcciem  exhibet.  Quare  cum  ha:  par- 
tes fint  PapiheJum  propria; , ipforutnque  ufibus dedina- 
tat , videtur  Papilionqm  natura  citius , ac  vulso  creditur , 
emergere , altiufquc  radicari ; cum  in  Bombyce , ante 
folliculi  texturam , Alarum  inchoamenta , fub  fecundo  fic 
tertio  annulo  latitent ; antennarum  etiam  delineationes 
in  Cranio  fiant,  & expleto  folliculo,  proprio  gaudeant 
termino:  Nec  i ncongruum  erit  dubi  tare , novum  Aure- 
li* vitae  genus  non-niA  jam  geniti  Papilionis  larvam  & 
velamen  cfle , ut  nequaquam  excitatus  vd  percoffus  ex- 
ternorum injuriis  fi&e  firmetur,  & adolefcat,  quafi  fe- 
tus in  Utero. 

Excitat*  n»Ox  Aurelia:  configuratio , praecipui  ex- 
terior-, rimanda  fete  objicit.  Corporis  extima  figura  fere 
Ovalis  eft,  fcgmentis  feuannulis , per  tranfveilum  am- 
bientibus, conftans:  Ventris  medium  parum  protube- 
rat: verfus  caput  8t  anum  fenfim  decrefcit , ut  extrema 
alvo  in  acutum  delinit ; ut  Icones  dcmonftrant,  In  fu- 
penori  dorfi  parte  fuper  fecundum  & tertium  annulum 
extenditur  quoddam  corpus  A . parum  eminens  a reliquo 
■orii,  quinque  obsufis  angulis  conftans;  ondeUmhunx 
(peciem  habet.  Hoc  communem  cum  reliquo  exteriori 
involucro  fubftantiam  ibrtitur . qua  tamen  refris  fibris , 
copiofe  per  tranfverfiwn  dufiis  parum  exafperatur.  Su- 
pra Umbonem  hunc  (ut  ita  dicam)  fitus  adeft  reconditi 
capit»  B.  i lateribus  deferipei  corporis  exortum  tra- 
hunt eminentue  bina:  C , quadeorfum  produ&r , ficcir- 
- <■  imum  ventrem  extenf*  , & revoluta:  , pofl renium 
ibi  fortiuntur  finem.  Ha  frequentibus  per  obliquum  du- 
ftus  fibrulis.alar  um  compagem  denotant ; reliquum  dorti 
odo  compaginatur  annuis , qui  reflexa  quadam  plicabi-^1  rnm  cortici  perfundis  color  t mergat ; quin  & traiftu  tem- 

n9poris  infer  " " 


M B T C E. 

tur  , qui  propria  Concretione  , contentarum  partium 
foliditatem , una  cum  rpfarum  natura , mani  feliar.  In  in- 
teriori ventre  adhuc  fupereft  veftigtum  SeriCbrum  inte- 
ftinulorum,  fi  pracipue  flavo  fcatear.t  fucco.  Kerr/r/r*. 
/a/parum  contradns  & rugofus  apparet;  ejus  color  in 
medio  roleus  eft  . in  lateribus  autem  diu  elixatam  carnem 
a-mulatur ; interius  concreto  quodam  fucco,  mellis  in- 
{tar  ^abundat , qui  nullo  adhuc  pollet  fapore : circa  ipfum 
tenuia  lntefimala , feu  vafcula  olim  crocea  producun- 
tur, propria  & antiqua  fervata  figura , & Vitellina  red- 
duntur. C' er  Jis  motus  ut  plurimum  a fuperioribus  ad  ima 
perpetuatur,  rarustametv  Tr/les  l-inc  inde  medium  ven- 
tris occupant,  propriumque  manifeftatur  vafculum.quod 
bytnpharicopcrfirnile  eft.  Adipoli  dudus  ultra  propriam 
albedinem  parum  rubedinis  referunt.  In  interiori  corii 
parte , exporredi  adhuc  per  longum  Mufculi  obfervan- 
tur,-  conciguieniroannuli,  quibus  Aurei  te  corpus  com- 
paginatur, non  ita  uniuntur,  ut  redam  defignent  lineam  > 
fed  intermediis  pheabilibus  & revolutis  intro  infifuri* 
owineduntur , ita  ut  inferior  annulus  fuperioris  fegmenti 
caEtatem  fubintret quod  Mufculorum  ope  conti ngitl 
Namipfonimfibraexordiumfumunt  afuperiori  annuli 
parte,  & dcorlum  dedudx  in  (ubfequerris  portionem 
inferuntur;  unde  quotiefeunque  Mufculi  tenfi  manent' 
(ut  in  Aurelia  accidit  ) necefle  eft,  ut  annulorum  bina  par- 
tes, quibus  Mufculi  affiguntur,  parum  fibi  invicem  ap- 
proximentur,& ita  retrado  furfum  inferioris  annuli  prin- 
cipio , fecum  etiam  intro  revoluta  rapiatur  annuli  extre- 
mitas. 

Ausui*  configuratio  hucufque  roditer  Vobis  ex- 
prefla,  temporis  proqrcflu  mutationes  fubit,  donec  Ai- 
pihe  roanifeftetur  Dierum  enim  decem  fpatio,  aftate; 
autumno  autem  & hyeme,  menfis  unius  curriculo  fuc- 
ceftiva  perpetuantur  difpofitiones.  Quare  externus  cor-  ' 
porri  color  faturatior  in  dies  redditur , cum  circa  caput, 
caudam , & per  longum  dorfi . exficcatorum  Aorantio- 


li  fubflantia  continuantur  ; iplbrum  color  aureus  in  prin 
cip»,  fenfim  tamen  faturatior  obfcuriorque  redditur , & 
perpetuo  linea  quadam,  quafi  Citria, dorfi  longitudinem 
oefignat.  Fig.  16. 

- . In  prona  ventris  ~4lreh*  parte  plures  obfervantur  in 
fu  penori  corporis  regione  parum  protuberantes ; Ete- 
nim, qua  ultra  medium  ventris  occurrunt,  latiorelque 
funt,  alarum  C extremitates  conftituunr,  quas  a dorfi 
lateribus  enafei  diximus : qua:  Vero  his  proxime  emer- 
gunt; a fummo  corporis  exorta,  derirfumque  latera- 
Iiter produdte , antennarum D funt  inchoamenta;  pro- 
pe harum  exordium  protuberant  bini  monticuli  E,  qua 
Papilionis  latitantia  labia  indicant,  reliqua  vero  infe- 
riores excrefcentiaG,  crurum  divaricatorum  progref- 
Ibs  exhibent.  Reliquus  venter  fex  diftingmtur  annutis, 
ntflluiDque  fexuum  veftigium  exterius  emergit.  In  la- 
teribus Digmata , olim  trachea  patula  orificio , adhuc 
feperfunt,  non  tamen  hiantia.  Fig.  17. 

Dtftedo  corio  , feu  potius  peculia ribui  concavitati- 
bus, qua fingularum  partium  inchoamenta  continent, 
iispracipoein  locis,  turi  tumore*  mox  deferiptos  adeffe 
diximus  , cfnereus  quidam  tnrbidufqoe  icor  erumpit : 
exarata  enim  qqchbet  particula  membranis  quibufdam, 
veluti  faeculis , qui  partiam  configurationem  pollident , 
ooqftauc  t ipferomque  cavitates  humore  quodam  replcr.- 


:rior&  reflexa  qualibet  annulorum  portio,  zo- 
na indar,  eundem  referat  colorem  reliquum  vero  cor- 
poris , venter  fcil.  & latera , vitellinum  diu  teneant  co- 
lorem. 

Externus habituspifis fubflavis condecoratur  , a quo- 
rum radicibus , vigente  adris calore,  fudoris  guttula e- 
rumpunt.  Annuli , quibus  Aureli*  corpus  coiiftat , foli- 
dioresfiunr,  Sc  quafi  cartilaginei.  Al®,  antenrue  ,&  cru- 
ra propriis  involucris  contenta  extra  fenfim  protube- 
rant. & manifeftiora  fiunt  , & ex  fuperius  deferipto  mu- 
colo fucco , poftremo coocrcfcente , ipforumfoliditas, 
& fpecies  emergunt;  Dum  proxime  etiam  proditurus 
eft  P Mfi/10 , nigra  quadam  macula  circa  caput  obfer- 
vantur , qu*  latentes  oculos  indicant. 

Interiora  pariter  immutantur.  Trache*  rami , amiflo 
annulorum  vigore,  molliores  redduntur , ita  ut  !n  feipfos 
collabantur,  & ex  plumbeis  argentei  fiant.  Ipforum  e- 
tiam  tunica  vulgarium  ferpentum  exuvias  amulantur, 
cum  minimis  quali  fqoamulis  componi  videantur.  Tra- 
chea ex  teriusorifidum  occluditur , ut  a«ri  non  ampliua 
pateat  in  greflus.  Omenti  reticulares  plexus  fubpaleares 
fiunt , ipforumque  membrana  non  parum  lacerantur , ut 
amilla  propria  continuitate , reliquum  pinguedinis , hoc- 
que  exiguum,  quod  in  um  longa  inedia  noneftabfum- 
ptum , agre  contineant , cum  univerfa  luse  moles  in-ff u- 

Ito- 


520  D r.  B o 

fUiU  contriti  videatur-  Ventriculi  rfloles  ar&ior  & bre- 
vior redditur,  ut  quafi  diliteftrat : Nam  primo Ipfius tu- 
mor pirun»  deprimitur  , deinde  re  tradis  6bris  redis, 
ejufdem  longitudinem  firmantibus,  abrumpitur  cefopha- 
gus,  & ita  fu  perior  ventriculi  portio  deorfum  retrahi- 
tur, reliqua  vero,  inferior  fciiicet , verfus  ventris  medium 
afeendit , nullumque  fubfequentium  Ventriculorum  feu 
cavitatum  remanet  vedigium , cum  forte  in  du&um , & 
veficam  , mox  exponendam , abfumatur.  Vemnculi  fi- 
gura varia  fuccedit , ex  diverfa  contenti  fucei  natura  , & 
fibrarum  retraftione ; nam  ipfius  membranas  extra  fibra- 
rum colligandam  eminent , ita  ut  Vcntnculur  crifpus  ru- 
gifque  refertus  appareat.  Qua:  tamen  frequentior  acci- 
dit, illa  eft,  quam  propofui,  in  qua  A firum  fuperiorisoris 
defignat ' B vero  inferioris.  Ventriculi  color  varius  con- 
tingit ; nam  hic  a latitante  intus  fucco  emanat , unde 
ipfius  tunicat , primis  Aurelia:  diebus , carnei  coloris , di- 
luti tamen  funt , mox  rofei , deinde  pyropum  aemulan- 
tur, & tandem  eyrneum , fi  in  longum  plus  jufto  protra- 
hatur Papilionis  eruptio. Ccmfimitis  etiam  fuccus  in  ipfius 
«vitate  luxuriat,  qui  primo  melliacolorem&ferecfln- 
fi dentiam  pofiidct , nulloquc  pollet  fapore;  mox  rubi- 
cundus efficitur,  &fo!idior,  & interdum  amaritiem  ac- 
quirit; non  raro  etiam  liquatur  & in  humorem  perfimi- 
)em  ei . qui  in  exponenda  inferius  vefica  colligitur , abit. 
Fig.  18. 

Ab  extremo  Ventriculi  B , crocea  pendent  vate  C , feu 
Intcftinula  ; hac  contento  fucco  diu  turgent : mox  vi- 
tellina  ,&  tandem  quafi  ladea,  exftabulanre  intus  fanio- 
fo  quodam  humore , qui  tamen  fingulas  ipforum  partes 
ron  inficit , cum  quasdam  vitellina  adhuc  vel  fubcrocea 
perfeverent,  ex  nondum  immutato  contento  icare.  Ipfo- 
rirm  figura  varicafa  redditur,  & hinc  inde  eminula  tu- 
- betcula  emergunt.  Hiant  vafcola  h*c  in  longum  quen- 
dam  du&um  D,  ab  imo  ventriculi  prodtsftum,  inprs- 

f pandem  quandam  membraneam  veficam  E , humi- 
iorem  alvi  partem  occupantem.  Hic  igitur  duftusex- 
porreflos , « latus , peridalrico  quodam  motu  infignf 


pollet ; unde  lafteum  hunsorem,  fanguinis  laniem , quem 
> continuatisvafculisCperpetuorecipit,  fuccefliva Ilia- 
rum partium  eonftridione , ita  agitat , ut  mirum  redda- 
tur fpe&aculum ; interdum  namque  exaratus  humor  fuc- 
ceflivis  pluribus  condrfeionibus  deorfum  in  veficam  ex- 
primitur ; modo  iterum  furfum  abigitur  verfus  ventricu- 
li fundum,  itant  perennis  fiat  fluSuatio;  tia&u  tandem 
temporis,  faniofum  boc  excrementum' in  vefica  E re- 
colligitur. Hec  piri  figuram  habet,  mole  infigni pol- 
let , & perpetuo  excrementis  (caret  ,•  ejus  fubftantia 
membranea ed  . & exterius  minimis  eminentiis , quali 
papillulis,  exafperatur.  Duplex  videtur  excrementum, 
hac  vefica  contentum  ; aliud  etenim  faniofum  ed,  & 
quafi  cinereum , quod  perpetuo  vefica:  fundum  occupat, 
« excrecum  tabis  indar  concrefcit;  alterum  auteni  fa- 
turato  & melleo  pollet  colore,  & femper  fiipernatat, 
etiamfi  fumma  agitatione  confnudatur  cum  fucco  con- 
focio.  H.vc  excrementofamateria , per  alvum  excreta , 
ita  linteamina  & tabulas  inficit,  ut  pei  petua  fublit  macu- 
la. Ab  hac  vefica  alter  erumpit  dufeus  F,  qui  in  anum 
hians  hujuftnodi  excrementis  viam  parat : membranea 
pariter  condat  fubdantia,  eaque  molli,  ut  ron  parum 
etiam  extendatur. 

in  feminis,  primis  diebus , quibus  Aureli*  fbrrm  e- 


M B Y C t. 

mergit,  Ovorum  tndioamenu  erumpere  & manifedari 
incipiunt;  horum  fubdantia , inter  primordia,  mucofa 
ed  indar  concreti  nervei  fucei,  cinereum  ferens  colo- 
rem , mox  fulphureum : Ipforum  magnitudo  inaqua- 
liseft ; etenim  cum  multiplices  fint  (ut infra earolicabi- 
tur)  Ovarii  tubas , hirque  veluti  oblonga  IntefiitOt , in 
communem  commeatum  tendentia,  ideo  Ova , quo  ma- 
gis ab  hoc  communi  dufiu  didant,  co  th inora  reddun- 
tur , proportionali fervato  ordine ; ut  in  Praeurta  corono , 
qux  vulgo  Covohere  dicitur , obferramus. 

Perficidntur,  & augentur  ova , ita  utante  novam  Pa- 
pilionis manifedariemem  fingula  rite  conformata  repo- 
rtantur ; licet  interdum  quasdam  imperfecta  adhuc  in 
tubarum  extrcmitatibmdeprehcnderim.  Obfervantur e- 
tiam,  in  imo  alvi,  veficularum  & gloi  nilorum  quoran- 
dam  ineboamunta , de  quibus  uberius  infra  dicetur. 

T rante&a  exaratorum  novem  dierum  (patio , vel  in- 
terdum menfe  ipfo , quibus  fub  A urelie  fpecie  Pap itio- 
nis vifcera  firmantur  , nova  ejufdem  futcedit  manifie- 
datio,  quam  fummopere*)uvat icor,  inter  Aurehac co- 
rium & Papilionis  curem  ftagnans.  Etenim  excitata  fcjfi- 
fura  in  Aurei  ia:  dorfo  ( ubi  Xjmhnir  fpeciem  extare  dixi- 
mus&,  circa  caput  & alarum  implantationem,  crebra 
pedum  & alarum  agitatione , qua  hujufmodi  i propriis 
extrahuntur  faeculis,  humeSati  papilionis  cute , & ibi- 
dem implantatis  plumis , de  facili  excutitur  A ure  ha  lar- 
va ,& manifedus  erumpit  Papilio-,  unde  duplex  Senium 
in  folliculo  fubed , Aurelia:  (cilicet  & Bombycis- 
Papiln , libertatem  adeptas , novam  exoptans  auram , 
folliculi  claudra  urget ; ab  ore  itaque  copiofum  eradat 
phlegma  , quo  proximum  folliculi  acumen  madefcit; 
tum,  furfum  elongato  capite  turgee,  ejufdem  texturam 
fenfim  laxando,  oedamen  ad  latera  diducendo;  hocque 
capite  velat  ariete , peragit , quoufque  data  via  erumpat 
anteriori  corporis  parte  , qtue  fuper  externum  folliculi 
corpus  revoluta , fixatis  firmiterpedum  unguibus,  ex- 
Urenium corporis . adhuc  folliculo inclufum , extrahit, 
Metit 


[ ita  nova  gaudens  I uce  expandit  alas , in  fi  nidris  ut  plu- 
rimum circumvolutas  & contortas,  qtuefcnfira  ex  motu 
& aeris  temperie  eriguntur  & vigent.  Excrementum  a- 
rugi  nofum  impetu,  & mdiftans  ejicitur:  AI® , non  elati 
4 foto  corporis  machini,  freqae*cr&  celeriter  dimo- 
ventur, & fonitus,  quem  Ionium  appellant,  cerebro 
auditur. 

Mole  differunt  Papiliones,  cum  inter  ipfos  adiit  fc- 
xuara  dillinftio , ut  cx  pudendorum  addenaa  hidoria  pa- 
tebit; Mafeulu/  minor  ed , gracilior  item , & vegetior ; 
alvi  extremitas  furfum  in  motu  recurvatur ; fuperiore* 
ejufdem  partes , capiti  viciniores,  impenfc  turgent,  8c 
licet  alis  gaudeat,  non  tamen  volatu  fruitur.  Famina 
oblongo  pollet  corpore,  ita  turgido,  ut  multiplices  zo- 
nasglabras,  tranfverfutt)  corporis  ambientes , exhibeat, 
qua-  ni!  aliud  funt  quam  annuforatn  portiones,  quxolim 
in  Bombyce  in  rugas  contra&a:  fub  annulis  latitabant , & 
in  Aurelia  etiam  furfum  revolut*.  corporis  molem  bre- 
viorem rerldebant ; nuqc  vero , ut  ingenti  Ovorum  co- 
pia: locus  detur  , laxatis  mufculorum  fibris  neceffirio 
venter  elongatur , & ita  in  annutorum  confiruis  glabri 
hse  intermedia:  patent  zona:,  * 

Ut  ipfarum  vero  lingula: , utlicet , pateant  partes , at- 
tentius ludranda:  veniunt,  Iconibufquc  manifedanda:; 
quare  ab  exteriori  earundero  habitu  exoriemur.  ((»- 


D e B o 

rom  corpus  quafi  Ovale  eft,&  , fi  deplumetur , eamcir- 
cumfcriptionem  fortitur , quam  hic  habetis : Ejus  enim 
annuli  circulares  funt , & qui  medium  ventris  occupant , 
latioresfunt ; reliqui  vero  verfus  extremfcexporredi  ar- 
diores fiunt,  ita  ut  ovalis  fere  confurga*gura.  Fig.  19. 
Caput  habet  A,  exiguum  tamen , in  quo  bini  locantur 
oculi  B.  (ut  in  confimilibus  oblervatur)  qui  femifphatram 
multis  fegmentisdiftindam  exhibent,unde  innumeri  qua- 
fi  intercepti  aflurgunt  oculi.  In fuprema capitis  parte  an- 
tenna; , feu ignava 'corqicuIaC.  extenduntur,  quatinfig- 
tsiter  foras  eminent;  eorum  fubftantia  fui  generis  eft.  oc 
fere  olTea , color  ad  caftaneum  vergit,  figura  vero  filicis 
ramum  «mulatur;  etenim  per  longum  articulate  ad  in- 
vicem fuccedunt  quam  plurima:  partes  fenfim  decrefcen- 
tes  D , qua  faji»  procera,  parum  deorfum  curvantur , & 
trunci  indar  hinc  inde  curvas  geminant  confundes  ramos 
£•  & quorum  lateribus  fiifci  exiguique  pili  pendent:  fu- 
periorem  fero  trunci  partem,  pilorum  & plumarum, 
qaaksmreliquoabundant  corpore,  ingens  copia  tegit. 
Hanc  confimilcm  articulationem  in  reliquorum  Infeao- 
rum  antennis  pailim  oblcrvamus , unde  in  lingula  ipla. 
rum  parte  flexionis  motus  excitari  potcfl.  Fig.  10. 

Inter  oculos  ad  extremum  oris  finem  bina  pendent , 
palearis  coloris,  lata  corpora  F,  qua  dum  patula  foras 
ex  toto  eminent , bubulum  umjuem  referunt , & Labio- 
rum appellationem  fortiri  poliunt.  Hax  latiori  fui  par- 
te oculorum  lateribus  luerent , & libera  deorfum  pen- 
dent, folent autem  intus retrada  corrugari;  quocafu, 
diminuta  longitudine , ipforum  latitudo  amplior  reddi- 
tur: fponte  vero  Papiliones,  vel  comprelli  ventris  tor- 
tura foras  exerunt,  & aquam  etiam  fundunt , feu  mavis, 
exeunti  ab  ore  humori  locum  pratbent.  Inter  radicem 
antennarum , oculos , & Ubia  triangulare  fpatium , quo 
os  completur,  refultat,  Iblis  pilis  hirfutum , nullaqre 
forma  extuberans.  Motum  habet  caput  ad  Utera,  uir- 
fum  , & deorfum  , cum  aliqualem  habeat  cum  fubfe- 
quenti  thorace  articulationem. 

Proxima  Capiti  occurrit  corporis  portio  , Carneus 
fcil.  fui  generis  circulus,  ardus  tamen,  feu  membrana, 
qua:  , aum  exficcarur  , cartilaginis  naturam  acquirit; 
haec  cranium  cum  reliquo  ventre  continuat,  C ollum  que 
annulari  videtpr.  A prona  hujus  parte  ventrem  conlli- 
tuente , bina  erumpunt  crura  G,  quorum  furiantia  carti- 
laginea ell , & folida , & interius  excavata  > ut  mufeu- 
lis  iit  locus  (ut  pailim  in  Crujltecit  videmus.)  Exarata 
crura  G , ficut  & fublequent  ia , quatuor  habent  inlignes 
portiones  ad  invicem  articulatas,  quibus  poftremo  pe- 
des H appenduntur , qui  multiplici  articulationum  ferie 
componuntur  ; quibus  tandem  bini  adduntur  ungues 
verfus  interiora  recurvi.  Prima  igitur  crura  G,  capiti  pro- 
xima, impfantantur  in  ima  primi  circuli  portione  fub  jplis 
oculis  & deorfum  quafi  perpendiculariter  elongata , pri- 
mam articulationem  fortiuntur,  qua  mfignis  eft;  liib- 
fequen*  vero  articulus  furfum , ad  exteriora  tamen,  di- 
ducitur , 8c  exporrigitur  verfus  antennansm  implantatio, 
nero,  ubi  articulatio  fubfequens  deorfum  reliquum  cru- 
ris & pedi*  dirigit , ita  ut  ex  vario  partium  cruris  fitu  bini 
defignentur  trianguli : Hoc  tamen  peculiare  in  his  pri- 
mis crunbus  oblervatur,  quod  prima  articulatio  unde- 
quaque  libera  eft,  8cad  extra  divaricatur,  reliquis  au- 
tem tubfcqucntibus  binis  cmrum  paribus  ita  arde  unitur 
propriis  aunulis,quibus  connafcitut , ut  immobilis  baicat  | 


M B Y C E. 

Subfequitur  corporis  pars , Thoraci  analoga , d qua 
bina  hinc  inde  pendent  crura  I,  pari  ordine  locata  : ti.ee 
a lateribus  proni  ventris  orta , & interiora  verfus  de- 
doda  , prima  articulatione  fibi  occurrunt;  reliquo  au- 
tem eundem  progreflum  habent , quem  nuper  defcripfi- 
mus;  in  hoc  tantum  differunt,  quod  prima  articulatio 
ardi  haeret  ventri,  ipfique  unitur : fingula  hac  crura  bre- 
vibus plumis  & pihs  commode  teguntur , hifque  albis, 
& candidis.  Crura  lixc  motum  reliquo  corpori  commu- 
nicant, & his  valide  animal  objeda  apprehendit ; unde 
necefiario  non  tantum  in  cavis  ipforum  aiticulis  latitant 
mufculi,  fed  etiam  in  pedoris  cavitate,  ubi  implantan- 
tur. 

Superior  Thoracis  pars , humores  amulam , iifdera 
excitatur  annulis  , i r|uibus  exordium  fumunt  exarata 
crura;  h«c eminentes quafdam  habet  particulas  in  Au- 
relia ipla  adurgentes  , parumque  figura  diferepantes: 
Etenim  prope  antennarum  A implantationem  , elata 
quardam  circuli  portio  B , Cervici/  inftar , emergit^  fub 
qua  (ut  reor)  crurum  vel  antennarum  mufculi  locantur, 
lubfcquirur  fcuri-formis  quidam  tumor  C , cui  alter  qua- 
drangularis appenditur.  Hi  omnes  eadem  annulorum 
fubflantia  femi-car  tilaginea  excitantur , pilifque  & pen- 
nis ognteguntur.  Sub  his  valida;  & copiolae  fibras  carnea? , 
luteicolorisconduntur,  qua:  totam  pene  hanc  pedoris 
cavitatem  replent,  & verfus  fuperiora  diriguntur,  & 
pandem  recolled®  mufculos  efformant , qui  alarum  radi- 
cibuj inferuntur.  Fig.  n.  A lateribus  fcutiformis  hujus 
protuberantia;  , non  longe  ab  alarum  implantatione, 
bini  quidam  proceflus  D cartilaginei , deorfum  inclinati , 
foras  erumpunt  Ala:  E , feu  , cum  .sinftotclc , penna? , 
non  longi  d deferipto  dorfo  & in  Umbone  implantan- 
tur:  binae  hinc  inde  funt,-  fuperioresK,  quae  ab  hume- 
rorum apice  ei  nmpentes  ad  1 utera  extenduntur,  & am- 
pliores funt;  reliquae  vero  L , humiliorem  fitum  verfus 
pronam  pedoris  partem  occupant , & minori  pollent 
latitudine,  fmgulm  folidioribus  quibufdam  componun- 
tur gracilibus  fle  oblongis  partibus  M , qua;  caseris  firmi- 
tudinem pnbent;  earumque  fubflantia  quafi  odea  e(t ; 
fig.  10.  ha:,  arborum  vel  plantarum  more,  i quodam 
communi  quafi  trunco  pendent,  qui  alarum  radicem  fir- 
mat, & ulterius  prrxiuila:  diffociantnr,  & alias  ulterius 
germinant  fibras,  quae  ad  alarum  extremitatem  expor- 
redaeobliterantur;  fpatiaveroint#r  folidas  hafce  fibras 
fuborta  tenui  quadam  diaphana  replentur  fub- 

flantia , quae  ipccularel^Ppidem  annutatur  ,-  unde  ex 
hisomnibusalarumconfurgitexpanlto,  ipfarumque  le- 
vitas. Tota  alarum  moles  undique  pennulis,  feu  plu- 
mis, tegitur,-  foramina  etenim  determinato  ordine  per 
tranfverfum  obfervantur , in  quibus  exigua:  penna-  infe- 
runtur, qua:  ex  levi  tamen  manuum  comradatione  deci- 
dunt , unde  hujufmodi  al.T  ftrinteut  dide  funt. 

Reliquum  papilionis  corpus,  abalarum  implantatio- 
ne ufque  ad  alvum , odo  compaginatur  annulis  (eu  fcg- 
mentis,  que  molli  adhuc  fubitantia  fuccrni  colorem  re- 
ferunt, pilifque  & pennis  confperfa  conflare.  Horum 

Sortio  (utfuperiustadumefl)  denudata  pdu  furfum  re- 
exa  in  mafculis  latitat , in  terminis  autem  Ovis  turgens , 
una  cum  annulorum  reliquo  foras  eminet. 

Ventrisextremitas  ob  pudendorum  varietatem  diverfi 
mode  terminatur;  etenim  in  mafculis  ultimus  annulus 
A in proua  ventris  parte  cartilagineos,  feu  potius  ofiem 


511  D e B o 

eft , & verfm  alvum  in  Appendices  quafdam  B.  lancina- 
tur Fig  i}-  Apoftremn  hoc  annulo membrana  quidam 
gilva  pendet , qui  fenfim  acuminata  ofleam  pudendi  & 
ani  machinam  ambit  & continet,  ficque  ventris  cavitas 
clauditur;  hic  inflabilis  cll,  & ad  libitum,  dumprici- 
pue  ficibus  datur  aditus,  qu3  anus  componitur , Sc  pe- 
niscufloditur,  mirabilis  eft.  Ut  autem  hujus  lingula  pa- 
teant, papilionis  venter  digitis  ita  comprimatur,  ut  ex- 
tremus tantum annulus  cum  erumpente  fexu  Ubere  pa- 
teat, St  tota  Papilionis  corporis  longitudo  perpendicu- 
lari ter  pendeati  silico  occurrent  bina  hinc  inde  corpora 
ingyrum  horizontaliter  dufta , qui  in  prona  B ventris 

f larte  orta , lateraliter  furfmn  produ&a,  fenfim  graci- 
iora  reddita  incurvantur,  ultraque  prominent,  velut  ir,- 
fignes ungues,  velrollra;  eorum  color  flavedinem  re- 
fert, fumantia  vero , in  bafi  pneipue  , folida  Sc  fere 
©fleaeft  : hoc  tamen  interdum  obfervavi , quod  dum  vi 
Papilio  ipfa  adunca  reddit,  non  tantum  mutari  radicis 
ficum',  fed  mediam  Sc  qnafi  acutiorem  iplorum  partem 
fletti , Sc  curvari  quafi  articulationem  haberent. 

In  medio  fpatii , abhisdeferipti,  Sc  circumdati,  of- 
feum quoddam,  velutflosC,  locatur  corpus,  quodin 
fuperiori  tegionc  , hoc  eft,  in  extima  parte  foras  erum- 
pente , retortis  finibus  D,  patens  os  exhibet,  anique  ^ex- 
tremum oiftodit  orificium.  Pluribus  oflicuhs  conflatum 
diceretis  gibbum  Sc  convexum  hoc  corpus,  fi  compagi- 
nationes, rimulafque  attenderetis.  Interior  hujus  cavi- 
tas tenui  Sc  gilva  membrana  inveftitur , qui  parum  acu- 
minata in  modum  Utcftmuh  , extremum  anumEcon- 
ftituit  ,■  unde  ad  animalis  libitum  exeritur , forafque  pro- 
• pellitur.  In  primo  roftrorum  exortu  A,  ubi  in  Bfc  con- 
tingunt primi  ipforum  produ&kmes , convexa  quantam 
fuwtantia  F , Umbonis  inllar , continetur , vel  quafi  pha- 
retra : Harc  propria  fubflava  inveftitur  membrana , in- 
tufque  aftulam  G cuftodit , qui  interdum  foras  exeritur  , 
pentfquc  veram  refert  naturam.  Fig.  n.  Situm  igitur 
habet  penis  inter  extremum  odeum  annulum , qui  pro- 
nam ventris  partem  cingit , 8c  anum , qui  ofleo  fepimen- 
fo  fulcitur : ejus  cannula  ollea  eft , fui  tamen  generis , or- 
tumque habet  inter apophy fes,  feu  extrema  pharetra, 
mox  deferipti , intra  ramen  ventrem  condita.  Hujus  r*. 
dix  A modice  arcuata  eft , Sc  ejaculaterio  vafe,  a parafta- 
tibus  B feu  aflervantibus  tendente , ar&e  ne&itur , ita  uc 
ptntt  videatur  ejufdedl  continuati  vafis  extremitas.  To- 
tus Cannuli  feu  fiftuli  duftnsjtf  foratur , ut  exeunti  fe- 
mini pateat  via.  Circa  ijifanfllcabilis  quidam  tunica 
Cv  veluti preputium,  ludit,  inferiorem pricipue par- 
tem inveftiens.  Superior  penis  aftuli  extremitas  fenfim 
gracilelcit , 6c  tandem  fub  foecie  folidi  acuroinatique 
roftriD definit,  quod verfus  fuperiora  recurvatur.  Ab 
hac  eadem  parte,  qui  verfus  humom  dirigitur  in  papi- 
lionis incerni , proportionalis  gUru  E , qua  penis  extre- 
mitas ornatur , erumpit : Hic  interdum  turgida . St  tu- 
berofa  redditur;  tribus  autem  carunculis  F.G.  H.  non 
taro  inflaris  componitur  , qui  rugi*  Sc  foveis  afpera 
redduntur ; harum  prima  F cum  reliquis  rudem  efforroa- 
tura  triangulum , apice  fuique  acutiore  portione  ab  aftu- 
Ii  mucrone  D pendet , Sc  fenfim  latior  cffcfta , trianguli 
partem  effbrmat : fhb  ipfa  hinc  inde  bimaffurguntex- 
crefcentti  carne*  G , H,  quiab  oflei  cannuli  cavo  e- 
mer gentes  ad  latera  erumpunt , Sc  acuminatis  finibus 
Us.,  vclatuoftris,  verfus  penis  tergum  parum  revol- 


M B Y C *. 

vuntur.ut  hu  jufmodi  glans.floris  inflar,  apertis  fle  revolo- 
tis  tribus  foliis  compaginetur.  In  medio  harum  meator 
ocnfpicuus  L hiat, per  quem  femen  emittitur.  Fig-  sq-Sc  q. 

Papilionis  pqMs  frequenter  exeritur,  St  extra  eminet 
more  ammaliunT  qui  averfo corpore  coeunt;  etenim. 
Glans  penis,  verfus  ultimum  corporis  direfta;  dim  ul- 
terius horizontaliter  movetur,  ultra  extremum  alvi  ex- 
porrigitur ejufque  motus  fpirjlem  quafi  delignat  lineam,; 
nam  vibrata  penis  aftula  revolvi  videtur  , ex  quo  proba- 
bile eft  , binos  mulculos,  quibus  pgins  foras  exeritur , fpt- 
ralem  infertionem  habere , uti  in  pici  lingua , ut  exeratut 
obfervareeft. 

Pammabfimilem  Ptmr  ftru&uram  lnkl  genus  Infe&is 
aliisobfervarous  ut  Papilione  vulgari.  Cicada,  Stc.  - 

A mafculino  pudendo  ad  fremineum  tranfitum  faciam. 
Ventris  extremitas  annulo  A,  qui  in  prona  fuj  parte  of- 
feus  eft , completur,  ejus  forma  lara  St  per-  ampla  eft , pi- 
lis Sc  pennis  tegitur.  Ab  hoc  annulo  complicabilis  pen- 
det membrana  B , qui  lenfim  anguftata  ofleo  quodam 
circulo  C , anguli iori  tamen , circumambitur.  Hic  tribu» 
lamellis  ofleisconllat,  in  gyrum  dodis,  quibus  ultima 
alvi  cuftodia  paratur.  Inter  d iftofannulos  km/m  D,  qui 
faturatiori  pollet  colore , Sc  fohdiori  etiam  fubftanoa : 
Ejus  forma  fcmi-lunarem  concham,  vel  apertum  cali- 
cem miulatrJr , Sc  in  profundiore  fui  parte  fcifliiram  E, 
qua  penis  admittitur , habet.  Extremi  tandem  oflei  cir- 
iculi  fpatium  i membranea  quadam  tunica  occupatur; 
hic  flato  tempore  ad  animalis  libitum , vel  fortiter  com- 
prefla  alvo , ita  turgida  redditur  verfus  imam  ventris  par- 
rem , uc  foris  eminens  protuberandas  F quafdam  effbr- 
met,  Coronei  pomi  fpeciem  referentes.  Ad  harum  medio 
bini  erumpunt  ovales  tumores  G , quipiliseonfperfi , in- 
termedii fcifluri  H , anum  efformanti,  locum  pribeot; 
unde  probabile  eft,  interius  communem  quandam  cavita- 
tem adede , ( velut  in pomatit  accidit)  qua  ultimo  feces  - 
Sc  ova,  mox  per  anum  exitura,  parum  detineatur.  Obfer- 
vandum  tamen,  ani  foramen  fuperiora  verius  dirigi ; quin 
Sc  mondculosG,  quibus  cuftoditur  hujufmodi  fcifluri  ( 
non  ita  facile  luftranhbus  imam  & pronam  ventris  par- 
tem patere.  Fig.  ad.  . . .r 

Externum  papilionis  habitum  hucufque  deferiptum, 
pennis  Sc  pilis  tegi  diximus.  Pennarum  copfiguratio  illa 
eft,  qui panynm grandioribus pennatisapparet ; aftu- 
la enim  A,  ceu  calamo,  firmantur,  qui  fenlim  gracilef- 
cens,  hinc  inde  plumas  Bappenfas  habet;  Hoc  tamen 
peculiare  in  hujufmodi  pennis  obfervatur , ab  ipfarum 
fcil.  extremo  confinio  aliquas  prominere  proceras  plu- 
mas C.  non  eandem  fortitmtur  magnitudinem , ut  in  con- 
fimiiibus  palfim  obfervatur ; fed  aliqui  proceriores  ob- 
longa firmantor  aftula , reliqui  vero  brevi,-  illi  ab  ex- 
tremo alarum  limbo  pendent,  Sc  pilis  promifeui habi- 
tum corporis  tegunt ; reliqui  vero  alarum  e xpanfas car- 
tilagines cooperiunt.  Fie- 17-  . 

Coniideratis  exter ioribus, interiora  pandenda  veniunt ; 
qui  cum  multum  mucofitatis  habeant , ar  Aeque  trachei 
vafculisimplicentur  , difficilem  ipforum  indagiiiem  red- 
dunt 

Lacerata  itaque  cute , Sc  annutis,  qui  totius  corpori» 
operimenta  funt,  dubitandum  occurrit , an  altera  lubfit 
membrana , cum  interdum  ipfius  veftigia  deprehende- 
rim : Et  in  natura  penu  tam  ferax  eft  membranarum  pro* 
ventus,  ut  ndcopiobusm animalibus  oWcrvetur.  Cer- 
tum 


De  B o 

tntn  tamen  eta,  carneas  illis  fibras , quibas  uni  vertam  re- 
trahitur corpus,  ad  huc  extare:  h*  corporis  longitudinem 
excurrunt-,  nec  obliquarum  *el  tranlverfalium  veftigia 
deprehendere  potui. 

Hinc  inde  in  lateribus  ab  Interiori  cute  pendent  tra- 
cheae rami , qui  acttingula  vifcera  diramificantur , in  feip- 
fos  ita  coilapfi , ut  circulorum  loco  minimis  quali  (qua- 
esis compaginentur.  Veutriculur , & lultftini  olim  cro- 
cea adhuc  obfervantur  ; qualia  in  Aurelia  defcripfi- 
juus.  Medium  dorli , bini  te(lesM>  ampliores  redditi , 
occupant  : Hi  fafeolorum  figuram  aemulantur  , & a 
quam  plurimis  tracheae  ramis  gibba  ipforum  pars  con- 
tegitur. In  concava  foi  parte  vafcula  N emittunt , qu.r 
vertas  extremum  alvi  produda,  fenlim  laxata,  vel  (al- 
tem aderrantium , ufum  tapplent.  H*c  ulterius  fubva- 
forum  fpecie  elongata  , ejaculatoria  vafa  conftituunt , 

rrinunumdu&um  defineotia»  ad  penis  radicem  po 
mo  deducuntur,  & ita  femini  in  teftibus  produco 
wa  patet  iqaflervantia , ab  His  in  penis  meatum  Fig.  14. 

Tssras  adulto  jam  Bombyce  emergunt , inAure- 
Ife  (latu  permanent,  & au&iores redduntur , &poftre- 
mo  impunfe  contento  femine  ita  turgent,  ut  foli  vigeant , 
propriaque  mole  extera , vifcera  jam  fenfim  cadavera- 
ca,  teperent : Horum  color  palearis  eft , dilutus  tamen, 
fub liantia  vero  friabilis , 8t  mucofif. 

Feeminaram  ventris  cavitas  Ovini  contiguifque  vif- 
ceribus  repletur  1 itautipfarum  moles  impenfe  emineat. 
Or  ahium  produdlio quaedam  luiefliiulu  eft , exor- 
tum habens  ab  extremo  ano  membranea  condat  fub- 
ftantia,  quae  de  facili  extenditur,  corrugatur,  multum 
<jlie  roboris  poilidet.  Hujus  truncus  A,  in  anum  defi- 
nens  , minoris  unguis  latitudinem  xquat:  dum  interius 
procedit , in  binos  dividitur  ramos  B , qui  ulterius  parum 
produdi  ftnguli  in  quatuor  xque  oblonga  IutefimuliC 
subdividuntur , & tandem  unitis  extremitatibus , ad  cen- 
trum ventris  reflexi , ultimum  habent  terminum.  Ho- 
rum quilibet  in  tota  tai  expanlionefimilis  eft,  & longi- 
tudinem Indicis  xquat.  In  noftris  Papilionibus  (exagin- 
ta , St  ultra , ova  0.  in  fingulo  exarato  ramulo  C conti- 
nentur. Tubarum  interior  cavitas  ovorum  generatio- 
nem & commeatum  promovet;  in  odo  enim  elongatis 


M B T C E,  32J 

dam;  ejufdem figura  variat,  interdum  enim  bina  ova- 
lia corpora  F , arde  invicem  contigua  , prxeipuam 
huic  torpori  molem  prxbent ; interdum  tamen  unicu* 
eft  venter,  piri  vel  olear  frudus  fpeciem  refgrcns.  Huic 
F perpetuo  additur  alterum  rotundum  modiceque  latum 
corpus  G , ovalis  pariter  figurx , quod  altera  extremita- 
te czcasquafi radices  proruit,  in  imo  ventris  conditaa; 
altera  autem  extremitate  colum  feu  dudum  emittit , qui 
unitus  portioni  ovalium  cOiporumF,  communem  pro 
exaratis  finibus  canalem  Helrormat:  hic  autem  inOtu- 
rium  hians abfumitur,  unde  lentus  humor , hujus  vifce- 
tis  ope  recolledus , in  Omni  truncum  exprimitur. 

Ab  oppofita  Omni  parte , vertas  tamen  anum  , aliud 
pendet  corpus  I , majoris  tamen  magnitudinis ,-  bocglo- 
bofum  eft , & colore  figuraque  Occidentalem  margari- 
tam xmulatur. 

Duplicem  dudum  habet , alter  enim  brevis  & latus  K , 
qui  tendit  ad  radicem  extrema:  oflex  coronae  L , ubi  in 
excitata  oftea  concha  Vulvam  hiare  diximus:  aliud  au- 
tem colum  M,  quod  longius  eft  , Ovini  appenditur» 
ibique  aperto  ore  definit.  Corpus  hoc  I interius  habet 
configurationem , non  enim  facculi  inftar  ipfius  concavi- 
tas laxatur  vel  aperitur,  fed  lacerata  exteriori  tunica, 
quae  margarita:  fuperficiem  imitatur  , globulorum  N 
quinque oc  feptem  ut  plurimum  racemus  emergit,  qui 
pedunculo  communi  O , huicque  peforato  appentas, 
elongatus  ulterius  ad  Ovinum  M , & ad  fcemineum  pu- 
dendum L , propriam  Ifortitar  ftruduram.  Fig.  19.  In- 
terior cavitas  mucofo  quodam,  perfimili  ptifanx  hordea- 
cea:, tacco  refertur , quarecuminhauc,  ut  inferius  pa- 
tebit, imrninbpenefemenejaculetur,  ibidemque deti- 
neatur & foveatur , illam  Uterum  ede  credidi , a quo  fe- 
men cum  commixto  fucco  fenfim  (ita  enim  probabiliter 
reor)  per  proprium  dudum  M pertranfeuntibus  ovis  as- 
pergatur ; unde  fubfequentibusobfervatiODibusfiimare 
placuit  non  femel  conceptam  conjeduram.  Papilionis 
tceminx . qux  mafculi  concubitu  foecundata , ovorum 
feturam  incoeperat,  ventrem  aperui,  & Ovinum  una 
cum  comentis  ovis,  reliquilque  adjacentibus  vifceribus 
extraxi,  utprxflo  eflent  pro  eliciendo  Ume.  Singula 
igitur  Ova  in  tubis  contenta , parum  comprefla , fulphu- 


iprodudionibus  C,  ova  exortum  & iucremer.tum  reique  coloris , &confequeotcrinibe*indaperman(ere. 


habent , adftatumufqueexcretiomstempusdetincr.tLir ; 
quo  apparente,  fenfim  per  continuatos  geminosdudus 
B in  ultimum  A,  velut  in  communem  truncum  exone- 
rantur , & ita  ovorum  fetura  fuccedit.  Ovini  tubz-.tu- 
oteiscopflarxvafculiscopiofis,  admodum  retuimplici- 
rfs,  irrigantur,  a quibus  probabile  eft  ovorum  materiam 
decidere;  utinuterisGailirce non  improbabiliter  vere- 
mur. His  adduntur  evidentes  trachea:  rami,  quibus  non 
tantum  ipfammcxtremitas  firmatur,  verum  St  totus  pro- 
greiTus  irrigatur.  Motqm  habet  Ovirjum  periftalticum ; . 
piteuter  enim  impetu  quodam  retrahuntur  ipfius  partes , 
S<  przcipoe  truncus  ptope  anum , unde  probabile  eft , 
fibris  (velutin  quadrupedum  lutcfkmii  accidit)  donari , 
cum  ejas  corpus  maxime  ibidem  craliius  extftat.  Fig.  18. 

Plura  circa  Ovtrium  natura  locavit , qu;e  , cum  in 
ipfura-bient,  hiepariter exponenda  veniunt.  Ovari»  trun- 
cus A , antequam  binos  promat  ramos  B , oblongo  cui- 
dam corpori  K neftitur . cujus  interior  cavitas  cum  tr un- 
em A pariter  communicat.  Corpus  hoc  E colorem  & 
- tabftantiam  quali  nerveam  poilidet , & aliqualiter  foli- 


ovum  autem , quod  m Ovim  trunco  prope  Uteri  lita- 
tum haaebat  , turgidum.  St  violaceum  ftato  tempore 
redditum  permanlit  , utpotc  fecundum.  Quid  iiroile 
etiam  miratus  fum  in  fponte  diu  defiin&a  papilione . cu- 
jus ventrem , cumplus  jufto  turgidum  intuerer , diifccui, 
& tota  ovis  copiofe  fcatebat : Nou  longe  ab  ano,  in  ex- 
tremo Ovini  trunco  quaxlam  aderant  ova  violaceo  per- 
fufa  colore,  qui  tanfa&o  certo  temporis  fpatio  indui  ab 
his  folet  tantum , qua-  fecundata  jam  funt : Interior  con- 
tinuatus Ovirn  truncus  in  tumorem  aflurgebat.  DumigH 
turfoecundaabftuliova,  en  fuccedit  lmtjimulum , far- 
ciminis inftar . ex  concreto. fctodam  fucco,  in  quo  oc- 
cludebanturqu.Tdam ova  viaaeei  pariter  coloris,  affu- 
tam  vero  corpus , cx  fubftannz  modo , colore , exterif- 
que  accidentibus  , femen  ab  utero  cruciatum  , ibique 
pratefi  natura:  legem  concretum  conjeci,  curo  in  exte- 
riori V ulva:  orificio  eundem  deprehenderim  fuccum ; & 
inMafculisetianiabcxtremitate  uietrx,  in  fpiram cir- 
cumvolutum perfimile  femen  jiendere  viderim.  Quare 
cx  lus  veritus  fum,  Ovorum  produdionemabfquc  maf- 
Sf  x culi 


,324  De  Bombyce. 

culi  ope,  ut  in  Gallinis  accidit,  peragi,-  ipforum  vero  bus.hxrere,  ut  nifi  affufo  vino  diluantur , vel  fumroa  vj 
fecunditatem  ex  af|>erfo  mafenhno  remitte,  lamin  ute-  evellantur , nunquam  a priroavo  dimoveantur  loco.  Nee 
ro  recepto  fubfequi,  dum  lingula  ova  a tubis  decidua  multum  diflimilia  refert  lamorraUs  Harvcur,  qiue  in  Sct- 
Ovam  trujjcum  fubeunt , In  quem  femen  , jam  utero  "a  infula  obfervantur , qua-damemm  ova , dum  naicun- 
conditura , aliaque  ab  adjacentibus  vifceribus  erudantur.  tur , lenta  quadam  madent  humiditatrt  qua , veluti  femj- 
Et  ut  elicita  jam  conjedura  fenfatis , proutlicet,  firma-  mine , fubftrato  faxo  agglutinantur- 
re  tur  obfervationibus , alia  molienda  duxi.  Ova  igitur  AvuIfoOvario , cietenfqoe  vifceribns , ventris  cavum 
famellar , qua:  malculum  diu  admiferat , ipforumqtie  fe-  occupantibus . occurrit  Cor , longitudinem  dorii  excoc- 
turam inchoaverat , i ventre  extraxi , caaue  ab  Ovant  rens , quod  in  Bombycibus  jam  vigere  diximus.  Eadem 
tubis,  quibus  continebantur,  libera  reddidi,  iilatan-  eft omnimoda ilrudura , quamfaperiuspropofui , fiex- 
tum  cudod>cndo , qua- adhuc  tubis  contenta  Ovan/ trun-  ternum  colorem  motumque  inverfum  excipiat» : Corda- 
cum non  attigerant . luecadftatum  tempus  fervavi:  In  um  enim  tunicie , deniiores tacfe , amifla  diaphaneitate 
'his  itaque  primrevus  & nativu**fulpliurcus  color  perpe-  fubcroceum  induunt  colorem,  unde  in  Papilione  magis 
tuo  duravit  quin,  & gracilia  reddita  funt,  emergente  in-  eminet  cor,  quam  in  Bombyce : Motus  etiamcordium , 
figniquadam  fovea  in  ipforum  medio,  & exhauilo  ut  primis  Aurclixdicbusacquificus,  adhuc  perdurat , a lu- 
plurimum  liumido , arida  quafi  omnia  permanfere , quod  perioribus  fed.  ad  inferiora  expreflus , « fuccefliva  Sy- 
fubventancisovis  familiare  eft ; pollremo  Ova  harc  blan-  llolefuccus  propellitur.  Nec  ita  conflans  eft  h*c  natur» 
do  virginis  calore  & rellatis  temperie  feta  , nunquam  femira,  quin  levi  etiam  ex  caufa  varia  reddatur,  unde 
Bombycem  edidere.  Ut  rurfuscv.dentius  & propius  rem  nil  forte  inconftantius ; tot  namque  anomalia:  in  hoc  cor- 
»t  tingerem  , Papilionis  ova  fubventanea,  expreilo  ab  dium  motu  contingunt , ut  fas  fio,  parumper  ^os  det  me- 
Utero  femine , vel  allcrvantibus  mafculitiisafperfi , ipfa-  re  eorum  hitloriam,  que  fopius  obfervavi.  Memini  m 
que  (lato  tempore  fovenda  curavi  ; fed  cum  ipforum  Papilione  motum  Cordis  (quod  rarum  ell)  ab  inferiori- 
tolor  liilphureus  perpetuo  duraffet,  infecunda  per  man-  bos  (iipei  iora  verfus  me  obfervaflTe ; deinde  tamen,  tranf- 
fere : At  maxima  fanefuiflet  experiendi  felicitas.  Ii  jux-  ado  brevi  temporis  featio  mutatis  carceribus,  inc«piffc 
ta  praconcepta  fuccelliflet-  Confimilia  interim  veflrx  a fupcrioribusmferift-a  verfus,  diuque  durafie:  Incun- 
fegacitati  committo , dum  reliqua  Ovino  adnexa  vifce-  fimiliCor  movebatur  verfus  extremum  corporis,-  cor- 
ra  perludro.  dium  vero,  fuperiorem  corporis  partem  occupantium^ 

Prope  igitur  extremum  Ovarii  Afinem,  oblo»gam&  diaflolerara  erat;  infei  iorum  vero  celer &fiequens,& 
infignem  locavit  natura  veficam  P ,-  haec  imam  alvum  oc-  <tu,-e  corporis  medium  occupabant , raro  pulfabant ,-  tan- 
cupat,  & per  rranfverfum  locata  Ovarii  truncum  luper-  dem  circa  caput  pullus  perduravit,  quiclcentibus  reli- 
xquitat,  longifque  produdionibits  ad  latera  clorgatis , quis  corculis,  motufqoe  undoius  erat , verfus  fuperiora 
moxque  reflexis  verfus  extremum  ventrem , ciccis  qui-  diredus. 

bufdam  radicibus  fuos  fortitur  terminos  : Ejus  fubltar.ria  In  Papilione  pariter  Cor  pulfare  carpit  ab  imis  verfus 
membranea  eft , tenuifque  texturar-,  unde  de  facili  fran-  caput;  fefto  interim  per  tranfverfum  cordisdudu  infe- 
gitur,  & diaphaneicatem  aliqualem  prar  fe  fert.  E|us  nor  portio  ab  imis  ad  fuperiora  movebatur,  hac  tamen 
forma,  bina  Brutorum  Uteri  cornua  unita,  abfqueU-  ratione,  ut  humilior  hujus  pars  celerrime  moveretur, 
teri  intermedio  corpore  «mulatur  ; oblongum  enim  fuhfequens  autem  raro , altera  autem  pars  n oppofitum 
lutc/lmulum , vel  veiicam,  qualis  in  pifeium  ver.treob-  pullaret.  Inalus  etiam  fada  eadem  cordis  fediooe,  di- 
fervatur,  praefefert,  & modo  c-xtuberat  inglobulos,  vifataraba:  partes  primo  verfus  caput,  pollremo  verfus 
modoinformam  vafiscoar&atur,  & tandem  extremis  caudam  conftringebantur  , & contentus  Icor  in  fingo- 
finibos  in  oecos  ablumitvir  ramulos.  A centro  hujus  ve-  lis  pullationibus  exprimebatur. 

fice,  ubi  fcil.  eadem  Ovine  incumbit , canalis  quidam  Alias  in  Bombyce,  proxime  evafuro  in  Aoretiara,  cor- 
R,  brevis  & ardus,  eadein  vefic*  tunica  cxcitatuse-  d smotusantcventfisfeftionemabimis  ad  fuperiora  di- 
mergit , qui  in  fobjedum  Ovarium  hiat.  Repletur  oblon-  rigebatur,  pcrafta  tamen  fedione , mutato  termino , fep- 
ga  hirc  luttjlmaha  veiica  Paquofo  quodam  & diaplu-  cuagmta  edidit  pullationes  , quae  univerfhm  coi  dium 
no  humore,  qni  aliqualem  pollidct  amaritiem  , &per  tradum  libere  excurrebant ,-  fenfim  autem  iterum  rediit 
exaratum  colum  RinOwr/ain  derivatur.  Laterales  nu-  motus  i cauda  ad  caput , & pollremo  param  didudoun- 
jus  veficae  produdiones , lunc  inde  ab  Ovarii  locata; , fibi  guibus  humiliori  corculo , i fuperioribus  inferiora  verfus 
invicem  communicant,  cum  pars  fupra  Ovarium  cu-  revixitdiorea.  Frequentiilime  4 mortuo  animali  diverfi 
bans  nullo  polleat  fepto  , unue  comprelTione  media  promuntur  motus  in  tot  corculis  fibi  invicem  communi- 
concentus  humor  omnes  pervadit  produdiones  veficac,  cantibus;  nam  in  unico  tres  fiunt  pullationes,  inconti- 
quiti  & fortiter  comprdfisfingulis  vellem  particulis  nui-  guo  una  tantum , vel  binae  faltem  ; quin  & in  eodem"* 
lus  erumpit  humor  per  ca-cos  fines  Q_,  fed  totus  perdu-  corculo  diverfitas  fuccedit;  etenim  fi  portio  cordis  ad 
dum  R in  Ovarium  exinabitur.  Parura  abfimilem  ilru-  latusmclinetur.cclcrrimas&frequentiiliinasproniitpul- 
duran:  in  Locujh/,  Carah,  & aliis obfervamus.  Con-  (.itiones,  tremorisinilar  reliqua  vero-,  proprium  fervans 
tenti  humoris  naturam  tentaminibus  aflequi  mihi  non  Ii-  fitum,  demote  pullat.  Motus  etiam  extindioniproxi- 
cuit  ob  «pilus  paucitatem  ; interdum  tamen  fufpicatus  mus  non  unum  perpetuo  fervat  rhythmum;  interdum 
fom,  naturam  hunc  liquorem  ad  majorem  affutfleminis  namque  frcquentilfimus  eft  , aliquando  tamen  fuaexrir.- 
penetrationem , ve!  ad  leniendum  ovorum  exitum,  vel  guitur  raritate , d afftifa  aqua  vel  faliva  revivifeit. 
faltem  ad  ipfa  cullodianda , parafle ; cumconllet.  Ova,  Ut  tandem  pulfuum  varietatem  expediam , binas  ad- 
dum  id  lucem  eduntur,  parum  madida  efie , moxexfic-  daminfpedior.es,  quas  contigit  cum  dodiilimo  Ootn. 
cala  ita  fui  uter  occurncnu  tabul.c , linteis,  & coniimili-  Lartio  Iracajjata , Collega  meo,  deprehendere,-  qua- 

1 • runa 


De  Bombyce. 


ruro  prfma  in  B*uea  corde,  vulgariter  P/«*  di&a , fuccef- 
Ct.  In  hac  igitur,  corcula  invicem  hiantia  ab  inferioribus 
ad  fuperiora  (ut  in  exteris  conii  milibus,  qua;  ad  meas  de- 
venere manus,  perpetuo  obfervavi)  moveri  experant; 
Tunicae  eorum,  diaphanx&  ipfx,  fubjedarum  membra- 
narum colore  parum  inficiuntur;  interea  tamen  exarata 
corcula  modo  furfum  modo  deorfum  verfus  confringe- 
bantur , unde  contentus  icor  variis  hifce  motibus  percuf- 
fus  fluduabat , & quia  pinguedinis  bini  globuli  invicem 
hanentes  in  contento  intra  cordis  cavitatem  humore  pa- 
rum lmmerii  jadabantur,  ideo  mirum  reddebatur  fpeda- 
cuium- 

Hi  itaque,  ex  Cordis Syf ole  expcdTo  humore,  in 
quo  nataoant , ab  imis  furfum  periebantur  , & fre- 
quenter impetu  regrediebantur ; at  ubi  in  latiori  corculi 
parte  commorabantur  , fuperveniente  Syftole  motum 
recipiebant  verius  fuperiora , fumma  cum  velocitate,  & 
quandoque  afeendebant ultra  tria  corcula;  quotiefeun- 
quevero  in  auguftiori  corculi  parte  ftagnabant , fubfe- 
qoente  compreifionc  ut  plurimum  verfus  caudam  expri- 
mebantur. Non  raro,  perdurantibus  Corculorum  pul- 
lationibus motum  vertiginis  habebant  , 8c  interdum, 
& frequenter  etiam  fluttuabant  enarrati  globuli  abfque 
coniiderabili  progrefla  • 

Alteram  obfervationem  ex  Aureliacollegi  nuperrimi 
excitata,  in  quaCordium  motusa capite  adimumdiri- 
■ gebantur  , deinde  ab  boc  ad  medium  , i quo  in  oppofi- 
um caudam  remittebatur  propulius  icor,  velut  imoria 
pila,  & ita  non  param  duravit  hic  natura:  ludus , donec 
bini  motus  in  oppofitos  terminos  diredi,  i medio  Tur- 
ium & deorfutn  erumperent:  & tandem  unicus  (ii per- 
fles perdu  ravitmotus,  a fupcrioribusicil. ad  inferiora. 

Haec  funt  ea  , qua:  circa  motum  Cordis  in  Papilionibus 
& Bombycibus  frequenter  obfervata.Vobiscommunica- 
ta  volui , ut  inde  penfitatisfingulis  ulteriora  eruatis , dum 
Ventris  fuperior  portio  utriufque  Papilionis  luftranda : 
Ab  hac  turgens  quadam  A pendet , qux  aere  re- 
fitrtapiri  formam  fortitur,  Scinaudiori  fui  parte  tubu- 
lum B habet,  qui  in  os  Papilionis  defmk.  Hujus  fub- 
flantia  membranea  eft , & tenutilima,  ita  ut  de  fiicili  lace- 
retur, & perluceat  j quare  fiexquifitoMicrofcopio  lu- 
ftrensr , fibralas  C,  ipfam  angentes , exhibet.  Ha: omnes 
VeGcx  circumferentiam  ambiunt,  alie  enim  per  tranfver- 
fum  deducuntur,  reliqua:  vero  per  longum  ita  ut  fingula: 
ipfius  partes  fubfequente  comprelfione  exinaniantur. 
Exarata  fibra:  ita  implicantur,  ut  rete  confurgat.  An 
fint  valorum  produdiones  an  camcx  fibrx , interdum 
dubitavi;  quoniam  tamen  non  abfimilem  ftruduramin 
quibufdam  pifcibus , quibus  membranei  infunt  Pulmo- 
nes , quin  & inipiis Teftudinibus  reperii , ideo  carneos 
mufculos  efle  cenfeo,  quales  m urinaria  vefica  extant. 
Aire  intus  contento  turget  , eodemque  expreflo  de- 
tumefeit  ad  animalis  libitum  unde  non  parum  ovo- 
rum excretioni  in  fueminis , & feminis  in  mafculis  eam 
conferre  rationi  confonum  videtur-  Nec  probabile  efl  , 
veficam  hanc  eundem  fortir  i uiutn  cum  vehculis , t)uas  in 
Pifcibus  pafiim  obfervamus ; erenimPapilionci  pedibus 
folo  hxrentes corporis  molem  urgent. 

Inter  enarrata  micufquevifcera  graciles  Ornati  produ- 
diones locantur;  hx  viteilimim  referunt  colorem,  & cum 
«ram  fere  orbentur  pinguedine,  dc  facili  oblcurantur. 

Qipttu  interior  compages , ob  fui  exiguitatem  & 


3 = 5 


friabiiitatem,  non  undequaqne  mihi  patuit.  Hoc  unum 
obfervavi,  antennas  interiorem  cranii  cavitatem  fubire 
binis  rotundis  truncis,  feu  radicibus , quiinftyii-formi- 
bus  procdlibus  occurrentibus  implantantur  , & forte 
carneis  fibris  pro  ipforum  motu  continuantur.  Reliquum 
Cranii  replet Opiicui  nemn  per  tranfverfum  dudus , ci- 
nerei coloris  & cylindri  figuram  tenens;  in  medio  ta- 
men anguftatusncditur.Spi»s//  medulla,  deorfum pro- 
dudx.  Hicnervusad  balim oculorum , iuiexpaniionc, 
exteriorem  mnicam , haneque nigram, conflituit,  inte- 
riorem pariter , quafi  argentea , ulterius  promit : Reli- 
quos humores  non  licuit  in  totum  afiequi  00  exiguitatem. 

Sed  longo  forte  Papilionis  partium  hiftoria  vos  radio 
affeci,  unde  reliquum  ejufdem  vitx,  quod,  ni  fallor. 
Bombycis  ultimutn  eft  fenium , compendio  compledar. 
Papilionesillicoaclucemadepti  funt,  coitum  tentant; 
nam  mafculis  incurvata  corporis  extremitateceierrime 
progreditur  Sc  regreditur , donec  in  prxhenfam  fermi- 
nam  extremam  jlvum , ubi  proprium  locatur  penden- 
dum, vibret,  S illico raptam  tormina Vulvam  ungui- 
bus & aculeis  ad  fe  trahi* , libique  jungit ; pronam  enim 
membrar*,  anum  ambientis,  partem  ita  unguibus  re- 
trahit, ut  utriufque  averfi  corporis  extrema' fe  contin- 
gant: Mox  penem  exerit,  ejaculatur,  iittraque  puden- 
dum focmineum  condit , & tunc  contrado  corpore  alas 
per  vites  quatit , & capite  ipfo  Ixtabundus  annuere  vi- 
actur.Placuit  editos  alarum  fucceflivos  idus  dinumerare, 
& fxpius  in  ipfo  coitu  continuatim  fumma  cum  celeritate 
centum  & triginta  Sc  ultra  promit , quibus  peradiscon- 
quiefeit  quafi  mortuus , vel  i conjugio  feparatuSperho- 
rxqaadrantem  jacet ; iterum  rcaflumpto  coitu  folitum 
alarum  motum  «Iit,  longe  tamen  minus , cumfxpenon 
excedant  triginta  fex  idus:  A quibus  feriatur,  hilarita- 
tem tamen  adhuc  fervat , eredas  tenendo  alas ; quo  tem- 
pore femella  elongato  corpore  , humique  denudo  ven- 
tre & dejedis  alis  jacet , mari  tamen  adhuc  junda.  Ho- 
ra interim excurrit  quietis,  quam  alarum  pauci  fubfe- 
quuntur  motus.  Durat  bxc  chorea  quatuor  dierum  fpa- 
tio,  in  finetamen  otia  longiora  funt.  Tranfado  primo 
biduo  folent  mulieres  ipfas  liqiarare , & fponte  etiam  in- 
terdum Bombyces  ipti  poft  primos  concubitus  non  ite- 
rum coeunt;  quare  mafculus  curvato  corpore,  eodem 
fere  fervato  fitu , celeri  vertigine  tentatur , editque  bom- 
bum. Abrupta  copula , brevi  reliquoque  vitae  curicolo 
fxmina  ova  edit.  Horum  feeturaurplurimum  quatuor 
partitis  vicibus,  quas  repetiri  cottas  intercedere  folent , 
completur;  comprimendo  enim  8ccoardando  mediam 
& extremam  corporis  regionem , foras  elongato  ano  » 
ova  in  fubjedam  humum  vel  linteolum  propellit-,  qui- 
busita  hxrent,  ut  vix  cultro  & unguibus  amoveri  pof- 
fint.  Singulam  ovorum  excretionem  fubfcquitur  brevis 
quxdam  quies  , qua  vix  ^ingehe*  ftlautio  recitare- 
tur. Et  licet  Papilio  novum  femper  mutet  fitum,  con- 
tiguitas  tamen,  & proportionalis  intercapedo,  quin& 
ordo  in  excretis-Sc  humi  hxrentibus  ovis  obfervatur , ut 
nneam  flexuofam  defignenc  Excreta  ova  uc  plurimum 
funr  5 16  vel  j»4,  interdum  minor  eft  ipforum  (numeras , 
eum  aliquando  446.  dinumeraverim , & interdum  jgj. 
Non  omma  tamen  ova-  tubis  contenta  m lucem  erum- 
punt, fed  interdum  fucco  In  Ovtrn  trunco  quafi  fingula 
detinentur : interdum  in  Ovtrio  triginta  anhuc  reman- 
fide obfervavi,  & in foemuus , qua-  mafculi concubitum 
Sf  3 non 


• 26  De  B o 1 

non  funt  pa flx , frequenter  ovorum  fupprimitur  fatura , 

• ita  ut  parum  vivant. 

Perdurat  Papilionum  vi»  juxta  diverfam  agris  tempe- 
riem; nam  vigente  xdu  citius  intereunt,  unde  quintum 
-tantum  diem  attingere  vidi  interdum  tamen , ut  i/htgufti 
menfe . duodecim  dierum  fpatio  vixit  Papilio ; in  prin- 
cipio autem  hyemis  ad  menicm  perduSuseft:  fupcrftitc 
mafculo  per  auquot  dies  obire  primo  frequenter  folet  fce- 

mma.  Ante  interituro  adorfo  decidunt  plumx&  pili,  ita- 

ot  fubje&i  corii  citrinus  color  erumpat ; alarum  extrema 
corroduntur,  totum  impenfe  turget  corpus  veifusfupe- 
riora.  I11  foeminx  cadavere  aliqua  interdum  ova  fuper- 
funt ; vifcera  circa  Ovarium  locata  obfervantur , St  in 
oblongis  vcficulis,  fuperius  defcriptis , exiguum  diapha- 
oi  humoris  ftagnat 

Stercoris  vencainterdum etiam  turgida faniofoexcre- 
mento  emergit,  nec  appenfa  haeftmuU  ex  toto  deli- 
tefcunt.  Trachea  vafcula  mollia  oc  flaccida  fuperfunt. 
Vaarttu\u>  ad  fuperiora  retra&us  obfcuratur ; Vterur 
imer  extera  vifcera , majorem  na&urfolidiratem  & fir- 
* mitudinem,  evidenter  patet,  •&  viget.  Aeris  vciica  ita 
turget,  ut  Papilionis  corpus  au&ius  reddatur,  St  tan- 
dem exficcato  cadavere , vacua  quxdam  interior  rema- 
neat concavitas.  In  extremi»te  interioris  alvi,  quatuor 
vel  quinque  acuminati  oflei  proce flus , k mafculino  pu- 
dendo derivati , obfervantur.  Et  quoniam  liare  fmgula 
cadaver  conftituunt,  ideo  abjiciuntur , lbiaquc  mox  fa- 
ta fuperfunt  cud  odienda  ova.  Hxc  illico  ac  edita  funt. 
citrium  feu  helvum  dilutum  referunt  colorem , qui  in 
rubis  etiam  effbrefccbat , fenlim  tamen  immutatur,  ut 
Xerimfstltnut  fiat,  Se  tandem  hyacinthinus  vel  purpu- 

• reus  evadat.  Hanc  fuccedivam  colorum  mutationem 
multum  juvat  ambiens  Aer  ; unde  vigenti  calore  per  bi- 
duum tantum  Citrius  perdurat  color , & intra  quatri- 
duum Violacea  redduntur, : Interdum  feptem  dierum 
fpatio  hoc  totum  peragitur  negotium , Sc  ingruente  hye- 
me  in  longius  protrahitur  hxc  colorum  mutatio.  Non 
idem  tamen  emorefot  color  in  lingulis  ovis  etenim , 
qux  fubvciitanea  funt , quorum  fcif  faturam  non  prae- 
cedit utriufpue  papilionis  concubitus  , primxvum  ci- 
trium fervant  eoiorem , ficut  Se  ova , qua?  ii  tubi?  Ovtru 
papilioniseruuntur,  licecfoemina  jam  vivens  faecunda- 
» fuerit;  interdum  etiam  afbemina,  mafculo  conjun- 
£ta , fubventanea  quadam . inter  extera  facunda , edun- 
tur, in  quibus  Citrius  perpetuatur  color. 

Ovorum  figura  A ovalis  eft,  parum  tamen  depreda, 
unde  binas  habet  laterales  concavitates  B , qux  fenlim , 

• fcnefcenteovo,  patentiores redduntur;  in  fubvenuneis 
vero  ovis  frequentidime  tanta  excitatur  concavitas  & 
depreflio  , ut  contufa  videantur  ova.  In  altero  etiam 
ovorum  acumine  exigua  quadam  obfervatur  fovea . pe- 
ni fimilia  illi , qux  in  acino,  avulfo  pedunculo  relinqui- 
tur- Fig.  jo. 

Tefta , ut  exterorum  animalium , ova  teguntur ; 'hxc 
nequaquam  friabili  condat  materia,  qualis  in  Gallinaceo- 
rum genere  obfervatur , fed  veluti  cornuum  lamina , dia- 
phana  & fiexibiliseft,  unde  in  frudula.  forci)>ibus  ad 
placitum,  fcinditur.  Exterior tedx  foperficies  nonab- 
. folate  Ixvised  , fed  rotundis  minimifque  tumoribus  fibi 

contiguis  afpera  redditur , ut  Squttin*  corium  xmule- 
tur. 

Ovi  concavi» tem  luteus  occupat bumor , qui  foli- 


IBYCE. 

lium  refert  colorem  , deleri  Mutatione  concrefcit.  An 
ultra  luteum  aliud  adfit  , fenfus  non  atttingit.  Mem- 
brana quadam  crafliori  Vitellus  continetur : haec  plura 
habet,  quorum  dilucida  cognitio  phy  fica?  meditationes 
valde  promoveret , illius  exiguitas  non  obflaret.  Iiiice- 
cundis  itaque  Oris  violacea  quaedam  corpora  fupra  ipfaai 
excurrunt:  hxc  non,  rafomm  in  modum , tubulofbfie 
fenfim  decrefeente  canali  componuntur  , fed  grammis 
vel  hederae  indar , duobus  conflantur  gracilibus  fcil.  pe- 
dunculis, & latioribus  quibnfdam  corporibus,  velurifo- 
liis  annexis;  hxc  communem  non  habent  truncum,  fed 
i nvicem  implicantur ; qux  vero  intercedant  fpatia , ova- 
libus  replentur  corporibus  , circa  qux  ludunt  fuperius 
expoiitx  prodi; itiones  Has diaphano  fucco replentur, 
& proinde  pellucida  funt,  8t  in  crudis  elixatilqueoris 
patent  Hoc  evidentius  fperabamme  in  Gallinaceis  oris 
repertarum  , fed  excidit  fpes ; nam  hoc  anum  attingere 
potui  in  mox  apertis  ovis , Sc  adhuc  humedbta  exteriori 
membrana,  cujus fubftantia  furculis  fere  diaphaniaexa- 
ratur,  qui  ramorum  arboris  indar  in  minores  geminao- 
tur  produftioncs,  Sc  mutua  implicatione  folitum  rore 
efficiunt;  Noned  autem  unius  truncus,  k quo  finguii 
pendeant  rami ; intercepta  vero  membrana  ab  exaratis 
furculis,  albis  quibufdam  fsudulis  & globulis  etiam  con- 
dat qux  omnia  videntur  correfpondere  mox  deprehenfis 
in  Papilionum  ovis.  His  addiderim , tedam  gallinaceo- 
rum ovorum  cicatricibus  frequentibus  referrem  efle ; un- 
de ex  his  veritus  fum , affiifuni  humorem  in  0*tm  trun- 
co pe  r hxc  tedx  digmata  in  continuatos  dufhis,  in  mem- 
brana exaratos , propagari  polle , cum  avulfo  ovi  corti- 
ce, quidam  proceffus  , qui  ii  fnbjefta  emanant  mem- 
brana , lacerentur ; Sc,  cum  reticularis  ille  plexus  in  pa- 
pilionum ovis  violaceo  fucco  turgeat  in  iis  tantum,  qux 
mafculino  femine  afperfa  funt.  (infacunda  enim  nullum 
hujus vedigium habent,  fed  frequentiTrme  exiiccatain 
pulverem  teruntur,)  ideo  dubitari  poted  , fubmtran- 
tem  feminis  partem  in  membranarum  alveolis  contineri, 
ibique  confervari , & turgere , iive  hoc  contingat  in  ova- 
libus illis  corporibus  feu  in  reliquis  violaceis  productio- 
nibus. Pervia  foramina  in  Gallinaceorum  ovorra  teftis  in- 
dicare videntur  guttula?  concreti  cujufdam  fucci,  quim 
recentibus  ovis  du  m igni  ad  movent  ur , a AipradiCFis  dig- 
matibus  erumpunt.  Placuit  interdum  , ovum  recenter 
editum  in  fpiritu  vini  una  cum  atramento,  aliquando  in 
oleo  fulphuris , atramento  commixto,  incoquere , ut  fub- 
ingredientibus liquoris  maculx,  & progreflus  in  indu- 
tis membranis  hxrerent,  copiofa  igitur  nigra  digmata 
inlinuari atramenti emerfere  in  fubje&is membranis,  & 
in  albumine  ipfb. 

Relata  Papilionum  ova  linteolis  hxrent , & per  totam 
xdatem  in  cella  viairia , vel  alia  frigidori  manlione  con- 
fervantur,  hyeme  autem  rigentegelu,  fub  le&ulorum 
dratis,  ne  glaciem  concipiant,  locantur;  'apparente  in- 
terimvere,  vino  & aqua  commixtis,  modice  calefa&if, 
afperguntur.  St  ita  a linteolis  abraduntur,  & tandem 
prope  finem  isfprilu  blando  mulierum  calare  incuban- 
tur, ut  brevi  Bombyces  erumpant. 

Qnxdam  tamen  Papilionum  fpecies  apud  nos  ed . qux 
ter  hr  anno  facundi  redditur.  Namipfius  ova  fub  finem 
Aprilis  Bombycem  edunt,  a cujus  mox  nat»  feminibus 
novus  ante  principium  Julu  promitur  vermis,  hujufque 
geni»  ova  fub  >jii  fine  animal  producunt.  At  quo- 

niam 


De  Cochlea  Terrestri,  Cicada,  &c. 


nl.im  Bombycum  cura  non  in  folam  (peeici  propagatio- 
nem dirigitur,  fed  artificum  prsdpuus  fcopns  eft,  ut 
ipforum  fpoliain  mercimoniam  ufurpcntur,  ideo  ferva- 
tur follicolorqp  debita  copia,  ut  venturo  vere  Bomby- 
cum fuccedat  loboles ; reliqui , ne  erumpente  papilione , 
flaminis  continuitatem  foivente,  inepti  reddantur,  ar- 
denti foli  exponuntur , & ira  inclufa  Aurelia  fuffocatur- 
In  folliculis  igitur , qui  fortiori  pollent  ftruftura  , feptem 
horarum  fparium  exigitur , quo  folaribus  radiis  perva- 
dantur: in  languidis  ver6  quinque,  & itapermenfes 
confervantur  follieuh.  .1 

Ut  retexantur  autem  folliculi,  parumper  calenti  aqua 
macerantur , & (coparum  apicibus  ita  agitantur , do^p: 
Raminum  capita  emergant unde  in  falciculum  comw- 
ta , per  foramen , in  ferrea  lamina  excitatum , ne  folliculi 
afeendant  furfumque  rapiantur , fed  in  aqua  immerfi  de- 
finwtur,  &fuper  harpedone  multiplicatis  circuitibus 
evdmiriMr. 

Non  tota  femper  (laminis  longitudo  retexitur,  nec 
pro  ferico  componendo  filo  apta  cenfetur,-  nam  laxior 
folliculi  portio  8t  tenuior,  qua:  Bombycem  immediate 
circumdat,  cum  fragilis  valde  fit,  nec  ka  facile  reparari 
poflit , ut  inepta  rejicitur , & i nollratibus  Slrighta  ap- 
pellatur ; quod  vero  retexitur  (ut  interdum  expertus 
Ium)  nongentos  & triginta  Bononienfes  aequat  pedes, 
adhuc  (uperftke  exteriori  lanugine , & podrema  follicu- 
li illaque  inepta  parte , qua-  quartam , ut  (ufoioor , totius 
referre  poterat.  Edufhim  flamen,  & in  filum  «intor- 
tum , in  plures  ufus  facefcit ; & nemo  ed , qui  veffiura  & 
Ornamentorum  varia  inde  produ&a  genera  ignorer. 

Hac  fune  quae  ex  Traditu  M A L P I G H I I 
Bombyce  excerpere  utile  duximus , plura  in  ipfo  T ra&atu 
legere  potell  lefior. 


P JG  H.  e ab.  1 .it  Hepate : H ic  conglomerata  quzdam , 
inuOTts  fi  ad  totius  corporis  molem  referatur  , glandula , 
confpicitur,  f»fci  coloris,  in  infignes  fibras divifa  fupra  In- 
tettinorum longitudinem  exctlh ens,  quzexiltu , ex  va- 
forum  connexione  evidenter  hepatis  naturam  & munus 
explet.  Hax  in  quamplurimos  lobulos  dividitur  , non 
fpncerica , fed  conica  potius  figura  donatos ; nec  fat  eft 
naturas  hanc  paralie  divifionem , fed  minimarum , va!d£ 
amica,  ulteriorem,  foloque  microfcopio  confpicuara , 
molita  eft ; rjm  finguli  mox  expoliti  lobuli , velut  ex 
parcis  uva?  racemi  conglobatis , fubrotundis  corporibus , 
acinorum  inftar  condantur , qua;  cum  toto  lobulo  mediis 
rafis  connexionem  habent  : fingula  tamen  proprio de- 
feribuntur  termino. 

CAP.  IV. 

De  Cicada. 

IN  Cicadis  Tr  acui*  ramificatiolwced:  confpfe 
1 cuus  ramus  A , qui  cum  exteriori  cicatrice  ommumo- 
nem  habet,  in  minore»  fubdividitur  circulos,  quifcnfim 
in  ovalem  extenduntur  veficam  B .eadem  continuata  lub- 
(lantia  ; haec  altera  extremitate  condri&a  C , iterum 
vafis  naturam  fubit.quam  metamorphofm  fsepius  repetit. 
St  tandem  extremis  finibus , fibi  invicem  occurrentibus 
rete effor matur . quo vifcera  aliaque  foventur.  MAL- 
PIGHIUS  ie  Bombyce. 

P *n  1 s binis  condat  ofiibus  quorum  extremitas  pio- 
ribus  eminentiis  afpcra  glandem  conilituit,  cuftoditur 
autem  vagina  qua:  etipfa  in  binos  aperiturparte»  non  lon- 
ge ab  ano.  IDEM. 


CAP.  IIL 

m 

De  Cochlea  terreftri. 

COchle*  terredris  OEsofhaous  ac  Viani- 
culus  fupremam  dorfi  partem  perreptantes  ad  ex- 
tremam volutam  difcnrrunr.  Ed  autem  voluta  teda  hu- 
jus reptilis  ad  anteriora  recurrens ; hme  revertitur  eadem 
feri  via  in  anticam  capitis  partem,  ut  ex  hoc  fecum  fiat 
excretio.  • 

Dixtis  duo eonfpicui , obliqui, nigricantes, mem- 
brana colligati. 

Mufculi  obfcutiqui  commovent  os  ad  manducatum 
infimi  pedamenti  mucronis  dextram  aefinidram  endodi- 
entes.Ed  autem  pedamentum  bafis  membranca.lata,  cor- 
pori fubtenfa,  figura  ad  ovi  formam  accedente,  fic  ta- 
men, ut  fit  in  extremis  ferme  acuta. 

H e p a a m fibras  tres  diffe&um,  atrum  non  adeb,  ut 
non  Gtftlbviridc. 

C 01  c u m infigne  m extrema  volutat.  SEVERI- 
NUS  inZootomia. 

In  Cochlea  abfquetedS  Viutxiculi  quatuor  In- 
terdum numerantur,  quorum  prima  t ingluviei  indar  in 
orbem  extenditur  , fecandue  majori  poller  longitudi- 
■e  , extremae  a.  m tenue  Inted mum  definit.  M A L- 
PIGH.  de  Bombyce. 

H s r a x 1 a deleriptioncm  hanc  exhibet  MAL- 


C A P.  V.* 

De  Ephemera. 

Ex  TraSjla 

JOAN  SWAMMERDAM. 

C Xtenarnm  partiam  deferiptionem  Capp.de  Ephttae  - 
^«proponit  SWAMMERDAMMIUS,  ex 
quo  excerpere fapientia  confultum. 

Dividitur  animalculum  hoc  in  lmterfcBioaa  XIV. 
Incifiirarum  harum  prior  Caput  tres  infequentes  pe&us 
reliquae  ventrem  cum  cauda  efficiunt. 

In  Capite  coofiderabdes  Oculi,  tumcS  aequali  te- 
Si,  &utrinque  fetis  fubtilibus  ornati.  Indante  depoli- 
tione fenea*  membrana  hme  fenfim  abfcedit , reticui*. 
rifque  hinc  in  animali  hoc  volante  fe  bk  exhibet  dru- 
ftura. 

Inferius  Como»  fe  offerunt  acuminata , fubtiUa, 
variis  articulis  praxlita ; hinc  Diniiioi  ai  matae  ma- 
xilla rodrumcondituentes,  ad  quarum  initia partee  va- 
ri* fe  exhibent  membranacea,  ptlefavc , fimilcs  iis  qua- 
les in  cancris  octurrunt. 

Annuto  pedoris  primo  ooba-rent  Pedes  anteriora 
duo , in  dru&ura  eorum  talis  hic  qualis  in  talpis , aliilque 
animalcuhs  terram  fodere  natis  variis  nempe  modis  ex- 
uor- 


3i8 


De  Euhemero. 


trorfum  moveri  polle.  Quivis  LMerwdi;/  conflat  4 prx- 
ter  unguem  , primum  pedori  unitor  , fecundam  pa- 
rum incurratur , fimilitcrac  tertium , quod  cornu  magis 
refpondet  variis  afperitapbus  indar  diutium  gaudens. 
Quartum  valdi  exiguum  ed,  ungue  armatum  , curiofum 
omnino  Mufculos  hic  contemplari  articulorum  horum 
motui  dicatos. 

Ad  incifuram  pedoris  fecundam , qua;  corporis  to- 
tius tertia  ed,  /cuti  quodam  fuperius  intcriufque  te- 
fiam  , lumbos  referentem,  Pedum  par  fecundum  occur- 
rit. Componunt  hoc  internodia  quinque  & unguis,  va- 
rii hic  etiam  pili. 

Ad  pofhca  magis  procedenti  futui  occurrunt  illi  qui 
utrinque  Alam  anticam  excipiunt. 

Varii  in  his  pori  exterius  venarum  nervorumque  (pecie 
fc  exhibentes. 

Ad  incifuram  pedoris  tertiam , qu*  corporis  quarta 
A l a a 0 51  par  alterum,  priori  longe  hoc  minos , ab  co- 
que tedum  , occultant  Exdem  etiam  pedes  podicos  qui 
ex  internodiis  quinque  praeter  unguem,  pilifque  variis 
Wdem  conflant 

iSlnnului  ventri  1 primu/ , qui  corporis  quintus  xqua- 
lisomnino&hevised,  nullis  alis  pedibusve fundamen- 
tum prxbcns. 

Sex  annuli/  reliquis  utroque  latere  cohxrent  partes 
continuo  mobiles  quas  veri  maxillas  hujus  animalis  ju- 
dicamus Similes  his  partes  in  canens  notamus.  Sex  in 
quovis  Utere  hic  fe  offerunt.  T 

Annutu  1 ventris  oBavu/  Sc  umu/  qui  corporis  ■ 1 8c 
t j . funditer  pbni  & larves  funt. 

Dceimut  ver6  ventris,  qui  corporis  ultimus  cauda  tri- 
plici pilosi  gaudet  jungunt  fe  his  appendices  recurva* 
dux . in  feminis  haud  adeo  notabiles , quibus  etiam  infe- 
rius alix  in  viris  accedunt. 

Color  animal^tijusfubcxruleus  ed  parum  ad  viridi- 
tatem vergens,  nft  vifceribus  iDtemis  plurimum  hic  de- 
be ri  conjicimus. 

Oculi  fubnigricantesfunt.  Dorfum  maculis  nigrican- 
tibus variegatur , rodrum  albicat , Jenter  ex  rubro  nigri- 
eant,  fimiliter  ac  ungues  atque  maxillx.  Alxfenlimex 
alboflavefcent 

Quoad  fexum , Oculi  in  viro  duplo  majores  quam  in 
femina.  Corpus  ipfum  in  illo  multo  minus  cdquam  in 
hac,  in  illo  caudx  longiores. 

Parttum  internarum  prxeipuarutu  hidoriam  Swam- 
merdammiur  proponit  Cap.  6.  quxdamhuc  facientia  col- 
ligere placet. 

A figatur  vermiculus  mas  ope  ariculx  chartx  nigrx, 
hinc  lignex , dorfo  incumbens ; mox  tqueum  tenuem  hu- 
moremloco  vulnerato  notamus , qui  verus  animalculi  fan- 
guis  ed , licet  minus  rubicundus. 

Curis  hinc  diflecetur  forficis  fubtilioris  ope,  imo  & 
a fubjedis  partibus  acus  acutioris  opera  feparetur,  of- 
fert fe  membrana  tenuis,  & fub  ea  Musculorum  re- 
Sirum  , obliquarum , tranfverforumque  compages , cum 
etiam  alii  fe  jungunt  motioni  defiinati.  Omnes  mem- 
brar, x didx  firmiter  cohxrenr. 

Mufculis  fuccumbit,  nediturque  membrana  fummi 
tenuisqux  P 11 1 ros  * u m.  Huic  jungitur  Pixcuedo, 
qux  veliculis  plurimis  ex  fubriliffiroa  membrana  conftru- 
dis  olei  liquidi  indar  includitur. 

Ad  interiora  procedenti  Vzntriculus  occurrit 


cum  InrisriMo  connexo,  Ventriculo  unitur fbpe- 
rius  Gula  ab  ore  fili  tenuis  forma  defeendens,  circa  lo- 
cum unionis  ardior  nonnihil , fimili  ter  ac  angudia  ma- 
jor notatur  obi  orificium  datur  inferius. 

VimtriCulus  variis  ex  partibus  iicwcompofitus, 
proprie  tamen  membrani  condat  tenuiilirai  inferius  pli- 
cis plurimis  gaudente . exterius  Ixvi  omnino 

Vsmis  AaTiRiAsq.ua  in  hoc  animalculo  nota- 
re txm  licet  fanguinisob  conftitutionem  aqueam,  atque 
hinc  exfangue  femper  habitum.  In  Ventriculo  tamen 
canaliculos  plurimos  reprehendimus,  qui  vaforum  fan- 
guineorum  formam  referunt , licet  microfcopia  eviden- 
tff  Ramulo/  eas  ede  Bronchiale/  mamfeftent , qui  non 
Ventriculo  folum  fed  & externis  internifque  omnibus 
exhibentur,  adeo  ut  etiam  pedes  ipii  eorum  que  unguis 
dudibushic  pneumaticis  gaudeant. 

I m r 1 s r 1 n i tres  paries  , compofitione  figuraqoe 
diverfx , Ileon , Colon , & ReBum.  In  Ileo  plicx  orifa ri- 
tu r leviores,  valvulas  comuventibus  in  homine  occur- 
rentibus haud  abfimiles  cond  ituens.  In  Cole  V alvulx  hx 
multo  evidentiores  funt.  In  RcBo  ruga;  quam  plurima; 
funt.  Mufculique  duo  excrementorum  exclufioni  infer- 
vientes. 

Inter  partes  Internas  fpedabilis  valde  Trachsa,  qux 
ex  duplici  trunco,  ferpentinodudn  procedente,  utrin- 
que uno  , condat.  Didribuuntur  hi  non  ad  pe&us  fo- 
lum, fed  etiam  ad  caput,  abdomen  pedes.  Ventricu- 
lum , Intedina , partefque  alias , aerii  ad  partes  omnes 
dedudfcmi  rcdudionique  dicati. 

T rachea  hxc  ex  innumeris , firmifque , etreuhe  piiris 
modis  implicatis , membranarumque  tenuium  beneficio 
connexis,  componitur.  Coloris  canales  hi  pneumatici 
cinerei  funt , aut  albicantes , in  defundo  ac  jam  putrefa- 
d 0 animalculo,  adeoque  nigricante  confidentia  atque 
colore  fatis  femanifedante.  Ad  maxillas  infignis  eorum 
defertur  numerus , tres  imprimjs  magnitud  i ne  notabiles , 
quorum  medius  nigricans  femper , reliquis  candicanti- 
bus. 


Maxillx  utrinque  fex  occurrunt , exade  albican- 
tes fplendentefque.  Succumbunt  iis  utrimque  pinna:  quin- 
que, qux  coloris  aurei  fupt,  natationi  dicatx. 

Cor  ad  dorfum  fuperius  reddet , fimi  liter  ac  in  bom- 
byce , aliifque  variis , inxquale  aliqui  modo. 

Spinalis  Midvlla  admirabilis  druduxx  ed, 
conponitur  enim  ex  partibus  nodofifundecim.  Prima  ha- 
rum Crresrum  exprimit , ex  quo  nervi  optici  mani- 
fede  procedunt,  fimiliter  ac  ex  nodi»  reliquis  nervi  alii 
corporis  univerfi.  • 

Variis  locis  medulla  hxc  ligamentis  gaudet , duris  ad- 
modum, imprimis  in  pedore,  ubi  nervos  exhibet  vali- 
do® valdi  Mufculis  pedum  alarumvi  motui  dicatis. 

Ad  eandem  Ducius  Pnrumatici  magno  de- 
feruntur numero,  fimiliter  ac  ad  partes  alias,  underefo- 
cillatio  etiam  hic  continua. 

G 1 m 1 t a l 1 a quod  foedat , in  Mafculo  circa  Ven- 
triculumatque  Intedira  Vafcula  refidenc  feminaria  l'e- 
fcuh/ femina! tbu/  Virorum, Talparum.Echinorumquo- 
dammodo  (imilia ; longa  valde  funt  Ventrem  torum  oc- 
cupantia. Materiam  cortinent  ladeam,  alba  omnino, 
tenui  ex  tunica  conltruda,  poris  pneumaticis  plurimis 
etiam  gaudentes. 

Ovarium  in  femina  duplex  cd  , eundem  locum 
. quem 


De  Eruca  Mustela. 

quemin  pifcibds occupans,  utilnquenempe  circa  Ven- 
trismollia,  moxfub cute.  Et  hic  quoque  canales  refpi- 
eatorii  plurimi , tenui  tunicaaomma  hic  colligante. 

C A P.  VI. 

Dc  Eruca. 

• 

Peotuiexantis!  quas  in  dorfo  & continuatis  la- 
teribus habet  Bombyx  primo  ex  Qao  erumpens , qua- 
rum mentionem  Mulfifhiut  facit  tractatu  de  Bombyce, 
patentiores  funt  in  Eruca  praegrandi  qu  e ab  Aldro- 
vando  delcribicur  libro  de  infercis  Tab.  j.  fubfig.  9.  & 
10.  A cujus  dorfo  miro  ordine  tubercula  quxdam  fcu 
papilla*  numero  feptuaginta  odo  alTurgunt  , quarum 
extremitas qu*  cyrnet  ornatur,  unde  fpina; pilorum lo- 
co quandoque  7 interdum  10.  exeunt,  qua:  in  longum 
produffae  ovali  quodam  capitulo  terminantur. 

In  hac  Annulus  quilibet,  quibus  condat  bombyx , odo 
compaginatur  minoribus  annulis,  qui  invicem  contigui 
latitudinem  annularis  digiti  .equant,  hi  abbreviato  ani- 
malis corpore  attolluntur , & ita  tota  annuti  latitudo  ar- 
dior redditur. 

Corpora  illa  qua»  in  Bombyce  extremum  corporis  mu 
niunt,  eique  fulcimen  & motum  prabent , hicfolidioris 
funt  fubdantiar , & quafi  cartilaginea: , ni  i reque  coloran- 
tur. MALPIGHiUS  Jc  Bcmtycc. 

In  Eruca  did4 corcula  invicem  hiantia  ab  inferioribus 
ad  faperiora  moveri  incipiunt , tunicir  eorum , diaphanar 
& ipfe , fubjedarum  membranasum  colore  parum  in- 
ficiuntur ; interca  tamen  exarata  corcula  modo  deor- 
fiimverfuscondringebantur,  unde  contentus  icor  variis 
hifce  motibus  percuffiis  fluduabat ; & quia  pinguedinis 
bini  globuli  invicem  haaentes  in  contento  intra  cordis 
cavitatem  humore  parnni  immerfi  jadabantur , ideo  mi- 
nim  reddebatur  fpedaculum. 

Hi  itaque,  ex  Cordis  Sydole  expreflo  humore , in  quo 
innatabant , ab  imis  furtum  pellebantur , & frequenter 
impetu  regrediebamur ; at  ubi  in  latiori  corcali  parte 
commorabantur,  fuper  veniente  Sydole  motum  recipie- 
bant verius  fuperiora , Limma  cum  velocitate , & quan- 
doque afeendebant  ultra  tria  corcula ; quotielcunque  ve- 
ro in  angudiori  corculi  parte  dagnabant , fubfequente 
comprdfione  ut  plurimum  verius  caudam  exprimeban- 
tur. Non  raro,  perdurantibus  Corculorum  pullationi- 
bus, motum  vertiginis  habebant , & interdum,  & fre- 
quenter etiam  fi  arcuabant  enarrati  globuli  abfque  conli- 
ocrabili  progredu. 

In  F-rudi  didis  Peoductiones  Ats*  quatin 
Bombycibus  Cordis  ambitum  dipant  totum  interiorem 
Ventrem  obliniunt  & contenfa  vifcera  dipant:  harum 
portio  ab  animali  e vulfa  & aqua  excepta  fupra  vitrum 
extendatur,  ita  enim  rudis ipfius  progrefliis&dru&u- 
ra  babebitur.  Elongantur  vaforum  indar  & proximis 
confimilibus  occurcr  tibus  inofculantur , ita  ut  tota  hate 
«Ibonim corporum  fedes  laxum  condituant  rete  A.  Ho- 
rum figura  oblonga  ed,  parumque  depreda,  nec  ean- 
dem omnino  latitudinem  lervanr , fed  impenfe  interdum 
•ngudiora  redduntur  mox  extenduntur  quafi  in  foliorum 
formam  B,  iterum  coardantur,  & ramorum  indar  e- 


Fossili,  & Papilione.  329 

longata  fibique  inofculata  & implicita  laxum  rete  effor- 
mant.  . 

Vasa  qixein  Ventriculi  parte  interiore  In  Bomby- 
ce notantur  , tenuia  valdi  etiam  in  Erucfi , pilis  oblongis 
& aculeatis  referta  notantur , funditer  ac  in  alia  grandio- 
ri. Ibi  ab  eadem  Ventriculi parteconfimile erumpit  vaf- 
culum,  quodfurfumdedudum,  iterumque  refiexum,  ad 
inferiora  continuitatem  fervat  Hic  horum  vafculomm 
duplex  conformatio  exdat;  alia  n.  alba  funt,  reliqua  , 
vero  flava  f.  crocea ; illa  varicofa , Intcdini  Coli  indar, 
funt,  eorumqucfemicirculares protuberantia:,  interius 
cava:, cum  intiniocomnuiniquedudu  communicant,  un- 
de eodem  replentur  fucco altera  a.  vulgarium  vaforum 
ritu  parum  depreda  latqrum  fuorum  omnimodam  levi- 
tatem fervant , cum  fere  rotunda  funt  IDEM. 

c A p.  vir. 

DeMuftclaFoflili. 

MUftelas  Fofliles  aliquot  nobis  attulit  pifcator  in  la- 
cunis captas.  Has  diu  in  vitro  amplillimo  angudi 
orificii  aluimus.  Sed  podea  pcrtatfi , nihil  Cibi  ultra  pra- 
buimus . aquam  etiam  raro  permutavimus,  quod  camo  & 
mucolls  humoribus  dclc&entur , fic  autem  ultra  feraedre 
perdurarunt  per hycinem inhypocauflo  repofita.  Una 
ver6  ex  illis  vitro  exfiliens  elapfa  nobis  infeiis  in  arenam 
devoluta  aliquot  feptimanis  pod  in  venta  ed  tota  exfic- 
cata&  arida,  arena  uixllque  involuta,  unde  & Mu- 
miam  arenariam  appwlavimus,  ultra  1 s,  annos  jam  afler- 
vatam.  Reliquas  Anatome  fubjicimus , in  qua  paucula 
idaadnotavimus,  anno  1661. 

Rictus  Oxis,  pro  pifciculi  magnitudine fat in- 
gens & amplus , D k n i e s nulli. 

O s iffum  quafi  cartilagineum , barbatis  prominenti! r 
carneis  cinfium , quas  natando  expandunt , extra  aquam 
claudunt. 

Ante  Oculos  dua*  exigu.rq.  fifiuln  ♦ . 

A n&u  V isniciLU!  oblongus , fatis  capax, 
juxta  hunc  C o x & Pulmon  es,  & Hittt 
coloris  propemoduni  albi. 

Vesica  utinaliispifcibusnnlla. 

A Ventriculounicum&Reftum  Intestinum  uf- 
quead  aqpm , qui  tribus  tranfveriis  digitis  ab  extrema 
cauda  didat. 

Ad  Intedirum  ntrinque  Ova  quamplura  exigua, 
flavelcentiv coloris.  VELSCHIU S ir, oblerv. 


C A P.  VIII. 

Dc  Papilione. 

IN  Papilione  vulgari  recurvus  U n 0 u 1 s A M®re-  ® 0 

mum  ventris  terminat,  i cujus  bafi  Bbini  acuminati 
pracedus  erumpunt,  inelufum  autem  fpatium  limem- 
brar.ofo  facculo  E inextremum  anum  delinente  occupa- 
tur. Non  lorei  ab  appendicibus  B Penis  preputium 
Dinferitur,  a, quo  emergit  ejuldem  adula  Ecumpro- 
priaglande-  hac  autem  peculiari  quadam  vagina  Fcu- 
Tt  ftodi- 


* 


'igitized  by  Google 


m 


230  E)  e Grillo, 

ft  oditur , quae  citerius  pilis  & plumis  tegitur 
concava  eft,  & cum  duplici  confiet  parte,  hinc  eft  quod 
de  facili  duip  coiturum  eft  animal , hinc  inde  diduftis  & 
apertis  partibus  per.is  eft  iD  propatulo.  MALP1GHIUS 
A:  Bomhyce.  * 

C A P.  IX: 

De  Grillo. 

IN  Gttuo  C in  i s io  Os  cum  fpperiori  inferio- 
* rique  Labio,  illo  quidem  continuo , hoc  vero  in 
Partes  aliquot  fiflb , item  cum  tenuibus  quibufdam  appre- 
lienforiis  pendulis  vclut  funiculis*  quales  & araneis  funt, 

L i n o t a obtufa,  rotundata  > mcmbranofa  , labro  in- 
feriori incumbens. 

Oculi  in  fummo  capite  oblique  difpofiti , oblongi , 
feniculi  femen  referentes.  F.xterna  tunica , qua:  cornea: 
inftareft,  nigris  apparet  lineis  didinda,  quae  quidem 
cognate  illi  non  funt,  fed  curo  diaphana  fit  varietatem 
accipit  ab  interna  tunica , qua  reprafentat  uveam 
Supra  Oculum  in  fronte  utrinque  Coanu  mobile. 
Aspira  Aitiiia  tenuiliima- 
OEsophacus  nigricans  cum  conceptaculo  nutri- 
menti cinereo. 

Scapularis  cruda  velut  monachi  cuculla. 
DiAPtiaAGMA  tenuiilimum  & album , cujus  mo- 
tio ac  refpiratio  qualis  in  perfe&is  animantibus. 

Thorax  fupernetedudinatus,  inferni  complana- 
tus - 

Parte  dextra  finidraque  Musculi  multi  tranfverfi 
interni  conditi,  moventes  ternos  pedes  maximos , mi- 
nores , minimos , quorum  fmgulis  partibusbini  videntur 
dedinati,  alter,  quem  movet  fuperne,  alter  quem  inferni. 
In  utrorumque  medio  duo  alii  Rcdti , qui  motui  famu- 
lantur alarum. 

ViNtsa  Inferior  oblongus  compaginatis 
condat  membranis  circular  ibus  fupcrms  infernis,  utlo- 
cudae.  • 

Fides  maximi  fupra  Ventris  initia,  per  quorum  fe- 
mur tendo  quidain  viridis  discurrit,  & qui  movet  tibiam 
& qui  pedem  contrahit  in  feipftim 

In  Crure  externe  canalis,  cui  incumbens  plicatur  tibia , 
cum  fe  animal  ad  faltum  incitat.  Cujus  quidem  canalis 
fuperciliis  aculei  plurimi  recurs  i non  redo  fibi  ordine 
refpondentes. 

In  podremis  |jpi.-e  finibus  tres  veluti  ungues  recurvi , 
in  medio  vero  obtufus  & rotundus  quidam  digitus  levis 
qui  pes  retro  verfused  quam  ut  quadrupedis  aut  avibus. 

Anus  quatuor  condat  aculei/  fuperne  atque  inferni 
oppofitis , & fibi  invicem  averfis , cum  extremorum  ca- 
nis XJuguium  formam  referant  utrique,  magis  verofu- 
periores. 

Fulciuntur  interni  & fortafle  commoventur  medii 
» feptem  duobus  odiculisdylifbrmfous. 

™ IntCxi  llo  Viridi  quatuor  alis  pinnato  D in- 
iis duo  ferrati  a latere  politi , forma  dentium  feri  can- 
cri taripcdisi 

In  Utero  Ova  numerofa,  oblorga,  nigra,  femen 
referentia 

Cauda  bifulca  duobus  quafi  canalibus  coaptata , cu- 


jus initio  meatus  utero  fortafle  dicatus.  Inferne  fub  cau  - 
dam  meatus  alter , ani  putarim. 

Grillo  vero  incurvo  Alis  ntdlis  ornato  caudz  cornicula 
fex  fibris,  externis  quidem  maximis,  intimis  vero  mini- 
mis, certeris  media  magnitudine  condat  > ad  feminis  im- 
mittendi compellendique  commoditatem  fortafle  parati. 
SEVERINUS  mZooiom. 

In  Grillo  bini  infignes  occurrunt  Ventriculi  quorum 
1 poderior  rotundus  hinc  inde  appendices  promit : reli- 
quum Ventriculi  in  quinque  minores  utriculus  diflingui- 
tur.  MALPIGHIUS  Jc Bombyce. 

* 

C A P.  X,  • 

Dc  Locufta^ 

fNLoeudis  talis  eft  T i a c h ■ * produ&o  : ab  exte- 
* riori  orificio , annulis  infixo , arctum  pendet  tracheae 
caput,  quod  dorfi  latitudinem  in  altero  latere  excurrit,  in 
amplum  extenfa  tubulum  Bqui  contiguis  communicans 
minori  quodam  ramo , tandem  aequi  ftta  vafis  natura,  ar- 
ftiori  tubulo  minimasulterius,  ad  Cor  pracipui  promit 
ramificationes.  MALPIGHIUS  at  Bombyce . 

In  loculi  is  quas  obfervare  potui  evidens  ed  toiiui  Vcu- 
trit  conftnBio  Cf  dilatatio , ea  in  parte  praicipui , qu* 
prona  ed , & dorfo  opponitur , intei  ius  n.  miram  habent 
machinam,  in  fingulisenim  annulis  A oflea  vel  cartilagi- 
nea bina  lamina  B fub  eodem  plano  locantur  , alteia 
a dextris  altera  vero  a finidns,  ita  ut  latior  lamina:  portio 
cum  cxporreCka  C cjus<parte , inferiorem  Ventrem  tan- 
gat, reliqua  vero  fuperius  dorfum.  Ha:  ab  incifurarum 
fubdantia  cajterifeue  aliqualiter  fejun&x  locantur , ita  ut 
liberi  moveri  poihnt : quare  laxato  ventre  probabile  eft , 
velut  tot  arcus  extendi , indeque  capaciorem  reddi  ejufe 
dem  cavitatem , vel  faltem  jam  compreflam  in  proprium 
reliiire  ftatum  hujusmodi  arcuum  om.  I DE  M. 

Copiola:  hic  Ovarii  prodnttioncs  , fed  fingula; 
unicum  tantum  ovum  continent.  IDEM. 


, C A P.  XI. 

Dc  Searabxo. 

SCarabxoforcipato  Intestinum  dorlb  ftatim 
fuppofitum,  fub  quo  Utc rus  Bicornis  prielonga  cer- 
vice cumOvis&  fceobus  pufilbs  uniformibus.  SEVE- 
RINUS. 

Circa  Ventriculum  fearabxi  fubatbos  quofdam  repe- 
riri  globo/  , qui  trachez  ramos  recipiunt  imo  ipforum 
copia  Ventriculi  portionem  inferiorem  przcipue  eu- 
cumdari  MALPIGHIUS  docet  r r.  Ac  Bombyce. 

De  Genitalibus  fcarabsi  naii  cornis  hzc  habet  SWAM- 
MERDAM,  htt.  If  Jaa.  iS  1 4-  Marti,  ai Jbcirta- 
t:m  Rfjf tam  Scarabzi  hujus  Genitalia  quoad 

Vasa  Testicularia  ad  amullim  conveniunt  cum 
humanis  tefliculis , atque  ex  unico  tantum  funiculo , lon- 
go, cavo,  innumerabiliter  flexo  . aeque  (quod  nondum 
in  honaiue  uuiu  viium)  pi incipio  f.  apree  czco , conftaic 

non 


Locusta,  & Scarabjio. 

interius 


m # 

• Digitized  by  Google 


D E v 


E R M E 


C U C V 


R B I T A R I O. 


3P 


tionfine  aliquo  dupore  ludravi.  Delineatio  eorum  hax 
eft  quam  hic  exhibemus , in  qua  Ttfiiculi  ex  unico  funi- 
culo duos  peti  es  & fex  pollices  longo,  P'afa  Afferentia 
femen  album  copiofumque  ubi  la-duntur  flillantia,  Vcfi- 
tuU  itidem  f.  potius  fanAula  feminalcr  fex , rlandula- 
rumque  femirujium  duBur  protenfi  materiam  fcminalem 
♦*  fubffavam  , (ut  in  hominibus  quoque  obfervatur)  conti- 
nentes proponuntur. 

C A P.  XII. 

De  Talpa  ^errantis  Imperati 

s. 

VERME  CUCURBITARIO. 

IN  hoc  animalculo  vivo  diffe&o  omnia  fiefe  habere 
comperimu? , c\ns  ^IdmanAurAe  illo  hi.  Ae  InJtBn 
prodidit , obfervavimus  tamen  praricrea  l«c  paucula. 
/ 'e nter  inferior  ( tres  enim  funt,  caput, peftus,&  ille  quem 
dicimus)  digitum  latus  Owrminutis  flavefeentibus , & 
digitorum  comprefTu  facile  in  aquam  glutinofam  tranfe- 
mitibus  totus  repletus  erat , pcrovaidn&  Ventrem  reli- 
quum difperfa  filamenta  plurima  & minutiffima  ac  fub- 
tiliilima  Iquie  Intedina  cerre  non  poterant  dici,  s^pr  aut 
nervi  potius  dicendi  fint  aliis  decernendum  relinquo)  in 
medio  ovorum  quendam  quafi  plexum  repri-fcr.tabant , 
miro  fare  fpc&aculo. 

Loco  cirmt  mufeulcfn  mucilaginofa  qumdam  fub- 
ftantia  ad  ferfum  uniformis  exuviis  indrata  erat , fere  ut 
in  aliis  vermibus , qui  ideo  f anniculo  carnati  majorum 
animalium  analogia  quadam  comparari  polle  exiflimavi- 
mus. 

In  fccnnAo  t~cnlre  qui  ,y4!ArovanAa  peftus  dicitur  ri- 
lu!  pt  a- ter  materiam  minagini  Aenfttri  fitmltm  mufculo- 


rum  vicem  fupplere  vidimus,  qua?  in  pedes  ufquc  feu  che- 
Ios  tedaceo  tegumento  munitas  fereoatur , & , interdi- 
tium  quafi  quoddam  tedaceqm  i quo  tanquam  bafi  fcAa 
quibus  terram  fodit  prodeunt. 

In  Cafite  eadem  mucago  nihil  ab  inferiori  differens , 
nifi  quod  parumper  compa&ior  appareret.  Mandar  ha- 
bent dentata/  quibuscibum  comminuit  & hanc  pedibus 
quibufdam  feu  vcluti  corniculis  emifliciis  admovet  miri 
mobilitate.  His  fuperincumbir  corpu (culum  quoddari 
exiguum  rotundum  nigrum  duriufculum,  quod  retrahi  Sc 
protendi  poted , id  nanum  tegumentum  nobis  videbatur. 

yentr/enint  & Imcjima  in  medio  ovorum  & filamen- 
torum qua;  diximus  confpiciebar.tur.  Hunc  quadrifidam 
velnt  m ruminantibus  advertimus,  ut  hoc  fani  infahim 
ad  illa  referendum  exidimemus,  ctfi  nimis  novum  qui- 
bufdamvideri  pofiit.  Prima  enim  far/  intus  re- 

ferebat. altera  globofa,  & podquam  ab  externa  tamci 
liberavimus  tota  afpeia,  figura  quafi  cancellata  jucundo 
nobis  adfpe&uechinumexlubebat,  reliqui- dus,  tertia 
& quarta  parum  a primif differebant , nifi  quod  oblon- 
giores erant , & in  Intefl  inum  mox  definentes  protende- 
bantur. 

Nihil  tamen  nos  magis  in  admirationem  rapuit  quam 
pedum  anteriorum  drucfura,  quibus  terram  fodit.  Chelae 
non  inepti  dixeris , quia  plane  crudacci  funt . nec  minus 
feri  duri  quam  gammarorum  articulati  trinis  flexuris 
1 conlpicui , acutos  quafi  digitos  extremo  fui  feptem  ha- 
bent. 

Caler  aninalir  non  fuit  totus  fubcadaneus  ut  ,^lAn~ 
vanAut  vocat.  Ventre  enim  ex  flavo  albicabat.  Huncla- 
nofum  o&ocotnp.ifium  annulis  refert,  fed  fi  quid  nos 
vifu  valemus  non  lana  hic  dici  poted  , fed  pedes  funt  roi- 
nulculiad  annutorum  numerum  titrinquegemini.  VEL- 
S C H I U S m ahf.  fbyfi  mtAicir. 

Vide  qua;  hoc  de  animalculo  habet  01. 1 G.  JACO- 
B .E  U S in  uilii  Da  met  r . 


. 

i 


F I *N>  I S. 


9 


Tt  » 


A N A-  . 


* 


Digitized  by  Google 


33’ ■ 


ANATOMES 

B R U T O R U M* 

Pars  V.  * 

DE  SERPENTE. 


A N A T O M E 
InfHtut* 

i G.  B L A S I O.  < 

Pericardium  liic  valdi  denfitm,  firmnmque  , 
notabili  fpario  a fubftanria  Cordis  diftans  conti- 
net idem  liquoris  clari  inlignem  fatis  quantita- 
tem. 

Cor  exiguum  hic  valdi , lingularis  omnino  figurrr, 
pollicis  tranfverfi  longitudinem  habens , digiti  minimi  la- 
titudinem. XJmcur  ipii  tantum  Ventricula  , qui  omnem 
(anguinem  ex  auricula  addita,  molis  fat  magna:  accipit 
per  Venam  notabilem  fatis  , eundemque  eidem  reddit 
per  arteriam  non  minus  infignem,  exinde  ulterius  pro- 
movendum. Carnex- fatis fuiftstttin  eft  , valideque  ad 
modum  motetur  , etiam  diu  poftquam  capite  privatus 
eft  ferpens , imo  etiam  extra  corpus  detentum  ad  aliquot 
tempus  motu  notabili  gaudet  i partibus  omnibus  re- 
paratum. In  hujus  corpore  adhuc  dententi  motu  eviden- 
tillimi notare  licet,  quoties  laxatur  longiulque  evadit, 
toties  fanguinem  ex  eo  ad  partes  adfitas  ablegari , con- 
tra ac  in  aliis  Animalibus  duplici  Ventriculo  Cqfdisprs- 
ditis  obfervamus.  Vena  atque  arteria  quas  in  Auricula 
Cordis  reperirimododocuimus  levi  quodam  fepimento 
diftinguuntur , eo  loco  ubi  Auricula:  uniuntur , quod  fa- 
cti: videre  licet  ubi  Ventriculus  Cordis  cum  Auricula 
djfcecantur. 

Pulmo  hic  duplex  divertit  omnino  fubftantfce , ho- 
rum primus,  qui  locofuperior,  Tracheam  immediate  re- 
cipit. rubicundi  hic  coloris  eft , carnis  mollis , fporgio- 
fa: , facile  extenfibilis  fpeeiem  referens ; Cavitate  intus 
notabili  gaudet,  firtulari  quafi.  Continua  huic  Cavitas 
eft  altera , inferior , priori  longe  major , fivc  lorgitudi- 
nem  Ipcflcs  , livi  amplitudinem,  quam  Pulmo  alter, 
membraneus  omnino,  conftituit.  Immiflusper  Tracheam 
Aer  ufrumqne  notabilitcrdifter.dll  Sc  hoc  in  ftat.i  prior 
fcriccara  bjrlam  repradentat,  pofterior  Veiicam  oblon- 


gam ad  Renes  ipfos  fe  extendentem.  Dorio  uterque  po- 
fteriori  parte  adliatret , fub OEfophago , Corde,  hepa- 
teque  recumbens. 

T n v m u s Vafis  circa  collum  fituatis  accumbens  fir- 
mr  Jjmodum  conditionis  , hordei  magnitudinem  vix 
exctWns- 

Gul  a , ejufdem  ubique  capacitatis , i cito  duihi  ab  ore 
fe  extendit  ad  corporis  medium,  ubi  Ventriculum  ejuf 
dem  fere  cum  gula  magi  itudinis  conftituit,  fpithamz 
unius  Sc  media: TongituJi nem  habei.t , ar.teriora corporis 
occupantes.  Saccum  oblongum  haud  inconcinne  refe- 
runt, ubi  lntrftma  initium  lumerc  videntur, anguftum  hoc 
receptaculum,  fpatio duorum triumvA  digitorumtranf- 
verlorum  capacitate  ordinaria  remittente.  Amplum  ade6 
receptaculum,  ut  vel  pollicem  viri  robufti  recipere  va- 
leat. Parshatc,  qua:,  fuperiore arguftior , parum  obli- 
que in  latus  dextrum  inclinat,  a figura  ordinaria  fic  re- 
cedit, camofiorefubftantiaconft.it  ea,  qua  amplior  fu- 
periorque  eft , utpote  quae  nil  nili  membranae  duplicis  ■ 
«enuillnna:,  conftitutionem exhibet.  £t  Iixc  fubltantii 
dilparitxscui  non  ar.Iam  prarberet  partem  fuperiorem, 
(impliciter  membrano lam  , OEfopliagum  dicere,  infe- 
riorem vero  carneis  pixter  membranas  fibtis  gauden- 
tem Ventriculum  3 

H i s>  a R mollioris  fubftantke  nitidi  fatis  rubicantif- 
qae  coloi  is.  Figura  ipfi  oblonga  , complanata.  Parte 
pnftica . qux  concava  aliquomodo , OEfophigo  incum- 
bit, anteriore  parum  protqberante.  Longitudinem  ha- 
bet infignem , at  latitudinis  di  exiguae,  bx*c  enim  vix  mi- 
nimi digiti  tranfverfi  latitudini  refpondet , cum  illa  ipi- 
thamum  integram  excedat,  aut  decem  digitorum  tranf- 
verforum  latitudinem. 

Renis  humiliorem  obtinent  litum  teftibus  ipfis  quo- 
rum (itui  diverfo  diverfimode  refpondent  dum  dexter 
Ren fuperior , finifter inferior,  cx  quimplurimis  quali 
glandulis  coagmentati  videntur , quarum  quxlibet  ex  ar- 
teria circa  latus  internum  cor  prxterlabenre  ramulos  fibi 
adfumit  varios. 

U R t r e R circa  inferiorem  Renis  cujufvis  partem  fe- 
fe  mimleftat , ejusprogrclliistucvis  icctulque  verfus In- 
teftiui  extremum. 

Vi- 


* 


Digitized  by  Google 


De  Sereente. 


V i s i c a Utituu  hicdefideratur , eo  quod  in 
doacam  mtcftinalem  urina  axjue  ablegetur  ac  llercus 
ipfum.  „ 

Vesica  Fiuia  (patio  notabili  ab  hepate 
dift.it , fubtili  equidem  aft  valida  fatis  tunica  conftans . hi- 
larius duftus  ipli  lingularis  , qui  incurvatus  primo , hinc 
re&us  magis,  obliqui  a dextris,  ubi  velica  recumbit, 
adfiniftra  defcendit,  ubi  Inteftinum  Ventriculo  vicinum 
intrare  videtur»aft  non  nifi  intercedente  corpufculo  glan- 
dulofo  firmo. 

Idem  Inteftinum  accedit  du3m  alius , priorem  capaci- 
tate haud  excedens,  longo  itinere  ab  Hepatis  extremo 
inferiori  produ&us  , unitur  hic  duihii  bilario , modo 
uno,  modo  duplici  ramulo,  antequam  corpufculum  gtan- 
dulofum  intret , hicaneidemmilceatur,  fic  ut  unico  fo- 
ramine uterque  cluihis  in  Inteftmi  cavitatem  hiet , an 
vero  reparati  i idem  permaneant  diftin&oque  exitu  gau- 
deant determinare  non  audeo,  ulteriore  dilquilitione  nax 
res  indiget. 

Corpufculum  glandulofiim , quod  Inteftino  adhxrere 
modo  diximus,  du&ufquc  bilarios  excipere,  Pancreas 
verum  efle  conjicio,  ex  hoc  an  (tbCius  lingularis  adln- 
teftinuni  deferarur , uec  dum  notare  contigit. 

Pancreati  huic  fiqnidem  tale  haberi  debeat  , exigua 
quzdam  particula  fnperius  colixret  fubrubicundi  colo- 
ris , pancreate  iplb  longi  mollior , roinorque , Liisim 
eam  effe  cum  Severino  dicere , non  video  quid  inhibeat , 
cum  partem  aliam  qux  pro  liene  haberi  queat  reperire 
non  liceat. 


333 


Inteftinum  ejufilem  ubique  conftitutionis  & capaci- 
tatis, aliquot  fpitham.irum  longitudinem  habens,  nifi 
circa  extremitatem  ad  duodecim  digitemim  tranfverfb- 


rum  longitudinem , ubi  amplitudinem  multo  majorem 
habet,  fic  ut  harc  particula  Coli  Recbique  nomen  adlurne- 
re  queat.  Definit  ea  circa  Ventris  inferiora  manus  tranf- 
verlx  latitudine  ii  caudx  apice , ait  cooftri&ior  hic  eft 
quam  fuerat  in  fui  principio,  medioque.  Foecesin  Inte- 
ftmishilce,  imprimis crailis  , hxrentes,globol*  omnino 
funt,  unde  variis  locis  tuberoia  hxc  Intclfina  repei  iuntur. 
Gyrofa  Inteftina omnia  funt,  multifque  modis ifexuola  , 
tenuia  imprimis. 

Pinis  hic  duplex , adeo  ut  cuivis  tefticulo , ejusvi 
continuato  duiftu  i excretorio,  continuus  fit  unus , dextro 
dexter,  finiftro  finifter.  Contortus  hic  valde  quamdiu 
capfiulx  fux  inclufus , at  extra  eam  longioris  figura:  oc- 
currit. 

T xsricuti  duo,  utroq* latere  urus,  fisu  valdi 
difpares,  dexter  enim  finiftro  fuperiorem  longi  locum 
obtinet , imo  diftat  hic  ab  ano  fpatio  fpithamx  unius  cum 
dimidia.  Subftamia  eorum  vix  aliquiii  prxter  Vafis  fpe- 
marici  tortuofo  du&u  procedentis  congeriem.  Albicans 
totus  teliis  apparet , quafi  ex  funiculo  albicante  varii  cir- 
cumduco antequam  extremum  fuperius  attingat  com- 
potitus. 

Accumbit  Tefti  ntrinque  interiore  parte  , qua  «Ii 
prxdifba  fpeCat  .fuijltius  qn*Jam  mellis , tenuis  val- 
dAcarnekrae  coloris , hxc  quid  fit , & an  Tefti  ipfi  auxi- 
haW , necdum  nobis conftat , inquirant  nobiscum  curio- 
fao, 

Tuniculus  hic,  quem  fis Jprrmsticum  diximus , quam- 
primum teflis  limites  trar.liit,  continua  gyrorum  con- 
tinuatione , longo  admodum  itinere  ad  locum  cum  ubi 


Inteftinum  finem  fuum  nancifcitur  procedit  ubi  peni  u- 
nirividctui.  Initium  circa  teftis  fuperioi  a agnofcic. 

i GEORG.  SEGERO. 

In  Femella 

1 6%&.  Injhmta. 

Arteria  Aspera  teres  fuit  & longa,  cujus  an 
nuli  non  erant  toti  cartilaginei,  fed  abeapmteubi 
ei  adhxlit  OEfophagus  tunica  nimix  diftenfioni  aprillima 
cartilaginum  deteCum  fupplevit.  Deiiit  auteifl  arteria 
hxc  lato  orificio  in  Pulmonem. 

Cor  Pericardio  fuo  , quod  paucam  aquam 
continebat,  inclufum,  oblorgum  erat,  triangulaie,  & 
albicans,  in  alio  nigricans.  Non  habebat  autem  cavita- 
tem infignem,  fed  ejus  loco  pori  aderant  multi.  Ea  tamen 
parte  ubi  Vena  Cava  ortum  furoit  pelvis  excavata  cerne- 
batur. 

Inferiori  Pulmonis  parti  adhafit  Hepar  oblongum, 
cujus  parenchyma  pertranfiit  Vena  quidam,  quxinfu- 
periori  parte  unica  erat , mox  vero  in  duos  Ramos  , quo- 
rum furculi  plurimi,  varii  inter  fe  concurrebant , finde- 
batur, & tandem  circa  finem  fere , concurrcntibusdi&is 
binis  ramis , unica  rurfum  apparebat. 

Ventriculus,  longe  infra  hepar  Gtus , vacuus  e- 
rat,  atque  i duplici  tunica  conflatus-  Harum  exterior, 
qux  tenuior  , circa  fnperius  orificium  plurimis  donata 
erat  rugis,  extetequin  glabra  hxc facile  fepaiabatur ab 
interiore,  quxcralhoracdenfior. 

Fundo  Ventriculi  adhxferunt  Vesica  Bilaria, 
oblongi  rotunda , ac  fucco  flavelcentc  tenui  repleta , fc 
lien  perexiguus  , lentis  formam  8c  magnitudinem  x- 
quans. 

Sub  liene  & Ventriculo  apparebat  glandula  alba  & ro- 
tunda, avellanx  mediocris  magnitudinem  non  excedens , 
per  cujus  fubtiantiam  ferebatur  du-ftus  a Veficula  tollis 
ad  Inteftini  principium  tendens , & in  itinere  Ramulos  de 
le  fpnrgei  s,  unde  prdfa  veficula  fella  implebatur  du- 
ibus  ille  cum  ramuhs  luis 

Circa  finem  feri  didx  glandulx  initium  fumpfit  recep- 
taculum Ovorum.  Horum  duodecim  numeravi  pila- 
feoli  figura  &arridlli  auricularis  digiti  longitudine  cor>- 
fpicua;  qux  immatura  adhuc  efle  exinde  judicavi,  quia 
ex  iis  difcifhs  luteus  emanavit  liquor,  fecusac  in  alio 
fubjedo.in  quo  fedecim  ova  majora  offendi , qux  difeifia 
fubftantiam  cralhorem.&  teftium  fubftanttx  fimilem,  ha- 
bebant, prxterea  etiam  liquor  luteus, fimilis  illi  qui  ex  dif- 
oflisovis  effluxerat,  circa  receptaculi  fundum  flu&ua- 
vit,  quia  fcil.  omnis  in  ova  nondum  erat  diftributus.  Ova 
quoque  a pinguedine  libera  erant,  fecus  acinaliofubje- 
cbo , in  quo  ova  pinguedine  prorlus  erant  immerfa. 

Intestinum  unicum  tic uniforme  apparebat , ad 
cujus  latera  utrinque  excurrebat  Corpus  album , oblon- 
gum , latum,  cavum  , & rugofiim , & hujus  externo  late- 
ri utrique  Ren  incumbebat.  Sevrrmus  in  figura  difle&i 
viperx  maris  corpora  illa  notavit  htera  X & vaforum  de- 
ferentium nomen  iis  indidir.  Ego  dixerim  ea  in  ferpenre 
noftrafuilie  Cornua  Uterina;  fed  certi  quicquam  deter- 
minate minime  pofTum. 

T t j Alias 


Google 


De  Serpente. 


334 

Alias  Inteftimm  reftutn , at  & hscc  duo  corpora , & , 
Renes  eundem  plane  fervarunt  litum  qualem  rcpnien- 
tat difta figura, (j uar habetur Zootom ix p.  Mifccu* 

curiof.  /.  t,  Ohf.  j, 

Dc  ANGUE  CAPRIMULGO 

QUem  dicunt  Itali  Cervm , varia  proponit  S E V E- 
K I NUS.  Larynx  inquit  exerta  & confpicua 
quacunque  oris  diductione- 

Sub  larynge  Lingua  per  meatum  ultro  citroque 
excurrens.  Quod  Tibulum  ergoedit  non  mirum 

D t n t i u m ordo  fupenie  quadruplex  , inferne  du- 
plex 

OciIli  veluti  vitrei. 

Aspira  Artrria  parte  anteriori  circulis  carti- 
lagineis pofleriori  membrana  tenui  & amplo  fatis  con- 
ftru&a. 

OF.sopuagus  latiflimus  pro  corporis  ratione. 

V rntriculus  item  amplus 
Cor  vifcerum omnium fupremum 
Pulmones  Corde  inferiores , cavi  & fiflulofi. 
Maos*  Ar  mu  defendentis  reverfivi  duo 
Rami,  alter  ad  OEfophagum,  alter  ad  Pulmones 
Vena  Cava  in  parte  hepatis  cava : porta  vero  in 
gibba , haspoftquam  fines  hepatis .exceflcrint  commit- 
tuntur , & non  ante  diftirguuntur , quam  ad  tellium  con- 


finia pervenerint ; ubi  primum  fpermatica  vafa  promun- 
tur. 

Filus  V r $ i c a longe  infra  hepar  duplicem  duftum 
habet,  alteri  porta  infertus  duodeno  per  mediam  glan- 
dulam forma:  «figura  tonfilla:  humana: : cujus  & i la- 
tere vifitur  fplen  pan  iculus  fetis  & ex  rubro  candicans. 
Alter  vero  Veficul*  fellis  Ramus  ab  eadem  glandula  ad 
baitn  didi  Veficulz  procedit , media  membrana  cum 
corpore  vefic*  ad  alligatus. 

t ims  (itu  difpares;  nam  dexter  fuperior,  ad  quem 
mittit  aorta  fpermaticum&varicofum  ramum,  colore 
albidum  unum  : minores  deinde  alios  huic  oblique  mit- 
tit inferni.  Idem  in  finii! ro , fed  ramus  fpermaricus  a 
vena  cavi  fimplex  cil  participatus  ab  utroque  tefle. 

R s n i s infra  teftes  confifiunt , ex  multis  quafi  Reni- 
bus conflati  , ab  arteria  magna  Rami  confphmi  defen- 
dentes oblique  ad  teftes  utroque. 

Omentum  i fine  hepatis  ad  ufque  anum. 

Inter  nervofem  & carneam  Ventriculi  membranam 
glandula- miliares. 

Ut  irus  nonlnteftino,  fed  huic  Inteftinum  incum- 
bit qua  cervicis  meci^i. 

Maribus  P in  t s<luo  fpinofi , uti  vipera*, 
i Uterus  itcmfpinofusduplicicomii.qunrumutrornm- 
| que  fines  inacutumdefioentescuin  cauda  finiunt,  &pi- 
i ricjufdcra  gracilitate. 


finis.  • 


Digitized  by  Google 


INDEX 

LIBRORUM 

& 

CAPITUM. 


PARTIS  PRIM£ 

Qus 

TERRESTRIA 


PARTIS  SECUNDI 

Qn* 

VOLATILIA 

exhibet. 


proponit. 


Cap. 

11.  D 

, E Alino&  Alina. 

Bove  & Tauro. 

m. 

IV. 

V. 

VI. 

VIII. 

IX. 

Vacci. 

Vitula 

Camelo. 

Cane. 

Capra. 

Capra  Africani. 
Caftore. 

X.  , 

X I 

Cervo  Sc  Cerri. 

XII. 

Chamaeleonte. 

XIII. 

Cuniculo. 

XIV. 

Da  mi. 

XV. 

Echino. 

XVI. 

Elephante. 

XVII. 

Equo,  Ectu,  Mula. 

XVIII. 

Fele. 

XIX. 

Fele  Zibet  bici. 

‘XX. 

Glire. 

XX. 

Hyceni. 

XXI. 

Hiftricc. 

XXII. 

Lacerta. 

XXIII. 

Leone. 

XXIV. 

Lepore. 

XXV. 

Luxa. 

XXVI. 

Lutra. 

XXVII. 

Marie. 

XXVIII. 

Mure. 

XXIX. 

Ove. 

XXX. 

Porca 

XXXI. 

XXXII. 

Raneifoo 

Rana. 

XXX  1 1 1. 

Simii. 

XXXIV. 

Sciura 

XXXV. 

XXXVI. 

Talpa. 

TeRudine. 

xxxvu. 

Tigride. 

XXXVIII. 

Vacca  & Vitula 

XXX  IX. 

Vipera . 

XI. 

UrfoBt  Uria. 

IU 

Vulpe. 

Soagraphia  n u tririonis  animalium. 

• 

Pag. 

i 

■ 

S 

»f 

u 

II 

4* 

4» 

43 

7' 

7« 

/8 

43 

<3 

67 

<7 

7° 

7* 

7« 

7« 

78 
7» 

79 
86 
90 
90 
9' 
9» 
94 

104 
108 
108 
108 
1 16 
1 16 

118 
110 
a 11 
»»3 
»»7 
■ 11 

119 


Cip. 

II. 

III. 
IY. 
V. 

vr. 

VII- 


VIII. * 

IX. 

x. 


XI. 

XII. 
XIII- 

XIV. 

XV. 

XVI. 

XVII. 
XVIII. 

XIX. 

XX. 

XXI.  * 

XXII. 
XXIII. 

XXIV. 

XXV. 

XXVI. 

xxvii. 


DE  Accipitre. 
Anate. 

Anlcre. 

Aquila. 

Ardea. 

Ciconia. 
Columba. 
Cortice  Variat 
Coiro. 

Cono  Aquatico. 

Coturnice. 

Cuculo. 

Cpgno. 

Fulica. 

Callo. 

Gallina. 

Grege. 

Grue. 

Mergo. 

Nooua. 

Otide  f Tardi. 
OlB  fraga. 
Patrone. 
Phafiano. 

Pico. 

Pfittaco. 

Vefpcrtilione. 

Ulula. 


OBSERVATA 
Dc  Ovo  & Pullo. 


UT  Ippocratii. 

“ Hier.  Fab.  ab  Aquapcnrfeotc. 
Coiteri.  > 

Veflingii. 

Hareei. 

Langlii. 

Seraderi. 

Th.  Aliei. 


Srenonif. 

Ncedhammi. 

.Vlalpighu. 


f->k- 

•3» 

'3' 

•33 

>3<S 

i+< 

»47 

■4* 

»49 

»4» 

»49 

»7® 

»7® 

»7» 

»7» 

»7» 

*73 

161 

■ ia 

■ ia 
lia 
ii; 
16} 
ii} 
165 
ii+ 
ii+ 

»<7 

ii« 


166 
1 ii 
»94 
»97 
aoa 


»39 

»43 

»4« 

»48 


»73 

»73 

PAR- 


Digitized  by  Google 


INDEX. 


PARTIS  TERTU 

Qu* 

AQ^UATILI 


*~\  E Acti  Marino. 

^ Accipcnfere  f.  Statione. 

Alnfi. 

AIUco. 

Anguilla. 

A fello  majore. 

Minore. 

Eofoae. 

Carpiote. 

Cane  Cardialia.’ 
Ccnremix  fimili  pifce. 
Cyprino  Lato. 

Cuculo. 

Crocodilo. 

GalzoLeri. 

Gammaro. 

Halecr. 

Hippogloflo. 

Lampet^u 

Lucio. 

Murena. 

Orbe. 

Oftteo. 

Perca. 

Pboca.  • ’ 

Phoceu. 

Raru. 

Raja. 


XXIX. 

XXX. 

XXXI. 
XXXII. 
XXXIIL 
XXXIV. 
XXXV. 
XXXVI. 
XXXVII. 
XXXVIII. 
XXXIX. 


Rhombo. 

Aculeato. 

Salmone. 

Salamantln. 

Salpa. 

Teltudioe. 

Spina. 

Tinca. 

Torpedine. 

T urlroot. 

Xipha. 


PARTIS  Q_U  A R T A 

£« 4 *Z‘t 

DE  I N S E C T < S. 

C*P  Pag. 

! I.  r\  E Araneo.  a a% 

II.  Bombyce.  ,o, 

III.  Cicada. 

IV.  Codilc*.  |aj 

V.  Ephcraero.  aat 

V I.  Eroca.  a 10 

VII.  MudelafcflilL  «J 

V1IL  Papilione. 

IX.  Grillo. 

X.  Locufta.  ,,o 

XI.  Scarabato.  jj0 

XII.  Verme  cucurbitatio.  jji 

PARTIS  Q_U  INTrS  * 

qu*  »fit 

C‘P-  Pag. 

I.  D«  SERPENTE.  a» 


FINIS. 


E X- 


Digitized  by  Google 


EXPLICATIO 


FIGURARUM, 

VARIA 

In 

A N A T O M E 

BRUTORUM 

Exhibita 

ILLUSTRANTIUM 


Digitized  byGoOgl 


338 


Explicatio 


T A B U L 


F i o. 

Qui 

BOVIS,  VITULI,  EO  QJJ  E SPECTANTIUM 

Animalium  partes  varias  Caput  conti ttuentes  proponit. 

F.  r - „ ..  &I1.  S T E N O N IO  debemus,  8 SCHNEIDERO, 

leurarum  i.  i<  -t-  t-  6.  7.9. 10.1l.ee  o * 

11.  MEIBOMIO.  . VTT 


A. 


A. 

aaa 

& 

bb. 

C. 


D. 

E. 
FG 
H. 


K. 

L. 

M. 

N. 

O. 


MEIBOM 

Fig.  I. 

DuSui  falivali/  extemur. 

Parotis  conglomerata , Stenomi  t glandula 
maxillaris  externa 

Parotis  conglobata  St  tuo.  Parotis  vera  Blajtt. 
Lymphaticum  ex  conglobata  deorfum  ten- 
dens. 

Radices  duftus  falivaris  exterioris. 

Truncus  duftus  falivaris. 

Vena:  jugularis  Rami  exteriores. 

Nervi  qui  ut  intra  glandulam  Sc  caput  , fic 
& extra  illum  locum  ut  in  h.  libi  lnne- 
ftuntur. 

Nervi  funiculi  du&um  falivarem  comitantes 

II.  & III. 

Glandula  maxillaris  eum  Dullu falivali  infriori . 

Potlerior  pars  glandular. 

Radices  pofteriorci  dufhis  falivalis. 

Anterior  pars  glanduli. 

Radices  anteriores  du&us  ejus. 

Truncus  polleriores  du&us  ejutdem  tendi- 
nem mufculi  biveatris  confcendens. 
Reditus  ejus  & unio  cum  du&u  anteriore 
Truncus  communis  du&its  falivalis. 

Mufculus  biventer. 

ProgretTus  trunci  difti  verfus  dentes  arterio- 
res  maxillae  inferioris. 

Apertio  du&us  falivalis  fub  apice  lingua:  pro- 
pe dentes  inciforcs  maxilla:  di&i. 
Glandula  rotunda  maxillari  allidens. 
Afperitatum  feries  fub  iingure  latere- 
Lingua  extra  fedem  ut  vaus  exitus  cernatur. 
Tonlillae. 

Auricula:  foramen. 


VII. 

DuSus  palatini. 

Foramina  palati  per  qua:  humor  expr imitus. 
Tonfillar. 

VIII. 


XX. 


Os  dijltnfum  Vitulinum. 

Vituli  palatum : cujus  afperitas  gradatiradiG.  • 


creta  cernitur. 

YYY.  Etiam  membrana  palati  plenior  & pinguior  :red-  T 
d it  haxpreflura  mucum,  qui  fparum  prodit  „ 
per  tcnuillimos  rores  & guttulas  qua:  ad  fbf-  • j»V 
mam  margaritarum  albicant. 

ZZZ.  Membrana  a tunica  oifis  Vomer  di&itra&a  le-  K 


emoranaa  tunica  otiis  vomer  aicn tracta  le-  ix 
catur  in  multiplicem  longitudinem.  Vocator  r? 
fimpliciter  cancellata,  quodjtranfverfican-  j? 
celli  defint 


dii  defint , efl  plena  muci.  Ea  jam  ar&ata  1. 
prope  afaeft  a gula. 


BBB. 


UlA.ll  u 

Lamina  olfis  vomer  didi,  prout  fua  membrana 
involvitur. 


ddd 


b. 


a. 

b. 

c. 

d. 


IV. 

DuSus  buccales,  <Se. 

0(1  ia  vaforum  a glandula  buccarum  inferiori 
prodeuntium,  quorum  nonnullis  feta  im- 
milfi  eft. 

Apertio  dufhis  falivalis  exterioris  in  papilla- 
rum fumn»  & pollrcm.i  occurrens.  Reli- 
qua punfta  innuunt  cetera  foramina  per 
quie  compr eifione  vifeidus  humor  exit. 

V. 

DuSus  fub  linguales. 

Glandula  fub  lingualis. 

Valaejus. 

Vaforum  exteriorum  ofcula. 

Sinus  ad  latus  lingua*  obfcrvatus. 

VI. 

Vafculum  unum  ex  illis  qua  e glandula  buccarum 
snf.rtore  parte  projeustt. 


A. 

b bb. 


ddd. 


A. 

B. 

bbb. 

cc. 

dd. 


bb. 


Lingua. 

- IX.  X.  X I.  XII. 

Vafa  lachrymaha. 

& quidem  I X. 

Glandula  oculi  fuperior , lannominata  dicta. 
Angulus  major. 

Minor.  , 

Lobi  in  quos  anterior  glandula  limbus  divifitf 
per  quorum  interftitia  lymphatica  e ce.  ex- 
eunt. 

X. 

Interior  palpebra:  fupcrficies. 

Glandula  Innominuta  , qua  una  cum  vafcutrs 
c ceper  tenuem  palpebs*  tunicam  tranfparct 
Ofcula  vaforum  lacnrymalium.  L 

XI- 

Glandula  lachry  matis  in  Interiori  angulo  (ita.  5 

Cartilago  ex  ipfa  glandula  prodiens. 

Limbus  cartilaginofus.  „ '' 

Membrana. 

Otlia  duo , ad  utrumvis cartilaginis latus  unum. 

XII. 

Pun&orum  lachrymaliura  ad  extremos  liares 
continuatio. 

Naribus  proprium  vas  excrctomum. 

XIII. 

Palpebra  dextra  ab  oculo  abfeiffa  quo  vafcula palpe- 
brarum queant  notari. 

. Cutis  palpebrarum  il  capite  abfeiffa. 

Angulus  oculi  minor. 

— — — Major. 

Palpebra:  inferioris  tarfus  invoslus , in  quo  linea 
dudus  punSa  odia  duihium  in  limbo  notant. 
Palpebra:  fuperioris  tarfus , in  quo  eadem  ob- 
tinent. 

Pili  palpebrarum. 

Puncta  lachry  mala  ante  hac  cognita. 


cs 


/ 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


44© 


aaaa. 


bb. 

ec. 


dd. 

e. 

ffi 

gg- 


bbbh. 


ii. 

kk. 

11. 
m m. 
nnnn. 

oooo. 

PP- 


qq. 

rr. 


aaaa. 

bb. 

ccce. 

dd. 

e. 

ff. 

II 


Explicatio  Fio.  TABULiE  II. 


. ex 

CASSERIO  PLACENTINO 

defumpta»  , 


Capiti  t , Ijryngifqui partu  varia "* 
Fig.  L 

Laryrtgn  parter. 

Cutis  portio  maxima,  fa&a  fe&ione  a men- 
to ad  os  ufque  ftcrni,  qua;  cum  fit  majori  ex 
parte  inverfa , membranis  fril.  & fubftantia 
quadam  mucofa  fereque  adipofa conflet, 
...primo  fc  confpiciendam  pra-bet. 

(Wa  mandibula:  inferioris  fatis  evidentia. 
Mufculus  perlongus  quodam  fibrarum  gene- 
re oblique  delcendentium  , ac  in  lineam 
candidam  tanquam  in  centrum  definentiura 
exornati*  , ab  offe  mandibula:  inferioris 
hinc  inde  intrinfccus  enatus  in  os  hyoides 
implantatus ; Deglutitioni  infervit. 

Corpora  quadrilatcra  motui  linguz  dicati 
Ollis  Hyoidis  proceflus. 

Mufculi  malfeteres. 

His  mufcuhs  in  homine  fimiles  non  reperiun- 
tur,  a procelbbus  Vertebrarum  Colli  ori- 
untur, & oblique  furfum  vergentes  fine 
tendinofo  in  os  hyoides  inferuntor. 

Mufculi  laryngis  interiores  & communes  fi- 
tu  naturali , a demo refta  furfum extenfi , 
diviti  tk  quali  bicornes , uno  crure  in  os  hy- 
oides altero  in  fcutiforme  delinentes. 
Diftorum  mufculorum  portiones  alterius  cru- 
ris vicem  gerentes,  in  os  hyoides  abeuntes. 
Reliquae  dua  portiones  olli  fcutiformi  con- 
nexa. 

Cartilago  fcutifortnis. 

Afpcra  arteria. 

Longiflimi  mufculi  A (terni  principio  in  mam- 
millares capitis  procefius  extenfi. 

Mufculi  cralti  a ftcmoinColb  vertebrarum 
procefius  proterfi. 

Mufculi  a fupemis  thoracis  partibus  lato  car- 
neoque  principio  orientes  , anguftioresdc- 
in,  in  Vertebrarum  Colli  tranfverfos  pi  o- 
du&i. 

Scapula  portio. 

Mufculorum  mammillarium  portio. 

II. 

Laryngis  partti . 

Corium  ut  in  priori  figura  excoriatum. 
Mandibula  otia  ab  omnibus  camofis  partibus 
liberata. 

Mufculus  deglutitioni  dicatus  in  priori  deli" 
neatus  figura. 

Mufculi  in  praced.  fig.  iifdem  literis  notati. 
Os  hyoides. 

Mufculi  Mafletercs. 

Cavitas  glandulis  variis  repleta. 

Mufculi  duo  pyramidales  (ab  olle  hyoide  in 
lingua  bafin  adfcendentes , linguam  re- 
trotiabentet. 


Bovi, 

i. 

kk. 

II. 


mm. 


nn. 

oooo. 


pp. 

qq. 

rr. 


ffff 

tt. 

tr. 

x. 

yy- 

z. 


a a. 


bb. 

cccc. 

FF. 


dd. 


E. 

GG. 


V i T u t o , tSe.  txhhentii. 

Cartilago  lentiformis. 

Communes  laryngis  mufculi  fu  per  io  res  ab  of- 
fe hyoide  enati  in  inferiorem  lateralemque 
ollis  thyroidis extremitatem  vergentes. 
Communes  inferiores  Mufculi  A llcrno  ad  la- 
ryngem progredientes , quorum  extremi- 
tates pradtftorum  initia  funt. 

Qui  confefto  medio  itinere  in  bina  e 3 que  ina- 
qualia  finduntur  crura , quorum  inferiora 
exter  ioribus  duplo  longiora  & tenuiora. 
Pars  externa  pradnfti  Mufculi  inferioris. 

Pars  interna  in  os  hyoides  conquiefccni. 

Parvi  mufculi  fcutiiormi  proprii. 

Afpcra  arteria. 

Mufculi  cornuum  faciem  pra  fe  ferentes,  ad 
mufculos  os  hyoides  ad  latus  trahentes  fpe- 
ftantes. 

Longi , lati  mufculi  in  fitu , qui  J fuperiore  io- 
terioreque  ftcrni  pane  exorti  in  tranfver- 
fos Vertebrarum  Colli  procefius  inferun- 
tur, quorum  munus  eft  cervicem  flectere. 
Abi  mufcuh  quoad  originem  lati  fcd  nondum 
cratfi  A primisthoracis  cortis  orientes  circa 
finem  tenuiores  , in  tranfverfos  Vertebra- 
rum colli  proccfliisflefi  nentes. 

Alii  qui  A fuperiori  ftcrni  parte  erumpentes 
lata  propagine  furfum  elati  propi  priores 
implantantur. 

A!iu~  oropemodum  frmilis  intra  alios  latitans. 
Mufculi  duo  crafli  motui  fcapulac dicati. 
Portiones  mufculorum  pedes  moventium. 

III. 

Laryngis  parter. 

Dentium  inferioris  maxilla:  ordo  & confor- 
matio. 

Cutis  cum  pilis  & panniculo  carneo  reclinata. 
Ofiea  mandibula:  ai&a:  pars. 

Mufculi  duo  infignes  & longi,  qui  ab  olle  hy- 
oide fecundum  latusexorientcs  expanfio- 
nc  quadam  in  larus  tendunt , medioque  i te- 
nere proprii  fubftantia:  expanlionem  a- 
mittentes  in  duos  longilfimos  teretefque 
tendines  litteris  O notatos  abeunt , quo- 
rum denique  extremitates  in  interioribus 
atque  lateralibus  maxilla  diAfce  partibus 
terminantur. 

Duo  mufculi  longi  qui  ab  ofle  menti  erum- 
pentes contigui  ac  linea  fecundum  longi- 
tudinem confpicua  divifi  olli  hyoidi  anne- 
fiuntur. 

Os  hyoides  variis  mufcul  is  obvelatnm- 
Duo  communia  Mufculorum  laryngis  conju- 
gia , primo  quidem  quoad  originem  pro- 
priam membranofa  lataque,  poftmoaum 
ver6  carnolj  vergunt  laryngem  verius:  in 

medio 


tiigitized  by  Google 


i 


Explicatio  Fio.  T A B U L £ II. 


hli. 

ii* 

II. 

mm. 

n. 

oo. 


pp. 


a. 

bb. 

c. 

dd. 


e e. 

k 


K.K. 

II. 


PP- 


medio  tamen  itinere  m duo  delinunt  crura  j 
mufculofa,  quorum  alterum  in  utroque  Ia-  1 
•ere  ad  os  hyoides  adlcendens  nervolb  li- 
gamento adfurapto  tandem  odi  hyoidi  im 
plantatur . alterum  vero  in  fuperiore  fcuti- 
Formis  olfis  extremitate  colligatur. 

Mufculi  obliqui  lati,  & expatiii  oblique  lin- 
guam agitantes. 

Mufculi  duo  robufli  ab  ofleltyoide  in  linguae 
radicem  vergentes,  illamque  varii  moven- 
tes. 

Mufculi  Temporales. 

Mafculi  MafTeteres. 

Scut normis  Car  tilogo- 

Bina  illa  corpora  1'ubloneiffimis  illis  & com- 
munibus laryngis  Mulculis  propredientes 
qui  etiamfi  oblcuii  admodum  confpician- 
tur,  nihilomimus  tamen  proprios  ex  ordi- 
ne primi  paris  conilituunt  Muiculcts. 

Afpera  Arteria. 

IV. 

Larjngit  f arter. 

Cartilago  Cricoides. 

Dorfum  Sc  baliscartilaginisdidi. 

Dividitur  ab  arythenoidc  interventu  illius 
fpatli. 

In  cujus  medio  fecundum  ejus  reditudinem 
candicans  quidam  eminentia  cernitur  ad 
robur  partis , mulculorumquc  diviiionem 
faciens. 

Partes  laterales  & excavati  didi  cartilaginis 

Ejufdem encoidis pars  poflerior  , interior, 

Spatium  ejus  quod  aeris  motui  patet. 

Scutifbrmis  cartilago  expanfa. 

Ejus  procelfiis  quibus  cartilagini  innominati 
per  vincula  copulatur. 

Mufculi  pedoralcs,  f.  cucullares. 

Circoidis  principium  cui  Cucullares  Mufculi 
anne&untur. 

Mufculus  parvus  tranfverfi  arythenoidi. 
fubftratus , aeris  cohibitioni  mirum  in  mo- 
dum fubferviens. 

Mufculi  duopenesfui  originem  latitantes  in 
fcutiformis  antro  antequam  diducuntur; 
erumpunt  ab  interiori  didi  cartilaginis 
parte  & fine  robullo  ac  tendinofo  in  annu- 
larem inferti. 

Aperiuntur  nervorum  quorundam  recurren- 
tium dudus , fimiliter  etiam  qua  ratione 
foramen  fcutiformis  penetrent. 

Sic  etiam  in  fuperioribus  locis  duo  alii  nervi 
copiofa  fotxile  difperfi , ac  variis  mulculis 
annexi  proponuntur. 


a a. 
bb. 


Laryngi»  fartu. 

Olfis  hyoidis  crura. 
Crurum  pedes. 


34* 

cc.  Alii  odis  hujus  proceflus  femoris  vicemge- 
rer.tes. 

D.  Ba  lis  ejus. 

E E.  E jufdem  bafeos  fi  corporis  cornua, 
f f.  Superiores  fcutiformis  proceflus. 

gg.  Duomulculi  olfis  hyoidis  difledi oblique  ad 
latus  trahentes. 

hh.  ii.  Mufculi Epiglottales in medioquendam qua- 
fi  reflexum  oflendentes 
K.  Univerfum  ollis  hyoidis  corpus. 

1 1.  Subflantia  cai  tilagmola  gutturniolum  in  Epi- 

glottide effingens. 

m.m.  m.  Scutiformis  cartilaginis  latera  ctalla  & o- 
blonga. 

nn.  Mufculorum  propriorum  fecundum  par,  in 

fitu. 

o o.  Cartilaginis  annularis  extuberantia, 

pp.  Mufculus  fine  pari. 

q.  Cavum  cujus  ope  arythenois  & cricoisab  in- 

vicem diftinguuntur. 

r r.  T rachei  partes  laterales  abjundi. 

f.  Subflantia  membranofa, cujus  interventu  car- 

tilagines i Ai  dedudi  adducuntur. 

VI. 

lAuricul*  Mufculi. 

aaa.  Cutis  circa  auricula.-  regionem  , in  diverias 
partes  apertio  , cum  aliquali  pinguedini» 
portione  confpicua , tum  etiam  ablatio, 
bb.  Mufculus  a cornuum  quafi  radice  carr.eoffc 

quali  fibrofo  principio  in  latum  tendente 
exoriens  fimilique  fine  in  ipfam  vergens  au- 
riculam , furfum  reda  eandem  contrahens. 
CC-  Alter  mufculus,  circa  regionem  olfis  feri  fcu- 

tiformam  habentis , erumpens , & ad  auri- 
culam*rependo  ipfam  deorfum  , oblique 
paululum,  ad  anterius  deprimens, 
d d d d.  Mufculus  alius.craflior.fuoque  exortu  quadri- 

partito fciflus  varii  auriculi  motioni  o- 
mnium  maximi  mferviens. 

eee.  Cartilaginea  fubftanti a,  aiirem  circumcirca 

muniens. 

f.  Mufculus  in  auris  quafi  cavernam  tendens,  & 

circulari  auriculi  motui  apprime  infcr- 
viens. 

g.  Cartilaginea  fubftantia  , fcuti  feri  faciem  re- 

pnfentans. 

h.  Auriculi  facies  anterior,  piloia. 

VII. 

^Auricula  utrfa , tS  ai  anteriur  traSa , Mufculi  alii  cam 
•aric  mivente/  cfu*  fatcaat. 

A A.  Mufculus  elegans  principio  carneo  prope 
cornua  emergens,  qui  reda  dein  progref- 
fus  in  tendinem  teretem  degenerans  in 
auriculam  fertur,  motuque  redo  retrorfum 
vrrfus  amiculam  vellit. 

B.  Huic  fubjedus  alius , paulo  minor , aurem  o- 

bliqu:  furfu  m ducens. 

Vt  j Alius , 


Digitized  by  Google 


c n 


42 


XU1CATIO 


Fio.  TABULA  II. 


c c.  Alius , hrfignis , pradiftiscraflior , auriculam  j 
evidenter  deorfum  trahens, 

d.  Crafliis  alius,  reflo  motui  ad  pofterius  infer- 

viens. 

e.  Alius  eidem  aftiori  dicatus. 

fgh.  Alii  parvoli  Mufculi,  qui  una  cum  fuperiori- 
bus  mufculis  moventes  auriculam  in  gyrum 
circum  agunt. 

i.  Cartilago  lentiformis 

k k.  Subftantia  alia  cartilaginea  auriculam  confli- 

tuens. 

1.  Auricula- pars  poftica,  pilofa. 

VIII. 

isiuric*!*  cjrtHjgmtr , eum  Mufculi/ , fpitialiut 
exhibentur. 


a a. 
bbb. 


IX. 

0/  mtSoidet  cum  tjjiculit , Mufculo,  Nerve  'j  CocUei  , "'B 

>M  SI 


hb. 


K. 


ff. 


gg- 


hh. 


kk. 


11. 


nn. 


ppp. 


Corium  pilofum  auriculam  involvens. 

Cartilaginis  fubflantia  fufquc  deque  a cute  li- 
berata. 

Altera  mufculi  auricularis  extremitas  tum  d 
fua  origine  1 efefta  , tum  in  altum  retra&a. 

Ejus  infeitio , cujus  beneficio  auricula  ad  po- 
lleriora  trahitur. 

Alius  auricularis  , extra  locum  naturalem 
conii  itutus , auricula:  motui  ad  pofleriora 
& ad  latus  parumper  vergenti  fubmini- 
ftrans. 

Tertius  ordine  non  ufque  adeoperfpicuus, 
fecundum  latus  extenfus , auriculam  in  ea- 
dem politione  fuftinens. 

Infigniscamofa  fubilantia  in  mufculi  formam 
effigiata , fuperius  deferipto  mufculo  i dia- 
metro oppolita , fecundum  alteram  regio- 
nem lateralem  progiediens,divcrfa  a dicio 
mufculo  perficiens. 

Aliuspbliqueincedcrs*,  ab  olle  petrofo pro-  c. 

rumpens,  aurem  oblique  movens.  d. 

Similis  huic ; iic  ut  horum  mutua  adione  au-  e. 

ricnla  oblioue  vertatur.  f. 

Cartilago  mobilis , fereque  ab  auricula  fepa-  g. 
rata , dypei  faciem  pra-  fc  ferens , meatura  n. 
que  acunicum  abextemis  defendens,  ex  i. 
caitilagiiiibutaliis&  membranis  conflata.  K. 
Mufculustianfverfalis  perbrevis,  auriculam  I. 

in  orbem  agens.  m. 

Parvi  at  robore  maximi  mufculi  cartilagini 
clypeata:  inditi  ut  tutiori  citatioreque  nto-  j n. 
tu  auricula  in  gyrum  aci  poifit.  o. 

Particulares  duo  Mufculi  in  latitudinem  ex-  p. 

pnrfi,  a cartilagine  clyjieata  orientes.  q. 
Vinculum  breve , teres  robuflum,  clypeatam  r. 

cartilaginem  auricula:  coniicften s.  f. 

Os  variegatum  exdiverlis  oll.bus  conflatum.  1 1. 


Tympanum  ftriatofuo  circulo  ofleo  implan- 
tatum. 

Os  annulare. 

Mallei  enoda. 

Mufculis  ovalis. 

Chorda. 

Incudis  corpus. 

Antrum  oilts  mafloidis  aere  plenum. 

Corporis  offis  mammillans  fuperficies  exter- 
na gibbofa. 

Cavitas  mufculum  excipiens. 

Nervus  quidam  internus  ad  olfis  mafloidis  an- 
trumpertingens. 

Foramen  concrue. 

Crufla  concham  aperiens. 

Mallei  caput. 

X. 

Organen  auditur. 

Cochlea  ex  toto  purgata. 

Nervus  fili  inllar  coclilcam  circumiens 
Foramen  cochlem. 

Nervus  major. 

XI. 

OfficuU  auditui- 

Mufculus  internus  ovali  figura  prxditusfine 
brevi,  tereti  ac  tendinoio  in  quendam  md-  ' 
lei  proceflum  implantatus. 

Caput  mallei,  bafi  incudis  per  gynglimum  co- 
pulatum. 

Ejufdem  mallei  cauda. 

Stapeda  altei  i incudis  cruri  jun&a. 

Incudis  corpus  f.  Venter. 

Stapedis  crus  alterum. 

Mufculus  ovalis. 

Caput  mallei  qua  parte  incudi  ne&itur. 
Proceflus  cralfior  mallei. 

Tendo  tenuiflimus  mufculi  ovalis. 

Mallei  cauda. 

Pars  incudis  latarum  balis  dicitur  in  qua  mal- 
leus fuo  capite  articulatur. 

Crus  incudis  a quo  feparatus  flapes. 

Crus  alteruip  cavitati  ollis  mafloidis  inhmrcns. 
Venter  incudis. 

Pars  elatior  ftapedis. 

Latus  dextrum  ejufdem, 

Latus  fimflrum. 

Pars  ftapedis  inferior. 


Ear- 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


344  Explicatio 

' P A R T 
BOVI 


Fio.  T A B U L £ 

s 


i 


S V 
V I T 

exhibentium 

quarum 

Primam  & II , debemus  VC'’  i lsio,  III  Rbuuinoio,  IV.  Blasi  o, 
V & VII  H ichmoho,  VI  & VIII  Rutschio,  XIV  Tu. 
BmuouNo,  XII  & XIILCasp.  Basthouno. 


Fig.  I. 

Ctlvin*  vitulin.  btjit , uH  eJfcmJitur  quo  fitu  vif* 
fub  duri  matre  demerguntur. 

• a.  * Cavitates  offis  fpongioG. 

b b.  Proce flos  rmmilliiM , qui  nervis  olfaAoiiis  abfciffij  cavi  ap- 

parem. 

c.  Nervi  optici  unici  mox  iterum  fcjunfii. 

d.  Glandula  pituitarii. 

te.  Arter  i «carotides,  juxti  latera  ejus  emergentes, 

ff.  Nervi  ocutocum  motorii. 

g g.  Nervi  oculorum  pathetici  fub  duri  matre  reconditi 
bn.  Nervorum  par  quintum. 

|j.  Par  fartum  fub  duri  marredemerfum  eodem  foramine  compari 
tectio  8c  quarto  exiens. 


XL 

II. 

m m. 

n a 


Par  feptimum  cum  duplici  proccflu  01  petrofum  fubiena. 
Far  oftavum  cum  multia  fibris  Ac  netvo  acccUbrio  coalitis. 
Par  nonum. 

Par  decimum  deorfum  tendens. 


Rete  mirabile  cum  glandula  pituitaria. 

*.  Arterix  canalis  dirrAos. 

b.  Yaforum  plexus  retiformia  1 canali  ifto  verfus  glandulam  pi- 
tuitariam protenius. 
e.  Glandula  pituiutis. 

* III. 

Vena  jugularis  bovi t , in  qua , ut  etiam  H iCT-  Fabr.  ab 
Aquap.  animadvertit  fepius  invenitur  valvu- 
larum triplicatura. 

b.  Valvula  triplex.  * * 

c.  Altera  triplex  valvula  in  eadem  veni. 

IV. 

Ventriculus  bovis , vituli , funtHumque  ruminantium- 

a.  OEiophagi  portio  Ventriculum  intrans. 

b.  Ventriculus  fecundus. 

C.  ■■■■  — Primus.  • 

4.  " Tetrius. 

e.  ■■  Quarius. 

f.  Eaitus  ad  lotcfiina. 

V. 


Uenis  bovis  interiora. 

Subftantia  Lienis. 

Venx  portx  portio. 


A A. 

G. 

C.  Eius  ramus  fplenicus 

D.  Rauvjt  htc  prope  lienem  apertus  ut  valvula  ofteodatur. 

E E.  Tunica  diflefta  fle  invctfa  ut  valorum  fle  fibratum  progfeffits  ac 
plexus  metuis  oftendatur. 

Artet  x fplcnicx  ponio  qux totam  lienis  fubQantiam  percur- 
rens 1 1.  io  illam 
Surculos  fuos  diflribuir. 

Ftbrz  quxdam  nervo  f*  mirecomplicarx , inter  quas  arterix  fur- 
cul i excurrunt  fle  qutbus  parenchyma  affixum  adnafritur. 
Valvula  m ramofplenicoexxroffum  verfus  portam  fpe&ani. 
Foramina quxdarn  intermino  tami  fplcmcii  lienis  fabftantia 
ducentia  confpicua. 

Novi  per  lucra  anetis  fplcnicx  percurrentes. 

VL 

JJen  cum  vafis /anguineis  2?  Jjmphd. 

Lien. 

Vafa  fangtainea  9c  ly  mphatica  ligati. 


FF. 


aa  a. 

SI- 


ccc. 

X. 


c. 

4. 

e. 

£ 

fff. 

t 


Vena  fplenica. 

Arteria  (imilis. 

Nervi  fplcnici  iocert i numeri. 

Vafa  Lymphatica  is  extima  liet  ia  parte  ortum  docentia. 

Va  vulx  in  bis  vafa. 

Linimenta. 

VIL 

DuSus  pancreatici  infert  io. 

Inteftinam  jejunum. 

Mea  rus  bilarii  infert  io.  ; 

Dudlus  pancreatici  mfertio. 

V II L 

Arteria  bronchialis . 

Trachea  1 poftica  parte , abfeifla  larynge. 

Ramus  dexter. 

■ i.  ■ S initier. 

Arteria  broochiatis . cujus  ramuli  bronchia  id  fauces  ufque  co- 
mitantur. 

Arteris  aorrcl  corde  det  runca  tx  pari  poftica.  1 qua  Inter  coda- 
la proveniunt. 

. Abfaffi  trunculi  Imerco&aliam. 

Summus  ramus  quem  in  nullis  Animalibus  quam  in  vaccis  fle 
viralis  inveni. 

IX. 

CapfuU  atrabildrist. 

Capfula  integra. 

— ■ Aperta,  quo  cavitas  pateat. 

Vens  fle  atteris , ab  aorta , cava  fle  emulgente  ecuts. 

Vena  Cava. 

Arteria  aorta. 

Vafa  emulgentia. 


Rena  decurtati. 


X. 


Planum  ordinum  in  duobus  diaphragmatis  tranfverfi 
abdominis  Mufculo  s ubi 

A a a.  Parallelo  gramraum  ordinum  in  fibris  mufaili  inferioris. 

bb-  Tendoqui  inter  utriufquelarerii  fibtas  eat.  eas  intermedios  io 
vertebras  lumbare»  terminatur. 

ccflf'.  Tendinei  inter  fupenorem  fle  inferiorem  velat  in  digaftricoin-  * 
ter  repti. 

d J flt c.  Paralclogrammum  ordinum  fibrarum  carnearum  in  fuperiori 
muiculo. 

c c.  Tendo  A fuperiori  diaphragmati»  mufculo  in  tranfverfum abdo- 
minis continuatus. 

f f.  Tendo  fuperior  fupetioru  mufaili  fterno  infertus. 

g g.  Ordo  carnium  in  tranfverfo  abdominis. 

h h.  Tendo  oppofaus  tranfverfi  qui  in  lineam  albam  abit. 

XL 

Ordines  fibrarum  motricium  m fuperiori  diaphragma- 
tis Mufculo. 

Ad.  Planum  ordinum  fibrarum  inxqualiter  arqualium  in  pane  cjts 
interiore,  ubi 

A b.  Tendo  eft  fuperior,  qui  fterrw vel  coAis  implantatur, 

Cd.  Tendo  inferior  qui  in  inferioris  mufaili  fibras  carneas  abit,  & 
quafi  in  digaftrico  interceptus  cenuum  diaphragmatis  net 
veum  conftmiit. 

F f.  Farafelo 

Abcd.  Latera  funt  tendinofa. 

flt  F.  Latera  catoofa. 

TAU* 


etogTammum  carnium,  in  quo 
ra  luor  — J' — r~ 


Dlgitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


34°  E x ? t.  Figurarum  TABULAE  IV. 
TAURI,  VACCAE  Q^U  E GENITALIA'  VARIA 

PROPONENTIUM 

Harum  I.  II.  IU  IV.  Gaafius,  V.&VI.  Blasius,  VII.  VlfL 
IX.  X.  & XI.  SWAMMIRDAMMIUS 
exhibuerunt. 


Fig.  i. 
exhibet. 

Tefiieulum  vacca  pojl  coitum  diffcBum. 

A A.  Tefticulusfecundum  longitudinem  apertus. 

BB.  Glandulofafubftantia  qui1  poft  ovi  expullionem 
in  Teftibus  reperitur  per  medium  divifa. 

C.  Cav  itas , in  qua  Ovum  contentum  fuit , feri  abo- 

let i. 

D D.  Ova  diverfe  magnitudinis  in  Ovario  contenta. 

£.  V afa  fanguinea  ad  Ova  excurrentia, 

F.  Tuba:  Fallopianat  membranofa  expando  com- 
" plicata, 

G.  ’ Foramen  in  extremitate  Tubarum  exiftens. 

H.  Tub$  fallopianat  pars  abfeifla. 

II. 

Tejliculum  necdum  apertum. 

A.  T efticulus. 

B.  Glandulofa  fubftantia  extra  Teflieulum  protube- 

rans. • 

C.  Foramen  in  ejus  medioexiflens. 

D.  Tuba:  fallopiana:  membrandae  expanfionis  por- 

i tio. 

Fig.  III.  & IV. 

Ovarium  vaccinum  apertum , prout  ante  coitum 
ohfcrvari  folct. 

A.  Tefticulus  fecundum  longitudinem  apertus. 

B.  Ovum  maximum  f.  maturum  in  tefticulo  adhuc 

contentum. 

GC.  Ovaminoraf  immatura  in  eo  haerentia. 

D D.  MembranaTelliculorum  Dartos  appellata. 

E.  Ovum  maximum  4 tefticulo  exemptum. 

F.  Tub®  Fallopianx  membranofa  expanfia 

G.  Foramen  coardatum  in  tuba:  extremitate  exi- 

ftens. 

H.  Tubtedidm  extremitas. 

II.  E jus  pars  reliqua. 

K.  Corna  uterini  parsobfeifia. 
h.  Tub.eligamentutpinhominibus  alis  vefpertilio- 
num  ailumlatum. 

V. 

Orificii  interni  uteri  vaccini  flruBuram . 

3ta.  Plicarum  feries  prima. 

-- Secunda. 


cc.  - — — ■ - — - Tertia. 

<ld.  — Quarta. 

ee.  Vaginae  portio  orificio  dido  vicina. 

VI. 

Vafa  XJteri  vaccini. 

a a.  Vati  fpermatica. 

bb. Hypogaftrica. 

c.  Eorum  anaftomolis. 

VII. 

Eorundem  pcrfuhjitnliam  Vterigyrofam  difiri- 
hutionem. 

VIII. 

Vena/tS  arteria/ Jpermaticaj  inhovt , in  fit» 
naturali. 

A.  Arteria.  B.  Vena-  C.  Valvulae. 

DDD.  Arteria*  contorfion^s  f.  capreoli. 

E.  Locus  ubi  arteria  denuo  fimplex  fit , fit  anguis  io 
modum  per  tefiem  decurt. 

F F.  Venarum  lurculi  capillares  Rete  mirabile  expri- 
mentes. ' ’ 

G.  Arteriae  in  fupcrficie  teftis. 

H.  Vena.  I.  ena  abfeifia. 

K.  Vafis  deferentis  portio. 

LL.  Fpididymis. 

M.  Locus  ubi  Epididymis  tefti  neditur. 

IX. 

Vafa  lymphatica  , alia  que. 

A Arteria-  & verte  fpermatica:  in  fitu. 

B.  Vafalymphaticaexplicita. 

C-  Vasdeferens. 

E E.  Epididymis.  F.  Tefticulus. 

G.  Lymphaticorum  anaftomofis. 

X. 

Contorfionei  arteria  fpermatica  ex  f licita. 

XI. 

Eadem  in  fitu. 


Digitized  by  Google 


Xx  * 


Digtoed  by  Google 


348  Explicatu»  Fio.'  TABULA  V. 

Quas 

defumpfimus 

ex  .A  N A T O M E 
SECUNDIN/E  VI.  TULIN/B 
NICOLAI  HOBOOKENI. 


Fig.I. 

Delineatio  Fatu  r vaccini , Jrh irnhranir  Chorio  13  Amnio , 
liquori  proprio  di  flent  i /,  adhuc  invol uti  ac  eoncluft , Jed 
fatis  tran/par-ntir.  Qua  3 Glandula  uterina , (3  fuii 
quaque  glandulis  rrjpondcntcs  Caruncula , cum  t aft 
Chorii  connexis , cum  calens  conjpiaunt ur. 

A A A.  Vitulus . per  membrana*  invdlientcstranfparer.s. 
B B B.  Membrana  Chorion , Vitulum  cum  Jiquorc  co- 
piofo eam  diftendente , comprehendens. 

CCC.  Uteri  fubllrati  interior  facies , ita  propofrta , ut 
Glandula  fhagno  numero  connexa; , feorfus 
confpiciar.tur. 

D.  Uteri  extremitas  arcuata.  Cornu  referens,  cum 
vafis  perreptat, tibas  fanguiteris  tranfpatenti- 
bus. 

EE.  Vagina,  (eu  Collum  Uteri  difle&um & explica- 
tum  : quod  valde  tumidum , & arftillimi  clau- 
fum,  abobfervatoreconlpicifolet. 

FFF.  Pinguedo glandulofa  Uteri  Collo  exttinfecusad- 
nata,  per  Anatomen  ita  fejunfta , m prorum- 
pentis Chorii , qmrque  ad  Kottum  porro  perti- 
nent fuppetat  clara  obfervatio. 

GG.  Exemplum  duplex  Glandi  adhuc  fibi  refpond- 
denti  Caruncula:  incumbentis. 

H . Caruncula  egregii  protuberans , propter  gravita- 

tem & impetum  cum  Fretu  inclufi  limpidi  val- 
di,  per  Chorion  tranfparentis , Liquoris, 
a a a a.  Glandula  Uteri  tunica  interiori  annexa* , majo- 
res minorelque. 

b b bb.  Caruncula  memorata;  Chorii , majores  minoref- 
que , fuis  jam  feparatis  Glandulis  uterinis  fingu- 
lafingulisrefpondcntcs. 

cccc.  Trunci  vaforum  umbilicalium, Venoforum&  Ar- 
terialium , f uniculo  prodeuntium , & per  Cho- 
rion  tminque  , varia  ramorum  connexione, 
tramitioi  e,  coitione  ac  comitatu  dirempto- 
rum. 

II. 

Bmi  vaccini , cum  omni  TrSTicutOxUH  , 13 
Vaforum  feminalium , tum  praparanttum , tum  defe- 
rentium jjcd  fuh  fui t fert  involucris  latentium , ap- 
paratu , objcrvati  Ex  T i x N A facies  accurate  juxta 
cblatatn  wjgni:uJmeml3fgura1ioncm  delineata. 

A-  Int  oitus  in  uteri  vaccini  Vagirjrfl. 

B B B.  Vagina  & co'lt:m  uterinum. 

CCC. Uteri  Cornua  , quorum  dextrum  , inaqualiter 
&c.  turgidum  ac  durum , conceptionem  fimulars; 

ftniilrum  t ero  laxius , molle  8c  valdi  rugofum. 
D D.  T eftes  involucris  tunitffque  luis  adhuc  cooperti. 
E &c.  Appendices  adipola. 

K.  Vchca  urinaria  corpus.  • 

G,  Anteriora  Colli  Velica,  orificio  excretorio  pro- 
xima neg!  igentcr  rcfe&a ; cum  ad  pudendi  aa- 


• teriora  Velka  dudus  protendi  foleat , in  com- 
munem cum  his  duSum  concurrens, 
aaaa.  Cornuum  uterinorum  extrema,  vafis  deferenti- 
bus intermediis  Teftibus  junda.  m 
b b b.  Valoruin  feminalium  deferentium  congyratioaes 
6c  involutiones. 

c c.  Extuberantia  Cornu  dextri  candidiores , valorura 
(anguiferorum  raraificationibus  fubtilillimis 
conipicua. 

ddd.  Cornu  liniftri  laxioris  Ruga , juxta  Uteri  longi- 
tudinem fafta. 

CCCC/ Lateralia  inveflitura  uteri,  & eorum  qua  huic 
conjunguntur , inaqqplis,  mollis,  laxa  rugofx- 
que,  a confiniis  aliarum  partium  rcfe&a. 
f.  Summitas obtuiiorTeflicuhfiniftri,  croceo,  & 
veri  aurea  Ducatorum  colore  infignis. 
ggg.  Rugula  tunica  exterioris  Vefica  urinaria,  nunc 
contrada , propria. 

hhh-  Inaqualitasadipolarum  partium,  tunica  illi  ex- 
teriori laxiori  hic  annexarum 
ii.  Protuberantia  Cornu  dextri  femilunaris,  rugis  & 
pliculis  oblique  magis  minufque  defeendenti- 
tms,  dtferiminata. 

kk k.  Vaforum praparantium, fub involucris membra- 
nofis  latifentium  veftigia. 

111111.  Veftigiutn  proccfTus  vernis  Uteri  penetralia 
I II; 

Delineatio  Glandula  XJtcri , cum  fuo  Ligamento , Carun- 
cula Chorii , t unquam  capfula , asBtjjimc  com;un8u. 

A A.  Glandula  uterina  extrema , circum  circa  ex  cavo 
Caruncula  BBB.  eminentia. 

B B B.  Caruncula  Chorii,  membrana  quafi  obvoluta.dum 
capfula  vice  glandulam  tegit  ,■  ut  introrfum 
verfus  Fretum  protolleret. 

CCC. Membrana  Chorii  , ad  conjunctiorem  hanc  ar- 
dam oflendcndam  dilienta:  uti  Glandula  uteri- 
na eadem  opera  in  altum  elevata , Ligamento  • 
iplius  D.  D.  dignofeendo  fervit.  * 

D D.  Ligamentum  Glandula  inemoi  atum , cum  vafis 
perreptantibus  verfus  Glandulam  ab  uteri  inte- 
riore tunica. 

F.  F,  E.  Uteri  tunica  & facies  interior. 

FF.  Vafa  ex  Uteri  dicta  tunica  per  Ligamentum  D,D 
verfus  Glandulam  A,  A-  prorcptantia. 

IV. 

Dehnrat partet  membrari  Amnii,  qua  tota  feri  egregii 
contexta  13  ornata  cjl  ramijicationibur  Arteriarum  13 
Venarum.  Jnfuperin  qua  Glandula  difiminarn  quaf , 
orbiculares;  13  inter  eas  qua  tuor  majores  mmorefque  in- 
ftar  Perlarum  ohfervabilcsjitpoil  Figuratione  13  Colo- 
re conftmiUima . 

A A.  R.unificationesin  Amnio  maximi  notabiles,  un- 
* di-mincues&miiuma  qua  innumera,  &lribt?- 

llE» 


Digitized  by  Google 


Explicatio  Fio.  TABULA 


liflim  , *c  mirum  in  -modum  contextx  confpi- 
ciuntur)  originem  ac  propaginem  trahunt. 

aa  a a.  Glandula:  Feriis  confimillimx  dux  majores , fle 
totidem  minores. 

bbb.  Glandulx  orbicalares,  planiores,  majorefque, 
cum  vaforum  raroificationibuS  communicantes. 

V. 

Delineatio  Vaforum  umbilicalium  , FunieuU  vitulino, 
comprehendi /olitorum , puter  Urachum  quatuor : Ve- 
narum putaduam/n  , U totidem  Arteriarum,  contor- 
■tarum , per  Amnion  Chononque  divertentium  , jux- 
ta oblatam  Magnitudinem , & Figurationem. 

A A.  Venter  V itulx  infimus. 

B.  Umbilici  regio. 

CC.  Membrana  Amnios  negligenter  extenta  juxta 
Chorion. 

D D D.  Membrana  Chorion,  cum  tranfparcntibus  Carun- 
culis , & percurrentibus  Vaforum  umbilica- 
lium ramificationibus. 

£ E.  Urachi , medio  funiculi  prodeuntis , refc&i  extre- 
mum. 

a.  . Pudendorum  vitulx  regio. 

b.  Anteriora  abdominis. 

ccc.  Vasunumi  quad  Venxfpecie obveniebat. 

d d d.  Alterum  vas,  quod  Ipecie  Arterix  ad  unum  Amnii 
Choriique  latus  divertebat. 

eec.  Tertium  vas,  quod  Arterix  fpecie  ad  alterum  la- 
tus procedebat. 

fff.  Quartum  vas , qdod  Venx  fpecje  Arteriam  in  al- 

. terolatere,  trunco  tenus  comitatur,  variain- 

tcrim  ramorum  , modo  divaricatione  modo 
tranfilitione,  &c.  obtinente. 

g.  Arteriarum,  per  quali  Anafiomofm , velreftius 

per  tunicarum  earundem  continuationem  fa- 
&a  , conjunftio , ibidem  in  Chorio  oblcrvata. 

h h h.  Ramificationes  vaforum  memoratorum, per  CUo- 
rion  duemptx , in  prioribus  elat  ius  oltenfx. 

V I. 

Delineatio  Embryoni e Vitulini , Jeulitulu  xytero  cxfeBd  : 

Sua  Vafa  umbilicalia  clari t , uti  naturaliter  fita  Junt, 
[.  juxta  mjymtudiru.ni  ac  figurationem  obfervatam , 
ofienduntur. 


A A. 


Liene  fubiisla- 


Ventriculus  cum  appendicibus 
tente. 

B.  Hepatis  pars  gibba. 

CC.  Hepa  tisejufdem  cavitas. 

D.  Folliculus  feltis. 

E E.  Intellinrcrafiiora. 

F.  Intcilina  tenuia  quam  accuratiflimi  depicta 

G.  Ren  fmiiter. 

H.  Uterus  cum  cornibus , & adjunfiis  teftibus. 

II.  Teftes  Uteri  vitulini  cornibus  proximi  connexi. 

K.  Vena  umbilicalis,  uno  quafi  trunco  ad  Hepatis 

(imam,  & penetralia  procedens. 

L. &c.  Venx  umbilicales  dux.  Funiculo  includi  folitx. 

M.  Locus concurfus , circa  umbilicum  , Arterixdu 

plicis , Urachum  medio  loco  intercipientis  qua 
lifufiincutis.  - 


v-  w 

N N.  Arterix  dux , tum  extra  umbilicum , Funiculo  in- 
clulx , tum  intra  Abdomen , Urachum  inter- 
ceptum, ad  Velicam  urinariam  ufque  fori  co- 
mitantes ; indeque  ad  Arterix  magnx  delcen- 
dentem  truncum  progredientes. 

Urachus,  qua  abdomini  includitur,  parte  infla- 
• tus,  & hc ipliflimam  juxta  magnitudinem  ac 
Figurationem  depiihis. 

Vefica  urinaria. 

Q_Qi  Cutis  , cum  Abdominis  connexis  communibus 
continentibus  paitibus , dilfefta . foparata  , & 
ita  lepofita  , ut  interiora  Abdominis  optato 
conlpiciaatur.  ‘ 

a a.  Ofcula  Venarum  umbilicalium,  Chorion  relpici- 
entia. 

Ofcula  Arteriarum  umbilicalium  , Chorion  quo- 
que refpicientia. 

Orificium  ablcilli  illic  Urachi,"  medio  tramite  In- 
ter Arterias  umbilicales  memoratas  proceden- 
tis. 

Arteriarum  mutua conjuftio , mediante  arteriali 
ramo,  quam  per  Analiomolin  fieri  volunt. 
Extrema  abfciux  Vaforum  umbilicalium  com- 
munis. 


oo; 


p. 


bb. 


cc. 


dd. 


e e. 


VII. 

Delineatio  JiffinSa  Vaforum  umbilicalium  : ut  ti  Nume-1 
rus , (5  Figuratio , CJ  Conjumfoio , (5  contrarium  Divor- 
tium manifrjliffimc  confpiciantur ; prater  Fatue  ipji- 
ufmct  interiora  , qua  vaja  ditia  rcjpiciunt , t>r/  ut  ter- 
minum a quo , vei  ad  quem . 

A.  Gilibola  & fuperior  pars  Hepatis. 

B.  Cor  , qua  pai  te  dexter  ejus  videtur  Vcntriculuf. 

C.  Vefica  urinaria  i cum  fundo  conjunflis  ureteri- 

busfle  Uracho. 

DD.  Vena,  qua  intermedia,  Venx  umbilicales  jun- 
guntur Hepatis  penetralibus,  adeoque  venx 
portx . proccifo  lado  in  Venam  cavam , & in- 
di in  Cordisdextrum  Ventricalum.  . 

E E E.  Truncus  Venx  unius  umbilicalis  i ex  unoChorii 
latere  verius  Hepar,  & ineo  venam  portx  pro- 
grediens. 

FFF.  TruncusVenx  alterius  umbilicalis  altero  ex  Cho- 
rii Utere  verfus  portx  vei iam  progrediens. 

GGG.  Arteria  magna  , juxta  divortium  cx  abdominis 
medio  verfus  Inguina. 

H H.  Venxcavx  truncus  defeendens,  juxta  divortium  ■ 
ex  abdominis  medio  verfus  Inguina. 

1 1 1 1.  Arterix  umbilicalis  unius  truccus  , ex  Arterix 
mag,  xtruncodefcendente(cui  cumaltero  in- 
feritnr  in</.)  procedens  verfus  unum  Chorii  fo- 
tus. 

K K.  Arterix  umbilicalis  alterius  truncus , ex  infertio- 
msfux  termino,  puta  Arteria  magna,  verfus 
alterum  Chorii  fotus  progrediens. 

L.  &c.  Urachus , quatenus  intra  Abdomen  recondi  folet. 

M M.  Alfontoides  cum  Uracho  exteriore,  adhuc  fuo  li- 
quore repleta  ac  diftenta. 

N.  Duo  Renesconvenientc  litu  ac  Figuratione  deli- 
ncati , cum  annexis  Ureteribus , ad  Veficx  fun- 
dum tendentibus. 

Xx  j Ven- 


Digitized  by  Google 


3<5o 


Exfti -catio  Fio.  TABULA  V. 


O.  Ventric  ulus  cum  appendicibus  Inteftinahbus. 

P.  Convexum  Hepatis-  ' . . 

Q.  Q.  Pulmo,  qua  parte  dextrum  occupat  Thoracis  la- 


R R.  Membrana  Amnios , ab  Allantokle , A Chorio,  & 
A Funiculo  itafeparata . ut  ei  inlongum  latum 
que  extende  Fretus  fuperincunibat. 
a a.  Ureterum  duftus,  utririque  ex  luo  quoque  rene 
procedentes  verfus  Velici  urinaria;  fundum. 

b.  Locus iniertionis Ureterum*  ad  radicem  fi  adit , 

in  Vefrcamdi&am.  , 

c.  Colli  Veiici  urinariae,  & duftus  verius  Urethram 


tendentis,  veftigium. 

d.  Locus  con  jundionis , ex  quo  Arteriae  umbilicales 

ex  Aorta  procedunt , divertentes  verfus  unum 
atque  alterum  Chorii  latus, 
e e e.  Ramificationes  venofrr , Chorion  perreptantes, 
fff.  Ramificationes  artenoCf,  Chorion  limihter  per- 


« g g.  Caruncula:  Chorii , Placentularum  fpecie , ei  qun 
Foetum  refpiciunt  i parte  obvenientes. 

h h h.  Coloris  albicantis  magis  minufque,  & pellucidi- 
tatis  Varietas , nubeculas  ftriafque  reterens , a 
reliquiis  membrana:  Chorii  polt  reparatio- 
nem, Allantoidi  adhaerentibus  & negligenter 
incumbentibus  dependens ; ut  Marmoris  albi- 
cantis imaginem  videre  te  affirmares. 

i i.  Urachus  , quatenus  umbilicum  & Allantoidcnr 
ipfam  intercipit , utpote  ab  illo  ad  hanc  expor- 
reftus , huicque  exordium  & Liquoris  copiam 

k Appendicula  Inteftinorum , abfciflbrflm  & fubla- 
torum,  ut  Vaforum  optati  confpiceretur  me- 
morata Conjunfbo , memoratum  Divortium. 

11.  Ramus  Arteriarum  umbilicalium  conjunctivus, 
hicditTe&us. 


VIII. 

Ddinrotio  Coitionis  Vtnnrum  umtiUedlium  in  /ictu  e itu" 
Imo,  in  Venam  venn  portu  Hcpotu  junBgm ; VS  ftc 
continui  t ni  foBd,  rotundem  Infertionis  oc  Produ- 
dionis,  ftr  venam  Porta:  in  veni  cavi  truncum  def- 
er ndtnt  em  , EJ  ftc  in  dextrum  Cordis  ventriculum. 

AA.  Veni  dui  umbilicales  in  unam  venamB,B.  He- 
pati jundam  coeuntes , adaperti. 

B B.  Vena  una , Veta  porta:  Hepatis  coojunda , ad- 
aperta. . 

CC.  Vena  portae  Hepatis  adaperta  quoque , ut  conti- 
nua proceffio  verfus  venae  cavae  truncum  def- 
ccndentem  obfervarida  monftretur. 

D.  Cor,  ejulque  Ventriculus  dexter  in  quem  inferi- 
tor vena  porta: , mediante  veni  4- d.  diftae  ve- 
nae cavae  partea 

E E E.  Venae  cava:  truncus  defeendent. 

F F.  Venae  cavi  truncus  afeendens  verfus  CSput. 

G.&c.  Pulmonis  Lobi. 

H H.  Stylus  commonftrans  dudum  trunci  venae  cavae,' 
i Cordis  auricula  & ventriculo 
IL  Alter ftylus,  ad  commonflrandam  cum  cavae  ve- 
nae trunco  connexionem,  & ineam  fieri  fbH- 
tam  Inlertionem , immifius. 

KK.  Tertius  ftylus,  infertus  ad  commonftrandum  da- 
dum  magnum  ac  proceflum  per  Hepatis  fub- 
ftantiam , hic  feparatam  ablatamque. 

L L.  Quartus  ftylus , ad  divortihm  ramorum  Hepatis 
commonftrandum  infertus:  uti  ejus  procellas 
ptindulis  defignatur. 

M M.  Suoftantia  Hepatis  ita  ablata , ut  memorata  pro- 
cellio  , & conjundio  vaforum  umbilicalium 
cum  veni  porta:  inelarefcat. 

N.  Vena  emulgetis  finiftra. 

a a aa.  Foramina,  concurfum  &divortia  vaforum  He- 
patis tignificantia. 

b.  Proceflio  veni  porri  mediante  veni  cav®  parte  , 

in  dextrum  Cordis  ventriculum. 

c.  Infertio  ftyli  in  venae  cavi  truncum  afeendentem.  • 

d . Infertio  ftyli , oftendens  continuationem  procer- 

ius veni  cavi  deorfuqj,  juxta  dudum  E E E. 

e.  Infertio  ftyli  L.  L.  in  dudum  Hepatis  tranfver- 

fum. 


• Digitized  by  Google 


W ' y 

m 

LT\  • • 

i4 ) ' 

..  x> 

vn . 

Digitized  by  Google 


35^ 


£x?t  i,c4Tio  Ero.  T AB  UL  £ VL 

. quibus 

C.  A M E L U M 

DROMEDARIUM 


deftribunt 

P A R 1 S I E N S E S. 


A.  Ventriculus  primus, 
r.  'OEfophagus. 

B.  Ventriculus  fecundus. 

C.  - Tertius. 

D.  Quartus. 

A.  Pylorus. 

p F G H.  Lingua. 

HG.  — Afperitatcs  leviores. 
E F.  Majores. 

E.  Centrum  eminentiarum. 
I.  Glandulajpincaiis. 


K.  Pars  inferior  pedi?  foiida , cute  molli 

tc&a. 

L.  Pars  fuperior  parum  fi  fla. 

M.  Virga. 

N.  Apertura  Ventriculi  primi  in  fecun- 

dum. 

O oo. Ventriculus  fecundus  in  partes  qua- 
tuor  difle&us. 

P p.  Aperturae  faccorum  qui  fuqt  in  tunica 
Ventriculi  fecundi. 


Digitized  by  Google 


' Digitized  by  Google 


374 


aaa. 

bb. 

cc. 

dd. 

ce. 

fff. 

1L 

id. 

k. 


fl 

213. 


n. 


oo. 

pp. 


qq. 


rr. 


a a. 
bb. 
cc. 


a. 

bb. 

cc. 

dd. 

e e; 

ff. 

frhh 

ii 


Explicatio  Fio.  T A 6 U L £ VIL 


Quibus 

CANIS 

Tortet  viri* , Capuli  Thtraeem  fpcBantn , proponuntur  r 

Earuml-  II.  III.  IV.  V.  VI.  VIII.  & X.  exhibet  Placintinvs  8.  IX. 

CaSP.  BaRTHOMKUS,  XVII  KtRXIUMOtUS, 
reliquas  Blasius. 


Fig.  I.  II.  I II.  IV.  V.  & VI. 

Tarjngit  parier  proponuntur  iS  quidem 

Fig.  L 

Cutis  cum  panniculo  c3rno(b,  feparata. 

Mufculi  mandibulam  deorfum  trahentes. 

Eorum  linis  tendinofiis. 

Mulculi  mafleteres. 

■ ■ Temporales. 

Mufculus  OEfophag.rus,  bifidus. 

Cartilago  Thyroidea 
Mufculi  Thyroidei  proprii. 

Trachea. 

Mufculus  communis , inferior  laryngis,  cujus  pars 
una  os  hyoides accedir,a!tera  cartilaginem  fcu- 
tiformen. 

Idem  in  dextro  latere  i fede  remotus. 

Altera  ejus  portio  extra  litum  , os  hyoides  acce- 
dens. 

Altera  pars  latus  fcutiformis  cartilaginis  accedens. 
Mufculi  communes , fuperiores. 

Mufculi  cervicem  anrrorfum  moventes  ubi  fimul 
agunt , altero  verb  agente  obliqui  & ad  latus 
neftentes. 

Mufculi  in  afiione  concurrentes  caput  retro  Se- 
dentes. 

Mulculi  pe&orales. 

II. 

Olfis  hyoidis  corpus 
Superiores  ejus  proceiTus. 

Piocefiusalii  tenuiores  in  os  fcatiForme  delinen- 
tes. 

Mufculus  Epiglottidis  re&usdcfcendens. 

Corpus  Epiglottidis. 

Scutiform  is  cartilago , a mufculisdenudata. 
Primum  par  mufe.  propriorum  fcutiformis 
Trachea. 


ii  r. 

Epiglottis  furfum  rctrada. 

Balis  olfis  hyoidis 
Crura  ejus. 

Cartilago  arythenois.. 

Mufculus  fine  pari. 

Mufculi  pefforales. 

Cartilago  annularis.. 

Laterales  T rachca:  psrtes. 

Membranofum  Trachea:  corpus  gjlsc  adimens. 


aaa. 

bb. 


dd. 

e. 

ff. 

It 


b. 

cc: 

dd. 


e. 

f. 


u. 


rv. 

Mufculus  in  medio  apicis  linguae  fi  ws,4  me  inven- 
ventus,feparatim  propofitus  ut  integri  conports 
ilru&ura  & longitudo  innotefeeret. 

V. 

Lingua- corpus,  quod  linea  per  medium  du&a  di- 
rimit bifarian. 

Principium  gula  dilfcdum,  ut  fubflrat*  partit 
innotefeatit. 

Epiglottis 

1’rincipium  nefophagi  divifum. 

Laryngis  corpus. 

Nervi  vocales. 

T rachca;  membranola  fubftantii. 

Cartilaginei  ejus  circuli. 

VL 

IJhjuj  faeii advtrfaiSc. 

Lingua  fungofum  corpus. 

Mulculus  in  medio  apicis  linguae  occultatus  ad 
lingendum  fa&us , aliis  huc  ufquc  ignotus. 

Dilata t$  gula  portio. 

Mufculi  duo  truncati  ad  fuperioraot  hyoides  du- 
centes. 

Odis  hyoidis  praicipua  pars 

Cartilago  fcudformis  a mufculis  feri  omnibus  nu- 
data. 

Superior  & communis  laryngis  mufculus. 

Duo  parvi  mufculi  laryngi  proprii  cartilaginem 
conftringentcs. 


b.&e. 


cccc 

dd. 


f: 

K 

1 ii.. 


VII. 

Cranii  interior  faciet . 

Septum  ofieum  ex  proceffus  petrofi  anteriore 
parte  furfum  intra  cerebrum  & Cerebellum  ad- 
fcendens. 

Septum  aliud,  notabilius,  ex  cranio  intra  Cere- 
orum & Cerebellum  defeendens , fmubus  variir 
cerebello  fe  accommodans,  in  uno  majus  in  alio 
minus. 

Septi  hujus  lamina  poftica,  minor  priore. 

Canalis  intra  duas  has  laminas  contentus  finibus 
meningis  dura:  lateralibus  ex  falfi  formidefeen- 
dentibus , iter  tutum  concedens. 

Occipitis  foramen  fpinali  mcdulli  dicatum. 

Via  ad  os  Ethmoides. 

Cav  itas  offis  frontis  ad  nares  perducens. 

Foramen  per  quod  nervi  optici  feruntur.' 

Erincipium  canalis  ofTci,  clcqpoD. 


Digitized  by  Google 


355 


Explicatio  Fio.' 

viil 

Tutuli  nurium,  puri  fituHtrii , ulitque  bue 
fucicntiu. 

a'aa.  Cranium  dete&um. 

b b.  Rupta  exteriori  lamina  pori,  per  quo*  pitoitofum 
excrementum  in  narer  trmfludat , adumbrati, 
ccc.  Os  nafi  per  medium  difle&um. 
d d d.  T ubulorum  fuperiorum  ordo. 

e.  Tubuli  inferiores. 

ff.  Septi  narium  bafis.  • 

g g.  Maxill*  fuperiorii  o»  denudatum. 

8. 

LumtlUrum  in  t it  utri/  Nurium ficiu , fcBimu 
tranfiicrfi  fuBu. 

* 

ZurunJem  furier , fi8hnefa8i  fecundum  nujilun- 
gituJmem. 

x.  Lamella?  di&z. 

b.  Cartilaginea  naii  pars quxeum membrana  lamel- 

las inveiliente  continuatur. 

IX. 

DuBur  falivulir  fuperior. 

a.  Glandula  maxillaris  externa  , Stenonio  parotis 

conglomerata 

b.  Stylus  in  orificium  du&us  falivalis  fuperioris  im- 

mitius. 

c.  Duitui  hujus  fiylive  progrefTui. 

ddd.  Cucis  cum  panniculo  carnofo  diflefta  & reclinata. 

X. 

uduJitu/  arguntt  unitu , fscie  rcBu. 

a.  Mallei  caput  incudi  articulatum. 

b.  M ufculus  1 ntemus  major  figuram  globofam  refe- 

rens tendine  fuo  breviflimo  tuberculo  mallei  in- 
fertus. 

c.  Mallei  pedunculus  acutas. 

d.  Mallei  proce  (Tus  al  terminor. 

«.  Nervus veluti  ligamentum,  cui  mufculus  minor 

nuper  d me  inventus  totus  jundus  eft. 

f.  Corpus  mufculi  interni  exigui  orbicularis. 

E.  Stapeda  alteri  jucudis  cruri  articulata. 

n.  Alterum  crus  incudis. 

i.  Reliquum  ejus  in  oppofito  latere  exfculptum. 

Unitu  2J  fucte  inverfi, 

k.  Mufculus  internus  crailior. 

1-  Mallei  caput  incudi  articulatum, 

m.  Crus  incudis  alterum. 


TABULiE  VII. 

n.  Stapes  reliquo  incudis  cruri  articulatus. 

o.  Parvulus  mufculus  internus. 

p.  Nervus  indar  ligamenti  fe  habens  praedum  njuf- 

culum  alligatum  continens. 

q.  Mallei  caput. 

DifiinBs. 

r.  Corpus  mufcnli  majorispn  apopbyfin  tendine  bre- 

vi infixus. 

C Mallei  caput. 

t.  — — - Minorapophyfis. 

u.  — Caudarcxtreniiim. 

x.  Incudis  pars  latior , deprefltor. 

y.  — — Crus  alterum  Maftoidi  ftabilitum, 

x-  - Crus  a ftapede  feparatum. 

t.  Stapedis  pars  rotunda. 

i.  ...  — Lacus  dextrum. 

j.  — - ■ Parsrefta. 

« Latus  finiftrum. 

• 

XI. 

Nervi  fixi  puriiextru  crunium  Jijlritutiu. 

a.  Nervus  ipfe. 

b.  Divifio  ejus  in  ramum  externum  & internum. 

c.  Ramus  internus  f.  coilalis. 

t.  — Externus. 

h.  Ganglion. 

Nervus  ad  glandulas  colli  varias.t 

e.  Idem. 

i.  Ramus  ad  linguam  partefque  adfitas. 

f.  Recurrens  finiftri  lateris.  * 

g-  Minores  propagines , alias  confufionis  vitanda» 
gratia  omitto. 

XII. 

CurutiJi/  urterid  Jijlritutiu. 

a a.  Carotides  arterie , quarum  finiftra  paulo  inferius 
oritur, 
b.  Axillares. 

c c.  Dc  (cender  s ad  cervicis  & colli  externa. 

d.  Divifus  varii  ramus  ad  cerebrum  tranfiens  per  fa» 

ramenperquodexit  nervus  fexti  paris. 

e.  Ramus  ad  laryngem. 

f.  — Capitis  externa. 

g-  • Linguam. 

n.  Oris  interiora 

*•  Cerebri  anteriora , cum  jugulari  venii 

XIII. 

Pe** jugulari*  Jijlritutiu. 

a.  Ramus  ad  brachia. 

b.  --  . Thymum. 

c.  Utriufque  lateris  ven®  fub  ofle  byoidc  urfo’ 

h.  Varii  rami  ad  laryngis  partes,  inpntnis  mufco» 

Yy  » Ra- 


3 


Digitized  by  Google 


3$6 


Exhicatio  Fig.  TABULA  VII. 


|.  Ramus  ramarotide  ad  interiora  penetrant, 
k.  ——.Superiorem  maxillam  pererrans. 

|.  Interiorem  accedens. 

m.  Exiles  venae  ad  gland.  OEfophag*as  fr  thyroi- 

d*as,  ab  abis  pro  jugulari  interea  habita:. 

XIV. 

JW  ufculi  iuttrcojlihu 


C olte. 

Locus  vicinus  (lerno. 


a. 

b.  

cc.  Mufculuaextemu*. 

d.  Hujus  portio  ab  intereo  feparata,  dcorlum  re- 

flexa. 

« e.  Mttfcului  internus. 


XV. 

Veutt  izyi°‘  jijbiiutio  communii'. 

Vena  cava. 

- Azygo». 

cec.  Vena:  intcrcollales  dextra:  inferiores, 
ddd.  - fmiftne. 

XYL 

• Cor  cum  pulmtnc. 

abedef.  Sex  lobi  pulmoni*, 
g.  Trachea. 

E.  Cor. 

xvu; 

Veia  juguhrii  opem. 
aaa.  Valvutecjus, 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


35*  Explicatio  Fit.  TABULA  VIII.* 


de 

Spinali  medulla 

ANI 

agentes 

ex  delineatione  B IA  sil. 


Fig.  I 


Spinalem  medullam  ex  Vertebri/  Csitit  exemptam  in  trei 
ferta  dieifam  exhibet , uti  latendum 

I.  Nervos  hic  a fpinali  medulla  procedente»  duplici 

linea  denotari , fic  ut  album  quod  inter  duas  li- 
neas nigrieantes  interjacet  Nervum  defignet. 
Spinalem  medullam  proponi  prout  a parte  polli- 
ci que  fpinam  refpicit  1 pedatui. 

Cerebellum. 

— Quartus  Ventriculus. 

CCC.  Dura  mater  fecundum  longitudinem  fpinalis  me- 
dulla?, a capite  ad  caudamjdiflcda.utrinque  re- 
clinata. 

Pars  mcdullx  {pinalis  cervicalis  ufque  ad  E. 

Pars  dorfalis  ufque  ad  F. 

Pars  lumbalis  ufque  ad  G. 

Pars  inclufa  olfi  lacro  & Cauda:  offibus. 

Nervus  accelTorius  D.  WUfi. 

»■  &c  Tranfitus  nervorum  per  duram  meningem  in  ali- 
quibus tantum  reprxfentatus , infequentiume- 
nim  eadem  ratio. 

Conjun&iodurac  meningis  cum  tenui  permem- 
branacea  filamenta , nervofa. 

Nodi  extra  duram  meningem  ex  concurfu  plu- 
rium filamentorum  nerveorumexoiti,  quibus 
fimiles  etiam  variis  aliis  in  locis  fe  exhibere  lo- 
lent. 

Nervi  duplici  exitu  gaudentes. 


II 

A. 

B. 


D. 

E. 

F. 

G. 
H 


B. 

m. 


KK. 


X. 

Exortu/  Norvorum  a ffmeh  medulla  eorumque  tam  e fer- 
te anteriore  quam  e peprtore  prodeuntium  fer  Jurem 
meningem  tranftu/ , Une  extra  eam  conjunBio,  proponi- 
tur. 


A a. 

bb. 

CCC. 


Nervi  a parte  pofieriore. 

i parte  anteriore. 

Dura  mater  i parte  pofteriore.  quo  vertebrarum 

SroceiTus  fpinofos  refpicit  fecundum  longitu- 
inem  diflefta , & ad  latus  utrumque  reclinata, 
d d.  Conjundio  nervorum  di&orum  extra  duram  me- 

ningem. 

e.  FilTura  poftica , major, 

f.  FilTura  antica , minor. 

g.  Interna  fubftantia  rubicundior. 


XI. 


In  fpinali  medulla  per  medium  ditJhBl  ptopeftt 
aceuratiu/  exhibentur. 

aa.  bb.  dd.  Idem  quod  in  fig.  praegrefla  defignant. 
c c.  Dura:  marris  particula  , ut  nervorum  per  ean» 
tranfitus,  & extra  eam  conjuu&io  melius  queat 
dignofei. 

XII.  & XIV. 

In  fp.  med.  per  trtnfverfum  diffcBa fijfurem  utremque  ex- 
hibet t utriufque  lateri/  medulla  arBe  adhuc  cohnrente. 


a. 

b. 

c c. 
cc. 


linea  ha:c  fiffiiram  denotat  anticam. 
' pofticam. 


In  hac  medietate  cavitatem  quafi  figurant. 

Extra  hanc  albicantiora  corpufcula  in  fubftantia 
alba. 

XIII.  & XV. 

Fifurn  hic  magi/  deteguntur  digitorum  inftrumenterum- 
vi  ope  ubi  utri  ufque  lateri/  medulla  dextri  feparatur. 

a.  Fidura  antica  , minor. 

b-  Poftica,  rnijor. 

c.  Subftantia media,  medullaris, 

c c.  Cavitas. 

xvr. 

Perlongum  fejfure  anterior  fpinali/  medulla  detcBa  et, 
ut  eju/  interior  cond/tio  patefcerct. 

a 3.  Linea  hxc  nigricans  terminum  fiifurx  denotat, 

bbb.  CinericeafubiUntia,  integra, 
c c c.  A Iba  fubftantia. 

XVII. 

Eadem  reprafentantur , ajl 

bbb.  Cincriceum  hoc  difle&um  exhibet,  ut  cavitas 
quam  id  replet  exhiberetur. 

XVIII.  & XIX. 

Portione/  dua fpinali/ medulla , quarum  una  anteriora  re- 
prajentat , ad  id  ut  fibrofa  ille  corpora  utrinqur  d fupe- 
riorihu/  ad  inferiore  dcjcendcntia  CJ  ncrvoium  quafi 
principia  compluentia  exhiberentur. 

a a.  Corpora  fibrofa. 

bbb.  Principia  Nervorum  a corporibus  riiflis  proce- 
dentia, ubi  notandum  crafliora  jufio  ca  efie  de- 
lincata. 


Digitized  by  Google 


360  Eku.  Fjourarum  TABULA  IX. 

quibus 

• Faf/t  Isflea,  Lymphtduttus , dliaqut  huc  ftrtintntu , 

In 


CANE 


exhibentur. 


Harum  I.  Hoamo,  II.  III.  IV.  VI.  VII.  R 
X.  XI.  XII.  XIII.  XIV.  XV.  X 
XIX.  XX.  XXL  & xxl 

Fig-I. 

DuBu/  Chylijiru/. 
a a a . Veni  & a rterii mcfaraicx. 
b b b.  Verne  lafiea1. 
ccc.  Pancreas  Afellii. 

dd.  Rami  duo  infignes  per  medium  ramum  conjur.fli 
a glandula  pancreatica  Afellii  ad  Renalem  per- 
gentes. 

f.  Glandula  Reni  finiit ro  firper  jacens. 

g.  Anfra&us,  gyri  plexulaue  quamplurimi  arteria: 

magna-  trunco  incumbentes, 
h h.  Du&us  chyllferus  novus  per  thoracem  adfcendens. 
i i.  Ejus  bifurcatio  ir.tra  quartam  & fextam  verte- 

bram. 

k.  Portio  du&us  difli  OEfopbago  incumbens  ubi 

Cor  funeravit. 

l.  Du&us  miertio  in  jugularem  finiflran». 


Lympha  4u3 

./! . Ventriculur  canit.  , 

B.  Pylsru/. 

C C.  Duodenum, 

D \Sc.  Jejunum. 

E tt.  l!eum. 
f Cacum. 

C G.  Colon. 

H.  Principium  Intcfiin/  rcBi. 

Jl.iSc.  Quinque  Ioh  Hepati/. 

/f  I cficult  pelli/. 

L I-  R.ner. 

id  M.  Vena  emulgente/. 

A'  V.  V ena  cava. 

0.  Vena  porta. 

R.  Ve  fi  ea  chyli. 

B S.  Mejcntcrium. 

‘I  7*.  Par/nieJenterii  fraBa  ut  ligatura  diiBuum  Hepa- 
tieorumeommode  injhtui  potuifiet. 
i S.  Panercat gUnduiofinn  , in  medio  Mefeniei  u. 

h h.  Pancrea r carnojum  duodeno  annexum  15  Ventricu- 
lo fui/lratum. 

cc  cc  e.  Vera  latlca  inter  intejhna  & pancrea/  glanjule- 
Jum. 

1 


ibjuio,  VIII.  Bilsio,  IX.  Hm»,  Pauli, 
II.  XVII.  & XVIII.  Stikonio, 

1.  Amstclodam.  debemus. 

ra.  Eiufdcm  ingreflus  in  axillaris  principium  f.  fub- 
claviam. 

n.  Vena:  cavi  portio  fu  pra  Cor. 

00.  Eiufdem  vena:  finitos  bifurcatio, 
p p.  OEfophagus. 

q.  Cor. 

r r.  Pulmones, 

f.  Trachea. 

tt.  Arteria  magna  defeendens. 
v v v.  Diaphragmatis  difcilli  portiones. 

X.  Ventriculi  corpus  ad  latus  pofitum. 
y.  Inteflini  Refti  portio  ifuo  loco  remota. 

2.  Ren  finiller  cum  vena  & arteria  emulgente. 

«.  Venula  tranfiens  glandulam  renalem  & ad  lum- 

borum muiculos  terminans. 
fi  fi.  Ramuli  interco  (tales  ab  aorta  dcdu&i. 

y y . Inteilini  jejuni  pars. 

• >.  Ilepatislobus  Ventriculo  incumbens. 


/hepati/,  tSc. 

d d d.  Vena  laBen  pancrea/  hoc  egrediente/  Ii  veficula 
chyli  inferta. 

a.rSJc.  DuBuum  hepaticorum  extra  hepar  origo, 
f f f.  torum  ad  Glandulam  m.  EJ  ah  illa  m veficulam 
Chyli  progrejfur. 

Xl (•  Rami  duo  duBu/  cltlidochi. 
k-  Uuju/  duBu/  m duodenum  infertio. 
i /i  ii.  Vena  mefcraica. 

m.  Glandula  fub  Porta  Jit  a duBu/  hepatico/  recipien/. 

n n.  XJnu/  horum  duBnuw  veficam  feliia  pcrreptanrfa - 
pijjlme  vifiur. 

0000.  Vena  porta  m hepar  ramificationt/ . 
rrr.  DuBu/ hepatici  qui  ( arBj/iinc  vena  cava  adha - 
rente/)  veficulam  Chyli  mgrejfi  Junt . 
tt.  Vena  cyfttca. 

ppSSc.  Valvularum  inhfceduBihu/  feder. 

111. 

A.  Corafiniflraparte, 

B B.  Pulmones  in  uextrum  reflexi. 

CC.  Vena  cava. 

D.  Vcnaaxillarisdextra. 

E.  Vena  axillaris  finiltra. 

Pars 


Digitized  by  Google 


Explicatio  Fig. 

F.  Parscjufdem  aperta  ut  in  confpeflum  veniret 

vena:  cliylifcrx  infcrtio. 

C-  . Sternum  , punflis  folU  delineatum. 

H.  Vena  jugularis  finiftra. 

It  Arteria  aorta. 

KK.  Vtficuta  Chyli. 

L.  Ramuli  venx  cava:  hepatici, 

a a.  Venx  emulgentes, 

bb.  Venxlumbares. 

dd.  Venx  Crurales. 

eeee.  Vafa  ferofa  qnx  fiib  inteftino  rcfto  ad  veficu- 
lam  Chyli  terdur.t. 

fffff.  Glandula'  ad  crurales  venas  fitx. 

ggg.  Harum  Glandularum  vafa  ferofa  veficulam 

profpici  entia. 

h b h.  Ejufdetn  generis  vafa , inter  abdominis  Mulcu- 
los  progredientia,  qux  fimilitcr  veficulam 
Chyli  ingrediuntur. 

i i i i-  V ena:  la&ea-  inter  Pancreas  glandulofum  Sc  ve- 

ftculam  chyli  repentes.  • 

kkk.  Pancreas  Glandulofum. 

1 1 1.  Venx  laflex  mefenterii  inter  pancreas  & inte- 

(tina. 

m m.  Duftus  Chyli  ferus. 

n.  Ejus  in  venam  axillarem  infcrtio. 

o.  Glandulx  demi. 

p p.  Harum  ductus  ferofus  ramo  chylifero  inhians, 
q.  Ramulus  liujus  ad  collas  progrediens, 

rr.  Glandulx  Cordis. 

ff.  Harum  Glandularum  vas  ferofum,  quod  fub 

Corde  du&ui  chylifero  inferi tur. 

IV. 

e,  Odendit  bifurcationem  cludus  Chyliferi  fub 

Corde , ut  plerumque  illam  inveni. 

V. * 

x.  Vcnx  axillaris  cum  jugulari  finiftra  y. 

u.  Dudtus  Chyliferi  triplex  Infertio. 

VI. 

z.  Rami  ficario  varia  duflus  chyliferi,  ut  ter  in  ani- 
mal ibus  repertus  cd. 

VII. 

«a.  OEfophagus. 

$.  Glandula  lpti  adjurda. 

V y.  Vas  ferofum  inde  ortum  traliens  & dudui  in- 

fertum. 

t i.  Du&us  Chyliferus. 

VIII.  . 

Labyrinthus  JuHktThoracici qui  Roriferur  dicitur. 

Z.  Dudus  roriferas  4 ciderna  ufque  ad  ejus  gyros 

& anfradus. 

b.  Divifio  f.  fifliira  qux  in  du&u  Rorifero  cernitur 
circa  5 aut  6.  Thoracis  vertebram, 
e.  Receptaculum  tortuofum  quod  dudtus  rorite- 

tps  fuper  furculis  Venx  jugularis  & Cavx 
conficit 

y Pars  Cavx  fub  rcccptacnlo  tottuofo. 


T A B U L £ . IJf.  .561 

f.  Gyri  quos  dudtus  roriferos  circa  receptaculum 

tortuofum  exhibet. 

g.  Ductus  roriferi  ramus  ex  receptaculo  tortuofb 

glandulam  thoracicam  verfus. 
a.  . Glandula  thoracis. 

h.  Ramus  qui  fubter  gyros  dudtus  roriferi  ex  eo  in 

Glandulas  thoracicas  coit. 

i.  Ramus  dudtus  roriferi  fupremam  colli  glandulam 

verfus  Jdfcendcns.  . 

k.  Surculus  hujus  Rami  fuperiora  verfus  tendens. 

l.  EjulJem  intimam  colli  glandulam  verfus  ad  ice  n- 

dens. 

m.  Rami  i.feparatio. 

y.  InfimaColliglandula. 

n.  OEIbphagus. 

o.  Vena  jugularis. 

p.  Surculus  hujus  Venx. 

g.  Surculus  Rami  arterialis, 

r.  Truncus  a rterix  magnx. 

v.  lntefliuadiflorta. 

w.  Rami  mefenterici  venx  portx  & arterix  coeliac*. 

x.  Venx  roriferx  ante  hac  diftx  ladtex. 
yy.  Pancreatica afeilii glandula,  cumaliis. 

6.  Inteftinum  duodAum  abfcifliim. 

9.  H epat is  par s cava  cu m lobis. 

10.  Vefica  fellis. 

11.  Pars  pulmonis.  * * 

ia.  Vertebrx  cum  codis. 

IX. 

Lymphaticorum  jugulari um  Jchneatio  eorrtSior. 
a a.  Mufculi  demo  hyoidei  i ftcrnoSc  Trachea  fepa- 

rati. 

b-  Cartilago  Icutiformis. 

c.  Trachea. 

d d.  Otfophagus. 

e e.  Mufculi  t olli  tranfverfim  fcidl. 

fr.  Mufculi  cervicis llexores  fubgula. 

g-  Vena  cava  adfcendens , dkregio  Thymi. 

hh.  Vena  Sxillaris. 

ii.&c.  Venx  jugulares  externx  extra  (itum, 
k ic.  Surculus  jugularisexternxad  cerv  icem  tendens. 

I l.&c.  Jugulares  intemx,  qux  arteriam  Carotidem , & 
Nervum  recurrentem  utrinque  comitantur. 
m nl*  Canalis  lymphaticorum  jugularium  (olitarhls  4 
• glandula  maxillari  oblonga  veniens , & OEfo- 
phago  exparte  indratus , extra  litum, 
nn.oo.  Duo  vafa  lymphatica  ex  glandulis  cervicalibus 
proficifcentia. 

P-  Communis  alveus  ampullxfimilis. 

d-  d-  Geminx  appendices , quarum  altera  venam  axilla- 

rem , altera  jugularem  externam  intrat, 
rr.  Lymphatica  axillaria. 

I f.  Ductus  Thoracicus  infinidro  latere  ex  recepta- 

culo chyli  adfcendens. 
tt-  Codx  fuperiores. 

w.  Sternum  bipartito  divifum. 

t-  Parotis  conglobata  inferior, 

a.  Glandula  parva  exterius  fupra  fauces  fita.' 

Maxillaris  rotunda. 

4*  ■■■  oblonga. 

I-  — — * Minor,  quandoque  deficiens, 

Zz  Carnea 


Digitized  by  Google 


g6 2 Exm  catio  Fig. 

6.  Carnea  Thyroidza. 

7.  Clandulx  cervicis  racematim  compariz. 

8.  Glandula  colli  nonnunquam  jugulari  extern*  fed 
* rarius  appofita. 

9.  ■ ■ ■ Sub  axillari!. 

Fig.  X.  XI.  XII.  XIII.  XIV.  XV.  XVI. 
XVII.  X V 1 1 1. 


TAB  U L JE  IX. 

XX. 

Idem  vas  in  umbra  exficcatum,  fu»  cum  valvulis,  pun- 
riulis  notaris , & flatu  didentis  demonflrat ; ubi  omnet 
valvulas  earumque  fitum  naturalem , modo  ordine  fe- 
cundum annotatum  numerum  1.  a.  $ . -y.  5 6.7.  &c. 
fucccdanca  flat  amputatio , facillime  luflrabis. 

XXI. 


f.ymphatirorum  in  Cati:  miram  ojtcnjunt  varietatem. 


Prima  carum  diligentiae  Sw  shmisdanni  debe- 
tur , fecunda  & 'tertia  parum  difl  in34  a Stsnonio 
prxparatx.  Singularum  peculiares  explicationes  fu- 
pervacuas  judicavit  Stino  , cum  eadem  commu- 
munis  omnium  futficiat. 


b. 

c. 

d. 

e. 

f. 

t 

i. 

It» 


Ii 

m. 

n. 


Vena:  cavx  truncus  fupra  Cor. 

, - ramus  jugularis. 

- Axillaris. 

, Tendens  in  colli  pofteriora. 

Tendens  in  jnteriora. 

Lymphatica  Colli. 

Sinidri  pedis  anterioris. 

Lymphaticorum  infra  jugulum  communis  truncus 
dirius  thoracicus. 


Rami  quibus  continuantur  lymphatica  Cava:. 
Annuh  lymphaticorum  per  quos  ut  plurimum  vel 
vafa  vel  nervi  tranfeunt. 

Lymphatica  ab  intedinis  & hepate. 

— — . A lumbis  & pedibus  pod  icis. 

Glandulx  conglobatur. 


XIX. 


Lymphaticorum  vaforum  eam  lolum  condruriionem , 
qua:  vel  pod  Lympha:  retentionem , vel  etiam  pod  a 
flatu dideniionem  obfervatur,  exprimit:  alias  enim 
xgerrime  noduli  hi , duplici  fua  cumvalvub , aliquan- 
do etiam  triplici , oculis  odei  uritur,  fed  vafcula  .equa 
lia  folumtnodo  apparent.  Lympha? jam  illa  retentio  , 
inieriis  io  tempore  vinculis , commodiflune  edicitur  ; 
tubulorum  vero  tenuidimorum  ope  inflatio , in  quem 
finem,  fi  voto  fuccefluui  cupias,  phlebotomiacicro  uni 
tubulo  jungere,  fimulque  111  veimbin  penetrare  opor- 
tet. Verum  modum  hur.coperar.di  circa  Lymphatica 
tenuiora  tenta.*  latius  erit,  in  majora  enim  pii  arti- 
ficiofam  phlebotomo  fariam  inciliorem  1 facile  tubu- 
luiq  introduces . ubi  poftmodam  in  utroque  cafu , fla- 
rim poii  tubuli  immilhoi  em,  ligaturam  injicere , ne- 
Ceficerit , ac  fic  vas  inflare,  quod  tamen  polivafis  fepa- 
ratuncni.nc  aliquid  lasdas.intlando  perficere  conducit. 

A.  Lymphaticum  vas  influam  '3  exficcatum  exhibet  : 

uhnitare  Uret  latera  bu/usvafr  prepter  tenui- 
tatem, ah  inflatione  vel  alta  Jijlemtone , miram 
in  inojumaipuais  ioexpanJi , quod  cicca  3 an- 
leipfss  nodulos  majorem  propter  vafsr  crajjiticm 
non  itemaecijit. 

bbbb.Itfad«.'i  Lymphatici  hujus  vafts  varii , in  quibus 
femperfire  Jua , raro  triplicas , r. periuntur  val- 
vula. . 


Vas  illud  apertam  odendit , ubi  unico  oculi  iriu , in  o- 
mnibus  nodulis,  binu  valvulas obiervare , rariilimi 
triplices  lufirare , licebit. 

XXII. 

Lymphatica  vafa  in  dextro  latere , ubi  nulla  omnino  cum 
duriu  thoraico  vel  aliis  vafis  chyliferis  communicatio- 
nem habent,  exhibet,  ita  utliic  pateat  infertio  eorum 
immediate  in  ipfamelfc  venam  jugularem,  non  vero 
axillarem , & lioc  eo femper fereYoco , ubi  jugularis 
& axillaris  venae  divaricatio  confpicitur , accidit. 
Inferticf autem  illa  pluries  tribus,  hic  vero  duobus, 
olliolis  prxdita , anparet ; apertiones  autem  illae  prae- 
ter proprias  valvulas,  peculiares  propriifque  multo 
majores  ab  ipfa  vena  valvulas  accipiunt. 

a.  fena  jugularis  externa. 

b-  Jugularis  interna. 

c.  Ramulus  aliquis  jugularis  extima. 

d.  tolxiSarii  resta.  • 

e.  _ Ejus  divarieatio. 

ft  f t.  Principia  vaforum  Lymphaticorum,  uhi  a glandulis 
origmem  ducunt. 

g g g.  Tres  eorum  ramtficationes  minores, 
ll.  Ma/orcjus  ramtji catio , cujus  exortus  fuh  angulo 

dextro  maxilla  inferioris , prope  JuSuumfahva- 
hum  inferiorum  origines , confpicitur. 

III-  Tres  mofculationcs  horum  vaforum  inter  fe. 
e e.  Dua  eorum  apertiones  fiv)  o/hola  circa  vina  jugu- 
laris EJ  axillaris  divaricat ionem  , uhi  pr ater  pro- 
prias valvulas , peculiares,  ah  tpfa  vena  exortas  , 
valvulas , adepta  funt. 

XXIII. 

A.  Hepatis  Lobus. 

C.  Glandula  inter  venamporta:  & pylorum  fita. 

C.  Glandula  vena:  cavzfub  Renibus  impolita. 

U.  Capfulaatrabilaria. 

E.  Locus  Renum. 

F.  Receptaculum  Chyli&Lymphz. 

G.  Durius  Thoracicus. 

H. &c.  Durius  Lympliz  ab  Hepate  ad  Reeeptaeultira 

tendens  fine  communione  cum  glandulis. 

1 1.  Communicatio  hujus  durius  cum  chyli  recepta- 
culo. 

K.  Ejus  divifio  fub  centro  metenterii. 

L.  Alia  bifurcatio  circa  venam  portx. 

M M.  V afa  Lympluc  hepatis  lobo  impofita. 

N.  Eo.-um  cum  duriu  dirio  connexio,  mediante  du- 

riu minore. 

O.  Vas  Lymphaticum  a glandula  renali  proveniens. 

P.  Durius  Lymphx  a Renibus  procedentes. 

Darius  a glandula  H.  ad . receptaculum  tendens. 

i \ 


Digitized  by  Google 


Z * x 


Digitized  by  Google 


364  Explicatio  Fio.  T A B L £ X. 

ex 

CANIS 

Ventre  me  Jio  infi/noque  defumptas  partes  varias  proponentium. 

Haram  I.  II.  III.  VI.  VIII.  XII.  Blasius,  IV.  & V.  Casp.  Bar riioLixvs, 
V1I.&  IX.  H I C II  M O R H s,  X.  & X I.  Hinr.  Pauii, 

XII.  XIII.  & XIV.  Louwerus, 


exhibent. 


Fig.  I. 

OEfoplagus. 

t.  Fibri  caroex  gulvencrni.  b.  Eadem  reclinari.  c.  Interni. 

Tuaiufcx. 

II.  & III. 

OEfophagi  fibrx. 

Fibri  intermitteris  dextri  , qui  in  linidro  fiunt  externi. 
k * interni  lateris  limrtr  i , qui  in  dextro  fiam  extern*. 

>>•  Eitanxa  Utere  dettro  prodeuntes.  //.  e- 5 multo. 

• i.  Locus  ubi  fc  st  lingunt. 

V IV.  & v. 

Diaphragma. 

• sa.  Verfui  fibrarum  carnearum  m fjpcrion  mufeuio , qui  reftai 

collis  in  centrum 

b.  Seu  tendinofau  partem,  feruntur , in  cujus  dextra  pane  foramen 

c.  Pro  tranliru  Veni  Cavi  relinquit ui . 

d d.  Mufcu'  ui  inferior , qui  in  fuperiort  lui  pute  foramiae 
r.  Pro  idlccndenie  OClophago  . m mieriori 
£ Pro  deicendcmeaorti.tcli&isutrmquc  terni»  fui»  extremitati» 
bot 

c g.  Teniinofi t in  vertebras  lumborum, 

a.  In  caruodca»  procellas  iraalvcdb»  termina  cur. 

V I. 

Hepar  C5V. 

f.  1.  j.  4.  J.  fi.  7.  Lobi  feptem  divcrfirmgnitodinii  fle  figar*. 

8-  latcftinura  duodenum  JutUra  choliiJocfiuni  recipiens. 

999-  Duftu»  hepatia bilaiii.  10.  Ve  fica  fellea.  11.  Vena  poni. 

VII. 

Pancreas  eum  mefenterio . 

DuAui  propagines  pet  totum  pancreati»  gorpu»  dilperGc. 

Meatus  bilatiu»  in  irueilinuoa  ducens. 

Pancreatis  pars  (aperior  integra.  B a Inferior  <kdc£a. 
Meatu»  hcpaucu»  Cydico  junctu*. 

Intcdinum  jejunum.  D O.  Ve  fica  felit». 

Inccrtinurp  apertum.  FF.  Lobi  hepati». 

Venti iculu»  lubvcrfui.  H.  Imdliouin  duodenum. 

Lien.  K.  Mcfcmerium.  L.  Venaportx. 

Eat- tus  meatus  bilaris  In  Intcdinum.  F.  Pancreatici. 
Meant»  bilaris  inier  binas  tunicas  Intcdini  ptoereflus. 
licmde.Huau  pancteatico.  gg,  Ramus  Iplenicus. 

Art.rta  fptemea.  i i.  Anaftamofi»  horum  valbrum. 

Surculi  1 ramo  fplenico  in  pmereas. 

Veni  fplenici  lienem  ingreijemes.  mm.  ArterlxGmiles. 
Vafa  in  Ventriculi  fudum  inferta.  ppp.  Vetueladei. 

qqq.  m Mcfvatci.  t r r.  Artem  melaralf*.  11 C Intedii»  tenuia 

> V 1 1 1. 

JJcn  canirturd  tunica  invefitente  parcnchymatequc  omni  , 
Uberatus , quo  reticularis  ejus  interna  firuBura  notari 
queat. 

IX. 

Ucn  cum  v a fis • 

A,  Vena  porri,  b.  Ramus  (plcnicua  • Ct-  Lien  in  fiiu. 

3.  Rajju» arteriae  ciuati ipUfuco».  «s.  Vcouiwir  fundo?* 


• aa. 
b b. 
A A. 
dd. 
CC. 
E. 

GG. 

II. 


hh. 

kk. 

II. 

000. 


a a a. 

bb. 

d. 

ff. 

M’ 

itu 

II. 

m m. 

nn/ 

00. 

q. 


Venarum  i liene  prodeuntium  apertio,  otvalvulx  oftendiDtw 
Gailnta  arteria  finiUra.  ce.  Vas  breve  arter iofiam. 

Vena  gadrica  minor.  e.  A rteriaga  (trica  major. 

Ramus  gaftrq  Epiploi»  Gnidcr  rtvetiu»  ad  Ventriculum. 

Vena  gaftrica  major,  h h h.  Vafa  in  fundo  Ventriculi  difperfc. 
Arter.i  fuceult  Itent  deligati,  k k.  Attexia  Epiploi»  finiOra. 
Vena  (ocia  > cum  valvula  dilucidat  A. 

Epiploi»  podsea  renali». 

Vena  in  pancreas  difleminata. 

Veni  racfenterici.  p.  Vas  breve  reno  furo. 

Veru  gaftto  Epiploi»  reflua. 

x.  & x r. 

Vafrum  mrjari  eorum  arcus , C3V. 

a.  Ventriculi  portio.  b.  Orificium  inferto», 
c c.  lnuflioum  duodenum  apertum. 

d.  Fundus  duodeni  chylum  t veni»  la&cis  expredum  quo  imbutos 
ed  exhibens. 

e e e«.  Pciiftroma  fponeiolum  carnei  8c  albi  colori», 
f,  korammula  , abrala  interiore  tumci  io  vivo  fubjccio  coa~ 
fpicua , (anguine  cx  rafis  mefaraicis  fcaturientia. 
gg.  Pancrea».  h.  Panicula  jejuni  diitcfta. 

it.  fiet  Intedina alia mefenterio conoeia. 
k.  Intcftioum  caecum.  b Redam, 

m.  Centri  mefenterii  glandula  alclliana.  n.  Trunco»  Veni  pofir. 
000.  Kami  ror  Urticarum  in  trunco  concurrentium, 
p p.  MeleamUnneipanfuro. 

qq  flcc.Arocatidudu»  pinguedine clrconafufi. 
r r.  flcc.  Surculi  eorum  Imeuina  perreptantes, 
ff.  Vena  duodenali».  t.  Vena  & arteria  prope  caecum, 
u.  ficc.  Veni  U&ci  ab  Intcftkus  ad  glandulas  mclcmcrii  abeuntes. 

XII. 

A.  Imdin.  Color».  b.  Ileon.  c c.  Cocctjm. 

XIII.  X IV.  XV. 

A ufcuh  lumbaris  varia  facies , quo  biventris  mufcuU 
ftmphcts  conditio  pateat , # quidem 

XIII. 

MufcuU  i)lius  pars  abdomini  proxima  cum  fibris  reSis  m 
longum  tendinem  dcfincnUbus  > ubi 

a.  Par»  ejus  catnofi  propi  Renes. 

b.  — • Inferior  ubi  tendo  olli  cruri»  adigitur, 

c c.  Fibri  te&d  uainque  in  tendinem  dcdactue. 

XIV. 

Ejut  latus  qua  fpin a accumbit  quod  Jiverjis  qua  ft  mufcu - 
lis  confiat , quorum  cujufqui  tendo  in  diverfam  verte • 
bram  affigitur.  Ubi 

a.  Mufculi  par»  interior  deorfum  in  tendinem  abiens, 
bbbb.  Mufculi  parvi  adverti  larem , quorum  tendine» 
c c.  flec.  In  lingula»  vertebra»  juata  dta»  tmpiantaouu  , & fuxfura  «8- 
duoc. 

XV. 

Hujus  utriuf que  lateris  duBut  atque  ordines  hic  fimulrc* 
prafentantury  ut  uno  intuitu  confiet  eundem  cjfe  mufcu - 
lum , fcJ  fibrie  in  d/verfa  tenders . 


Digitized  by  Google 


Zz  3 


Digitized  by  Google 


%66  Exm.  Figurarum  TABULA  XI. 

CANIS 

Genitalia , aliaque 

exhibentium. 


f*  I.  . 

A iufculus  penis  eredonut. 

*.  Mucronata  pe  Aoi  ia  cartilago.  b.  Linea  albi. 

cc.  Teftei  d.  Fenis.  «e.  Mulculi addudores  peni*.  « 

ff.  Membrana  carnofa , pofterius  Coluta. 

III. 

Mtsfenlus  obhquuj  abdominis. 

•*  i.  ^u^cu,‘  °Wiqut  tendo  Reftum  cc.  k parte  amici  (egens, 
b n.  Eius  tendo  Rcfli  parti  pofticafubiefli** 

* *•  tendine  obliqui  awerius  dertitutum. 

II. 

Mujcult  abdominis  obliqui . 

a.  Mulcatus  obliquus  tendinem  ad  poflica  Refli  dimittens, 
b b.  Obliqui  tendo  iupetiuj  Ac  inferius  Reflo  incumbens, 
c.  Reflua  icodine  obliqui  in  medio  anterius  caxcm. 

VII. 

0/  penis  d latere. 

a.  Odea  fubftantia  , excavata. 

b.  CartilagiimfiMneatrtmumfotidum.  c Radit  aen-oPa. 

VL 

0 s idem  d parte  poflica . 

• b c.  Eadem  qua  in  fig.  praced . d.  Sinus  odi  infculptus. 

V. 

Vefica  Urinaria  t$c. 

».  Vefica  Urinaria  I pane  poftica.  b-  Vaforum  deferentium  extrema 
c c.  Glandula  proflata.  d.  Mufculus  urethra  conftri  flor. 
c c Mufiuti  penis  creflores  difli. 

f.  Uret  bram  di  latanrcs  difli , tendine  unico  praditi , uniti  adbuc,  d 

fiiu  naturali  remoti- 

fg.  Arteria.  hh.  Nervi, 

i»  Frxpuitum  per  longum  dtfleflum  quo  interiores  slandfela  pateant, 
oo  o.  Glandula  ha.  x x.  Principium  ofli*  penis. 

K.  Glans  ptaputiQ  deflitutum. 

VIII. 

Uterus  cum  annexis. 

a.8cc.  Ligamenti  aliform*  portio  facculi  f.  feroei  vtecm  gerens, 
b b.  i 1 1 uterina  vera  circa  x aperta. 

a.  Orificium  uteri  internum  cactUagiaofo  qtufi  annulo  incriflatum. 
dd  d.  Ligamentum  ipfum  alifonne. 

h.  Tefli*  facculo  unq  latere  adrutus.  I.  Vagina  uterina  integra, 
nt.  Vefica  urinaria  reclinata, 
n.  Ejus  in  vaginam  ingteflu». 

o o.  Vagina  perlongum  dtflefla  Ac  uttioque  reclinata, 
f f.  Ligamentum  tere»  uteri. 
t.  ProcrlTus  perironxi  ligamentum  Koe  excipient, 
u.  Mufculorum  abdominis  obliquorum  tendi  imperforati » cum  pin- 
guedine. 

b IX. 

Bicorni»  Canis  uterus  cum  efij  Catellis , 
x.  Vdici.  b-  Cervi*  uteri. 

tecc.  Rami  ad  fin^uloi  «texi  locos  progredientes  ia  quibus  ogntincnen* 

tui  fmtua. 


d d.  Rami  duo  majores  per  tttnqae  uteri  earoutfc  fparjemet. 
ce.  Membrana  i peritooao ora glaodulola. 

X. 

Uterus  unius  fictus  apertus. 

a.  Uterus  imius  foeius  reparatus, 
b b.  Foramina  per  qua  foetus  exir. 
e.  Zonaf.  cingulus  carneus  eum  vafi». 
d d.  Mcmbcana  fudoiem  Ac  urinam  cqntiaentes. 


XII. 

Scelcton  Canis. 


XIII.  XIV.  XV.  Ac  X VL 
Tefiieuli  cum  vafts  fpermaticis  , U quidem 
X 1 1 L 

a a a.  Tunica  vaginalis  ad  Utera  dedufla. 

b.  Attrfia  prxpararw  qua  antequam  ad  teflem  accedit  de  latueln 
latus  furfum  deoruimqud  volvitur, 
c Vafa  praparantia  tenui  membrani  adime  nexa, 
d d.  Arteria  prrparxm  per  ventrem  tefticuli  furfitm  adfccndens. 

e.  Vena  prapararuia  propagine». 

f.  Teflis  «minas  cum  Epidtd.  feome  turgidus. 

z.  Globus  Epididym.  major.  h.  Minor, 
i.  Principium  vafit  femen  deferent». 

K.  Vas  femen  deferens  ante  coitura  ligatam. 

# XIV. 

t.  Vafa  prapaxamta  abfciflk. 

b.  ■ ■ Nimia  confufo  ordine  ut  in  priori ) (culptote  exprelTa. 

c.  Vaformn  pcapar.  ramificationea  ad  Epididymide»  teodentei; 

d d.  Arteria  Prapar.  ramus  maximus  per  ventrem  tefticuli  excurrens, 
e c.  Venatura  prapar.  ramificationea. 

f.  Terti  culus  canis  femine  turgidus. 

g.  Globus  Epididymidis  nutor  femine  turgidos,  h.  Minor, 
i.  Finis  Epididymidis  Gve  principium  viua  femen  deferentia. 

k.  Vas  femen  deferens  fimi  liter  ante  coitum  itlafis  vafii  praparasi- 
t ibus  in  inguine  canis  ligatum , u vsfcuti  femioatia  femine  re- 
pleta darius  coofpiciantur. 

XV. 

a a.  Globus  Epididymidis  major  inverfus , at  videantar  duflus  Epididy- 
midis divtricntiones . eanimqueprogrcflus. 
b.  Superior  pars  tefticuti , ex  qua  va ferula  feminina  egrediuntur  qua 
globum  Epididymidi»  majorem conftnuunt. 

C.  Vafa  prapaxantia  abfcitla. 
d d.  Va  forum  praparintium  dimicationes, 
e.  Corpus  tcfttculi  canini. 

X VL 


a.  Teflieulus  caninus  trsnfveriim  difleflus. 

bb  b-  Vafcula  feminaria  prout  inter  membranas  *ttO  ordine  collotttl 

C Radit  Epididymidis  Hiclunon  difla. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


Exuicatio  Fio.  TABULA  XXI. 


368 


quae 

An  At  omen  exhibet 


A 

P 

R 

M 

R 

I C 

A 

N ./E 

PAR 

I S I E 

NSIBUS 

In  dirutam. 


Fig  I. 

A.  OEfopbagas. 

B.  Membrana  media  Ventriculi  magni. 
c.C  e.—.- — Interna. 

D.  ■ Separata,  tjuo potlica pateant. 

E.  Valvula  fecundum  Ventriculum  claudens- 
E.  Ventriculus  fecundus. 

G.  . — Tertius. 

H.  Ventriculi  tertii  laccui. 

I.  Py  forus. 

IL 

KK.  Pars  Hepatis  gibba,  elevata. 

LL.  Lobus  dexter. 

M M.— Similet. 

N.  . . Medius,  minor. 

O.  Velicabilaria. 

P.  Inteftinnmduodenum. 

Pylorus. 

R.  Ventriculus  elevati*. 


$.  Lien. 

TT.  Vafaduoliunphatica. 

VV.  Renes. 

V. 

X.  Portio  membrani:  B.  microfcopio  exami- 

nata. 

IV. 

Portio  membrani  C microfcopio  vlTa. 

iv* 

A.  Pars  inferior  flerni. 

t.  Cartilago  Xipboide*. 

VL 

« ».  Pes  unus. 


/ 


ligitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


370  Exhicatio  Fic.  TABULiE  XI II. 

Qo HC 

ANATOMEN 

CA  STORIS 

A 

parisiensibus 

inftitutani 

exhibet. 

Eig.  I 

A h.  Offa  pubis. 

B.  Velle*  fundus. 

C C.  Capfulx  priores , majora , quibus  Ca- 
ftoreum  prxparatur  & continetur. 

D D.  Dux  alix  minores, 
c c.  Dux  aliz , fecundis  indufx , 

F.  Foramen  commune  virgje  Se  inteftino 

G.  Virgx  pars. 

H H.Epididy  nudes. 

II.  Tefticuli. 

K K.  Vafafpcrmatica  prxparantia. 

LL. Deferentia. 

M.  Mufculi  Crcmafkrcs. 


S> 


Digitized  by  Google 


N.  Pes  i parte  antica. 


OO.  Colon  Intdtinum. 

P.  Coccum. 

Q;_  Ligamentum  coeci~ 

IV. 

R R.  Cerebrum. 

S.  Sinus  durx  meningis. 

T&c.Sinus  q tu  tuor  alii  ad  Cerebellum 
fparfi. 

V V.  Cerebellum. 

IL 

XY.  Os  virgx. 


')■  1 !tH|Ht»HH-:  m 


-> 


372  Explicatio  Fio.  TABULA  XIV. 

quibus 

CH  A ME  L E ON  TIS 


partes  varias 

exhibent 


P A R I S I 

Fig-  I. 

A.  Vefica  fellea. 

R.  Lobus  hepatis  fittiiler, 

C C,  . Dexter. 

D.  Oefophagus. 

F-  Ventriculus. 

F.  Pylorus. 

G.  Caralis  cholydochus. 

H.  Vena  porta. 

I.  - — ■ - Cava. 

K K.  Intel  tina. 

L M.  Membrana  omnes  has  partes  conneSetvs  & fu- 
fpenden*. 

V. 

N.  Sterni  Os. 

O.  Hepatis  lobos  finifter. 

P.  Pulmonis  pars  fuperior,  inflata,  rubicundis  ma- 

culiscon.rperfa. 

Q_Q.  Par  ;reik)Ua  inflata. 

R.  Afpera  arteria , ligata. 


ENSES. 

11.  & m. 

S S.  Os  liyoidp  s. 

T . Stylus  cartilagineus, coi  tuba  quae  (uftinet  linguam 

di  aihxa. 

VV.  Tuba 

X.  Lingua. 

Y.  Tuba  contra&a. 

VL 

1 1.  Renes, 
r r.  Cornua  Uteri. 

A.  Collum  Uteri. 

K K.  Intefliaum. 

VI. 

© ©.  Oculis. 
a A,  Nervus  opticus, 
n.  Cerebrum. 

VIII. 

Delinat  ii  lAnirntUi  Ji3i. 

VI  L 

Seektsn  cjm. 


Digitized  by  Google 


I 


374 


E x p l i e J*ri  o Fi».  TABHU  XV. 

quibus 

CHAMELEONTIS 

interiora 

delimavit 

swammerdammius. 


Fig.  I. 

A A.  Dentes. 

B.  Divilio  palati. 

C C.  Mufculi  maxillx  inferioris  abfeifli,  uni 
cumoffibus. 

D D.  Meatus  auditorii  in  extremitate  palati. 

E.  Oculus  fmiftcr. 

F.  Caput  afpcrz  arterix. 

G . Os  pecoris  cum  fuis  mutulis. 

U.  Cor  cum  auriculis. 

1 1.  Pulmones. 

KK  Eorum  extremitates. 

L.  Ovarium  ovis  repletum. 

IL 

A.  Cor  in  fitu  cum  auriculis. 

B.  Pars  pulmonis. 

C Ventriculus. 


D.  Hepar. 

£.  Venzcavx  pars  in  pedore  confpicua. 

F.  Ejus  pars  in  abdomine. 

G.  Folliculus  fcllis. 

H.  Uteri  pars. 

1 1.  Ovarium  cum  Ovis. 

K.  Lien. 

L L.  InteAinum  tenue. 

M.  Craflum  nigerima  tunica  in- 

cruftatum. 

N N.  Pinguedo. 

O.  Podex. 


IIL 

A A .Uteri  extremitates , quz  oculi  aciem 
tandem  fugiunt 

B.  Cornu  uterinum  in  fioiftro  latere. 

C.  — ln  latere  dextro,  inflatum. 
D D.  Vafa  uteri  in  tenui  tunici  confpicua. 

E.  Renes. 


Digitized  by  Google 


Digiiized  by  Go  apffc 


^•j6  Expl.  Figurarum  TABULAE  XVI. 

quibas 

CU  NICULI 


A N a t o m e 

exhibetur. 

ilarura  I II.  IV.  debetur  Ansteloo  amiksibd*  , III.  Blasio,  Reliqu*  Graus, 
# X.  X 1.  XII*  NftCDll  AMMIO. 


Fig-  X. 

Intejlma  amnij. 
a a.  Ventriculos.  bb.  Imfftini  «nuU. 

c Colon  cellulitum.  d.  Idem  uno  latere  cellulis  deftitutom. 
e.  Coctum.  f.  Redum  globulis  fteteus  continentibus  praditum 

i r. 

ht  te  fimum  Ctecum  ab  a! iit  fcpsr.it  mu. 

a.  Elevata  inflitaeiu*  pars.  . 

b.  Valvula  membraaofa  cochlex  inflat  in  eo  u exhibens, 
ce,  Ligatura  duplex. 

JJem  ex  clavo fufpenfum , quo  interior firuBura 
m confpeiium  ventat. 

a.  Inteynm  caecum  , extrinfecus  adlpicicndum. 

b.  Portio  «jus  fecundum  longitudinem  diflecti  ,adlatus  reclinata,  u» 

qua  cc.  particula  valvul*  cochleari*. 
te.  Valvu*  hujus  poruo  reliqua.  . . r. 

t'f.  Valvula  eadem  ad  externum  continuata  ab  ipfius  ifiteltim  lw>- 
1! anna  omni  fere  ex  parte  (nili  quod  poftenu*  par  ncula  exigua 
conari  ionia  gratia  icli&a)  foluia. 

. IV. 

Colon  apertum. 

• . Connata  Coli  eum  i'co. 
b.  Ligamentum  primum  e.  Secundum. 

d.  ■ ' — Tertium,  diflc&um.  e.  Glandula. 

f.  Albicante»  ha  linea  plica*  ftgnificant  membtancas. 

g.  N'gr  cjauia  lac  cdlulata*. 

P artet  genit  alet. 

Vagina.  b.  Vefica  urinaria. 
c e,  Uteri  cornua  imroifumptotra&a. 
dj.  Oviduilu*  principium  a cornu  exOTtum. 

« c.  Ov-du&us  extremitas  inftar infundibuli  fcnfim  dilatata. 

fC  Infundibuli  cavtu*  refles  exci pien*.  # 

p e.  Membxanofum  vinculum  infuixlibulum uteri  cornu  anneaens. 

h h.  Infundibuli  portio  tefttbus  annexa. 

ii.  Ovaria  f.  tcfticuli  lurium  protrahi. 

k k.  Merabranofum  vinculum  ovarium  uteri  cornu  anneaens. 

11.  Membrana  tenuiflima  inter  duo  vi  ocula  exiilcni. 

tn  m.  Vafi  languinea  ad  refles  excurrentia, 
nn.  Vena  cava  fle  artenx  magna  portio. 

oo.  Tefticulus  in  quo  fecunda  i coitu  die  folliculorum  papul*. 

f , Tefliculu*  in  eruo  tertio  i coitud.e  folliculorum  crafluies  fle  cavi' 

tate»  in  quibus  ova  delituerunt  appatent. 

VI.  in  X.  Figuras  divifa. 

Variat  ovorum  figurat  compleBit ur. 
s.  Exhibet  Ova  prout  tertio  a coitu  dic  in  cuniculorum  utero  repe- 

tiuntur.  . 

X.  Cuniculorum  Ova  quarta!  coitu  diei. 

Cuniculorum  Ova  quinta  diei.  4.  Cuniculorum  Ova  fexiadiet. 
5.  Cun-.culorum  Ora  ffptmi*  diei. 

g.  Cuniculorum  Ova  odavadiei  in  utero  cellulas  eflormantia. 

A.  Cellula  uterina  Ova  compteftens.  ...  ... 

B.  C Ilula  apertanto  cujas  Ovo  praticrliquorrm  nihil  confpicitur. 

«i,  Cuniculorum  Ova  nonx  diei.  A.  Cellula  uterina. 

It.  C:'.  ula  aperta , in  cujus  Ovo  exili*  nubecula  comparci, 

y.  Curriculorum  Ova  decimae  diei. 

A.  CctluUvafcuhsfangumci»  referti. 


B.  Cellula  apeita  , in  cujus  Ovo  Embryo  ut  informis  galba  coofpi- 
citur.  ..  . 

g.  CuniciTorum  Ova  duodecim*  diei.  A.  Cellula.^ 

S.  Cellula  aperta , in  cujus  Ovo  Embryonis  dd  incamcDti.appaiem. 
13.  Cuniculorum  Ova  decima  quarta  dici. 

A.  Ccllulx.  B.  Embryo  cum  placenti  ficvaCsumbutoliDU*. 

VII.  # 

Cuniculut  19 dierum  eunt  fecunJmit. 

A.  Cuniculus  in  Merobraoi  Amnio  condufua. 

BB.  Membrana  Amnios  flatu  diftenta.  - 

C C.  Membrana  urinaria  inflata  varias  quali  centuai  enormtns. 

D-  Corpus  glandulofum  Evixharoi  , teu  albicans  Placent*  porti& 

E E.*  Rubican»  placent*  portio.  . , . 

F.  Vafa  Omphalomelcnterica  Nsiohxm*  ad  ChoriOo  (quod 
ablatum  cflj  cxcun  entia. 

vili. 

placenta  part  pefierior  abXJtero  avulfa» 

u H.  Corpu  gUndolorum  E « i «*»«■>  • <a  vel  ftpum  foliolo:- 
bus  perforatum. 

1 1.  Rubra  placent*  portio. 

IX. 

Placenta  pars  anterior. 

K.  Linea  placentam  quafi  in  duas  partes  dividens. 

L L.  Arterur  variis 'rartuficationibu*  per  placentam dilpctlx. 

M-  Vena  Umbilicali»  fimtlucr  per  Placentam  difpctfa. 

X. 

Cuniculut  ex  utero  Jefumptut , cum  omnibut  membrani/  , 
& placenti  t,  mfitu . 

9.  Corpcs  glandulofum  Evxaxxnt,  quod  fatum  utero  conne&it. 
b Placenta  cuniculatis  quam  ille  duplicem  reptarlcntat  ob  hfluram 

quam  in  medio  labet, fle  toivlidoncsf.cuuoculas  vocat  pag.67 
d.  Valorum  fuper  cborion  fparionvn  uuncus  qui  funiculo  10  E 
jungitur , fle  cum  eodem  umbilicum  perforat . placenti  ptoc- 
fus  neglc&a. 

a a.  Ejuidivaricationes  in  chorio. 

E.  In  funiculo  fle  locus  coitionis  inter  funiculum  Ac  vafa  prcdicta , 
item  ubi  vafa  umbilicalia  d d d d dividuntur , fle  ad  placem* 
latera  progredientia  fpacium  pyramidak  conftituuot  mem- 
brana urinaris  dcifinatum. 

E E E.  Extra  funiculum  eft  portio  membrana  quart*  <fz  vafis  ompha- 
lo mefentet icis  intervit,  choriolibcxa. 

F F F.  Eft  lanugo  illa  fuper  membratum  prsdiliam  quam  ego  chorioa 
voco. 

XI. 

a.  Corpui  glandubfum  una  cum  placenta . ut  peius. 

c.  V afoiuni  que  m ptior  1 figura  lupet  chortou  ipa/gi  dicuntur  UUn- 

ci  extra  litum. 

d.  Locos  coitionis  funicuto. 

E.  Vena  umbilicalis  ad  hepar  tendens.  ...  . . - 

ff.  Vafa  omphalo  mefcnttxica  quibus  vafa  C iniervium,  fle  ip.O- 

rum  paries  funt  ad  tnefcnicrii  glandulam  teodentei. 
g g.  Intcftina.  h.  Ventriculus.  1.  Hepar. 

K.  Vcfica , quam  urtinque  ftipant  d d.  Arteris  umbilicale*  c u- 
mit  iliaci*  prodeuntes. 

te.  Spatium  pyramidale  l.  membrana  urinaria.  t 

Vcbm  ut  inhis  fc itionibus  eligatur  cuniculus  Jgceiw. 

XII. 

Corpui  glioduloikin  feparatuna. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


37§  Explicatio  Fio.  TABULA  XVII. 

• quibus 

de 

E CL  U O 

agitur.  • 


Harum  l & IX.  Blasio,  II.  Witsio 
V.  VI.  VII.  VUL 

Fig-I. 

Spinali/  meJullapTcgreJfu,  Cf  iiflributio. 

. Ubi  confiderari  merentur  qui  in  examine  fpina- 
lir  medulli  in  Cane  fuo  loco  proponuntur. 

II. 

Arteriarum  CaretiJum  aifccnfui  iS ftui  mtra 
cranium  equinum . 

A A.  Utraque  carotis  verfus  cranium  adfcendens. 

BB.  Utriufque  truncus,  cranio  fuperato,  quali  in 
convallem  deprefTus. 

C C.  Utriufque  communicationes  per  ramos  tranf- 
verfos.  » 

DD.  Ramus  ab  utroque  trunco  In  duram  meningem 
de  (li  natus. 

tdddd.  Surculi  utrinque  in  glandulam  pituitariam  di- 
mifli. 

EE.  FF.  Utraque  Carotis  antequam  cerebrum  petat  divi- 
fa  ot  cum  duplici  ramo  afeendens.' 

III. 


Arteria  /pinalitcirca  medulla  /pintlir fuperfiriem  pofti- 
cam  qua  vertebrarum  /pinam  rifpicitfejc  exhibenti,  Jj- 
vijione  i U raini/catiener. 


aaa. 

Corpus  medulla:  fpinalis. 

bb. 

Arteria  fpinalis. 

ccc. 

Ejus  rami  laterales,-  ex  mente  Wilsii  late- 

• 

ralia  principia. 

d 

Vertebrales  arteris. 

c. 

Bifurcatio  arterii  didli , ubi  alia  notatur  unio 
cum  axillaribus  quam  in  figura  Wilsii. 

• ff. 

Spinalis  med  ulli  principium  rutra  cranium. 
IV. 

Vtna  jugulari,  aperta. 

b. 

Vena  di  ficeta,  8c  reclinata. 

a a. 

Valvula  in  ea. 

V. 

Squinar  venar  IxBcxr  primi  pari,  SS  fccunJi , glanJulam 
mefenterit , 01  receptaculi  chyli  portionem  rrprafentat . 

a.  Glandula  mefenrerii  equini  ab  Afellio  pancreas 
diVt.  in  cnjMsjnitcm  ar.ticatn  vetu  l.rftci 

piuoigi:,.-tL.'Uc  irluucr.t , apolhcjactem 


, III.  Amsthod.  IV.  Kixkxinoi» 
Rwrscuto  debemus. 

parte  vera  la&ex  fecundi  generis  initium  fu* 
rnunt. 

b bb.  Primi  generis  la&ei . in  iilque  valvuli. 
ccc.  Earum  radices  ab  inteftinis  tenuibus  feparat*. 
dd.  Veni  laflci  fecundi  generis,  in  quibus  valvulae 

numerofiores  exiOunt , adeo  ut  ratione  forma: 
i vaiis  lymphaticis  non  diferepent. , 

E.  Receptaculum  chyli. 

VI. 

Hepar  equinum  b parte  curavi  cum  vafu  lymphatici t , 
eerumque  volvuli,. 

a.  ’ Hepatis  pars  concava 

b.  Vcnacavafubdiaphragtnateabfcifla. 

c.  Vena  porta. 

dd.  Glandula:  conglobat*  bini  in  cava  hepatis  par- 

te fine.  Nota  plurcs  ibi  quandoque  obfervari 
glandulas. 

ee.8cc.Vaja  lymphatica  ab  extimi  hepatis  parte pro- 
fedfca , lefe  in  anticam  glandularum  partem  in- 
finuantla. 

f.  Vena  umbilicalis  in  ligamentum  degeneratum, 

ggg.  Vafa  lymphatica  a poltica  glandularu*  parte 
ortum  fumentia,  8c  ad  receptaculum  chyli 
tendentia , in  iifque  valvuli  confpicui  recep- 
taculum refpicientes. 

Notal.  Vvafa  lymphatica  refpeftu  hepatis  delineat! 
paulo  majorajffformata  quo  valvuli  melius 
confpicerenroE  ii.  quafdam  tantum  glandulas 
expreflas , cum  nunc  non  adeo  hasquam  va- 
fa  lymphatica  delineare  animus. 

VIII. 

Aaa.  Venula  laftea  cum  valvulis. 

B.  Venula  la&ea  aperta. 

VIL 

A.  Portio  dudns  thoracici  equini,  in  quo  valvuli 

a a.  confpiciuntur. 

B.  Pars  duftus  thoracici,  chyli  Receptaculum  cavi* 

tate  fua  rclpiciens. 

IX. 

■ i* tfa  hilaria. 

hb.  Duftusbilarii  per  hepar dilperfi. 

a-  EuruacoiicunusubiloteltiaumaccedunC. 


. Digltlzed  by  Google 


SP 

tii!1’  •"  riRI 

' i 

ili 

380  Ext  i,  Figurarum  TABUL.®  XVIII. 


quibus 

de 

E U I 

partibus  variis 
Agunt 


Hir*.  Fab.  *b  Auuapixd.  & JC.  Pj.  aCiktin  v«. 


Fig.  I. 

luryngn  parte»  vana  a farte  Ut  erili. 

a.  Primi  paris  Mufculus  alter  inverfue. 

b.  Tertii  paris  unus  utrinque. 

c.  Quarti  paris  alter  ad  ary  thenoidem  demiflus. 

»1.  Quintum  par»  revera  impar. 

ec.  Guttumy  figuraelegansexarythenoidecartilagi- 

ne  produffa. 

f.  Cavitas,  quat  ligula:  f.  glottidis  principium, 

e . Epiglottis, 

nhh.  Thyroklis  corpus, 
i i.  Media  annularis  cartilaginis  particula, 

k.  Ejus  portio  tenuior  circularis. 

1.  Ammli  traclicx  feri  feparati. 

II. 

Parte/  vari  a a parte  poflica. 

a.  Offis  hyoidis  proceffus  quidam. 

b.  Proceffus  alii  cornuum  inflarie  habentes. 

cc.  Pars  abfeifla  cui  olla  fpatularia  hyoidis  ne&un- 
tur. 

e e-  Mufculus  Epiglottalis  dorfo  Epiglottidis  adhx- 
rens. 

d d.  Oflis  hyoidis  cum  fcutiformis  cruribus  unia 
f f.  Epiglottis  cum  incurvata  ary  thenoide. 

c.  Foramen  aifris  motui  dicatum. 

h h.  Mufculus  line  pari  pro  altero  quinti  parisab  aliis 
habitus. 

i.  Mufculus  fecundi  paris , cucultaris  di&us,  loco 
motus. 

k.  Farsfimilisdi&omufculo,  focio  proprio. 

1111.  Cartil.  Cricoidei. ' 
mm.  E|us  linea  extuberans. 
d n . T rachea:  annuli. 

III. 

GhttiJi/  Ventre  t , (SV. 


foramina  Ventre  t glotti  Jit  confli  tuent  i a , em» 
glotti  Je. 

a.  Epiglottis. 

b.  Cavitas  in  ea , ubi  arythenoidi  jungitur. 

c.  Utra  foramina  Ventrium  glottidis, 

dd.  Rimula  per  quam  aiir  fertur. 

cc.  Ary thenois cartilago dwifa guttflrnii figuram  pro- 

ducens. 

f f.  Mufculus  fub  Ary  thenoide , fimplex , nequaquam 

duplex. 

g.  Cartilaginis  annularis  pars  fuperior. 

V. 

Trachea  f artet  varia  fpeeiahut  eonJiJerantkr.  41 

A.  Epiglottis. 

11.  Cartilago  Aritlienois. 

C.  Glottis  1.  rimula. 

dd  dd.  Cartilago  arithainoidis  pofteriora  (labiliens. 
c e.  Mufculus  fine  pari  glotridem  ar&ar.s. 

f.  Hic  non  efl  geminus,  etfi biventer confnjciatur. 

g g g-  Memhrana  invefliens  tracheam , glottitiem  effbr- 
maRs. 

h h.  T racheaTpars  poftica  membranea , difciffa. 

i i.  Ejus  facies  interna  Uncis  circularibus  affecta. 

.VI. 

*/iritenoilet  Cartilago  ft parata. 

a.  Proceffus dentatus  facieexterna  partisfiniffrara- 

rytenoidis. 

b.  Extremitas  intima  partis, quae  intercedente  mem- 

brana cum  extremitate  limilii  appofita:  cartila- 
ginis copulatur. 

c.  rroceflus  mammillaris  di^us. 


ia.  Primum  par  propriorum  mufculorum  inverforum 
laryngi;. 

bb.  — — Quartum  par. 

cc.  Tertium  par. 

d d.  Membrana  in  medio  utriufque  conjugii, 
e e.  Cartilaginis  annularis  pars  antica, 
ff.  Trachea:  annuli. 


• VII.  . • 

Cartilago  annularir  facieexterna. 

a a a.  Tars  ejus  cui  mufeuti  cuniliares  infiderit, 
bb.  Pars  cujus  per  medium  fecundum  longitudinem 
liueaquxdam  fatis  prominens  deprohendirur.  ( 

cc.  Pro- 


Digitized  by  Google 


Exuicatio  Fio. 

Prorfuaduo  laterales. 

Annuit  complementum. 

VIII.  . 

Cartilaginis  fcutifhrmis  facies  lateralis. 

Unio  ambarum  fcutiformis  cartilaginis  partium- 
interventu  hujus  corporis  cartilaginei. 

Utriufque  intervenienre  corpore  inembranofo . 
duro,  &Craflo  , ad  invicem  copulatio. 

Facies  externa  & convexa. 

Cavitates  in  ejus  parte  fuperiori. 

• Cornua  inferiora. 

9- 

Epiglottis  parte  pejlic a. 

Ejus  facies  inverla. 

Bafis  ejus. 

Crura  f.  cornua. 

' IX. 

■Mufculus  internus , novus , in  organo  auJitus. 

Propago  nervi  ii rmm  in  olle  petrofoexfculptum 
excurrentis. 

Mufculus  par  vulus , rotundus , nuper  inventus,  in 
olle  petrofo  coi  locatus , fii  leque  ner  veo  ac  ten- 
dinofo  in  latus  (lapeors  implantatus.  - 

Foramen  ovale  labyrinthi  principium , cui  flape- 
da  appofita. 

Stapedis  forma  , & magnitudo  parvo  mufculo 
tendinis  brevis  interventu  copulati. 

Foramen  conftituens  cochlea:  da&us  principium. 

Corpus  & figura  cochlex. 

Os  petrofum. 

• 

IO* 

DjJicuJs  i/fuJitus , cum  Mufculis . 


Facio  nBJ. 

Caput  Mallei. 

Venterincudis. 

Crusejus  alterum. 

Stapes  alteri  incudis  cruri  coagmlntatus. 
Mufculusorbicularis  internus  organi  auditus  hoc 
Anno  1601.A  me  obfervatus. 

Nervus  ligamenti  inltar  fe  habens , qui  in  prxdi- 
ftum  mufculum  infixus  eft. 

Mufculus  alter  priore  major. 

Nervus  tcmiiilimus , fili  modo  fe  habcr.s , in  muf- 
culum infertus. 

Mallei  cauda;  extremum. 


TABUL£  XVIII.  381 


x. 

Faeieoppofita. 

k.  Nervus  quidam  craffus  inftar  ligamenti. 

l.  Parvulus  mufculus  nuper  inventus. 

m.  Stapedialcericruriincudisaffixa. 

n.  Crus  reliquum  incudis. 

o.  Incudis  Venter. 

p.  Caput  mallei  incudi  per  gynglimum  articulatum 

q.  Caput  totius  majoris  interni  mufculi. 

r.  Cauda  f pedunculus  perelegans  Mallei. 

f.  Nervus  tenuillimus  mufculum  majorem  ofrcr.- 

dens. 

}• 

Separata. 

t.  Locus  mallei. 

u.  Caput  ejus. 

x.  Cauda. 

y.  Mulculus  major  internus. 

z.  Nervus  ejus  perexiguus. 

1.  Stapedis  pars  rotunda. 
x.  Latus  dextrum. 

3.  Smifhum. 

4.  Pars  re&aftapctlisequeftrisbafin  referens. 

5.  Superficies  lata  cui  inarticulatur  Mallei  caput. 

6.  Crus  alterum  incudis. 

7.  Crusejusreliquum. 

X. 

XJteri  equini  pars  integra  pars  aperta. 

a a.  Cornua  Uteri. 

bb.  Uteri  collum  apertum. 

cc.  Pudendum  apertum,  ut  interior  fuperficies  videa- 
tur. 

DD.  Pars  integra  uteri , cumvafis. 

E E.  Venarum  rami  fatis  magni  per  exteriorem  colli 
uteri  partem  fe  fparcentes. 

FF.  Glandula;  dua:  vafis  refertae, 
ggg.  Pars  uteri  aperta,  in  qua  chormn  videtur  magnis 
vafis  irrigatum  foetum  continens. 

h.  Capnt  fartus. 

i.  Dotfum  fartus. 

XI. 

Chorio  aperte  monflratur  fatus  Jitus  & amnion. 

A a.  Cornua  uteri  chorio  te£f a. 

BB.  Chorii  partes  a fictu  feparatae  ut  interna  chorii 
forma  videatur. 

C.  Aquaf.uiina  inter  chorion  Scammion  contenta 

colore  rufiaf.  arniginofa. 

D D.  Vafa  plurima  inchorio  propi  cornua. 

E.  Amnio  involutus  fictus. 

F F.  Vafa  infgn  ia  per  amnion  difpetfa. 

Bbb  3 


XII. 


v>> 


82 

XII. 

fseuti  /itum  ejlinJit . jUjU  mimirtuj  Sirmio , f»* 
Juffe/it*  tft. 

A a Antiioi. 

bbb.  Vafapcr  ipftJ.-n  difiicrfa. 
r c c.  Va  forum  umbilicalium  trunci  trei  libi  lotkem 
convolati 

XIII. 

XJt:ri  ZytiiniM  chsrii  pcrtif, 

, Uteri  pm  tio  exiguis  cavitatibus  refert*. 

i>’  Chorii  portio  innumeris  tubercali*  plena  qua 
funt  vtce  cotyledonum. 

XIV. 

Scelete»  Zjuien  Ojhihfi* 

D.  van  DYCK. 


A.  Caput  c&o  confiatis  oflibiM. 

b.  Maxilla  olfibus  duobus  conflans.' 

c.  Vertebratcollifex. 

d.  . . ...  Dorii ofto- 

e.  — — I.u  rubo  tum.  XIV. 

f.  Cofta.  X X V II I. 

g.  CautteoQioSo. 

K.  Ofia  duo  pubis,  praeter  cartilaginem, 

i.  Femoris  ntprem,  & infimi  o (Ta  odo. 

t.  Oflium  Tibi*  partes.  XVI. 

l.  Pedum  pofterrorum  partes.  X. 

m.  Scapulae  dua. 

n.  Clavicula;  duae.  > 

o.  Os  facrnra  tribus  compofitiutnpsrtibsB. 

p.  Appendices  fcapularura. 

q.  Pedum  anteriorum  ofla.  XXVI. 

In  univerfum  ergo  (celeton  Equi  olfibus  componi» 
tur.  CXLV1. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


S4  Explicatio  Fio.  TABULA  XIX. 

• quae 

FELIS 

ANATOMEN 

tradunt 

Harum  XI.  & XII.  Bi asius,  XIII.  Nudiiah,  relinquas 
J.  C.  Placin  riti  us 

exhibent. 


Fig.  L 

rarus  laryngis  vicina  que  varia . 

a a a a.  Cutis  fcparata. 

b.  Integens  capitis  varias  partes. 

cc.  Temporales  mufculi. 

d d.  Mufculi  maffctcrcs. 

e.  Mufculi  ftomachici,  deglutitioni  di- 

cati. 

f.  Linea  mufculos  hos  difcernens. 

g.  Primus  laryngis  mufculus  commu- 

nis ab  offc  hyoide  exortus  ad  carti- 
laginem fcutiformcm  tendens,  cu- 
jus lateri  implantatur  , laryngem 
furfum  trahens. 

h h.  Alter  mufculus  communis  paulo  dc- 
prelliori  loco  a fterni  parte  fupe- 
riorc  emergens,  furfumque  pro- 
cedens in  fcutiformcm  deprimens 
laryngem. 

ii.  Mufculus  alter  oflis  hvoidis  inverfus 

dependens. 

kk.  Idem  in finiftro latere,  infitu. 

Scutiformis  canilago. 

mm.  Mufculorum  laryngis  propriorum 
par  primum fub  cartilagine  difta. 

nn.  Trachea. 

o o.  Mufculus  teres,  tenuis,  longitudinem 
cervicis  perreptans  , motioni  il- 
lius obediens. 

p p p.  M ufculi  varii  alii  caput  moventes. 

qq.  Peculiaris  in  hoc  latere  mufculus  ca- 
pitis motui  dicatus. 


r r.  Nervi  ex  colli  vertebris  prodeuntes, 

fff.  Mufculi  caput  moventes, 

tttt  Mufculi peftoralcs. 
v v.  Linea  eos  dividens. 

II. 

* farte  laterali. 

a a.  Duo  offis  hyoidis  proccffus,  ftylol* 
des  di&i. 

b.  Eorum  bafis. 

c.  Eorum  proccffus  laterales,  breves. 

d.  Epiglottidis  portio. 

c.  Mufculus  laryngis  communis. 

f.  Alter  eodem  loco  delinens. 

g.  Cartilago  fcutiformis. 

h h.  Par  propriorum  mufculorum. 

i.  Mufculus  OEfophagi. 

kk.  Trachea.  » 

III. 

h farte  fojlica. 

a a.  Proccffus  offis  hyoidis  flyloides. 

b.  Epiglottis, 

c c.  Scutiformis  cartilago, 

d d.  In  centro  ejus  Cricoidcs  cartilago  fc« 
eundum  par  mufculorum  candida 
linea  fepararorum  continens, 
e e.  Sine  pari  mufculus  glottidem  f.  ary- 
tenoidem  arfte  conftringens. 
f f.  Cartilagines  arytenoides. 

g g.  Membranea  T rachca. 

hhhh.  Trachea  ipfa. 

IV. 


Digitized  by  Google 


E x>  l.  F i curarum 

IV. 

Auris  extern*. 

a.  Auricula;  pars  fima. 

b b.  Earum  partes  laterales  reflexae, 

e.  T ubulus  cartilagineus  duabus  ex  par- 

tibus ab  invicem  diltindis  coag- 
mentatus, cujus  haec  altera  lupe 
rior.  . 

d.  Altera  inferior , priore  anguftior. 

e.  Os  jugale. 

f.  Os  petrofum. 
gg.  Offa  cranii. 

V. 

Ejus  mifculi  fingulares. 

a a.  Auriculae  cartilago  ab  integumentis 
liberata. 

bb.&c.  Mufculi  varie  eam  moventes, 
e e.  Mufculi  duo  tenuiffuni  eam  retro  tra- 

hentes. 

dd.  Duo  alii  tenues , latiores,  cranio  in- 

cumbentes ad  cutis  motum, 
e e.  Duo  alii  occiput  moventes, 

fff.  Linea  alba  futurae  fagittalis  inflar  c- 

minens , afpcraque. 

gg.  Alia  afpcra  linea  cum  fagittaliin  con- 

curfu  crucis  figuram  effingens, 
hh.  Os  jugale, 

ii.  Mufculi  temporales, 

k k.  Maffeteres. 

VII. 

Mufculus  oculi  cujus  adminiculo  trochlearis 
fuam  aci  tonem  abfolvit. 

a a.  Os  cute  denudatum. 

b.  Mufculus  obliquus  inferior  trochlea- 

ri oppofltus. 
cc,9  Oculi  corpus. 


TABUL/E  XIX.  3S5 

VIII. 

In  oculo  Cerebri  pars  denudata  , mufculus 
trochlearis  , tpfaaue  trochlea  & chorda 
mufculi. 

a a.  Offis  rupti  vefligia. 

b.  Cerebrum, 

e.  Mufculus  trochlearis. 

d.  Trochlea  ipfa. 

e.  Chorda  trochlearis  mufculi  per  quam 

in  trochlea  foramine  fufpcnditur 
mufculus. 

f.  Bulbus  oculi. 

g g.  Os  a cute  denudatum, 

h.  Pellis  revoluta. 

IX. 

Caput  felis  cum  integro  ore , cute  pilifque  ad- 
huc vef  ito,  tubulorum  na  fi  fuper torum  & 
inferiorum , fuper  ter  tjquc  maxilla  effigies. 

a a a.  Cutis  non  excoriata , ut  fuperius  nafi 

os  inveftir. 

b b.  Os  nafi  integrum , partim  cute  dete- 
fiutn. 

e e e.  Os  abfeiffum , cujus  medium  poro- 
fitatibus  fcatct  plurimis, 
dddd. Tubulorum  fuperiorura  feries  Scor- 
do. 

e.  Inferiorum  fabrica  admi- 

rabilis variis  quali  cancellis  inter- 
• fiinffa. 

ff.  Os  frontis,  fubquo  oculus  recondi- 

tur. 

g.  Maxilla:  fuperioris  os. 

X. 

Officula  auditus. 

a.  Mallei  caput  ubi  incudi  copulatur. 

b.  Ejus  proveffus  major  cui  mufculus 

internus  fine  tcndinolo  ncclituc. 


e.  Cauda  ejus  acuta, 

d.  Apophylis  altera. 

Cee 


e,  Sta- 


Digitized  by  Google 


33  6 

c 

f 

g- 

h. 

i 

k. 

l. 

m. 

n. 

o. 

P 

q- 

r. 

f. 

t. 

u. 

x 


a. 

b. 
cc 
d. 

c. 

f. 

L 

Eo- 


XHl  CATIO 


Fro,  TABULA  XIX. 


Stapes. 

Crus  incudis  maftoidi  intus  acquies- 
cens. 

Crus  alterum  fb.pcdi  junclum. 
Venter  incudis. 

Afperitas  mallei  qua  incudi  neditut; 
Ejufdcm  caput  rotundum. 

Minor  ejus  apophylis. 

Major,  priori  oppoiirus. 

Cauda. 

Venter  incudis. 

Pars  lata  cui  malleus  articulatur. 

Crus  alterum  incudis. 

Crus  reliquum; 

Stapedis  pars  luperior. 

Dextrum  latus. 

Siniftrum  latus. 

Bafis. 

XI. 

Vafa  biUria  & pancreatica. 

Veftca  fellea. 

Dudus  cyfticus» 

Ductus  hepatici. 

Dutius  communis. 

— Pancreaticus  fuperior. 

Inferior  ii  dcfccndens. 

Horum  duduum  unio. 

Inteftinum  duodenum  apertum. 


XII. 

Jnte/fitmm  coccum,  ere, 

a.  Ilei  particula  colon  intrans, 

b.  Coli  portio. 

c.  Coccum. 

d.  Portio  reclinata  membrans  quo  in 

confpcdum  veniat 

c.  Ilei  i n colon  ingreflus. 

XIII. 

Vafa  umbilicali a,  Crc. 

a.  Hepar. 

b.  Vclica  cum  arteriis  umbilicalibus 

vulgo  notis. 

cc.  Vafaontphalomcfcntcrtca. 

d.  Locus  coitionis  ubi  funiculo  jun- 

guntur, vid.  umbilicus. 

c.  Tunica  quarta  felis  aut  Canis  qu« 

fub  cingulo  invenitur  , cum  ap- 
pendiculis fuis  quibus  membratus 
vicinis  alligatur. 

f;  Locus  divaricacionis  vaforam  ubi  ca- 

vitas incipit  quartae  tunicae  defti- 
naca. 

g gg  g.  Cingulum  diffedum. 
h.  Alter  divaricationum  ramus  (Me- 

dus. 

aa.&c.  Vaforum  umbilicalium  propagines. 


XIV. 


Eel/1  delineatio'. 


Digitized  by  Google 


U i . , ,r,S  (,  i It  tigf  i |V ii  « i 


388  E x p l.  F i g.  T A B U L M XX.’ 

quibus  * 

FELIS  ZIBETHICiE 

partes  varias  delineari  curavit 
B L A s 


FiS.  I. 

A A.  Integumenta  Ventris  imi  dille&a&  reclinata. 
b b.  Hepar. 

e-  ligamentum  ejus  fufpcnforium. 

e e e e.  Omentum furfum  convolutum, 
f f C Intdlina  in  lita. 

II. 

a.  Inleftinum  Ileum. 

b.  Rectum. 

e.  Ccecum. 

d.  Podex. 

e e.  Capful*. 

III. 

A A.  Diaphragma. 

».  z.j.  4.  (.  6. 6.  Hepatis  lobi, 
b-  Veiicula  fellea, 

a.  Lien. 

c-  Du&us  bilarius  ad  Intell.  defeendens- 
«L  Nervuscx  plexu  mefenterico. 

*•  Vena:  port*  truncus. 

f.  ■ Ramus  tncfentericus. 

g.  Arteria  aorta  defeendens. 

0.  Arteria  hatmorroidalis  interna, 
p.  Vena!i*morhoid- irterna. 

■x.  Diaphragmatis  tendines. 

1.  Arteria  mefenteric*. 

sn  m,  Atterix-  fplenica*  Rami, 
ti  n.  Venae  fplcnic*  Rami. 

h.  Vena  gaftrica  coronaria, 

k.  Arteria  gailrica  coronaria. 

*.  Arterianepatica. 

IV. 

Sacenlut  ZiktHem. 
a a-  Extuberantia:  ejus. 

hb.  Sinus  ipiitjinbusZibctbicus  liquor  reftrvatur. 
c c c.  Labia  piloQu 


I U S. 

V. 

Genitalia,  C it.  in ftxu femia  j 

a a.  Arteria  aorta, 

b.  Vena  Cava, 

c c.  Renes. 

d.  Ren  liiccenturiatus  dexter, 

ef.  Vafa  Renalia, 

g g.  Ureteres. 

hfi.  Vala  fpermatica  utriufqne  lateris, 
ij.  Ligamentum  uteri  aliforme. 

k k.  Uteri  cornua. 

11.  Tcfticuli- 

m m.  Ligamenta  uteri  teretia» 

n.  Veficas  urinari»  fundus. 

o.  - . Cervix. 

p.  p,  q.  (|.  Sacculi  Zibethici  protuberanti*, 
r.  Orificium  vefies  & uteri. 

VI. 

a a.  Arteri»  aorta:  Rami  Carotides, 

b.  Trachea, 
cc.  Nervi  Recurrente* 
dd.  OEfophagus. 

g.  Arteria  ax  filaris  finiftra. 

h.  - -1  ■ Dextra. 

1 i.  Nerviad  pericardium. 

q.  Nervus  fexti  paris  fimfier. 

f.  Diaphragmaticus  finifterabfcifluai 

j.  Cor  pericardio  tedum. 
mm.  Pulmones.  k.  Vena  cava  adfcendens. 
n.  Portio  mediaftini. 

V1L 

ftt/rta». 


Digitized  by  Google 


DFgitized  by  Google 


Explicatio  Fio,  TABULA  XXL 

quibus 

FELIS  ZIBETHICiE 

Genitalia  , aliaquc 

proponuntur. 

PrimamHarum,  II-  HI-  & IV.  Biasius  exhibet,  V.  VI.  VII-  VIII.  X.  Siva mhimj  a m m. 


a a a. 

^bb. 

ddd* 

e. 

f.  • 

r 

i 

k. 

l. 


P- 

X*. 

ff- 


u. 

I !• 

33- 


4+- 

22. 

5- 

6. 


bb. 

c. 
dd. 
e e. 
f n. 

f 

m. 
P- 

«F 

t 

n. 

o. 


a a. 
b. 


Fig.  I. 

Diaphragma  furfure  expanlum. 

Hepatis  lobi  fupra  Ventriculum  fe  extendentes. 
Velica  fellea. 

Ventriculi  parsconfpicua. 

Lien  ad  latus  depofirus. 
lnteftinum  duodenum. 

Pancreas  omento  ablato  confpicuum. 

Ren  firifler. 

lnceftiiai  Redi  principium. 

Vala mefaraica abfcifla , vena,  arteria,  nervus, 
reni  incumbentia. 

Inteflimim  rcdum.  . 

Arteria  aorta fub  intcftino  defcendens. 

Eadem  circa  renem. 

Intellumm  Coccum. 

Veni&arterii  fpcrmaticiprap. 

Membrana  peritorum  cxpanla. 

Ureteres. 

Vafa  fpermatica deferentia. 

Velica  urinaria. 

Mufculi  cremafteres. 

_ Penis  qui  funt  in  panniculo  camofo  ab- 

fcitli. 

Alii. 

Sacculi  Zibethici. 

Penis. 

Sacculus  Zibethicus. 

II. 


cc.  - Siniderinfitufuo. 

d.  Vena  ad  Renem  fucc.  dextrum. 

e.  Vcnaemulgensdextra. 

f.  ... . . — — — Siniitra. 

x.  A r teria  emulg.  dextra. 

g.  Ureteres  abfciiii. 

i.  Vena  Cara. 

k.  Arteria  aorta. 

IV. 

XJtcrur  cum  r ejl/,  tSc. 

A.  Uteri  vagina.  B.  Orificium  internum, 

c c.  — — Cornua. 

d.  Vefica  Urinaria  reclinata. 

e.  F.jus  ingreflus  in  uteri  vaginam. 

f.  Ligamentum  uteri  teres. 

g.  Veni  fpermati  c*. 

h.  Arteria;  fperra.  ad  Te  Aem  procedentes, 

m.  — Ad  uterum. 

k.  Earum  tortuofa  diftributio  per 

i.  Ligamentum  aliformc. 

o.  Tcfticulus  dexter  denudatus. 

V. 

Secculut  Ziicth  , G U.  i ferte  fojliee. 

A a.  Te  Aes.  b.  Anus, 

c.  renis.  DD.  Sacculi  cavitates, 
e.  Ejusfeptum.  f.  Cauda  elevata. 


Vefica  urinaria. 

Ureteres  abfciiii. 

renis  verfus  faecum  reflexus. 

Sacculi  Zibethici. 

Glandula:  Angulares  mufciih  > ne. 

Vafa  fpertnatica  pr.Tparantia , ur.ita. 

Deferentia. 

M ulculus  Teflis  crcmailer , cum  tunica  vaginali 
feparatus  & extra  fitum  remotus. 

Idem  tunica;  didi  unitus. 

Glandula- nroftatse. 

Teflis  tunica;  adhuc  indufus  vaginali. 

Idan  ib  ea  liberatus, 
lngrefliisad  facculum  Ziherhiciim. 

Membrana  vaginalis  loluta. 

III. 


Rener  eunt  ar.ntxis* 


Pcne«. 

Ren  fucccnturiacus  dexter  p.uum  e lcde  iua  re- 
motus. 


V.  VL  VII.  VI II.  X. 

Ser  culi  fubflautie  exenimeta. 

B.  Utriculi  ab  altera  parte  confpicui. 

XX.  GUn  lute  conglomerata:  utriculorum. 

■C.  Unus  ex  utriculis  per  medium  divifus  circa 
a a.  quo  pateant 

D D.  Foramina  utriculorum , per  qua:  Zibcthum  natu- 
raliter exit  in  acetabula  A A.  f Utriculos. 

F.  Glandularum  minutiliimanim  feu  conglobatarum 

congeries,  i quibus  proprii  Zibcthum  fecer- 
nitur. 

GG.  Foraminula  glandularum  aln  methodo  difleda  ut 
. eorum  cavitates  in  confpedum  veniant. 

H H.  Cavitates  didi. 

III.  Glandula;  minores  in  ambitu  cavitatum  confpicui 
glandulas  conglomeratas  efficientes. 

IX. 

Deli  met  io  felit  bujut. 


Digitized  by  Google 


vm. 


vn . 


Ccc  4 


Digitized  by  Google 


Explicatio  Fio.  TABULAE  XXH/ 

quibus  illuftratur 

L E O^N  I S 

ASATOMI  CJA  | 
defcripcio 
inJlituU 


a P A R I S I 

Fig.  I. 

A.  Origo  mufculiCrotapliites. 

13  13.  Ipfius  infert  io. 

C C.  zygoma. 

UOD.  Dences molare». 

K E.  Car.ini. 

F.  Radius. 

G.  Dentes  incilorii.  * 

H.  Cubitus. 

1 1.  Carpus. 

«.1.3.4.  Metacarpus. 

(.6.7.8.  Prima  olla  digitorum. 

9. 9. 9.  9.  Secunda. 

o.  o.o.  o.  Tertia. 

II. 

A.  Cutis  lingua'. 

B B B.  Cufpides  lingua;  cuti  infixae. 

C C C.  Parva  tubercula  ad  bafin  cufpidum. 

D.  Culpis  una. 

III. 

A.  Veficula  fellea. 

13.  Porus  cliolidochus. 

IV. 

A.  Vefica.  B.  C.  Proflari. 

D E.  Ligamenta  duo  virgam  confti  tuent  ia. 

F.  Balanus.  G.‘  H.  Urethra. 

V. 

A.  Humor  cryftallinus  in  plano. 

B.  TranfleSus. 

VI. 

A.  lingua. 

B.  C.  D.  E.F.  G.  Laryrvx. 


ENSIBUS. 

H&c.  Pharynx. 

B.  Cartilago  cricoides. 

C.  Thyroides. 

DF.  — . 1»  Arythenoides. 

E.  Glottis. 

G.  Epiglottis. 

I.  OEIophagus. 

K K.  Trachea. 

L.M.N.Cor. 

L.  Auricula  dextra. 

N.  Crux  aorta'. 

O.  P.Q^  Rami  arteria:  fubclavi*  dextra;. 

P. Q.  Carotides. 

R.  Arteria  finiftra- 
SS.  Diaphragma. 

W W-  Pulmones 

T.  V.  X.  Y.  Z.  Ventriculus. 

T.  Orificium  fuperius. 

U X.  Duo  T ubercula  qu*  habet  fuperius. 

Y.  Fundus  Ventriculi. 

Z.  Pylorus. 

VII. 

Pollicet  procmnUur  figunt , c xeeptir  1 1.  CJ  V.  qtut 
feri  fuHt  mlurilit  mignituJimt. 

VIII. 

JJntd  ai  fig.  II. 

IX. 

Lcoait  firmi.  • 

X. 

Sceleto»  ejut , ex  mife.  curio/.  Germ. 


Digitized  by  Google 


r 


Digitized  by  Google 


ifflBIffiHti: 


3?+  Explicati 


F 


io.  T A B U L JE  XXIII. 


Quae 

de 

LEPORE 

Rg.  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  VII.  ex  J.  Cas.  Placentini  operibus defumptee,  XIL 
ex  Ofteologia  Coitexi»  VIII.  IX.  & X.  B t a s i y • addidit 


b. 

ce. 

dd 

fc. 

ff. 

t 


fig.i. 

In  Capite  Centri  futflantiamiS  praccffut  mamnuSaret , 
sc  oculum  cum  ojfe  circumdante , tubulos  quoque  pitui- 
tario/ , ncc  non  meditullium  cum  cartilagine  cxpri~ 
mit.  1 

Cerebrum  (rinoiccritTi  meninge  denudatum. 

O*  oculo  continendo  rdt&um. 

ProcelKn  mamillare». 

i ^'  arn  «'  'l^rum  61uIji  pituita  in  nuo  cfairitor. 
Mediaftmum  nafi. 

Tubuli  inferiores. 

Cartilago  nafi.  - * !. 

Catu  pilorumque  nafi  portio  relidi. 

ii. 

Larynx  anterius . 

Bifis  C fundamentum  hyoidij. 

Cornua  ejus. 

Musculi  ex  hae  in  fcutiformen  delati. 

Mufculi  communei  fed  inferiores. 

Cartilago  thyroidea. 

Tunica  tegens. 

Mufculorum  propriorum  par  primum. 

Tiacbea. 

III. 

Larynx  poftenu /. 

Bafis offis  fjoidij. 

Cornua  e [tu. 

Proceflu»  fcutiformis  cartilaginis. 

Epiglottis. 

Froceilus  dentati  lentiformis.  . 

Muiculojnm  par  fecundam. 

C^^gin3Kwt  ^ 'Sn  4<i^CCD^cnl  ar)rtcno^ra*  confli  ingens . 
— — — ■ Scuti  formis. 

Membrana  gulam  comitatu. 

Cartilago  anauiaru. 

IV. 

Larynx  anterius , 

Epiglottidis  pars. 

Cartilago  thyrotd  is. 

Ejus  proceffiu  I upenores , inferiores. 

Fumum  par  mulculotum  invciforum* 

Csrtilagoaoaularis. 

Foramen. 

Trachea. 

V. 


K. 

«c. 

dddd. 

e, 

f. 

!E 


bb. 

cc. 

d. 

ce. 

ff. 

it 

ai. 

kkk. 

»ll. 


bb. 
c e.  d d. 
ce. 
ff. 


Ot  byoides  foparatum, 
VI. 

Organa  auditur. 


«.  Cochlea  Organi  auditus. 

b.  Locut  inakuli. 

c.  Mulculu»  catra  (Vdsra  poficuj.' 

d.  Malleus  pcrcxgiguu), 

e.  Tympanum. 

i • Cuculus  o ileus. 


VIL 

Ojjtcula  auditus  junBatf  feparata. 

Caput  mallei  incudi  coarticulaiom, 

Cius  incudis  ofli  mammillari  firmatum. 

Stapes  reliquo crari  incudi»  adnexus. 

Mallei  caudas  extremum.  ’ 

Staocdz  magnitudo  Ac  figita. 

Mallei  capur . 

- ■-  1’rocHTus  major. 

— ■ Pedunculi  f cauJzeztrcmum. 

Cni'  alterum  incudit. 

’ 1 Reliquum. 

Latior  pari » malleo  inarticulata. 


I 


VIII. 

Genitalia  Leporis. 


e 

R- 

bb. 


oo. 

PP- 

PP* 


a.  Vefica  reclinata. 

b.  £|u»  in  vaginam  inferio» 

c.  Vaginx  pars  dilatata. 

d.  — — - ■ - Angufiipr. 
c,  Fndenduro.  • 

Clitoris  acuminata. 

Cornu  dextri  psrs  ea  qtnr  fcetum  tdhuc  continet 
p ■ Pars  ea  qu*  boc  graeidationis  tempore  millamfce- 

tum  exhibuit , adeoque  contradi  nunfit. 

....  ...  . Siniftri  partes  du*  m quibm  foetus  duo  derenri.ounc 
Tcftis  dexter”  ^1  * ™nC  uuo^ae cdu^°  complicat*. 

■ • Sinifter. 

Tuba  utratjuc  rario  (m  ab  utroque  cornu  procedent  . eirc* 

reflent  ampliata,  ’ 

Ltgimcuiutn  iliforme. 

IX. 

fatur  ex  utera  extra  Sui  ia fttu  naturali  invaluerit 
_ . iuclufut. 

flaceou  efl  oterioa  traolparem  per  meoibraiianL 

X. 

t/iliui  ,uii  invaluere  /aluta. 

,l  corpore  KmoaquguinbiliMUa*tflTl<)eit 

b.  Vafaeaobtltcalia. 
cccc.  Mcrabtnu f«nu, 

xr. 

Leparii  effliiet\ 

XII. 

Sedetani 


Digitfzed  by  Google 


Tai  XXW 


vnr 


vn 


r 


h ‘~A  f A 


Digitized  by  Google 


Explicatio  Fig..  T A B U L £ XXIV. 

Cerebrum 

OVIS 


ex 


Wilsii  ANATOMIA 


proponentis. 


Fig.  L 


Txhibet  Figuram  cerebri  ovini  evoluti , O" 
quilufdamin  locisderaji,  & velut  excar- 
nati , ut  traclus  Medullares  aonfptciantur. 

A A.  Protuberanti!  medullares  teftcs  di- 
£tx , qui  medulla:  oblongata:  epi- 
phyfes  quidam , atque  cerebelli 
caudicibus  adjun&x  , illinc  ver 
fus  cerebrum  fpcctanr. 

B B.  Protubcrantix  natiformes , quarum 
fubftantia  in  ove , capra , & mul- 
tis aliis  partim  corticalis,  a.  a.  par- 
tim  medullaris . b.  b.  in  homine , 
cane,  vulpe,  aliifquc,  per  totum 
medullolaeft.. 

C.  Cavitas , five  ventriculus , promi- 
nentiis fubftrata,qux  his  dilTc&is , 
& apertis  patet. 

D D.  Caudicis  medullaris  dux  chordx 
medullares , ad  corpora  ftriata  rc 
£la  pergentes. 

5EE.  Thalami  navorum  opticorum. 

c c.  Glandulx  pinealis  ,•  per  medium  fc 
ftx,  partes  fcpofitx. 

I F.  Duftus  medullaris  live  nerveus  , a 
prominentiis  procedens , qui  mox 
bifurcatus,  ramum  unum  G.  ad 
corporis  ftriati  conum,  alterum-  j 
que  H.  ad  balin  ejus  mittit. 

2.  Surculus  e ramo  medullari  corporis 

ftriati  bafin  petente , in  medium 
ejus  limbum  ptotenfus. 

X.  Corporis  ftriati  limbus  pofterior . 

ductus  nerveos  excipiens , & fub 
radice  fornicis,  pari  fuo  alterius 
lateris  limbo  unitus. 


Corpus  ftriatum  integrum , cum  va- 
fis  corticem  ejus  perreptantibus. 
Corpus  alterum  ftriatum  , cum  cor- 
tice deraio,  ut  nervi  live  tra&us 
medullares  appareant. 

Utriufquc  corporis  ftriati  limbus  an- 
terior, corpori  callofo  conj  un- 
ii us. 

Fornicis  bafis. 

Fornicis  truncus  abfeiflus,  & cum 
cerebro  evoluto  procul  amotus. 
Dux  fornicis  radices. 

Corporis  calloli  fupcrficics  interior 
ftriis  medullaribus  tranlVcrlis  in- 
lignita. 

Sepimcntum  medullare  ftrias  unius 
lateris , ab  iftis  alterius  dividens. 
Cerebri  difeifli  & evoluti  portiones , 
qux  (uti  & tota  ejus  compages) 
fubftantia  medullari,  & corticali 
interlperlis  conftat. 

Cerebelli  divili  portiones  fcpofitx. 
Medullx  oblongati  portio  ultra  ce- 
rebellum coniita.  . 

II. 

Medullam  oblngatam  Capite  Ovino  exem- 
ptam , cum  Cerebro  alfcijfu  & amoto , cum- 
que Cerebello  & corpore  uno  firiato  , per 
medium  dijfctfis , altaqye  pracipue  ad  Cau - 
-dicem  medullarem  pertinentia  reprafentat 


M. 


NN. 


O. 

P. 

0.0^ 

R.R. 


TT.- 


VV. 

W. 


A A. 


UB. 


Corpus  ftriatum  in  medio  difeiflum, 
ut  illius  ftrix  medullares  appa- 
reant. 

Corpus  alterum  ftriatum,  integrum 

plexu 


Digitized  by  Google 


Expt.  Figurarum 

plexu  Chorocule  obtectum , cum 

. corporis  Calloli  portione  extre- 

ma , C C.  eidem  cohaerente. 

€ G.  Corporis  Calloli  ora . live  extremi- 
tas , corpori  itnato  cohxrens. 

D.  Fornicis  balis. 

E.  Plexus  choroideos  ala  dextra. 

F.  Ductus  venofus  a linu  quarto  pro- 

* tenfus , qui  mox  bilidus , utriul* 
que  plexus  choroideos  alx  por- 
tionem venolam  conflituitj  fub- 
ter  hujus  ductus  principium,  li- 
bris & valis  languifcris  valde  Iti- 
patum  Glandula  pinealis  dclitcl- 
cit. 

G.  Foramen,  live  rima  ad  Infundibu- 

lum ducens. 

H H.  Thalami  nervorum  opticorum. 

II.  Proceflus medullares,  live  tranfitus 

vix , qui  a caudice  medullari  in 
protuberandas  orbiculares  ducunt 

K K.  Protuberantia-  orbiculares  Natifor- 

; mcs.  • 

LL.  Protuberanti*  minores,  Tcftcs  di- 

&x. 

M.  Gommiflura  procefluum , a Tefli- 

bus  in  Cerebellum  oblique  afccn- 
d entium. 

N.  Foramen  inferius  vcntrieuli,  protu- 
• bcrantiis  orbicularibus  iubjcCti. 

O.  Nervi  oculorum  Pathetici 

PP.  Procclliis  medullares  a Tcltibus  in 

Cerebellum  protcnll 
Procclliis  alii  medullares , qui  i Ce- 
rebello verius  medullam  oblon- 
gatam dimitti , ejus  Caudicem 
circumdant  , & protubetantiam 
annularem  conftituunt. 

RR,  Cerebelli  Proceflus  medullares  infi- 

mi live  tertii , qui  medullariCau- 
dici  inferti , ejus  Chordx  additio- 
nalcs  evadunt. 

S.  Cerebelli  ramificationcs  medullares. 

T T.  Utriufque  Cerebelli  meditullia , in 

quibus  tres  ejus  proceflus  racdul- 


TABUL£  XXIV.  397 

lares  utrumque  ejus  pedunculum 
conftituentes,  coalefcunt. 

V.  Scrobs  in  medullari  Caudice  quar- 
tum ventriculum  conftitucns. 

X.  Meduli*  oblongatx  , in  fpinaiem 
ccflurx , extremitas. 

III. 

tixhibct  Cerebri  ovini  bajin , i»  cujus  parti- 
bus quibit  jiam  de  rajis  , 4 'iifque  nude  ex* 
pofitts  ,Jlrit,five tractus  medullat  U . quaji 
totidem  nervi,  apparent. 

A A.  Proceflus  mammillares  ad  utriufque 
corporis  ftriati  bafes  delati , iilqufi 
inferti. 

BB.  Cerebri  quoad  molem  ejus  maxi* 

mam  abfcifll  portiones  quadam 
rclidux. 

C C.  Corpora  ttriata  derafa  & quali  ex» 
carnata , ut  ftdx  mcdullarcsctiam 
in  parte  inferiore  appareant. 

D D.  Thalami  nervorum  opticorum  , in 
quibus  ftrix  medullares  redx  & 
deni  illima;  verfus  corpora  ttriata- 
protenduntur. 

E.  Tradus  ad  infundibulum  ducens. 

F.  Glandula  pone  infundibulum  coa- 

lita , qux  in  homine  duplex  ctt. 

G G.  Nervorum  opticorum  trunci  coali-' 

tlone  lua  ante  infundibulum  divili 
& fepoliti. 

H H.  ff.  Meduli*  oblongatx  crura  promi- 
nentiis orbicularibus  fubftrata , in 
,is  ftrix  medullares  redae  <ie 
im*  etiam  verfus  corpora 
a protenduntur. 

1 1 L Tractus  medullares  tranfvcrfi  me- 

dull*  oblongatx  regiones  diftin- 
guentes. 

KK.  Proceflus  annulares  medullam  o- 

blongatam  juxta  cerebellum  cir- 
cumdantes. 

L.  Meduli*  oblongatx  in  fpinalcm  ce- 

dentis extremitas. 

M-  Meduli*  fpinalis  fummitas. 

D d d $ , Cere - 


m: 


Digitized  by  Google 


3^8  E x h.  F i -o.  T i 

IV. 

Cerebri  Ovini  cremio  exempti  bajin  & vt fo- 
rum abfajforum  radicts  ofiend.it  , ubi  ar- 
teria omnes  ab  atramento  um  caro,  idum  in- 
jeci o , atrata  & confpeSliores  redduntur. 

A A.  Duo  Cerebri  Hemifphxria  abfquc 
lobis , fccus  ac  in  homine. 

B B.  Cerebelli  portiones  laterales. 

C C C*  Medulla  oblongati 

D.  D.  Nervi  olfactorii  juxta  proceflus  ma- 

millares abfeifli , ut  illorum  cavi- 
tates appareant. 

E.  Nervorum  opticorum  coalitio. 

F F.  Nervi  oculorum  motorii,  live  Par 
tertium. 

G G.  Nervi  Pathetici , fcu  Par  quartum.  * 

H H.  Par  quintum  , cujus  nervi  truncus 
ftatim  in  duos  ramos  dirimitur. 

I f.  Par  fextum. 

KK.kk. Parfeptimum,  five nervi  auditorii, 
quorum  utrinque  duo  funt  pro- 
ceflus. 


i B U L M XXIV. 

L L Par  odavum,  five  vagum , cujus  ori- 

go pluribus  fibris  una  coalcfccrc- 
vifis , conflat. 

M M.  Nervus  e fpinali  mcdullaParis  vagi 
exortum  accedens 

N N.  Par  nonum . diverfis  etiam  fibris  di- 
ftincte  oriundis  conflans , quae  po- 
(tea  in  eundem  truncum  coaicf- 

• eunt. 

O O.  Par  decimum  deorfum  tendens. 

PP.  Arteriae  carotidis  truncus  abfeiflus, 
ubi  in  ramum  anteriorem  <Sc  po- 
fteriorem  dividitur. 

QJ^_  Ramorum  anteriorum  inofculatio. 

R.  Carotidum  Rami  pofleriores  uniti  & 

trunco  vcrrcbrali  occurrentes. 

SSS.  Arteria  vertebralis  triplici  ramoaf- 
ccndens. 

T T.  Ubi  carotides  vertebrali  occurrunt, 
utrinque  arteriae  plures  ad  plexum 
Choroeiden  afeendunt. 

V.  Ramorum  vertebralium  in  eundem 

truncum  «oalitio. 

W.  Infundibulum. 

X.  Glandula  alba  pone  ipfum  confita. 


Digitized  by  Google 


1 1,1  "■ 


Digiiizedty.  Qougl? 


400 


Explicatio  Fig.  TABULAE  XXV(j 

quibus 

ad  Caput  & Collum 

O V I s 


fpechantii  varia 

delineamur. 


e- 

e. 
k. 
h. 

f. 
d. 
h. 
a. 
1> 
c. 


l. 

c. 

<*. 

c* 


a a. 

bb. 

C. 

d. 

e. 

f. 

gg- 


a. 

b. 


I larum  XII-  & XIII.  CaSp 
J.  C.  P.1A 

Fig.  I. 

OcuJv/  ovillut • 


Kervus  opticus.  • 

Mu  'culus  Ke&us. 

Oculi  bulbus. 

Septimus  mufculas  nervum  opticum  ambiens. 

Mu  1'culus  Rodus. 

Mulculus  Trochlearis. 

Trochlea. 

Os  orbita:  cui  trochlea  anneditur. 

Tunica  cornea. 

Tendo  mufculi  trochlearis. 

II. 

Auricula  Pofieriur. 

Corium  auricute  a parte  podica , hirfutuni. 

Tai  s cartilaginea  corio  exuta. 

Mulculus  auricula'. 

Locus  ubi  os  petrofum  relidet. 

Cranii  partes  variat. 

III. 

Auricula  interitu. 

Sedes  anterior  in  concavo  auricula:,  corio  glabro 
teda.  4 

Pollcrior  convexa , cute  pilola  teda,  cujus  hic  re- 
flcxat  ac  adduibe  interius  extremitates. 

Corpus  cartilagineum  tubulum  conftituens  exco- 
riatum. 

Cui  quidem  corpori  indudafeiflura. 

Similiter  paulo  infra  portiuncula  cartilaginea  ab 
eo  feparata. 

In  os  implantatur  petrofum , quod  ab  olle  ajjo  ob- 
fcuratum  necdum  apparet. 

Cranii  partes  varia:. 

II* 

Otganon  auditur. 

Canalis  olfeus  f.  meatus  auditorius  in  tympanum 
terminans. 

T ympanum  cui  r.editur  malleus. 


BsrruoLixvi,  XX.  Louwta.  reliquat 
cisnsus  mhiiflrant. 

Semicirculus  olfeus  undique  ab  ofie  reliquo  pro- 
tuberans , cujus  tenues  ora:  membranam  at- 
tenfam  fudioent. 

Procelfus  mammillaris 
Cavernolitas  magna  offis  malloidis. 


dd. 

ee. 


V. 

Idem. 


Labyrinthi  foramen , feneftra  ovalis  di&ural 
Fencdra  cochlea:. 

Cochleq 
crull 


:ltra  cochlea:. 

rlea^gnra  perelegans  k fubllantia  odea  ic- 
ullWc  libere. 


g-  llhus , 


VI. 

Offa  auditur. 

Pars  incudis  lata  ftiallei  caput  fpedans. 

Crus  eius  alterum  aliquantum  cratium  verfus  otiis 
malloidis  cavitatem  diredum. 

Crus  reliquum  d apedi  alligatum. 

Stapes. 

Venter  incudis. 

Mallei  caput, 
llhus  Apophyfis. 

— - Pedunculus. 

Mallei  caput  didindius  videndum. 

Procelfus. 

- - — Cauda. 

Incudis  latus , cui  offis  mallei  caput  incumbic. 
Crus  ejus , cui  dapes  roditur. 

Crus  alterum  madoidi  iuliften*. 

Pars  dapedis  rotunda. 

Dextrum  ejus  latus. 

Sinidrum  latus. 

Pars  teda. 

VIW 

dn  capite  ovinaoffe  abljtotripli^T naji  tubulos , eorumqua 
cavitates . plicat,  ligamenta . nee  non  ot  maxilla  Jio- 
penoris  cum  antro  ejus  eximio  delineat. 

a a a.  Os  denudatum  quod  tanquam  fepimentum  ocu- 
lum ambit. 

bb.  Os  uali  ruptum.  * 

►ec.Ce. 


Digitized  by  Google 


Explicatio  Fio. 

ecc.  Cerebrum  cranio  dete<dum. 

d-  Proceflus  mammillares  Cerebri, 

ce.  Mediadinum  nafi. 

fl'  Tubuli  primi  minores  oflicribrifbrmiappofiti. 

g g-  T ubulus  fecundus  ex  natura  fua  in  hunc  modum 
complicatas. 

h-  Plica-  quibus  tubulus  fecundus  exafperarus. 

i i i-  Pars  fuperior  tubuli  tertii , quem  mihi  Concham 

veneris  licet  appellare, 
k k.  Pars  inferior  ejuidem  tubuli. 

l.  Cavitas difii  tubuli  intermedia. 

m.  Ligamentumcjusquo  cartilagini  nafi  interius  ar- 

ticulatur. 

r.  Ligamentum  fuperius  quo  odeo  oculi  fepto  nebi- 
tur. 

o.  Cavitas  maxilla:  fuperioris,  qua:  in  homine  genam 

condituit. 

pp.  Ruptura  ollis  maxillae.  * 

fi  «,•  Maxilla-  fuperioris  os. 


TABULrE  XXV.  401 

D.  Lamella:  in  via  aeris  , quarum  circumvolutio  non 

potcd  videri  nifi  ia&afe&ione  tranfverla  ut  in 
>iR.  feq. 

E.  V ia  acris  ubi  in  afperam  arteriam  dednit. 

F F.  T ubuli  cceci  in  aSris  diverticulo. 


XIII. 

Lamella  in  via  atrii. 

a.  Os  nafi  externum  in  cujus  interno  pariete  lamell* 
cxlurgunt,  tranfveriim  fa&a  ieftione  perpen- 
diculari ad  palatum  b. 

c.  Circumvolutiones  majoris  lamella:  (eu  ofliculi 
quod  in  priori  figura  indicatum  per  literam.  O- 

XIV. 


VIII. 


Laryngn  f artet  attUriut. 


a- 


bb. 

ccc. 

dd. 


a a. 


a a. 


b. 


a a. 


b. 

e. 


Ctnchx  ventri  t firma  externa  cum  cartilagine 
njfi  tn Jitu. 

Cartilago  nafi  fecundum  aliquam  fui  partem  tu- 
bulo rcli&a. 

T ubuli  nafi  loco  fuo  exempti  pars  fuperior. 

Odiculum  huic  tubulo  fecundum  interfiam  margi- 
nem intermedium. 

Tubuli  illiusfccundum  naturalem  fitum  pars  in- 
ferior. 


IX. 

Corpus  ejufdcm  tubuli  inverfi , feu  fecundum  po- 
dicam  fui  partem  membrana  fpoliatum  & ca- 
vernulis confpicuum.  < 


Tuiuiut  tcrtwr , inverfur. 

Tubuli  quem  concham  veneris  vocamus  inverfi 
corpus. 

Nali  cartilago  ligamenti  beneficio  tubulo  adlia- 
rens. 

XL 

Tubuli  exempti  & tam  J cartilagine  nafi  quam  a 
propria  fua  membrana  denudati  pars  fuperior 

Odiculum  intermedium. 

Pars  tubuli  inferior  fecundum  anticam  partem 
confiderati.  . 

XII. 


.1.1.  Procediis  fpatularis  ollis  hyoidis. 

, bbbb.  Divilioejufdem  ollis  quibuldam  locis  vix divifibi- 
lis. 

cc.  Balls  ejus. 

j d d.  Alii  jii  ocellus  quo  fcutiformi  fungitur, 
e.  Muliulus  Epigloctalis. 

ff.  Epiglottidis  pars  poiterior. 

' g.  Ejus  vinculum, 

j o h.  1'rocedus  dyloidisf. corr.ua  tbyroidij. 
jii.  Corpus  thyroidis. 

; kk.  Plinium  mufculorum par. 

l.  Locuscavus  mufculos  didinguens. 

m.  T rachea. 

XV. 

EaJent  pefiica  parte. 

1 a a.  Procedas  fpatularcs. 

bb.  Proceflusahi. 

icc.  Corpus  odis  hyoidis. 

dd.  Ejus  piocdluscornubus  thyroidis  jun&i. 

e.  MulculiiS  Epiglottalis. 

f.  Epiglottidis  pais  interior. 

C R.  Pi  ocediis  d y Ii  lidcs  Icutiformis. 

nh.  Portio  lecundum  partem  fupcrioretn  &po(lcrio- 
rem  thyroidis  vix  confpicua. 
i i.  Pars  fuperior  ar  ytrenoidis. 

k.  Mufculus  tranfverfalis  parvulus. 

1 1.  Mufculi  cucullares. 

m.  Linea  alba  annularis  cartilaginis. 

n.  Pars  membranofa  trachea-- 

0 o.  Ejus  cartilagines  fcmicii  culares. 


Ojjicuh  turbinata  X trium . cum  annexu  Cxctilaginitnu 
& Mcmbranii. 


XVI. 

* l attere. 


A A.  Os  Nafi  fecundum  longitudinem  fepti  divifum- 
B.  Palatum  eodem  modo  divilum  in  C C. 


Epiglottislateralifitu,  facie  convexa  multis  fo» 
raminulis  confpicua. 

E c e b.  Muf- 


Digitized  by  Google 


402  Exn.  Fio.  T 

b-  Mufculas  exilii, 

e.  Scuriformis  pars  anterior. 

d.  Tertmmparnuifculorum,  conltringens. 

e.  Quartani  par. 

f.  Pr  imum  par  ab  internis  lentiformis. 

g.  Annulari»  pars  lateralis, 

fi.  Trachea  pars  lateralis. 


XVII 


BUL£  XXVI. 


xvin. 

criaidn. 

a.  Parspoflica. 

b.  — Antica. 

XIX. 

CtniUgitU'  intimide* , fteit  rtS*. 


ca.  Cartilaginis  fcutifbrmis  torntut 
fpiciia. 

bb.  - Proceflbs  inferiore*. 

CC. Corpus. 


anterius  con- 


XX. 


Mufculiir phtmttii  Louvxn  di  8* u inertnmitttt  cruri» 
crini  occurrim  »t  d]fc  JfmerutwrtHlf  Imi» fH*  temdir 
uc  tiHd  m **  tHMtn. 


* 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


CL 


404  Ext  t.  Figurarum  TABULA  XXIV. 


quibus 
Renes  aliique 

OVIS. 

delineantur. 


Haram  I.  II-  III.  IV.  V.  Swamw* 
reliquas 

Fig.  I. 

a.  Trachea  f.  afpera  arteria, 

bb.  Vena  pulmonalis 
c c.  Arteria  pulmonalis. 

II. 

abed.  Hami  cartilaginei. 


Connexio  naturalis  cart  ilagi  itum  extra  pulmones. 

a.  Cartilaginis  pars  fuperior,  fquami  in  modum  fub- 

fequenti  connexa. 

b.  Ejus  pars  interior  ac  depreflior. 

c.  Medias  f.  fubfcqueutis  cartilaginis  pars  qui  tegi- 

t r. 

d.  Altera  ejus  extremitas  qui  tegit. 

IV. 

xrfnnnli  t neten  in  pulmones  wgrtfus. 

V. 

nnuh  hujut  cartilagines. 

■ VI. 

In  intcjlinum  DuBus  Matii » SSe.  inftrtio , 

3.  Inteflini  jejuni  portio, 

b.  Dudhis  pancreaticus. 

_ — Cyrtrcus. 

~ — Communis. 

VII. 

Ren  vervecinus  a fimi  parte  per  longum  feBus  1 & pelvi 
denudatur , ut  vafa  videantur. 

a a.  Arterias  emulgentis  Rami  maiores, 

bb.  Vcm  emulgentis  Rami  majores, 
c c.  Arteria:  divifro  in  minores  hirculos, 
d.  Aliae  minores  i dittis  furculis  prodeuntes, 

e c>  Extrema  tibrofa  carnis  filamenta  ad  fupcrficiem 
aenis  dclmeutia. 


DAMMto  debemus,  VI.  IIichmoro, 

ILLINO. 

nn.  vcmrtmulgentis  Ramuli. 

00.  Vafa  minora  quiapum  loculamentis  HiCilMORO 
comparantur. 

VIII. 

Renvervecinuta  funi  parte  perlongum  fcBur , i quo  f* 
hrofa  caro  ad  pelvim  pendent  feparata  cft , ut  rotund a 
va forum  Jivaricationes  appareant. 

a a.  Ren  per  longum  fc&us. 
bb.  Pelvisdifcifla. 

cc.  VenxSc  irternem  ilgsnris  ramuli  tunici  pelvis 
• incluti  Sc  orbicularem  figuraraexprimentes. 

00.  Vaforum  minores  circuli  f.  alveoli  i majoribus 
procedentes. 

IX. 

Ren  vervecinus  a fimi  parte  perlongum  feUui , ut  fibrofe 
carnis  unie  ad  pelvim  appareat. 

a a Rendifle&us, 
bb.  Pelvis  divifa. 

d.  Fibrofarcarnisf.  Renalium  drsfhtum  unio  detex- 
tura in  pelvi. 

X. 

Renalium  JuSuum  extremitas  qua  papillare 
corpus  ad  pelvim  conjhtuit. 

a r Papilla  Renis  vaccini  (eparata. 
b b.  Pars  inferior  adhi  rens  alveolis, 
cc.  Papilli  extremitas  albicans,  in  qua  omnes  rena- 

les ductus  terminantur. 

Xt. 

E;Ufdem  papillaris  corporis  portis  confpicillo  vifs 
ii  digitis  exprcjfa. 

a a.  Papilli  pars  ut  microfcopio  reprifentatur. 

ccc.  Guttula:  ferofz  ab  illa  portione  papilli  albicantis 
erumpentes. 

XII. 

Renis  vervecini  fuperficies  confpicillo  vifa , pofiquam  in 
emulgentes  injeSus  cfi  liquor  coloratur. 

a a.  Renis  fuperficies,  ut  microfcopio  reprifentatur. 
b b.  Spatiola  inania. 

ccc.  Sinuli quidam  vermiculares  & tortuofi  diftafpa- 
tiola  circumambientes,  in  quos  liquor  itifulua 
eru&ari  cernitur. 


Digitized  by  Google 


Eee  3 


Tab.  XXVJ 


xrr 


i fi* 


.i&m 


1 


'4* 


t# 


IV 


Digitized  by  Google 


\o6  Explicatio  Fio.  TABULjE  XXVII. 

Genitalia 

OVIS 

exhibentium 

Haram  I.  III.  IV.  Ciaii»!  V.  VL  V II.  Blasius,  VIII.  IX.  XL  Fai.  A* 
A^wapendinte  fubminiftrant. 


r.6.  i. 

Uterus  ovillus  eum  annexis  , ut  quor  undam  cires  vafa 
deferentis  lapfus  demonflrctur. 

••  Utens.  « 

b b.  Uteri  cornua. 

• c.  Tubarum  principia. 

4 4.  — • — utictna. 

ff.  Merabranof*  Tubarum  expanfiones. 

ce.  Tubarum  foramina. 

CC.  Membranofx  etjunltonum  partes  ad  Tcftes  tendentes. 
h h.  TeJTcs  abfooevafit  deferent. but  veterum  in  membranofo  liga- 
mento alis  vespertilionum  aEmtltto  hxrentes. 
ii.  Ligamentum  merabramfutn  alis  vclpcrtilioniim  afllmitatum 
cum  vafu  per  i plura  ad  Cornua  fle  Tuba*  excurrentibus, 
k k.  Vafa  fpertnanca  ad  Tcftes  tendentia. 

1.  Uteri  cervix, 

ra.  ■ i Olculum. 

B. • — — Vagina  apecta , io  qua  rugo fa  ejus  fubftantia. 

IL 

T 'efliculus  ovillus  enm  ovis  tranjparentibus , necdum 
maj  culmo  feintn:  irroratu . 

IU. 

GlanJuhfa globulorum  fubflantia  ex  Ovis  tefliculo 
exempta , prout  ovum  adhuc  continebat . 

A.  Glandulofa  Juec  fubftaniia  aperta, 

b.  Locus  ex  quo  ovum  exemptum, 

C ovum  caco  cxeinptuaa. 

IV. 

Tefliculus  ovis , ex  quo  ovum  ab  aliquot  diebus 
txpulfum  fuit. 

a.  Tefticulus  per  modium  divitat. 

b.  Clanduiofa  globulorum  fubftaniia  cum  cavitate  fui  propemo- 

dim»  abolita. 

«c.  Ova  di  veri*  magnitudinis  in  Tertium  fupcrficic  bxrentia, 

di.  Vafa  {anguinea  ad  ova  excairentia. 
c Li^irncnu  1'dhculoruin  portio. 

V. 

Vafotum  fpermaticorumin  fexu  femines 
dijlnbuho  anfrailuofa • 

VL 

Tefliculus  femineus . 

a a.  Subftantiae]us  veficularis. 

b.  — — GlaoduloUk 

«c.  Vafafpennatica. 

VIL 

Tefliculus  virilis  ex  abortu. 

a.  Terti  culos  verua. 

b.  Eius  appendix. 

c.  vali  fpciiiuuca* 


VII L 

Uterus  ovis  in  quo  foetus  jam  grandis  ae  partus 
vicinus  continetur , prnterea  Cotyledonum 
vefligta  multa. 

o.  Collum  areri. 

b b b.  Vafa  ab  uteri  cervice  adeornua  tendentia, 
cccc.  Pan  uten  aperta . ut  melius  appareant  CaxuncuLc,  fle  quomodo 
e*  applicentur  «tero  fle  cbo/iu. 
d d d d.  Cotyledones  f.  carunculae, 
eeee  Interna  uteri  tapcrficies. 
ff.  Cornua  uteri 

IX. 

Flaeentulas  ab  utero  feparstae  & tn  utero  rei  Mae  , pra- 
t er  ea  fetus  fit  um  a communi  diverfum , vides , IS 
aliter  vafa  umbilicalia  dtflribui. 

a.  Vafr  umbilicalia. 

b b b b.  Propagino  eorum. 

c c.  Chorton  cum  Coty Icdonib as. 

4 4.  Cornua  meri  in  quo  apparent  earoncidxnun  qax  aetnaz  fe- 
tant vefttgia, 

e e.  Alantoidis  appendices  f extrema, 
f.  Uteri  Cervix. 

t Pudendum. 

Umbilicalis  vena  intra  foetam  progrediens. 

X. 

Situm  communem  fartus , Cotyledonum  ordines , C?  *Alan- 
toidis  inflat*  magnitudinem  exprimit , ac  partes  ejus 
longitudine  m*  quales. 

a a.  Membrana  Amn  ios. 
b b.  Vafa  umbilicalia, 
c.  Urachus. 

dd.  Chorii  pars  atraque,  <ui  adhxrent  cotyledon», 
e e.  Alanroidis  pars  utraque  in&ua  ac  ipiricu  tumcfa&a. 
f f.  AI  atttoldia  appendiculae, 

fle  c.  Cotyledones. 

Intcftinuhim  alantoidis  ad  urachum  tendetis, 
i i.  8cc.  Vafa  chorii. 

k.  flcc.  Cotyledonum  cav  ius  qua  foetum  rcfpiciuat. 

XI. 

foetum  cum  membranis  oflendit. 

a.  Vafa  umbilicalia  contorta, 

b bb.  Propagines  eorum, 
ce.  Chorion  cum  Cotyledonibus, 
d d.  Alantoia. 
e e.  Eius  appendices. 

'ff.  Ammos. 

E Placenta.  *•••••• 

Uracho*  ♦ - i. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 

i 


4-oS  Explicatio  F i c.  TABULAE  XXVIII. 


Qux 

de 


PORCO 


aaa  a, 

b. 

c. 

d. 
e e. 

ff. 

fit 


kk. 

I. 


ppp. 


qqqq. 


agit 

Figuram  J.  II.  III.  IV.  V.  VI.  V II.  VIII.  IX.  X.  XI  XII.  XIII.  ex  J.  Cass.  Piacestini 
Opere  dcfumpfiffinins,  XIV.  exobf.  Amjiuoo.  XV.  ex  Actis  Angi,  icis, 

XVI.  & XVII.  extr.Pab.  ab  Aqjvapend.  dcfbrmftt. 

Glandularum  qua.’  communi  offis  (Verni  mufculo 
ambiuntur  poitiuncula. 

Mufculi  Colli  & capitis  communes , qui  prsedi&os 
mulculosq.  inveflire  (olebant. 

Mufculi  duo  ab  ofle  petVoi  is  procenicntes  fine  ten- 
dinofo  capiti  implantati. 

Ab  eodem  olle  orti  ad  os  hyoides  procedentes,  a 
quo  nunc  liberat,  penduli  hirent. 
a ufculi  pe&orales  bracilium  moventes. 

Ollis  peitoris  facies. 

IL 

Ijrynx  i parte  amica. 

Nervi  lingua:  motui  frmularites , abfeiffi. 

Mufculi  ti  un  ati  & q.  bifurcati  ad  Itiigui  exertio- 
nem  concurrentes. 

. Mufculi  I V.  utrinque  duo  introrfum  linguam 
vario  modo  moventes. 

Mufculi  extra  litum  pofiti  direfto  furfumOs  hy- 
oidea deferentes. 

Mufculi  cralfi,  robufli  , obique  deorfum  ad  latus 
os  hyoides  & fic  etiam  linguam  moventes. 
Mulculi  obliqui  os  hyoides  ad  latus  dirigentes. 
Ollis  liyoidis  corpus. 

Msilculi  laryngis  communes,  fuperiores.  extenfi 


Flg.  I. 

Ijryagi  impaflta  partes  &c. 

Cutisa  mufculisfeparatacum  pinguedine  & pan- 
niculo camofo. 

Mulculi  furfum  reflexi  diverfis  fibrarum  generibus 
tum  inexternooblique defeendentibus , tum  in  ff. 
interno  piare  tranfveriis  infigniti  faciliori  de- 
glutitioni infervientis  portio. 

Reliqua  ejufdem  Mufculi  pari  diverfis  fibrarum  i u. 
generibus  infignita , fuoloco  lira. 

Mufculi  duo  fimplici  linea  inter  fe  diflinfVi  lingua; 
tum  motui  tnm  exertioni  infementes. 

Abi  mufculi  motui  mandibuli  inferior  isdeflinati , 
horum  dexter  in  fitu  liio  hirct  iiiufter  i fitu 
proprio  liberatus  folo  apice . communi  lary  ngis 
nrjlculoanncxus , pendulus  luerer. 

Duo  alii , cralli , robuflique  internam  cavitatem 
mandibuli  occupantes , mafleteres  ditVi , nian- 
dibill.e  motui  dicati. 

T emporales  mufculi , in  externa  parte. 

Externorum  intcrnorumqne  Mufcnlorum  fepa- 
rario  per  lineam  candidam  ab  ofle  mandibuli 
fa&am. 

Hi  duo  mufculi  a (Verno  ortum  latum  membrano- 
fum  trahentes  , furfilrucarnofi  vergentes,  olli 
hyoidi  fine  acuto,  carneo  i erveoque  alfigttntur . 
hic  fcfiione  ab  ofle  peifloiis  liberati  penduli  in ! 
urraque  parte  confpiciuntur. 

Os  hyoides. 

Mufculuslaryrgiscommunisfuperior.qui  propter  \ 1 k. 
nimiam  longitudinem  reduplicatusclt,  ac  in  la- 
tus fcutiformisoffis  implantatur. 

Radix mufe. communium,  qui  fundaturin  flcr- 
no,  & furfum  vergenscirca  * lignum  {Velli  duos 
emittit  ramos,  qui  utrinque  ver  fusos  fcutifor- 
me  tendentes  inmedio  itinera  in  candidum  cor- 
pus in  feq.  figura  magis  confpicuum  terminan-  ,|. 
tur , ex  quorum  abductione  pars  altera  brevior  m. 
ad  humiliorem  latcralemque  laryngis  partem  n. 
pervenit , altera  elatiorem  extremam  ledeui  ad  , o 
oritur. 

Parcus. 


a a. 

bb. 


dd. 


r. 

fih. 


Hoc  loco  ubi  corpus  illud  album  reperitur  cartila- 
go em  fcutifoi  mem  relidere  (Vacuatur. 

Paulo  intra  afpera-  arterii  vcIVigium  apparet. 


b. 


ab  ofle  hyoide  ad  cartilaginem  fcutifor  mem. 

Intermedium  prope  cartilaginem  fcutiformem  in 
quatit  Mufculiaboflehyoidcdefcendentes,  & 
Mufculi  ab  ofle  pe&ons  adfcei.dentesincarti- 
liginem  thyroideam  dcfimmt. 

Bitiiiiduo  mulculi  a iVcrno  tanquam  centro  & ra- 
dice unitim  inembranofo principio  in  latum  ten- 
dente orientes,  inmedio  itineris notluin tendi- 
nofuni  perigraphas  ditium  acquirentes  fuccc- 
dunt , ex  quibus  tenuior  longiorve  in  extremum 
fcutifbmiis  fuperioris,  cratTior  veri)  in  extre- 
mum eiufdcm  inferius  infigitur. 

(ixpus  afperi  arterii. 

Carlilagii.ola  ollis  liyoidis  portio. 

Laryngis  lublVantia , ubi  & fcutiformis cartilago. 

Corpus  membranofum  & excavatum  , in  quo  par- 
tes laryngis  interni  fitxfunt,  6c  A quo  varii 
vocum  dtlFerentii  eduntur. 

III. 

F.piylol l idu  partei  iifejue  connexa. 

Mulcultu  Epiglottitis  illam  furflim  attollens. 

Cavitas, qui  ab  Epiglottide  in  deglutitione  alimen- 
torum tegitur.  • C Pro- 


Digitized  by  Google 


e. 

d. 


t 

K- 

hh. 

ii. 

k. 


*a 

b. 

. c. 

d. 

C. 

£ 

e- 


aaa 

b. 


£xrL. CATIO  Fio.  T A S U L K.  XXVIII.  4o, 

orefTasauidam  frmirirmlar/»  i*Armw  n/To  LnMi  a ’ • * 


f. 

g- 

h. 

ii. 

kk. 

1. 


a. 

bb. 

cc. 

dd. 


Procefrusquidamfemicircnlare  corpus  offis  hyoi- 
dis  conftituentes. 

Membrana  Epiglottidem,  ejus  mufculum,  partes- 
oa4  circumjacentes  inveftiensiope cujus  vocum 
differentis  abfolvuntur.  . 

Os  byoides. 

Froceflus  quidam  os  hvoides  conftituentes. 
Cartilago  Thyroides  I.  fcutifbrmis. 

Primum  parpropriorum  laryngis  mufculorum. 
Portio  cartilaginis  annularis. 

Tracheas  portio. 

IV. 

Mufculi  larjmgit  a parte  antica. 

I..  Cartilago  fcutifbrmis. 

Mufculus  finiller  primi  paris  in  fitu. 

Socius  ejus , dexter , 4 (ede  remotus  pauloque  de- 
orfum  inrerfe  rctradus.  , 

Ubi  eft  afperitas , f.  caro  lacerata ibi  robufte  cri- 
coidi  jungitur,  quo  fortius  moveat. 

Cricois  & tnyrois  interventu  vinculi  copulat* , 
quod  cum  ab  invicem  fegreget  primi  paris  muf- 
culos  feptum  & diaphragma  nuncupari  meretur. 
Portio  ouu  annularis.  , 

Cavitas  in  qua  copiofa  pinguedo  pro  irroranda  la- 
rynge, ne  cx  motu  exliccata  labefa&aretur. 
Trachea. 

V. 

Mufculi  a parte  laterali. 

Interior  pars  fima  thyroidis. 

Ad  hujus  finem  mufculi  in  praxed.  figura  declarati 
origo , qua?  non  ut  exterius  apparet  judicatur , 
fed  paulo  fupra  8c  altius  in  interiori  facie  ori- 
ginem trahit. 

Penes  ejufdcm  cartilaginis  longitudinem  in  fui 
medio  membrana  glotridem  conftituent  valde 
ipfi  neditur. 

Ut  verfus  Epiglottidem  ac  arythenoidem  iter 
faciens inanguftum  vertatur,  ac  illius  corpus 
magis  videatur 

Qu*  definens  poftea  in  Epiglottidem  fecundum 
illius  latus  pars  lateralis  Epiglottidis  agnofea- 
tur.  * 

Ac  membrana  in  illo  obfeure  videatnr. 

Tertium  par  mufculorum  oblique  ac  deorfum  ri- 
mulam qpnftringens. 

Quartum  par  prxdido  opem  ferens. 

Cartilaginis  annularis  pars  lateralis. 

Circulo  trachea:  cartilagineo  paulum  lato  copu- 
lata. v 

Corpus  tracheae. 


e e. 
f. 


U: 


« VI. 

Mufculi  in  fitte  preprii. 

Epiglottidis  portio  dimidia 
Primum  par  mufculorum  propriorum  laryngis. 
Secundum  par  mufculorum  cucullares  f.  pedora- 
leseonftituens. 

Tertium  par  lateralium  mufculorum  tunica;  glot- 
tidis inhorrentium. 


Quartum  par  minorum  mufculorum. 

Quintum  par  fecundum  meam  pofitionem  & de- 
feriptionemnondatur,  conftiruo  tamen  unum 
mufculum  purum  ac  fimplicem  efle. 

Corpus  cricoidis  paulo  amplius. 

Ejus  pars  tenuior  interiorque. 

Centrum  foraminis. 

VII. 

Glattit  cum  vetetre  utroque. 

membrano  fle  ex  quibus  glottis  f.  rimula  ta- 
daeft. 

Fiflura  qo.t  ligula  f.  rimula  dicitur. 

Foramina  duorum  ventrium  per  qua;  aer  ingredi- 
tur  ad  grunnitum  in  porcis  efficiendum. 

Pars  inferior  & tenuior  carfilaginis  annularis. 

T rachear  coipus. 

VIII. 

Larjngitptrtrt  varia , prate^nertet  recurrente/. 

a a a.  Maxilla;  inferioris  furfiim  retradx  facies  perfeda 
dentium  ordine  decorata. 

bb.  Mufculi  duoOs  hyoidesfurfum  trahentes,  quo- 
. rum  appendices  litteris  iisdem  dcfignatxauos 
roufculos  linguam  exerentes  exprimunt. 

Ollis  hyoidis  fubftantia  femrcircularem  figuram 
circumfcribens. 

dd  dd.  Mufculi  communes  lanjngis  in  itinere  fupra  thy- 
toidem  flexionem  efTormantes  paulo  fupra  pro- 
grefli  lato  fine  carnofo  in  os  hyoides  infixi. 
c'  Cartilago  fcutifbrmis  femicircularem  propriat 
fubftantix  cartilaginem  mufculis  detedam  ex- 
hibens. 


b. 

cc. 

dd. 

e. 


Propriorum  laryngis  mufculorurn  p 
Trachexcorpusinferioiem  fcutifo. 


irimum  par. 
irmli  extremi- 


ii. 


tatem  contingens, 
lui  hh.  Nervi  a fexta  Cerebri  conjugatione  delcenden- 
tes , utrinque  unus , fecundum  arteria;  jugularis 
longitudinem  dimenfus  uterque  ad  Cor,pulmo- 
nes  ISc  Ventriculum  tendit. 

Ejufdem  nervi  duo  ramuli,  qui  & lingua;  radici 
inferuntur  , & inferiorem  maxillam  utrinque 
perforantes  dentium  radicibus  impluntanrur. 
kkkk.  Nervirecurrcntes,  quorum  dexter  circa  arteria, 
carotidis  divifionem  recurrit , alter  circa  aor- 
ta defeendentis  truncum. 

Arteria  aorta  defeendentis,  fpinas  iqfumbentis, 
truncus  amplior. 

Arteria  carotidis  ramuli  duo  fecundum  trachea 
longitudinem  decurrentes  i magno  trunco  pro- 
fedi.  . 

Divcrfi  ejufdem  adfcendentis  arteria  trunci. 

IX. 

i/iuricula. 

a a.  Auricula  fima  f.  concava  facies, 
bb.  Ejus  lareraintrorfum  reflexa. 

Corpus  memhranof  m intrinfecasMbnhm’ eartl- 
l.t.V  eumoibicuhim-i  fucci  g-'ns. 

y n'  l Pac 


Digitized  by  Google  ' 


410  Explicatio  Tio. 

d Pars  cartilaginis  ex  qua  tubulus  auditorius  con- 
iti tuitur  , citra  fitutn. 

ce.  Eius  portio  in  fitu,  qux  tubuli  figuram  exprimit, 
ff.  Os  lapidofuru  ab  aliis  ortibus  te&um. 
gg.  Oflaalia  ad  omniibafin  pertingentia. 

X. 

Organo i»  iuiitur. 

a 3.  Meatus  acurticus  ab  aure  incipiens  ad  tympanum 
procedens , infignislongitudinis  latitudmifque. 
b.  Locus  ubi  tympani  membrana  lita, 
cc.  Os  mammillare  figuram  longe  divertens  ac  in  aliis 

animalibus  obtinens, 
dd.  ProcefTusttyloides. 

ee.  Alius . qui  ratione  figar*  pyramidalis  merito  fty- 
loidcsdicipptell. 

f.  Pare  cranii  lateralis  arteriorem  auditorii  meatus 

regionem  fpe&ans. 

g.  . Ollis  jugalis  portio. 

E.  Alterapare  lateralis  cranii  ad  poficriora  vergens- 

• XI. 

liem . 

a.  Concha  cruda  odea  tanquam  proprio  integu- 

mento libera.  * 

b.  Foramen  cochlear- 

c.  Cavitas  mufculum  continens, 
d d dd.  Os  petrofuiu. 

XII. 
liem . 


tabula  XXVIII. 

XV. 

Teftiesprupei,  ex  ieferiptieuo  Vttbirii. 

a a.  Tedis  per  medium  fcifliu. 
bb.  Tunica  albuginea. 

c.  Vaforum  prarparantium  in  albugineam  infertio. 
dd.  Hichmorianus  du&us  per  medios  cedes  expor- 
reftus,  an  linea  fibrofa  Riolani  infeparabilis  a 
teftis  tunica  ( 

eeee.Vafa  praeparantia,  albugineam  perforantia , & 
du&ui  fcmicirculari  nexu  committe, 
ffff.  Vafata  tertis  fubftantia,  cui  x x x x- leve  dratum 
proprie  camis  fff.  interjacet  iu  aprugno  , qux 
dees  in  virio. 

g g.  Exiles  fiftul* , modo  plures , modo  pauciores , 4 
du&u  ubi  datim  ex  albuginea  emerfit  in  capite 
teftisexort*. 

hb.  Principium  Epididymidis  non  glandulofum  ex 
Hicbmon  fed  folis  contextum  vafis  ex  Rulam 
valida  (ibi  membranula  invicem  adfutis.  Hinc* 
videre  eftEpidymida  ex  fiftulis  fuborta,  fifta- 
las  ex  duau.  Atque  adeo  femen  inchoa- 
tivi generatur  in  terte  intra  vafa  terticularia  , 
iquib  is  moxdeftillat  induftum , i durtudein 
per  fiftulas  convehitur  ad  Epididymida  in  cu- 
jus perolexitate  tandem  perficitur, 
i i.  Reliqua  Epididymidis  leriesplani  vafculofa. 
kk.  Vas  ejaculatorium  , reda  Epididymidis  conti- 
nuatio. 

V , XVI. 


a.  Foramen  cochle*. 

b.  .Corpus  cochlear. 

c.  Cavitas  ip  qua  rtiufculus  delitefcit. 

d.  Vinculum  nerveum  cavitatem  fubiens. 
e e e.  Ospctrofura. 

XIII. 

Ojjicul»  iuiitur. 
g.  Mallei  caput  rotundum. 

b>  Ejus  cauda  & pedunculus. 

c.  Corpus  incudis. 

Stapes  incudi  annexus. 

d.  Proceflus  mallei. 

e.  Illius  cauda. 

E.  — Caput. 

b.  Superficies  incudis  lata, 

i.  E)U» crus  alterum. 

k.  Ejus  crus  reliquum. 

l.  Staprda  feparata  ab  aliis  ortibus. 

• XIV. 

Vetetriculue  pertinui, 

bh.  Tunic*  extern*.  . 

k k.  T unica  interna. , deficiens. 


i 


'Ultram  porcinam  depingit  quinque  fktue 
gerentem. 

a Cervix  uteri. 

b.  Pudendum. 

c.  Foetus  habens  caput  verfus  os  uteri. 

ddd.  Uteri  partes  i chorio  feparatar,  ut  chorion  Tine 

cotyledonibus  utero  anne&i  demonftretur. 

e.  Pars  uteri , in  quo  foetus  integer  continebatur 
aperta,  ut  quomodo  vetue  per  uterum  fpar- 
guntur  confpiciatur. 

fff.  Uteri  partes  in  quibus  fingulis  fmguli  funt  foetus. 

gg.  Cornuum  uteri  principia 

n n h.  Majora  uteri  vafa. 

i i.  Glandul*  multa  funul  juo&£  in  utraque  uteri 
parte. 

XVII. 


fenum  tx  utere  exemptum  ofleniit  tribuo 
membrani  r circumdatum . 

a a Alantoidis  appendices, 
bb.  Chorii  extremitates  au*  triplo  longioresipfo  fce- 
tu,  & fine  cotyledonibus. 
c-&c.  Vate  chorii. 


• Digitized  by  Google 


f 


r 

Digitized  by  Google 


4 1 t Explicatio  Fio.  TABULAE  XXIX. 

quibus 

S I M I M 

A N A T O M E 
declaratur. 

(•  It  IL  III.  IV.  P l acin tin os  communicavit , V.  VL  X.  XI.  Blasius,  VII.  VIII.  IX.  | 
XVI.  Baatuoiinus  III.  Comatis,  XIV.  & XV.  Aes d.  Cuaioss  Collis*. 

* Fig.  I.  IV. 

Oculorum  Mufculi  quidam.  j Organi  auditus  clarior  demmfl ratio. 


a a a. 

Os  excoriatum. 

b. 

Oculi  corpus. 

e 

Chorda  trochlearis  mufculi. 

d. 

Trochlea. 

e 

Mufculus  trochlearis. 

f. 

Mufculus  obliquus  interior  Tro- 
chleari oppoiicus. 

II.. 

• ' 

Auris  interna  offuulis  defit  ut  a. 

a. 

Meatus  auditorius  apertus  ,•&  abo- 
mni  membranofo  genere  pror- 
fus  immunis. 

b.. 

Portio  cutancx  fubftantix , qua  uni- 
verfus  duclus  ofleus  acufticus 

. 

' fuccingitur. 

e. 

Ex  qua  deinceps  Tympanum  Gale- 
no minime  ignotum  conftruttum 
«fle  nullo  padfo  admitto. 

4 

Corpus  ollis  lythoidis. 

. IU- 

Concha  auris  aferta,  cum  foraminibus. 

a. 

Meatus  acufticus  ab  omni  impedi- 
mento denudatus. 

b>. 

Fencftella  ovalis  labyrinthi,. 

e 

Foramen  cochlcx. 

ddtf. 

Circumferentia  conchi. 

C, 

Qs  lapidofuniv 

a . Meatus  auditorius  ferai  apertus. 

b.  Foramen  ovale  ad  labyrinthum, 

e.  Cochlcx. 

d.  Figura  cochlcx  concinne  i confor- 

mata. 

V. 

Larynx  farte  anteriore. 

VI. 

Eadem  farte  foflica. 

VII. 


Ventris  imi  f artes  varia. 

A A. 

Arteria  magna 

BB. 

Vena  cava. 

CCi 

Renes  fuccenturiati. 

DD. 

Renes. 

dd. 

Venx  emulgentes. 

E E. 

Ureteres. 

e e. 

• Arterix  emulgentes. 

FF. 

Vafa  prxparantia  conjun&a. 

ff. 

Venx  fpermaticx. 

GG. 

Vafa  deferentia. 

es- 

Arterix  fpermaticx.' 

H. 

Tefticuihs  finifter. 

R. 

Epididymis.  ' 

IL 

Vdiculx  feminarix." 

K. 

Eocamea  capfula  munitum  per 

quod 

Digitized  by  GoogI 


Explicatio  Fio.  1 

quod  tranfitus  femini  datur  e vc- 
ficulis  in  urethram. 

SS.  Dudus  ad  foramen  K.  tendentes. 

LL.  . Mufculi  ad  radicem  penis  fici. 

X X.  Proftatx. 

M.  Urethra. 

N.  Prxputium. 

O.  Glans  oblonga  rima  perforata. 

P.  Vefica  Urinaria. 

VIII. 

Genitalia , aliaque.  • 

A.  Inteftinum  Redum  in  parte  fuperio- 

re  b.  ligatum, 
fi.  Anus. 

B B.  Vefica  Urinaria. 

C C.  Vcficulx  feminales. 

d d.  Dudus  e veQculis  feminariis  pro- 

deuntes. 

f.  • Exitus  duduum  in  Urerhra  , val- 
vulis munitus. 

G G.  Proftatx. 

HH.  Mufculi  penem  erigentes,  & dila- 
tantes. 

K K.  Urethra. 

LL.  Corpora  penis  nervofa. 

M.  Glans, 

N.  Prxputium. 

O.  Fiffura  penis  oblonga. 

IX. 

H.  Ipfc  penis.* 

II.  Mufculi  erigentes. 

L.  Urethrx  exitus  in  glande  tantx  ca- 

pacitatis , ut  digitum  minimum 
admittere  potuerit. 

• 

X. 

A farte  fofiica  genitalia  quadam. 

A. ’  Vefica  urinaria. 

B.  Urethra. 

CC.  Ureteres. 


' A B U L £ XXIX.  4,5 

DD.  Vafa  deferentia  circa  extremum  di- 
latata. 

E E.  Veficulx  feminales, 

F.  Eorum  exitus. 

G G,  Glandula  utrinque  vcficis  adftans , 

. albidior,  folidiorque.  . 

^ ^ Alia , major , rubicunda , 

plexu  nervorum , vaforumque  a- 
m liorum  prxdita, 

II.  Mufculi. 

Nota.  Omnia  hxc  ufquc  ad  F.  Sifleda  efie 

feparataque , quo  pateat  urethra 
aperta. 

XI. 

Interior  facies  feminalis  Ve  ficui*  fer 
medium  dijfctf*. 

XII. 

Coccum  Intejlinum. 

a.  Inteftinum  Ileon, 

c.  Redum. 

b.  Caecum. 

d d.  Difledi  Caeci  portjp  reclinata, 

cc  Valvula:  varix. 

XIII. 

Steleton  Simi * Caudata. 

XIV.  & XV.. 

Offa  Capitis. 

A.  Os  triquetrum  bregmatis.. 

B.  Offa  temporum. 

S.  Petrofa  eorum  portio.  * 

C.  Os  Zygomaticum. 

D D.  Protuberant ix  dux  offis  eribrofi  vau 

riis  foraminibus  pertufl .. 

E E.  Orbitx  oculorum. 

F.  Proceflus  mammillaris.- 

EFf  J.  Portio 


Digitized  by  Google 


4*4 


GG. 

K. 

LL. 

MM. 

NN. 

P. 

O. 


QSL 


RR. 


SS. 


Extl.  Fio.  T ABULf  XXXI. 


Portio  offis  occipitis. 

Dentes  molares. 

• Canini. 

Duo  inciforii  primores; 

. — Proximi  duo  lallffimi. 

.Maxilla  fu  perior  dentibus  armata 
Nares. 

Maxilla  inferior. 

Corone  diausproccflu*.  m 

Condylus. 


TT. 

U. 

X. 

zz. 

o. 


Cavernula  Inter  utrumque  proccf* 
fum  excavata. 

Dentes  molares  pofteriores  i V. 
Alius  ipfignitcr  latus. 

Canini. 

Primores  inciforii. 


IffiiM  Ctrcofithtctmtxhibtt. 


♦ 


Digitized  by  Google 


I 


Digitized  by  Google 


s 


416  Explicatio  Fio.  TABULA  XXX, 

quibus 

TESTUDINI 


A N A T O M E 

dteUrttur  , 

• Authore  B L A S I O. 


r,.t 

'Tejludo  aperti. 

A.  Cot  cirkue  on«  cooftuu. 

B.  Auricula. 

C.  fiec.  Hepar  extra  cavitatem  ventri»  extentam. 

D.  Ventriculus. 

E.  Inteft  ini  Coli  principium  1 «tia  corpus  ramasim. 

1F.  Colon. 

G G.  Inteft  raa  tenuia. 

H H.  Trachea. 

hh.  Eiu»  in  ramos  duos  divifio, 

1 1.  Circumvolutio  circa  juguli  lateri, 
ii.  Bafis  ltngox. 

4K  K.  OFfojphaeuj. 

LL'L  MuteulicoUi 
M.  Venar  varie  diftritweod*. 

N-  Artetur  aortae  difiribotio  varia. 

OO.  Teflcs.  -\ 

£ E£?ES£.  C Cquideoi  tali.  haberi  AebttW. 

|L  Peni».  **  . 

S S,  Mu  (culi  circa  quo*  penem  extrarium  movente*  «11  unquam  cir- 

ca trochleam  ducuntur. 

T T.  Olla  pubis  k Ce  invicem  remota  loco  eo  ubi  coalefcunt  reparata. 

V V.  Ligamenta  membranea  varia. 

X X.  Imeft  ini  Aefti  difletti  panes  reclinat*  quo  peni»  videri  queat 

T.  Veficat  infert  io  in  laicfliniim . 

Z.  Cauda  recurvata. 

IL 

Lingua  cum  farte  trache*. 

A.  Linrua  \ pane  fnperiore. 

B B.  Omi  hyoidis  cornua. 

C.  Trachea. 

D.  Rima  ad  tracheam  f.  glotti».  . 

S C.  Cartilaginea  dux  afpczz  rimam  hanc  efficientes. 

IIL 

vAJfora  arteria  eum  pulmone  ex  uno  latere . 

A A.  Trache*  divifie  ramua  dexter  finiftrO  abfeiflo. 
bbb.  Pulmonis  partes.  ' 

ccc.  Trachex  apertor*  , per  quam  m qoamvj*  pulmoni*  partem 
txanfiua* 

I V. 

Cor  0 fartibus  alii/  feparatum. 

t.  Ventriculo»  fobftantis  carnea  folid iore  conflans, 
q.  Auricula  Ventriculum  ambieni  membranea, 
c.  Atteiia  cs  cotdc  prodiens. 


V. 

Jnteflina  varia» 

A.  Hei  portio.  B B.  Coli. 

C G.  Valvula  Coli  sd  ingrefliim  Ilei. 

D D.  Reclinat*  Imeftini  partes , 

E.  Coh  principium,  amplum  juigofum,  qood  pro  Caeco  hicfaabaS 
foceO. 

• VII. 

Penis  a parte  pojlici . 

n.  Fovea  peni». 

bb.  Prominenti*  anteriore*. 

VL 

Genitalia , i ifque  connexa. 

A.  VcCca  urinaria,  b.  Fjus  Collum, 

cccc.  Colli  per  trans  verfumdifleai  panes  reclinat* , at  pateat  ejus  ia 
doacsm  apertio. 

IO.  Nigricantia  hac  duo  pun&s  foramina  deftgnint  per  quz  oniri 
dudus  paraftiramm  fle  re  ficularum  feminalium  io  collam  vt- 
fic*  fit  exonerant, 
e e.  Cloaca  ipfa  integra. 

f t Eadem  aperta  Ac  reclinata  quo  io  confpe&um  veniat  penii  pttt 
anterior. 

gg.  Mufculi penis.  hh.  Teftes. 

Iu  Parailar*.  kk.  Vcficx  fcnuules. 

VIII. 

Penem  JeJueens  aJ  anteriora  Mufculus , C Se. 

a.  Inteftinum  Reftum  a merius  ex  parte  diflc&um  quo 
e.  Peni»  radius  videri  quest. 

b b.  Mufcttlut  r utrinque  unus  , circa  olla  pubi»  reflexus  . ficque  quii 
per  trochleam  ducendo  penem  arvtrotfum  morefls . 

IX. 

S celet  on  TeftuJinis. 

Hoc  Offibus  XXV.  conflare  in  oftcologU  tmdil 
vah  DYK. 


XI. 

"Effigies  ejus ♦. 

X. 

Offa  capitis  i latere. 


Digitized  by  Google 


p-p 


418  Exn,  Figurarum  T A B U L 1 XXXI. 

quibus 

T IGRI  DIS 


partes  varias  delineari  curavit 


B L A s I U s. 


% t * , 

Crit  parte/  vari d. 

a.  - Lirgurr  papilla;  acuminati. 

b b b.  Oris  tunica;  glandulis  referta: , a palato 'undique 
feparar» . portio. 

c c c c. Tunica  gula;  circa  d continuata,  qui  furfum 
cxtenfa  ingluviem  quali  hic  coniliciut. 

e.  Epiglottis  erefta. 

f.  Cartilago  Thyrois. 

g.  T racliea. 

i.  Ingrediis  ad  tracheam , quem  Cartilagines  aryte- 

noidei conlli  tuu  nt . 

k k.  Locus  ubi  Cibus  d lingua  fuper  Epiglottidem  ad 
gulam  fub  tunica  priore  b b b circa  f de- 
fertur. 

II. 

Ceu  tricati  orificium  fu  feriar. 

a a.  Partiaila  Ventriculi  interius  confptcicnda , valdi 
rugola. 

b.  Orificium  ipfum  corrugatum. 

III. 

Vefiea  Maria  eum  duBibu/  hlariit, 

a.  Vefiea  fellea. 

b.  Cervix  contorta. 

Duftus  Cyflicus. 

— — Communis. 

e e e.  Du&us  hepatici  varii, 
f.  Hepatis  particula. 


k. 

m. 

n. 

o. 
P- 


«. 

bb. 

cc. 

dd. 

e e. 

ff. 

I* 

!• 

k. 

l. 

m. 

n. 

o. 
P* 

r r. 
ff. 

t. 

u. 
XX. 

ii. 

y- 


IV. 

^ Ren  cum  vafir  tf  r.  i parte pejliea. 


Tunica  propria  feparata  & expanfa  quo  ejus  ad 
interiora  Renis  progreiTus  notari  queat  circa  1. 
Vena  mufculafuperior. 

Ren  fuccenturiatus. 

Vena  ad  Renem  fuccenturiatum. 

Arteria. 

V. 

Parte/  genitale/,  aliaqut  connexa. 

Vefiea  urinaria. 

Ureteres. 

Proflati., 

Vena;  fpermatica». 

Arteria'  fpcrmatici. 

Corpus  pyramidale. 

Vas  deferens. 

Teflis  linifler. 

Dexter. 

Tunica  vaginalis  reclinata. 

Eadem , cui  mufculus  CremaAcr  iohiret. 
Epididymis  dextra. 

Penis. 

Ejus  praeputium  retra&um. 

— Pars  antica  odea. 

M ufculi  ei  eftores. 

Dilatatores. 

Nervca  filamenta. 

Intefbnum  reihrm. 

Ejus  cum  ofle  caudse  nexui. 

Vefiea:  glandulofx. 

Foramen  ejus. 

Foramen  anui. 

VI. 

Caput  Tigridi/. 

VII. 


aa.  Ren  per  medium  diffefhis. . 
bbb.  Caruncula;  papillares. 

c c c.  Vafa  emulgentia  tunica  Renis  propria  pelvim 
conllituente  hic  te&a. 

d.  Urcer. 

e.  I j;«  ingrcdus.  * 

f.  Arteria  aorta.  , 

«?.  Vena  Cava. 

Ii.  Arteriar  emulgentes, 

i i.  Venx  emulgentes. 


Pedi/  anteriori/  ofa. 

VIII.  IX.  & X. 

OJJiculum  ultimum  digiti , cui  ungula  obarat  (Minient  | 
C i quidem. 

viij.  A latere, 
i x.  A parte  pollici, 
x.  — Antici. 


Digitized  by  Google 


Ggr  a 


Digitized  by  Google 


1 

1 

420  Ex  fL  ICAT  IO  Fio.  T A B U L £ XXXIL 

dc 

URSO, 

cujus  ANATOMEN 
exhibuerunt 

PAR  ISIENSES. 

* Fig.  V. 

ABC.  Pes  inferior  dexter,  ipartcantica. 

B.  Parvus  digitus  quieft  loco  pollicis. 

A.  Digitus  magnus  loco  parvi. 

G.  Callofitas  loco  tali. 

D E F.  Pes  inferior  dexter  i parte  poftica. 

E.  Articulus  minor  quieft  loco  majoris 

D.  Ma  jor  qui  loco  minoris. 

E.  Talus  inverfus. 

I. 

H r.  Duo  Vcnrriculi. 

H.  OEfophagus. 

I.  Pylorus. 

II.  & III. 

K L.  Ren  dexter. 

MM.  Ureteres. 


N N.  Venx  emulgentes. 

OO.  Arteris  emulgentes. 

P.  CX  Idem  Ren  inverfus , quo  vala  con- 
fpici  queant. 

IV. 

R S T T.  Ren  exiguus  per  medium  diffc&us, 
K.  Arteria  ejus  emulgens. 

S.  Vena  ejus. 

T T.  Ureter  ejus  per  longum  diffc&us. 

V V.  Papillx. 

YY.  Medium  Infundibuli. 

X X.  Exigui  linus  qui  funt  inter  papillas 
& infundibulum. 

VI. 

V elinett  io  Urji. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


L 


412 


Exju  catio  F io.  TABULA  XXXIII. 


In 

VITULO,  HIRCO,  CAPRA, 

VULPE,  CAPREOLO, 

CERVO, 


notanda 

exhibentium. 

Harum  I.  & IX.  communicabit  Ana.  CorsaitoinG,  III*  & IV.  Bsiiitru* 
VI.  l>t  ACeXTINUS,  VIII.  & IX.  Coim»s. 


Rg.  I. 

Siclctcn  PituU. 

VIII. 

Ctprn. 

IX. 

vAntiit  liithuj. 

XI. 

JVph. 

II. 

DdineathCJprtvIi. 

V.  . 

Cttwd. 

III. 

y,rt  (mini  Reni,iriM  p*«‘  P"  ta**»./*® 
i/Urttn  ttnuUktrnt». 

bt  E^ptodoftione» fc proceflbs.quibusemuSgcntia 
vafaveiliuncur. 


c.  Vafe  apum  alveolos  referentia, 
d d.  Vafa  capillaria  ad  extimam  Reni,  fupcrficiem  es* 
canentia. 

IV. 

Ccrvin*  pnpilln  portis  i Rene  fepnrtu. 

a.  Cerrinae  papillx  albicans  pars,  exqui  ferum  ex. 

primitur. 

b.  Filamenta  ejufdem  a pelvi  ad  ufqae  Renis  fupet- 

ficiem  continua.  ® 

VI. 

i/luricnld  Capreoli. 

a.  Auricula  corio  tefta , pilis  obfita. 

b b.  Ejus  fubftantiacartilaginea plunbus  tuberculis  dor 
nata,  abomniconopiliiquc libera. 

c.  Alterius  lubftanti*  cartilagine*  portio  a cuticula 

fere  fcgvegata. 

d.  Mufculus  oblongus , tenuis , teresfie camofus  ,ab 

auricula  ortus  Se  in  auriculam  implantatus, 
e e.  Locus  odis  petrofi. 
f.  Os  jugale, 

gg.  Cranii  portio. 


K#m ia 


Gcg  4 


Digitized  by  Google 


424  Explicatio  Fi*.  TABUL/E  XXIX. 

quibus 


GLIRIS,  TALH,  MURIS 

Genitalia , aliaque } proponuntur . 

Haram  J.  debetur  Sw  am*  ird  a *.  VII.  VIII.  X.  Bt  asio,  XI.  Grapio»  III.  Coitiro, 
IV.  Dtrio,  V.  & VL  Wormio. 


A. 

C C 
D D. 
E E. 
FF. 


G. 

HH. 

I i. 

K K- 
M M. 
OO. 
<*. 


SB* 

h. 


q- 

r. 

r. 

t. 

u. 


X. 


flff. 

Talpa  gemtalia, 

feni».  B.  Cori*  par*  abferfla  in  ambito. 

Duo  vafcula  materiam  lem.ni  analogam  eo  in  loco excernenti» 
Corpora  duo  gl ani* dola . in  quibus  nate  materia  conficitur. 
Mufeuti  penis. 

Duo  tocnnJa . glandulofa . corpora.,  proflatis  analoga,  qa*  ma- 
teriam ad  ureihram  deducant. 

Vcfica  urinaria  extra  fitum. 

Duo  corpora  tubulofa  vrfi.ufii  feminalibus  analoga. 
Duofimilia  corpora  aft  elegantius  confpicua. 

Veficul*  feminal  es.  I L.  Vafa  fpermatiea. 

Ven*  fpeitnaticac  in  teflium  fuperficie.  H N.  Arteric. 

Vafa  ejaculatoria.  P P P.  Epididymi». 

Tunicae  rafu  deferentibus  fle  prxparanubu*  ioter je&x. 

IT. 

Talpa  delineatio. 

111. 

Ejus  fceleton. 


▼II 

Gula  cum  Ventriculo  t* glire. 

A.  Ventriculi  orificium  fiolfltura. 

B.  ■-  ■«  Dextrum.  t 

C.  In  inr cr fo  eo  tun  ica  duriorj 

D.  OEfoptugua.  E-  Portio  Inteftml 

VIII. 

lnteflinum  Csx eum  , &c.  ex  eodem * 

■.  Intefti  Coli  particula. 

bb.  C«c«m.  c.  Hei  portio. 

IX. 

Gltrts  delineatio 

X. 

Ejus  genitalia. 


IV. 

A lurir  fceleton, 

©fla  hac  ex  enumeratione  Dtm  CLXX. 


Muris  nero  agi  c i , vulgo  leming  vivi  icon. 

VL 

Seeleton  ejus. 

Dentes  anteriores  falcati  fuperiom  maxiltx  cranio  infici. 

Denccs  anteriore*  falcati  maxillx  inferioris. 

Lingua  eiafEt  fatis  fic  magna.  dd.  Molares  dentes. 

Triple*  apophyfis qua  inferior  maxilla  fuperiori  nefluur. 

Scaputz. 

Pedes  anteriores , in  quibus  digiti  quinque  totidem  aduncis  & 
acutis  unguibus  armati. 

Deni  unus  ametiorex  alveo  exemptus  ut  radicis  longitudo  ap- 
parear. * 

Dens  molarii  primos  latiffimus  , e*  quartior  quafi  compofitui. 
Huic  vicinus  ex  tribus  quafi  conflant. 

Ultimus  et  duobus.  m.  Ofla  auiuus  circulo  iodufa. 

Coftar  urrinqe  quatuordecim. 

Vetrcbrx  lumbales  ad  caudam  ufqvic duodecim.  p.  Ofla  ilii.  - 

O»  ffiROrb  triplici  nodo  conflans  ur  ulli  ilti  jungatur. 

Penis ofli  ilu  membranula  adhxrens. 

Pa<e  Ia  m genubua. 

OfT.  erun»  frafla  per  callum  confolidara. 

Pe.fe*po'lcriores,  cum  dignis  fle  anguibus , quorum  po'ler  fle  ’ 
m mmus  longitodinexqtialcs  fl<  mir-orc*  tubus  reliquis. 

Cauda  decem  conflans  atuculauooibus. 


a.  Vafica  urinaria.  b.  Vefica  urraque  feminalis, 

e.  An lr»aiK>fusvefic* ut riufqoe «««tui  in 

d.  Urethram,  qua:  etiam  mufcuJofa  cft. 

e.  f g.  Mulculitres.  h.  Prarputium  externum  retta&um. 

Pp.  Vas  defer  eu  i tranfien*  ad 

k.  Epididymidem.  L Epididymis. 

m.  Eim  rrrtmura  redi  rvcxu.n. 

n.  • Tcfli* , in  eoque 

o.  A rteriavafid  nexa  per  tumeam  transpatens. 
qq  q q.  Glandut*. 

r . Glandul a prxputio externo  e«t remo  uno  nexa. 

1 1.  Circa  v .fis  deferentis  ingtefluur  in  veliez  feminali»  extremum  ‘ 
minime  capfulx. 

XI. 


a. 


b. 

c. 

d. 

e. 

f. 


I 

h. 

i. 


Teflis  cum  annexi/. 

TeflicuTtis  gjiria  in  quo  vafcula  feminaris  nulla  prxpuiationc 
pTzviairafircninr  turgent»  ut  pet  membranam  albugineam 
clard  fle  diftm&e  appareant . caquc  ablata  Ipomc  a fe  mvtccoi 
recedant. 

Vsfa  ptxparantiaabfcifla. 

Attetia  prxparans. 

Veo*  prxparanm  ramificationes. 

Eqreflus  vafculorunt  feminat  ium  b tefliailis. 

Globi  Epididym.  maioris  pars  concava  Tcfliculo  naturaliter 
adjacent  jam  lurlum  pror ratta. 

Globus  Epididymis  m:nor  cujus  ptjcna  divifio  io  hoc  animali 
quafi  in  orbem  vertitur.  * 

Vafis  femen  deferentis  portio. 

V alorum  p«pa«mio*n  umi6ci;ioocs  ad  Epididym  excut 

icotci,  4 


I 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


426  E x p i.  Fio.  TABULA  XXXV. 

quibus 
curiofa  viri» 

In 

MURE,  PORCELLO  INDICO, 

ECHINO,  MARTE 

per  Anatomen 
obfervata 
delineantur. 

Harum  L II.  III.  IV.  V.  VI.  exhibet  Piacintinus,  XV.  XVI.  & XVII.  Fab.  A* 

A qj; a v.  VIII.  XII.  & XIII.  CotTiavs,  X.  JBi  asius. 


FigTl. 

Laryngis  f artes  varia , domefiico  in  Mure , 
iifjue  connexa. 

a a a.  Cutis  pilofa,  detratta. 
b b.  Mandibula  i nferior , bipartita,  duo- 

bus acutiffimis  dentibus  ornata. 

c c.  — Superior  roftrum  barba 

ornatnm  conftituens. 
d d.  Mufculi  temporales. 

c c.  Maflctcrcs. 

f f.  Alii  duo  ofli  hvoidis  mo- 

* • tui  dicati. 

g g g.  — Os  hyoides. 

h.  Cartilago  fcutiformis. 

j i.  Primum  par  mufculorum. 

k k k.  Mufculi  laryngis  communes. 

11  Trachea, 

m.  Mufculi  caput  moventes. 

n n.  Scapulae  dicati. 

o o o o.  Nervi  motorii, 
p p.  Mufculi  T hor aciei, 

q q.  Claviculae. 


II. 

P artes  eadem,  alia  ve  huc  facientes. 

a a.  Lingua, 

b.  Offis  hyoidis  bafis. 

c c. Cornua. 

d.  Cartilago  fcutiformis. 

ccc.  Mufe.  laryngi*  communis  inferior. 

f.  OEfophagus. 

g.  Primum  par  mufe.  propriorum 

h.  Trachea. 

III. 

r artes  eadem,  aliave,  k farte  fojlica. 

a a.  Lingua, 

bb.  Offis  hyoidis  cornua, 

cc.  Gulx  partes  dilfc&x  , inverfar. 

d.  Pars  ejus  membranofas  inferior , u- 

nita  adhuc, 
e f.  Epiglottis, 

gg.  Trachea. 


ir. 


Digitized  by  Google 


-i  M 


Explicatio  Fio.  T 

IV.  & v. 

Auricula  putes  in  Mure . 

a.  Antica  facies. 

*b.  Tubulus  mcmbcanofus. 

c.  Os  petrofum  receptaculum  organo- 

rum auditus. 

d.  Poftica  auricul*  facies  non  pilofa. 

c. — — Pilofa. 

f.  T ubulus  membranofus. 

gg.  Os  petrofum. 

h.  , Foramen  per  quod  nervus  audito- 

rius ingreditur. 

VI. 

Ojficula  auditus  in  Eodem. 


ABUL£  XXXV.  4 27 

c c.  Teftes  fcu  ovarium, 

d d.  Ligamentum  teres  uterinum, 

cc.  Vala  fpcrmatica  utriufquc  condi- 
tionis , venx  arque  ac  arteria:, 
ff.  Vcfica  urinaria  reflexa, 

g g.  Ligamentum  uteri  aliforme. 

h.  Vagina  uteri  rugofa,  aperta. 

i.  Vcficar  urinarix  exitus. 

k.  Externum  pudendum  pilofum. 

XI. 

Sciuri  delineatio. 

XII. 

Sceleton  ejus. 

XIII. 


a.  Malleus  feparatus. 

b.  Incus  fimHiter  ab  aliis  fejundus. 

c.  Stapes  eadem  facie. 

d.  Mallei  caput  fcu  proceflus  obtufus. 

c.  Pars  qua  incudi  committitur  mal- 

leus. 

f.  Tuberculum  mallei. 

g.  Ejus  cauda  acuta. 

h.  — Pars  lata. 

Crus  alterum. 

reliquum. 

VII. 

Mus  domejlieus  naturali  facie  delineat us. 

VIII. 

Sceleton  Echini  terrefiris. 

IX. 

Velcneatio  ejufdem. 

X. 

Genitalia  in  fexu  feminino 

a.  Orificium  internum  uteri, 

bb.  Tubxfeu  cornua  uterina. 


Sceleton  M artit. 

XIV. 

Ejus  facies. 

XV.  XVI.  & XVII. 

Foetus  illius  quadrupedis , qui  porcello  dTndia 
it  alis  dicitur,  quibusdam  C rica  tus  , 'e  mu- 
rium genere. 

XV. 

Placenta  ac  fuperior  fatus  ab  utero  feparatus , 
quo  utraque  placenta  facies  notetur. 

a.  Supplaccntx  pars  utero  proxima  & 
meditantibus  vafis  cum  eo  jun- 
da. 

b b b.  Tria  vafa  integra  relida  ex  multis 
ruptis  quibus  mediantibus  utero 
fubplacenta  neditur. 

c.  Cavitas  relida  ex  ablata  placenta. 

d.  Placenta  inverfa  ut  fupcrficies  alia 

videatur. 

c.’  Alia  fubplacenta  monftrans  eam 

partem  qua  utero  neditur,  qux 
cava  videtur. 

Hhh  z XVI.  • 


Digitized  by  Google 


41S  Explicatio  F ig.. 


XVI. 


TAB.ULI  XXXV. 

b b b.  Cavitates  4 fubplacentis  feparatis  in 
utero  relidar. 


Fatus  cum  duabus  membranis  ruptis , 
alam  eide  enim  caret. 

a.  Chorioa  membrana  exterior  di&a 

b.  Amnios  membrana  interior  vocata, 

e.  Umbilcalia  vafa  venx  a:que  ac  ar- 

teria:, per  chorion  difperfa. 

d.  a placenta  orta. 

e.  Placenta  L Hepar  uterinum. 

XVIL 

Subplacenta  ab  utero  feparata  & curvamine 
fuo  cum  utero  conjuncta. 

aaa.  Subplacentx. 

e..  Placenta  ipfa. 


Nota  Nos  in  hac  Tabula,  flmiliterac 
in  variis  aliis  Animalium  diveriorum  Sceleta , 
exhibuifle , non  nominatis,  adeoque  nec  nu- 
meratis oflibus.co  quod  ex  iis  qux  in  variis  a. 
liis  iuis  locis  propoiita  haud  difficile  quxnam 
iniisreperiantur,  adeoque  quid  diverfitatis 
occurrat, coUigere.  Imo  quxeunque  & hic  Se 
alibi  circa  odium  in  Animalibus  do&rinam 
adducuntur,  curiofitatis  pias  quam  utilita- 
tis continere , quis  cft  quem  lateat  5 . 

. . 


. 4 "■ • 


i 


t 


Digitized  by 


-p 


w 


Digitized  by  Google 


430  Ex.pucatio  Fio.  TABULA  XXXVI. 

quibus 

OVI,  VITULO,  BOVI, 

Similibufque  animalibus , communia  quadam  circa 
NERVOS 
proponit 


W I L 


Kg.L 

Exhibet  Nervorum  Paris  quinti  CS  fixli  origines,  ab  iif- 
que  Nerv t tntcrccpahs  rajicet  profeSas  ; porro  cjuf- 
dem  Nervi  intercojfalis  ,i£  Pani  vagi,  atque  nervi  i 
Jpma  ad  Par  vagum  aceejforii  origine s,  ramfieatio- 

net  ufqus  aJ  ventriculi  regionem  produHai : lnfuper 
hic  Nervorum  Pan  feptimi , noni , Je anu , atque  Ner- 
vi diaphragmati i principia  tS  diftributiones  reprajin- 
tantm  ; atque  m tolotraSu  i regione  Nervorum  pra- 
corJiu  tS  vjcenbui  infertorum , origines  Nervorum  Ver- 
tebralium , torumque  cum  prionbiti  communicatione / 
ieferibuntur. 

litteris  vero  figura  additi*  non  nifieaexhibenturin 
quibus  animalia  bruta  ab  homine  differunt , Reliqua'  fi- 
gur.eillitrifculpt.-e,  qai  Nervorum  diftoruin  in  Homi- 
ne hyporypofm  refert , quam  fuo  loco  Anatome  hominis 
exhibebit,  ex  qua  qui  hic  defiderantur  defumi  poterunt. 
Eli  autem  litterar  um  figura:  hujus  hic  explicatio. 

A.  Nervi  irtercodalis  truncus  Cranio  egrcfliirus. 

B.  Plexus  Gmglioforniis  fupetior,  in  trunco  Nervi 

intero  tllalii  excitatus. 

C.  Nervus  intcrcodalis  4 Plexu  pridi&o  proprio 

emergens , inque  alterum  Paris  vagi  Plexunt 
vicinum  dimidiis. 

D.  Surculus  c plexu  litperiori  in  fphimderem  gul*. 

E.  Utiique  Nervi  eadent  vagina  inclufi,  quali  idem 

truncus  efler.t,  verius  Thoracem  defeendunt: 
4 quo  trunco  apparente  hic  loci  ramus  in  Ner- 
vum i ccurrentem  emittitur. 

F.  Plexus  inferior  in  trunco  Paris  vagi , feu  potius  in 

communi  utriufque  Nervi  vagina  confidens. 

f.  E plexu  hoc  furculas  in  ramum  brachialem  inter- 

medium , in  quo  ramo  diaphragmatis  Nervus 
radicem  habet. 

G.  Ab  eodem  plexu  Nervus  intercoflalis  abfcedens , 

& arteriam  axillarem  fubtergicfliis  , Plexui 
Thoracio  inferitnr. 

g.  Ramus  alter  duos  Plexus  inrercedens,  & arte- 

riam axillarem  fuperans,  adeo  ut  bini  hi  Nervi , 
f iTa  vehit  anlula , Artet  iam  circumligent. 

H.  Surculus  infignis  4 praxhito  Paris  vagi  plexu,  in 

Plexum  ca.-diacum. 


i I U S. 

i i i i.  Exinde  plures  fibri  nervofi  in  vafa  cordi  appen- 
di & pericardium  dimittuntur. 

kk  kk.  Nerv  i brachiales  majores , qui  paulo  inferius  pro- 
ducuntur in  Brutis  animalibus  quam  in  Homi- 
ne : proindeque  Diaphragmatis  nervus  infe- 
rius oritur. 

L LL.  Nervi  brachiales  per  proceflus  nerveos  tranfver- 
fos,  &femutuointercufiantcs,  invicem  com- 
municant. 

M.  Nervus  Diaphragmatis  tribus  radicibus  conftans , 
cum  in  Homine  fint  dui  tantum, 
i.  Ejufdem  Nervi  radix  prima, 
a.  Radix  ejus  fecunda. 

J.  Ejus  radix  tertia , qui  mediate , (c.  per  rami  bra- 
chialis truncum  cui  infigitur,  cum  Plexu  Paria 
vagi  communicat. 

n.  Nervus  4 ramo  fecundo  brachiali  in  plexum  in- 
iercodalem  delatus , qui  in  tranfitus  artetiam 
vertebralem  circumligat. 

N-  Surculi,  &nropagincs  ab  utrrovis Nervi  recur- 
rentis nodo , verfus  Cor  & appendicem  ejus 
dimidi. 

II. 

Exhibet  Nervorum  Parii  vagi  Etf  intercofttlit  rtmficatio- 
net  inferiora , ventriculo  fc.O  totiui  ajbdomim/  vif 
ceribui  diftributai ; item  Nervorum  vertebralium  , qui 
priorum  c regione  confijluut , cumque  aliquibui  eorum 
inofculantur , origines  Jefcribuntur.  Horum  configu- 
ratio in  homine  ac  quadrupedibus fircfiiiuiirextjht , ut 
hnclabula  Jit  utrifque  communis, 

A.  Ramus  domachicus  inferior,  qui  ex  ramis  Paris 
vagi  utriufque  lateris  internis  fimul  unitis  con- 
flatur, & ventriculi  fundum  obducens,  pro- 
pagines  in  toto  trafku  quaquaverfusdifpergit. 

B-  Ramus  domachicus  fupetior,  qui  ex  ramis  Paris 
vagi  utriufque  lateris  externis  fimul  unitis  con- 
dat, Sc ventriculi lummitatem perreptat.  * 

C.  Ramorum  exteriorum  coalitio- 

D.  Plexus  nerveus  4 fibris  utriufque  Nervi  domachi- 

ci,  juxta  orificium  fimul  unitis,  & vclutinre- 
ticulum  contextis. 

* »•  Extremitates  utriufque  Nervi  domachici , qui  il- 
lic Nervis  hepaticis  occurrunt  cumque  iis  com- 
municant. 

E E,  Ner- 


Digitized  by  Google 


Expl.  Figurarum 

E E.  Nervus  intetcoflalis  in  utroque  latere  juxta  co- 
darum radices  defcendens,  ac  in  totodeicen- 
fu  4 lingulis  Nervis  vertebralibus  « «.  ramum 
accipiens. 

r.  Ramus  4 Nervo  intercollali  lateris  iinillri  pro- 
diens, & verius  plexus  mefentericos  dimillus. 

G.  Idem  Nervus  mefentericus , bifidus , ramum  ma- 
. jorem  in  plexum,  qui  & Stomachicus  & Lie- 

nariseft,  ac  minorem  in  plexum  Renalem  e- 
mittit. 

U.  Par  ramus  Mefentericus  4 Nervo  intercoflali  dex- 

tri lateris  prodiens,  & verfus  plexus  mefen- 
tericos inclinatus. 

J.  Hujus  Nervi , pariter  bifidi , ramus  major  in  ple- 
xum Hepaticum , & minor  in  plexum  Rena- 
lem. 

Plexus  Mefentericus  finiftri  lateris  primus , qui  & 
flomachicus&  Licnariseil  , 4 quoplures Ner- 
vorum fafciculi , five  conjugationes  numero- 
fz , multifariam  emittuntur. 

Plexus  Mefentericus  Renalis  fmiflri  lateris  , in 
quem , pfirtcr  lurculum  mcfentcricum 

/Sfl.  Duo  alii  Nervi  4 Nervo  intercollali  immediate 
inferuntur. 

y y y.  E plexu  hoc  prope  eapfulam  biliarium  confito , 
plures  Nervi  & tibi  x in  Renem  mittuntur. 

It.  Nervi  & fibr.T , quibus  hic  plexus  cum  plexu  mc- 
fenreiii  maximo  communicat. 

jj  Nervorum  fafciculus primus,  c priore  plexu  in 
Lienem  tendens , quem  afiecutus , exinde  fi- 
bras quafdam  in  ventriculi  fundum  reflectit. 

».  Nervorum  conjugatio  fecunda  4 pradido  plexu 
in  ventriculi  fundum,  cujus  fibra- cum  ferculis 
& fibris  Nervi  flomadiici  inferioris  communi- 
cant. 

I.  Nervorum  conjugatio  tertia  inter  hunc  plexum 
& vicinum  hepaticum 

i.  Quarta  Nervorum  conjugatio  inter  bur>c&  ple- 
xum mefenterii  maximum 

Tlexus  mefentericus  Renalis  dextri  lateris  , in 
• quem  (fimilitcracinariejus  ,)prater  ramum 

mefentericum. 

K K.  Duo  Nervie  Nervo  intercoflali  producuntur. 

x.  Nervi&  fibra  inter  hunc  plexum  & maximum 
mefenterii. 

Ramus  infignis  inter  hunc  plexum  & vicinum  he- 
paticum. 

v.  Infignis  nervorum  & fibrarum  cohors  4 Plexu  hoc 
in  Renem , qui  vafa  emulgentia  fcandunt , tk 
varie  circumligant. 

Plexus  mefentericus  fuperior  dextri  lateris,  qui 
Ce  hepaticus. 

».  Magna  Nervorum  conjugatio  ex  hoc  plexu  in 
hepar  & cy  flim  folleant , 4 qua  plures  item  fur- 
culi  in  pylorum  & Pancreas  dillribuuntur. Hu- 
jus Nervi  & fibra  in  aicerfe  verfus  hepar  Ar- 
teriam liepaticam  velut  reticulo  fadio  obdu- 
cunt & truncum  ejus  fere  abfeondunt  : Ho- 
rum furcuti  cum  Nervorum  flomachicorum  a- 
picibus  « «.  conveniunt. 

« «•.  Sirculi  circa  pylorum  diilributi. 

ff.  Alii  furculiiu  Pancreas  difperfi. 


TABULA  XXXVI.  431 

| • *•  ^*ervi  inter  hunc  Plexum  & mefenterii  maximum 
protenii.  Hic  Plexus  Cu:n  Renali  vicino  per 
r* « cum  uomachico  per  f communicat. 

Plexus  Mefentericus  maximus  , 4 quo  ingens 

Nervorum  faiciculus febmagrame- 

lenterii 1 glandula  oriundus  , exinde  quaquaver- 
lus  tu  plurimas  propagines  & ramos  difpefci- 
» ,nque  omnia  Jnteilina  (prater  rcdlum) 
dillribuuntur.  Nervi  ik  fibra;  quaquaverfus 
protcnfi , arteriis  & venis  mcfentencis  toto  am- 

• bicu innituntur,  cafque  varie  flringunt  & cir- 
cumligant. 

T r.  Propagines  nervofe  ab  hoc  plexu  in  tefles  fa-mi- 

• nec»,  five  glandulas  uterinas,  qu*  ramis  ner- 
vorum vertebralium  Paris  vigefimi  primi  m caf- 
dem  partes  cmillis  occurrunt,  cumque  iis  iti- 
ofeulantur. 

» ».  Rami  vertebrales  in  T cfles  firmineos. 

Plexus  mefenterii  infimus  longe  infra  priores  con- 
iitus,  & pro  origine  fua  tres  utrinque  Nervos 
ab  intercofialibus  inferiusoriundos  liabens. 

Vff.  Tres  Nervi  utrinque  4 Nervo  intercollali  in  ple- 
xum mefenterii  infimum  dimifii. 

X x • Nervus  ab  iilo  plexu  dncdle  in  maximum  mefen- 
tciii  plexum  protenfus , qui  in  tranlitu  furrult» 
aliquot  ab  intercoflali  nervo  utrinque  accipit, 
fc.  s-  4.  5.  j.  5,  &ipfe  furculosduosinteiles 
firmineos  mittit. 


CC. 


K K. 


dd. 


Duo  rami  a nervo  pradido  in  tefles  firmineos. 

Plexus  alter  exiguus  paulo  fupra  Imnc  infimum 
conlillens. 

Proceniisnervofus  A plexu  pradido  infimo  in  vi- 
cinum perexiguum  protenfus. 

E Plexu  minimo  Nervus  infignis  in  plexum  me- 
fenterii maximum  elatus,  qui  in  totoafcenfis 
inteflmum  rcdlum  8:  coli  partem  fubtendit,  iif- 
que  propagines  crebras  inierit. 

Ramus  alter  ab  eodem  plexu  deorfum  milTus , qui 
cjufdem  intcflim  redii  partejn  inferiorem  luo- 
tendi»,  eique  propagi  nes  crebras  impei  tit. 

Duo  nervi  4 plexu  mefenterii  infimo  deorfum 
milii,  qui  circa  imam  ventris  cavitatem  in  pel- 
vim dimilli,  binos  ibidem  plexus  K K.  fciL 
unum  in  alterutro  latere  corditum , fubeunt. 

Plexus  gemini  intra  pelvim  confiti , quorum  Ner- 
vi excrctionibus  lingulis,  fc  urna?,  ilcicors 
& feminis,  ibidem  radiis  proipiciunt,-  hi  Ner- 
vos dd.  verfus  plexum  infimum  incfentciicun 
emittunt. 

Nervus  a praxlido  plexu  utrinque  juxta  latus in- 
teilini  redi  afeendens  , ei  propagines  inferit , 
quibus  geminis  Nervus  alter  (b)  4 plexum». i- 
mo  delcendens  occurrit. 

Duo  Nervi  ab  eodem  plexu  in  uterum. 

Nervus  ab  eodem  plexu  in  veficatn. 

Nervus  in  glandulas  Proflatas. 

Nervus  4 radice  viginti  odavi  Paris  vertebralis  m 
mufculum  ani 


i.  Par  vjgcfiirum n>noi%vertebra1e  .1  quo 

k-  Nervus  in  fp..i  l -.  m & rcliqiKis  mufatlos  a i. 

l.  Nervus  lnfig  ••d-Plo  Pari  in  p*nem> 

m.  Ramus  ait' 

L L.  Xer- 


Digitized  by  Google 


432  Explicatio  F i e. 

L L.  Nervus  intercoflalis  infra  renes. 

m.  Nervulus  a ramo  vertebrali  in  teftis  virilis  mufcu- 

luin  cremaflerem. 

n.  Par  verrehrale  ii ; cujus  origo  pone  renesconfi- 

tadelitefcit. : Ab  hoc  Nervo  plures  utrinque 
propagines  in  tedes  frcminei  fexus  mittuntur , 
qui  furculis  aliis  mefentericis  eidem  parti  di- 
fiributis  occurrunt. 

o.  Nervus  i Pari  vercebrali »,  4 quo  etiam  furcub 

quidam  in  teftes  fbemineos. 

p. &c.  Nervi  in  crus  dellinati,  quorum  qui  fuperias  ori- 

untur, in  defcenfu  ramos  a Nervis  inferius  ori- 
undis fufcipmnt. 

«]•  Nervi  intercodales , jrjyta  principium  olfivfacri 
ad  fe  mutuo  inclinati , per  procefliim  tranfver- 
fum  r communicant. 

r.  ProceflUs  alter  tranfverfiis , intra  ollis  facri  curva- 

turam, duos  inteicoftales  Nervos  connedens. 

s.  Uterque  Nervus  intercoflalis  in  fibras  minutas  de- 

finitqua:  fibra inipfum  fphinderem  amdiflri- 
buuntur 

t.  Nervus  4 Paris  14  Vertebrali , qui  in  glandulas 

inguinales  pefcrtur. 

v.  &c.  Propagines  4 Nervo  Intercollali  utrinque  in  Ure- 
teris Corpus  dimiflx. 

x.  Nervusquiad  Teftem&  Mufculum  cremaflerem 
dellinacur,  ubi  abdomine  egreditur  > ablullus 

III. 

u vorum  fariiQjimtitS Sexti  Remiji- 
retieuc r exhibet. 

A.  Paris  fe3i  Nervus,  (quem  ideo  prius,  quoniam 
in  Schemate  extimus  c(l , referimus)  4 cujus 
trunco  duo  furcub  a a.  in  binos  oculi  mufeu- 
los  feruntur. 

A.  Surculus  ANeivofexti  Paris  pro  radice  Nervi  in- 

tercoftalis  reflexus. 

B.  Pai  is  Quinti  truncus,  flatim  in  duos  ramos  ma- 

jore? diviius.  t 

bb.  Duo  furcub  ab  hoc  ramo  pro  Nervi  intercoflalis 
radice  reflexi. 

C.  Divifio  Caudicis  fuperioris  in  quatuor  minores  ra- 

mos quorum fuperiorc > ophthalmicus,  oculi 
orbitam  ingreflus , quatuor  furculos  cipittic. 


TABUL/E  XXXVI. 

£•  Primus  juxta  ocub  orbitam  delatus , in  nares  re- 

fl  editur. 

0-  Secundus  exteriorem  oculi  orbitam  pr*teriens, 

in  mufculos  frontis  effertur. 

ee.  Tertius  8c  quartus,  in  palpebras  & glandulas  ocu- 
li interiores  diftribuuntur. 

D-  Ramus  fecundus  fecundaMivffionis,  etiam  oph- 

thalmicus , qui  oculi  orbitam  iugrcflus , & ver- 
fus  oculi  angulum  exteriorem  delatus,  in  pal- 
pebras ac  glandolas  exteriores  dillribuitur. 
Ramus  tertius  fecunda;  divifionis,  five  maxillaris 
' qui  oculi  orbitam  pntergreflus , foramen  in 
ofle  maxilla;  proprium  ingreditur , in  quo  tran- 
fitu  furculum  e.  per  aliud  foramen  emittit  in 
mufculum  malfeterem , dein  4 foramine  emer- 
gens offert 

>•  Surculum  in  mufculos  naris, 

gg*  Multas  propagines deorfum  mittit  in  labium  fu- 
perius. 

‘‘  Ramus  inferior , fi  ve  quartus,  fecunda;  divifionis , 

ui  teda  veifus  oris  lacun*r  defeendens  , in 
uos  ramos  dividitur , quorum 
“•  Primus  in  gingivas  diltribuinir. 

'•  Secundus  in  Palatum  cum  multis  propaginibus 
difleminatur. 

G*  Ramus  fecundus  pritn-T  divifionis  Paris  quinti., 
qui  reda  deorfum  verfus  maxillam  inferiorem 
tendens , in  itinere  plures  furculos  dimittit, 
x.  Propago  ejus  in  glandulas  pardidas. 

1-  Surculus  ad  mafticatorium  internum. 

m.  Surculus  cpii inferioris  maxilla  procefliimcircun- 

dans  ad  maflicatorii  externi  partem  exteriorem 
defertur. 

n.  Surculus  alter  inprioris  oppofitum  tendens,  qui 

eodem  proccflu  circundato , in  ejufdcm  niaiti- 
catorli  partem  internam  dillribuitur. 

H.  Ejufdem  rami  majoris  Truncus  ulterius  prove- 
dus,  in  multos  fui  culos  dirimitur,  quorum 

o.  In  radicemlingua;  tendit. 

P P-  In  totius  linguie  compagem  cum  multis  propagi- 
nibus defertur.  ‘ 6 * 

q.  In  partes  fublingualcs. 

r.  Os  maxilla;  pertranfiens , in  plures  propagines  di- 

rimitur , qua;  partim  in  labrum  interius  s s s.  & 
partim  in  mentum  difpefcuntur  t tt. 


Digitized  by  Google 


Digiti?  ed  by  Google 


434  Exph  c iTio*  Fio.  TABUL1  XXXVII. 

quibus 

circa 

SPINALEM  MEDULLAM 

In 

QJJ  ADKUPEDIBUS' 
notandi  delineat 

W I L S I U S. 


**  I. 

Exhibet  integram  medullam  Spinalem  , fpecu  ojfeo  exem- 
ptam t & membrana  mvefltente  difJeSa  femrexemptam , 
ut  nervotum  omnium  vertebralium  origine / proauQio- 
ner  conjpiciamtur. 

A A.  Medullx  fpinalis  fummitas  . ubi  1 colix&one  cum  medulli  o' 
blongata  abfaodirut. 

B.  Arteria  Spinalis  per  totam medullam  defeendere  vifa , qux  ta- 
men ab  arteriis  . inter  lingulas  vertebratum  conunifluias  in 
ipfiun  illatis , conflatur. 

C C.  Nervus  fpinalis  i quinta  vd  ferta  cervicis  venebra ad  Pari*  vagi 
originem  accedent, 

DD.  Membranx  medullam  invefticmts  diflc&x  ficcvolut*  portio, 

E E E.  Nervi  fpirula,  ifupcnori  medulla  margine  per  manipulo*  e- 
milh  , quibus  paret  falci  culi  etiam  ii  margine  inferiore  dati 
occurram , omnefque  intra  vertebrarum  jun&uras  In  eundem 
truncum  coac  Icunt : deinexua  illas  iterum  fqun&i  in  pro- 
vincias refpett  i vas  feruntur. 

E f.  Nervi  intra  cervicis  regionem  produ&i. 

G g.  Nervi  bamero  fle  brachio  deftinati , ubi  fle  medollatmpliot » Se 
nervorum  fafciculi  majores  exiilunr. 

Hh.  Nervi  circa  dorfum  fic  lumbos  exeuntes , ubi  8e  medullx  corpus 
iterum  gracilius , flt  nervorum  fafciculi  paulo  reriuiores  funt. 

•Ii,  Nervi  ad  cmra  delimati  ,|ubi  fle  corpus  medullate,  fle  nervorum 

fa  IckuI  i deruio  ampliantur. 

X»  Nctviofle  Sacro  extume*. 

II. 

E (bibet  Venar  vertebrale r , qux  arteriis  paret  funt  • item 
Sinus  vertebrali t portionem  fuperiorem  , ac  utriufque 
rnter  fe*ac  ftnut  laterales  capitis  , <3  tntervena/  ju- 
gularer , communicationes- 

A.  Sinui  tertias  Capiris  abfeiffas  , ubi  in  Gtms  ejua  laarales  tranfit. 

B 8.  Smus  Capitis  laterales. 

C C.  Specus  rotundus , ubi  finus  Uteraksutrinque  tn  venam  jnga> 
larem  cedit. 

D O.  Vena  jugularis. 

B.  Sinuum  vertebralium  :ommtffi*a  (opertor. 

F F.  Sinus  vetiebralh  utrinque  intra  cranium  pcrdu&us > ibidemque 

in  inuro  ‘atcrcleia  tianficcs. 

CG.  Utuufqiiavrnx  vrrtcbraLs  truncus,  i vena  cava  profe^us » ac 
ibidem  incipiens. 

lUi.  Uierque  finus  vertebralis  t-tneos  ibidem  ab fciffus  , qui  inferius 
per  tenon  fyinardu&um  continuatur. 

htuflcc.  Anaflomofca  uuinqucintta  vcc  :cbr  a ruro  coram  iflaras  inter  ve- 
pam  vertebralem. 

ii  i i.  Diict  js  venoG . q jievtra  vertebras  anterius  ptotcnfi  , 1 rena 
uiiku*  U.cru  ad  parem  alrenua  Utuntur. 


ix.  a Sinuum  fle  venarum  in  furamitaqp  fpinx  communicatio, 
k.  c Du&us  veoofus  e pinuum  fle  vcoaram  concurla  utrinque  in  ve- 
naro  jugularem. 

IL  flcc.  Sinuum  utriufque  lamis  juxta  veTtcbrarum  internodia  com- 
miflurtr. 

m.  A c.  Dudtui  venofi , fangainem  d medulla  in  Unus  reducentes. 

n.  flcc.  Catulo  rcaofi , fangumem  i mufculis  cervicis  regeeemer . 

11L 


Exhibet  Arteriam  Spinalem , qua  intra  fpecu  m ojfeum , 
juxta  interiorem  medulla  fuperficiem , ab  occipite  ad  os 
Sacrum , ad  formam  lnjhta  reticularis , producitur. 

a a a a.  Surculi  arteriofi  ab  arteria  vertebrali , intra  procefluum  fpina- 
lium  foramina  afccodcute , verfus  fpinaro  mifli. 
b b &c.  Surculi  arteriofi  ab  Aorca  ver  fus  (pinam  m i (fi . 
cc.flcc.Ftopagoazraiofaa  quolibet  prxaifto  furculo  in  medullam  an- 
teriorem protenfa. 

e e. flcc.  Srncul os  quii ibet  prxd  i&w  arteriofus , 

quamprimum  intra  fpccum  ofleuui  defertur  . ftatim  bifidas 
ramulum  in  utramque  partem  emittit , quo  utrimque  cura 
proximo  eiufdemlaiem . 8 c per  procedam  tranfvdrfum,  cum 
pari  altcrio» lateris  ramulo  communicat, 
f f f f.  Arteriarum  utriufque  lateris  per  furculum  iranfvexfinn  commif. 
hira.  « 

g g.  Surculi  arteriofi  ode  facro  exeuntes, 
hh.  Fropaginesarteriofx  in  occipitia  meninge*, 
ii.  Surculi  arteriofi  cum  nervis  Faris  fepi imi  cranio  «redientes. 
k k.  Surculi  in  Retejni  rabile  ptotenfi , oui  in  procreflu  inter  fc  mu- 

tuo ac  demum  cum  arteriis  carotidibus  inofculantoc. 

IVr 

Sinus  fphtalir  divaricationes  in  tote  d uQu  ejus  9 

exhibet. 


A . Sintram  utriufque  lateris  commiflwa  fuprema. 
fi  B.  Canales  ab  utroque  fiou  vertebrali  in  finus  capitis  laterales  pro- 
tenfi.  # 

C C.  Canales  * communi  finuum  fle  venarum  vertebralium  concurfia 
io  venas  lugulares  ptoduftl 
D D.  Vcnx  vertebrales. 

e e.  Commuoicario  inter  fimim  fpinalem  fle  venam  vertebralem, 
f f f f.  Dudas  venofi  ab  utroque  fitju . in  ven*  vertebralis  truncum, 
gg.flcc.  Dudus  paritet  venofi , qui  inferius  in  ramos  venx  Aeygx  , «c 
ultimo  in  veoxeavx  propagines  lumbare*  comiauaniur. 
bb.flce.  Du^us  venofi , qui  fanguinem  k fpituli  medulla  eacipiemes , ia 
finus  reducum. 

ii.  Ace.5inuu$n utriufque  latetis,  juxta  fiogulas  vertebrarum  jundU* 
m,  commiflura. 


.k 


Digitized  by  Google 


43 6 .Explicatio  Fio.  TABULi  XXXVIII. 

quibus. 

PULM  ONUM 

. . {ku&uram 

In 

OVE,  BOVE, 

Jimilibufquc  quadrupedibus , 


exhibet 

W I L S I U S pbarm.  rat. 


rig.  i. 

Exhibet pulmonis  lobum  unum  integrum  revolutum  > iu  cu- 
jus fuperficie  IjmpbaduBus  buc  illuc  pAreptantes  con- 
fpieiuntur. 

A.  Trachea  medici  vaforum  jacentis  refeftae  orifi- 

cium- 

B.  Arteria  pneumonica  fubjacentis  orificium. 

G.  Venajpneumonica  fuperpofita  orificium. 

<ld  d d.  Lymphadu&us  exteriores  per  lobi  illius  fuperfi- 
ciem  difleminati. 

e eee.  Lymphzdu&us  plures  Indorfo  luijus  lobi  coeun- 
tes , unde  tranfeunt  in  dudus  thoracicos. 

II. 

Exhibet  pulmonis  ovini  lobum  unum  in  medio  feBum  , ut 
portione  fupenore  [in  quo  venu  cauJcx  t ft)  amota  IS  af- 
pera  arteria  trunco  fepofito  arteria  pneumentea  per  to- 
tam ejus  compagem  Jcil.  Lobulos  minoret  C i minimos  > 
ramifeatio  ojtendatur.  Hujus  tluBtu  omnes  fcil.  propa- 
gines IS  furculi , ut  ut  minuti  a liquido  quodam  injcBo 
impleti  IS  colorati  aJ  vivum  delineantur, 

A.&C.  Lobi  pulmonaris  diviti  inferior  medietas,  arteria 
pneumonica  ramificationem  continens. 

B B B.  Arteria  pneumonica  truncusad  hunc  lobum  per- 
tinens. 

. Foramen  unde  ramus  ejus  alter  amotus  refecab*- 
tur. 

Dl&c.  Caudices  i quibus  rami  ejtts  alii  (fiauidem  in  hac 
tabula  exprimi  nequibant)  refecabantur. 

E.  Scc.  Trunci  hujus  arterioli  in  longum  protenti , rami 
laterales  utrinque  in  lavam  & dextram  pro- 
tenfi. 

F F F.  Surculi  & propagines  minores  , qui  paribus  ve- 
nofis,  ec  bronchialibus  ubique  complentur, 
ac  ultimo  cum  venofis  velut  contexti  veliculas 
orbiculares  ubique  circumdant , & quali  co- 
rymbis vinciunt. 

G.  Rami  bronchiales , rJTii  A T racheir  [caudice  Icpo- 
iitorefcSi,  St  lotio  huic  pulmonari  unmcrli . 
ramis  fanguiferis  alJbcidhtur. 


H H.  Alpera:  arterias  caudex  ad  hunc  lobum  pertinens, 

. qui  arteria:  pneumonicae  incumbebat , refe&u» 
• & (epofitus. 

ffff.  Caudices  ramorum  bronchialium  qui  partiminlo- 
bi  portione  deferipta  g g g g immerguntur 
artim  in  medietate  ejus  (altera  abit  illa  diilri- 
uuntur. 

ni. 

9 

Exprimit  pulmonis  lobum  unum  , juxta  arteria  ajpeta 
ramijicationes , in  lobulos  minoresiS  minimos  divijum  , 
cujus  vafir  furculilS propagines  d liquideo  prius  injeBo 
implctt , IS  deinde  quoad  lobulos  ab  invicem  fejunBi . 
etiam  ad  vivumdslineantur. 

A.  Aljterae  arteria:  truncus  A reliquo  ejusjeorpore  ab- 

bbbb.  Pars ejuj inferior  per  (eftionem  aperta,  ut  tum 
foramina  in  Ungulos  ramos  ducentia , Cum  villi 
ejus  re fti  piufcularesconfpiciantur. 
a a a.  Foiarnina^hedi&a  in  ramos  huc  illuc  protenfos 
ducentia. 

bbb.  Villi  mufcularcs  rcSi,  quibus  alii  circulares  .in- 
cumbunt. 

CC.  Caudicis  hujus  trachealis  pars  fuperior  integra, 
livi  claufa  , ut  cartilagines  annulares  appa- 
reant. 

D. &c.  Rami  Tracheales  lobulos  minores  conii  it  nentes 

ibidem  integri  & elauti , etiam  ut  in  iis  cartilagi- 
nes annulares  appareant. 

E.  &c.  Rami  pares  per  lectionem  aperti  ut  foramina  & 

villi  mulcularesre&iconfpiciantiir. 

F. &c.  Caudices  i quibus  Rami  tracheales  abfeifli  remo- 

ventur , ut  reliquis  pofl  divifioncm  expanden- 
, dis  fpatium  concedatur. 

G. &c.  Lobuli  fccundarii  bronchiorum  caudicibus  tan- 

qmra  uvx-appenfi , qui  etiam  in  lobulos  mino- 
res dividi  poliunt,  quorum  omnium  duitus  inte- 
riores 4 bronchiis  in  cellulas  reticulares  trans- 
eunt. 

bhhli.  Vala  (anguifera  lobulorum  illorum  fuperficiem 
perreptantia. 


Digitized  by  Google 


Expl.  Figurarum  TABULAE  XXXVIII.  437 


IV. 

Jtxfrimil  portionem  lobi  pulmonaris  m quo,  mterfiitiis  gt!tn' 
krsnofis  inflatu  lobuli  omne*  in  proprta  figura  apparent , 
atque  pohpodis  folium  non  nihil  icprnfcm  ant.  • 

A A.  Afpera»  arteria:  cum  reliquis  vafis  complicatae 
portio,  cui  caudici  cx  omnibus  iftis conflato 
lobuli  inftar  foliorum  arbOr  fc>  accrefcunt. 
bbbb.  Lobuli  ipfi. 

c c c c.  Vafa  (anguifera  eos  perreptantia, 
dd  d d.  Lobulorum  interfticia  membranofa  quar  item  fafis 
(anguiferis  e e e obducuntur. 

V.  VI.  & VII. 

Vafa  exprimunt  um  Trachealia  tum  J, anguifer  a pro  uno  Io* 
ha  conflit  nendo  ah  invicem  feparata  3 Ji/linctj  . nec  non 
cv/ujqu * carum  confirmationes  peculiaret,  efl  quidem 

V. 

Reprafentat  rami  trachea  Iit  intra  lobulum  unum  dijlri • 
luti  Jivarieationem  , inqun  Tubo  t tS  l^efic  ula  t orbi  cu- 
laret rannficationem. 

A A.  Afpera:  arter  i*  caudex , in  cujus  fu  perfide  annu- 
lares cartilagines  apparent. 

bbbb.  Rami  minores  a caudice  ifto  profe&i  in  quibus 
etiam  annuli  apparent. 

cccc  Ramorum  illorum  in  veficulas  orbiculares,  qui 
Uvarum  racemis  limiles  videntur , tranfitus. 
dd.  Vafafanguiferaa  pneumonicis  diftin&a  qu;e  tra- 
cheam obducunt , eique  nutriendo  inferviunt. 

V.  & VI. 

• 

^Arteria  & Vcn*  Pneumonicae , intra  eundem  lobulum pa- 
rtt  ramificattonc*  difhndim  ojlendunt , qua  atuba  cum 
vafis  trachealibus  complica t*  compagis  pulmonarie  tex- 
turam maxima-ex  parte  confhtuunt. 

VIJI. 

Exhibet  Nervum  pulmonarem  fubfldio  micrtfcopn  paulo 
accuratius  dcfcnptum , adeo  ut  plah i confiet , truncum 
Cjur fibrillarum  innumerabilium  una  colligatarum  quaft 
fafeiculum  efib , quin  uno  <5  caudicem  ejus , dum  in  fer - 
pilit  modum  pulmones  perreptat  , fur  culos  dje  varios 
buc  illuc  propagare,  & quidem. 

VIII.  IX.  & X. 

Trunci  portionem  ahfctfiam  referi , cujus  extremitas  una 
aperta  & per  microfcopntm  m fibras  fere  innumerae  ex- 
plicabilis videtur. 

A.  Nervi  truncus. 

aaaa.  Fibrilla:  circa  extremitatem abfciflaifl  ab  invicem 
divik  & lati  expahf*. 


• IX.  & X. 

Tum  trunci  tum  rami  eujufquc  fibras  quaflam  explicata*  , 
ac  infuper  fureuJorum  e vana  flirpe propagationes , cre- 
bre iteratae , ojlendunt. 

B.  Truncus  primarius. 

bb  bb.  Fibrillx  circa  extremitatem  abfeiflam  explicata:. 

c-c  cc.  Surculi  i fibrillarum  fafciculis  propagati. 

XI.  XII.  XIII.  & XIV. 

Imprimis  artiri* fanguifer*  ^yfinatomen,  quam  m IraBatu 
noflro  defcripfimus  aptis  iconibus  dei  ineat  am  exhibet . 

Harum  Figura. 

XI. 

Tunica  intima  Ncrvea , qu*  forfin  ahquatentu  mufeu - 
lofa  efl  , fibris  reBis  fc . longitudinalibus  conflans , qu* 
contraB*  arteria  tubum  abbreviari  faciunt. 

XII. 

Tunica  proprii  mufcularis , fibrarum  circularium  conge- 
rie conflans , qua  cum  fuccejjive  pone  fangumis  rivum 
contrahuntur , circuitum  ejus  concipi  factant,  t^db  ha- 
rum t notu  efl  quod  arteri* puljant. 

XIII. 

Tunica  glanduhfa  , quo  {fictu  ac  m i nt  e fimis  habet)  tu - 
stien  mufculoj*  fupcrpojita  e glandulis  perexiguis  ii>  nu- 
mtroftjjimis  contexitur • 

XIV. 

Tunica  extima  vafculofa  , fivi  veficularii  , q%*  c vafie 
Jdngutferit  inter  fc , cumque  propaginibus , C/  fibris  ner- 
viis vane  complicata  CS»  contorta , quoddam  quajsicti- 
cnlum  videtur.  t 

XV.  XVI.  XVII.  & XVIII. 

Tena  k/1 nat  omen  j fivi  quatuor  ejus  tunicat,  eflendnnt , 
qu*tumc*  ut  i vafis  portione  quadam  {exterius  inci- 
piendo ) fucsejjivi^  eximuntur,  mtegr*  apparent,  if 
quidem. 

XV. 

Tunica  extima  , fibris  tterveis  ( au*  forfan  aliquatenus 
tu uj culans  funi  ) quodammodo  reffis  fivi  m longum 
(licet  feris  minus  regulari)  protenfis  conflans . 

XVI.  & XVII. 

Tunica  Vafculofa  $ glanduhfa  qu*  pariter  ac  in  arteria 
habent.  ■ 

XVIII. 

Tunica  intima  Tdiufcularis  ,-mtiam  fibris  circularibus  fi  e ut  4 
in  arteria  conflans,  qu*j}nt  fanguinu  nvun  cont radu, 
curfum  ejus  reducent  ace oie  rari  faciunt. 

Iii  } XIX. 


Digitized  by  Google 


438  Explicatio  Fio.  TABULA  XXXVIIl 


xix.  xx.  xxi.  & XXII. 

^Ifirro  arteria  tunica,  fcparata,  ll  invicto!  exprimit  > 
H quidem 

XIX. 

'Tumeam  intimam , fibris  mu/cularibut  reBit  /.  longitudi- 
nalibus proditum  qflendit. 

XX. 

Tunicam  glandulo/am. 

XXI. 

Tunicam  vafentofam.  Et  ho  fari  ftre.ritu  ac  in  uafu /an- 
guifero, acetiaminlntefiinu , tabent. 

XXII- 

Tumeam  exteriorem , (quo  poftica  cartilaginea  , Cf  par- 
titu mufcnlarir  ejl)  exprimit.  Hu/ur  fibro  tranfvcrfo  , 
fivi  annulare s cartilaginum  interfinia  adimplent  15 
comteBunt. 


XXIII.  XXIV.  XXV. 

Tupico  pulmonaris  extimo  totam  ejus  compagem  obducen- 
tit portionem  microfcopii  ope  elegantifiime  fimulque  ac- 
curat ijfime  deferiptam  exbibet , CJ  quidem 

XX  HI. 

Exbibet prodiBo  tunico  portionem  quo  partim  ob  va forum 
eujufque  generis  in  ea  terminatorum  extremitates  fo- 
veolis quafi funBuris  dcnf/Jimis  excudi  videtur  , (5 
partim  i vaforum  /anguiferorum  complicationibus  vel  ut 
corymbis , ve/iculai  orbiculares  cingentibus  j in  plure, 
areas  *taut£uhu  dijlmguitur. 

XXIV. 

Reprofentat  membrano  extimo  portionem  i vaforum  co- 
rymbii avulftr /paratam  ,15 /me areis,  fotummodo  fo- 
veis minutijjimis  qua /i  punBuris  in/ignitam. 

XXV. 

Exprimit  tunico  prodiBo  aream  quandam  / egui  arem , 
ope  microfcopii  magnitudmt  auBam. 


II- 


Digitized  by  Google 


440  E x j x. 

AQUILA, 

quas 


Fio.  TABUL£  XXXIX. 

<!c 

PAVONE,  & ULULA 

aientium 

ACTA  DANICA  imprimis 

txbibent.  . 


Fig.  I. 

CfturV/  nhmenicrumXJlul* extra  fitunicum  vii/  aiirij  & 
ii  mu.  £x  delineatione  Jacoici. 

a-  Lingua.  b.  Rima  Epiglottidis, 
cc.  'Cornu  odis  hyoidis.  d.  Afpera  arteria, 

er.  Mufculi  afpera  arteria;, 

ff.  Pulmones.  g.  OEfopliagus. 

H.  Stomachus.  . 

h.  Tubuli  glandulofi  t unde  humor  rcfolvcns. 

1 1.  T ubercula  rubicunda  in  ftomacho. 

K.  Lien.  L.  Cor.  M.  Hepar, 
m:.  Dufhis  bilarii.  O.  Pancreas. 

P P.  Intcdinacceca.  Ovarium, 

q.  Parenchyma flavefccns,  ovariibalis. 

IV.  Ovidu&us.  S.  Renes, 

tt.  Ureteres.  V.  Cloaca. 

II. 

Cani' it  alimentorum  Pavonit  ex  delineatione 
C a s p.  Baktuol. 

A.  Lingua:  apex. 

B.  Afpera  arteria  cum  mufculis  bb. 

C C-  Pulmones. 

D D.  Pec ai iare  arteficium  annulorum  afpera:  arteriae. 

E.  OEfophagus. 

F.  Ingluvies. 

G-  Okfopbagi  corpus  glandulofum. 

H.  Ventriculus. 

L Scc.  Intedina  tenuia  eo  modo  difpofita  ut  eo  facilius 
vera  longitudinis  proportio  obfervaretur. 

K’  Hepar.  L.  Bini  dudhrs  bilarii. 

M.  Pancreas. 

NN.  Intedina  caxa.  O.  Reftum. 

ri  i. 

t/tijuHn  lingua  ex  delineat.  B o a s i c H i r.  ( 

A . Lingua  fubconcava  fuperni. 

B.  Dentes  in  lingua  liti  cornei. 

C.  Lingusecaropun&iculata. 

D.  Caro  faucium  fpongiofiori  & rugoBori  tunica  do- 

nata. 

F.  Afperar  arteria:  initium. 

F.  Series  dux  dentium  cartilagineorum  tranfveifa:, 

& tres  obliqua;. 

G.  OEfophagus. 

H.  Super  refophagum  eminens  dentium  cartilagioo- 

forum  feries. 


I.  Cornua  interius  offea  exterius  carnea  fuperius  car- 
tilaginea, utrinque  in  maxillas  implantata.  Os 
hyoidis  Angulare. 

K.  Afpera  arteria. 

IV. 

Seeleton  Jlrutkioni/  ex  delin.  vas  Drt. 

A.  Caput  odibus  IV.  conflans. 

b.  Maxilla:  oda  duo. 

c.  Vertebra  colli  XIV. 

d.  Dorfi  vertebra  feptem. 

e.  Ollis  facri  partes  I V. 

f.  Oflis  coccygis  partes  1 X, 

g.  Coda:  1 X. 

n.  Os  facrum.  • . 

i.  Alarum  partes  XIV. 

k.  Lumborum  oda  V. 

l.  Pedum  oda  XIV. 

m.  Claviculx  dux. 

Inuntverfum  L XX  XIV.  Oda  hic  numerantur. 

V. 

fentriculu/  uf  juita , ex  delineat  B o K a I c H 1 1. 

A.  ' Ventriculus  fecundum  longitudinem  dHle&us. 

B.  Inferior  ejus  pars. 

C.  Fundus  ejus.  D.  Pylorus. 

E.  Rugx  partis  inferioris. 

F.  Glandula:  nigro  liquore  repleta:. 

G.  Pori  in  glandulis  aperti. 

H.  Cornua  minuta  pceni  cartilaginea  fimul  quatuor. 

I.  InitiUm  fuperioris  partis  Ventriculi. 

K.  Punduta  f!  poruli  frequentes  i glandulis  fuppoG- 

tis  oriundi. 

L.  Sulci  dcprcdiores. 

M.  Glandula:  rotunda:  i nfinitx  cor.fi  ituentes  mediam 

tunicam  crafltusculam , qualis  in  infima  pacte 
non  datur. 

N.  Membrana  alba , ubi  incipit  Os  ventriculi. 

O.  Oris  V entriculi  & cefopliagi  Rugz. 

VI. 

Sctlcten  i/tyuila. 

VIL 

Efficiet  islyuilx.  • 

VIII. 

VluU 

IX. 

Patroni/. 


Digitized  by  Google 


■ ; £>• 


Digitized  by  Google 


44’ 


Explicatio  Fi®.'  TABULiE  XL. 

quae  de 

ARDEA  & STURIONE, 


Harum  I.  exhibet  Jacos*»s,  X III.  Coiti 
Fig.  I. 

Canalu  alimentorum , CJf.  'ex  .Ardea. 

*.  lingua.  b.  Afpcra arteria, 

c.  * OEfophagus.  dd  Pulmones, 
e.  Cor.  f.  Stomachus, 
g.  Pancreas.  F.  Du&us  pancreaticas  duplex. 

I.  Duftus  Cyfticuj. 

K. Hepaticus. 

i.  Veficula  bilis.  M.  Hepar. 

N.  Lien.  O.  Va&mefaraica.  • 

P.  Inteflinum  coccum.  Re&um. 

IV  Bifurcatio  arteria:  aortae. 

II. 

laglniitcumlingua , £Sr.  tx^drdcd fellari. 

a.  Lingua. 

bb-  Membrana  ingluviem  conflituens. 

c.  Os  hyoides  patte  anteriore, 

d d.  F.juslatera. 

e.  Pars  fuper  ior  ad  poflica  it  extendens. 

III. 

Gula  cum  Ventriculo. 

a.  Cula.  b.  Ventriculus  primus. 

t.  Secundus.  d.  Tertius. 

ee.  Valvula: dua:.  f.  Inteflinum. 
c.  Reclinata  portio  quo  val  vulx  videantur. 

b.  Circulus  internus  glandulofus  trauspareos. 

1«. 

OEfophagul  ipje* 

i.  Tunica  ejus  exterior  f.  prima, 

i.  Secunda.  j.  Tertia. 

4,  Quarta  f.  intima. 

'Trachea  Juptriora. 

a.  Introitusad  tracheam. 

b.  Lateral  ia  mufculoia  o Ilibus  impofita. 

C.  Ori  fimbriati. 

«J.  Globuli  glanduloli.  _ 

e.  Trachea:  pofterior  pars. 

VI. 

Turi  laryngi/  inficior. 
a.  Os  inferius.  b.  Trachea  anterius. 

VIX 

c.  In  parte  eadem  infer  iore  membrana. 

d.  Rima  f.  ingrclfus  in  tracheam. 

e.  Semicirculares  cartilagines. 


us,  XIV.  vah  Drx,  reliquas  Blasius. 
VUL 

Ojjiculum  laterale  ci  parte  qua  interito*  trachea 
rcjjricit,  uii 

x Procefius  ejus  externos. 

IX. 

Inferior a eadem. 

a.  Trachea.  b.  Rimaad Tracheam, 
ec.  Membrana.  d.  Circuli  cartilaginei. 

X. 

OJJicula  lateralia , unita. 

a.  Olla  hate  mnfculis  ablatis. 

b.  Rima  ad  tracheam. 

EI. 

Inteflinum  ReBum , £ fc. 

a.  Inteflinum  Rc&nm. 

b.  E | us  cloaca  aperta. 

c.  Valvula  ejusrugofa. 

d.  Ovarii  portio. 

e.  Ejus  valvula  fimiliter  rugofa  in  cloaciL 

ff.  Du&us  urinarii. 

XI  L 

Delineatio  ^.4/dea , 

XI  II. 

Seeleton  Sturni. 

XIV. 

Seeleton  ^drde/t, 

A.  Caput  Tex  offibus  conflans. 

B.  Maxilla:  inferioris  offa  duo. 

C.  Colli  ofla  X X. 

D.  Scapulae  duae.  * 

E.  Claviculx  duae. 

F.  Cervicis  os  unum. 

G.  Coda:  XX. 

H.  Ala:  XX.  oflibua  compotiti. 

I.  Sternum,  osfolidum. 

K.  Pedum  fex  offa. 

L.  Extremi  pedes  XXX.  oflibus  conflantes. 

In  univerlum  hic  ofla  reperiuntur  no. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


444  Expl.  Fio.  TABULA  XLL 

qux 

de 

PSITTACO,  GRUE,  CORNICE, 

VESPERTILIONE,  COLUMBA,  & ANATE, 

agit 


Haram  I.  Ac/d.  Cur  i os.  III.  & VII.  Coit 
Amstelodam.  VI.  Placihtin.  IV.  & X. 

Fig.  I. 

Vejp&t  itioni/  fcclcton . 

II. 

Effigies. 

IIL 

Pfittaci  fccleton . 

IV. 

0/  byoiJe /. 

V. 

Effigie/. 

VI. 

Larynx  C5V.  Corvi  aquatici. 

»,  Ofliihjoidis  bafti.  bb.  Corno»  «ia*, 

ce,  Membrana  veli  infhr  cornuba*  obicnl*  ac  bafi  laryngi*  ad 
ntia.  in  cujmceorio  venar  iofinitxnorumur. 
d d.  Muicil'  duo  laryngi*  eradi  3c  robufii  laterale*  aryteooid  i*  parta 

occupanto. 

e.  Fifliiragloiti*  difta.  ... 

f.  Hac  futium  vergens  acumen  aryihenoidii  bifidum  effingit. 

g.  Eadem  inferior»  Ipc&ans  partam  cricoidi»  anteriorem  icnuioceai 

ementito*, 
h*  Trachea. 

VI  I. 

Sceleton  Grui/. 

VIII. 

Gru/  ipfc . 

IX. 

isfruii/  lingua. 

X. . 

0/  hyoiJcz . 

XI. 

Odoratu/  organon  ^ 

a.  Nervi  odorarorii. 

b.  Nervi  fuperiorem  peiorbit*  partem  ad  roftrumdiftriboti. 

c.  Alu.ad  inter  ;otcm  dciat  L 

xir. 

Trachea. 

Portio  ei  os  (upetior  b.  O ficus  laccas, 
cc  Bronchia  pulmonem  accedentia  4.  Nenroi. 


IRUS,  XI.  XIII.  XIV.  XV.  XVII.  XV III, 
Acta.  Dan.  XIX.  van  Dvcr,  exhibuerant. 

XIII. 

Vcntriculu/  cum  annexi/. 

■ a *.  Fibr*  i gula  defeendentes  per  !#hi»  Ventriculi, 

b b b.  A gul*  parte  infera,  qua  Ventricula»  etk  ad Iccodeotei  fibr*  ilis. 

c c Fibr*  amiculi  veri. 

d.  Eju*  tendo  anterior , cui  oppoGtu»  poflerioe. 

c.  Gul*  par*  inferior  Ventriculi  carum  conUiiueos . 

f.  Ejuipaofuperioz. 

— — — Dilatata. 

hh.  Tubercula  excavat».  ii.  Inteftinorum  primum, 
klc.  Pancreas  ncrumque.  11.  Duibri  ad  arrumque. 

m.  Vefica  fellea-  n.  Do&u  cyfHeu*- 

o.  Hepatico*  ejufqtae  per  hepar  rami. 

p.  Utriufquecopi^aio.  q Hepa tu  corpus. 

rr.  Ramuli  ex  vefica  hepar  accedeota  bilaru.  _ £ Lien. 

XIV. 

XJropigu  interna  cavtta/  /itera  a deftgnata, 

XV. 

Peni/. 

a..  Radit  <jut*  b.  Par*  amica. 

XVL 

fffigies.  • 

XVII. 

Columba  ingluvie/  interi u r. 

g.  Collum  ingluviei.  b-  OEfophagus  glandulofur. 

0 0 0.  Glandula  ejus.  ccc  Glaodulofic  ttxiz  ioglovici. 
d d.  Ingluvie*  ipfi. 

* XVIII. 

Mufculu/  pcBori/. 

gg.  Tendo.  bb.  Fibrae . cc.  Concurfu* fibrarum,- 

XIX. 

Effigie/. 

XX. 

. Cornici/  Sectet  an. 

g.  Capiti*  offa  V.  b.  inferioris  qjfr  duo. 

c.  Cervici»  olla  X 1 1.  d.  Docfi  ofla  I X. 

c.  O*  coccygi*.  f.  Cwd*  ofla  I V. 

g.  Coli*  XXXII.  h.  Sternum. 

" Alarum  olla  X V 1 1 L k.  Femori*  olla  cum  fulcito  I V. 

|.  Tubx  5c  pedum  ofla  X X X I L 
o.  Ot  jugale. 

In  UDiverfum  ofla  hic  camerantur,  tu. 

XXI. 

Effigie/. 


C» 


Digitized  by  Google 


VTTS,:  I 

fMgsBl 

in 

inTH  §|& 

^r  9* 

i&jfll 

, / ^ 

i®/. 

■M^fl 

■jg^KL^J 

EI 

^4 6 Explicatio  *F  i o.  TABULA  XLIL 


• 

quae 

-de 

C Y 

G 

• 

N 

O, 

& ANSERE 

agunt 

Harum  I.  & IV.  C a s p. 

B A * 

THOilHO,  III.  V.-VI.  VII.  VIII.  IX.&  XV. 

PlACtSIINO,  X.  XI.  XII.  Schn  I IDSXO,  XIII.  & XIV.  BoiMCHlO| 
debentur,  XVI.  v an  Dia. 


Fig.  t 

CjjrtJ  Scslctom* 

II. 

Effli'". 

' 

• Offa  auAitiu lAnfnis. 

t.  Membrana  ad  principium  meatus  auditorii  indar 
propugnaculi  folerter  a natura  Tagaci  polita, 
b.  Acufticum  ductum  corniculata  figura  ex  altera 
parte  claudit , quod  condat  ex  iplo  cavitatis  in- 
tuitu. 

'c  c c.  Circulus  qui  in  foraminis  ambitu  nonnihil  elevatus 
confpicitur  nihil  aliud  cd  quam  particula  cuta- 
nea m jbilisauticulam  conditi  iens.  ' 
d.  Cujus  parti  poderioriMafculus  tenuiliimusfigu- 
ra  triquetra  Sc  acura  donatus  inplantatur,  na- 
betquc  mun  is  illud  libi  dc legatum, ut  cutaneam 
illam  fubftantiam  cui  .auriculae  i omen  dl  rc- 
• trorfum  trahendo  meatam  debiti  apt  nat. 

ee  e e.  Mufculi  varii  Caput  .x  Collum  moventes, 
fit' f.  Mufculus  temporalis. 

^g.  Ejus  in  mandibulam  infectio. 

Ii  h.  Ejus  fub  ofle  jugali  progreflus. 
i.  • Jugalis  odis  extremitas  altera  fub  tympanum  ex- 
currens, 
k.  Calvaria. 

• V. 

«.  Caverna  profunda  fub  tympano  latens  os  jugale 
excipit. 

bbb.  Circulusoflcus tympanum fudinens. 

c.  Tympanum. 

d.  Particula  odis  oculi  orbitam  complc&entis.- 

e.  Cavitas  oculum  excipiens. 

VI. 

a.  Malleus,  longe  diyerfe  figura:  ac  in  aliis  anima- 
libus , cui  ty  mpanuai  aliqua  parce  adhxrefdt. 


b.  Tympanum  inverfum,  retrafhiraque. 

c.  Chorda  f filum  tanuhfimum. 

d.  Sinus  cralliorcm  ollas  jugalis  procelTum  excipiens. 

e.  Concha. 

f.  Pars  ollis  madoidis  a cruda  Ubera- 

VII. 

a.  Tympanum  expanfum,  furfumattra&um. 

b.  Pars  lupei  ior  Mallei  turcico  ferreo  malleo^dea- 

tato  perftmilis. 

c.  Pars  altera  inferior  manubrii  mallei  aliquantulum 

lata.. 

d.  Nervus  acudicus  per  cavitatem  Cochlea:  ince- 

dens. 

VIII. 

x Pars  fuperior  cranii  dimidia , juxta  futuram  ia- 
ittalem  difledi , in  cujus  penitiore  patte  me- 
itullium  clari  confpicitur. 
bb.  Antrum  f.  pars  cranii  interior  excavata  cui  cere- 
brum adjacet. 

cc.  Meninx  dura,  a cranio  fegregata  & inverfa , pli- 
cis multis  referta. 
d d.  Os  petrofum. 

e.  ForamcnperquodingrediturprocefTus  cerebelli, 

ff.  Cerebelli  pars  dimidia,  extra  fuum  fitam  pofita  , 

quo  forma  illius  ac  fecundum  propriam  iub- 
dantiam  (quod  hifce  anima'  ibus  peculiare)  pro- 
duftio  in  os  petrofum  contendens,  confpicia- 
tur. 

. Spinalis  medulla  portiuncula. 

. Divifio  fpinalisrftedulbe  qua  una  cum  Cerebella 

concamerationem  quarti  effecit  Ventriculi, 
i i.  Portio  callo  corporis  quatuor  eminentias , Nate* 

fc.  & Tedescondituens. 
kk.  Bafis  cranii. 

IX. 

a.  Tympannm  malleo  alligatam. 

b.  Superior  pars  dentis  mallei  formam  pise  Ce  fe- 

rens. 

c.  Manubrium  pradi&i  mallei, 

i d.  Bafis  manubrii  lata. 

Mal- 


Digitized  by  Google 


Exm»  Figurarum 

e.  _ Malleus  feparatus. 

f.  ’ Mallei  manubriam. 

g- Pars  fuperior  lata. 

e.  Stapes. 

XV. 

a.  T ympanum  ab  auricula  membranifvi  cutaneis  fe 

paratum. 

b.  Jn  cujus  centro  veftigram  quoddam  cernitur  ejus 

loci,  ubi  ollieutuin  mallei  modo  fe  habens  tym- 
pano ne&itur.  . 

c.  In  circumferentia  tympani  os  madoides  ab  incru- 

dataoflea  fubdantia  nondum  liberatum. 

d.  Portiuncula  olfis  ad  conllruendam  oculi  orbitam 

concurrentis. 

e.  Cavitas  quam  oculus  fuo  fitu  explet. 

X. 

Cerebrum  aufer  it  dcteBum. 

9 

f.  Collum  anferis  nudatum. 

. Cerebrum  fuis  membranis  opertum. 

Oculi. 

i.  Lamina  odea  inter  nervos  ad  tubulatas  narium 
veiicas  tendtntes  inter  jefta. 

kk.  Nervi  duo  de  dura  matre  uti  ir.que  trafli  turicam 
fuperforis  tubulata;  veficx  narium  intcrioium 
inferti. 

II.  Vffica  fibulata  narium  fiperior. 
ni  m.  Foramina  narium  inrodro  fuperiore  quibus  ani- 
ma meat  remcatque. 


TABULA  XLII.  447 

XIIL 

Lingua  tS  Laryngi/  fuperiera  in  ^/Infere» 

XIV. 

OrbyaiJer  / epire  tum . 

XVI. 

Sccleton  tnferit.  . 

a.  Caput  fex  oifibus  compofitum. 

b.  Maxilla  inferior  in  duo  ofiadivifa. 

c.  Cervicis  X V li  1.  vertebra. 

d.  Jugale  os. 

e.  Dorii  o< do  offa. 

i.  O&o  offa  collas  firmantia. 

Z-  Sternum. 

E.  Alarum  ofkoofla. 

i-  Coii. -e  XVI. 

k.  Os  coccygis  ex  quo  eminent  inferius  oflicula  fex. 

l.  Cauti®  oua  V. 

m.  Pedes  oilibus  condant  XXXVI. 

In  univerfum  ofla  hic  numerantur  centum 
& 1'exdecim. 

XVII. 

Effigia  tj^nferir. 

IV. 


XI. 

RtBut  arij  anferini. 

n.  Mucns  qui  dedudo  rodroconfpicitur  ac  extergi 
poted,  multus  hic. 

XII. 

Maximi  refln  anferini  diftenfn , qu j intima 
faucium  cognifcuntur. 

eo.  Rodrum  anferis  fu^rius  & inverfum. 
pp.  Meatus  anima-. 

q.  Lamina  ollis  iter  aeris  ad  pulmones  dividentis  ro- 
Icida  hac  membrana  in  vellitur, 
r r r r.  Membrana  pituitaria  , bsec  ed  fub  alpera  & levi- 
ter denticulata,  fi  dylo  ferreo  premitur  ejus  per 
poros  guttulae  emergunt  inllar  perdarum  can- 
dicantes , fi  in  unum  cogantur , muci  formam 
induentes. 

f.  Mucus  fupemi  defluens  ubertim. 

t.  Foramen  laryngis  quo  agr  ex  foraminibus  rodri  & 

ex  meatu  illo  agris  interiore  ad  pulmoncsper 
laryngem  ducitur, 
uu.  Kodrum  inferius. 


Figura  hac  fbrn  diaphragmata  carne*  cum  membranee 
dextri  Uteri  r delineantur  . ubi 

A.  Circumferentia  codarum. 

B B.  Fibra  carne®  quA^  codis  in  membraram  fuper- 
jeflam  pulmonibus  feruntur,  qua;  cum  fupei  io- 
ri  diaphragmatts  mufculo  in  quadrupedibus 
quodammodo  comparari  pafTunt. 

C C.  Membrai.am  in  quam  , fibra  illx  carnem  termi- 
• nantur. 

DD.  Fibrx  carne®  membranam  prxdidam  excipien- 
tes, quarum  altera  extremitas  fuperior  jungi- 
tur per  tendinem  cum  aliis  fibris  carneis  , alma 
extremitas  inferior  partim  in  codas  tenui  ten- 
dine 

E.  Terminatur,  partim  in  vertebras dorfi. 

F.  Ubi  tubercula  quadam  minuta  in  vertebris  appa- 

rent, idque  non  uno  in  loco,  fed  duobus  vel 
tribus,  quemadmodum  tendines  inferioris  muf- 
culi  in  quadrupedibus,  cui  h®  fibrx  analogx  di- 
ci podii  nt. 

G G.  Fibra  carne®  fecund®  membrar® , quarum  altera 
extremiras  cum  fibris  carneis  pra-ceder  tibiis , 
altera  terminatur  m membranam  de  qua  loqui- 
mur , qu®  (lollquaimadfcendit  dernoque  ad- 
hxfitlare  fe  explicat  infacculum  illum  maxi- 
mum. H.  m 


IV.  i. 


Digitized  by  Google 


Explicatio  Fio.  TABULA  XJLI1 


iv.  ». 

lnlac Jibr*  carne*  medi * lateri i utnafquc 
refr*fint*ntur , ttbi 

A.  Fibrae  carne»  dextri  lateris,  qu.T  per  membra- 
nam retia  furfuin  adfcendunt  ad  fterni  medium, 
quemadmodum  & fibrm  finiiln  lateris  B. 

DE.  Tendines  utriufque  fupernrcsSc  inferiores,  qui 
’ corpori  vertebrarum  adiment,  ita  tamen,  ut 
pars  illa  qu*  lata  eft  & teodinofa,  & quaefub 
aorta  infternitur  vertebris , libera  fit  & .ab  iis 


reparari  poflit,  ad  terentibus  tantum  extrefni. 
tatlbus. 

C C.  Arcusduo,  quos  tendines  otrinque  i nter  fe  jun&i 
faciunt  inter  quos  & tendinem  illum  alteram 
quem  lati  corpus  vertebrarum  obtegere  dixi- 
mus, decurritarteriaaorta. 

De  fibris  his,  quas  diximus,  carneis  notandum,  quod 
earum  verfus  in  figuris  exprimantur.  St  ordines  vd 
admodum  raros,  vel  nullos  efle  De  tendinibus  no- 
tandum illps  non  uno  loco  in  vertebras  inferi , led  plu- 
ribus, ut  in  quadrupedum  diaphragmatis  tendinibus. 


« 


Digitized  by  Coogle 


Digitized  by  Googli 


4$o  Explicatio  Fio.  TABULA  XLIII. 

Que 

GALLI  GALLINJEVE 


a a. 
bb. 
6. 

4. 

ccc. 

ff. 

S- 

h. 

i. 

k. 

L 


a a. 

bb. 


cc. 

dii 

c c. 

f£ 

SS- 

ia. 


partes  varias 


proponit. 

Figurarum  I.  II.  III.  Fab.  ab  AquAPiMDiNTi  IV.  & V.  Geafius,  Vl  YIL 
VIII.  IX.  XIII.  XIV.  Placentinus,  X.  & XI.  Boiucmu», 

XII.  Blasivs,  exhibuerunt. 


Fig.  I. 

Uterus  gallina  veriut. 

Jecur  Gallinae. 

Superior  uterus,  f.  ovarium. 

Differentia  minorum  vitellorum  ad 
majores. 

Tunica  vitelli  tenuiflima. 

Porus  anguftior  uteri. 

Inferior  totius  ovi  uterus. 

Prima  fpira  tranfverfa. 

T crm  inus  primx  fpirx. 

Secunda  fpira. 

Tertia  fpira  qux  ad  podicem  perrin- 
gif- 

Mciomitrium  f.membranofum  cor- 
pus pluribus  venis  refertum. 

II. 

Ovarinm , drc. 

Racemus. 

Vitcllarium  f.  fundamentum  vitel- 
lorum & pediolorum. 

Pedioli. 

Veftigium  orbiculare  pedioli , quod 
videtur  in  ovo  pcrfc&o. 

Vafa  qux  difeurrunt  per  pcdiolum 
in  vitellum- 

Ligamentum  uipcrficici  uteri  fuper- 
tenfum  a podice  ad  racemum  o- 
bliquc  decurrens. 

Plicx. 

Membrana  craflior  uteri  inferioris. 


i L Nervofus  nexus, 

k.  Pars  latior  uteri  fecundi. 

L Anguftior. 

m.  Membrana  tenuior  ubi  ovum  perfe- 

ftum  reponitur. 

n.  Pars  rurfus  latefcens  qux  cftprx ce- 

dens membrana. 

o.  Anguftior  fecundi  uteri  porus , per 

quem  ovum  dcfccndit  ad  podi- 
cem. 

p Ultima  fpira  qux  terminatur  ad  po- 

dicem inftar  tuberculi  contorti 
q.  Podex. 

Nota  Quod  non  apparet  infundibulum  , 
quippe  facile  difletando  laceratur  debet 
inter  ovarium  de  fecundum  uterum  notati. 


III. 


Podex,  dre- 
a.  Uropygium. 

b b b.  Foramina  tria  podici  infculpta. 

c.  Foramen  liniftrum  per  quod  exit  o- 

vum. 

d.  Medium  foecibus  dicatum. 

c e.  Dextrum  urinx  deftinatum. 

f.  Vcficula  in  quam  gallus  femen  c- 

mittit. 

IV. 


A. 

BB. 


C elima:  partes  genitales. 

Vitellorum  f.  ovorum  racemus. 
Vitelli  minores  circa  racemi  me- 
dium. 

CC.  Vi- 


Digitized  by  Google 


Exflicat  io  Fio.  T 

CC.  Vitelli  majores  in  racemi  circumfe- 
renda pofiri. 

D D.  Pedioli  f pedunculi. 

E E.  Vitellorum  partes  calice  non  obvo- 
lutae, five  fpatia  per  quae  vitelli  c- 
rumpunt. 

F F.  Calices  ex  quibus  vitelli  elapfi. 

G G.  Vafa  fanguinea  per  calicis  tunicas 
diffeminata. 

H H.  Membranofa  ovidudus  expanfio. 

I.  Ejufdcm  pars  ovario  annexa. 

K.  Ejufdcm  pars  ab  ovario  deorfum 

protracta. 

L.  Ejufdcm  medium  cum  membrano- 

fo  ligamento  laxe  copulatum. 

M.  Mcmbranolum  ligamentum  utero 

alligatum. 

N.  Ovi  ductus  foramen  f infundibu- 

lum. 

O O.  Ovidudus  in  (itu  naturali. 

P.  Ovi  dudus  pars,  uterus  appellata,  in 

qua  ovum  aliquamdiu  detentum 
perficitur. 

Q;_  Oviductus  pars  vagina  dida. 

K.  Vagina  orificium,  vulvxdidus. 

S.  Intdtinum  Rectum  apertum. 

T T.  Ureterum  exitus. 

V.  Foramen  Fabricii. 

X X.  Styli  in  ureteres  immilfi  ut  eorum 
exitus  appareant. 

Y.  Commune  orificium  f.  cloaca  aper- 

ta. 

Z.  Labrum  f.  velabrum  fuperius. 

* Dcmonftrat  effoetx  gallinx  infi- 

mam ovidudus  partem,  in  caque 
vaginx  orificium  (a)  a natura  tam 
arde  claufum,  ut  vehementiori 
flatui  deneget  tranfimm. 

V. 

Galli  partes  genitales. 

A A.  T efticuli. 

B B.  V afa  femen  deferentia. 

C C.  Utriulquc  vafis  deferentis  extremi- 

tas duplicem  in  gallo  penem  cf- 
formans. 


A BU  L ^ XLIII.  4$1 

D.  Ponis  cum  vafis  deferentis  portiun- 

cula h reliquis  partibus  fejunda. 

E E.  Ureteres  abfeifli. 

F F.  Forum  exitus. 

G.  Inteftinum  Rcdum  apertum. 

H.  Foramen  quartum  Fabricii. 

1 1.  Cloaca. 

K.  Foramen  Fabricii^,  burfa  a reliquis 

panibus  feparata. 

Vt 

Oculus  galli  indici. 
a a.  Os  nudum. 

b b.  M ufculus  trochlearis  munus  fubicus. 

c.  Oculi  corpus. 

V II. 

Idem  Oculus. 

a.  Corpus  oculi. 

b.  Mufculus  trochleari  oppofitus  obli- 

quus , & inferior, 
c c.  Olfis  rupti  vcftigia. 

VIII. 

Laryngis  partes  in  gallo  indico  e J itu 
nonnihil  dedutt*. 

A.  * Roftri  parum  incurvati  acumen, 

b b.  Mandibula  inferior, 

c c.  Corpora  duo  adenofa , inverfa. 

dd. Inflatu  debito. 

ce.  Par  mufculorum  mandibulam  de- 

orfum ducentium. 

f.  Offis  hyoidis  portio , cujus  lateribus 

mufculi  duo  parvi  cc  neduntur. 

g.  Proccflus‘ftyloidcs. 

h.  Mufculi  tranfvcrfi  huic  impofiti. 

ii.  Olfis  hyoidis  partes  fcmicirculares. 

k k.  Mufculi  ab  hoc  olle  ad  Caput  fc  ex- 

tendentes. 

1 L Mufculi  alii , bipedes  didi , cotnu- 

bus  implantati. 

m m.  Eorum  portio  bafi  implantata, 

nn.  Trachea. 

Lll  i Muf- 


Digitized  by  Google 


4>2 

o ooo. 

ppp. 


A. 

bb. 

cc. 

d. 

CCC- 

ff. 


E x p l.  F 


1 0. 


T A B U L £ XLIII. 


Mafculi  o$  hyoidcs  dcorfutn  mo- 
ventes. 

Ad  communes  laryngis 

pertinentes. 

IX. 

Trachedtmera  adumbratio 

Lingua , linea  quali  divifa. 

Dentes  incjusbali. 

Laryngis  corpus. 

Rimula  f.  glottis. 

Laryngis  cornua. 

Trachcx  corpus. 

X. 

Os  hyoides  gallina  Africana. 

XI. 

Os  hyoidts  galli  gallinacei. 


XII. 

Oviduclus  ex  gallina. 
a a.  Inteftinum  Retium, 

bb.  luteftina  Cocca. 

d.  lntcftini  ovarii  concurfus. 

e e.  Oviduclus. 

o.  Ejus  ingrelTus. 

XIII. 

Organum  auditus  in  gallo  Indica, 
x Cutis  auritfulx  vicem  gerens, 

b.  Corpus  membranofum  helicis  in- 

ftar  intus  politum. 

e.  Cavitas  meatus  auditorii. 

XIV. 

a.  Tympani  membrana. 

b b.  Circula  olleus. 

o.  . Procclius  Petrofus. 


Digiiized  by  Google 


Digitizgd  by  Google 


Explicatio  Fio.  T A B U L £ X L 1 1 II. 

quibus 

circd 

G ALLINAM,  & O VUM 

notabilia  quaedam 
proponuntur. 

Harum  V.  priores  N.  Lanoiu,  VI.  & VII.  Niidham  VIII.  vah  Dv*,, 

exhibuere. 


Fig.  1. 

XXXir.  htfM. 

s.  Cicatricula. 

b.  Lympha  tranfparens. 

c il  e.  C irculi  ante  incubationem  minime  confpicui. 

ff.  Vitellus. 

eggg.  Albumen. 

n b n.  Terta  ovi  fra&a , ut  interiora  in  confpedum  veni- 
rent, 

i.  ObruiiimoTi  cacumen, 

k.  Acutum  cacumen. 

IL 

1 /.  iitr.  eam  dimid. 
a.  Puurta  fallentia. 

bb.  Coiliquamentum  propria  fovea  in  vitello  conten- 
tum. 

Arteria  aorta. 

Tunicus  vena:  circularis  ex  coiliquamentum  e- 
mereens. 

Ramuli  i trunco  vena  circularis  in  eandem  defi- 
nentes. 

Vafa  umbilicalia  per  vitellum  dirtributa. 

Vena  circularis. 

(i.  Vitellus, 
i i i.  Albumen, 

kkk.  Terta  eftrafta  fimbria. 

III. 

Trium  Unum. 


c. 

(1. 

e. 

ff. 


d. 

e e. 
ff. 


Pun&a  falientia. 

Arteria  magna  , cui  nubecula  (fpinalis  medulla: 
exordium)  adjacet. 

Vena  cava,  illi  parte  tantum  confpicua  propter 
punfta  falientia  & cauda:  radimentum  illi  in- 
cumbens. 

Vena  circularis,  in  quam  vafa  umbilicalia  multos 
ramos  mittunt  imprimis  tamen  vafa  cborii. 

Vafa  umbilicalia  vitelli. 

- — Chorii. 

Albumen. 

h.  Tcftsefra&a:  fimbria. 


IV. 

ffujlucr  Utrum. 

V. 

Quinque  dierum. 

VI. 

Hutper  fulti  iutru  o9um  letitsutii. 

a.  Cor.  bb.  Hepar. 

c.  Vena  umbilicalis. 

d.  Porta  finus  vena  umbilicali  inferti». 

VII. 

Dutiur  inteflinelit  in  pulle 

a.  Ovum.  bb.  Inteftinuni. 

c.  Du&us  intertinalis  jufto  major. 

aaaa.  Arteria  trans  intertinumad  vitellum  tendens. 

Ex  alia  parte  lupponi  debet  tum  arteria  tum  vena. 

VIII. 

ScelcUn  Gelli  Indici.  • 

a.  Capitis  oflSquatuor.  b.  Maxilla:  oda  duo. 

C.  Cervicis  vertebra  XIX. 

d.  Alarum  ofla  XVIII.  e.  Juguli  os. 

f.  Vertebra  duarterno  nex*.  g.  Sternum, 

h.  Cartilago  cui  uniuntur  Cofta.  i.  Colla  XIV. 

k.  Dorfum  cum  ofle  coccygis, ex  oflibus  V I.conftanss 

l.  Pedum  orta  XXXVIII.  m.  Cauda  ofla  VI. 

In  univerfum  orta  hic  C XI. 


IX. 

Gdjnr  Gellinecem. 

™ X. 

GjIIihj  domtjhcj. 

XI. 

GiSut  c 4/ritMHui . 


Digitized  by  Google 


Digitized  by.Google 


45«$  Exn,  icatio  Fio,  TABULi  XLV. 

qui  cx  tra&atu 


HIER.  FAB.  ab  AQUAPENDENTE 

D . OVO  & PULLO 

• defumpta; , 

Priores r^ura*  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  VII.  VIII.  maius  eulit  litetis  notat*  Ovum  fpeQant  > ejufque 
differentias  C*  partes  couponentes  exhibent. 


Fi*.  !.  Hatum  delineatur. 


A. 

cc. 

VittHut  ovi  b.  Cicatricula  rotunda  vitelli, 

JMemtxaiu  vitelli  propria.  d-  Clialala  major. 

if. 

Album.  gg.  Mcnabranx  totiniOvi. 

II. 

i. 

Cicatricula  alba  vitcEs. 

III. 

kk. 

Chalafe  ovi  columb. 

IV. 

Ovum  rotundum. 

V. 

Ovum  oblongum, 

VI. 

Ovum  cen ferinum  cortivatum, 

VII. 

Ovum  centerinum,  O. 

VIII. 

F.  Ovum  rrnirrinum  fine  cortice. 

Vitdiuu*  albumine fattus.  r.  Albumen.  f.  Chtlafx. 

l iguru  Jiquentes  Fufii  ex  Ovo  formationem 
proponunt , 2?  quidem 
Fig.  1. 

Ovi  fecundi  dici  ab  incubatione. 

A.  far  ovi  o!  tufa  , in  qua  nihil  fbcmimro  appstrt  fcd  cantum  ma- 

iorem toiKKiionem  albumen  elt  adeptum. 

1 1. 

Ovi  tertii  dici, 

B.  Membrana  chorion. 

C Vxfa  umbilicalia  per  chorion  dilcurxentia. 

D.  Kami  majores , qui  i centro  prodeuntes  in  circumferentia  cir- 

culum cJScKint. 

E.  Vitellus  cui  harc  omnia  innatant. 

XII. 

Ovi  <(•  diei. 

F.  Cnrptii  pulti  in  centro  apparens  at  minimus  pulex. 

C.  Membrana  clorioo. 

H.  Plute»  va.bium  ramulculi  e corpore  pulli  prodeuntes. 

I V. 

Ovi  4.  diei. 

I.  Foetus  e*tri  flos  caput  *c  Ipinain  habeor, 

K.  futui  ad  mtUiwn ducku aui. 


Ovi  diei. 

L.  Membrana  maior . 8c  foetus. 

M.  fertus  ex'radm  Caput  5c  fyinam  habenr. 

N.  V* ia  umbilicalia  a foetu  deorfum  vergentia. 

VI. 

Ovi  6.  dici, 

O.  Foetus  maior , qni  conglobatur  spparet. 

P.  Vafa  umqilicaiii  major.  > 

Qi  Fartus  psimsi-,  esitamus  membrana  convolutus. 

»■  - Secundus.  S.  Tertius. 

T.  Caput  major  reliquo.  V.  Oculi  magni,  fle  eminente*. 

VII. 

Ovi  VI L diei, 

h-  Diminutus  vitellus  ma°ii  quam  in  prxcedentibtn. 

B*  Foetus  exrraauseiufdemmagniui.Miisnc  in  Icaro. 

Vciica . qux  io  capirc  eminet  qux  pto  ccrcbro  aflirm i tur. 

VIII. 

Ovi  VI  i l . diti. 

D.  Foetu;  maior  in  quo  corpus  formatum  apparer. 

E E.  Vena  Ac  Jtreria  umbilicum  ingrcdicnria.  F.  F ce  tui  extraAus. 

G.  Ove.  qux  formari  incipiunt.  H.  Crura. 

I.  Vafa  umbilicalia  umbilicum  ingredienui  E.  Caput  magnum. 

IX. 

Ovi  I A',  diei. 

L.  Foetus  grandior  3c  vala  maiora.  M.  Foetm  extnAus. 

N.  Oculi  foriuaii.  P.  Vafa  aun  membrana  umbilico  inferta. 

X. 

Ovi  X.  di: i. 

Foetos  in  medio  ovi  rxiftens.  R.  Foetus  extrarius. 

S.  Vefiea  pl.afeol'  aut  rerum  inftar  obvolvens. 

T.  Caput  abfotuie  formatum  iS:  purum. 

V.  Chorion  jpparens  in  foetu  >n  aquam  conjeAo. 

XI. 

Ovi  XI.  dici . 

A.  Foetm  grandior. 

B.  Foetu.  cxtiafti  oculi  re'iquarum  pactium  arr.pliffimi. 

XII. 

Ovi  X i I.  d ici. 

C.  Foetm  in  ofoenngiohatui.  D Vaia  majora  S ampliora. 

E.  Foetm  extra  Ai  p«i  dexter  formatur , fit  digiti  difcteti  Cc  vafa 

cum  membrana  umbilico  appeofa. 

XIII. 

Ovi  XJJl.  diei. 

F.  Foerut  grandior. 

H.  Primus  ««tmttus  eum  vitello',  albumine  8crafii. 

I.  Vafa  per  vitellum  fle  albumen  propagata.  Sc  Rimi  va  forum  en 

oci"lii  e^rcdientium. 

K.  Foetus  fecundus  cxuaAt».  L.  Membrana  qu*  albumen  inveftit 
M » — Vitellum  circumdat.  N.  Tertia  foetum  obvolvens. 

O.  Fanus  ttitiopcrfc&us  tn  quo  pennx  pullulate  incipiant. 


Digitized  by  Google 


4$8 


qux 

fi militer  ac  pracedentes 

cx  tra&atu 

HIERO  N.  FABRICII 


defumpta. 
Exhibent  illae. 


Quotidianas  in  formatione  pulli  perfedio- 
• nes  & obfervationes  h.  decimo  quarto  die 
ufquc  ad  XXIV.  id  cft  ufquc  ad  exclu- 
fionis  tempus.  Numeri  ergo  fingulis  additi 


partium  vero  pulli  diftin&io  facile  colli- 
gitur cx  prxgrcflis , ut  minime  neccfla- 
rium  fuerit  ea  caufa  infculperc  figuris  no. 
tas  diftinftarum  partium  indices. 


1IUUI3  luupus.  UlULUU  «acavain  . 

diem  defignant  i tempore  incubationis.,  I 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


FIGURARUM  EXPLICATIO 
T A B U L JE  XL  VII. 

D * 

OVO  & PULLO 

* Ex 

HIERONI  M O FABRI  C*I  O 

A B 

aquapendent  e 

agit 

PROCEDENTIBUS 
P A G I N I S 
HABETUR. 


Digitized  by  Google 


h 


Digitized  by  Google 


4 6 2 Explicatio  Fio,  TABUL/E  XLVIII. 

quibus 

de 

CANCRO  & OSTREO 

4git 

W I L S I u S. 


Fig.  I. 

Exhibet  <^iflacum  in  dorfo  apertum , ut  Cere- 
brum, vifctra , partes  vitales,  genitales 
alueque  interiores , confpici  pofiint. 

A A.  Cerebrum  bifidum  , cujus  hemif- 
fphxriadiftin&a  ab  invicem,  e- 
tiam  a medulla  oblongata  ali- 
quantulum feponuntur. 

B.  Medullae  oblongatx  caput,  c quo 

nervi  optici  b b , & fub  ipfis  pro- 
ccffus  mammillares  procedunt. 

C.  Cerebellum. 


DD. 

Duo  crura  mcdullx  oblongatx,qux 
in  fpinalcm  tranfeunt , & quali 
duo  nervi  majores,  in  defccnfu 
modo  coeunt , modo  abfccdunt, 
& fubinde  rurfus  conveniunt. 

E. 

Arteria  Carotis. 

FF. 

OEfophagi  portio. 

G. 

Ventriculus  apertus. 

H. 

Orificium  fuperius. 

I. 

Fundus  & Orificium  inferius,  pro- 
pe quod  tres  dentes. 

K. 

M ufculi  temporales  extra  fitum. 

LL. 

Mufculi  priorum  appendices. 

MM. 

Corpora  tubis , & glandulis  refer- 
ta, inqux,  e ventriculo  (cujus 
Hteribusadnafcuntur)  du&us  pa- 
tent ; Hepatis  & Mclenterii  loco 
hxcclTc  videntur. 

m.  &c. 

Eadem  corpora , ex  utroque  latere 
inferius  producta , & in  proccffus 
u u.  delinentia. 

nn. 

Corpora  fpcrmatica  utrinqnc  juxta 
ventriculi  latus  oriunda,  quas  fub 

pericardio  defccndentia , in  pro- 
ccffus n n.  terminantur. 

o o.  E corporibus  fpcrmaticis  proccffus 
indar  Epididymidis  , e quibus 
duo  penes. 

p p.  Duo  penes , quorum  apicibus , per 
foramina  pedunculis  pcnultimis 
excufa  j exitus  patet. 

q.  Foramen  in  pedunculo  pro  penis 

exitu. 

R.  Pericardium,  cum  corde  indufo. 

S.  Auricula  cordis,  quam  vena  cava 

ingreditur. 

TT.  Truncus  vena:  cavae  afeendens. 

v.  • Aorta  corde  egreffa , in  tres  ramos 

finditur. 

w.  Ramus  primus  ad  caput  ejus. 

X X.  Rami  duo  alteri  in  utroque  latere 

illinc  ad  Branchias  milii. 

yy.  Branchiarum  quarundam  apices  in 

confpcctu. 

1 2 3 Scc.  Mufculorum  portiones  quxdam. 

a a a a Ligamenta  c pericardio  ad  amicu- 
los thoracis. 

(3/3$  (3.  Mufculi  ventris , & thoracis. 

yy  yy-  Mufculi  ad  caudam  fpc&antes. 

iS.  Intedinum  a ventriculo  ad  anum. 

ii.  T ubi , intra  quos  nervi  optici  ad  o- 

culos  ducuntur. 

II. 

Exhibet  Aflui  uterum , ejufque  collum  &pu- 
dendum , Jive  aperturam  , per  foramen  pe- 
dunculo antepenultimo  excu/um , unk  cum 
pedunculo  ipfo , & branchiis  affixis. 

A.  Uteri  five  ovarii  portio  ovis  referta.. 

B.  Uteri  collum'. 

C.  Ori- 


Digitized  by  Google 


Explicat  io  Fio.  T 

C.  Orificium  qus  in  pcdanculi  forami- 

ne. 

D.  Pedunculi  Bafis. 

E.  Pedunculus  , cujus  vibratio  bran- 

chias affixas  movet. 

PE.  Duae  Branchiae  pedunculi  bafi  af- 

fixa: cum  pinnis  fcu  fimbriis  ipon- 
giofis. 

„ Branchiarum  appendix,  qui  inftar 

veficae  fi  ve  faeci  mcmbranoli,  in- 
flati & diftendi  poreft. 

iii: 

Exprimit  Branchi*  portionem  abfcijfam , ut 
illius  tres  duffus , five  cati  tat  es  appareant. 

IV: 

Exhibet  ofireum  tefta  exemptum,  & integrum , 
ut  partes  ejus , quomodo  habent  in  Ji tu  na- 
turali tonfipiciantur. 

A.  Oftrci  caput,  in  cujus  angulos  BB. 

mufculi  circulares  totum  corpus 
circumdantes  terminantur. 

C.  Hiatus  inter  mufculos  & Branchias 

ad  os  ducens. 

D.  Superior  hepatis  portio  coloris  fufei 

ventriculo  incumbens. 

E E.  OEfophagus  ab  ore  ad  ventriculum 

ducens. 

F F F F.  Intcftinum  i ventriculo  verfus  muf- 
culi redi  angulum  defccndens , 
quod  inde  inrortum  & involu- 
. tum,  fupra  hepar  afccndit* ibi 

demerfum,  inG.  emergit,  ac  in 
anum  terminatur. 

H HH.  Cutis  cum  carne  glandulofa,  & adi- 
pe, vifccra  tegens , & interjacens. 
I.  Cavitas  in  qua  pericardium  , cum 
corde,  &vaiis. 

K.  Mufculusredus,  cum  fibris  perpen- 

dicularibus, tcftas  aperiens. 

L.  Mufculus  alter  redus,  cujus  tendi- 

nes utrique  tcft®  accrcfccntcs  eas 
occludunt. 


ABUL£  XLVIII.  463 

M.  Ejufdem  mufculi  craffitics  , & fi- 
brarum altitudo  denotantur. 

NN.  Mufculi  circulares  e latere  dextro 

Branchias  includentes. 

O.  Mufculus  circularis  fuperior,  Bran- 

chiis incumbens , extra  litum  e- 
volutus , ut  Branchi®  confpician- 
tur. 

P.  Mufculus  circularis  inferior,  Bran- 

chiis fubflratus. 

QQJL  Eorundem  mufculorum  partes  , c 

R.  latere  oftrci  finiftro  confit®. 

S.  Sinus,  ubi  mufculi  utrique  circula- 

res, eorumque partes  dextri,  & 
finillr®  coeuntes  , Dudum  pro 
aquis  ad  Branchias  admittendis, 
Sc.  inde  excludendis  conftiruunr. 
TTTT.  Branchiarum  cirri  quatuor  inferio- 
res, qui  tenuiores,  & latiores. 
VV.dcc.  Earundcm  cirri  fuperiores,  crailio- 
res , & contradiorcs. 

V. 

Reprafentat  ojlreum  apertum  Cr  evolutum  , 
ut  vifcera  ejus,  & partes  interna  confpi- 
ciantur. 

Du®  Branchi® , c fuperioribus  dif- 
fcd®,  & extra  fitunt  proprium  ■ 
remot® , ut  os  oftrci  pateat. 

Oftrci  os. 

Oris  velum , five  integument  um. 
Branchi® dux  alter® fuperiores,  in ■ 
fitu  proprio,  cum  valis  perrep  tan-- 
tibus. 

Hepatis  portio  fuperior  obfu(ca,fub  > 
qua  ventriculus  latet. 

Cor  pericardio  nudatum , cujus  au- 
ricula ampla,  & nigricans. 

Aorta,  mox  ab  egrefiu  cordis  in  tres 
ramos  divifa. 

Ramus  primus  vetfus  caput  afccn- 
dens. 

Ramus  fecundus  in  mufculos  rc- 
dos, 

K.  Ra- 


AA. 

B. 

C 

DD. 

E. 

F. 

G. 

H. 

I. 


Digitized  by  Google 


'%r 


464 

K. 

L. 


Explicatio  Fio. 

Ramus  tcnius  in  Branchias  tendens. 
Venae  ea vx  truncus,  cordis  auricu- 
lam ingrediens. 

M.  &c.  Branchis  inferiores,  eam  mufculis 

circularibus  ab  Oftrei  corpore , 
ubi  adhxrcbanc , abfciflx,  dtex- 
panfae,  ut  illarum  duplus,  & ca- 
vitates afpiciantur. 

N.  &c.  Branchiarum  juga , live  principia , 

quibus  lingulis vafa,  fc.vcna,  & 
arteria  O.  O.  O.  O.  inequitant, 
& foramina  P P P P.  interjacent. 

, &c.  Branchiarum  earundem  extremita- 
tes, (ive  fimbriae. 

Mufculus  circularis  inferior,  lite- 
risdextri,  extrafitum,  &invcr- 
fus,  ut  confpici  poHit. 

Ejuldem  portio , qua  oftrei  fundo 
cohaerebat. 


TABULA  XLVHI. 


RR. 


ss. 


TT. 

ww. 

XX. 

I 

zz. 


Ejufdcm  portio,  qux  oftrei  larus  G- 
niftrum  circumdans,  portioni  V. 
cohaerebat. 

Mufculus  circularis  fuperior,  lato 
ris dextri,  complicatus , & con- 
trarius, ne  Branchias  abfcondar. 

Ejufdem  portio , qux  oftrei  latus  fi- 
niftrum circumdans,  portioni Y 
cohaerebat. 

Branchia:  fupcrficies,  inqua  pinnae , 
live  dncius  fttiati,  pro  humore 
vitali , aquifquc  ingerendis,  rege- 
rcndifquc  apparent. 

Oftrei  limbus  inferior,  a quo  Bran- 
chiarum juga,  & mufculi circu- 
lares abfeinduntur. 

Inteftini  portio  in  anum  delinens. 

Anus. 


Digitized  by  Google 


i 


4 66 


E*rii'c.  ‘Fio.  TABUU  XLIX. 

quibus 


de 


ALOSA,  ACCIPENSERE,  ASELLO 
GAL/EO,  & XIPHIA 

finguUri*  qu  cedam  exhibentur. 


Harum  I.  exhibuit  Malpioiiius,  II.  IU-  lV 
VIII.  &1X.  Fabx.  A 


ne-  «• 

Xiphtu  pifcis  Nermu  Opticas. 


ff. 

L 


• i. 

b. 
dd. 
e e e. 
f. 


Membrana  iorrftirn*  nereum i opticum.  , Orooj.;- 

4 rcnuiifim»  invrfhetii  nervi  tertnicuUra  .F'0^ 

ne*  .rafi*  fanjuineis  referta.  r.- 

D'  i pi icat  ut  1 l uhttan?  i*  opt  ici  per  tranlr  er Ium  lema. 

Eiu*  per  Inu :um continuatio.  f . 

lilimemJ  3c  v*6  . quibus  fc&is  nervus  extenditur  qniii 
p 4iu  ii.cmbxArtain. 


teipenjeri*  duBus  pancreatici. 
lmtd,a„  R»ioti<.  bbb.  Du&m Utetalef  k ioicriorei 
Cucumtc-ean*  pancreatis. 

1 1 L 

/it  eo  extera. 

Vemreul  w irertu*  cuti  fuu  rugis-  b-  Pylom». 
lnlctiiod <Aus  pancreatici.  d.  Paoctcai. 

Emus  cu»  'fiuti  pancreati*  in  EcphyGo.  . 

Citrrmulx  pljrim*  ubique  in  Inteftinitcoofptcux  luceam  pa 
creati'  l icco  analitftum  continuo  promentes. 

Duodeni  exitu*  m eocWc  am  Intettini  tenui*. 

FTrrani  «Khlea -n  IntciLno tenui.  . .« 

pontVda  onttmotum  motum  fpiralem  per  Imeuim  cochleam 
dCMXMMC*. 

Scapus  coebkx. 

- IV. 

o Ifcti  oujtru  pancreas  cum  ippenJiciiui. 

Fundus  Ventriculi.  • 

fyloru*.  cc.  Ecphjrfi*.  .. 

Appendice*  vermiculare*  aclaciniof*  jwncreat  «mftitoemes. 
Appendicularum  trunci  (e*  maiore*  a quibus  cxtcrs  onuntur. 
& larii  du&usejufqut  infercio  ia  loteiliauiu. 

V. 

Pancreatis  in  eo  exitui  in  Intefhnum. 

Vemric  ri  pylcwiqiieptodti&iotd  EcphyGn. 
b.  Appeni^nilitum paocrea* coofluucmium  exitus  patea:e$. 

Vcdcti1»  ici  lea. 

Du&u-  laterale*  bHariiT-  hepatici. 

Emi»  -murtu*  bilarii  duci  ut. 

V I. 

usjrc  fi  licularum  vcrmicuf0rum  vaja  membrana. 
Me  uittinx.  . b.  Vafa. 


iit. 

kkk. 

I. 

n. 

PP* 

qq. 

r. 

fC 

c* 

UU. 


bb 
cc. 
d.  fice. 


V.  VI.  VII.  Collko.  Amstiio». 

B AQJd  APISD. 

VII. 

Kjfilofx  vifcera  quadam. 

Initium  OEfophagl  b.  IngrclTusconftri&ior  Vemrioili. 
Continuatio  OEfophagi , io  cujo*  fineexontut  duOus  qmta 
reficam  aeream  tranfit.  . ..  , 

DuQut  veGcz  aete*.  e.  Ventricolu*  veru*  fcre  cibo  repleto». 
Pancreas  C appendiett.  g.  Vdka  fellea. 

^cpbyfis , f duodenum.  i.  VeGca  aerea. 

VIIL 

Vterue  apertu i , in  eo  fcetutfum  ovario . 

Pifd*  caput.  b b.  Lobi  duo  hepatis  ad  fuperiora  revoluti, 
VeficafcUis.  d.  Meatus  felleus  ad  Inteftinum  tendens. 
Ventriculus.  f.  OEfophagus.  ggg.  lmeftou. 

Ora  f.  eiteUi  orarii  dextri. 

. . Sini  Ari.  . n 

Meatui  dextri  orarii  par*  non  aperta.  m.  Foramen  quidem. 
Reliqua  par*  aperta.  oo.  Uterusdextei  apertus. 

F ocius  bini  qui  hoc  utero  contioebalRur. 

Viidlr  C ora.  ......  . e 

Pedunculus  reluti  appendi»  umbilicalis  rjuo  nuuuur  fertus. 
Terminus  peidunculi  f.  locus  iofcrtiotus. 

Meatu*  orarii  finirtri. 

Urens*  Gnifter. 
foramen  Inteftini  Redi. 

Uteri  fmiftn. 

■ ■ . ■ Uieti  dextri. 

IX. 

Galxi  lavit  f.  pifcii  afiani  abdomen  apertum. 

Par*  pifd*  fuperior  I qua  caput  tbfciflum. 

Pinnz  duae  fuperiora. 

Lobus  hepatis  dexter  ac  Gnifter. 

Ova  f.  orarum  vitelli  quibus  nutriuntur  pilees. 

Ventriculus.  f.  Imeftioum Colon. 

Jejunum. 


kkk. 

11 L 


Lien.  i.  Uterus. 
Tr«  caruncal*  podicis. 
Pinnx  dux  inferiores. 


X. 


iSJfcUui  minor . 

XI. 

Ofellus  major . 

X. 

ladccipenfcr  f.  Jlurio. 
XL 

v.ki;. 


DigitizoO  by  Google 


‘jiSaelTO 


Nnn  x 


Digitized  by  Google 


4^8  Expt.  Figurarum  TABULAE  L. 

Quibus  vifcera  quaedam 

RAYjE,  SEPI/E,  RHOMBI,  HIPPOGLOSSI, 

proponunt 

• AMSTELODAMENSF.S.  & 6 W A M M ERD A M M IUS, 

I.  enim  II.  111.  IV.  V.  huic  debentur,  Reliqua:  illis. 

4 


A- 

bb. 

4 

f. 

I? 


3 a. 
cc. 
f. 

k. 


Flg.  I.  • 

\*alvi tla  inteflinalis  Ray* per  tunicas  tranjjtarcns. 

II. 

Eadem  a tunicis  feparata. 

III. 

Quadam  partes  Sepia  femina. 

Eru&arium  atramenti. 

Branchias  e e.  Ova. 

Du&us  per  quem  excuntova.  e.  Ovarium. 
Exitus  inteftini  & e rudiarium  atramenti. 

Duo  corpora  glandulofa , forfan  Teftes- 
Pars  peculiaris  humorem  rubellum  continens. 

IV. 

Ex  eadem  alia. 

Primus  frrpirr  dens.  b.  Secundus. 

Gula.  e.  Ventriculus. 

Inteftin.  redlum.  i EruSarium  atramenti. 
Exitus  erudtarii. 

V. 


a. 

b. 

d. 

Id. 


aa. 


Cor* 


Sepi  it  Cor  cum  branchiis. 
bb.  Brancbia. 


aa. 

b. 

cc. 

4 

e. 


a. 

c. 


VI. 

Vifcera  Rbsmti. 

OEfophagus  cum  ventriculo. 

Ecph^is  portio.  , 

Tubulofa:  pancreatis  appendices  admodum  exi- 
gux. 

Veliculafellis. 

Exitus  appendicularum  ac  meatus  bilarii  in  In  te- 
li inum. 

Hepar.  g.  Lien  in  (itu. 

VII. 

Rhombi  aculeati. 

Ventriculus.  bb.  Pancreas  f appendices. 
Intdlinorum  primum. 


Vefica  fellea  cum  dudhi,  qui  ad  latus  unius  ap- 
pendicis inferebatur. 

Lien  in  fitu. 

VIII. 

Vipfeghjf  pancreas. 

Ventriculus  apertus. 

Ecphyfis.  cc.  Pancreas  f appendice». 
Appendix  maxima  , feptem  pollices  longa,  & 
& unum  lata. 

Exitus  Appendicum  in  Intcftimim. 

Dodtus  biiarii  exitus  in  appendicem. 

IX. 

i/lppcmdieuminhoc  pifee  interior  ftruBura. 

Appendicis  dudhis interiores  ac  laterales,  iaftar 
cavernularum  f.  cellularum  apum. 

X. 

Notat*  eelltsl*  microfeopio  auB * , ac  exftccat*. 

XI. 

, Inverf*  appendicis  facies, 

XII. 

Delineatio  Rhombi. 

XIII. 

Rhombus  aculeatus , cui  fert  refpondent-  ta 
qu*  Hyppo  st,ffi. 

XIV. 

• 

Delineatio  Ray*. 

XV. 

Wlies  Sepi*. 


Digitized  by  Google 


YTTT 


xn. 


xv 


■ Digitized  by  Google 


vn. 


IX. 


vi. 


VIII 


XIV. 


•47o 


E xyl  i catio  Fio.  TABUL./E  L I. 

quibus  agunt  de 

PHOCENA  & VULPE  MARINA 


GERMANI  CURIOSI 


Turfia  mtrjer , vrl  P turma , juxta  menfuram 
minorem  deUneata. 

a.  Spiraculum  terni  lunare  hydragogum. 

b.  Meatui auditorius.  cccc.  Pmnt  d.  Umbilicus. 

e.  Rim»  pudendi.  g.  Anui. 

f.  FurauuoalatcralLipudcndigijnJulas  la&ifcras  continentia. 

IL 

Os  (i erui. 

a.  Summa  eius  pars  . leniter  concava . 

b.  Inicnptionesoflecpcoiunerantes. 

ce.  Locus  incubitus  clavicularum, 

dd.  Crura ofliifterni  duo  divaricata. 

c-  Locus  quot lum  aliis  mucronata  cartilago  pertinet. 

III. 

Os  fcapu.a  ftntjlrx. 

a.  Exterior  ejuqpsri.  b.  Civitas  caput  olTi*  pinnae  excipiens. 

c.  Externui  fcapulx  proce  flos.  d.  Imcrnm. 

c.  Longe  ad  laruj  fcapulx  cxcuircns  protubcraotia  lenis. 

! V. 

Pinna  anterior  ftnijha  , manum  exhibens. 

a.  Os  humeri  vd  brachii,  b.  Cipotejos  cartilagine  obdu&tiro. 
ce.  O*  cubiti  cum  Radio. 

d.  Carpi  olli culao&o,  cartilagine  coanexa. 


& parisienses. 

Mrtacarpiofijnia.  £ Pd  licti  articuli. 

Digtri  reliqui  articuli , numero  di  ili  miles  castilaginibusconueti. 

Y.  & VI. 

Os  petrofum  fub  meatu  auditorio  quoad  faciem 
averfam  delineatum . 

. VIL 

Cranium  Turftonis . 
f taaa.  Maxilla  (opertor. 

Ib.  Pnmi  ejufdem  dentes  . reliquis  per  cocionem  elapfis. 

e.  Apex  roftri  in  nares  nullas  hiant. 

d d.  Podn  Nali , ubi  potius  nates  aut  fpiracuium  hydragogura  , reda 
per  cranium  ad  fauces  tendens, 
e,  Inrerttitioni  ofleumejuldetnfpuaculi. 

f.  Ctifta galli , vel procefli»  ofleu*  (opta  tmcrftitiuio emergens . 

£ jr.  Foramina  pro  Nervi  adtici  tranfitu. 
h h.  O*  temporum  Olli  frontis  per  fututam  fpuriam  adnatum. 
i ii!  Os  frontis,  k . Pungo(um  os  inter  illud  fle  01  Verucn. 

II.  0<  Verticis  fle  occipitis  unum  idemque , nulla  futmi  diftin&tim 
nv  Foramengrandc  ptocerebralisroedulIxtranGtu. 
nn.  Pioeeflus  duo  oflei » (i»pef  quos  fle  in  quorum  lacu  ai  os  pcuoftnr . 

VIII. 

Maxr£*  inferioris  pars  dextra. 

IX. 

\ Menfura  pedes  1 fr.  cum  dimidio  continens . 


HISTORIA  VULPIS  MARINi, 


quam  Parificnfes  Rik.ud  Maiin  appetlant , cx  tra&atu  ab  iis  edito  extra&a , fuperius  omifla. 

M Axilla  utraque  Dnrniat  varii»  ferfc  acutis  armata.  

L i s-cu*  inferiori  maxilla  firmiter  coixtct , variis  cx  , mobilibus , fibratum  carnearum  ope  connexis  , compofitx  , tmmieada ta, 
•f*pcra  que  te&a. 

OEfophagu»  amplus  valdfc , . 

ViiTiicatui  rjufdem  eum  OEfophagO  amplitudinis  pyloro  prxditu»  angufto  valde  ait  laeti , cum  interiora  Ventriculi  rugofa  admodum» 
lic  ut  Acriculo  nimi nantium  fnnilis , • « 

Pylorum  eicipir  Iwtiwiwi  pars  amplior,  q »x  pro  dmtitmi  hiberi  oireflq  ifiqie  pollicum  Ion  tituiinem  habens,  hane  magis  JiUtatm  alu  , 
ad  longitudinem  pollicum  XVIII,  hanc  denique  Rtffmm  poUic.  VII.  Cochlearis  m Imeftinis ; valvula  manifefte  confpicua. 

X, , i m inferius  Ventriculo  connexos  , extremo  utroque  acuto . duplex , coloris  haud  adeo  oblcuri , «juserat 
Imeflino  «oharrebat  particula  quxiam  , qux  pto  Paxcimti  haberi  poterat . fUndulola , mgricamioc  hepate. 

HiMt  abdominis partemdextum totam  occupabat,  fetia  duobus  condant . coloris  rubicundi , linei*  variis  grudent , 

VistcuiA  Ftiitt  nulla  iderae . bile  in  pjienchvinate  ipl‘s  hxrente  5c  per  tunicam  hepatis  uampacente  , coloris  viridis , (aporia  acris  , 
FiHiCAipiOM  hic  nullum.  Aorta  membrani  tegitur  undique  libera. 

Coinii  fi  rura  Sc  magnitudo  ovo  gallinaceo  lamdis.  hic  unicus,  figaioideis  tribus  initium  Aott* . & tricufpi- 

dalibm  doabus  ad  principium venx  cava , prxdiru».  Amicui*  unica  etiam.  • 

A»rta  adfcendent  Cerebro  pollqaam  ramulos  aliquot  exhibuir , fub  lingua  maxima parie  confumitut- 
C a v ur  nil  fere  q iim  carnea  >ni(Vc  init'culotein3o<a!i  inii*nt  te  ia . 

Crami  fmus  varii , non  mfi  pituitx  exiguam  quantitatem  continentes. 

CiiiMUR  vsfidexiguum . molle  adeo  ut  nil  cerri  obfervareqioad  Oru&uimlicuaio 
SviMAxis  Miputi»  netvolot  plurii  no*  q-jaqu  iverfum  ablegabat. . 

OrumiUM,  a parre  antica  planorum . magnitudo  excedebat  emi  q-ac  in  bove,  f.UrtfiCM  tmni:s  erttdjritiei.aTrt , cim.-s  contra  retra  is  ai 
nodum  , crrp*U**kmwtr* , qui  rotundui  eta&e,  applicata.  [Jm*  haud  erat  nigra,  inferius , licemlu  exteriu*  iroi  Ind:m  cju  luuit » U-«rui 
da  perforata;  Rttn m vifis  fangnineis  prxdit». 

Circa  <imbi'icumacuinitarjquxdara orotuberabat  particula,  vsriedrvifa.  qui  fexwm ridebatur  indicare.  • 

FJuia  benevolus  leAot  ex  Tra  Anu  Gallico  quem  PattGenfes  ediderunt  legere  poterit.  • 

EXPLICATIO  LITER  ARUM  Fio,  X.  & XI. 


a.  Coe.  k c.  Hepatis  lobus  major  dc  minor, 

b.  Locus  vcficx  fellee. 

f.  Ventcava.  g.ls.  VcmticiAlt . 

a.  k.  lntefLoum. 


I.  ■ ■ ■ Rrnu 

k.  g . - ■ ...  . — — Duodenum. 

l.  Lten.  m.  Aorta, 
iv  Auricula  Cordis. 


Digitized  by  Google 


472 


Explicatio  Fio.  T A B U L £ LII. 

qux 

de 

CARPIONE,  ANGUILLA, 

CUCULO  & PERCA 

Harum  I.  IX.  X.  XII.  Amsteiod.  II.  & VII.  Niidiiam,  IV.  V.  VI. 

• Sc iin uber us , exhibuerunt. 


Fig.  L 

lAnguiR*  vifccra. 

a.  Ventriculus. 

b.  Ecphylis.  cc  Pancreas,  d Vefica  fellea. 

e.  P.wcrcatisSt  fellei  meatus  apertiones  in  Ecphyfin. 

f.  llcpar.  g.  Lien  in  litu. 

h.  Rami  fplcnici  pancreas  perforantes. 

i.  Melentericus  Ramus  maximus,  qui  pancreas cir- 

cuuquc  ambit. 

II. 

taRnguiRa  JupUx  vefica. 

A.  Vefica  inferior  venis  cadi. 

b.  — — Superior  venis  Icatens. 

c.  Ventriculus  vacuus. 

d.  Duarum  vcficarum  coalitus. 

b b.  D.ue  glandulae  prjpi  vcficulanig^ommiftaram. 
cc.  Vera  uni glaudularum  inferne™  qu*  ramos  in 
velicara  fpargit- 

f.  Vena  oppoliti  lateris  limilia  proflans. 

III. 

vrfx iuilU  delineatio. 

IV. 

. Caput  Carpioni/. 

> i i.  Os carpionis inferni fcifiiim. 

>.8cc.  Membrana  palaticrafla & denla. 

) j j j.  Lapis  fpinx. 

4 4-1.  Brachia. 

5 5.  Pinna;. 

V. 

Caput  inferni  fUum. 

6 Sic-  Membrana  palati  in  gulam  delinens  fimpliciter 

rellata. 

{ 5.  Pinna; 

VI. 

• 

Caput  fuperne  incijum. 

7 &c.  Scifiura  & hiatus , urCerebium  infpici  polTit. 

8S.  Oculi. 

ijAc.  loiamen  naiiuni  gcmir.um  intercurrenc  mem- 


brana , quxutrinque  foramen  aperire  & clau- 
dere potcll. 

ro.&c.Cavitas  membranacea Sc  nigris  lineis  fpe&atior , 
in  quam  foramen  narium  definit. 

1 i.&c.Nervi  ad  illam  membranam  tendentes. 

VII. 

I 'efca  Cyprini, 

A A.  Vefica  duplici  bocia  extuberans. 

B B.  Ventriculus  vacuus  intefiino  fimilis. 
a a.  Duflus  ab  inferiore  vefica  ad  ventriculum. 

B.  Illius  infertio  in  veficam  propi  quem 

cccc.  denotant  venas  per  veheam  (parias. 

IX. 

In  Cuculo  otfervatu. 

a.  OEfophagi  pars. 

b.  Ventriculus  efca  plenus. 

cc.  Pancreas  f.  appendice».  J 

d.  Ecpbyfis. 

X. 

a'a.  Ovarium.  bb.  Vefica  urinaria. 

! c.  lntcllinumre&um.  d.  Ejus  exitus. 

XII. 

Perca  vifccra. 

a a.  OEfophagus  cum  ventriculo,  b.  Ecphyfts. 
c c.  Pancreas  tubulofum  f.  fifiulofum. 
d.  Tubulorum  exitus  in  inteflinum. 

c.  Vefica  fellea. 

f.  -Lien in  litu.  g.  Hepar. 

XIII. 

Perca. 

VIII. 

Cyprinus, 


Cucultu. 


Digitized  by  Google 


Ooo 


Digitized  by  Google 


XI 


xm 


Tak.  UL 


474  Explicatio 


Fio.  TABULA  LttI. 


quibus 
Partes  varia 

LUCII 

delineantur. 

Earum  XHI.  XIV.  XV.  Niidhahmivs,  XVI.  & XVII.  Amstiiod.- 
Reliquas  P l a c i h t i h u s , fuppeditartnt. 


. Fig.  I- 

In  hac  omnibus  tegumentis,  five  odeis , 
five  cartilagineis  fublatis , fola  fe  no- 
bis membrana  , offert  offendenda , 
quae  an  dura , an  pia  meninx  cenferi 
debeat,  nemo nifiobrufi ingenii dif- 
cileexta&u,  &dum  confpicit  ejus 
partem  Cerebrum  proxime  contin- 
gere dignofcct,eft  ea  in  finitis  prope- 
modum  venarum  propaginibus  re- 
ferta , ut  fibi  ac  cerebro  nutri  men- 
tum attrahar,  cerebro  internis  qui- 
bufdam  vinculis,  affabre  adnexa , at- 
que literis  A A.  hic  infignita. 

II. 

In  hac  figura , nihil  aliud  indicandum 
occurrit,  qua®  tenuiflima  illa  mem- 
brana cerebrum  obtegens , ac  duo 
corpufcula  , ad  veficulas  internas 
pertingentia,  fimulquc  fpinalis  me- 
dulla truncus. 

A A.  Tenuillima membrana,  venis  capilla- 
ribus innumeris  afperfa. 

BB.  Exilia  quxdam  corpora,  in  veficulas 
tandem  tranfinigrantia. 

C.  Spinalis  mcdullx  truncus. 

III. 

Veficulx  aqua  plenx  fitus ; Nervorum 
acufficorum  vcficulam  tangentium 
politio  $ Nervi  quoque  complures 
ipfius  Spinalis  mcdullx  hinc  inde 
propagati,  rnmo  vero  ipfa  fpinx  me- 
dulla j ac  denique  cerebrum , cujus 


germen  cft  fpinalis  medulla , hac  fi- 
gura exhibentur. 

A.  Vcficula  ovalem  figuram  prxferens , 
aqua  plena,  cui  infunt  duo  corpuf- 
cula odea  difeontinua , divifa , ac  ab 
omni  vinculo  libera. 

B B.  Super  quam  vcficulam  dux  nervorum 
propagines,  4 fpinali medulla ortx, 
indar  filamentorum  tenuiffimorum 
progrediuntur : quibus  quidem  ob- 
jc&orum  fonorum  judicium  concre- 
ditum cft 

C C.  Alii  tenuiffimi  nervorum  furculi , c 
fpinali  medulla  provenientes  , tam 
fentiendi , quam  movendi  vim  defe- 
rentes. 

D D.  Magna  fpinalis  medullx  portio , indar 
caudx  fe  habensjintra  vertebras,  tan- 
quam  verum , ac  natutalcm  fitum , 
collocata. 

E E Cujus  exortus  cd  a Cerebro,  i quo  non 
nihil  progreda,  ia  duos  truncos  di- 
viditur. 

FF.  Hxc  duo  corpora  ad  latus  pofita , &o- 
valem  figuram  exprimentia  duas  ce- 
rebri partes  condifuunr. 

G G.  Duas  alias  anteriorem , Se  poderiorem 
hxc  duo  corpufcula  efformanc,  fle 
quod  ex  quatuor  partibus  cerebrum 
conflatum  fit 

IV. 

Organon  auditus. 

A A.  Corpora  membranofa , & valde  dura , 
qux  prout  a natura  fagaci,  tranfvcr- 

fitn 


Digitized  by  Google 


Explicatio  Fis 

fimfupra  tympanum  cxpanfa  funt, 
quemadmodum  figura  quinta  lite- 
ris A A.  apparebit  j ita  quoque  mc- 
diaftinum , five  feptum  jure  optimo 
nuncupari  poliunt ; Hic  tamen  e po- 
fitione  naturali  quo  evidentiusfub- 
je&um  tympanum  pateat  dedudta. 

SB.  Membrana  rotunda,  variis  ac  pene  in- 
numeris filamentis,  quali  & circun- 
ferentia  ad  centrum , roboris  gratia , 
duttis , tympano  auris , aliorum  ani- 
malium rcfpondens,ncc  non  auditui, 
& olfadtui  celebrando  deferviens. 

C C Duo  funt  canales  per  quos  aer  fonorus , 
ad  prateipuum  audiendi  organum 
comportatur,  in  ortu  aperte  divifi. 

D D.  Poftea  vero  in  unam  fatis  longam , ac 
paulo  evidenriorem  viam  abeunt, 
donec  membranam , piam  matrem 
vocatam,  offendant 

£ E.  In  cujus  du&us  extremitate  nervi  optici 
divifi , & abfeifli  occurrunt. 

F.  Ultra  quos  nervos,  foramen  in  olle  cra- 

nii exfculptum , cernitur , per  quod 
cerebri  excrementa  commode  ad 
palatum  dabuntur , 

G G.  Diifefli  quidam  nervi. 

HH.  Plexus,  live  rete  mirabile  auditus  inci- 
pit apparere. 

II.  Qui  in  latum  quoddam  corpus  como- 
riuntur,  ac  definunt,  in  quo  exile 
admodum  ofliculum,  fenfum  pene 
intus  effugiens,  continetur. 

K.&c.  A quo  corpore  ramus  quidam , live  fi- 
lum, inftar  ligamenti  aqua  pleni  fe 
habens  , natum , corpora  quaedam 
cartilaginea  circumit. 

L L.  Vincula,  quibus  fuftinentur  corpora  o- 
vi  fine  myrti  folii  figuram  expri- 
mentia , aquam  continentia  , litc- 

MM.  ris  MM.  notata. 

N N.  Bafis  cranii  palatum  formans , & cere- 
brum confervans. 

O O.  Duftus  feu  cavitas  fpinalcm  medullam 
continens. 


TABULA  L I II.  475 

V. 

Antequam  plexum  illum  mirabilem 
jam  exemptum  oftenderem , loca  fi- 
ve fedes  in  quibus  conquiclcunt  Vc- 
ficula: , & per  quos  d udius  vincula 
progrediuntur,  hac  figura  pateface- 
re volui.  . 

A A.  Tympanum. 

B,&c. Foramina  per  qux  aerfono,  & odore 
informatus  ingreditur. 

C G Nervorum  opticorum  five  viforiorum 
portio. 

D.  Foramen  rotundum , per  quod , fuper- 

flua  cerebri,  fenfim excolanda , ad 
palatum  effluunt. 

E. &c.Complures  nervi , vim , pro  motu  fen- 

fuque  obeundo , tranfvchcntes. 

F F.  Cavitates  figuram  ovalem  exprimen- 
tes , quibus  veficulx  aqua  plenae  ex- 
cipiuntur. 

G. &c.  Dudtus  fcmicirculares  gyrgilli  inftar  fe 

habentes ; per  quos  vincula  quaedam 
oblonga  excurrunt. 

H.  Septum  ofleum  prxdiftas  cavitates  fc- 

gregans. 

II.  Locus  excavatus  fpinalem  medullam 
recipiens. 

K K.  Corpora  cartilaginea  gyrgilli  inftar 
conformata,  commodum  iter  vin- 
culis prxbentia.  # 

VI. 

Utdiftinftius  vinculorum  plexus  pro- 
prio fitu  ha&cnus  fatis  fuperque  o- 
ftcnli  apparcant,illos  e fit  u luo  exem- 
ptos delineare  fcd. 

A.  &c. Corpus  membranofum,  aqua  vifeida 

fuffatum,  & vduti  commixtum , in 
cujus  medio  pufillutn  os  relidet , len- 
ticularem figuram  obtinens. 

B.  * Cuius  olficuli  locus  hic  non  nifi  obfcu- 

re  admodum  confpicuus. 

Ooo  2 C £ c. 


Digifeed  by  Google 


476.  Explicatio  Fio. 

C.  &c.  Ex  mcmbranofo  illo  corpore,  oriun- 

tur quatuor  diftinftiflima , & longif- 
fima vincula,  qux  ab  ufu  jure  fu- 
fpcnforia  dici  polTunt. 

D.  Eft  aliud  quoque  breve  admodum  vin- 

culum. vcficulam  firmam,  ac  (labi- 
lem intra  fuam  cavitatem  cohibens. 

E.  Cui  muneri  perfolvendo  aliud  corpus , 

vinculi  vicem  gerens , opitulatur. 

E.  Quod  inter  hxc  duo  brevia  figamenta 
interponitur,  eft  vcficula  aqua  re- 
ferta, in  qua  duo  officula  magnitu- 
dine , & figura  inxqualia , latitant. 

VII.  VILI.  IX.  X.  XI.  XIL 
Ojjd  auditus,  e 're. 

A.  Os  lenticulare  di&um. 

B.  Membrana,  qua  os  prxdi&um obdu- 

citur. 

C.  Notum  eft. 

D D.  Duo  vincula. 

E.  Idem , alia  facie  quod  a notatum. 

E Membrana,  ex  qua  veficula  formatur. 

G.  Humor  aqueus,  qui  ex  vcficula  aperta 

effluxit. 

H.  Os  majus  pluribus  eminentiis,  ac  inx- 

qualitatibusaffcclum,  litum  natura- 
lem adhuc  obtinens. 

I.  Os  aliud  multo  minus  , intra  vcficx 

fpatium  commorans. 

K.  Utrunque  ofticulum  extra  fitum  dcli- 

neaturrftft  , majus  k.  litera. 

L.  Minus  litera  L.  inlignitum. 

XIII. 

Caput  Ludi  branchiis  traafverfim  fcijjis  ut 
ardue s branchiarum  appareant , er  arteria - 
rum  coitus  pojl  emenfos  ear undem  canalicu- 
los. 

A.  Caput  lucii  diflcctum  ita  ut  palatum 
appareat, 
bb.  Spina  dorli. 

« 


r A B U L i£  Lur. 

c.  Coitionis  arterialis  centrum. 

d d.  A rterix  per  branchia  defccndcntes. 
c c.  Branchix  dextri  lateris  abfciftse. 

D.  Cor  extra  fitum. 
f f f.  Arterix  exeuntes , & tandem  coeuntes. . 

XIV. 

Cor  Lucii  cum  arteriis. 

A.  Cor.  b.  Auricula  ejus. 

C.  Arteria  magna  pyramidali  exordio 
confpicua. 

d.  Ejufdcm  pergentis  verfus  mentum  pi- 

fcis  & in  branchias  decurrentis  inter- 
nodia 

e.  Branchix  finiftrx  totidem  ramos 
a a a.  Ab  arteria  accipientes. 

aaaa.  Arterix  branchiales  in  finiftro  latere 
dcfcriptx,  in  dextro  abfciflx. 

XV. 

Veftca  lucii. 

a.  Vcfica. 

b.  Ventriculus  vacuus  ut  in  cyprino- 

c.  Infertio  veficx  in  ventriculum. 

XVI.  * * 

Ovarii  membranula  quibus  ova  anneUuntur. 

a a.  Tenues  ovarii  laminx. 
bb.  Ova  necdum  excreta. 

XVII. 

Vijccra  quadam. 

a a.  Ventriculus, 
b.  Pylorus.  cc.  Ecphylis. 

d.  Velica  fellea  cum  duftu. 

e.  Ejus  infertio  in  Ecphyfin. 
fff.  Corpus  ignotum  ac  obfcuium. 

XVIIt 

Lucius. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


47^  ExumTio  Fio.  T ABUL4  L IV. 

quibus 

SAL  AM  ANDRffJ,  LACERTJ 

& 


B U F O N I S 

partes  quxdam  proponuntur 

Marum  I.  II.  III.  IV.  V.  Jaco»*us,  VI.  Coit  amis,  VII.  tam  Drt, 

. fuppeditantj 


Fig.  I. 

Salamandr*  Interior*  in  Jit u ntturtli. 

a.  Hepar, 
b b.  Sacculi  aerei. 

c.  Stomachus. 

d.  Inteftina. 

c.  Cor.  ff.  Ovaria. 

II. 

a.  OEfophagus. 
bb.  Sacculi  aerei 

c.  Stomachus. 

d.  Intcffina. 

III. 

Cornu*  uteri . 

IV. 

Renes. 

V. 

aa  aa.  TcflicuU. 
bb.  Sacculi  oleofi. 


VL 

Lacerta  Sceleto». 

\ 

VII. 

Sceleto n Bufonis. 

a.  Cranii  offa  fex.  b.  Maxillae  inferio- 

ris offa  duo. 

c Vertebrae  tres  cervicis.  • 

d.  Septem  lumborum. 

e.  Scapulae  cum  appendicibus  ex  offibus 

fex  conftantcs. 

f.  Offis  coccygis  partes  V. 

g.  Offa  lumborum  duo. 

h.  Os  pubis  vaftum. 

i.  Femoris  offa  I V. 

k.  Humeri  olla  duo. 

l.  Cubiti  offa  I V. 

m.  Offa  fex  cubitum  & manum  connc- 

dentia. 

n . Manuum  offa  XVI. 
p.  Pedum  offa  XXVI. 

o.  Tibiae  offa  fex  cum  appendicibus. 
Inuniverfumoffahic  LXXXVIIf. 


Digitized  by  Google 


480 


Exuicatic,  Fio.  TABULiE  LV. 

Quae 

OENESIN  & ANATOMEN 

RANARUM 


proponunt. 

Harum  I.  II.  III.  IV.  V.  VI.  te  VII.  communicavit  Piacoitimvi,  VIII.  CotTifctfs, 
IX.  X.  XI.  X1L  XIII.  Maiuouius,  XIV.  Swammiadambuus,  * 
Reliquas  omnes  Jacobsus. 


Fig.  I. 

Titan  Jihula  eum  mufculisfS  Jinut  organo, 

«■  Mandibula  (operior. 

bb.  ...  — — Interior,  priori  jun&a. 

cc.  Mufculi  e jus  tenues. 

d d.  Membrana  Tonus  illius  qui  olcoligo  Ariil.  dicitur 
organon- 

e e.  Offa  pedoris  difle&a , fraflaque. 
fi.  Cutisipii  fuperpolita  valde  dilacerata. 

IL 

Ore  reftrato  Mandibula , Oculorum  fit  ut , principium 
Gula , <5  Unguo  ocula  ohjieiuntur. 


V- 

G loti  i/  fi  rimula  laryngi/,  Cf e. 

a a.  Membrana  oris  partes  obtegens. 

b.  Glottis. 

c c.  Corpora  duo  membranofa,  tenuillima,  in  qu*  ubi 
protruditur  glottis  delinit,  pulmones  (cil. 
d.  Cor  in  horum  medio. 

VL 

Fulmouct  atro  turgidi . 

a.  b.  Idem  quod  in  przcedenti  fig. 

c.  Cor.  d.  Pulmones , maculofi  valde. 


a.  Maxilla  fuperior. 
bb.  — interior, 

c c.  Ore  hiante  articulatio  maxillarum  notatur. 

d.  l ingua  Titus. 

e.  Gula- principium. 

f.  Corpora  turgida  oculos  in  parte  poflica  eflbr- 

mantia. 

III. 


VII. 

Glortio  lihra. 

A.  Rimula-  cavitas. 

bb.  Ejuscompofitio  ex  ofle  duplici 

cc.  ApophyTes  membranea;  A glottide  Tegrtgatat. 

d.  Membranae  os  inveiliemis  portio. 


Lingua  exhibetur  , cum  glottide. 

».  Max  libe  pars  Tuperior,  mediaque. 

b b.  Oculorum  Titus. 

c.  Gula;  principium. 

d.  Laryngis  foramen. 

e.  Foramen  hoc  laryngis  contegebat  corpus  lingua, 

ubi  intus  naturaliter  fitacrat,  nunc  autem  inte- 
rhistblubiliexidente  ac  (ludio  inverTa  tum  ri- 
mub  tum  lingua;  figura , magnitudo  & Titus  in- 
ootelrit. 

IV. 

lingua  figura  , C te. 

a.  Lingua' cuTpis' , ac  Tummitasqu*  in  Ranis  intror- 
Tum  Toluta  & mobilis , contra  ac  in  homine,  avi- 
bus, Ccc.  in  quibus  verius  dentes  vibrans  & mo- 
bilis cernitur. 

cc.  In  ctao  centro  carnea  Tubrtantia  fibris  obliqui  in 
corpus  candidum  illius  longitudinem  perreptans 
deTcendentibus  alperia. 


a. 

b. 


c* 

d. 


e. 

T. 


VIII, 

Rana  fcclctom. 

IX. 


Ranarum  pulmo  eum  trachea. 

Larynx  Temicartilagmea. 

Rimula  qiue  exafiiffimi  clauditur  & aperitur  ad 
animalis  libitum, & clautaaire  turgentes  fervat 
pulmones. 

Cordis  Titus. 

Pars  exterior  pulmonis. 

Cellularum  propagatum  rete. 

Arteriae  pulmonariae  propagatio. 

Pars  concava  pulmonis  per  medium  Tdffi. 

Venae  pulmonariae  parietum  apices  excurrenti» 
propagatio. 


X.  Cei. 


Digitized  by  Google 


Exu.  Fio.  T 

x. 

Cciula  fimplicijjimo  ubfquc  intermedii / parictibut 
auUo  in  magnitudine. 

a.  Cellula:  area  interior. 

b.  rarietes  divulfi  & inclinati. 

c.  Artcrix  pulmonariae  truncus  curo  Ramis  appco- 

„ (is  quali  reticulato  opere  delinentibus. 

d.  Vena:  pulmonaria:  truncus  parietum  fadigia  pe- 

netrans fu»  decurrentibus  ramis. 
c.  * Vas  in  fundo  & angulis  parietum  commune  late- 
< talibus  & continuatis  Retis  ramificatiombus. 

XI. 

fruflulum  extimum  pulmoni/ exjiccati  continent 
delimatum  Rete, 

Xii. 

interno  vejiculo  C t ftnut  adumbrat/  cum  appenfa  peni- 
culo inter ftit  ii  ne  porto  Jnperiori , Ctrl  erutu  exortu/  d 
integro  propegetto  icone  oeultt  fubjici  non  potuit. 

XIII. 

Lobulorum  utria  adoptatio  fupro  tracheam  & pulmonaria 
uo/o,  qui  etiam  e fitunoturoli  diJIrtHi  exhibentur  oJ 
fheilhrem  intclhgentiam. 

XIV. 

Genitui  io  ejui. 

a.  Cor  rana:. 

b.  Auricula. 

c.  Principium  arteria:  aortm. 
e e.  Pulmones. 

f f.  T uba:  uterinar  odia  in  (itu  naturali  circa  Cor. 

g g.  Ova  liinc inde  inTubis  conlpicua. 
b b.  T uba-  contortiones  ac  anfta&us  in  quibus  ova  di&a 
confpiciuntur. 

i i i.  Ovarium  contraftum  obova  expulfa. 
t k.  Uterus  bipartitus. 

11.  Tubarumiimsacinlcrtioinutcrum. 

m.  Uteri  cotium. 

XV. 

Rana  ipfo. 

Fig.  A. 

Intefiino  in  gyrum  0Q0. 

D. 

Spinali/  medullo  opopbjftt  albo. 

£. 

OEfbpbogu/  , (Se. 


A B U L & LV.  481 

F. 

t.  Teftes.  b.  Renes, 
c.  Stria:  adipofie. 

G.  ' 

a.  Par  tuberculorum.  ^ 

b.  Par  alterum  minus. 

c.  Monticuli  alii. 

d.  Membrana  odis  cibroG- 

e-  Ventriculus  quartus- 

f.  Ganglioides  (ubdancia. 

g.  Nervorum  egrcQui  adlita  cavitas. 

* C- 

a.  Tuba  fallopiana. 

b.  Ollmm  ejus  ovale. 

c.  Ovarium. 

Fig.  L 

In  medio  ovi  globus  cft  rotundus  ac  nigricans  velut  fe- 
men cataputiat  jiimor is , qm  eft  ipfe  foetus  rar.inus:  li- 
quor vero  albicans  & circumfufus  ipfius  eft  alimentum , 
quod  ipfiim  lenftm  dilatatum  ita  attenuatur , ut  ranun- 
culus demum  facile  exire  queat. 


a> 

Sinus,  feuGflura  medio  globi  nigricantis  imprefla. 

»• 

Pars  anterior  globi  obtufa , pofterior  acuta  ex  loco 
fuo aliquantulum  recedit,  ubi  cavitas  apparet.  Obfer- 
varunt  Anatomici  in  ovario  mulierum , qtite  pepererunt , 
tales  cavitates  Ccvefligi  a,  in  quibus  ova  vel  delituerinc 
vel  tranlierint. 

4- 

Ranula,  cauda  remigante,  in  aquis  natat.  Appa- 
ret quafi  vermiculqs craflo  obtufoque  capite,  qualifor- 
roa  Rtmio  aliifoueiyrinus  vocatur,  a gyro  & rotundi- 
tate; aliis  ranula,  (eu  quibulaaro  moturis , ob 

caudam  agitabilem. 

f.  ■ 

Excrcfcenti* , feu  rami  minuti  juxta  caput  protube- 
rantes , qui  fenlim  evanuerunt. 

<5. 

Oculi  apparent ,'  auxilio  raicroftopii  fatis  infignes. 

7* 

Rotundum  oris  vediglum.  Ab  illo  tempore , inje&um 
gramen  & lenticulam  paludrem  ore  quidem  videbantur 
attingere,  an  comederint,  ignoro.  Docuit  me  anato- 
mc  ranarum  , przter  fcarabxos  aliaque  infe&a  , vix 
quicquam  beUioUs  has  votare. 


Ppp  8.  Ap- 


Digitized  by  Google 


483 


Explicatio  Fio. 

..  I 


TABUL®  LV. 

II. 


Appendicula  inteftino  limilis,  qtueio  notiam  delapPa 
gyrinis eellit in aliroentara.  Rem  accuratius  examinans, 
excrementa  efle  deprehendi. 


Pedes  anteriores  emergentes.  Quo  tempore , ranula 
caudi  oblonga  quatuorque  pedibus  infignisr  figuri  la- 
cerum mentiebatur. 


9- 


ta. 


Maculae  percutim  hinc  indeTparf® , ftrteqoae  elegan- 
tes in  cauda. 


10. 


Pedes  pofteriores  apparente»:  quorum  digiti  adhuc 
tenui  cute  circumdati;  pedes  vero  anteriores  intra  cu-  I 
tcm  adhuc  latitantes  diueSio  moniiravit. 


Cauda  fenfim  anguRior  fadb  , totumque  corpus  A 
membrana  l'uz  involucro  Uberatum. 

»*• 

Ranaperfe&a,  cauda  depoGti,  membnfque  oant- 
bus  excms. 


I 


Digitized  by  Google 


, Digitized  by  Google 


« «i  t iri  -j 


484 


Explicatio  Fio.  TABUL/E  LVI. 

Qux 

BOMBYCIS 

partes  quafdam  proponit 
a MALPIGHIO 

defcripta/. 


Fig.  I.  M a l pioiiio  T a B.  I.  fig.  6. 
Bombycis  externa  configuratio. 

II.  T a b.  1 . fig.  ro. 
hinnuli  extremi  conjiitutio , 

T.  Carnea  portio  ani  foramen  tegens. 

V V . Corpora  bina  carnea , foramini  ani  aditantia. 

III.  T a b.  1.  fig.  a. 

Capitis  exterior  conjiitutio . 

A A.  Semifphxrula  duo  ovalia. 

B-  Portio  intermedia  angularis 

C.  Zona  carnea,  rugofa,  a portione  dicta  dependens. 

D.  Labium.  E E.  Mandibula.  F.  Mentum. 

GC-  Procedas  maxillares.  H.  Oculi. 

IV.  T a b.  a.  fig.  l 
Pedis  JlruBura . 

A.  Pescamcus.  BB  B.  Unguium  duplex  ordo. 

C.  Pare  filveftris.  D.  VoU. 

V.  T a b.  x.  fig.  fi. 

Cruris  f.  brachii  configuratio , 

VI.  Tai.  1.  fig.  7. 

fibrarum  externarum  varietas . 

Fibra  rc&a.  bb.  cc.  Obliqua. 

Fibra  parum  obliqua.  f.  Defendentes. 

h. Adfccndentes  obliqua. 

Dorfi  medium. 

Mufculus  fuper  exteriorem  rugam  extenfus. 

VII.  Tab.  j.  i. 

Vafiain  externis , ffr. 
a.  Truncus vaforum pulmonalium  bb.  Semicirculi' 
ccc.  T res  circuli  corporis  habitum  pervadentes, 
d d.  Contigui  circuli  vifcera  vicina  ambientes, 
ee  ee.  Reliqui  circuli 

VIII.  Tab.  4.  fig.  x. 

Hiatu/  externi. 

a.  Cut»  extremitas. 

b.  Scidiirt  in  medio  fpatii  ovalis. 

«.  Fibra  cinericei  coloris. 

IX.  Tab.}.  fig.  4. 

Cordir  eonftruBio. 

AB.  Tubulus  continuus,  e e e.  Latiores  eius  partes, 
d d.  Partes  conflriebe. 

X.  Tab.  j.  fig.  f. 

Ventriculus  Bombycis. 

A,  Ventriculus.  B.  Rami  trachea. 

C.  Fibia  carnea  reda. 


D.  Carnea  fibra  per  tranfverfutn  du&e. 

E E.  Portio  Ventriculi  minima. 

F F.  Carnea  fibra  per  longum  du&a  ligamentorum 
vicem  fupplentes. 

G.  Membranofus  du&us  Ventriculi.  H.  Inteftinunr 

I.  Orbiculi  Inteftinorum. 

K.  Coar&atio  Inteftinorum.  L Anus. 

M.  Caviraspoftrema  Ventriculi. 

N.  Varicola  vala. 

O.  Di&orum  vaforum  ortus. 

P.  Tenuia  vafcula. 

XI.  Tab.}.  fig.  x. 

Vafa  ficrico  firmando  dicata. 

A.  Vaforum  horum  circa  Ventriculum  progredi* 

oblongus. 

B.  Eorum  flexus.  C.  Flexura  alia. 

D.  Meandri  eorum  varii.  E.  F'inis  eorum. 

F.  Principium  eorum.  G.  Laxior  pars. 

H.  Portio  Inteftino  fimiEs. 

X1L  & XIII.  Tab.  6.  fig.  t.  & a. 
Spinalis  medulla. 

A.  Subftantia  exterior,  alba. 

B.  Interior. 

C.  Ejus  curvatura  fuperior. 

D D.  Appendkesdua  interiores. 

F-.  Ncrvigemini  inferiores. 

GG.  Globuli  ad  trachea  orificium. 

H.  Globnluspoftremus. 

I I.  Globuli  in  cranii  bafi  nervos  emittentes. 

K.  L.  Globuli  poftremi  inter  V 1 L & VIII.  trachea- 
orificium. 

M.  Spina  graciWcsntis  extremum. 

N.  Spina  refiduum  globulis  interjo&um , nerveutn. 

O.  Spinalis  medulla  partes  diftantes. 

XIV.  Tab.  7.  fig.  j. 

Cranium. 

A.  Odea  Zona  cranii  bafin  firmans. 

B.  Globuli  diaphanif.  oculi. 

C.  locus  per  quem  dentes  tranfeunt. 

D.  Locos  ubi  oriscavitashiat. 

E.  Menti  locus. 

F.  Procedus  mammillares. 

XV.  Tab.  7.  fig.  x. 

Dentes. 

A.  Apex  dentium. 

B.  Pars  gibba.  C.  Alba  lamella. 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


i: 

i l'  m -:X' /y 

litum  wr  ^ 

[ A bBl  ~ .-'  jfl 

iiiSii 

1 I|Jf  ' a ‘ H 

ppw* 


4.86  Explicatio  Fio.  TABULiE  LVII. 

quibas 

ftrtes  reliqua 

BOMBYCIS 

M A L P I G H I O 


defcripti  proponuntur. 


Ji«.  I v L M A t » I a M r o T * t.  8.  fig.  r. 

Surcli*  configuratio  i parte  pojhci. 

Corpus  umbonis  fpeciem  habent» 

Kt  condi  tum  caput,. 

Eminenti*  bine  C al*. 

&C  Dotii  annuli- 

XVII.  Tai.  g.  fig.  *. 

Eius  configuratio  a parte  antica, 
r £.  Ltbia  papiiofiia.  F. 

G O.  Crurum  Jiv  ancationes.  DDDD.  Antenn*. 
q-  atc.  Exitasiuucs  alatum. 

XV  III»  Tai.  8.  fig  j. 

Ventriculus  aurcha . 

A.  Ventriculi  pa«  fuperior. 

|l  --  - Inferior.  . . 

C C C-Crocca  vafi  f.  imeftinula  ab  «tremo  Venu»cuti  prodeuntia. 
DO.  Duduslongu*  in  quem  Imeftinula  hiant. 

E E.  Vcuca  ik.einbraiaea  humiliorem  alvi  partem  occupatu  duUui 
continua 

f.  Dudus  ab  hac  refica  erumpens  ac  Ln  anqm  definen*. 

XIX.  T. 9.  fig.  1. 

Ovali  r circumfenptio  papilioni/  deplumis. 

XX.  T.  9.  f.  1. 

Papilionis  configuratio. 

A.  Caput.  BB  Oculi.  CC.  Antenn*. 

D O.  Antennarum  «ortus  ubi  crafliote*. 

BE.  Inc-irvario  antennarum.  F F.  Labia. 

G G.  Crura.  H H.  Unguet  1 1 Crura. 

£ K-  Al*  fuperiore*  LL  luferiotea., 
m m.  Alarum  fabtx. 

XXI.  T.  9.  t 
ts4ha  in  eadem  notata. 

k k*  Antenn*.  B.  Cervix.  C.  Scutiformis  tumor. 

D.  Ffoccflm  cartilagineus.  E E.  Al*. 

X X 1 1 1.  T.  9.  f 4. 

Ventris  extremitas. 

k.  Ultimus  anmilui  cartilagineus  in  mu  Itui  is. 

B B.  Appendices  anouli  ultimi. 

XXII.  T.  Q.  f.  I. 

Huc  facientia  aha. 

A A.  Roftti  corporis  oflei  C. 

jl.  Prona  Ventris  P « C.  Oucum  quoddam  corpus. 

D.  Actotka  pars  oflli  corpora  C. 

E.  Ani  extremum. 

H.  Convexa  fubtlamiaolTd  corporis  C Uuboaus  wflar. 

G.  Peius. 


XXIV.  T.  10.  f.  1. 

Penis , S5V. 

A.  Penis  radix.  bbbb.  Paraftat*.  C.  Pfxpatium. 

D.  Penis.  t Glan*. 

f.  g.  h.  Tres  penis  caruncul*.  L X.  Roftti  corporis  oflcu 
L.  Meatus  prr  quem  femen  «it.  M M.  Tefte*. 

N N»  V sicula  ex  te  itibus  em  illa. 

XXV.  T.IO.f.1. 

C.  Frxpuzium.  O-  Boftratos  peno. 

*XX  VI.  T.  9.  f.  J. 

Pudenda  feminea  in  Papilione. 

a.  Ultimus  anmjIusofleusVcntti*.  , 

b.  Membrana  ab  ultimo  annulo  peodena. 

C.  glTcus  circulus  qui  membranam  B circumarabit, 
d.  Vulva.  e.  Sctflura  vulv*. 

f.  Membranea  tuniea  oflei  circuli  proruberantiam  enormi  ns. 

g.  T umores  ovales  ii  membianca  t unici  erumpent  a.  h.  A nux, 

XXVII.  T.9.  {.  4. 

Penna  Papilionis. 

a.  Cslsmut  pennarum.  b.  Pium*. 

c.  Plumat  procer*. 

XXVI IL  T.  11.  t I. 

Ovarium , partefjue  ad  fit  a in  femina . 

A.  Truncus  ovarii.  B.  Ovarii  truncus  in  binos  ramos  divitas. 
C.  Sub  divifio ovarii  in  quatuoc  Imeftinula.  d.  Ova. 

F„  oblongum  corpus  cui  oeditur  ovarium, 

F.  Bma  ovalia  corpora. 

g.  Corpus  rotundum  ovalibus  corporibus  jundum. 

H.  Canalis  tribus  didi»  corporibus  communi*. 

L Corpu*  globofuro  margaritam  occidentalem  *mulan«. 

K.  Dadus  d di  corporis  gfoboG.  L.  Radix  coioox  oflex. 

: M.  Dudus  alter  ovario appenfus. 

N.  Coniignatio  corporis  inierius  1 1 1 I globos  «hibens. 

O.  Pedunculus  commuois  globulorum,  P.  Vehca oblonga, 

I Canalia  vclic*  oblongx.  R.  Colum, 

XXIX. 

Huc.  facientis. 

L.  Pudendum  femineum. 

N.  Globuli  varii.  M.  Ovarium. 

O»  Pedunculus  communis. 

XXX. 

Ovum . 


Digitized  t 


Digitized  by  Google 


48S  Expl.  Figurarum  TABULAE 

Quibus  de 

E P H E M E R 

trtditt  illuftrwit 

SWAMMERDAMMIU3. 


LVIII. 

o 


Conjungat ledor  Fig.  I.  IV.  & VIII.  fsepmscni 
Fig.  I- 

A A.  Pulmones  aut  dudus  refpiratorii  Ephemeri- 
B 15.  Dudus  refpiratorii  in  Capite- 

C C. Ad  mtifculos  thoracis  praxredentes. 

D.&c.  — - Ad  murcidos  abdominis. 

E E £.  — Ad  rpindeio  medullam  , circa  cujus  nodos 
valdi  nutabiles 

F.  &c-  Ad  vcRculas  feminalesf.lades:  harum  una  loco  na- 
turali continetur  alia  major  judo  delineata  ex- 
tra corpus  remota  eft. 

C.&c.  — Ad  maxillas  f.  branchias  argenteo  colore 
fplendentes  Harum  duar  tantum  exhibentur.eo 
quod  reliqua;  decem  abfeifi* , quod  inferiores 
pinnae  decem  melius  in  confpedum  veniant , vi- 
de R R R. 

H.  - — Ad  inferiora  Intedinorumfpermaticaqueva- 

fa  d d. 

K K.  ——Ad  alarum  alveolos , codarum  f.  nervorum 
fpecie , 

P.  &c.  Tres  lingulares  extra  corpus  properantes  ad  bran- 
chias. Abfcilli  hi,  quo  pinrte  fubjed*  R R R R 
co  melius  reprofentari  queant. 

* — Harum  medius , in  medio  branchiarum  albi- 

• canti  colore  transparens, 

R.&c. Pinna:  V.  in  utroque  latere , cx  obfcuro  fla- 

vclcentis  coloris  iifque  rigidis  pilis , una  maxi- 
S S.  mi  pai  te  oblitae. 

Particula  pilola  inferiori  parti  priorum  branchia- 
rum adliarens.  An  in  aliis  etiam  «periatur, 
Y.Stc.  ignoro. 

ZZ.  Spinalis  medulla, 
x x.  Loca  ubi  ligamentis  firmatur. 

Nervi  viforii  > ex  fpinalis  medulla  principio  origi- 
a a.  rem  ducentes. 

Mufculi  pedoris  odium  motui  dicati,  nervos  ex 
b b.  (pinali  medulla  adfuroentes. 

M ufculi  alii , ad  difledi , alas  moventes , nervis  G- 
militer  inilrudi. 

d d.  Particula:  dum  , quas  pertinere  ccrfeo  ad  Vafa 
fpcrmatica  virilia  , licet  de  re  ipfa  incertus, 
e.  Intcftinum  Redum , abfcilTum. 

h h.  Alarum  complicatio  miiabilis , ir.tra  alveolos. 

- II. 

Exhibetur  hicunum  ex animalculis  hifce,  idque 
lextis  mafculinl , & ex  maximis , ubi ' 

A.  Ocu'i,  duplo  majores  ac  in  feminis- 
f)  [).  Cotnua , eorumqucaiticnlationcsvari*. 

C Os , vel  dentata:  maxilla:  quibus  terram  fodiunt. 

D D-  Primum , fecundum  & tertium  par  pedunscum  ar- 

• ticuhs. 

E.  Alarum  prorutn  receptacula. 


n quz  in  una  defiderantur  liter*  in  alii  occurrunt. 

F F . Branchi*  continuo  mobiles  valdi  r ugofar. 

G.  Cauda  tres,  fetis  indrudx. 

III. 

Ovarium  duplex  hujus  animalculi,  ex  innumerabi- 
libus conltrudum  ovis  , quod  eo  cemporo  quo 
volitat  inaquat  fuperficiem  ejaculatur  cuideia 
quod  ed  virilis  fexu  lades , fuas  imponit  ,•  adeo 
ut  fme  coitu  generatio  hic  peificiatur. 

IV.  VII.  & VIII. 

L L.  Rami  quidam  trachea:  A A ad  ovarium  tendente». 

M M.  Iidem  tunica  ovarium  inveftienti  inhxrentes. 

N.  Iidem  cum  ovarii  particula  i corpore  exempti , 

ubi  egregii  notari  poteft , quomodo  d udus  hi 
connedantor  ovis , fimiliter  ac  pediolus  uvis. 

O. &c.  Alii  ad  Cor  . ubi  Rami  omnes  ex  duplici  trache* 

trunco  A A procedentes  ne  fieret  coniulio  non 
funt  delineari. 

T T.  Cordis  pai  ticula , oblongi  canalis  formam  habens , 

• circa  dorfum  collocatum. 

V.&c.  Trache*  ramuli  varii,  ad  Cor  partefque  alias  able- 
gati, abfrifli. 

xx  xx.  Locus  ubi  Cordis  datur  protuberantia. 

C C.  Mufeuli  motorii  branchiarum  fex  & pinnarum  v 
in  quovis  latere. 

ff.  Ventriculus  cum  Intedinis  per  membranas  ovarii 

transparentia. 

g.  Ovorum  forma  plana , & ovalis. 

ii.  Intedini Redi  Mufculi,  foeces expellentes. 

V. 

A.  OEfophagi  circa  Ventriculum  abfcifil  particula. 

B.  Orificium  Ventriculi  inferius  f pylorus. 

C.  Ventriculus  ipfe,  trache*  ramis  variis  indrudus. 

DD.  Intcdinorum  primum. 

E.  InteRinum  Colon, in  quo  line*  quodam  notabiles. 

F.  Intedinum  Redum . plicatum. 

G.  Valvul*  quodam  in  Intcdino  tenui  tranfparentes. 

^.5.6 . &c. Inciluras denorantannulares  corporis. 

VE 

Cerebrum  & fpicalis  medulla  quique  ex  iis  prove- 
niunt Nervi  ad  vivum  hic  delineantur. 

Numeri  1.  a.  j.  &c.  locum  naturalem  defignaoc 
fpinalis  medull*  in  corpore. 

IX. 

Partes  omnes  Fig.  I.  delineat*  > naturali  magnitu- 
1 dine. 

X. 

Ova  hic  reprofcntantur , fine  microfcopio , quo 
ufus  fum  in  partibus  reliquis  omnibus  delinean- 
tis & deferibendis. 


Digitized  byGoogle 


Digitized  by  Google 


Explicatio  Fio.  TABULA  LIX. 


quibus 

insecta 

V A X.  I A 
proponuntur. 

tlarum  XVII.  XVIII.  XIX.  Wnsio,  debemus,  XlV  XV.  k XVL  JacoBao, 
VIII.  B.  C.  D.  E-  M a i.  r i o ii  i o^reliquas  Pucintiho. 


Eig-  A. 

C I C A D At 

Struitur*  extern*. 

Caput.  b.  Thorax. 
Abdomen. 

Aix  majores. 

. — minores. 


puditus  organtn. 

Tympanum  duplex  fub  duplici  fqua- 
ma  latens , quat  in  liac  cicada  non 
appjjtcr,  fublata  ad  faciliorem  in- 
interioris  fabricae  infpcftionem. 

Antrum  duplex,  in  quo  latent  mem- 
branulae a quibus  fonus  editur. 

Fornix f.  Camera  qua  conclufusacr 
clifus  refonat 


Demptis  impedimentis  nonnullis 
exhtbentur  hic 


Diffrfto  per  medium  univerfo  Cic*d* 
corpore  offeruntur 

i a.  Mufculi  duplices  ad  movendas  mem- 

branas effecti, 
j.  Cavitas  fornicis. 

:c  Membranae  bra&ealcs.  « 

Fig.  B. 

' Cicada 
Trtehe*. 

a.  Itamus.  b.  VeGex  ovales, 

c.  Rami  minores. 

Fig.  C. 

Pudendum  femiu. 

a a.  « Penis  offa  duo. 

b.  Glans  afpcra. 

ce.  Vagina.  d.  Anos. 

IV. 


Antrum  f fornix. 

^raftcalis  membranula  foni  auftor.  j 
Membrana  lutea  fornicem  fuperius 
claudens , qua  rupta  perit  ionus. 


L o c u s x *. 

Nsturtelis  Jlrurtur*  *tque  extern * figur*. 

V.  VI.  VLL 


Ala  Gniftra,  fuperior,  redi 
Ala  dextra,  inferior,  rc&a. 

. c.  Tvm- 


Digifoed  by  Google 


Explicatio  Fig. 

c Tympanum  cujus  limbus  cx  fubftan-  ■ 
tia  dura  & folida  fub  nigra  conftat.  ' 
d.  Corpufculum  nigrum  durum  in  ala  | 
finiftra  qu#hic  invcrfa  agparcr, 
cujus  attritu  cum  tympani  cxtrc-  i 
mitarc  iit  fonus  Aridulus. 

VIII.  T.  4.  f.  3.  Malpi  0 hi  o. 

Tradt.  de  Bombyce. 

Trachea  ai  Ventrem  fpeftans. 

a a a.  Annuli.  bb.  Laminae  cartilagine*, 
c c.  Ejus  pars  exporredta. 

Fig.  F.  M a t r.  T.  4.  f.  1 • 

a.  Trachc*  caput, 

bb.  Tubulus  amplus. 

IX. 

Gmtvs  niger  ac  integer. 


Albus  gryllus  fecundum  latus. 

XL 

Alisquatuor  divaricatis  aeexpanfisinfu- 
perioribus , ubi  quidam  quali  oc»!i  confpici- 
untur  locum  excitandi  Ionum  dcmonftrar. 

XII. 

Diltindtius  ofknd^nt  membranas  fquam- 
cas  quarum  interventu  facto  mutuo  attritu 
ftridor  ille  foni  perfentitur. 

xiv. 

9 Gmuo  T»ua. 

Externa  factes. 

XV. 

Ventriculi , &c. 

a.  OEfophagus. 

b.  Ventriculus  Primus. 

c.  Secundus. 


TABULA  LIX.  49 1 . 

d.  Tertius. 

-ce.  Tubuli  pulmonum. 

XVI. 

Ve  utriculi,  &c. 

a.  Ventriculus  primus,  # 

b Secundus , Echinus. 

c .—  Tertius. 

d.  — Quartus. 

c.  IntcQinum  tenue, 

f Craflum. 

Fig.  D.  Malp.  T.  4’  £ +• 

Eruca  grandioris , 

Produdtiones  mucofx  Ventrem 
• oblinientes  ,• 

Omenti  inftar  trache*  ramos  fuftentantes. 

F.  E.  M Air.  T.  3-  f-  *• 
Lucani 
Trachea. 

a a.  Veficx.  b.  Trachea. 

K. 

Delineatio 

XVIII. 

Exhibet  Lumbricum  Tirrestrem  fuptnutum , 
quo. id  maximam  portionem  ejus  itjfeilum  , 
dr  apfrtum , ut  Cerebrum . Prae  ordia , hf- 
cera,  aliaque  partes  confpiciantur. 

A.  Lumbrici  os  cum  mento. 

B.  • Cerebrum  in  cujus  fuperficic  arteria 

expanfa  ad  cor  dclcendit , Se  inde 
ad  caudam. 

b. &c.  Mufculi annulares, aperti',  ficcxpli- 
• cati  cum  tendinibus. 

C.  OEfophagi  portio.  D.  Cor 

E ce  ce.  Globuli  albicantes  fupremi  tum  ma- 
jores, tum  minores. 

TT.  Duo  globi  infimi,  ovis  gravidi  de  im- 

pleti. 

Q__qq  2 G.  bto-  * 


Digitized  by  Google 


G. 

H. 


E. 


K, 


E x u i c a t,  i o Fio.  T A B.U  L £ LIX. 


Stomachus,  cujus  tres  ventres  funt 
i-a-3-  . 

Inteftinum  a ventriculo  dcfccndcns , 
quod  mufculorum  annularium 
tendinibus , in  quaque  feftione 
conftridum  , inllar  coii  in  per- 
feris anirmlibus  apparet. 

Ejufdem  inteftini  portio  aperta,  ut 
corpus  ciinclufum.fcu  inteftinuna 
in  inteflmo  confpici  poilit. 

Corpus  illud  interius , quod  hepa- 
tis, fiemefenterii  lococLfe  vide- 


XVIL 

Exprimit  ejufdem  lubrici  portionem  cum- 
cauda  abfctjfam , ut  pedunculorum  feries  , 
qux  funt  4.  fc  a a a a,  fc.  confpiciantnr. 

XVI. 

Exhibet  Lumbricum  integ  um , pronum  , ut 
mufculi  annui  ires , tniifjue  trachea , vi- 
deantur. 


tur. 


# 


Digitized  by  Google 


p 

r/’ 

ni 

?! 

« 1 

i t-  -'1 

1 

Digitize^  by  Google 


«1  • • 

r.  £ 


491  Explicatio  Fio.  TABULAE  LX. 

qus  de 

• serp-ente 

& 

V I P E R A agunt 

Harum o&o priores  H.  F.  ab  Aquaf *n dsn n,  IX-  X xl  BtAg,us> 
reliquas  A ho  acus  Abbatius  exhibuerunt. 

— __  Inferior,  veficularis. 

OEfophagus.  f.  Ventriculus. 
Inteftina-  H.  Locus  foecum. 


b. 

c. 


a aa 

b. 

c.  ' 


Fig.  L 

Serpenti/  Ova  tria , per  t uniam  unit* 

II. 

Tunica  prior  ai  altera  feptraU. 

Tunica  ovi  prima  venis  onufta. 

, — Altera  iubje&a. 

Vente  per  eam  difeurrentis  truncus. 

III. 

EaJcm  tunica  ah*  facie. 

Prioris  tunica:  pars  interna. 

Scc  mdre  tunica:  pars  oppofita. 

Po.  ti  jacula  cono  limitis  ubi  tunica  deficit. 

I V. 

Dempta  pruni  tunica  Jua  fuhj/Ba , alter* 
crajfijJim* , »Itcra  tenui*. 
a a a.  Tunica  fecunda. 

(j Tertia  fetum  tangens,  c.  Fastus-  • 

V.  & VI. 
fatue  fttur  variut. 

Crafla  membrana  f.  chorion. 

Vali  umbilicalia. 

VII. 

fatue  explicatu/  CJ  capite  pcnjulut , «r  vafi 
umbilicalia  exuUiue  conjpici  queant. 

, Chorion.  b.  Vafa  umbilicalia. 

VIII. 

Sei  pene  convolutu/. 

Vafa  umbilicalia. 

Locus  infertionis  eorundem,  c.  d.  Tefles. 

IX. 

Vcfci  fellea , ille. 

a.  Vefiea  fellea  in  fitu.  b.  D.nftuscyfticus. 
c.  Hepatis  particula.  d.  Duftus  hepaticus  bilarius 
e Pancreas  ut  f ifpicamur.  ff.  Inteflinum. 

i.  DuAujm  hilariorum  unio. 


nn. 

qq. 

rr. 


c. 

a.b. 

D. 

E. 
G. 


XI. 

Renet  cum  genitalibus. 

oo.  Renes.  pp.  Ureteres. 


Tefles. 

Dudus  fpermatici  ejaculatorii. 

Penis  Uterque. 

XII. 

Vipera  parturient. 

Dentes  canini.  . 

Capitis  latera  fuperiora  eminentia  a Nicandro  tu- 
bera & cornua  difta.  • 

Oi  vulva:  f.  ofculum  externum  cum  catulo  vipereo 
E prodeunte.  " 

Sanguis  & foetus  excrementa  circumfufa. 
Viperulus  in  involucro  mox  exiens,  quod  (latim 
dehilcit  ac  rumpitur , ut  fecunda  in  puerulis. 

XIII. 

Interna  vipera  pailes. 

T.  R.  Alper*  arteria:  partes , cum  pulmone , qui  efl  ve- 
futi  veficula  oblonga , variis  meatibus  donata. 

P.  Q.  Vena:  f.  arteria:  qureailfeendunt  a corde  & ab  he- 
pate ad  gingivas  f dentium  veficulas. 

S.  OEfophagus.  N.  Cor  in  pericardio. 

M.  Jecur  per  quod  vena  excurrit. 

L.  Ventriculus.  K.  Vefiea  fellea. 

O.  Vena  qu*  ab  hepate  ad  radices  dentium  fangui- 
nem  iehotofum  aut  fel  veneni  defert. 

G.  Fundus  Ventriculi.  Q_C.  Exitus  foetuum. 

H.  1.  Ovorum  receptaculum. 

D-F..  Vafa  feminaris. 

A.B.  Orificia  interna  uterorum  bifida. 


A A. 
LL. 


XI  V. 

I niema  parte/ inmafeulo. 

Tefles.  XX.  Vafadefec«ntia. 
. ■—  Praeparantia. 


X. 

Parte/  interna  varia. 
Cor.  b.  Trachea. 

Pulmonis  p irs  iupirior. 


Q.  R.  Duo  penes  qui  terminantur  ad  radicem  caudz. 
M.N.  Fellicul*  integentes  penes. 

Z.  Afperitates  penis  in  parte  antica  ubi  turgent  pe- 
nes hanc  habent  formam , ut  erinaceus. 

BB.  Orificia  penium.  E.  Ventriculi.  YY.  Renes. 
H.  K citum  Inteflinum  S.  Colon  flexuofum. 

Z.  Splen  colo  nexum.  • 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Google 


4 


* 


INDEX 

FI. GURARUM 

quibus  « 

Minantur  ftrtes  v*rne 


In 


TERRESTRIBUS. 


VOLATILIBUS. 


Ctt . Tiido , v»«l.  p>'  ii1'  kc.  U4  i)|  148  kc. 


tnC,  tu-  400 1 kc.  io}.  1 c6  no.  tu. 


Camelo  dromedario. 

Cane. 

Capra  Africani. 

Cwwc. 

Clumdcorne. 

Cuniculo. 

Loiw- 
Iclr. 

Fele  Zibeihid. 

Lcoue. 

Lepore. 

Ove. 

Porco. 

Sinua. 

Tcfludine. 

Tigride. 

Urio* 

Vitulo. 

Hirco. 

Capra. 

Vulpe. 

CaptroNV 

Ceno, 

Cire. 

Talpa. 

Mure. 

porcello  IndicO. 

Mane.  • 

I chmo. 

Sptoali  medulla  ui  quadrupedibus. 


«0,  kc. 

4)6,  kc. 
• )»• 

ii» . kc.  }if  jk>*  kc.  164  }66 
i“ 

125 

Ui  124 

jfc.  ttc. 

« 


121 


5Ti  j 

Callo  fc  Gallina. 


0?o. 

Oro  k Pullo, 


A <^U  A.T  I X 1 B a s. 


VOLATILIBUS. 


A quila. 

1 «.one. 

Uua. 

Atdex 

Ijuciooe. 

piittaeo. 


Cornice. 

Vcipcnilione. 

Coiumba. 

Auatc. 


1 


. LM 

446,  kc. 
«c¥T  kc. 
41»,  kc 

±!£ 

Sn 

4*° 

41! 

4*» 

4** 

4»« 

4« 

4»* 

4»4 

4*4  4^ 

S» 

4i6 

414 


Onero. 

•reo. 

1 Alofa. 

• Aceipenfetc. 

j A fello. 

Galero. 

• i.pbi*. 

! Rayl. 

Sepia. 

, Hippotlo&v 
Rhombo. 
Phocen*. 

. Vu  pe  marina. 
I Carpionc 
Anguli*. 

, Cuculo. 
Perca. 

Lucio. 

1 Salamandrt. 

I Lacerta. 

Bufone. 

Rinia, 


! 

i 

ii 

} 

} 


44° 

44« 

440 

44t 

♦4» 


Bombyce. 

Ephemero. 

Cicada., 

Locufta. 

Lumbrico. 

Grillo. 

GnUoialpa. 


I N S E C T I S. 


\ 


4*5-  *«. 

44Q.  kc. 

454 

4<4 

ii? :&*  460 


*St  , kc. 

• 4« 

4« 

47» 

471 

474.&I.  ' 
41» 
4*0.  kc. 

4*4 

£ 

490,  kc. 


SBlfENtl  k Vi 


4v4 


r 1 n 1 a 


Digitized  by  Google 


Digitized  by  Goo 


Digitized  by  Gfibglt 


*V  -r*